PRAVILA

O PRAĆENJU TEHNIČKIH I KOMERCIJALNIH POKAZATELJA I REGULISANJU KVALITETA ISPORUKE I SNABDEVANJA ELEKTRIČNOM ENERGIJOM I PRIRODNIM GASOM

("Sl. glasnik RS", br. 2/2014)

1. Predmet pravila

Ovim pravilima uređuje se način praćenja tehničkih i komercijalnih pokazatelja kvaliteta isporuke i snabdevanja električnom energijom i prirodnim gasom.

2. Opšte odredbe

2.1. Operator prenosnog i distributivnog sistema električne energije, operator transportnog i distributivnog sistema prirodnog gasa, snabdevač, javni i rezervni snabdevač u skladu sa ovim pravilima prate način i rokove u kojima izvršavaju obaveze od uticaja na kvalitet isporuke i snabdevanja električnom energijom i prirodnim gasom propisane zakonom koji uređuje oblast energetike i propisima donetim na osnovu ovog zakona.

2.2. Energetski subjekt iz tačke 2.1. stav 1. ovih pravila u skladu sa ovim pravilima:

1) evidentira podneske (zahteve, pritužbe, žalbe, prigovore i dr.), planirane događaje kao i nastale kvarove, havarije, pogonske i druge neplanirane događaje (viša sila, kvar na sistemu susednog operatora, radnje trećih lica ili životinja i sl.) od značaja za praćenje kvaliteta isporuke, odnosno snabdevanja električnom energijom i prirodnim gasom, bez obzira na način kako je za njih saznao;

2) prikuplja i obrađuje podatke u vezi sa evidentiranim događajem koje iskazuje po pozicijama kako su one date u odgovarajućim tabelama koje se objavljuju na internet stranici Agencije za energetiku Republike Srbije (www.aers.rs) u daljem tekstu: Agencija;

3) podatke iz podtačke 2) dostavlja Agenciji u rokovima utvrđenim ovim pravilima;

4) po isteku kalendarske godine dostavlja Agenciji i godišnji izveštaj o praćenju pokazatelja kvaliteta isporuke, odnosno snabdevanja za prethodnu kalendarsku godinu u kojoj je obavljao licenciranu energetsku delatnost i postavlja ga na svoju internet stranicu ili na drugi prigodan način čini dostupnim javnosti, najkasnije do 15. aprila tekuće za prethodnu kalendarsku godinu i obezbeđuje uporedni pregled pokazatelja iz izveštaja za poslednjih pet kalendarskih godina;

5) na osnovu podatka dobijenih praćenjem pokazatelja kvaliteta preduzima potrebne mere i aktivnosti sa ciljem otklanjanja uočenih nedostataka i unapređenja kvaliteta isporuke, odnosno snabdevanja električnom energijom, odnosno prirodnim gasom.

2.3. Agencija, u smislu ovih pravila:

1) proverava potpunost izveštaja i podataka koje energetski subjekti iskazuju po pozicijama u tabelama i nalaže njihovu ispravku, odnosno dopunu u primerenom roku;

2) na osnovu dostavljenih podataka i izveštaja prati pokazatelje kvaliteta isporuke i snabdevanja električnom energijom i prirodnim gasom za kalendarsku godinu za koju se izveštaj podnosi i uporedo po kalendarskim godinama i po energetskim subjektima koji obavljaju istu energetsku delatnost;

3) podatke o praćenju pokazatelja kvaliteta koristi za potrebe izrade izveštaja koje sačinjava u obavljanju poslova iz svog delokruga.

2.4. Energetski subjekt iz tačke 2.1. ovih pravila podatke o praćenju pokazatelja kvaliteta isporuke, odnosno snabdevanja električnom energijom i prirodnim gasom iskazuje po pozicijama datim u tabelama za svaki kvartal kalendarske godine (u daljem tekstu: period praćenja).

Podaci iz stava 1. ove tačke dostavljaju se Agenciji elektronskom poštom najkasnije poslednjeg dana u mesecu koji sledi nakon perioda praćenja.

Izveštaj sa podacima o praćenju pokazatelja kvaliteta za period od jedne kalendarske godine, odnosno za deo kalendarske godine u kojoj je energetski subjekt obavljao licenciranu delatnost, energetski subjekt dostavlja Agenciji pisanim putem i elektronskom poštom najkasnije do 15. aprila tekuće za prethodnu kalendarsku godinu.

