PRAVILNIKO UNUTRAŠNJEM REDU I ČUVARSKOJ SLUŽBI SPOMENIKA PRIRODE BOTANIČKA BAŠTA "JEVREMOVAC"("Sl. glasnik RS", br. 21/2014) |
Ovim pravilnikom utvrđuju se pravila za sprovođenje propisanog režima zaštite i razvoja, a naročito način i uslovi kretanja i boravka posetilaca, unutrašnji red, organizacija, način rada i oprema čuvarske službe, postavljanje informativnih i drugih oznaka, osnovna pravila organizacije protivpožarne zaštite, posebne zabrane i ograničenja u sprovođenju režima zaštite Botaničke bašte "Jevremovac" kao prirodnog područja - spomenika prirode od velikog značaja - II kategorije (u daljem tekstu: Botanička bašta).
Odredbe ovog pravilnika odnose se na korisnike zaštićenog područja, odnosno na pravna i fizička lica koja korišćenjem prirodnih vrednosti i dobara i na drugi način obavljaju delatnost ili vrše poslove na području Botaničke bašte (u daljem tekstu: Korisnik), kao i na Posetioce.
Posetilac Botaničke bašte je lice koje iz naučnih, obrazovnih, turističkih i kulturnih potreba i razloga boravi na ovom području (u daljem tekstu: Posetilac).
Posetiocem iz stava 2. ovog člana se ne smatraju zaposleni, studenti, saradnici Biološkog fakulteta u Beogradu, kao i lica koja obavljaju službene radnje na području Botaničke bašte.
Poslove upravljanja Botaničkom baštom vrši Univerzitet u Beogradu - Biološki fakultet - Institut za botaniku (u daljem tekstu: Upravljač).
Korisnici i Posetioci dužni su da se pridržavaju odredaba ovog pravilnika, uputstava sa informativnih tabli i drugih oznaka, kao i uputstava ili naloga čuvara i drugih ovlašćenih lica Upravljača.
U planiranju i preduzimanju radova i aktivnosti na području Botaničke bašte, Korisnici i Posetioci dužni su da poštuju Zakon o zaštiti prirode (u daljem tekstu: Zakon), Uredbu o zaštiti spomenika prirode Botanička bašta "Jevremovac" (u daljem tekstu: Uredba) i Plan upravljanja Botaničkom baštom.
Za korišćenje prirodnih i kulturnih vrednosti i usluga Upravljača plaća se naknada.
Visinu, način obračuna i naplate naknade Upravljač utvrđuje aktom, a prema vidu korišćenja, odnosno vrsti posete i trajanju boravka na osnovu člana 70. Zakona i ovog pravilnika, uz saglasnost nadležnog ministarstva.
Aktom iz stava 2. ovog člana može se propisati smanjenje i oslobađanje plaćanja naknade za stalno zaposlene, fizička lica koja obavljaju poslove ili vrše službene radnje u Botaničkoj bašti, lica sa invaliditetom i posebnim potrebama, decu, penzionere i sl.
Sredstva ostvarena od naknada iz stava 1. ovog člana prihod su Upravljača i koriste se za zaštitu, razvoj i unapređenje Botaničke bašte, odnosno za sprovođenje plana i programa upravljanja.
Unutrašnji red u Botaničkoj bašti obezbeđuje se primenom pravila i poštovanjem propisanog načina ponašanja pri kretanju, boravku ili obavljanju delatnosti na zaštićenom području, sprovođenjem opštih i posebnih zabrana i ograničenja u okviru ustanovljenog režima zaštite prirodnog dobra, organizovanjem čuvarske službe u skladu sa Zakonom i ovim pravilnikom, saradnjom sa javnim preduzećima i drugim privrednim subjektima, ustanovama i udruženjima građana, kao i saradnjom sa nadležnim državnim organima i organizacijama, odnosno organima uprave grada Beograda i opštinske uprave Stari grad.
II PRAVILA I NAČIN PONAŠANJA KORISNIKA I POSETILACA BOTANIČKE BAŠTE PRI KRETANJU, BORAVKU ILI OBAVLJANJU DELATNOSTI
Korisnici i Posetioci Botaničke bašte dužni su da se pridržavaju propisanog režima zaštite zaštićenog područja, pravila ponašanja utvrđenih ovim pravilnikom, uputstava sa informativnih tabli i drugih oznaka, kao i uputstava i objašnjenja vodiča i čuvara.
