ZAKONO POREZU NA DOBIT PRAVNIH LICA ("Sl. glasnik RS", br. 25/2001, 80/2002, 80/2002 - dr. zakon, 43/2003, 84/2004, 18/2010, 101/2011, 119/2012 i 47/2013) |
PORESKI OBVEZNIK
Poreski obveznik poreza na dobit pravnih lica (u daljem tekstu: poreski obveznik) je privredno društvo, odnosno preduzeće, odnosno drugo pravno lice koje je osnovano radi obavljanja delatnosti u cilju sticanja dobiti.
Poreski obveznik je i zadruga koja ostvaruje prihode prodajom proizvoda na tržištu ili vršenjem usluga uz naknadu.
Poreski obveznik je, u skladu sa ovim zakonom, i drugo pravno lice koje se ne smatra pravnim licem iz st. 1. i 2. ovog člana, ako ostvaruje prihode prodajom proizvoda na tržištu ili vršenjem usluga uz naknadu.
Izuzetno od st. 1. do 3. ovog člana, pravno lice koje, u skladu sa zakonom kojim se uređuje oporezivanje posebnim porezom po tonaži broda, ispunjava uslove i opredeli se da, u skladu sa tim zakonom, umesto poreza na deo dobiti, plaća poseban porez po tonaži broda, za taj deo dobiti nije poreski obveznik u skladu sa ovim zakonom.
Poreski obveznik iz člana 1. ovog zakona je rezident Republike Srbije (u daljem tekstu: rezidentni obveznik) koji podleže oporezivanju dobiti koju ostvari na teritoriji Republike Srbije (u daljem tekstu: Republika) i izvan nje.
Rezidentni obveznik je, u smislu ovog zakona, pravno lice koje je osnovano ili ima mesto stvarne uprave i kontrole na teritoriji Republike.
Nerezident Republike (u daljem tekstu: nerezidentni obveznik) podleže oporezivanju dobiti koju ostvari poslovanjem preko stalne poslovne jedinice koja se nalazi na teritoriji Republike na način propisan ovim zakonom, ukoliko međunarodnim ugovorom o izbegavanju dvostrukog oporezivanja nije drukčije uređeno.
Nerezidentni obveznik je, u smislu ovog zakona, pravno lice koje je osnovano i ima mesto stvarne uprave i kontrole van teritorije Republike.
Za potrebe primene odredbi ovog zakona, jurisdikcijom sa preferencijalnim poreskim sistemom smatra se teritorija sa poreskim suverenitetom na kojoj se primenjuje zakonodavstvo koje pruža mogućnosti za značajno manje poresko opterećenje dobiti pravnih lica, bilo svih pravnih lica ili onih koja ispunjavaju posebne uslove, kao i dividendi koje ona raspodeljuju svojim osnivačima u poređenju sa onim predviđenim odredbama ovog zakona i zakona koji uređuje oporezivanje dohotka građana, odnosno za onemogućavanje ili otežavanje utvrđivanja stvarnih vlasnika pravnih lica od strane poreskih organa Republike Srbije i onemogućavanje ili otežavanje utvrđivanja onih poreskih činjenica koje bi bile od značaja za utvrđivanje poreskih obaveza prema propisima Republike Srbije (u daljem tekstu: jurisdikcija sa preferencijalnim poreskim sistemom).
Nerezidentnim pravnim licem iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom smatra se nerezidentno pravno lice koje:
1) je osnovano na teritoriji jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom, ili
2) ima registrovano sedište na teritoriji jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom, ili
3) ima sedište uprave na teritoriji jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom, ili
4) ima mesto stvarne uprave na teritoriji jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom.
Stav 2. ovog člana se ne primenjuje u slučaju da se nerezidentno pravno lice može smatrati rezidentom druge države ugovornice za potrebe primene međunarodnog ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja između te države i Republike Srbije.
Za potrebe primene stava 1. ovog člana ministar finansija utvrđuje listu jurisdikcija sa preferencijalnim poreskim sistemom.
Stalna poslovna jedinica je svako stalno mesto poslovanja preko kojeg nerezidentni obveznik obavlja delatnost, a naročito:
1. ogranak;
2. pogon;
3. predstavništvo;
4. mesto proizvodnje, fabrika ili radionica;
5. rudnik, kamenolom ili drugo mesto eksploatacije prirodnog bogatstva.
Stalnu poslovnu jedinicu čine i stalno ili pokretno gradilište, građevinski ili montažni radovi, ako traju duže od šest meseci, i to:
a) jedna od više izgradnji ili montaža koje se uporedno obavljaju, ili
b) nekoliko izgradnji ili montaža koje se obavljaju bez prekida jedna za drugom.
Ako lice, zastupajući nerezidentnog obveznika, ima i vrši ovlašćenje da zaključuje ugovore u ime tog obveznika, smatra se da nerezidentni obveznik ima stalnu poslovnu jedinicu u pogledu poslova koje zastupnik vrši u ime obveznika.
Ne postoji stalna poslovna jedinica ako nerezidentni obveznik obavlja delatnost preko komisionara, brokera ili bilo kog drugog lica koje, u okviru vlastite delatnosti, posluje u svoje ime, a za račun obveznika.
Stalnu poslovnu jedinicu ne čini ni:
1. držanje zaliha robe ili materijala koji pripadaju nerezidentnom obvezniku isključivo u svrhu skladištenja, prikazivanja ili isporuke, kao ni korišćenje prostorija isključivo za to namenjenih;
2. držanje zaliha robe ili materijala koji pripadaju nerezidentnom obvezniku isključivo u svrhu prerade u drugom preduzeću ili od strane preduzetnika;
3. držanje stalnog mesta poslovanja isključivo u svrhu nabavljanja robe ili prikupljanja informacija za potrebe nerezidentnog obveznika, kao ni u svrhu obavljanja bilo koje druge aktivnosti pripremnog ili pomoćnog karaktera za potrebe nerezidentnog obveznika.
Nerezidentni obveznik koji obavlja delatnost na teritoriji Republike poslovanjem preko stalne poslovne jedinice koja vodi poslovne knjige u skladu sa propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija (ogranak i drugi organizacioni delovi nerezidentnog obveznika koji obavljaju delatnost), oporezivu dobit utvrđuje u skladu sa ovim zakonom i podnosi za stalnu poslovnu jedinicu poreski bilans kao poreski obveznik iz člana 1. stav 1. ovog zakona i poresku prijavu.
Nerezidentni obveznik koji obavlja delatnost preko stalne poslovne jedinice koja ne vodi poslovne knjige u skladu sa propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, dužan je da vodi u toj stalnoj poslovnoj jedinici evidenciju kojom se obuhvataju svi podaci o prihodima i rashodima, kao i drugi podaci od značaja za utvrđivanje dobiti koju ta jedinica ostvaruje poslovanjem na teritoriji Republike.
Poreski bilans i poresku prijavu iz stava 1, odnosno evidenciju iz stava 2. ovog člana podnosi i nerezidentni obveznik koji delatnost na teritoriji Republike obavlja preko stalne poslovne jedinice koja se saglasno međunarodnom ugovoru o izbegavanju dvostrukog oporezivanja ne smatra stalnom poslovnom jedinicom.
Sadržaj poreske prijave iz stava 1. ovog člana i sadržaj i način vođenja evidencije iz stava 2. ovog člana propisuje ministar finansija.
PORESKA OSNOVICA
Osnovica poreza na dobit pravnih lica je oporeziva dobit.
Oporeziva dobit utvrđuje se u poreskom bilansu usklađivanjem dobiti obveznika iskazane u bilansu uspeha, koji je sačinjen u skladu sa međunarodnim računovodstvenim standardima (u daljem tekstu: MRS), odnosno međunarodnim standardima finansijskog izveštavanja (u daljem tekstu: MSFI) i propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, na način utvrđen ovim zakonom.
Oporeziva dobit obveznika koji, prema propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, ne primenjuje MRS, odnosno MSFI, utvrđuje se u poreskom bilansu usklađivanjem dobiti obveznika, iskazane u skladu sa načinom priznavanja, merenja i procenjivanja prihoda i rashoda koji propisuje ministar finansija, na način utvrđen ovim zakonom.
Za utvrđivanje oporezive dobiti priznaju se rashodi u iznosima utvrđenim bilansom uspeha, u skladu sa MRS, odnosno MSFI i propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, osim rashoda za koje je ovim zakonom propisan drugi način utvrđivanja.
Za utvrđivanje oporezive dobiti obveznika koji, prema propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, ne primenjuje MRS, odnosno MSFI, priznaju se rashodi utvrđeni u skladu sa načinom priznavanja, merenja i procenjivanja rashoda koji propisuje ministar finansija, osim rashoda za koje je ovim zakonom propisan drugi način utvrđivanja.
Na teret rashoda ne priznaju se:
1) troškovi koji se ne mogu dokumentovati;
2) ispravke vrednosti pojedinačnih potraživanja od lica kome se istovremeno duguje, do iznosa obaveze prema tom licu;
3) pokloni i prilozi dati političkim organizacijama;
4) pokloni čiji je primalac povezano lice iz člana 59. ovog zakona;
5) kamate zbog neblagovremeno plaćenih poreza, doprinosa i drugih javnih dažbina;
5a) troškovi postupka prinudne naplate poreza i drugih dugovanja, troškovi poreskoprekršajnog postupka i drugih prekršajnih postupaka koji se vode pred nadležnim organom;
6) novčane kazne koje izriče nadležni organ, ugovorne kazne i penali;
7) zatezne kamate između povezanih lica;
8) troškovi koji nisu nastali u svrhu obavljanja poslovne delatnosti, ako ovim zakonom nije drukčije uređeno.
Troškovi materijala i nabavna vrednost prodate robe priznaju se u iznosima obračunatim primenom metode ponderisane prosečne cene ili FIFO metode.
U pogledu nabavne cene materijala i vrednosti robe nabavljenih od povezanih lica primenjuju se odredbe člana 61. ovog zakona.
Troškovi zarada, odnosno plata, priznaju se u iznosu obračunatom na teret poslovnih rashoda.
Obračunate otpremnine i novčane naknade zaposlenom po osnovu odlaska u penziju ili prestanka radnog odnosa po drugom osnovu, priznaju se kao rashod u poreskom bilansu u poreskom periodu u kome su isplaćene.
Amortizacija stalnih sredstava priznaje se kao rashod u iznosu i na način utvrđen ovim zakonom.
Stalna sredstva iz stava 1. ovog člana obuhvataju materijalna sredstva čiji je vek trajanja duži od jedne godine i koja se saglasno propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija i MRS, odnosno MSFI, u poslovnim knjigama obveznika priznaju kao stalna sredstva, osim prirodnih bogatstava koja se ne troše, kao i nematerijalna sredstva, osim goodwill-a.
Sredstva iz stava 2. ovog člana razvrstavaju se u pet grupa sa sledećim amortizacionim stopama:
1) I grupa 2,5%;
2) II grupa 10%;
3) III grupa 15%;
4) IV grupa 20%;
5) V grupa 30%.
Amortizacija za stalna sredstva razvrstana u I grupu utvrđuje se primenom proporcionalne metode, na osnovicu koju čini nabavna vrednost sredstva, za svako stalno sredstvo posebno, a u slučaju kada su stalna sredstva iz ove grupe stečena u toku poreskog perioda, utvrđuje se primenom proporcionalne metode srazmerno vremenu od kada je započet obračun amortizacije do kraja poreskog perioda.