Ako na dan isteka perioda praćenja nije protekao propisani rok za postupanje po podnesku, takav podnesak se evidentira za period praćenja u kom ističe rok za postupanje.

3. Pokazatelji kvaliteta isporuke i snabdevanja električnom energijom i prirodnim gasom

Energetski subjekti tokom kalendarske godine evidentiraju događaje i prikupljaju podatke tehničkog i komercijalnog karaktera u skladu sa ovim pravilima.

Kao tehničke pokazatelje kvaliteta isporuke tokom kalendarske godine operatori sistema iz tačke 2.1. ovih pravila prate pouzdanost rada sistema i kvalitet električne energije, odnosno prirodnog gasa.

Kao komercijalne pokazatelje kvaliteta isporuke odnosno snabdevanja, tokom kalendarske godine, operatori sistema odnosno snabdevači iz tačke 2.1. ovih pravila prate blagovremenost izvršavanja propisanih obaveza od uticaja na kvalitet isporuke, odnosno kvalitet snabdevanja električnom energijom i prirodnim gasom.

4. Praćenje tehničkih pokazatelja kvaliteta isporuke električne energije

4.1. Neprekidnost isporuke

4.1.1. Pouzdan rad sistema za prenos i distribuciju električne energije obezbeđuje se tokom kalendarske godine ako trajanje prekida u isporuci ne prelazi propisano trajanje neplaniranih i planiranih prekida i trajanje mera planiranih ograničenja za slučaj nastupanja opšte nestašice u smislu propisa koji uređuje uslove isporuke električne energije i pravila koja uređuju rad prenosnog odnosno distributivnog sistema električne energije.

Operator sistema za potrebe ovih pravila evidentira kao planiran prekid isporuke električne energije, svaki prekid koji je:

1) započeo i okončao saglasno terminu trajanja prekida koji je na propisan način najavio u svom obaveštenju o potrebi izvođenja planiranih radova na održavanju ili proširenju sistema;

2) nastao kao posledica nastupanja opšte nestašice električne energije, ako je izvršen prema planu i redosledu najavljenog ograničenja isporuke električne energije.

Operator sistema, za potrebe ovih pravila evidentira kao neplanirani prekid svaki prekid u isporuci koji nije planirao, kao i svaki prekid isporuke koji je planirao, ako prekid nije izvršio u skladu sa najavljenim planom prekida, odnosno planom ograničenja isporuke električne energije zbog nastupanja opšte nestašice.

Kada je planirani prekid isporuke u smislu ovih pravila pretežno izvršen u najavljenom terminu, ali uz odstupanja, tako da je prekid otpočeo pre, odnosno okončan nakon najavljenog termina početka odnosno završetka planiranog prekida, operator sistema odstupanje evidentira kao nov neplanirani prekid u ukupnom trajanju odstupanja od najavljenog početka odnosno završetka planiranog prekida. Ako je planirani prekid u potpunosti izvršen mimo najavljenog, nastalo odstupanje se evidentira kao neplanirani prekid u ukupnom trajanju nastalog prekida.

4.1.2. Za potrebe praćenja pokazatelja neprekidnosti isporuke električne energije operator sistema:

1) evidentira i prikuplja podatke o svakom pojedinačnom prekidu isporuke prema redosledu nastanka (datum, vreme početka i završetka prekida, trajanje pojedinačnog prekida, naponski nivo na kom je nastao sa bližim određenjem lokacije, uzrok prekida, broj mesta predaje kojima je isporuka prekinuta, i druge podatke o prekidu);

2) evidentirane prekide isporuke označava kao planirane, odnosno neplanirane u skladu sa ovim pravilima, u zavisnosti od uzroka i trajanja prekida;

3) izračunava prosečno trajanje neplaniranih prekida isporuke (prosečno vreme otklanjanja kvarova) i iskazuje druge podatke iz tač. 4.1.2.1. i 4.1.2.3., odnosno tač. 4.1.2.2. i 4.1.2.3. ovih pravila.

