PRAVILNIK O MERAMA ZA OTKRIVANJE, SPREČAVANJE ŠIRENJA I SUZBIJANJE ŠTETNOG ORGANIZMA RHYNCHOPHORUS FERRUGINEUS (OLIVIER), NAČINU ODREĐIVANJA GRANICA ZARAŽENOG, UGROŽENOG I PODRUČJA BEZ ŠTETNIH ORGANIZAMA, USLOVIMA ZA OKONČANJE NALOŽENIH MERA, KAO I NAČINU OBAVEŠTAVANJA O PREDUZETIM MERAMA ("Sl. glasnik RS", br. 101/2013)

Član 1

Ovim pravilnikom propisuju se mere za otkrivanje, sprečavanje širenja i suzbijanje štetnog organizma Rhynchophorus ferrugineus (Olivier) (u daljem tekstu: štetni organizam) na osetljivom bilju, način određivanja granica zaraženog, ugroženog i područja bez štetnog organizma, uslovima za okončanje naloženih mera, kao i načinu obaveštavanja o preduzetim merama i prestanak mera.

Osetljivo bilje, u smislu ovog pravilnika, je bilje, osim plodova i semena, koje u osnovi stabla ima prečnik preko 5 cm i pripada sledećim vrstama: Areca catechu, Arecastrum romanzoffianum (Cham) Becc, Arenga pinnata, Borassus flabellifer, Brahea armata, Butia capitata, Calamus merillii, Caryota maxima, Caryota cumingii, Chamaerops humilis, Cocos nucifera, Corypha gebanga, Corypha elata, Elaeis guineensis, Howea forsteriana, Jubea chilensis, Livistona australis, Livistona decipiens, Metroxylon sagu, Oreodoxa regia, Phoenix canariensis, Phoenix dactylifera, Phoenix theophrasti, Phoenix sylvestris, Sabal umbraculifera, Trachycarpus fortunei i rodu Washingtonia spp.

Član 2

Radi otkrivanja štetnog organizma prilikom unošenja osetljivog bilja u Republiku Srbiju sprovodi se fitosanitarni pregled kojim se, pored provere usaglašenosti sa fitosanitarnim uslovima propisanim u tački 17. Liste IIIA i tač. 37. i 37.1. Liste IVA deo I pravilnika kojim se uređuju liste štetnih organizama i liste bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata, vrši i pregled na prisustvo štetnog organizma, kao i provera da li fitosanitarni sertifikat u rubrici "Dopunska izjava" sadrži podatke kojima se potvrđuje da je osetljivo bilje, uključujući i ono iz prirodnih staništa:

1) tokom čitavog svog životnog ciklusa raslo u zemlji za koju nije poznato da se u njoj pojavljuje štetni organizam; ili

2) tokom čitavog svog životnog ciklusa raslo u području za koje je nadležni organ za zaštitu bilja zemlje porekla utvrdio da u njemu nije prisutan štetni organizam, u skladu sa relevantnim međunarodnim standardima za fitosanitarne mere. Naziv područja u kome nije prisutan štetni organizam navodi se u fitosanitarnom sertifikatu, u rubrici "Mesto porekla"; ili

3) tokom perioda od najmanje godinu dana pre izvoza gajeno na mestu proizvodnje:

(1) koje je registrovano i kontrolisano od strane nadležnog organa za zaštitu bilja zemlje porekla, i

(2) gde se osetljivo bilje nalazilo na mestu koje je bilo u potpunosti fizički zaštićeno od unošenja štetnog organizma ili na kome su obavljena odgovarajuća preventivna tretiranja, i

(3) gde tokom inspekcijskih pregleda sprovedenih na najmanje svaka tri meseca i neposredno pre izvoza nisu primećeni znaci prisustva štetnog organizma.

Član 3

Radi otkrivanja štetnog organizma sprovodi se poseban nadzor nad štetnim organizmom na bilju familije Palmae, u skladu sa godišnjim Programom mera zaštite zdravlja bilja.

Član 4

Pored posebnog nadzora iz člana 3. ovog pravilnika, radi otkrivanja i sprečavanja širenja štetnog organizma sprovodi se fitosanitarni pregled osetljivog bilja na prisustvo, odnosno odsustvo štetnog organizma kojim se utvrđuje da je:

1) osetljivo bilje tokom čitavog svog životnog ciklusa ili od trenutka unošenja u Republiku Srbiju gajeno na mestu proizvodnje za koje nije poznato da se u njemu pojavljuje štetni organizam; ili

2) osetljivo bilje tokom čitavog svog životnog ciklusa ili od trenutka unošenja u Republiku Srbiju gajeno na mestu proizvodnje u području za koje je nadležni organ za zaštitu bilja utvrdio da u njemu nije prisutan štetni organizam, u skladu sa relevantnim međunarodnim standardima za fitosanitarne mere; ili

3) osetljivo bilje tokom perioda od dve godine pre premeštanja gajeno na mestu proizvodnje u Republici Srbiji:

(1) gde se osetljivo bilje nalazilo na mestu koje je bilo u potpunosti fizički zaštićeno od unošenja štetnog organizma ili na kome su obavljena odgovarajuća preventivna tretiranja, i

(2) gde tokom inspekcijskih pregleda, sprovedenih najmanje na svaka tri meseca, nisu primećeni znaci prisustva štetnog organizma; ili

4) osetljivo bilje, koje je uneto u skladu sa članom 2. stav 1. tačka 3) ovog pravilnika, i nakon unošenja u Republiku Srbiju, tokom perioda od najmanje godinu dana pre premeštanja, gajeno na mestu proizvodnje:

(1) gde je u potpunosti bilo fizički zaštićeno od unošenja i/ili širenja štetnog organizma, i

(2) gde tokom inspekcijskih pregleda, sprovedenih najmanje na svaka tri meseca, nisu primećeni znaci prisustva štetnog organizma.