Amortizacija za stalna sredstva razvrstana u grupe II-V utvrđuje se primenom degresivne metode na vrednost sredstava razvrstanih po grupama.
Osnovicu za amortizaciju iz stava 5. ovog člana u prvoj godini čini nabavna vrednost, a u narednim periodima neotpisana vrednost.
Stalna sredstva razvrstana u I grupu jesu nepokretnosti.
Ministar finansija bliže uređuje način razvrstavanja stalnih sredstava po grupama i način utvrđivanja amortizacije.
U slučaju da je stalno sredstvo na koje se primenjuju odredbe člana 10. ovog zakona nabavljeno iz transakcije sa povezanim licem iz člana 59. ovog zakona, osnovicu za njegovu amortizaciju čini manji od sledeća dva iznosa:
1) transferna nabavna cena stalnog sredstva u smislu člana 59. ovog zakona;
2) nabavna cena stalnog sredstva utvrđena primenom principa "van dohvata ruke" u smislu čl. 60. i 61. ovog zakona.
Čl. 11-14
(Brisani)
Izdaci za zdravstvene, obrazovne, naučne, humanitarne, verske, zaštitu čovekove sredine i sportske namene, kao i davanja učinjena ustanovama socijalne zaštite osnovanim u skladu sa zakonom koji uređuje socijalnu zaštitu, priznaju se kao rashod u iznosu najviše do 5% od ukupnog prihoda.
Izdaci iz stava 1. ovog člana priznaju se kao rashod samo ako su izvršeni licima registrovanim za te namene u skladu sa posebnim propisima, koja navedena davanja isključivo koriste za obavljanje delatnosti iz stava 1. ovog člana.
Izdaci za ulaganja u oblasti kulture, uključujući i kinematografsku delatnost, priznaju se kao rashod u iznosu najviše do 5% od ukupnog prihoda.
Članarine komorama, savezima i udruženjima priznaju se kao rashod u poreskom bilansu najviše do 0,1% ukupnog prihoda.
Članarine čija je visina propisana zakonom priznaju se kao rashod u iznosu koji je propisan zakonom.
Izdaci za reklamu i propagandu priznaju se kao rashod u iznosu do 10% od ukupnog prihoda.
Izdaci za reprezentaciju priznaju se kao rashod u iznosu do 0,5% od ukupnog prihoda.
Kao rashodi propagande u poreskom bilansu se priznaju samo oni pokloni i drugi rashodi koji služe promociji poslovanja poreskog obveznika.
Bliže propise o tome šta se u smislu ovog zakona smatra ulaganjem u oblasti kulture donosi ministar nadležan za poslove kulture, po pribavljenom mišljenju ministra finansija.
Na teret rashoda priznaje se otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja koja se u skladu sa propisima o računovodstvu i reviziji i MRS, odnosno MSFI iskazuju kao prihod, osim potraživanja iz člana 7a tačka 2) ovog zakona, pod uslovom:
1) da se nesumnjivo dokaže da su ta potraživanja prethodno bila uključena u prihode obveznika;
2) da su ta potraživanja u knjigama poreskog obveznika otpisana kao nenaplativa;
3) da poreski obveznik pruži dokaze da su potraživanja utužena, odnosno da je pokrenut izvršni postupak radi naplate potraživanja, ili da su potraživanja prijavljena u likvidacionom ili stečajnom postupku nad dužnikom.
Na teret rashoda priznaje se i otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja koja se u skladu sa propisima o računovodstvu i reviziji i MRS, odnosno MSFI ne iskazuju kao prihod, osim potraživanja iz člana 7a tačka 2) ovog zakona, ukoliko obveznik ispuni uslove propisane odredbama stava 1. tač. 2) i 3) ovog člana.
Izuzetno od st. 1. i 2. ovog člana, na teret rashoda priznaje se otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja, pod uslovom da su ta potraživanja obuhvaćena finansijskim restrukturiranjem, sprovedenim na način propisan zakonom koji uređuje sporazumno finansijsko restrukturiranje privrednih društava.
Na teret rashoda priznaje se otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja za koja su ispunjeni uslovi iz stava 1. tač. 1) i 2), odnosno stava 2. ovog člana, pod uslovom da su troškovi utuženja pojedinačnog dužnika veći od ukupnog iznosa potraživanja od tog dužnika.
Pod troškovima utuženja u smislu stava 4. ovog člana smatraju se takse i drugi javni prihodi koji se plaćaju za podnošenje tužbe u skladu sa Zakonom kojim se uređuju sudske takse.
Na teret rashoda priznaje se ispravka vrednosti pojedinačnih potraživanja iz st. 1. i 2. ovog člana, ako je od roka za njihovu naplatu, odnosno realizaciju prošlo najmanje 60 dana.
Za iznos rashoda po osnovu ispravke vrednosti pojedinačnih potraživanja iz stava 6. ovog člana i člana 22a ovog zakona, koji su bili priznati u poreskom bilansu, uvećavaju se prihodi u poreskom bilansu u poreskom periodu u kome obveznik izvrši otpis vrednosti istih potraživanja, ako nije kumulativno ispunio uslove iz stava 1, odnosno stava 2. ovog člana.
Sva otpisana, ispravljena i druga potraživanja iz st. 1, 2, 3. i 6. ovog člana koja su priznata kao rashod, a koja se kasnije naplate ili za koja poverilac povuče tužbu, predlog za izvršenje, odnosno prijavu potraživanja, u momentu naplate ili povlačenja tužbe, predloga za izvršenje, odnosno prijave potraživanja, ulaze u prihode poreskog obveznika.
Sva otpisana, ispravljena i druga potraživanja koja nisu priznata kao rashod, a koja se kasnije naplate, u momentu naplate ne ulaze u prihode poreskog obveznika.
Gubitak od prodaje potraživanja priznaje se kao rashod u iznosu koji je iskazan u bilansu uspeha obveznika, koji je sačinjen u skladu sa MRS, odnosno MSFI i propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, odnosno u skladu sa načinom priznavanja, merenja i procenjivanja prihoda i rashoda koji propisuje ministar finansija za obveznike koji ne primenjuju MRS, odnosno MSFI.
Na ispravku vrednosti potraživanja koja je u skladu sa čl. 16. i 22a ovog zakona bila priznata kao rashod ne primenjuju se odredbe člana 16. stav 1. tačka 3) i stav 2. ovog zakona u poreskom periodu u kojem je izvršena prodaja potraživanja.
Čl. 17 i 18
(Brisani)
Na teret rashoda u poreskom bilansu priznaju se ukupno obračunate kamate, izuzev kamata zbog neblagovremeno plaćenih poreza, doprinosa i drugih javnih dažbina.
U slučaju kredita od povezanih lica, obračunata kamata umanjiće se na način predviđen u članu 62. ovog zakona.
Kamata i pripadajući troškovi po osnovu zajma odobrenog stalnoj poslovnoj jedinici iz člana 4. ovog zakona od strane njene nerezidentne centrale ne priznaju se kao rashod u poreskom bilansu stalne poslovne jedinice.
Naknada po osnovu autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine, koju stalna poslovna jedinica iz člana 4. ovog zakona isplaćuje svojoj nerezidentnoj centrali, ne priznaje se kao rashod u poreskom bilansu stalne poslovne jedinice.
(Brisan)
Na teret rashoda priznaju se u poreskom bilansu porezi, doprinosi, takse i druge javne dažbine koje ne zavise od rezultata poslovanja, koje su plaćene u poreskom periodu.
Na teret rashoda u poreskom bilansu banke priznaje se uvećanje ispravke vrednosti potraživanja bilansne aktive i rezervisanja za gubitke po vanbilansnim stavkama u iznosu obračunatom na nivou banke, koja su u skladu sa unutrašnjim aktima banke iskazani u bilansu uspeha na teret rashoda u poreskom periodu, do visine određene u skladu sa propisima Narodne banke Srbije.
Na teret rashoda u poreskom bilansu društva za osiguranje priznaje se uvećanje indirektnog otpisa prema kategorijama naplativosti potraživanja, obračunato i iskazano u bilansu uspeha na teret rashoda u poreskom periodu, do visine određene u skladu sa propisima Narodne banke Srbije.
Na teret rashoda priznaju se izvršena dugoročna rezervisanja za obnavljanje prirodnih bogatstava, za troškove u garantnom roku i zadržane kaucije i depozite, kao i druga obavezna dugoročna rezervisanja u skladu sa zakonom.
Na teret rashoda priznaju se i dugoročna rezervisanja za izdate garancije i druga jemstva, u visini iskorišćenih iznosa tih rezervisanja u poreskom periodu, odnosno izmirenih obaveza i odliva resursa po osnovu tih rezervisanja.
Na teret rashoda u poreskom bilansu ne priznaju se rashodi nastali po osnovu obezvređenja imovine, koje se utvrđuje kao razlika između neto sadašnje vrednosti imovine utvrđene u skladu sa MRS, odnosno MSFI i njene procenjene nadoknadive vrednosti, ali se priznaju u poreskom periodu u kome je ta imovina otuđena, odnosno upotrebljena, odnosno u kome je nastalo oštećenje te imovine usled više sile.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, na teret rashoda u poreskom bilansu priznaju se rashodi nastali po osnovu obezvređenja obveznikovog učešća u kapitalu subjekta privatizacije u postupku restrukturiranja, stečenog konverzijom obveznikovog potraživanja u učešće u kapitalu tog subjekta.
Za utvrđivanje oporezive dobiti priznaju se prihodi u iznosima utvrđenim bilansom uspeha, u skladu sa MRS, odnosno MSFI i propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, osim prihoda za koje je ovim zakonom propisan drugi način utvrđivanja.
Za utvrđivanje oporezive dobiti obveznika koji, prema propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, ne primenjuje MRS, odnosno MSFI, priznaju se prihodi utvrđeni u skladu sa načinom priznavanja, merenja i procenjivanja prihoda koji propisuje ministar finansija, osim prihoda za koje je ovim zakonom propisan drugi način utvrđivanja.
(Brisan)
Prihod koji rezidentni obveznik ostvari po osnovu dividendi i udela u dobiti, uključujući i dividendu iz člana 35. ovog zakona, od drugog rezidentnog obveznika, ne ulazi u poresku osnovicu.
Prihod koji rezidentni obveznik ostvari od kamata po osnovu dužničkih hartija od vrednosti čiji je izdavalac, u skladu sa Zakonom, Republika, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave ili Narodna banka Srbije, ne ulazi u poresku osnovicu.
Ministar finansija bliže uređuje način izuzimanja prihoda iz st. 1. i 2. ovog člana iz poreske osnovice.
Prihodi nastali po osnovu neiskorišćenih dugoročnih rezervisanja koja nisu bila priznata kao rashod u poreskom periodu u kom su izvršena, ne ulaze u poresku osnovicu u poreskom periodu u kom su iskazani.
Prihodi nastali u vezi sa rashodima koji u poreskom periodu nisu bili priznati u skladu sa članom 7a ovog zakona, ne ulaze u poresku osnovicu u poreskom periodu u kom su iskazani.
Ministar finansija bliže uređuje način izuzimanja prihoda iz st. 1. i 2. ovog člana iz poreske osnovice.
U vrednost zaliha nedovršene proizvodnje, poluproizvoda i gotovih proizvoda, za obračun oporezive dobiti priznaju se troškovi proizvodnje u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo i revizija.
