ODLUKAO PROGLAŠENJU ZAŠTIĆENOG PODRUČJA PARK PRIRODE "PALIĆ"("Sl. list grada Subotice", br. 15/2013 i 17/2013 - ispr.) |
Ovom odlukom proglašava se zaštićenim područje Palićkog i Krvavog jezera, sa Velikim parkom i mozaikom antropogenih i izmenjenih prirodnih staništa, kao park prirode, tj. zaštićeno područje od lokalnog značaja - III kategorije, pod nazivom Park prirode "Palić" (u daljem tekstu: Park prirode "Palić").
Park prirode "Palić" se proglašava za zaštićeno područje III kategorije sa ciljem:
1. očuvanja Velikog Parka, njegove funkcije u očuvanju biološke raznovrstnosti, očuvanja jedinstvenosti njegove vrtne arhitekture, bogatstva vrstama šumskih staništa, od kojih se po značaju izdvajaju vrste mezofilnih hrastovih šuma peščare;
2. očuvanja strukture i sastava zelenila u funkciji obezbeđenja povoljne ekoklime banjskog prostora, kao i očuvanja posebnih elemenata zelenila među kojima su hrastovi sa preko 250 godina starim stablima lužnjaka (Quercus robur) i zelenila Zoološkog vrta sa preko 250 vrsta drveća i žbunja, uključujući i ostatke iskonske vegetacije;
3. zaštite i unapređenja staništa za odmaranje i zimovanje vodenih ptica na istočnom evropskom migracionom putu, zaštite staništa strogo zaštićenih vrsta ptica od kojih se po ugroženosti izdvajaju mali vranac (Phalacrocorax pygmeus) i patka njorka (Aythia nyorca), zaštite i unapređenja staništa za gnežđenje crnoglavog galeba (Larus melanocephalus) i staništa za gnežđenje zaštićenih vrsta u ostatku zabarene šume jasena na severozapadnom delu Palićkog jezera, u kojima se gnezde obična travarka (Saxicola rubetra), žuti voljić (Hipolais icterina), vuga (Oriolus oriolus) i zelena žuna (Picus viridis);
4. unapređenja stanja ekoloških koridora, zaštite jezera i ostataka vlažnih staništa uz obalu koji omogućuju opstanak brojnim zaštićenim i strogo zaštićenim vrstama vodozemaca, gmizavaca i sisara, kao i zaštite ekološkog kompleksa koji ima ključnu ulogu u opstanku metapopulacije vidre (Lutra lutra) u slivu Kireša;
5. održavanja i revitalizacije tršćaka i drugih staništa zaštićenih vrsta, odnosno značajnih stanišnih tipova;
6. formiranja multifunkcionalnog priobalnog tampon-pojasa u zaštitnoj zoni, u skladu sa interesima očuvanja biodiverziteta područja i poboljšanja kvaliteta vode jezera.
Park prirode "Palić" nalazi se na teritoriji Grada Subotice, obuhvatajući parcele upisane u katastarske opštine Novi grad, Donji grad i Palić.
Ukupna površina Parka prirode "Palić" iznosi 712,36 ha, od čega je 702,8 ha (98,66%) u javnoj svojini, 6,8 ha (0,96%) u privatnoj svojini i 2,7 ha (0,38%) u crkvenoj svojini.
Zaštitna zona Parka prirode "Palić" obuhvata površinu od 1698,13 ha.
Opis granica zaštićenog područja Park prirode "Palić" i njegove zaštitne zone, spisak katastarskih parcela zaštićenog područja po režimima zaštite, kao i grafički prikaz granica zaštićenog područja i zaštitne zone, dati su u prilogu ove odluke i čine njen sastavni deo.
