ODLUKA O UTVRĐIVANJU HANGARA STAROG AERODROMA U NOVOM BEOGRADU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 72/2013)

1. Hangar Starog aerodroma u Novom Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Hangar Starog aerodroma u Novom Beogradu (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji gradske opštine Novi Beograd, u gradu Beogradu, Ulica Omladinskih brigada 88, na katastarskoj parceli broj 2988/3, KO Novi Beograd, u državnoj i mešovitoj svojini.

Spomenik kulture, izgrađen 1929. godine, predstavlja jedini sačuvani objekat nekadašnjeg aerodroma "Beograd", koji je zbog mesta na kojem je podignut nazivan još i Zemunskim i Bežanijskim aerodromom. Aerodromski kompleks je formiran na praznom prostoru kod Bežanijske kose, na mestu poznatom pod imenom Dojno polje. Izgradnja aerodroma trajala je od 1926. do 1932. godine i odvijala se u dve faze. U prvoj fazi podignuto je nekoliko kasarni i pratećih vojnih objekata, kao i šest velikih betonskih hangara raspona preko pedeset metara. Istovremeno, postavljeni su još i jedan veći i nekoliko manjih montažnih hangara metalne konstrukcije, koji su na ime ratnih reparacija nabavljeni u Nemačkoj. U drugoj etapi izgradnje, koja je započeta 1929. godine, a završena tokom 1931. i 1932. godine, letilište je prošireno sa dve travnate poletno-sletne staze, izrađena je moderna pristanišna zgrada za vazdušni saobraćaj i oficirski dom, dok je u jugozapadnom delu kompleksa podignut tehnički deo vojne baze sa hangarom-radionicom za popravku i remont aviona, kao i veliko centralno skladište vojnog vazduhoplovstva.

Od nekadašnjeg aerodromskog kompleksa danas je sačuvan samo hangar betonske konstrukcije sa radioničkim aneksima. Realizovan je prema rešenju i pod nadzorom inženjera, naučnika i akademika Milutina Milankovića, koji je do tada izveo niz značajnih konstruktivnih podviga u primeni armirano-betonskih konstrukcija na objektima sličnog tipa i namene, primenjujući po prvi put u svetu osnovne jednačine za određivanje armature betonskih nosača. Objekat hangara-radionice sastoji se od centralnog dela - hangara za montažu, i dva bočna aneksa, koji su uklopljeni u jedinstvenu arhitektonsko-funkcionalnu celinu. U delu krova hangara akademik Milutin Milanković je primenio takozvanu betonsku korubu, koja je u vreme građenja predstavljala značajnu konstruktivnu inovaciju, tada prvi put izvedenu u našoj zemlji. Od svih hangara koji su izvedeni prema inženjerskim rešenjima akademika Milutina Milankovića, do danas je ostao sačuvan samo hangar na Starom aerodromu u Novom Beogradu. Po svom tipu i primenjenim inženjerskim tehnikama, predstavlja jedan od malog broja sačuvanih objekata tog tipa u svetu.

Spomenik kulture predstavlja svedočanstvo postojanja prvog aerodromskog kompleksa u Beogradu i poseduje poseban značaj za sagledavanje istorije nacionalnog vazduhoplovstva. Kao jedini sačuvani objekat prvobitnog aerodroma, koji je bio stalna pozornica značajnih događaja iz vazduhoplovne, političke i društvene prošlosti Beograda i Srbije, spomenik kulture svedoči o važnim događajima i ličnostima za nacionalnu i svetsku istoriju. Svojim arhitektonskim i konstruktivnim karakteristikama i inovativnom primenom građevinskih materijala i tehnika, objekat poseduje značajne arhitektonske i građevinske vrednosti. Kao jedan od retko sačuvanih objekata ovog tipa konstrukcije u svetu, spomenik kulture predstavlja važno svedočanstvo tehničke baštine Beograda i Srbije, kao i graditeljskih veština domaćih projektanata i izvođača. Kao objekat na kojem je prvi put kod nas primenjena betonska tavanica - koruba, objekat poseduje vrednosti od značaja za naučni i tehnološki razvoj domaćeg inženjerstva i svedoči o značaju uloge koju je akademik Milutin Milanković odigrao u oblasti inženjerstva kao naučne discipline. Kao jedino sačuvano građevinsko ostvarenje inženjera Milutina Milankovića, jednog od najznačajnijih svetskih naučnika, objekat poseduje značajne kulturne i istorijske vrednosti.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarsku parcelu broj 2988/3, KO Novi Beograd, u državnoj i mešovitoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i oblikovnih elemenata, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika spomenika kulture;

2) adaptacija centralnog hangarskog dela objekta u funkciji memorijala Milutina Milankovića kao prvog aerodromskog kompleksa u gradu Beogradu;

3) namenu bočnih krila definisati u skladu sa kulturnim, i istorijskim vrednostima spomenika kulture;

4) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

5) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

6) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

7) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture;

8) zabrana postavljanja sredstava za oglašavanje na fasadi i krovu spomenika kulture koja nisu u njegovoj funkciji.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojom namenom, volumenom gabarita po visini i obliku mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture ili njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana postavljanja pokretnih tezgi, kioska i drugih privremenih objekata unutar zaštićene okoline spomenika kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

4) zabrana izvođenja radova kojima se vrši promena oblika ili namene terena;

5) zabrana postavljanja dalekovoda, vazdušnih elektro i TT vodova preko zaštićenih parcela; njihovo vođenje izvršiti podzemnim kanalima, uz vraćanje terena u prvobitno stanje;

6) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje i redovno održavanje prostora zaštićene okoline spomenika kulture u funkciji spomenika kulture.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".