ODLUKA O UTVRĐIVANJU EVANGELISTIČKE CRKVE - BITEF TEATRA U BEOGRADU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 33/2013)

1. Evangelička crkva - Bitef teatar u Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Evangelička crkva - Bitef teatar u Beogradu (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Stari grad, u gradu Beogradu, Ulica Drinčićeva broj 1, Ulica Knez Miletina broj 4, u državnoj i privatnoj svojini, na katastarskoj parceli broj 1373/1, KO Stari grad, u državnoj svojini.

Spomenik kulture sagrađen je 1940. godine, na trougaonoj parceli između Drinčićeve i Knez Miletine ulice. Njegovim podizanjem nemačka protestantska zajednica u Beogradu dobila je prvi namenski projektovan i izgrađen objekat. Arhitektonskim i stilskim karakteristikama, kao i upečatljivom siluetom, izdvaja se kao dominantan vizuelni reper tog dela Dorćola, čije je uređenje započelo krajem 19. veka. Idejni projekat za crkvu izradio je 1940. godine nemački arhitekta Oto Bartning, jedan od osnivača pokreta Bauhaus i poznati graditelj crkava u Nemačkoj. Razradu projekta izveo je arhitekta Đorđe V. Staševski. Još u toku Drugog svetskog rata objekat je izgubio svoju prvobitnu sakralnu namenu. Nakon 1945. godine u više navrata je menjao namenu, a od 1989. godine u njemu radi avangardno pozorište "BITEF teatar".

Prostorni koncept spomenika kulture zasnovan je na direktnoj uslovljenosti organizacije prostora i crkvenog obreda. Građevina ima podrum, prizemlje i tri sprata. Osnova crkve, uslovljena oblikom parcele na kojoj je podignuta, nepravilnog je trougaonog oblika. U funkcionalno-prostornom smislu podeljena je u dve celine: centralni deo sakralne namene i bočne delove prema Knez Miletinoj i Drinčićevoj ulici, u kojima su smešteni stanovi za sveštenike i drugi pomoćni prostori. Jednostavnosti unutrašnjeg uređenja crkve odgovara pročišćenost njenog spoljašnjeg izgleda, koju posebno naglašava primena grube ručno rađene opeke. Zidna platna oživljena su pilastrima u vidu reminiscencija na gotičke kontrafore, čija je uloga prvenstveno dekorativnog, a ne konstruktivnog karaktera. Osim prozorima centralnog dela crkve, izrazita težnja ka vertikalnosti ostvarena je naglašenim proporcijama zvonika, koji se završava kupolom piramidalne forme. Glavni deo crkve takođe je pokriven strmim dvoslivnim krovom. U adaptaciji objekta za potrebe "Bitef teatra" glavna sala za bogosluženje prenamenjena je za potrebe pozorišne scene, dok je stambeni deo objekta planiran za prateće pozorišne sadržaje.

Specifičnošću arhitektonskog rešenja i namene spomenik kulture predstavlja jedinstven primer sakralne arhitekture grada Beograda i poseduje značajne arhitektonske i estetske vrednosti. Kao građevina koja se u ambijentu jednog od najstarijih delova Dorćola izdvaja svojom karakterističnom siluetom i monumentalnošću, ima značajne urbanističke vrednosti, a kao svedočanstvo postojanja i delovanja manjinske hrišćanske konfesionalne zajednice u periodu između dva svetska rata, poseduje i izrazite kulturno-istorijske vrednosti. Posebna autorska vrednost spomenika kulture nalazi se u činjenici da je projekat potpisao čuveni nemački arhitekta Oto Bartning, čije slobodno tumačenje strukture gotičkog prostornog programa svedoči o prisustvu ideja moderne evropske arhitektonske misli na našim prostorima.

Građevinske vrednosti spomenika kulture ogledaju se, pre svega, u doslednoj primeni materijala i konstruktivnih elemenata, ali i u uspešnom rešenju akustike centralne sale, što će potom biti i jedan od osnovnih postulata za određivanje njegove buduće namene teatra. Posebne kulturološke i društvene vrednosti spomenika kulture proizlaze iz njegove nove namene, kojom je postao pozorišna institucija od opšteg interesa za savremeni kulturni razvoj grada i domaće pozorišne scene u celini.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarsku parcelu broj 1373/2, KO Stari grad, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika;

2) zadržavanje funkcionalno-prostornog koncepta, podeljenog u dve celine - centralni i ulični bočni delovi;

3) očuvanje autentičnog izgleda enterijera centralnog dela objekta - sale, sa originalnim materijalima i dekorativnim elementima;

4) očuvanje javne namene spomenika kulture;

5) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

6) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

7) zabrana prepravki, dogradnje, pregradnje i nadgradnje;

8) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

9) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture;

10) zabrana postavljanja sredstava za oglašavanje na fasadi i krovu spomenika kulture, koji bi devastirali i ugrozili spomenik kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojom namenom, volumenom gabarita po visini i obliku mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu, odnosno zatvoriti vizure i ugroziti sagledivost;

2) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

3) zabrana izvođenja radova kojima se vrši promena oblika ili namene terena;

4) zabrana postavljanja dalekovoda, vazdušnih elektro i TT vodova preko zaštićenih parcela; njihovo vođenje izvršiti podzemnim kanalima, uz vraćanje terena u prvobitno stanje;

5) urbanističko i komunalno uređenje i redovno održavanje prostora zaštićene okoline spomenika kulture u funkciji spomenika kulture.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".