U slučajevima dugog proizvodnog ciklusa i naglašenog sezonskog uticaja na obim aktivnosti, dopušteno je da se u vrednost zaliha iz stava 1. ovog člana uključi i pripadajući deo opštih troškova upravljanja i prodaje i troškova finansiranja.
Vrednost zaliha obračunata saglasno st. 1. i 2. ovog člana ne može biti veća od njihove prodajne vrednosti na dan podnošenja poreskog bilansa.
Čl. 26a-26k
(Brisano)
Kapitalnim dobitkom smatra se prihod koji obveznik ostvari prodajom, odnosno drugim prenosom uz naknadu (u daljem tekstu: prodaja):
1) nepokretnosti koje je koristio kao osnovno sredstvo za obavljanje delatnosti;
2) prava industrijske svojine;
3) udela u kapitalu pravnih lica i akcija i ostalih hartija od vrednosti, koje u skladu sa MRS, odnosno MSFI predstavljaju dugoročne finansijske plasmane, osim obveznica izdatih u skladu sa propisima kojima se uređuje izmirenje obaveze Republike po osnovu zajma za privredni razvoj, devizne štednje građana i dužničkih hartija od vrednosti čiji je izdavalac, u skladu sa zakonom, Republika, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave ili Narodna banka Srbije;
4) investicione jedinice otkupljene od strane otvorenog investicionog fonda, u skladu sa zakonom kojim se uređuju investicioni fondovi.
Kapitalnim dobitkom smatra se i prihod koji ostvari nerezidentni obveznik od prodaje imovine iz stava 1. tač. 1), 3) i 4) ovog člana, kao i od prodaje nepokretnosti na teritoriji Republike koju nije koristio za obavljanje delatnosti.
Kapitalni dobitak predstavlja razliku između prodajne cene imovine iz st. 1. i 2. ovog člana (u daljem tekstu: imovina) i njene nabavne cene, utvrđene prema odredbama ovog zakona.
Ako je razlika iz stava 3. ovog člana negativna, u pitanju je kapitalni gubitak.
Za svrhu određivanja kapitalnog dobitka, u smislu ovog zakona, prodajnom cenom se smatra ugovorena cena, odnosno, u slučaju prodaje povezanom licu iz člana 59. ovog zakona, tržišna cena ako je ugovorena cena niža od tržišne.
Kao ugovorena, odnosno tržišna cena iz stava 1. ovog člana uzima se cena bez poreza na prenos apsolutnih prava.
Kod prenosa prava putem razmene za drugo pravo, prodajnom cenom se smatra tržišna cena prava koje se dobija u naknadu, korigovana za eventualno primljenu ili plaćenu razliku u novcu.
Za svrhu određivanja kapitalnog dobitka, nabavna cena, u smislu ovog zakona, jeste cena po kojoj je obveznik stekao imovinu, umanjena po osnovu amortizacije utvrđene u skladu sa ovim zakonom.
Nabavna cena iz stava 1. ovog člana koriguje se na procenjenu, odnosno fer vrednost, utvrđenu u skladu sa MRS, odnosno MSFI i usvojenim računovodstvenim politikama, ukoliko je promena na fer vrednost iskazivana u celini kao prihod perioda u kome je vršena.
Nabavna cena imovine stečene konverzijom obveznikovog potraživanja u učešće u kapitalu subjekta privatizacije u postupku restrukturiranja, jeste najniža obezvređena vrednost te imovine nakon izvršene konverzije, utvrđena u skladu sa MRS, odnosno MSFI i usvojenim računovodstvenim politikama, osim u slučaju iz stava 2. ovog člana.
Ako cena po kojoj je imovina nabavljena nije iskazana u poslovnim knjigama obveznika, ili nije iskazana u skladu sa odredbama st. 1. i 2. ovog člana, nabavna cena za svrhu određivanja kapitalnog dobitka jeste tržišna cena na dan nabavke, koju utvrdi nadležni poreski organ, na način propisan odredbama st. 1. i 2. ovog člana.
Kod prodaje nepokretnosti u izgradnji, nabavnu cenu čini iznos troškova izgradnje koji su do dana prodaje iskazani u skladu sa MRS, odnosno MSFI i propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija.
Za nepokretnost stečenu putem osnivačkog uloga ili povećanjem osnivačkog uloga, nabavna cena jeste tržišna cena nepokretnosti na dan unosa uloga.
Kod hartija od vrednosti kojima se trguje na organizovanom tržištu, u smislu zakona kojim se uređuje tržište hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata, nabavna cena jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu, a ako ne poseduje odgovarajuću dokumentaciju - najniža tržišna cena ostvarena na organizovanom tržištu u periodu od godinu dana koji prethodi prodaji te hartije od vrednosti ili u periodu trgovanja, ukoliko se trgovalo kraće od godinu dana.
Kod hartija od vrednosti kojima se ne trguje na organizovanom tržištu, nabavna cena hartije od vrednosti jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu, a ako ne poseduje odgovarajuću dokumentaciju - njena nominalna vrednost.
Kod hartija od vrednosti pribavljenih putem osnivačkog uloga ili povećanjem osnivačkog uloga, nabavnu cenu čini tržišna cena koja je važila na organizovanom tržištu na dan unosa uloga ili ukoliko takva cena nije bila formirana, nominalna vrednost hartije od vrednosti na dan unosa uloga.
Nabavna cena udela u kapitalu pravnih lica i prava industrijske svojine jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu. Nabavna cena udela u kapitalu pravnih lica i prava industrijske svojine, stečenih putem osnivačkog uloga ili povećanjem osnivačkog uloga jeste tržišna cena na dan unosa uloga.
Nabavna cena investicione jedinice sastoji se od neto vrednosti imovine otvorenog fonda po investicionoj jedinici na dan uplate, uvećane za naknadu za kupovinu ukoliko je društvo za upravljanje naplaćuje, u skladu sa zakonom koji uređuje investicione fondove.
Kapitalni dobitak uključuje se u oporezivu dobit u iznosu određenom na način iz čl. 27-29. ovog zakona.
Kapitalni gubitak ostvaren pri prodaji jednog prava iz imovine može se prebiti sa kapitalnim dobitkom ostvarenim pri prodaji drugog prava iz imovine u istoj godini.
Ako se i posle prebijanja iz stava 2. ovog člana iskaže kapitalni gubitak, dopušteno je njegovo prebijanje na račun budućih kapitalnih dobitaka u narednih pet godina.
Statusna promena rezidentnih obveznika izvršena u skladu sa zakonom kojim se uređuju privredna društva (u daljem tekstu: statusna promena), odlaže nastanak poreske obaveze po osnovu kapitalnih dobitaka.
Poreska obaveza po osnovu kapitalnih dobitaka iz stava 1. ovog člana nastaće u trenutku kad pravno lice koje je imovinu iz člana 27. ovog zakona steklo statusnom promenom izvrši prodaju te imovine.
Kapitalni dobitak iz stava 2. ovog člana obračunava se kao razlika između prodajne cene imovine i njene nabavne cene koju je platilo pravno lice koje je tu imovinu statusnom promenom prenelo na drugo pravno lice, usklađene na način iz člana 29. ovog zakona od dana nabavke do dana prodaje.
Pravo na odlaganje plaćanja poreza na dobit pravnih lica za kapitalne dobitke ostvarene na način iz stava 1. ovog člana stiče se ako je vlasnik pravnog lica koje je izvršilo prenos imovine prilikom statusne promene dobio naknadu u obliku akcija ili udela u pravnom licu na koje je prenos imovine izvršen, kao i eventualnu gotovinsku naknadu, čiji iznos ne prelazi 10% nominalne vrednosti dobijenih akcija, odnosno udela.
Ako gotovinska naknada iz stava 4. ovog člana prelazi 10% nominalne vrednosti dobijenih akcija, odnosno udela, poreska obaveza po osnovu kapitalnog dobitka nastaje u momentu statusne promene, a kapitalni dobitak se obračunava kao razlika između cene po kojoj bi se imovina mogla prodati na tržištu i nabavne cene iz člana 29. ovog zakona.
Poreski tretman poslovnih gubitaka
Gubici ostvareni iz poslovnih, finansijskih i neposlovnih transakcija, utvrđeni u poreskom bilansu, izuzev onih iz kojih proizlaze kapitalni dobici i gubici utvrđeni u skladu sa ovim zakonom, mogu se preneti na račun dobiti utvrđene u godišnjem poreskom bilansu iz budućih obračunskih perioda, ali ne duže od pet godina.
Korišćenje poreske pogodnosti u skladu sa članom 32. ovog zakona ne prestaje u slučaju statusnih promena ili promena pravne forme privrednih društava.
U slučaju podele ili odvajanja, pogodnost iz člana 32. ovog zakona srazmerno se deli i o tome se obaveštava nadležni poreski organ.
PORESKI TRETMAN LIKVIDACIJE I STEČAJA OBVEZNIKA
Dobit utvrđena u postupku likvidacije obveznika podleže oporezivanju.
Dobit obveznika u toku likvidacije se utvrđuje kao pozitivna razlika imovine obveznika sa kraja i sa početka likvidacionog postupka, odnosno kao razlika imovine u toku trajanja likvidacionog postupka za koji se podnosi poreska prijava i poreski bilans, utvrđena u finansijskim izveštajima podnetim u skladu sa propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, pri čemu je početni bilans perioda likvidacije jednak bilansu na kraju poreskog perioda pre početka likvidacionog postupka.
Obveznik nad kojim se otvara postupak likvidacije dužan je da nadležnom poreskom organu podnese prijavu i poreski bilans, i to:
1) sa stanjem na dan otvaranja postupka likvidacije - u roku od 15 dana od dana dostavljanja finansijskih izveštaja u skladu sa propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija;
2) sa stanjem na dan okončanja postupka likvidacije - u roku od 15 dana od dana dostavljanja finansijskih izveštaja u skladu sa propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija.
Period za koji se utvrđuje osnovica iz stava 2. ovog člana odgovara stvarnom trajanju postupka likvidacije, ali ne može biti duži od jedne godine, s tim što, ukoliko se postupak prenese u narednu godinu, obveznik sastavlja i poreski bilans sa stanjem na dan 31. decembra tekuće godine, koji se podnosi u roku od 10 dana od dana isteka roka propisanog za podnošenje finansijskih izveštaja.
Imovina koja preostane posle podmirenja poverilaca (likvidacioni ostatak) iznad vrednosti uloženog kapitala, smatra se dividendom koju ostvaruju članovi privrednog društva u likvidaciji.
Za potrebe utvrđivanja iznosa dividende koju po osnovu stava 1. ovog člana ostvaruju članovi privrednog društva u likvidaciji, vrednost likvidacionog ostatka je jednaka tržišnoj vrednosti imovine koja se prenosi članovima privrednog društva u likvidaciji posle podmirenja poverilaca.
Ministar finansija bliže uređuje način i postupak utvrđivanja vrednosti likvidacionog ostataka iz stava 2. ovog člana.
(Brisan)
Odredbe člana 34. ovog zakona shodno se primenjuju i u postupku stečaja.
PORESKI PERIOD
Poreski period za koji se obračunava porez na dobit je poslovna godina.
Poslovna godina je kalendarska godina, osim u slučaju prestanka ili otpočinjanja obavljanja delatnosti u toku godine, uključujući i statusne promene, kao i u slučaju pokretanja postupka stečaja ili likvidacije.