4.1.2.1. Operator sistema za prenos električne energije na osnovu podataka o evidentiranim neplaniranim prekidima u periodu praćenja u skladu sa ovim pravilima izračunava i u odgovarajućoj tabeli iskazuje sledeće podatke:

1) "Ispalu snagu" (Pp) - koja se za svaki neplanirani prekid izračunava kao zbir odobrenih snaga na svim aktivnim mestima predaje koja su ostala bez isporuke usled neplaniranog prekida;

2) "Neisporučenu električnu energiju" (ENSp) - koja se za svaki neplanirani prekid izračunava kao proizvod "Ispale snage" (Pp) i trajanja prekida;

3) "Ukupnu neisporučenu električnu energiju" (ENS) - koja se izračunava kao suma neisporučene električne energije (ENSp) svih neplaniranih prekida zavisno od uzroka prekida, prema formuli:

ENS =	å	ENSp	p = 1,...P
	p

4) "Isporučenu električnu energiju" (Ei) - koja se iskazuje kao ukupno isporučena električna energija na svim mestima predaje u sistemu;

5) "Udeo neisporučene električne energije" (ENSu) - koji se izračunava kao količnik "Ukupno neisporučene električne energije" i "Isporučene električne energije";

6) "Prosečno trajanje prekida napajanja" (AIT) - koje se izračunava kao količnik "Neisporučene električne energije" (ENS) i "Srednje snage", pri čemu se "Srednja snaga" određuje kao količnik "Isporučene električne energije" (Ei) i trajanja perioda praćenja u minutima (Tp).

AIT se izračunava prema formuli:

AIT =	ENS
AIT =	Ei
	Tp

4.1.2.2. Operator distributivnog sistema električne energije na osnovu podataka o neplaniranim prekidima u periodu praćenja izračunava i po pozicijama u tabeli iskazuje sledeće podatke :

1) "Prosečnu učestalost prekida isporuke po mestu predaje električne energije" (SAIFI) - koji se izračunava kao količnik ukupnog broja prekida isporuke električne energije i ukupnog broja mesta predaje električne energije na distributivnom sistemu i delu distributivnog sistema;

2) "Prosečno trajanje prekida isporuke u minutima po mestu predaje električne energije" (SAIDI) - koje se izračunava kao količnik ukupnog trajanja prekida isporuke na svim mestima predaje električne energije i ukupnog broja mesta predaje na distributivnom sistemu i delu distributivnog sistema.

4.1.2.3. Operator sistema evidentira ukupno trajanje, vreme početka i završetka neplaniranog prekida preuzimanja električne energije od proizvođača u sistem, kao i uzroke nastanka prekida (događaj u sistemu operatora, događaj kod proizvođača, viša sila i drugo).

Operator sistema izračunava i po pozicijama u tabeli iskazuje i sledeće podatke:

1) "Ispalu snagu" (Pp) - ukupna snaga proizvodnog objekta planirana za preuzimanje u sistem, koja usled nastanka prekida nije preuzeta, koja se iskazuje za svaki neplanirani prekid;

2) "Neisporučenu električnu energiju proizvođača" (ENPp) - koja se za svaki neplanirani prekid izračunava kao proizvod "Ispale snage" (Pp) i trajanja prekida u minutima;

3) "Broj mesta predaje koja su ostala bez isporuke" (Nip) - broj mesta predaje (krajnjem kupcu, susednom sistemu i drugo) koja su ostala bez isporuke zbog prekida u preuzimanju električne energije od proizvođača, za svaki neplanirani prekid.

4.2. Kvalitet električne energije

Operator sistema obezbeđuje kvalitet električne energije isporukom električne energije propisanog napona i frekvencije propisanog aktom koji uređuje opšte uslove isporuke električne energije i pravilima koja uređuju rad prenosnog, odnosno distributivnog sistema električne energije.

Operator sistema evidentira kao smetnje u radu prenosnog, odnosno distributivnog sistema električne energije vrednosti i trajanje odstupanja napona i frekvencije izvan propisanih granica nastala tokom perioda praćenja.

Operator sistema, za potrebe praćenja pokazatelja kvaliteta električne energije, evidentira i u odgovarajućoj tabeli iskazuje: datum, vreme nastanka i trajanje pojedinačne smetnje, broj pogođenih mesta predaje, uzrok smetnje, naponski nivo, bliže određenje lokacije nastanka smetnje i ukupno trajanje evidentiranih smetnji.