Za boravak u Botaničkoj bašti obavezno je pribavljanje odobrenja Upravljača za naučno-istraživački rad, za snimanje i fotografisanje, odnosno ulaznice za pojedinačne i organizovane grupne posete.
Zahtev za izdavanje odobrenja istraživanja sadrži podatke o vrsti, cilju, sadržaju, lokaciji, vremenu trajanja, metodama, sredstvima, opremi i alatima, rukovodiocu i učesnicima istraživanja. U zahtevu se mogu navesti i usluge odnosno pomoć koja se traži od Upravljača.
O zahtevu za izdavanje odobrenja iz stava 1. ovog člana odlučuje Upravljač koji odobrenje izdaje u roku od sedam dana, od dana podnošenja zahteva, za istraživanje, odnosno 15 dana za snimanje, osim u slučaju, kada ga može, privremeno ili trajno uskratiti ukoliko je indikovan značajan nepovoljan uticaj na prirodne vrednosti.
Odobrenje se, po pravilu, izdaje jednokratno i sadrži uputstvo o primeni uslova i mera zaštite prirode i pravila unutrašnjeg reda, posebne uslove, ako ih ima, u vezi mesta, vremena i načina izvođenja istraživanja, odnosno snimanja, obezbeđenje pratnje čuvara ili drugog lica, kao i visinu i način plaćanja naknade.
Upravljač može u postupku izdavanja odobrenja odrediti drugo vreme od onog koje je navedeno u zahtevu ako oceni da postoji rizik po prirodne vrednosti, bezbednost i zdravlje ljudi, o čemu obaveštava podnosioca zahteva pre izdavanja odobrenja.
Upravljač iz razloga navedenih u stavu 5. ovog člana ili nepoštovanja propisanih uslova može pismeno naložiti prekid odobrenih aktivnosti.
Odlukom o naknadama za korišćenje prirodnog dobra iz člana 5. ovog pravilnika Upravljač može predvideti izdavanje odobrenja za više poseta u zavisnosti od prirode posete.
Korisnici, odnosno Posetioci su dužni da odobrenje, odnosno ulaznicu čuvaju i pokažu na zahtev službenog lica.
Fizičko ili pravno lice koje obavlja ili za čiji račun se obavlja snimanje fotografija, tonskih i videozapisa i filmova koji se publikuju, odnosno prikazuju javnosti, osim igranih filmova, dužno je da jedan primerak snimljenog materijala dostavi Upravljaču.
Na području Botaničke bašte može se obavljati delatnost turizma i ugostiteljstva, odnosno organizovati turistička poseta i pružati usluge ishrane i pića u skladu sa Zakonom o turizmu ("Službeni glasnik RS", br. 36/09 i 88/10), propisima donetim na osnovu tog zakona, Zakonom, Uredbom i ovim pravilnikom.
Turističke grupe i pojedinci mogu u pratnji čuvara ili drugog ovlašćenog lica Upravljača posećivati i razgledati površine na kojima je utvrđen režim zaštite, iz obrazovnih, rekreativnih i opštekulturnih razloga i potreba.
Upravljač može za zainteresovane turističke grupe organizovati obilazak Botaničke bašte.
Nameravane posete odnosno obilazak iz stava 2. ovog člana prijavljuju se Upravljaču najmanje 24 časa ranije.
Upravljač će izraditi i doneti program prezentacije Botaničke bašte kojim će bliže urediti dopušten način i mesta posećivanja, istovremeni broj Posetilaca na pojedinim mestima i druga pitanja od značaja za razgledanje Botaničke bašte i upoznavanje njenih vrednosti, a posebno način prezentacije vrednosti u okviru aktivnosti ekoturizma.