Na zahtev poreskog obveznika koji je dobio saglasnost ministra finansija, odnosno guvernera Narodne banke Srbije, da sastavlja i prikazuje finansijske izveštaje sa stanjem na poslednji dan poslovne godine koja je različita od kalendarske, nadležan poreski organ odobrava rešenjem da se poslovna godina i kalendarska godina razlikuju, s tim da poreski period traje 12 meseci. Tako odobreni poreski period obveznik je dužan da primenjuje najmanje pet godina.
Poreski obveznik iz stava 3. ovog člana dužan je da podnese poresku prijavu i poreski bilans za utvrđivanje konačne poreske obaveze za period od 1. januara tekuće godine do dana kada, po rešenju nadležnog poreskog organa, započinje poslovnu godinu koja se razlikuje od kalendarske, u roku od deset dana od dana isteka roka propisanog za podnošenje finansijskih izveštaja za period za koji se podnosi poreska prijava i poreski bilans.
Ako je obveznik poreza u vidu akontacije platio manje poreza nego što je bio dužan da plati po obavezi obračunatoj u poreskoj prijavi, dužan je da razliku uplati najkasnije do podnošenja poreske prijave uz podnošenje dokaza o uplati razlike poreza.
Ako je obveznik poreza u vidu akontacije platio više poreza nego što je bio dužan da plati po obavezi obračunatoj u poreskoj prijavi, više plaćeni porez uračunava se kao akontacija za naredni period ili se obvezniku vraća na njegov zahtev u roku od 30 dana od dana prijema zahteva za povraćaj.
PORESKA STOPA
Stopa poreza na dobit pravnih lica je proporcionalna i jednoobrazna.
Stopa poreza na dobit pravnih lica iznosi 15%.
Ukoliko međunarodnim ugovorom o izbegavanju dvostrukog oporezivanja nije drukčije uređeno, porez na dobit po odbitku po stopi od 20% obračunava se i plaća na prihode koje ostvari nerezidentni obveznik od rezidentnog pravnog lica po osnovu:
1) dividendi i udela u dobiti u pravnom licu, uključujući i dividendu iz člana 35. ovog zakona;
2) naknada po osnovu autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine (u daljem tekstu: autorska naknada);
3) kamata;
4) naknada po osnovu zakupa i podzakupa nepokretnosti i pokretnih stvari na teritoriji Republike.
Porez po odbitku iz stava 1. ovog člana obračunava se i plaća i na prihode nerezidentnog obveznika po osnovu izvođenja estradnog, zabavnog, umetničkog, sportskog ili sličnog programa u Republici, koji nisu oporezovani kao dohodak fizičkog lica (izvođača, muzičara, sportiste i sl) u skladu sa propisima kojima se uređuje oporezivanje dohotka građana.
Izuzetno od st. 1. i 2. ovog člana, na prihode koje ostvari nerezidentno pravno lice iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom po osnovu autorskih naknada, kamata, naknada po osnovu zakupa i podzakupa nepokretnosti i pokretnih stvari kao i naknada po osnovu usluga, bez obzira na mesto njihovog pružanja ili korišćenja, obračunava se i plaća porez po odbitku po stopi od 25%.
Porez po odbitku iz st. 1. i 3. ovog člana ne plaća se na prihode koje ostvari nerezidentni obveznik, odnosno nerezidentno pravno lice iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom, od kamata po osnovu dužničkih hartija od vrednosti čiji je izdavalac, u skladu sa zakonom, Republika, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave ili Narodna banka Srbije.
Na prihode koje ostvari nerezidentni obveznik od rezidentnog pravnog lica, drugog nerezidentnog obveznika, fizičkog lica, nerezidentnog ili rezidentnog ili od otvorenog investicionog fonda, na teritoriji Republike, po osnovu kapitalnih dobitaka nastalih u skladu sa odredbama čl. 27. do 29. ovog zakona, obračunava se i plaća porez po stopi od 20% ako međunarodnim ugovorom o izbegavanju dvostrukog oporezivanja nije drukčije uređeno.
Porez po rešenju obračunava se i plaća i na prihode iz stava 1. tačka 4) ovog člana koje nerezidentni obveznik ostvaruje od lica koje nije dužno da obračunava, obustavlja i plaća porez po odbitku.
Nerezidentni obveznik - primalac prihoda iz st. 5. i 6. ovog člana, dužan je da nadležnom poreskom organu, u opštini na čijoj teritoriji se nalazi nepokretnost, odnosno sedište privrednog društva u kojem nerezidentni obveznik ima udeo ili hartije od vrednosti koji su predmet prodaje, preko poreskog punomoćnika određenog u skladu sa propisima kojima se uređuje poreski postupak i poreska administracija, podnese poresku prijavu u roku od 30 dana od dana ostvarivanja prihoda, na osnovu koje nadležni poreski organ donosi rešenje.
Sadržaj poreske prijave iz stava 7. ovog člana bliže uređuje ministar finansija.
Porez po odbitku iz st. 1. i 2. ovog člana i porez po rešenju iz st. 5. i 6. ovog člana ne obračunava se i ne plaća ako se prihod iz st. 1, 2, 5. i 6. ovog člana isplaćuje stalnoj poslovnoj jedinici nerezidentnog obveznika iz člana 4. ovog zakona.
Ukoliko rezidentno pravno lice isplaćuje prihode stalnoj poslovnoj jedinici nerezidentnog pravnog lica iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom, ono je dužno da obračuna i uplati porez po odbitku u skladu sa odredbama stava 1. tačka 1) i stava 3. ovog člana.
U slučaju primene stava 10. ovog člana prihodi na koje se primenjuju odredbe stava 1. tačka 1) i stava 3. ovog člana kao i rashodi sa njima povezani ne uzimaju se u obzir za potrebe utvrđivanja poreske osnovice stalne poslovne jedinice nerezidentnog pravnog lica iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom.
Rezidentni obveznik koji otkupljuje sekundarne sirovine i otpad od rezidentnog, odnosno nerezidentnog pravnog lica, dužan je da prilikom isplate naknade tim licima obračuna, obustavi i na propisani račun uplati porez po odbitku po stopi od 1% od iznosa isplaćene naknade.
Iznos naknade iz stava 12. ovog člana ne sadrži porez na dodatu vrednost.
Isplatilac naknade sastavlja i u roku od 15 dana od isteka tromesečja podnosi nadležnom poreskom organu poresku prijavu, koja sadrži najmanje podatke o izvršenom prometu i obračunatom i plaćenom porezu iz stava 12. ovog člana.
Sadržaj poreske prijave iz stava 14. ovog člana bliže uređuje ministar finansija.
Kod obračuna poreza po odbitku na prihode nerezidenta, isplatilac prihoda primenjuje odredbe ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja, pod uslovom da nerezident dokaže status rezidenta države sa kojom je Republika zaključila ugovor o izbegavanju dvostrukog oporezivanja i da je nerezident stvarni vlasnik prihoda.
Status rezidenta države sa kojom je zaključen ugovor o izbegavanju dvostrukog oporezivanja u smislu stava 1. ovog člana, nerezident dokazuje kod isplatioca prihoda potvrdom o rezidentnosti overenom od nadležnog organa druge države ugovornice čiji je rezident, i to na posebnom obrascu propisanom podzakonskim aktom donetim u skladu sa zakonom kojim se uređuje poreski postupak i poreska administracija.
Ako isplatilac prihoda primeni odredbe ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja, a nisu ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana, što za posledicu ima manje plaćeni iznos poreza, dužan je da plati razliku između plaćenog poreza i dugovanog poreza po ovom zakonu.
Nadležni poreski organ, na zahtev nerezidenta, dužan je da izda potvrdu o porezu plaćenom u Republici.
Na nerezidentnog obveznika - primaoca prihoda iz člana 40. stav 5. ovog zakona, primenjuju se odredbe ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja u skladu sa odredbama st. 1. do 3. ovog člana.
Ako isplatilac prihoda u momentu isplate prihoda nerezidentu ne raspolaže potvrdom iz stava 2. ovog člana, dužan je da prilikom isplate prihoda primeni odredbe ovog zakona.
Ako nerezidentni obveznik dostavi nadležnom poreskom organu potvrdu iz stava 2. ovog člana, razlika između iznosa plaćenog poreza iz stava 6. ovog člana i iznosa poreza za koji bi postojala obaveza plaćanja da je obveznik u momentu isplate prihoda raspolagao potvrdom iz stava 2. ovog člana, smatra se više plaćenim porezom.
PORESKI PODSTICAJI
Radi ostvarivanja ciljeva ekonomske politike u pogledu stimulisanja privrednog rasta, obveznicima se pružaju poreski podsticaji.
Poreski podsticaji u odnosu na porez na dobit pravnih lica utvrđuju se samo ovim zakonom.
Čl. 42 i 43
(Brisano)
Plaćanja poreza na dobit oslobađa se obveznik iz člana 1. stav 3. ovog zakona (u daljem tekstu: nedobitna organizacija) za poreski period u kojem ostvareni višak prihoda nad rashodima nije veći od 400.000 dinara, pod uslovom da:
1) ne raspodeljuje ostvareni višak svojim osnivačima, članovima, direktorima, zaposlenima ili sa njima povezanim licima;
2) godišnji iznos ličnih primanja koja isplaćuje zaposlenima, direktorima i sa njima povezanim licima nije veći od dvostrukog iznosa prosečne godišnje zarade po zaposlenom u Republici u godini za koju se utvrđuje pravo na poresko oslobođenje, prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike;
3) ne raspodeljuje imovinu u korist svojih osnivača, članova, direktora, zaposlenih ili sa njima povezanih lica;
4) da nema monopolski ili dominantan položaj na tržištu u smislu zakona kojim se uređuje zaštita konkurencije.
Nedobitna organizacija u smislu ovog zakona je pravno lice koje nije osnovano radi ostvarivanja dobiti, već je u skladu sa zakonom osnovano radi postizanja drugih ciljeva utvrđenih u njegovim opštim aktima.
Oblik organizovanja obveznika iz člana 1. stav 3. ovog zakona (ustanova, udruženje i slično) nije opredeljujući za sticanje statusa nedobitne organizacije u smislu ovog zakona.
Nedobitna organizacija dužna je da obezbedi i iskaže, odnosno evidentira podatke o nastalim prihodima i rashodima i da u poreskom bilansu posebno iskaže prihode ostvarene na tržištu i sa njima povezane rashode.
Povezanim licima se smatra lice iz člana 59. ovog zakona.
Sadržaj poreskog bilansa i način vođenja evidencije o prihodima i rashodima iz stava 4. ovog člana propisuje ministar finansija.
Nedobitna organizacija nema pravo na ostale poreske podsticaje iz ovog zakona.
(Brisan)
Oslobađa se plaćanja poreza na dobit pravnih lica preduzeće za radno osposobljavanje, profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje invalidnih lica, srazmerno učešću tih lica u ukupnom broju zaposlenih.
(Brisan)
(Brisan)
Obvezniku koji izvrši ulaganja u nekretnine, postrojenja, opremu ili biološka sredstva (u daljem tekstu: osnovna sredstva) u sopstvenom vlasništvu na teritoriji Republike za obavljanje pretežne delatnosti i delatnosti upisanih u osnivački akt obveznika, odnosno navedenih u drugom aktu obveznika kojim se određuju delatnosti koje obveznik obavlja, kao i po osnovu ulaganja u razvoj kao nematerijalnu imovinu, priznaje se pravo na poreski kredit u visini od 20% izvršenog ulaganja, s tim što poreski kredit ne može biti veći od 33% obračunatog poreza u godini u kojoj je izvršeno ulaganje.