Ciljevi zaštite iz člana 2. ove odluke realizuju se kroz: planske aktivnosti i interventne mere na poboljšanju kvaliteta vode i stanja ekosistema jezera; formiranje zaštitnih pojaseva sa zonalnim rasporedom aktivnosti i sadržaja (počev od obale jezera, u skladu sa potrebom očuvanja kvaliteta vode i biodiverziteta jezera); usaglašavanje vodnog režima jezera i sezonskih oscilacija vode sa potrebama očuvanja biodiverziteta, uz obezbeđenje uslova za formiranje priobalnog močvarnog pojasa; upravljanje ribljim fondom u skladu sa ekološkim karakteristikama jezera, sprovođenje sanacionih i drugih neophodnih mera u vanrednim slučajevima, etapno obnavljanje Velikog parka uz uspostavljanje višespratne strukture sa dominacijom autohtonih drvenastih vrsta; suzbijanje invazivnih vrsta i postepene zamene dendroflore vrstama koje nisu invazivne; hortikulturno uređenje objekata kulturno-istorijskog nasleđa i tradicionalnog graditeljstva u skladu sa stilom istorijskog jezgra Palića; podizanje zelenila u skladu sa prostorno-planskom dokumentacijom i uslovima zaštite prirode; formiranje vetrozaštitnih pojaseva sa učešćem autohtonih vrsta od 50%; otkup i zamenu površina u cilju restauracije staništa; monitoring prirodnih vrednosti; popularizaciju zaštite prirode, promociju prirodnih vrednosti i razvoj održivog turizma, i druge mere.
Na području Parka prirode "Palić" utvrđuju se režimi zaštite I, II i III stepena.
Režim zaštite I stepena, ukupne površine pet hektara, odnosno 0,7% područja, obuhvata "Ptičja ostrva" - veštačka ostrva od nagomilanog mulja duž sredine Drugog sektora jezera Palić.
Režim zaštite II stepena, ukupne površine 216,24 ha, odnosno 30,4% područja, obuhvata sledeće lokalitete: Drugi i Treći sektor jezera Palić, Malo pojilo, slatinu uz zapadnu obalu Četvrtog sektora, zabarenu depresiju kod kanala Tapše, Veliki park - jugozapad, Veliki park - severozapad i Krvavo jezero.
Režim zaštite III stepena, površine 491,12 ha, odnosno 68,9% područja, obuhvata preostali deo zaštićenog područja koji nije obuhvaćen režimom zaštite I i II stepena.
Na području Parka prirode "Palić" zabranjuje se:
1) uznemiravanje, neplansko sakupljanje i uništavanje faune;
2) uništavanje i neplansko uklanjanje vegetacije i divlje flore, kao i narušavanje stanja nasleđenih hortikulturnih vrednosti i vredne dendroflore, parkovskog mobilijara i vrtno-arhitektonskih elemenata;
3) zamena sastojina autohtonih vrsta drveća alohtonim;
4) smanjenje zelene površine Velikog parka u odnosu na površinu definisanu važećim prostorno-planskim dokumentima;
5) smanjenje postojeće dužine prirodne obale u Četvrtom sektoru Palićkog jezera;
6) upuštanje otpadnih voda bez sprovedene biološke faze prečišćavanja, u skladu sa zakonom i drugim propisima kojima se reguliše ova oblast;
7) prihranjivanje riba u jezeru;
8) radovi koji izazivaju trajne negativne promene hidrološkog režima zaštićenog područja ili kvaliteta vode jezera;
9) hemijsko i fizičko zagađivanje zaštićenog područja, otvaranje deponija, odlaganje opasnih materija i sl;
10) izvođenje bilo kakvih aktivnosti koje nisu u skladu sa namenom prostora zaštićenog područja.
