ODLUKA O UTVRĐIVANJU "ŠPILEROVE KUĆE" U ULICI VLADIMIRA GORTANA BROJ 8 U PETROVARADINU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 33/2013)

1. "Špilerova kuća" u Ulici Vladimira Gortana broj 8 u Petrovaradinu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. "Špilerova kuća" u Ulici Vladimira Gortana broj 8 u Petrovaradinu (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji grada Novog Sada, u Petrovaradinu, Ulica Vladimira Gortana broj 8, u privatnoj svojini, na katastarskoj parceli broj 790/1, KO Petrovaradin, u privatnoj svojini.

Spomenik kulture je izuzetno vredan objekat čiji istorijat nije u dovoljnoj meri poznat. Izgradili su ga jezuiti u periodu njihovog boravka u Petrovaradinu od 1693. do 1773. godine, kada je ovaj katolički red zabranjen. Nacrti za gradnju nisu pronađeni, a pretpostavlja se da je služio kao letnjikovac, ili po novijim istraživanjima kao školska zgrada. Naziv "Špilerova kuća" nastao je po vlasniku iz prve polovine XX veka.

Parterni slobodnostojeći objekat, tipa "kuće u prirodi" postavljen je uvučeno u odnosu na zakrivljenu uličnu regulaciju. Ima izduženu pravougaonu osnovu, koja je proširena na levoj strani uličnog dela. Jedinstveno rešen spoljni izgled uz primenjenu masivnu tehniku gradnje, ukupni volumen sa mansardnim krovom pokrivenim biber crepom, sa teškim rešetkama od kovanog gvožđa na prozorima i zidanom kapijom sa dve velike kamene kugle pri tlu, već na prvi pogled govore o arhitektonskom delu baroknog stila. Originalno sačuvan enterijer ovu činjenicu nedvosmisleno potvrđuje. Najreprezentativnija je "velika sala" smeštena u središtu kuće, kvadratne osnove, sa jedinstveno rešenom svodnom konstrukcijom - četiri široka luka koja se susreću nad središtem prostora. U temenu gde se oni sučeljavaju, na širokoj površini, izveden je dominantan rokajni ornament (rozeta), a na ravnim površinama četiri ugla nalazi se po jedan ornament: asocijacija na malteški krst, rokajni kvadrat sa vrežom, krug sa motivom sunca i još jedan kružni ornament, danas znatno oštećen. Ornamenti su izvedeni kao štuko-reljefi smesom sige, mermerne prašine i kreča. Ulaz u podrum koji ima pet prostorija je iz dvorišta tj. nije u okviru osnovnog gabarita kuće. Sistem svodova je raznovrstan i složen, ipak najupečatljiviji su poluobličasti i poluelipsasti, sa rukavcima ili bez njih.

Ovaj spomenik kulture poseduje arhitektonsko-stilske i kulturno-istorijske vrednosti. Kao barokni objekat, tipa "kuće u prirodi", sa jedinstveno rešenim eksterijerom kome poseban pečat daje volumen mansardnog krova i primenjenim konceptom "velike sale" u središtu enterijera predstavlja raritetan primer stilskog arhitektonskog dela u Vojvodini.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarske parcele broj: 791, KO Petrovaradin, u privatnoj svojini, deo katastarske parcele broj 790/8, KO Petrovaradin, u privatnoj svojini, oko i naspram spomenika kulture, na jugoistočnoj - dvorišnoj strani oivičen linijom koja spaja severoistočni ugao katastarske parcele broj 790/6 KO Petrovaradin i severozapadni ugao katastarske parcele broj 790/2 KO Petrovaradin, i deo katastarske parcele broj 2963 KO Petrovaradin, u državnoj svojini, naspram spomenika kulture i katastarske parcele broj 790/8, KO Petrovaradin, u privatnoj svojini, oivičene linijom trotoara Ulice Vladimira Gortana.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, stilskih karakteristika, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika;

2) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

4) zabrana prepravki, dogradnje, pregradnje i nadgradnje spomenika kulture;

5) izmeštanje priključnih ormarića elektro i gasne instalacije sa ulične fasade spomenika kulture;

6) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

7) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata i originalnih materijala ogradnog zida i ulazne kapije, kao i dvorišnog ulaza u lagum sa kapijom i laguma koji vodi u podrum ispod spomenika kulture;

2) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojom namenom, volumenom gabarita po visini i obliku mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

3) zabrana postavljanja pokretnih tezgi, kioska i drugih privremenih objekata unutar zaštićene okoline spomenika kulture;

4) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

5) zabrana izvođenja radova kojima se vrši promena oblika ili namene terena;

6) zabrana postavljanja dalekovoda, vazdušnih elektro i TT vodova preko zaštićenih parcela; njihovo vođenje izvršiti podzemnim kanalima, uz vraćanje terena u prvobitno stanje;

7) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline spomenika kulture u funkciji spomenika kulture.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".