REŠENJEO UTVRĐIVANJU PROGRAMA RANOG OTKRIVANJA TUBERKULOZE NA TERITORIJI AUTONOMNE POKRAJINE VOJVODINE("Sl. list AP Vojvodine", br. 41/2013) |
I
Ovim rešenjem utvrđuje se Program ranog otkrivanja tuberkuloze na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine, obim sredstava za sprovođenje ovog Programa i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.
II
Program iz tačke I ovog rešenja, čini njegov sastavni deo.
III
Ovo rešenje objaviće se u "Službenom listu Autonomne Pokrajine Vojvodine".
PROGRAM
RANOG OTKRIVANJA TUBERKULOZE NA TERITORIJI AUTONOMNE POKRAJINE VOJVODINE
Zdravstvenu zaštitu na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine obezbeđuju u skladu sa Uredbom o planu mreže zdravstvenih ustanova ("Službeni glasnik RS", broj:42/06, 119/07, 84/08, 71/09, 85/09, 24/10, 6/12 i 37/12), 92 zdravstvene ustanove u državnoj svojini, od kojih je 35 ustanova osnovala Vlada Autonomne Pokrajine Vojvodine koje na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine obavljaju bolničku, specijalističku i visokospecijalističku zdravstvenu zaštitu.
Na sekundarnom nivou zdravstvena zaštita pruža se u 9 opštih bolnica, 11 specijalnih bolnica, a na tercijarnom nivou u četiri instituta (Institut za zdravstvenu zaštitu dece i omladine Vojvodine, Institut za onkologiju Vojvodine, Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine, Institut za plućne bolesti Vojvodine) i u Kliničkom centru Vojvodine.
Članom 13. stav 4. Zakona o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", broj 107/05, 88/10, 99/10, 57/11, 119/12 i 45/13 - dr. zakon), utvrđeno je da autonomna pokrajina može doneti posebne programe zdravstvene zaštite za pojedine kategorije stanovništva, odnosno vrste bolesti koje su specifične za autonomnu pokrajinu, a za koje nije donet poseban program zdravstvene zaštite na republičkom nivou, u skladu sa svojim mogućnostima, i utvrditi cene tih pojedinačnih usluga, odnosno programa.
Potrebu donošenja posebnog programa zdravstvene zaštite za rano otkrivanje tuberkuloze na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine predložila je Pokrajinska stručna komisija za utvrđivanje prioriteta u zdravstvenoj zaštiti i predlaganje mera i programa za unapređenje zdravlja stanovništva Autonomne Pokrajine Vojvodine, koju je formirao pokrajinski sekretar za zdravstvo, socijalnu politiku i demografiju kao stručno i savetodavno telo Pokrajinskog sekretarijata za oblast zdravstva. Program ranog otkrivanja tuberkuloze na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine realizovaće Institut za plućne bolesti Vojvodine Sremska Kamenica.
Prikaz i analiza postojeće situacije
Projekat radiofotografskog snimanja (fluorografisanja) stanovništva u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini u cilju ranog otkrivanja tuberkuloze i drugih plućnih bolesti, iz sredstava obezbeđenih u budžetu AP Vojvodine Institut za plućne bolesti Vojvodine Sremska Kamenica realizuje od 2002. godine. Tokom deset godina sprovođenja projekta fluorografisano je godišnje između 110.000 i 160.000 lica. Odziv na fluorografisanje žena (53,6%) i muškaraca (46,4%) bio je ujednačen. Od ukupnog broja fluorografisanih 20% je imalo plućne promene, 9% je bilo pozivano na postfluorografsku obradu, a svi fluorografisani kod kojih je postojala sumnja na aktivnu plućnu tuberkulozu ili neko drugo plućno oboljenje upućivani su na dalju dijagnostiku, najčešće u Institut za plućne bolesti Vojvodine i na plućna odeljenja opštih bolnica, odnosno u specijalne bolnice za plućne bolesti. Tokom prve četiri godine sprovođenja projekta u periodu 2002.-2005. godine kod 1.137 osoba je postavljena sumnja na aktivnu tuberkulozu pluća, a u kasnijem periodu realizacije projekta godišnje je ovaj broj iznosio oko 100 godišnje.