Osetljivo bilje prilikom premeštanja sa mesta proizvodnje prati biljni pasoš.

Član 5

Ako držalac bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata ili bilo koja druga osoba uoči simptome štetnog organizma ili posumnja na njegovu pojavu o tome odmah obavesti ministarstvo nadležno za poslove zdravlja bilja.

U slučaju sumnje na zarazu štetnim organizmom, fitosanitarni inspektor uzima službeni uzorak i dostavlja ga ovlašćenoj laboratoriji, radi laboratorijskog ispitivanja.

Do dobijanja rezultata laboratorijske analize, fitosanitarni inspektor zabranjuje premeštanje osetljivog bilja.

Član 6

Kada se na osnovu rezultata laboratorijskih ispitivanja potvrdi prisustvo štetnog organizma granice zaraženog, ugroženog i područja bez štetnog organizma određuju se tako što se:

1) utvrđuje i označava zaraženo područje koje obuhvata osetljivo bilje na kome je potvrđeno prisustvo štetnog organizma i osetljivo bilje koje pokazuje simptome zaraze prouzrokovane štetnim organizmom, a kada je potrebno i osetljivo bilje koje je u vreme sadnje pripadalo istoj partiji;

2) utvrđuju granice ugroženog područja koje se nalazi najmanje 10 km oko zaraženog područja;

3) razgraničava zaraženo područje, ugroženo područje i područje bez štetnog organizma, i to na osnovu važećih naučnih principa, biologije štetnog organizma, stepena zaraze, godišnjeg doba i specifičnu rasprostranjenost osetljivog bilja.

U slučaju kada se više ugroženih područja preklapa ili su geografski blizu određuje se šire zaraženo i ugroženo područje koje uključuje postojeća zaražena i ugrožena područja, kao i područja između njih.

Granice zaraženog, ugroženog i područja bez štetnog organizma ne određuju se ako se utvrdi da:

1) postoji prisustvo štetnog organizma samo na osetljivom bilju poreklom iz jedne pošiljke;

2) se osetljivo bilje iz tačke 1) ovog stava nalazi u području u kome prethodno nije bilo poznato da se pojavljuje štetni organizam u poluprečniku 10 km oko tog zaraženog bilja;

3) je pošiljka osetljivog bilja bila zaražena pre unošenja u područje iz tačke 2) ovog stava i da se nalazi u njemu manje od pet meseci od unošenja u to područje;

4) nakon unošenja zaražene pošiljke osetljivog bilja nije bilo rizika od širenja štetnog organizma uzimajući u obzir naučne principe, biologiju štetnog organizma, stepen zaraze, godišnje doba i specifičnu rasprostranjenost osetljivog bilja.

Član 7

Kada se na osnovu rezultata laboratorijskih ispitivanja potvrdi prisustvo štetnog organizma nalaže se sprovođenje sledećih fitosanitarnih mera u zaraženom i ugroženom području, i to:

1) mere u cilju iskorenjivanja štetnog organizma:

(1) uništavanje zaraženog osetljivog bilja,

(2) sprečavanje širenja štetnog organizma prilikom uništavanja zaraženog osetljivog bilja ili postupak saniranja primenom hemijskog tretmana u neposrednoj blizini mesta na kom se uništava zaraženo osetljivo bilje,

(3) odgovarajuće tretiranje zaraženog osetljivog bilja,

(4) postavljanje feromonskih klopki,

(5) zamena osetljivog bilja gajenjem drugog bilja koje nije domaćin štetnog organizma,

(6) druge mere u cilju iskorenjivanja štetnog organizma;

2) praćenje zdravstvenog stanja osetljivog bilja radi utvrđivanja prisustva štetnog organizma odgovarajućim pregledima i metodama, uključujući postavljanje feromonskih klopki.

Član 8

Fitosanitarne mere iz člana 7. ovog pravilnika sprovode se na osnovu posebnog programa za zaštitu zdravlja bilja koji se donosi nakon pojave štetnog organizma, u skladu sa zakonom kojim se uređuje zdravlje bilja.

Član 9

Ako se tokom sprovođenja posebnog nadzora iz člana 3. ovog pravilnika u zaraženom i ugroženom području tokom tri godine od dana potvrde prisustva štetnog organizma ne utvrdi njegovo prisustvo to se područje ukida i prestaje primena fitosanitarnih mera iz člana 7. ovog pravilnika.

Član 10

Podaci i informacije o potvrđenoj zarazi i preduzetim fitosanitarnim merama, kao i podaci i informacije o prestanku primene fitosanitarnih mera dostavljaju se drugim državama i međunarodnim organizacijama, u skladu sa međunarodnom konvencijom i sporazumima obavezujućim za Republiku Srbiju.

Član 11

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".