ODLUKA O UTVRĐIVANJU KUĆE KNJIŽARA MARKA MARKOVIĆA U BEOGRADU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 33/2013)

1. Kuća knjižara Marka Markovića u Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Kuća knjižara Marka Markovića u Beogradu (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Stari grad, u gradu Beogradu, Ulica Gospodar Jovanova broj 45a, u mešovitoj svojini, na katastarskoj parceli broj 904, KO Stari grad, u državnoj svojini.

Spomenik kulture sagrađen je 1904. godine po projektu arh. Jelisavete Načić. Godine 1936. izvršene su manje prepravke, prema nacrtima inženjera Jana Švejkara, uz maksimalno očuvanje autentičnosti objekta. Građen je kao ugaona, prizemna porodična kuća sa baštom, oblikovana u duhu akademizma. Ima podrum i prizemlje, što se jasno odražava na fasadi. Kordonskim vencem je raščlanjena na dve horizontalne celine, od kojih donju čine podrumski prozori, a iznad svakog od njih još po jedan. Vertikalizam je ostvaren upotrebom plitkih pilastera sa korintskim kapitelima. Jedinstvenom stilskom konceptu kuće doprinosi i upotreba arhitektonskih ukrasa koji flankiraju prozore. Iznad prozora nalazi se naglašen trouglasti zabat, koji se oslanja na dve manje konzole ukrašene akantusovim listom. Po jedan kameni pehar postavljen je sa svake strane zabata u nivou njegove osnove. Poseban dekorativni elemenat čini krovni venac u vidu naizmenično raspoređenih konzolica sa motivima akantusa i ukrasa u štuku u vidu rozete. Iznad njega je arhitrav i nizak krov na četiri vode, pokriven crepom. Dvorišnu, nešto dekorativniju, fasadu čini centralni deo, uvučen u odnosu na bočne delove, koji su izvedeni na isti način kao i ulične fasade.

Ovaj spomenik kulture poseduje arhitektonsko-stilske, urbanističke i kulturno-istorijske vrednosti. Značajno je autorsko ostvarenje prve žene arhitekte u Srbiji i jedini sačuvani primer porodične kuće iz tematski raznolikog stvaralačkog opusa autorke. Svojim arhitektonskim i urbanističkim konceptom i lokacijom na prostoru Dunavske padine, svedoči o istorijskom kontinuitetu organizovanog gradskog života u dužem vremenskom periodu i predstavlja autentičan primer rezidencijalnog objekta s početka 20. veka koje karakteriše određeni nivo materijalne kulture i građanske svesti o mirnom stanovanju u gradskoj kući sa vrtom u najužem centru grada, po ugledu na evropske uzore.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarsku parcelu broj 904, KO Stari grad, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, stilskih karakteristika, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika;

2) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

4) zabrana prepravki, dogradnje, pregradnje i nadgradnje spomenika kulture;

5) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

6) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojom namenom, volumenom gabarita po visini i obliku mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana postavljanja pokretnih tezgi, kioska i drugih privremenih objekata unutar zaštićene okoline;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

4) zabrana radova kojima se vrši promena oblika ili namene terena;

5) zabrana postavljanja dalekovoda, vazdušnih elektro i TT vodova preko zaštićenih parcela; njihovo vođenje izvršiti podzemnim kanalima, uz vraćanje terena u prvobitno stanje;

6) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline u funkciji spomenika kulture.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".