Prema podacima Instituta za javno zdravlje Srbije "Dr Milan Jovanović Batut" iz Zdravstveno-statističkog godišnjaka Republike Srbije 2011, pad incidencije plućne tuberkuloze u periodu 2007.-2011. godine je posledica sprovođenja globalnog programa Svetske zdravstvene organizacije za kontrolu tuberkuloze i uvođenja Strategije direktno opservirane terapije (DOTS) u 2002. godini. Prema podacima za 2011. godinu stopa incidencije tuberkuloze u Srbiji je bila 19,03 na 100.000 stanovnika, što znači da je dostignut osnovni cilj projekta "Kontrola tuberkuloze u Srbiji" kroz sprovođenje DOTS strategije - stopa incidencije ispod 25 na 100.000 stanovnika.
Projekat "Kontrola tuberkuloze u Srbiji kroz sprovođenje strategije direktno opservirane terapije i obuhvat rizičnih populacija" Ministarstva zdravlja Republike Srbije realizovan je uz finansijsku pomoć Globalnog fonda za borbu protiv SIDE, tuberkuloze i malarije od 1. decembra 2004. godine do 31. marta 2010. godine. Cilj navedenog projekta je bio dostizanje do kraja 2009. godine granice globalno niske notifikaciona stope tuberkuloze od 25 prijavljenih slučajeva na 100.000 stanovnika u našoj zemlji. Već u 2008. godini zabeležena je notifikaciona stopa tuberkuloze od 24/100.000, a u 2009. godini je iznosila 23 prijavljena slučaja tuberkuloze na 100.000 stanovnika.
Novi projekat kontrole tuberkuloze "Jačanje i povećanje dostupnosti dijagnostike i lečenja tuberkuloze i multirezistentne tuberkuloze sa naglaskom na najosetljivije populacije sprovodi se od 1. aprila 2010. godine uz finansijsku pomoć Globalnog fonda za borbu protiv SIDE, tuberkuloze i malarije. Zajednički ga realizuju Ministarstvo zdravlja i Crveni krst Srbije. Osnovni cilj projekta je da se kroz jačanje primene DOTS strategije, povećan opseg intervencija koje se odnose na zbrinjavanje multirezistentne tuberkuloze i zajedničke TB/ HIV aktivnosti, kao i jačanje kontrole tuberkuloze u osetljivim populacijama, dostigne granica niske notifikacione stope tuberkuloze za region Evrope, od 20/100.000.
Institut za javno zdravlje Vojvodine u Analizi zdravstvenog stanja stanovništva AP Vojvodine 2011. godine navodi da tuberkuloza u Vojvodini, kao i u čitavoj zemlji ima opadajući trend i prema globalnim kriterijumima naša zemlja je svrstana u red zemalja sa niskim opterećenjem tuberkulozom. Prema podacima iz navedene Analize u 2011. godini u Vojvodini je prijavljeno 328 osoba obolelih od tuberkuloze sa incidencijom 16,1 (broj novoobolelih na 100.000 stanovnika), koja je neznatno viša nego 2010. godine kada je registrovana najniža incidencija od kada se ovo oboljenje prati. Najveći broj obolelih od tuberkuloze su osobe uzrasta od 50-59 i 40-49 godina. Prema podacima iz navedene Analize u strukturi uzroka smrtnog ishoda od zaraznih bolesti u Vojvodini u 2011. godini tuberkuloza je zastupljena sa 15,5% (broj umrlih 19), a prosečna starost umrlih je 63 godine.
Notifikaciona stopa tuberkuloze prema podacima iz Izveštaja za tuberkulozu u Srbiji za 2011., 2010. i 2009. godinu Ministarstva zdravlja Republike Srbije iznosila je u Severno-bačkom okrugu 2011. godine - 9, 2010. godine - 9 i 2009. godine - 11, u Srednjebanatskom okrugu 2011. godine -8, 2010. godine -8 i 2009. godine -10, Severnobanatski okrugu 2011. godine - 13, 2010. godine - 10, 2009. godine - 14, u Južnobanatskom okrugu 2011. godine - 21, 2010. godine - 19 i 2009. godine - 22, u Zapadnobačkom okrugu 2011. godine - 11, 2010. godine - 18 i 2009. godine - 33, u Južnobačkom okrugu 2011. godine - 14, 2010. godine - 20 i 2009. godine - 18, u Sremskom okrugu 2011. godine - 16, 2010. godine - 21 i 2009. godine - 21.