U toku boravka u Botaničkoj bašti zabranjeno je kretanje van postojećih uređenih i obeleženih površina i staza, loženje vatre i pušenje, bacanje i odlaganje otpadaka izvan određenog mesta, snimanje ili fotografisanje u komercijalne svrhe bez odobrenja, uklanjanje, uništavanje ili oštećivanje oznaka obeležavanja ili obaveštenja, ispisivanje grafita na ogradi i drugim objektima Botaničke bašte, branje ili sakupljanje zaštićenih biljnih vrsta i lomljenje drveća i žbunja, unošenje opasnih uređaja, naprava, sredstava ili opasnih materija kojima se može ugroziti zaštićeno područje ili ljudi, unošenje i vožnja bicikla, rolera, rolšua i drugih točkaša, uvođenje i hranjenje životinja, vršenje radnji kojima se ugrožava predeo ili životna sredina bukom, zagađivanjem vazduha i tla i drugih radnji koje su Zakonom i ovim pravilnikom zabranjene.
III ZAŠTITA PRIRODNIH I KULTURNIH VREDNOSTI I ŽIVOTNE SREDINE
Korisnici i Posetioci dužni su da primenjuju mere zaštite prirodnih, kulturnih i drugih vrednosti i životne sredine u skladu sa Zakonom, Uredbom, ovim pravilnikom i drugim propisima.
Biljke koje žive na području Botaničke bašte, a kojima je Pravilnikom o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva ("Službeni glasnik RS", br. 5/10 i 47/11) utvrđen status strogo zaštićenih vrsta, nije dozvoljeno seći, kidati, lomiti, čupati, sakupljati, iznositi i prisvajati njihovo seme i plodove, ili ih na drugi način oštećivati i uništavati.
Zabranjeni su seča i drugi oblici uklanjanja ili oštećivanja reprezentativnih stabala drveća i primeraka zaštićenih, retkih i u drugom pogledu značajnih vrsta drveća i žbunja.
Zabranjeno je oštećivati i uništavati predmete i objekte koji imaju kulturno-istorijsku vrednost, odnosno svojstvo ili status evidentiranog ili utvrđenog kulturnog dobra.
Upravljač će na vidan način obeležiti objekte i mesta sa kulturno-istorijskim vrednostima na području Botaničke bašte.
Za radove i aktivnosti, odnosno projekte sa mogućim značajnim uticajem na životnu sredinu, u skladu sa članom 57. Zakona, sprovodi se postupak procene uticaja na životnu sredinu ili se bez izrade studije procene uticaja postupa po aktu o uslovima i merama zaštite prirode koji izdaje Zavod za zaštitu prirode Srbije (u daljem tekstu: Zavod).
Nosilac projekta dužan je da planirane radove i aktivnosti iz stava 1. ovog člana pismeno prijavi Upravljaču.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite, dozvoljena je primena hemijskih i drugih sredstava na način, odnosno sa vrstama i količinama tih sredstava i u vreme kako je regulisano Zakonom o sredstvima za zaštitu bilja i Zakonom o zdravlju bilja ("Službeni glasnik RS", broj 41/09) i drugim pozitivnopravnim propisima iz oblasti poljoprivrede, voda i hemikalija.
Upravljač će preduzimati sve neophodne mere i aktivnosti radi što manje upotrebe hemijskih sredstava na području Botaničke bašte.
IV IZGRADNJA OBJEKATA I UREĐENJE PROSTORA
U Botaničkoj bašti zabranjeni su radovi i aktivnosti, odnosno izvođenje projekata, koji oštećuju, narušavaju i menjaju osobine i vrednosti zbog kojih je područje zaštićeno i koji nisu u funkciji očuvanja i unapređivanja Botaničke bašte.
Građevinski radovi koji se izvode u cilju očuvanja postojećih objekata, Staklenika, ograde, kao i celog kompleksa Botaničke bašte, vrše se u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji ("Službeni glasnik RS", br. 72/09, 81/09, 24/11 i 121/12), propisima donetim na osnovu tog zakona, donetim urbanističkim planovima, Zakonom, Uredbom i ovim pravilnikom.
V ODRŽAVANJE ČISTOĆE I UPRAVLJANJE OTPADOM
Održavanje čistoće i upravljanje otpadom na području Botaničke bašte vrši se u skladu sa Zakonom o upravljanju otpadom ("Službeni glasnik RS", br. 36/09 i 88/10), propisima donetim na osnovu tog zakona, drugim zakonima i propisima koji se odnose na otpadne materije, Uredbom i ovim pravilnikom.