Pod ulaganjima u razvoj kao nematerijalnu imovinu iz stava 1. ovog člana podrazumeva se primena rezultata istraživanja ili drugog znanja radi proizvodnje novih značajnije poboljšanih materijala, uređaja, proizvoda, procesa, sistema ili usluga pre pristupanja komercijalnoj proizvodnji ili korišćenju (u daljem tekstu: ulaganja u razvoj).
Izuzetno od stava 1. ovog člana, obvezniku koji je prema zakonu kojim se uređuje računovodstvo i revizija razvrstan u malo pravno lice priznaje se pravo na poreski kredit u visini od 40% izvršenog ulaganja, s tim što poreski kredit ne može biti veći od 70% obračunatog poreza u godini u kojoj je izvršeno ulaganje.
Pravo na poreski kredit iz st. 1. i 3. ovog člana po osnovu ulaganja u razvoj priznaje se u poreskom periodu u kojem su ispunjeni uslovi za priznavanje takvih ulaganja kao nematerijalnih ulaganja u skladu sa MRS, odnosno MSFI i propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija.
Neiskorišćeni deo poreskog kredita može se preneti na račun poreza na dobit iz budućih obračunskih perioda, najviše do limita od 33%, odnosno 70% obračunatog poreza u tom poreskom periodu, ali ne duže od 10 godina.
U svakoj od godina perioda iz stava 5. ovog člana prvo se primenjuje poreski kredit po osnovu ulaganja iz te godine, a zatim se, do limita od 33%, odnosno 70% obračunatog poreza u tom poreskom periodu, primenjuju preneti poreski krediti po redosledu ulaganja.
Osnovnim sredstvima iz stava 1. ovog člana ne smatraju se: vazduhoplovi i plovni objekti koji se ne koriste za obavljanje delatnosti; putnički automobili, osim automobila za taksi prevoz, rent-a-car, obuku vozača i specijalnih putničkih automobila sa ugrađenim uređajima za bolesnike; nameštaj, osim nameštaja za opremanje hotela, motela, restorana, omladinskih, dečijih i radničkih odmarališta; tepisi; umetnička dela likovne i primenjene umetnosti i ukrasni predmeti za uređenje prostora; mobilni telefoni; klima uređaji; oprema za video nadzor; oglasna sredstva, kao ni alat i inventar sa kalkulativnim otpisom.
U slučaju otuđenja osnovnih sredstava, odnosno nematerijalne imovine nastale ulaganjem u razvoj iz stava 1. ovog člana pre isteka roka od tri godine od dana nabavke, odnosno priznavanja prava na poreski kredit za ulaganja u razvoj, osim usled statusnih promena, obveznik gubi pravo na poreski kredit iz st. 1. i 3. ovog člana.
U slučaju iz stava 8. ovog člana obveznik je dužan da u poreskoj prijavi za poreski period u kojem je otuđio osnovna sredstva, odnosno nematerijalnu imovinu, obračuna i plati valorizovan iznos poreza koji bi platio da nije koristio poreski kredit.
Valorizovan iznos poreza iz stava 9. ovog člana obveznik utvrđuje primenom indeksa potrošačkih cena prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike od dana podnošenja poreske prijave za poreski period u kojem je ostvario pravo na poreski kredit do dana otuđenja.
U slučaju otuđenja osnovnih sredstava, odnosno nematerijalne imovine nastale ulaganjem u razvoj iz st. 1. i 3. ovog člana nakon isteka roka od tri godine od dana nabavke, odnosno priznavanja prava na poreski kredit za ulaganja u razvoj pre isteka roka iz stava 5. ovog člana, obveznik nema pravo na dalje korišćenje neiskorišćenog dela poreskog kredita, počev od poreskog perioda u kojem je izvršio otuđenje.
U slučaju kad obveznik izvrši ulaganje u osnovna sredstva iz st. 1. i 2. ovog člana uplatom avansnog računa, na osnovu overene privremene situacije i slično, a u narednom poreskom periodu, zbog raskida ugovora o nabavci ili u poreskom periodu u kojem okonča takva ulaganja u osnovna sredstva, ne izvrši prenos sa osnovnih sredstava u pripremi na osnovna sredstva koja koristi za obavljanje delatnosti, gubi pravo na poreski kredit i dužan je da obračuna i plati porez koji bi platio da nije koristio poreski kredit, valorizovan shodnom primenom stava 10. ovog člana.
Čl. 48a-50
(Brisani)
Poreski obveznik koji uloži u svoja osnovna sredstva, odnosno u čija osnovna sredstva drugo lice uloži više od jedne milijarde dinara, koji ta sredstva koristi za obavljanje pretežne delatnosti i delatnosti upisanih u osnivačkom aktu obveznika, odnosno navedenih u drugom aktu obveznika, kojim se određuju delatnosti koje obveznik obavlja i u periodu ulaganja dodatno zaposli na neodređeno vreme najmanje 100 lica, oslobađa se plaćanja poreza na dobit pravnih lica u periodu od deset godina srazmerno tom ulaganju.
Ulaganjem u osnovna sredstva od strane drugog lica, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se i ulaganje u osnovni kapital i povećanje osnovnog kapitala u skladu sa zakonom.
U slučaju iz stava 2. ovog člana, osnovna sredstva vrednuju se po tržišnoj (fer) vrednosti.
Poresko oslobođenje primenjuje se po ispunjenju uslova iz stava 1. ovog člana, od prve godine u kojoj je ostvarena oporeziva dobit.
Novozaposlenim licima u smislu stava 1. ovog člana smatraju se lica koja je obveznik zaposlio u periodu sticanja uslova za poresko oslobođenje, tako da u momentu ispunjenja uslova za korišćenje navedenog poreskog oslobođenja obveznik ima najmanje 100 dodatno zaposlenih, a koji su i neposredno radno angažovani kod obveznika, u odnosu na broj zaposlenih koji je imao u periodu kada je počeo da stiče pravo na ovo poresko oslobođenje.
Novozaposlenim licima u smislu stava 1. ovog člana ne smatraju se lica koja su bila zaposlena u, posredno ili neposredno, povezanom licu u smislu člana 59. ovog zakona.
(Brisan)
Ako obveznik iz člana 50a ovog zakona, smanji broj zaposlenih koji su i neposredno radno angažovani kod obveznika, ispod broja ukupno zaposlenih na neodređeno vreme u odnosu na broj zaposlenih koje je imao u poreskom periodu u kome je ispunio uslove za poresko oslobođenje iz člana 50a stav 1. ovog zakona, gubi pravo na poresko oslobođenje za ceo period korišćenja poreskog oslobođenja i dužan je da danom podnošenja poreske prijave za naredni poreski period, u toj poreskoj prijavi obračuna, kao i da plati porez koji bi platio da nije koristio ovaj podsticaj, valorizovan od dana podnošenja poreske prijave za poreski period u kome je ostvario pravo na poresko oslobođenje, do dana podnošenja poreske prijave za naredni poreski period, indeksom potrošačkih cena prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
Ako pre isteka perioda poreskog oslobođenja obveznik iz člana 50a ovog zakona prekine sa poslovanjem, prestane da koristi ili otuđi sredstva iz člana 50a stav 1. ovog zakona, a u nova osnovna sredstva ne uloži u istom poreskom periodu iznos jednak tržišnoj ceni otuđenih sredstava, a najmanje u vrednosti koja obezbeđuje da ukupan iznos ulaganja ne padne ispod iznosa utvrđenih u članu 50a ovog zakona, gubi pravo na poresko oslobođenje i dužan je da danom podnošenja poreske prijave za naredni poreski period, u toj poreskoj prijavi obračuna, kao i da plati porez koji bi platio da nije koristio ovaj podsticaj, valorizovan od dana podnošenja poreske prijave za poreski period u kome je ostvario pravo na poresko oslobođenje, do dana podnošenja poreske prijave za naredni poreski period, indeksom potrošačkih cena prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
(Brisan)
Ukoliko obveznik iz člana 50a ovog zakona stekne imovinu statusnom promenom, uz odlaganje kapitalnog dobitka u skladu sa članom 31. ovog zakona, u periodu od tri godine koje prethode ispunjenju uslova i tokom perioda poreskog oslobođenja iz člana 50a, dužan je da plati porez na ostvarenu dobit, srazmerno ovako stečenoj imovini.
Srazmera iz čl. 50a i 50đ ovog zakona utvrđuje se na način koji bliže uređuje ministar finansija.
Srazmera ulaganja iz stava 1. ovog člana utvrđuje se za svaki poreski period u vremenu trajanja poreskog oslobođenja.
Ministar finansija bliže uređuje način vođenja knjigovodstvene evidencije poslovanja za korisnike poreskih podsticaja iz člana 50a ovog zakona.
Nadležna organizaciona jedinica Poreske uprave utvrđuje ispunjenost uslova za korišćenje poreskih podsticaja iz člana 50a ovog zakona.
Pravo na poreski kredit iz člana 48. ovog zakona i na podsticaje kod ulaganja iz člana 50a ovog zakona, ne ostvaruje se za nabavku opreme već korišćene u Republici.
Poreski podsticaji iz stava 1. ovog člana ne mogu se preneti na drugo pravno lice, koje nije steklo pravo na njihovo korišćenje u smislu ovog zakona, ni u slučaju kada drugo pravno lice učestvuje u statusnoj promeni sa obveznikom koji koristi navedene poreske podsticaje.
Pravo na podsticaje kod ulaganja iz člana 50a ovog zakona ne ostvaruje se za osnovna sredstva koja se ne smatraju osnovnim sredstvima u skladu sa članom 48. stav 7. ovog zakona.
OTKLANJANJE DVOSTRUKOG OPOREZIVANJA DOBITI OSTVARENE U DRUGOJ DRŽAVI
Dobit stalne poslovne jedinice rezidentnog obveznika
Ako rezidentni obveznik ostvari dobit poslovanjem u drugoj državi na koju je plaćen porez u toj državi, na račun poreza na dobit pravnih lica utvrđenog prema odredbama ovog zakona odobrava mu se poreski kredit u visini poreza na dobit plaćenog u toj drugoj državi.
Poreski kredit iz stava 1. ovog člana ne može biti veći od iznosa koji bi se obračunao primenom odredaba ovog zakona na dobit ostvarenu u inostranstvu.
Matično pravno lice - rezidentni obveznik Republike može umanjiti obračunati porez na dobit pravnih lica za iznos poreza koji je njegova nerezidentna filijala platila u drugoj državi na dobit iz koje su isplaćene dividende, koje se uključuju u prihode matičnog pravnog lica, kao i za iznos poreza po odbitku koji je nerezidentna filijala platila u drugoj državi na te isplaćene dividende.
Prihodi od dividendi iz nerezidentne filijale uključuju se u prihode rezidentnog matičnog pravnog lica u iznosu uvećanom za plaćeni porez na dobit pravnih lica i plaćeni porez po odbitku na dividende iz stava 1. ovog člana.
Obaveza iz stava 2. ovog člana postoji samo u slučaju primene poreskog kredita iz stava 1. ovog člana.
