ODLUKA O UTVRĐIVANJU ZGRADE VOJNOGEOGRAFSKOG INSTITUTA U BEOGRADU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 35/2013)

1. Zgrada Vojnogeografskog instituta u Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Zgrada Vojnogeografskog instituta u Beogradu (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Palilula, u gradu Beogradu, Ulica Mije Kovačevića broj 5, u državnoj svojini, na katastarskoj parceli broj 617/48, KO Palilula, u državnoj svojini.

Spomenik kulture sagrađen je u periodu 1950-1954. godine, prema projektu arhitekte Milorada Macure (1914-1989), jednog od najistaknutijih predstavnika srpske i beogradske graditeljske scene posleratnog perioda. U prostorno-funkcionalnom smislu jasno se izdvajaju dve celine koje su bile namenjene dvema korisničkim institucijama. Severno krilo u kojem je smeštena Štamparija orijentisano je prema parku, dok je južno krilo, namenjeno Vojnogeografskom institutu, postavljeno prema ulici Mije Kovačevića.

Izgradnja objekta na temeljima postojeće konstrukcije druge namene uslovila je konačan izgled i strukturu objekta. Oslanjajući se na zatečenu konstrukciju, novim projektom realizovana je potpuno nova kompozicija i funkcionalna organizacija prostora, zasnovana na zapadnoevropskim internacionalnim arhitektonskim uzorima. U širem smislu primenjeni oblikovni elementi - korbizijanski fasadni raster, brisolejska podela zidnog platna, slobodno tretirana krovna ravan, prilazna rampa, skulpturalno oblikovanje funkcionalnih elemenata, slobodan tretman prizemnog dela koji se razvija po terenu - svrstavaju spomenik kulture u najranije primere beogradskog graditeljstva na kojima se prepoznaje napuštanje socrealističkih shvatanja i približavanje arhitektonskom rečniku internacionalnog stila.

Spomenik kulture poseduje arhitektonsko-urbanističke i društveno-istorijske vrednosti. Vojnogeografski institut jedna je od najstarijih državnih i vojnih ustanova u Srbiji, koja svoju delatnost obavlja u kontinuitetu od 1876. godine do danas. Izgradnja novog objekta namenjenog smeštaju Vojnogeografskog instituta u prvim posleratnim godinama, govori u prilog važnosti i značaja koji je ova institucija uživala u novoformiranoj državi. Poduhvat projektovanja i realizacije objekta predstavlja najreprezentativniji primer prevazilaženja socrealizma u ranim posleratnim godinama razvoja srpske arhitekture i prvi monumentalni objekat javnog karaktera, koncipiran u skladu sa progresivnim proevropskim arhitektonskim načelima. Po pojedinim elementima karakterističnim za njegovo projektovanje i realizaciju ovo delo predstavlja pionirski rad u domaćoj posleratnoj produkciji - na njemu je po prvi put primenjen sistem sa brisolejima i postignuto jedinstvo funkcionalnih i estetskih načela, ostvarena je dosledna upotreba modularnog sistema kako u oblikovanju fasada, tako i u enterijeru. U okviru stvaralačkog opusa arhitekte Milorada Macure, građevina zauzima istaknuto mesto i oslikava autora kao ličnost progresivnih ideja i najsavremenijih shvatanja, koja su bila istovremena sa vladajućim tendencijama na evropskoj graditeljskoj sceni.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata sledeće katastarske parcele broj: 616/240, 616/280, 616/284, 617/141, 617/252, 617/53, KO Palilula, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, stilskih karakteristika, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika;

2) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

3) očuvanje autentičnog izgleda enterijera reprezentativnih delova spomenika kulture, svečane sale, ulaznog i stepenišnog prostora sa zajedničkim komunikacijama, sa originalnim dekorativnim elementima;

4) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

5) zabrana prepravki, dogradnje, pregradnje i nadgradnje spomenika kulture;

6) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

7) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture;

8) zabrana postavljanja sredstava za oglašavanje na fasadi i krovu spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojom namenom, volumenom gabarita po visini i obliku mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana postavljanja pokretnih tezgi, kioska i drugih privremenih objekata unutar zaštićene okoline spomenika kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

4) zabrana izvođenja radova kojima se vrši promena oblika ili namene terena;

5) zabrana postavljanja dalekovoda, vazdušnih elektro i TT vodova preko zaštićenih parcela; njihovo vođenje izvršiti podzemnim kanalima, uz vraćanje terena u prvobitno stanje;

6) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje zaštićene okoline spomenika kulture u funkciji spomenika kulture.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".