Na području Botaničke bašte zabranjeno je: odlaganje komunalnog, i građevinskog otpada, ambalaže, osim komunalnog otpada poreklom sa zaštićenog područja, koji može da se odlaže na propisan način na mestima koja su za to određena i obeležena, rukovanje hemijskim materijama i naftnim derivatima u količinama i na način koji mogu prouzrokovati zagađivanje zemljišta i izazvati trovanje i druge nepovoljne posledice po biljni svet, neregulisano ispuštanje otpadnih voda. Lokalni plan upravljanja otpadom usklađuje se sa Uredbom i Planom upravljanja spomenika prirode.
Svako je dužan da sakuplja i odlaže otpatke koje stvara, na mestima koja su posebno uređena, odnosno opremljena i prema potrebi, obeležena za te namene.
Upravljač će postaviti odgovarajuću opremu, odnosno kante, korpe ili kese za privremeno odlaganje čvrstih otpadaka na mestima koja su predmet posete i organizovati njihovo pražnjenje i odvoženje izvan područja Botaničke bašte.
Upravljač će inicirati saradnju sa komunalnim službama opštine Stari grad u oblasti održavanja čistoće kroz organizovano postavljanje i redovno pražnjenje kontejnera za smeće.
VI OBELEŽAVANJE I POSTAVLJANJE OZNAKA
Upravljač obeležava Botaničku baštu kao zaštićeno područje tablama propisanog izgleda i sadržaja koje postavlja na glavnoj kapiji.
Odgovarajućim tablama i drugim oznakama obeležavaju se mesta i objekti gde je pristup i boravak zabranjen ili ograničen, odnosno daju se informacije o pravilima unutrašnjeg reda.
Zabranjeno je oštećivanje ili uništavanje i uklanjanje tabli i natpisa na tablama i drugih oznaka iz ovog člana, kao i njihovo zaklanjanje drugim predmetima.
Na području Botaničke bašte nije dopušteno postavljanje informativnih tabli sa nazivima pravnih i fizičkih lica i reklamnih i drugih panoa bez odobrenja Upravljača.
Za postavljanje i držanje tabli i panoa iz stava 1. ovog člana Upravljač može naplatiti naknadu u skladu sa posebnim aktom.
Sprovođenje pravila unutrašnjeg reda obezbeđuje i neposredni nadzor na području Botaničke bašte vrši čuvarska služba.
Koordinaciju poslova čuvarske službe vrši upravnik Instituta (u daljem tekstu: Upravnik).
Čuvarsku službu čine, odnosno poslove čuvarske službe u svojstvu lica sa zakonskim ovlašćenjima i obavezama neposredno obavljaju čuvari i rukovodilac organizacionog dela (u daljem tekstu: Rukovodilac).
Čuvar je za svoj posao u čuvarskoj službi neposredno odgovoran Rukovodiocu, a Rukovodilac je za svoj posao u čuvarskoj službi neposredno odgovoran Upravniku.
Broj čuvara utvrđuje Upravljač aktom o sistematizaciji poslova i radnih mesta, a vrsta i obim konkretnih poslova koje čuvar obavlja utvrđuje se ugovorom o radu ili drugim pojedinačnim aktom, u skladu sa zakonom.
Za vreme službe, čuvar nosi službenu odeću na kojoj je znak Botaničke bašte i znak zaštite prirode.
Čuvar poseduje službenu legitimaciju kojom dokazuje identitet, status službenog lica i ovlašćenja u skladu sa Zakonom.
Čuvar je dužan da u vršenju odgovarajućih službenih radnji prethodno pokaže službenu legitimaciju.
Službenu legitimaciju čuvaru izdaje Upravljač na obrascu koji propisuje ministar.
O izdatim legitimacijama Upravljač vodi evidenciju.
Čuvar koji je prestao da vrši čuvarsku službu, dužan je da službenu legitimaciju u roku od tri dana od dana prestanka službe vrati Upravljaču, koju će Upravljač odmah poništiti i tu činjenicu uneti u evidenciju iz stava 4. ovog člana.
U slučaju gubitka ili nestanka službene legitimacije čuvar je dužan da o ovome odmah obavesti Upravljača.
