ODLUKA O UTVRĐIVANJU KUĆE NEVENE ZABORSKI U BEOGRADU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 51/2013)

1. Kuća Nevene Zaborski u Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Kuća Nevene Zaborski u Beogradu (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Palilula, u gradu Beogradu, Ulica dalmatinska broj 79, u mešovitoj svojini, na katastarskoj parceli broj 1770/1, KO Palilula, u državnoj svojini.

Spomenik kulture sagrađen je 1931. godine prema projektu arhitekte Milana Zlokovića, kao tip porodične kuće, spratnosti Su+P+1, sa jednim stanom u "gustom naselju" tj. u ivičnoj izgradnji. Osnovna koncepcija objekta zamišljena je po ugledu na, tada veoma popularan "hotel particulier", sa dnevnim boravkom u prizemlju i spavaćim sobama na spratu. U spoljnom oblikovanju, ulična fasada je potpuno simetrična oko vertikalne osovine i tretirana je kao glatko zidno platno u jednoj ravni iz koga su isečeni otvori. Slikarski tretman fasade naglašen je i širokim okvirom. Dekorativni elementi svedeni su na dva plitka jonska pilastra gigantskog reda, koji uspostavljaju ritam prozorskih otvora i ističu vertikalnost čitave kompozicije i na ornamentalni reljef postavljen u osovini kuće na samom vrhu. Dekorativni tretman fasade ukazuje na priključenje "ar deko" arhitektonskom pokretu koji se širom Evrope održao sve do početka Drugog svetskog rata.

Zlokovićevo rešenje unutrašnjeg prostora spomenika kulture zasniva se na analizi potrebnih visina pojedinačnih prostorija koje se tretiraju kao trodimenzionalne funkcionalne jedinice. Takav postupak rešavanja unutrašnjeg prostora izveden je na osnovu metoda "Raumplana", gde je u zatvorenoj geometrijskoj formi, sa ravnom površinom ulične fasade, funkcionalnost postignuta kroz manipulaciju volumena različitih unutrašnjih visina i trodimenzionalnim projektovanjem "prostornog plana" kuće.

Autentičan autorski koncept u smislu prostornog plana kuće, tokom vremena je, nažalost, izgubljen. Danas više vlasnika živi u odvojenim stambenim jedinicama koje su nastale brojnim pregrađivanjima spomenika kulture.

Postojeći dvorišni objekat, spratnosti P+1, kasnije je podignut. Prvobitno, prizemni dvorišni trakt se nalazio na suprotnoj strani parcele, ali ni originalno nije predstavljao organsku celinu sa uličnom gradskom vilom. Pomoćne prostorije poput toaleta i ostave bile su u likovnom smislu nezavisno tretirane. Originalni dvorišni trakt bio je bez arhitektonskih vrednosti. Postojeći dvorišni objekat, takođe bez arhitektonskih vrednosti, svojom pozicijom na parceli ugrožava spomeničke vrednosti spomenika kulture.

Spomenik kulture zauzima značajno mesto među brojnim stambenim objektima koje je autor realizovao u Beogradu. Ukazuje na otvaranje beogradske graditeljske scene modernim idejama i velikim savremenicima i tako prezentuje ranu fazu razvoja Zlokovićevog i beogradskog modernizma. Značajan je ne samo zbog svojih arhitektonskih vrednosti, već i sa kulturno-istorijskog aspekta. Istovremeno, zauzima i značajno mesto u okviru opusa jednog od najvećih autora srpskog modernizma, arhitekte Milana Zlokovića.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarske parcele broj: 1770/2, KO Palilula, u državnoj svojini i deo katastarske parcele broj 1770/1, KO Palilula, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, stilskih karakteristika, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika;

2) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

4) zabrana prepravki, dogradnje, pregradnje i nadgradnje spomenika kulture;

5) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

6) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture;

7) zabrana postavljanja sredstava za oglašavanje na uličnu fasadu i krov spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojom namenom, volumenom gabarita po visini i obliku mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

3) zabrana izvođenja radova kojima se vrši promena oblika ili namene terena;

4) zabrana postavljanja dalekovoda, vazdušnih elektro i TT vodova preko zaštićenih parcela; njihovo vođenje izvršiti podzemnim kanalima, uz vraćanje terena u prvobitno stanje;

5) urbanističko i komunalno uređenje i redovno održavanje prostora zaštićene okoline spomenika kulture u funkciji spomenika kulture.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".