Imajući u vidu navedenu visinu i kretanje notifikacione stope tuberkuloze u Južnobanatskom, Zapadnobačkom i Sremskom okrugu u posmatranom periodu, postoji potreba za daljim sprovođenjem aktivnosti radiofotografskog snimanja stanovništva u ovim okruzima u cilju ranog otkrivanja tuberkuloze i donošenje posebnog programa ranog otkrivanja tuberkuloze na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine. Notifikaciona stopa (stopa prijavljivanja tuberkuloze) predstavlja broj svih prijavljenih slučajeva tuberkuloze tokom godine izraženo na 100.000 stanovnika. Aktivnosti radiofotografskog snimanja stanovništva planiraće se i u narednom periodu u zavisnosti od visine i kretanja stope tuberkuloze. Poseban značaj prilikom sprovođenja fluorografisanja u opštinama navedenih okruga ima aktivno obezbeđenje što većeg odziva posebno ugroženih grupa stanovništva i grupa stanovništva rizičnih za oboljevanje od tuberkuloze (socijalno ugroženih građana, korisnika Narodnih kuhinja, Roma, korisnika psihoaktivnih supstanci).
Ciljevi, aktivnosti, metodologija realizacije i indikatori programa ranog otkrivanja tuberkuloze u AP Vojvodini
Rano otkrivanje aktivnih, zaraznih tuberkuloznih bolesnika u okruzima sa najvećom stopom oboljevanja u AP Vojvodini (Južnobanatski, Zapadnobački i Sremski okrug) i pravovremeni tretman obolelih od tuberkuloze.
U saradnji sa lokalnom samoupravom, centrima za socijalni rad i organizacijama Crvenog krsta obezbeđenje što većeg odziva na fluorografsko snimanje pluća posebno ugroženih grupa stanovništva u Južnobanatskom, Zapadnobačkom i Sremskom okrugu u cilju ranog otkrivanja tuberkuloze.
Fluorografsko snimanje pluća na terenu obavlja Institut za plućne bolesti Vojvodine sa tri autobusa u koje su ugrađeni SHIMADZU rendgen aparati sa digitalnom opremom za preuzimanje slike. Snimci se u Institutu za plućne bolesti Vojvodine obrađuju od lekara specijalista pulmologa. Sve osobe kod kojih postoje promene na plućima pozivaju se na dodatne preglede u nadležnu specijalističku pulmološku službu.
Metodologija sprovođenja programa
Planirani obuhvat fluorografskim snimanjem pluća u 2013. godini je 15.000 lica. U saradnji sa lokalnim samoupravama, centrima za socijalni rad i organizacijama Crvenog krsta preduzeće se aktivnosti na obezbeđenju što većeg odziva ugroženih, marginalizovanih i rizičnih za oboljevanje od tuberkuloze grupa stanovništva. Obradu snimaka vršiće dva lekara specijalisti pulmologa, a na dodatni pregled u specijalističke pulmološke službe biće pozivana lica kod kojih postoje promene. Nakon dodatnih pregleda nadležnih specijalističkig pulmoloških službi, Institut za plućne bolesti Vojvodine obradiće podatke o broju i utvrđenim dijagnozama u izvršenoj postfluorografskoj obradi.
Realizacija programa će se pratiti kroz zadate indikatore: ukupan broj lica kod kojih je izvršeno fluorografsko snimanje pluća, ukupan broj lica pozvanih na postfluorografsku obradu i ukupan broj otkrivenih tuberkuloznih bolesnika.
Finansijska sredstva potrebna za realizaciju programa
Ukupan iznos sredstava potreban za realizaciju programa ranog otkrivanja tuberkuloze na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine iznosi 5.250.000,00 dinara za 15.000 obrađenih slučajeva koji će se obezbediti Institutu za plućne bolesti Vojvodine Sremska Kamenica. Cena pojedinačne usluge po jednom radiofotografskom snimku iznosi 350,00 dinara, koju čine troškovi rada od 175,00 dinara, troškovi angažovanja fluorobusa od 161, dinara i troškovi goriva od 14,00 dinara.
Sredstva za realizaciju programa ranog otkrivanja tuberkuloze na teritoriji Autonomne Pokrajine Vojvodine planirana su Pokrajinskom skupštinskom odlukom o budžetu Autonomne Pokrajine Vojvodine za 2013. godinu ("Službeni list APV", broj 39/12 i 26/13), aktivnost 01 - Unapređenje uslova za lečenje, planiranih na poziciji 226 razdela 7 - Pokrajinski sekretarijat za zdravstvo, socijalnu politiku i demografiju.