Izgubljena ili nestala legitimacija oglašava se nevažećom u "Službenom glasniku Republike Srbije" i briše se iz evidencije o izdatim legitimacijama, a čuvaru se izdaje nova legitimacija.
Rad čuvarske službe organizuje se na terenu tako što čuvar vrši neposredni nadzor i kontroliše sprovođenje pravila unutrašnjeg reda.
Čuvar svakodnevno vrši obilazak u celosti prostora Botaničke bašte. Čuvar ima pravo i obavezu da na ovom području izvrši potrebnu službenu radnju.
Rad čuvara povremeno i po potrebi organizuje se u paru ili sa više čuvara istovremeno, kroz rad u smenama ili dežurstva.
U vršenju čuvarske službe, dužnost čvara je da:
1) prati odnosno nadgleda kretanje i aktivnosti Posetilaca i drugih Korisnika, posebno:
- gradnju, rekonstrukciju i dogradnju objekata, transport građevinskog materijala i druge radove koji se u skladu sa zakonom smatraju izgradnjom objekata,
- seču, krčenje, kresanje i paljenje drveća, odlaganje drvnih sortimenata, sakupljanje semena i dr.,
- korišćenje flore, odnosno sakupljanje i branje biljaka, i njihovih razvojnih oblika i plodova i dr.,
- upotrebu motornih vozila,
- postavljanje montažnih i privremenih objekata,
- ulazak u mesta i objekte u kojima je poseta zabranjena ili ograničena,
- loženje vatre na otvorenom i primenu pravila i mera zaštite od požara,
- organizaciju i odvijanje kulturnih i drugih manifestacija,
- odlaganje otpada;
2) pruža podatke, pomoć i usluge Posetiocima pri obilasku i razgledanju Botaničke bašte;
3) prati i pruža druge potrebne usluge organizatorima i učesnicima naučnih i drugih istraživanja i obrazovnih aktivnosti;
4) sarađuje sa korisnicima prirodnih resursa;
5) sarađuje sa nadležnim inspektorom i obaveštava o stvarima iz njegove nadležnosti;
6) sarađuje sa organom unutrašnjih poslova i prema ukazanoj potrebi traži njegovu pomoć;
7) sastavlja zapisnik, obaveštava Rukovodioca i Upravnika Botaničke bašte i obavlja druge poslove, u skladu sa zakonom i aktom Upravljača;
8) obaveštava drugi nadležni organ o izvršenju zabranjenih odnosno protivpravnih radnji koje su regulisane propisima iz nadležnosti tog organa i o njihovim izvršiocima ukoliko su poznati.
Kada čuvar utvrdi ili osnovano pretpostavi da je Posetilac, odnosno Korisnik zaštićenog područja učinio radnju suprotno pravilima unutrašnjeg reda ili merama zaštite prirode propisanim u skladu sa zakonom, ovlašćen je da:
1) legitimiše lice zatečeno u vršenju nedozvoljenih radnji, a lice zatečeno bez ličnih isprava privede nadležnom organu unutrašnjih poslova;
2) zatraži da mu lice predoči/pokaže saglasnost, dozvolu, odobrenje, prijavu radova, ulaznicu ili drugi dokument kojim dokazuje status Korisnika odnosno Posetioca i neko od prava u vezi radova i aktivnosti koje obavlja;
3) izvrši svaki pregled, a posebno pregled prtljaga i ličnih stvari;
4) privremeno oduzme predmete i sredstva kojima je izvršen prekršaj ili krivično delo i predmete koji su nastali ili pribavljeni izvršenjem takvog dela, uključujući delove i primerke živog i neživog sveta, kao i da ove predmete, bez odlaganja, preda upravljaču zaštićenog područja radi čuvanja;
5) zatraži uspostavljanje prethodnog stanja, odnosno naredi mere za sprečavanje i uklanjanje štetnih posledica, a posebno:
- privremeno zabrani radove i aktivnosti koje se obavljaju bez propisanih saglasnosti ili odobrenja, kao što su naučna i druga istraživanja, obrazovne i druge aktivnosti i sl.,
- zabrani na licu mesta radove i aktivnosti koje se obavljaju protivno odredbama ovog pravilnika i pravilima protivpožarne zaštite.
Kada utvrdi radnju učinjenu suprotno pravilima unutrašnjeg reda ili merama zaštite prirode propisanim u skladu sa zakonom, čuvar sastavlja zapisnik.