Operator sistema evidentira i iskazuje podatke o ukupnom broju podnetih prigovora i broju opravdanih prigovora na kvalitet električne energije.

5. Praćenje komercijalnih pokazatelja isporuke električne energije

Operator sistema evidentira vreme potrebno za izvršavanja propisanih obaveza u vezi sa isporukom električne energije i druge podatke koje iskazuje prema pozicijama datim u odgovarajućim tabelama za potrebe praćenja komercijalnih pokazatelja kvaliteta isporuke električne energije:

1) odlučivanja o podnetim zahtevima za izdavanje odobrenja za priključenje, uključujući i rokove za postupanje po žalbama izjavljenim protiv akta prvostepenog organa (usvajanje ili odbacivanje žalbe);

2) puštanja objekta pod napon kada krajnji kupac ispunjava sve propisane uslove za priključenje objekta, i određuje prosečno vreme potrebno za priključenje objekta na sistem;

3) donošenja obrazloženog rešenja kada operator odbija zahteve za pristup, uključujući rokove za postupanje po žalbama izjavljenim protiv akta prvostepenog organa (usvajanje ili odbacivanje žalbe);

4) obaveštavanja o smetnjama ili oštećenjima mernog uređaja na objektu krajnjeg kupca, uključujući i rokove za njihovo otklanjanje od dana saznanja odnosno slanja obaveštenja krajnjem kupcu;

5) otklanjanja nastalih smetnji u isporuci čiji uzrok nije na objektu krajnjeg kupca;

6) obustave isporuke krajnjem kupcu na zahtev snabdevača;

7) dostave opomene krajnjem kupcu pre izvršenja obustave isporuke;

8) dostave obaveštenja krajnjem kupcu pre isključenja objekta sa sistema, osim ako je razlog isključenja opasnost po život i zdravlje ljudi;

9) dostave obaveštenja o danu u kojem operator vrši isključenje na zahtev krajnjeg kupca;

10) postupanja po prigovoru podnetom zbog obustave ili isključenja objekta sa sistema;

11) postupanja po prigovoru korisnika sistema podnetom na ispostavljeni obračun usluge pristupa sistemu;

12) ponovnog uspostavljanja isporuke električne energije objektu krajnjeg kupca nakon otklanjanja razloga koji su doveli do obustave, odnosno usvajanja prigovora na izvršenu obustavu ili isključenje;

Operator sistema evidentira i prati kvalitet usluge koju pruža putem korisničkih centara - broj obraćanja, prosečno vreme odziva u zavisnosti od načina obraćanja i dr.

6. Praćenje komercijalnih pokazatelja kvaliteta snabdevanja električnom energijom

Snabdevač, javni snabdevač i rezervni snabdevač električnom energijom evidentiraju vreme potrebno za izvršavanje propisanih obaveza u vezi sa snabdevanjem električnom energijom i druge podatke po pozicijama datim u odgovarajućim tabelama za potrebe praćenja komercijalnih pokazatelja kvaliteta snabdevanja električnom energijom:

1) postupanja po prigovorima krajnjih kupaca podnetim na ispostavljeni obračun snabdevača;

2) dostavu upozorenja krajnjem kupcu za ispunjenje dospelih ugovornih obaveza plaćanja pre dana podnošenja zahteva za obustavu isporuke operatoru sistema.

Rezervni snabdevač električnom energijom evidentira i rokove izvršavanja propisanih obaveza u vezi sa rezervnim snabdevanjem električnom energijom po pozicijama datim u odgovarajućim tabelama za potrebe praćenja sledećih komercijalnih pokazatelja kvaliteta:

1) dostave ugovora o prodaji električne energije krajnjem kupcu u propisanom roku od dana početka rezervnog snabdevanja;

2) obaveštavanja o danu u kojem kupac gubi pravo na rezervno snabdevanje pre prestanka prava na rezervno snabdevanje.

Snabdevač iz stava 1. ove tačke Pravila evidentira i posebno iskazuje podatke o broju primljenih prigovora na prekide i smetnje u isporuci električne energije koje je prosledio operatoru sistema.