Poreski kredit iz stava 1. ovog člana može se koristiti za umanjenje obračunatog poreza matičnog pravnog lica u iznosu plaćenog poreza u drugoj državi, a najviše do iznosa poreza koji bi, po stopi propisanoj odredbom člana 39. stav 2. ovog zakona, bio obračunat na prihode od dividendi iz nerezidentne filijale u iznosu uvećanom za porez koji je njegova nerezidentna filijala platila u drugoj državi na dobit iz koje su isplaćene dividende.
Neiskorišćeni deo poreskog kredita iz stava 4. ovog člana može se preneti na račun poreza matičnog pravnog lica iz budućih obračunskih perioda, ali ne duže od pet godina.
Matičnim pravnim licem, u smislu ovog zakona, smatra se pravno lice koje poseduje akcije ili udele drugih pravnih lica pod uslovima predviđenim ovim zakonom.
Filijalom, u smislu ovog zakona, smatra se pravno lice u čijem kapitalu matično pravno lice učestvuje pod uslovima predviđenim ovim zakonom.
Pravo na poreski kredit iz člana 52. ovog zakona ima matično pravno lice koje je neprekidno u periodu od najmanje godinu dana koji prethodi podnošenju bilansa posedovalo 10% ili više akcija, odnosno udela nerezidentne filijale.
Obveznik iz stava 1. ovog člana je dužan da nadležnom poreskom organu podnese odgovarajuće dokaze o veličini svog učešća u kapitalu nerezidentne filijale, dužini trajanja tog učešća i porezu koji je filijala platila u drugoj državi, zajedno sa njenim bilansom uspeha i poreskim bilansom.
Odredbe st. 1. i 2. ovog člana shodno se primenjuju i u slučaju kada matično pravno lice ostvaruje posrednu kontrolu nad nerezidentnom filijalom kroz posedovanje 10% ili više akcija, odnosno udela druge nerezidentne filijale.
Rezidentni obveznik koji iz druge države ostvari prihode od kamata, autorskih naknada, naknada po osnovu zakupa nepokretnosti i pokretnih stvari, kao i od dividendi koje ne ispunjavaju uslove da bi se na njih primenile odredbe člana 52. ovog zakona, na koje je plaćen porez po odbitku u toj drugoj državi, može umanjiti obračunati porez na dobit pravnih lica u Republici za iznos poreza po odbitku plaćenog u toj drugoj državi.
Ukoliko rezidentni obveznik koristi pravo na poreski kredit iz stava 1. ovog člana, prihodi od kamata, autorskih naknada, naknada po osnovu zakupa nepokretnosti i pokretnih stvari, kao i od dividendi koje ne ispunjavaju uslove da bi se na njih primenile odredbe člana 52. ovog zakona, ostvareni u drugoj državi, a po osnovu kojih se koristi pravo na poreski kredit iz stava 1. ovog člana, uključuju se u prihode rezidentnog pravnog lica u iznosu uvećanom za plaćeni porez po odbitku na kamate, autorske naknade, naknade po osnovu zakupa nepokretnosti i pokretnih stvari, kao i dividende koje ne ispunjavaju uslove da bi se na njih primenile odredbe člana 52. ovog zakona.
Poreski kredit iz stava 1. ovog člana može se koristiti za umanjenje obračunatog poreza rezidentnog pravnog lica u iznosu plaćenog poreza u drugoj državi, a najviše do iznosa koji bi se dobio primenom poreske stope iz člana 39. stav 2. ovog zakona na osnovicu koja odgovara iznosu od 40% ostvarenih prihoda iz stava 1. ovog člana na koje je u drugoj državi plaćen porez po odbitku i koji se shodno stavu 2. ovog člana uključuje u prihode rezidentnog obveznika.
Način ostvarivanja prava na poreski kredit iz čl. 52, 53. i 53a ovog zakona bliže uređuje ministar finansija.
Ministar finansija će bliže urediti postupak ostvarivanja prava na otklanjanje dvostrukog oporezivanja predviđenih međunarodnim ugovorima o izbegavanju dvostrukog oporezivanja.
GRUPNO OPOREZIVANJE I TRANSFERNE CENE
Matično pravno lice i zavisna pravna lica, u smislu ovog zakona, čine grupu povezanih pravnih lica ako među njima postoji neposredna ili posredna kontrola nad najmanje 75% akcija ili udela.
Povezana pravna lica imaju pravo da traže poresko konsolidovanje pod uslovom da su sva povezana pravna lica rezidenti Republike.
Zahtev za poreskim konsolidovanjem matično pravno lice podnosi nadležnom poreskom organu najranije istekom poreskog perioda u kome su ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana, od početka do kraja tog poreskog perioda.
Ukoliko su ispunjeni uslovi iz st. 1. do 3. ovog člana, nadležni poreski organ u roku od 30 dana od dana podnošenja zahteva donosi rešenje kojim se odobrava poresko konsolidovanje, počev od poreskog perioda u kome su ispunjeni uslovi iz st. 1-3. ovog člana.
Svaki član grupe povezanih pravnih lica dužan je da podnese svoju poresku prijavu i svoj poreski bilans, a matično pravno lice podnosi i konsolidovani poreski bilans za grupu povezanih pravnih lica.
U konsolidovanom poreskom bilansu gubici poreskog perioda jednog ili više povezanih pravnih lica prebijaju se na račun dobiti ostalih povezanih pravnih lica u grupi, u tom poreskom periodu.
Oporeziva dobit koju ostvari član grupe povezanih pravnih lica a koja se iskazuje u konsolidovanom poreskom bilansu ne može se umanjiti za iznos gubitka iz poreskog bilansa prethodnih godina, odnosno prethodnih poreskih perioda, tog člana grupe povezanih pravnih lica.
Za obračunati porez po konsolidovanom bilansu obveznici su pojedinačna povezana pravna lica iz grupe, srazmerno oporezivoj dobiti iz pojedinačnog poreskog bilansa.
Ministar finansija bliže uređuje način sprečavanja dvostrukog oslobođenja ili dvostrukog oporezivanja pojedinih pozicija u konsolidovanom poreskom bilansu.
Jednom odobreno poresko konsolidovanje primenjuje se najmanje pet godina, odnosno poreskih perioda.
Ako se pre isteka roka iz stava 1. ovog člana izmene uslovi iz člana 55. st. 1. i 2. ovog zakona, ili se jedno pravno lice, više povezanih pravnih lica, ili sva povezana pravna lica u grupi naknadno opredele za pojedinačno oporezivanje pre isteka roka iz stava 1. ovog člana, sva povezana pravna lica su dužna da srazmerno plate razliku na ime poreske privilegije koju su iskoristili.
(Brisano)
Transfernom cenom smatra se cena nastala u vezi sa transakcijama sredstvima ili stvaranjem obaveza među povezanim licima.
Licem povezanim sa obveznikom smatra se ono fizičko ili pravno lice u čijim se odnosima sa obveznikom javlja mogućnost kontrole ili značajnijeg uticaja na poslovne odluke.
U slučaju posrednog ili neposrednog posedovanja najmanje 25% akcija ili udela smatra se da postoji mogućnost kontrole nad obveznikom.
Mogućnost značajnijeg uticaja na poslovne odluke postoji, pored slučaja predviđenog u stavu 3. ovog člana i kada lice posredno ili neposredno poseduje najmanje 25% glasova u obveznikovim organima upravljanja.
Licem povezanim sa obveznikom smatra se i ono pravno lice u kome, kao i kod obveznika, ista fizička ili pravna lica neposredno ili posredno učestvuju u upravljanju, kontroli ili kapitalu, na način predviđen u st. 3. i 4. ovog člana.
Licima povezanim sa obveznikom smatraju se bračni ili vanbračni drug, potomci, usvojenici i potomci usvojenika, roditelji, usvojioci, braća i sestre i njihovi potomci, dedovi i babe i njihovi potomci, kao i braća i sestre i roditelji bračnog ili vanbračnog druga, lica koje je sa obveznikom povezano na način predviđen u st. 3. i 4. ovog člana.
Izuzetno od st. 2. do 6. ovog člana, licem povezanim sa obveznikom smatra se i svako nerezidentno pravno lice iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom.
Obveznik je dužan da transakcije iz člana 59. stav 1. ovog zakona posebno prikaže u svom poreskom bilansu.
U svom poreskom bilansu obveznik je, u smislu stava 1. ovog člana, dužan da posebno prikaže kamatu po osnovu depozita, zajma, odnosno kredita, do nivoa propisanog odredbama člana 62. ovog zakona.
Obveznik je dužan da uz poreski bilans priloži dokumentaciju u okviru koje i na način koji propiše ministar finansija, zajedno sa transakcijama iz člana 59. stav 1. ovog zakona i st. 1. i 2. ovog člana, posebno prikazuje vrednost istih transakcija po cenama koje bi se ostvarile na tržištu takvih ili sličnih transakcija da se nije radilo o povezanim licima (princip "van dohvata ruke").
U smislu stava 3. ovog člana, za potrebe prikazivanja vrednosti transakcije sa povezanim licem po transfernoj ceni i njene vrednosti po ceni utvrđenoj po principu "van dohvata ruke" dozvoljena je, kada je to primereno okolnostima slučaja, primena objedinjenog pristupa za veći broj pojedinačnih transakcija, odnosno razloženog pristupa u slučaju složenih transakcija, gde je jednom transakcijom obuhvaćen veći broj pojedinačnih transakcija.
U slučaju da se obveznikova transferna cena po osnovu transakcije sa pojedinačnim povezanim licem razlikuje od cene te transakcije utvrđene primenom principa "van dohvata ruke", on je dužan da u poresku osnovicu uključi:
1) iznos pozitivne razlike između prihoda po osnovu transakcije po ceni utvrđenoj primenom principa "van dohvata ruke" i prihoda po osnovu te transakcije po transfernoj ceni, ili
2) iznos pozitivne razlike između rashoda po osnovu te transakcije po transfernoj ceni i rashoda po osnovu te transakcije po ceni utvrđenoj primenom principa "van dohvata ruke".
U slučaju kada je kod određivanja cene transakcije po principu "van dohvata ruke" utvrđen njen raspon, smatra se da se transferna cena te transakcije ne razlikuje od njene cene po principu "van dohvata ruke" ukoliko se vrednost transferne cene nalazi u okviru tog raspona.
U slučaju kada je kod cene transakcije po principu "van dohvata ruke" utvrđen njen raspon, a vrednost transferne cene transakcije je izvan tog raspona, cena po principu "van dohvata ruke" za potrebe primene stava 5. ovog člana je jednaka središnjoj vrednosti utvrđenog raspona.
Ministar finansija može predvideti slučajeve u kojima je dozvoljeno umanjenje iznosa koji se u skladu sa stavom 5. ovog člana uključuje u poresku osnovicu po osnovu transakcije između poreskog obveznika i određenog povezanog lica, s tim da to umanjenje ne može dovesti do umanjenja poreske osnovice obveznika ispod iznosa koji bi bio utvrđen po osnovu njene transferne cene.
Obveznik može umanjiti poresku osnovicu po osnovu transakcija sa povezanim licima samo u slučaju primene odgovarajućih odredbi međunarodnih ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja.
Obaveze iz st. 1. do 9. ovog člana odnose se i na transakcije između stalne poslovne jedinice iz člana 4. ovog zakona i njene nerezidentne centrale.