Na području Parka prirode "Palić" ograničava se:
1) promena namene površina i izgradnja objekata, na potrebe revitalizacije prirodnih staništa i unapređenja stanja jezera, kao i na promene predviđene postojećim planskim dokumentima;
2) uređenje obale za kupanje, na deonice obale utvrđene planskim dokumentima;
3) postavljanje ograda u priobalnom zaštitnom pojasu, na urbanizovani deo četvrtog sektora (od vikend naselja do Riblje čarde), s tim da se za sitne životinje obezbedi prohodnost ograde;
4) korišćenje vode iz jezera, na aktivnosti za poboljšanje stanja zaštićenog područja;
5) ribolov, na planske aktivnosti sa ciljem održavanja povoljnog stanja ekosistema jezera i na rekreativni ribolov sa obale;
6) kretanje čamaca na motorni pogon sa unutrašnjim sagorevanjem, na potrebe upravljanja;
7) kretanje čamaca sa električnim motorima, na ograničeni broj sezonskih turističkih plovila po planski utvrđenim linijama kretanja;
8) unošenje i gajenje alohtonih vrsta, na vrste koje nisu invazivne u Panonskom regionu;
9) pošumljavanje vlažnih livada, bara i pašnjaka, na ograničenu plansku obnovu autohtonih sastojina vrbaka i topola;
10) paljenje vegetacije, na planske aktivnosti upravljanja;
11) uređenje zelenih površina bez planske ili projektne dokumentacije, na saniranje lomova i izvala, odstranjivanje podrasta i oslobađanje stabala od puzavica;
12) seča stabala sa dupljama, na period avgust-oktobar;
13) pokrovnost četinarskih vrsta, na najviše 20% u zelenilu parcela ili blokova;
14) kretanje, zaustavljanje i parkiranje motornih vozila na javnim zelenim površinama, na vozila službe održavanja parka, kao i vozila za potrebe snabdevanja koja se mogu kretati vremenski ograničeno i isključivo planski utvrđenim putevima;
15) paljenje vatre na javnim površinama, na za tu svrhu predviđene lokacije;
16) puštanje pasa na javnim zelenim površinama, na za tu svrhu namenjene površine, kao i lov na vremenski i prostorno ograničene slučajeve sanitarnog izlova;
17) promena morfologije terena, na planske aktivnosti usmerene na poboljšanje ekoloških uslova staništa plitkih voda i priobalja.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite I stepena zabranjuje se korišćenje prirodnih resursa i izgradnja objekata i ograničava se:
1) kretanje posetilaca, na naučna istraživanja i kontrolisanu posetu radi stručne edukacije;
2) radovi i aktivnosti na sprovođenje sanacionih i drugih neophodnih mera u slučaju elementarnih nepogoda i udesa, pojava biljnih i životinjskih bolesti i prenamnožavanja štetočina.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite II stepena, pored ograničenja iz člana 6. stav 2. ove odluke, ograničava se:
1) izgradnja objekata, uključujući i molove, na one u funkciji upravljanja;
2) izgradnja objekata na javnom zelenilu, na one koji neće dovesti do smanjenja procenta zelenih površina u odnosu na veštačke;
3) kretanje čamaca, na potrebe upravljanja i prostorno i vremenski ograničenu edukaciju;
4) sportski ribolov, na 30% ukupne dužine linije obale uz ovaj režim i na određene deonice obale u skladu sa prisustvom osetljivih vrsta i stanišnih tipova;
5) kretanje posetilaca i vozila, na (za tu svrhu) predviđene staze i puteve;
6) turističke aktivnosti na jezeru, na prostorno i vremenski ograničene vidove eko- i seoskog turizma;
7) postavljanje plovnih objekata, na one koji su predviđeni projektima zaštite ugroženih vrsta;
8) upotreba hemijskih sredstava, na primenu za potrebe upravljanja;
9) unošenje alohtonih vrsta, na prostor Velikog parka i na područja na kojima se vrši biomanipulacija za poboljšavanje stanja područja;
10) zaštita obale obaloutvrdom, na najviše 10% dužine obale;
11) izgradnja rekreativnih staza/površina i postavljanje infrastrukturnih vodova na zelenim površinama, na obnavljanje postojećih;
12) upotreba pesticida, na biološke preparate.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite III stepena, pored ograničenja iz člana 6. stav 2. ove odluke, ograničava se izgradnja molova, na utvrđene tipske molove od prirodnog materijala, kao i na planski određene deonice obale, uz očuvanje blokova priobalnih tršćaka minimalne dužine od 300 m.
U zaštitnoj zoni Parka prirode "Palić" zabranjuje se:
1) podizanje industrijskih i drugih objekata i izvođenje radova koji narušavaju ekološki ili vizuelni integritet područja;
2) izvođenje radova koji negativno utiču na hidrološki režim zaštićenog područja ili na kvalitet vode jezera;
3) hemijsko i fizičko zagađivanje, otvaranje deponija, odlaganje opasnih materija i sl.;
4) izgradnja novih puteva sa tvrdom podlogom u pojasu od 50 m od obale jezera, ukoliko u neposrednoj blizini postoje osetljiva staništa zaštićenih vrsta.