Snabdevač iz stava 1. ove tačke pravila evidentira i prati kvalitet usluge koje pruža putem korisničkih centara - broj obraćanja, prosečno vreme odziva u zavisnosti od načina obraćanja i drugo.

7. Praćenje pokazatelja kvaliteta isporuke prirodnog gasa

7.1. Neprekidnost isporuke

7.1.1. Pouzdan rad sistema za transport i distribuciju prirodnog gasa obezbeđuje se u toku kalendarske godine isporukom prirodnog gasa sa prekidima čije trajanje ne prelazi propisano trajanje neplaniranih i planiranih prekida i trajanja mera planiranih ograničenja za slučaj nastupanja opšte nestašice u smislu propisa koji uređuje uslove isporuke prirodnog gasa i pravila koja uređuju rad transportnog, odnosno distributivnog sistema za prirodni gas.

Operator sistema za potrebe ovih pravila evidentira kao planirani prekid isporuke prirodnog gasa, svaki prekid u isporuci koji je:

1) započet i okončan saglasno terminu trajanja prekida koji je operator na propisan način najavio u svom obaveštenju o potrebi izvođenja planiranih radova na održavanju ili proširenju sistema;

2) nastao kao posledica nastupanja opšte nestašice prirodnog gasa, ako je izvršen prema planu i redosledu najavljenog ograničenja isporuke prirodnog gasa.

Operator sistema za potrebe ovih pravila, evidentira kao neplanirani prekid svaki prekid u isporuci koji nije planirao, kao i svaki prekid isporuke koji je planirao, a nije izvršio saglasno najavljenom planu prekida, odnosno planu ograničenja isporuke prirodnog gasa zbog nastupanja opšte nestašice.

Kada je planirani prekid isporuke pretežno izvršen u najavljenom terminu ali uz odstupanja tako da je prekid otpočeo pre ili je okončan nakon najavljenog termina početka ili završetka planiranog prekida, operator sistema odstupanje evidentira kao nov neplanirani prekid u trajanju nastalog odstupanja od najavljenog početka, odnosno završetka planiranog prekida. Ako je planirani prekid u potpunosti izvršen mimo najavljenog termina, nastalo odstupanje se evidentira kao neplanirani prekid u ukupnom trajanju nastalog prekida.

7.1.2. Za potrebe praćenja pokazatelja neprekidnosti rada sistema operator sistema:

1) evidentira i prikuplja podatke o svakom pojedinačnom prekidu prema redosledu nastanka (datum, vreme početka i završetka kao i trajanje pojedinačnog prekida, bliže određenje lokacije, uzrok prekida, broj mesta predaje kojima je isporuka prekinuta, ukupno trajanje prekida i druge podatke o prekidu);

2) evidentirane prekide isporuke označava kao planirane, odnosno neplanirane u smislu ovih pravila, u zavisnosti od uzroka i dužine trajanja prekida;

3) izračunava prosečno trajanje neplaniranih prekida isporuke (prosečno vreme otklanjanja kvarova) i iskazuje druge podatke iz tačke 7.1.2.1, odnosno tačke 7.1.2.2. ovih pravila.

7.1.2.1. Operator transportnog sistema prirodnog gasa na osnovu svih evidentiranih prekida u periodu praćenja iskazuje u odgovarajućoj tabeli podatke o trajanju planiranih i neplaniranih prekida prema uzrocima koji su do prekida doveli.

7.1.2.2. Operator distributivnog sistema prirodnog, gasa na osnovu podataka o neplaniranim prekidima u periodu praćenja, izračunava i po pozicijama datim u tabeli iskazuje:

1) "Prosečnu učestalost prekida isporuke po mestu predaje prirodnog gasa" (SAIFI) - koja se izračunava kao količnik ukupnog broja prekida isporuke i ukupnog broja mesta predaje prirodnog gasa na distributivnom sistemu i delu distributivnog sistema;

2) "Prosečnom trajanju prekida isporuke u minutima po mestu predaje prirodnog gasa" (SAIDI) - koje se izračunava kao količnik ukupnog trajanja prekida isporuke na svim mestima predaje i ukupnog broja mesta predaje na distributivnom sistemu i delu distributivnog sistema.