Kod utvrđivanja cene transakcije po principu "van dohvata ruke", koriste se sledeće metode:
1) metoda uporedive cene na tržištu;
2) metoda cene koštanja uvećane za uobičajenu zaradu (metoda troškova uvećanih za bruto maržu);
3) metoda preprodajne cene;
4) metoda transakcione neto marže;
5) metoda podele dobiti;
6) bilo koja druga metoda kojom je moguće utvrditi cenu transakcije po principu "van dohvata ruke", pod uslovom da primena metoda prethodno navedenih u ovom stavu nije moguća ili da je ta druga metoda primerenija okolnostima slučaja od metoda prethodno navedenih u ovom stavu.
Prilikom utvrđivanja cene transakcije po principu "van dohvata ruke" koristi se ona metoda koja najviše odgovara okolnostima slučaja, pri čemu je moguće koristiti i kombinaciju više metoda kada je to potrebno.
Za potrebe utvrđivanja iznosa kamate koja bi se po principu "van dohvata ruke" obračunavala na zajmove, odnosno kredite između povezanih lica, ministar finansija može propisati iznose kamatnih stopa za koje će se smatrati da su u skladu sa principom "van dohvata ruke".
Poreski obveznik ima pravo da umesto iznosa kamatne stope iz stava 3. ovog člana za potrebe utvrđivanja iznosa kamatne stope koja bi se po principu "van dohvata ruke" obračunavala na zajam odnosno kredit sa povezanim licima, primeni opšta pravila o utvrđivanju cene transakcije po principu "van dohvata ruke" iz čl. 60. i 61. st. 1. i 2. ovog zakona.
Poreski obveznik koji se odluči da iskoristi pravo predviđeno u stavu 4. ovog člana, dužan je da opšta pravila o utvrđivanju cene transakcije po principu "van dohvata ruke" iz čl. 60. i 61. st. 1. i 2. ovog zakona primeni na sve zajmove, odnosno kredite sa povezanim licima.
Ukoliko poreski obveznik odluči da iskoristi pravo predviđeno u stavu 4. ovog člana, poreska uprava, za potrebe utvrđivanja iznosa kamate koja bi se po principu "van dohvata ruke" obračunavala na zajmove, odnosno kredite između tog obveznika i sa njima povezanih lica nije vezana iznosima kamatnih stopa iz stava 3. ovog člana.
Ministar finansija će, oslanjajući se na izvore vezane za oporezivanje transakcija između povezanih lica Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD), kao i drugih međunarodnih organizacija, bliže urediti primenu odredbi člana 10a i čl. 59. do 61. ovog zakona.
Kamata "van dohvata ruke" i sprečavanje utanjene kapitalizacije
Kod duga prema poveriocu sa statusom povezanog lica iz člana 59. ovog zakona, poreskom obvezniku, izuzev banci i privrednom društvu koje obavlja delatnost finansijskog lizinga u skladu sa propisima koji uređuju finansijski lizing (u daljem tekstu: davalac finansijskog lizinga), priznaje se kao rashod u poreskom bilansu iznos kamate i pripadajućih troškova na zajam, odnosno kredit do visine četvorostruke vrednosti obveznikovog sopstvenog kapitala.
Za banke i davaoce finansijskog lizinga limit iz stava 1. ovog člana je desetostruki iznos obveznikovog sopstvenog kapitala.
Sopstveni kapital, u smislu ovog zakona, jednak je razlici između aktive na osnovu koje obveznik ostvaruje prihod i dugova sa njom povezanih, s tim što su i aktiva i dugovi uprosečeni za stanje na dan 1. januara i 31. decembra tekuće godine.
Ministar finansija bliže uređuje način sprečavanja utanjene kapitalizacije.
UTVRĐIVANJE I NAPLATA POREZA NA DOBIT PRAVNIH LICA
Poreski obveznik dužan je da nadležnom poreskom organu podnese poresku prijavu u kojoj je obračunat porez i poreski bilans za period za koji se utvrđuje porez.
Uz poresku prijavu i poreski bilans, poreski obveznik je dužan da nadležnom poreskom organu dostavi dokumentaciju koju nadležni organ zatraži u skladu sa propisima kojima se uređuje poreski postupak i poreska administracija.
Poreska prijava podnosi se u roku od 180 dana od dana isteka perioda za koji se utvrđuje poreska obaveza, osim u slučaju statusnih promena, likvidacije ili stečaja poreskog obveznika, kada se podnosi u roku od 15 dana od dana isteka roka propisanog za podnošenje finansijskih izveštaja.
Sadržaj poreske prijave i poreskog bilansa bliže uređuje ministar finansija.
Obveznik poreza koji u toku godine otpočne sa obavljanjem delatnosti dužan je da podnese poresku prijavu u roku od 15 dana od dana upisa u registar nadležnog organa.
U poreskoj prijavi iz stava 1. ovog člana obveznik daje procenu prihoda, rashoda i dobiti za poreski period koji, za obveznika registrovanog do 15. u mesecu, započinje mesecom u kome je registrovan, a za obveznika registrovanog od 16. do kraja meseca, prvim narednim mesecom. U poreskoj prijavi obveznik obračunava i mesečni iznos akontacije poreza na dobit.
(Brisan)
Obračunavanje i plaćanje poreza
Poreski obveznik je dužan da u poreskoj prijavi obračuna porez na dobit za poreski period za koji se prijava podnosi.
Ako je obveznik poreza u vidu akontacije platio manje poreza nego što je bio dužan da plati po obavezi obračunatoj u poreskoj prijavi, dužan je da razliku uplati najkasnije do podnošenja poreske prijave.
Ako je obveznik poreza u vidu akontacije platio više poreza nego što je bio dužan da plati po obavezi obračunatoj u poreskoj prijavi, više plaćeni porez uračunava se kao akontacija za naredni period ili se obvezniku vraća na njegov zahtev.
Poreski obveznik tokom godine porez na dobit plaća u vidu mesečnih akontacija, čiju visinu utvrđuje na osnovu oporezive dobiti koja ne sadrži kapitalne dobitke i gubitke, a koja je iskazana u poreskoj prijavi za prethodnu godinu, odnosno prethodni poreski period, i u kojoj se iskazuju i podaci od značaja za utvrđivanje visine akontacije u tekućoj godini.
Mesečna akontacija poreza na dobit plaća se do 15-og u mesecu za prethodni mesec.
Plaćanje mesečnih akontacija u skladu sa poreskom prijavom iz stava 1. ovog člana vrši se za mesec u kome je prijava podneta, i to počev od prvog dana narednog meseca u odnosu na mesec u kome je prijava podneta.
Do početka plaćanja mesečne akontacije u skladu sa stavom 3. ovog člana, obveznik u tekućoj godini plaća mesečnu akontaciju u visini koja odgovara mesečnoj akontaciji iz poslednjeg meseca prethodnog poreskog perioda, a početkom plaćanja mesečne akontacije u skladu sa stavom 3. ovog člana, visina tih akontacija se koriguje naviše ili naniže, tako da se ukupno plaćene akontacije od početka tekuće godine, odnosno početka poreskog perioda dovedu na iznos kao da je uplata akontacija vršena u skladu sa poreskom prijavom iz stava 3. ovog člana.
Na iznos mesečnih akontacija koje nisu plaćene u roku utvrđenom u stavu 2. ovog člana, poreski obveznik dužan je da obračuna i plati kamatu, u skladu sa zakonom kojim se uređuje poreski postupak i poreska administracija.
Ako u tekućoj godini dođe do značajnih promena u poslovanju obveznika, promene poreskih instrumenata ili drugih okolnosti koje bitno utiču na visinu mesečne akontacije poreza, poreski obveznik može, po podnošenju poreske prijave iz člana 63. stav 1. ovog zakona, podneti poresku prijavu sa poreskim bilansom, u kojoj će iskazati podatke od značaja za izmenu mesečne akontacije i obračunati njenu visinu, najkasnije u roku od 30 dana po isteku perioda za koji se sastavlja poreski bilans.
Poreski obveznik može započeti plaćanje akontacije u skladu sa poreskom prijavom iz stava 1. ovog člana za mesec u kome je prijava podneta, i to počev od prvog dana narednog meseca u odnosu na mesec u kome je prijava podneta.
Ako obveznik poreza ne podnese poresku prijavu ili ako se u postupku poreske kontrole utvrdi da je poreska prijava nepotpuna, da sadrži netačne podatke ili da postoje drugi nedostaci i nepravilnosti od značaja za utvrđivanje poreske obaveze, Poreska uprava utvrđuje poresku obavezu za poreski period, odnosno mesečnu akontaciju za tekuću godinu, u skladu sa zakonom kojim se uređuje poreski postupak i poreska administracija.
U slučaju pokretanja postupka likvidacije i stečaja, likvidacioni, odnosno stečajni upravnik dužan je da najdocnije u roku od 15 dana od dana pokretanja postupka obezbedi obračun dospelih poreskih obaveza radi naplate iz likvidacione, odnosno stečajne mase, i da o tome obavesti nadležni poreski organ.
Nadležni poreski organ donosi rešenje kojim se utvrđuje visina poreske obaveze u roku od 30 dana od dana prijema poreske prijave iz člana 34. st. 3. i 4. ovog zakona.
Rešenje po podnetoj poreskoj prijavi iz člana 40. stav 7. ovog zakona nadležni poreski organ donosi u roku od 15 dana od dana prijema prijave.
Porez utvrđen rešenjem nadležnog poreskog organa iz člana 70. stav 2. ovog zakona i stava 1. ovog člana, poreski obveznik je dužan da uplati u roku od 15 dana od dana kada mu je rešenje dostavljeno.
Porez po odbitku na prihode iz člana 40. st. 1, 2. i 3. ovog zakona za svakog obveznika i za svaki pojedinačno ostvareni, odnosno isplaćeni prihod isplatilac obračunava, obustavlja i uplaćuje na propisane račune u momentu kada je prihod ostvaren, odnosno isplaćen.
Prihod iz stava 1. ovog člana je bruto prihod koji bi nerezidentni obveznik ostvario, odnosno naplatio da porez nije odbijen od ostvarenog, odnosno isplaćenog prihoda.
Porez po odbitku iz stava 1. ovog člana obračunava se i plaća po propisima koji važe u momentu realizacije, odnosno isplate prihoda.
Čl. 72 i 73*
(Prestali da važe)
Primena zakona koji uređuje poreski postupak
U pogledu utvrđivanja, naplate i povraćaja poreza, pravnih lekova, kaznenih odredaba i drugih pitanja koja nisu uređena ovim zakonom primenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje poreski postupak i poreska administracija.
Čl. 75 i 76
(Brisani)
Čl. 77-110*
(Prestali da važe)
Za isplatu poreza po odbitku jemči isplatilac prihoda.
Za neizmirene poreske obaveze pravnog lica organizovanog u obliku ortačkog društva neograničeno solidarno odgovara svaki član društva svojom imovinom.
Za neizmirene poreske obaveze pravnog lica organizovanog u obliku komanditnog društva odgovara neograničeno solidarno komplementar.
Akcionar, odnosno član društva sa ograničenom odgovornošću koji poseduje 50% i više akcija, odnosno udela odgovara neograničeno solidarno za neizmirene poreske obaveze zavisnog društva.
Poreske obaveze u smislu st. 2. do 4. ovog člana obuhvataju i troškove prinudne naplate, kamate i novčane kazne, kao i troškove poresko-prekršajnog postupka.