U zaštitnoj zoni Parka prirode "Palić" ograničava se:
1) unošenje i gajenje alohtonih vrsta, na vrste koje nisu invazivne u Panonskom regionu;
2) gazdovanje klonskim topolama i drugim alohtonim vrstama, na ukupnu površinu ne veću od 10% prostora;
3) planiranje turističkih i drugih sadržaja koji su potencijalni izvori povišenog nivoa buke, vibracija i/ili uznemiravanja živog sveta osvetljavanjem, kao i lov, na rastojanje veće od 200 m od obale, izuzev severoistočnog urbanizovanog dela banjskog prostora;
4) podizanje zgrada za stanovanje, ugostiteljstvo i turizam, na rastojanje veće od 100 m od obale jezera, a izuzetno na rastojanje veće od 50 m pod uslovom da se objekti priključuju na javnu kanalizaciju ili je obezbeđeno prečišćavanje otpadnih voda u skladu sa propisima kojima se reguliše prečišćavanje otpadnih voda;
5) izgradnja sportskih terena koji služe aktivnostima pojedinaca ili malih grupa, na rastojanje veće od 20 m od obale, pod uslovom da su vizuelno odvojeni od obalnog pojasa višespratnim zelenilom.
Upravljač zaštićenog područja Park prirode "Palić" je Javno preduzeće "Palić-Ludaš" Palić (u daljem tekstu: Upravljač).
Upravljač ima prava i obaveze naročito da: donosi plan upravljanja, godišnji program upravljanja i pravilnik o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi, organizuje čuvarsku službu, čuva, održava i obeležava zaštićeno područje, obaveštava korisnike zaštićenog područja o mogućnostima za obavljanje radova i aktivnosti, učestvuje u postupku utvrđivanja naknade za uskraćivanje ili ograničavanje prava korišćenja, izdaje saglasnosti i odobrenja, vodi evidencije o prirodnim vrednostima, nepokretnostima i ljudskim aktivnostima, utvrđuje i naplaćuje naknade za korišćenje zaštićenog područja, proglašava i koristi ribarsko područje na ribolovnoj vodi zaštićenog područja i donosi programe upravljanja ribarskim područjem.
Očuvanje, unapređenje, održivo korišćenje i prikazivanje prirodnih i drugih vrednosti područja Parka prirode "Palić" sprovodi se prema Planu upravljanja.
Plan upravljanja donosi Upravljač za period od deset godina, sa sadržinom i na način propisan zakonom kojim se uređuje zaštita prirode i, uz prethodno pribavljeno mišljenje Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode, dostavlja ga na saglasnost Skupštini Grada Subotice.
Plan upravljanja sadrži i preventivne mere zaštite od požara shodno zakonima kojima se reguliše ova oblast i propisima donetim na osnovu tih zakona.
Upravljač je dužan da analizira sprovođenje Plana upravljanja i ostvarene rezultate i, po potrebi, izvrši njegovu reviziju.
Upravljač je dužan da Izveštaj o ostvarivanju Plana upravljanja dostavi Gradonačelniku najkasnije 60 dana pre isteka perioda za koji je donet.
Plan upravljanja se ostvaruje godišnjim programima upravljanja (u daljem tekstu: Godišnji program), na koje saglasnost daje Gradonačelnik.
Godišnji program upravljanja sadrži naročito: detaljan prikaz zadataka odnosno poslova u periodu do isteka kalendarske godine na čuvanju, održavanju, unapređenju, prikazivanju i održivom korišćenju zaštićenog područja za potrebe nauke, obrazovanja, rekreacije i turizma i ukupnog socio-ekonomskog razvoja; prikaz subjekata i organizacionih i materijalnih uslova za izvršenje programa, visine i izvora potrebnih finansijskih sredstava.
Upravljač je dužan da Izveštaj o ostvarivanju Godišnjeg programa za prethodnu godinu dostavi Gradonačelniku najkasnije do 1. februara tekuće godine.
Upravljač je dužan da Godišnji program upravljanja za narednu godinu dostavi na saglasnost Gradonačelniku najkasnije do 15. novembra tekuće godine.
Upravljač je dužan da donese pravilnik o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi (u daljem tekstu: Pravilnik) i u skladu s njim obezbedi sprovođenje režima zaštite, odnosno unutrašnji red i čuvanje Zaštićenog područja.