7.2. Kvalitet prirodnog gasa

Za potrebe praćenja kvaliteta prirodnog gasa operator sistema u odgovarajućoj tabeli iskazuje podatke o broju izvršenih uzorkovanja prirodnog gasa, opsegu odstupanja kvaliteta prirodnog gasa, ukupnom broju podnetih prigovora i broju opravdanih prigovora na kvalitet prirodnog gasa.

8. Praćenje komercijalnih pokazatelja kvaliteta isporuke prirodnog gasa

Operator sistema evidentira vreme potrebno za izvršavanje propisanih obaveza u vezi sa isporukom prirodnog gasa i druge podatke po pozicijama datim u tabelama za potrebe praćenja komercijalnih pokazatelja kvaliteta isporuke:

1) odlučivanja o podnetim zahtevima za izdavanje odobrenja za priključenje, uključujući i postupanje operatora po žalbama izjavljenim na akta prvostepenog organa (usvajanje ili odbacivanje žalbe);

2) puštanja prirodnog gasa u objekat kada je krajnji kupac ispunio sve propisane uslove priključenja objekta i određuje prosečno vreme za priključenje objekta na sistem;

3) donošenja obrazloženog rešenja kojim se odbija zahtev za pristup uključujući i postupanja operatora po žalbama izjavljenim na akta prvostepenog organa (usvajanja ili odbacivanje žalbe);

4) obaveštavanja o smetnjama ili oštećenjima mernog uređaja na objektu krajnjeg kupca, uključujući i rokove za njihovo otklanjanje;

5) vanredne kontrole mernog uređaja po zahtevu energetskog subjekta ili krajnjeg kupca;

6) obustave isporuke krajnjem kupcu na zahtev snabdevača;

7) dostave opomene pre obustave isporuke u objektu krajnjeg kupca;

8) dostave obaveštenja o isključenju pre isključenja objekta sa sistema, osim ako se isključenje vrši zbog nastupanja opasnosti po život i zdravlje ljudi;

9) postupanje operatora po prigovoru zbog obustave ili isključenja objekta sa sistema;

10) ponovnog uspostavljanja isporuke prirodnog gasa u objektu krajnjeg kupca nakon otklanjanja razloga koji su doveli do obustave isporuke ili isključenja, odnosno nakon usvajanja prigovora podnetog zbog obustave ili isključenja;

11) postupanje operatora po prigovoru korisnika sistema podnetom na ispostavljeni obračun usluge pristupa sistemu.

Operator sistema evidentira i prati kvalitet usluge koje pruža putem korisničkih centara - broj obraćanja, prosečno vreme odziva u zavisnosti od načina obraćanja i drugo.

9. Praćenje komercijalnih pokazatelja kvaliteta snabdevanja prirodnim gasom

Snabdevač, javni snabdevač i rezervni snabdevač prirodnim gasom evidentira vreme potrebno za izvršavanje propisanih obaveza u vezi sa snabdevanjem i druge podatke prema pozicijama datim u odgovarajućim tabelama za potrebe praćenja komercijalnih pokazatelja kvaliteta snabdevanja prirodnim gasom:

1) postupanja po prigovorima krajnjih kupaca podnetim na ispostavljeni obračun snabdevača;

2) dostave upozorenja krajnjem kupcu za ispunjenje dospelih ugovornih obaveza plaćanja pre dana podnošenja zahteva za obustavu isporuke operatoru sistema.

Rezervni snabdevač prirodnim gasom evidentira i vreme potrebno za izvršavanje propisanih obaveza u vezi sa rezervnim snabdevanjem prirodnim gasom iskazivanjem podataka prema pozicijama datim u odgovarajućim tabelama za potrebe praćenja komercijalnih pokazatelja kvaliteta snabdevanja prirodnim gasom:

1) dostave ugovora o prodaji prirodnog gasa krajnjem kupcu u propisanom roku, računajući od dana početka rezervnog snabdevanja;

2) obaveštavanja operatora sistema o danu u kojem krajnji kupac gubi pravo na rezervno snabdevanje.

Snabdevač iz stava 1. ove tačke pravila evidentira i posebno iskazuje podatke o broju primljenih prigovora na prekide i kvalitet prirodnog gasa koje je prosledio operatoru sistema.

10. Završne odredbe

Ova pravila stupaju na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".