Sadržaj zapisnika ili opis koji se unosi u zapisnik je saopštavanje onog što je zatečeno, nađeno, utvrđeno ili na drugi način pribavljeno i konstatovano.
U sadržaj se obavezno unose:
- podaci o izvršiocima nedozvoljene radnji, a ako je izvršilac nepoznat to se konstatuje uz osnovanu pretpostavku o mogućem izvršiocu;
- način i vreme izvršenja radnje, sredstva i alati kojima je radnja izvršena;
- podaci o svedocima i drugim raspoloživim dokazima ako postoje;
- nastala šteta, dokumentovana što preciznijim podacima i po mogućstvu fotografijom;
- podaci o oduzetim predmetima i sredstvima.
Zapisnik je sastavljen u onolikom broju primeraka koliko zahteva konkretna situacija, a ako je kontroli prisutna neka druga zainteresovana strana, jedan primerak zapisnika uručuje se i njoj.
Upravljač će propisati obrazac zapisnika iz ovog člana.
O privremeno oduzetim predmetima iz člana 28. čuvar izdaje potvrdu sa tačnim podacima o vrsti i količini.
Upravljač obezbeđuje uslove za održavanje i čuvanje privremeno oduzetih predmeta i preduzima radnje za dalje postupanje sa primercima oduzetih i nađenih biljnih vrsta, uključujući njihovo zbrinjavanje dok se novonastala situacija ne reši.
O privremeno oduzetim predmetima Upravljač vodi evidenciju sa podacima o vrsti, količini, razlogu privremenog oduzimanja, licu kome su predmeti privremeno oduzeti i čuvaru koji je predmete privremeno oduzeo.
Čuvar u vršenju službe postupa stručno, autoritativno i odgovorno, u skladu sa ovlašćenjima koja ima, vodeći posebno računa o ugledu Upravljača.
Čuvar vodi dnevnik, odnosno evidenciju dnevnih aktivnosti, čiji sadržaj propisuje Upravljač.
Čuvar polaže stručni ispit u skladu sa programom koji propisuje ministar.
Upravljač sam organizuje ili na drugi način obezbeđuje obuku, stručno usavršavanje i proveru znanja i veština čuvara.
Čuvar je opremljen i službenom odećom, sredstvima veze, potrebnim aparatima i instrumentima i alatom, u skladu sa posebnim aktom Upravljača.
Na osnovu zapisnika i obaveštenja čuvara o učinjenoj zabranjenoj odnosno protivpravnoj radnji, Upravljač shodno stečenim okolnostima, vrsti dela i statusu počinioca podnosi odgovarajuću prijavu ili zahtev za pokretanje prekršajnog postupka.
Na području Spomenika prirode planiraju se i sprovode mere zaštite od požara u skladu sa Zakonom o zaštiti od požara ("Službeni glasnik RS", broj 111/09), Zakonom o šumama ("Službeni glasnik RS", br. 30/10 i 93/12) i propisima donetim na osnovu tih zakona, planom upravljanja Botaničkom baštom i planovima zaštite od požara.
Upravljač donosi plan zaštite od požara za područje Botaničke bašte shodno članu 47. Zakona o zaštiti od požara i odredbama Uredbe o razvrstavanju objekata, delatnosti i zemljišta u kategorije ugroženosti od požara ("Službeni glasnik RS", broj 76/10).
Planom i programom upravljanja Botaničkom baštom utvrđuju se prioritetni odnosno, godišnji, operativni zadaci protivpožarne zaštite.
Upravljač će na pogodan način objaviti odnosno javno istaknuti izvode iz planova zaštite od požara, sa osnovnim pravilima protivpožarne zaštite i postaviti odgovarajuće oznake na terenu.
Nadzor nad primenom ovog pravilnika vrši nadležno ministarstvo.
Upravljač će izvod iz ovog pravilnika, sa osnovnim pravilima unutrašnjeg reda i zabranjenim radnjama/aktivnostima istaknuti na pogodan i vidan način, na mestima brojnijeg okupljanja i češćeg prolaska Posetilaca i Korisnika.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", uz prethodno pribavljenu saglasnost nadležnog ministarstva.