U okviru sadržine propisane zakonom kojim se uređuje zaštita prirode, Pravilnikom se bliže utvrđuju zabranjeni radovi i aktivnosti, kao i pravila i uslovi obavljanja radova i aktivnosti koji su dopušteni.
Na Pravilnik saglasnost daje Gradonačelnik.
Pravilnik se objavljuje u "Službenom listu Grada Subotice" i na drugi pogodan način koji odredi Upravljač.
Upravljač je dužan da na propisan način obeleži Park prirode "Palić", njegove spoljne granice i granice površina odnosno lokaliteta sa režimom zaštite I i II stepena u rokovima predviđenim u Planu upravljanja.
Upravljač je dužan da u roku predviđenom u Planu upravljanja zasnuje digitalnu bazu podataka odnosno geografski informacioni sistem o prirodnim i stvorenim vrednostima, nepokretnostima, aktivnostima i drugim podacima od značaja za upravljanje Parkom prirode "Palić".
Sredstva za sprovođenje Plana upravljanja obezbeđuju se iz budžeta Grada Subotice, putem Fonda za zaštitu životne sredine, od naknade za korišćenje zaštićenog područja, prihoda ostvarenih obavljanjem delatnosti Upravljača i iz drugih izvora u skladu sa zakonom.
Upravljač je dužan da donese akt o naknadi za korišćenje zaštićenog područja Park prirode "Palić" (u daljem tekstu: Akt o naknadi) i dostavi ga na saglasnost Skupštini Grada Subotice.
Akt o naknadi se objavljuje u "Službenom listu Grada Subotice" i na drugi pogodan način koji odredi Upravljač.
Upravljač je dužan da donese Plan upravljanja iz člana 12. ove odluke najkasnije u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ove odluke.
Do donošenja Plana upravljanja iz člana 12. ove odluke, Upravljač će vršiti poslove na osnovu programa upravljanja, koji je dužan da donese i dostavi Gradonačelniku na saglasnost u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove odluke.
Program upravljanja iz stava 1. ovog člana sadrži naročito: detaljan prikaz zadataka odnosno poslova u periodu do donošenja Plana upravljanja na čuvanju, održavanju, unapređenju, prikazivanju i održivom korišćenju zaštićenog područja za potrebe nauke, obrazovanja, rekreacije i turizma i ukupnog socio-ekonomskog razvoja; prikaz konkretnih poslova na izradi i donošenju upravljačkih dokumenta, prvenstveno Plana upravljanja, pravilnika o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi i akta o naknadi za korišćenje zaštićenog područja; prikaz zadataka na obeležavanju zaštićenog područja, zasnivanju informacionog sistema i protivpožarnoj zaštiti; prikaz subjekata i organizacionih i materijalnih uslova za izvršenje programa, visine i izvora potrebnih finansijskih sredstava.
Upravljač je dužan da Pravilnik iz člana 14. ove odluke donese i dostavi na saglasnost Gradonačelniku najkasnije u roku od godinu dana od stupanja na snagu ove odluke.
Upravljač je dužan da Akt o naknadi iz člana 18. ove odluke donese i dostavi na saglasnost Skupštini Grada najkasnije u roku od godinu dana od stupanja na snagu ove odluke.
Planovi uređenja prostora, planovi, programi i osnove iz oblasti šumarstva, lovstva, upravljanja ribljim fondom, vodoprivrede, poljoprivrede, zaštite spomenika kulture, turizma i drugi programi i planovi koji se odnose na korišćenje prirodnih resursa i prostora u zaštićenom području Parka prirode "Palić" usaglasiće se sa ovom odlukom i Planom upravljanja.
Danom stupanja na snagu ove odluke prestaje da važi Odluka o stavljanju pod zaštitu parka prirode "Palić" i spomenika prirode u njemu ("Službeni list Opštine Subotica", br. 8/96, 43/02 i 16/03).
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Grada Subotice".
Opis granica, zaštitne zone i spisak katastarskih parcela zaštićenog područja po režimima zaštite, kao i grafički prikaz granica zaštićenog područja i zaštitne zone, koji su sastavni delovi ove odluke, objavljeni su u "Sl. listu grada Subotice", br. 15/2013, str. 131-136.