KAZNENE ODREDBE
Novčanom kaznom od 100.000 do 2.000.000 dinara kazniće se za prekršaj obveznik:
1) (brisana)
2) (brisana)
3) ako u poreskom bilansu ne iskaže posebno vrednost transakcija sa povezanim licima po transfernim cenama (član 60. st. 1. i 2.);
4) (brisana)
5) ako u propisanom roku ne podnese poreski bilans ili ako u poreskom bilansu podnese netačne podatke, što je za posledicu moglo da ima smanjenje poreske osnovice ili neosnovano ostvarivanje prava na poreske podsticaje ili ako ne podnese ostala propisana dokumenta (čl. 34, 63. i 70.);
6) ako po otpočinjanju obavljanja delatnosti u propisanom roku ne da procenu prihoda, rashoda i dobiti za poslovnu godinu i ne obračuna akontaciju poreza na dobit (član 64. stav 2);
7) ako ne izvrši uplatu mesečne akontacije u propisanom roku (član 67. st. 2. i 3. i član 68. stav 2);
8) ako u propisanom roku ne izvrši uplatu razlike poreza obračunatog u poreskoj prijavi i uplaćenih mesečnih akontacija poreza (član 38. stav 5. i član 66. stav 2.);
9) ako u propisanom roku ne izvrši uplatu poreza po rešenju nadležnog poreskog organa (član 70a stav 2);
10) ako propusti da priloži ili dopuni dokumentaciju iz člana 60. stav 3. ovog zakona u roku koji mu je ostavljen opomenom iz člana 112a ovog zakona.
Za radnje iz stava 1. ovog člana odgovorno lice u pravnom licu kazniće se za prekršaj novčanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara.
U slučaju da poreski obveznik propusti da priloži uz poreski bilans dokumentaciju iz člana 60. stav 3. ovog zakona, odnosno priloži je u nepotpunom obliku, nadležni poreski organ će mu izdati opomenu i naložiti da to učini ili da je dopuni u roku koji ne može biti kraći od 30 niti duži od 90 dana od dana dostavljanja opomene.
Obvezniku koji ne podnese poresku prijavu, odnosno poreski bilans ili ako u prijavi, odnosno poreskom bilansu podnese netačne podatke, što je za posledicu moglo da ima smanjenje poreske osnovice ili neosnovano ostvarivanje prava na poreske podsticaje, može se izreći zaštitna mera zabrane obavljanja određenih delatnosti u trajanju od tri meseca do jedne godine.
(Prestao da važi)
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Obveznik koji je do dana stupanja na snagu ovog zakona stekao pravo na poresko oslobođenje i olakšice iz čl. 42. i 46. Zakona o porezu na dobit preduzeća ("Službeni glasnik RS", br. 43/94, 53/95, 52/96, 54/96, 42/98, 48/99 i 54/99) ima pravo da koristi to oslobođenje do isteka roka do koga je utvrđeno.
Postupak utvrđivanja i naplate poreza na dobit preduzeća za 2001. godinu, koji je započet po čl. 43. i 60a Zakona o porezu na dobit preduzeća ("Službeni glasnik RS", br. 43/94, 53/95, 52/96, 54/96, 42/98, 48/99 i 54/99) okončaće se u skladu sa tim zakonom.
Poreski bilans za period od 1. januara do 30. juna 2001. godine sastaviće se u skladu sa propisima koji su važili do dana početka primene ovog zakona.
Poreski bilans iz stava 1. ovog člana podnosi se u roku od osam dana po isteku roka propisanog za podnošenje polugodišnjeg obračuna rezultata poslovanja.
Danom početka primene ovog zakona prestaje da važi Zakon o porezu na dobit preduzeća ("Službeni glasnik RS", br. 43/94, 53/95, 52/96, 54/96, 42/98, 48/99 i 54/99).
Do donošenja propisa po odredbama ovog zakona primenjivaće se propisi doneti na osnovu zakona iz stava 1. ovog člana.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjivaće se od 1. jula 2001. godine, osim člana 107. koji se primenjuje od dana stupanja na snagu Zakona.
Samostalni član Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o porezu na dobit preduzeća
("Sl. glasnik RS", br. 80/2002)
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 1. januara 2003. godine, osim člana 1. koji se primenjuje od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o porezu na dobit preduzeća
("Sl. glasnik RS", br. 43/2003)
Banke i druge finansijske organizacije poreski bilans za 2003. godinu i naredne godine sastavljaju u skladu sa članom 2. ovog zakona.
Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o porezu na dobit preduzeća
("Sl. glasnik RS", br. 84/2004)
Efekti usklađivanja početnog stanja u poslovnim knjigama od 1. januara 2004. godine, radi primene MRS u skladu sa propisima koji uređuju računovodstvo, i član 16. ovog zakona, nisu od uticaja na utvrđenu poresku obavezu obveznika za 2003. godinu i na visinu utvrđene akontacije za 2004. godinu.
Vlada Republike Srbije urediće način utvrđivanja i plaćanja mesečnih akontacija poreza na dobit za 2004. godinu posle stupanja na snagu ovog zakona.
Poreski kredit iz člana 30. ovog zakona, poreski obveznik može ostvarivati u 2004. godini po osnovu ulaganja u osnovna sredstva koja su izvršena u skladu sa odredbama tog člana, od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Obveznik koji je do dana stupanja na snagu ovog zakona stekao pravo i započeo korišćenje poreske olakšice po članu 49. Zakona o porezu na dobit preduzeća ("Službeni glasnik RS", br. 25/2001, 80/2002 i 43/2003), nastavlja sa korišćenjem te olakšice do isteka roka njenog korišćenja, pod uslovima koji su bili propisani odredbama tog člana.
Poreski obveznici koji ostvare pravo na poreske podsticaje po ovom zakonu, ne mogu se dovesti u nepovoljniji položaj u pogledu uslova i rokova za ostvarivanje tih prava zbog naknadne izmene zakona i drugih propisa.
Poreski bilans za 2004. godinu sastaviće se u skladu sa odredbama ovog zakona.
Odredbe čl. 1-14. i čl. 16-19. ovog zakona primenjivaće se od 1. januara 2004. godine.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o porezu na dobit preduzeća
("Sl. glasnik RS", br. 18/2010)
Poreski obveznik koji do 31. decembra 2009. godine nije ostvario pravo na poreski podsticaj iz čl. 50a i 50b Zakona o porezu na dobit preduzeća ("Službeni glasnik RS", br. 25/01, 80/02, 80/02 - dr. zakon, 43/03 i 84/04), navedene poreske podsticaje koristi pod uslovima utvrđenim propisima koji važe od 1. januara 2010. godine.
Poreski obveznik koji je do 31. decembra 2009. godine ostvario pravo na prenos kapitalnog gubitka i prenos gubitka iz člana 30. stav 3. i člana 32, kao i na prenos neiskorišćenog dela poreskog kredita iz člana 52. stav 4. Zakona o porezu na dobit preduzeća ("Službeni glasnik RS", br. 25/01, 80/02, 80/02 - dr. zakon, 43/03 i 84/04) i iskazao podatke u poreskom bilansu i poreskoj prijavi za 2009. godinu, može to pravo da koristi do isteka roka i na način propisan tim zakonom.
Propise iz čl. 3, 18, 30, 53. i 59. ovog zakona, ministar finansija doneće najkasnije u roku od 12 meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Poreski bilans za 2009. godinu sastaviće se u skladu sa propisima koji su važili na dan 31. decembra 2009. godine.
Po odredbama ovog zakona vršiće se utvrđivanje, obračunavanje i plaćanje poreske obaveze počev od 1. januara 2010. godine, saglasno odredbama čl. 3, 6, 8, 9, 10, 11, 15, 16, 18, 20, 21, 29, 33, 34, 39, 40, 41, 47, 52, 58. i 59. ovog zakona.
Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o porezu na dobit pravnih lica
("Sl. glasnik RS", br. 101/2011)
Odredbe ovog zakona primenjuju se na utvrđivanje, obračunavanje i plaćanje poreske obaveze počev za 2012. godinu.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a odredba člana 1. stav 1. ovog zakona primenjuje se od 1. februara 2012. godine.
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o porezu na dobit pravnih lica
("Sl. glasnik RS", br. 119/2012)
Poreski obveznik koji je do 31. decembra 2012. godine, ostvario pravo na poreske podsticaje iz čl. 45, 48a, 50a i 50b Zakona o porezu na dobit pravnih lica ("Službeni glasnik RS", br. 25/01, 80/02, 80/02 - dr. zakon, 43/03, 84/04, 18/10 i 101/11) i iskazao podatke u poreskom bilansu i poreskoj prijavi za 2012. godinu, može to pravo da koristi do isteka roka i na način propisan tim zakonom.
Poreski obveznik koji do 31. decembra 2012. godine, nije ispunio uslove za ostvarivanje prava na poreski podsticaj iz člana 50a Zakona o porezu na dobit pravnih lica ("Službeni glasnik RS", br. 25/01, 80/02, 80/02 - dr. zakon, 43/03, 84/04, 18/10 i 101/11), navedeni poreski podsticaj koristi pod uslovima utvrđenim propisima koji važe od 1. januara 2013. godine.
Propise iz čl. 1, 15, 38. i 42. ovog zakona, ministar finansija doneće najkasnije u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Odredbe ovog zakona primenjuju se na utvrđivanje, obračunavanje i plaćanje poreske obaveze počev za 2013. godinu, a odredbe čl. 1, 6, 7, 15, 18, 19, 22, 47. i 48. ovog zakona primenjuju se od narednog dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Akontaciju poreza na dobit pravnih lica za 2013. godinu, koja se utvrđuje u poreskoj prijavi za 2012. godinu, obveznik utvrđuje i plaća primenom stope iz člana 17. ovog zakona.
Do početka plaćanja mesečne akontacije u skladu sa stavom 2. ovog člana, obveznik plaća akontaciju, počev za januar 2013. godine do početka plaćanja akontacije utvrđene u poreskoj prijavi za 2012. godinu, u visini koja odgovara iznosu akontacije obračunate za mesec decembar 2012. godine, uvećanom za 50%.
Obveznik koji porez utvrđuje za poreski period različit od kalendarske godine dužan je da akontaciju za januar 2013. godine, i svaki naredni mesec 2013. godine, do isteka poreskog perioda u 2013. godini, uveća za 50%.
Za poreski period koji je započeo u 2012. godini, i koji ističe u 2013. godini, obveznik iz stava 1. ovog člana poreski bilans podnosi u skladu sa odredbama ovog zakona, a konačnu poresku obavezu obračunava primenjujući poresku stopu koja predstavlja ponderisani prosek poreskih stopa od 10% i 15%.
Ponderisana prosečna poreska stopa iz stava 2. ovog člana obračunava se tako što se iznos dobijen množenjem broja 10 i broja meseci poreskog perioda tokom kalendarske 2012. godine, sabere sa iznosom dobijenim množenjem broja 15 i broja meseci poreskog perioda tokom kalendarske 2013. godine, tako dobijeni iznos podeli sa 12 i doda oznaka %.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o porezu na dobit pravnih lica
("Sl. glasnik RS", br. 47/2013)
Odredbe ovog zakona primenjuju se na utvrđivanje, obračunavanje i plaćanje poreske obaveze počev za 2013. godinu, a odredbe čl. 9, 10. i 18. ovog zakona primenjuju se od narednog dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Odredba člana 1. stav 4. ovog zakona primenjuje se od dana stupanja na snagu zakona kojim se uređuje oporezivanje posebnim porezom po tonaži broda.
Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
* Danom početka primene Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji ("Sl. glasnik RS", br. 80/2002), odnosno 1. januara 2003. godine, prestali su da važe čl. 72, 73, 77-110. i 114.