GODIŠNJI PROGRAMZAŠTITE, UREĐENJA I KORIŠĆENJA POLJOPRIVREDNOG ZEMLJIŠTA GRADA VRANJA ZA 2014. GODINU("Sl. glasnik Grada Vranja", br. 13/2014) |
OPŠTI DEO
1. Pregled stanja ukupnih površina poljoprivrednog zemljišta
Teritorija grada Vranja spada u brdsko-planinska područja Republike Srbije sa nadmorskom visinom od 300-1920 metara i prostire se na oko 86.000 hektara, od čega su 41.200 ha šume i šumsko zemljište, a ostatak od 44.800 ha čini poljoprivredno zemljište.
Ukupna površina poljoprivrednog zemljišta ovog grada je, raspoređena u 110 katastarskih opština, sa sledećom strukturom: Obradivo poljoprivredno zemljište obuhvata 30.725 ha, od čega njive i vrtovi čine 21.585 ha, vinogradi 1.120 ha, voćnjaci 2.170 ha i livade 5.850 ha, dok je ostatak od 14.075 ha pod pašnjacima.
U vlasničkoj strukturi dominiraju površine privatnih gazdinstava sa učešćem od oko 85%, a ostali deo obuhvata površine koje su različitog oblika svojine.
Celokupnim obradivim zemljištem raspolaže 8.804 gazdinstva, što daje prosečnu veličinu poseda od 2,45 ha. Ako se uzme u obzir da je ta površina podeljena na veći broj sitnijih parcela, čija prosečna veličina iznosi oko 0,3 ha, odnosno 3,3 parcele po hektaru obradive površine, može se sagledati pravo stanje poljoprivredne proizvodnje i mogućnosti njenog daljeg razvoja.
Površina obradivog poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini iznosi oko 1.420 ha, što u odnosu na celokupnu površinu obradivog zemljišta grada od 30.725 ha čini 4,60%.
2. Stanje poljoprivrednog zemljišta Vranja i oblici ugrožavanja
Na širem prostoru su zadnjih godina sve prisutniji razni oblici ugrožavanja poljoprivrednog zemljišta, od fizičkog zagađenja do trajnog izuzimanja iz poljoprivredne proizvodnje i prevođenjem u građevinsko.
- Veće površine u neposrednoj blizini gradskog jezgra izrastaju u deponije raznog otpadnog materijala, čije čišćenje postaje sve problematičnije.
- Problem predstavlja divlja eksploatacija šljunka i peska iz korita vodotoka i priobalnih parcela gde nastaje trajna promena namene poljoprivrednog zemljišta i otvorena mogućnost daljeg spiranja i plavljenja oraničnih površina. Ovde treba istaći i uticaj erozivnih procesa, koji su na ovom području jako izraženi posebno u brdsko-planinskom rejonu.
- Hemijska zagađenja, nastaju najčešće ispuštanjem otpadnih voda emisijom gasova, kao i prekomernom upotrebom hemijskih sredstava za zaštitu bilja predstavljaju jako ozbiljan vid ugrožavanja zemljišta.
- Spaljivanje organskih ostataka na poljoprivrednom zemljištu i izazivanje požara, koji dovode do smanjenja produktivnosti poljoprivrednog zemljišta, je u proteklom periodu bilo dosta izraženo.
- Migracija stanovništva iz sela u grad doprinela je nekontrolisanom širenju gradskog i prigradskog naselja i do pretvaranja poljoprivrednog zemljišta u građevinsko.
3. Mere zaštite poljoprivrednog zemljišta
- U proteklom periodu je sa ciljem očuvanja hemijskih i bioloških svojstava, rađena sistematska kontrola plodnosti poljoprivrednog zemljišta od prve do pete katastarske klase na imanjima registrovanih gazdinstava i date preporuke za upotrebu mineralnih đubriva.
- U 2014. godini u svrhu ispitivanja plodnosti zemljišta, putem posebnih podsticaja preko stručnih savetodavnih službi, će biti angažovana sredstava agrarnog budžeta Republike Srbije, a rezultati ispitivanja će se koristiti kod pravilne primene mineralnih i organskih đubriva.
U cilju zaštite poljoprivrednog zemljišta od erozije urađena je posebna Odluka o zaštiti, kojom su propisane protiverozione mere.
- Na osnovu Zakona o poljoprivrednom zemljištu, zabranjeno je korišćenja poljoprivrednog zemljišta od prve do pete katastarske klase u nepoljoprivredne svrhe, osim u posebnim slučajevima uz plaćanje naknade za promenu namene. Po tom osnovu je gradska uprava grada Vranja u 2013. godini izvršila promenu namene poljoprivrednog zemljišta na površini od 14.218m2 uz naknadu od 1.075.250,20 dinara, od čega je 40% sredstava prihod gradskog budžeta.
- Zakonom o poljoprivrednom zemljištu je takođe određeno da obradivo poljoprivredno zemljište ne može da se usitni na parcele čija je površina manja od pola hektara, a poljoprivredno zemljište uređeno komasacijom ne može da se usitni na parcele čija je površina manja od jednog hektara.
- Gradska uprava je posebnom Odlukom propisala mere za zaštitu od poljske štete i mere za zaštitu od spaljivanja organskih ostataka na poljoprivrednom zemljištu.
- U cilju zaštite poljoprivrednog zemljišta od poplava posebna pažnja će se posvetiti i uređenju i čišćenju rečnih korita na vodotocima drugog reda.
4. Uređenje poljoprivrednog zemljišta
- Zbog usitnjenosti i nepravilnog oblika katastarskih parcela, u proteklom periodu je sprovedena komasacija u selu Vrtogoš na 420 hektara, a u 2014. godini nije planirano uređenje poljoprivrednog zemljišta putem komasacije.
- Za meru dobrovoljnog grupisanja zemljišta, radi racionalnijeg korišćenja, na području grada Vranja u dosadašnjem periodu nije bilo interesovanja.
- Na području grada u katastarskoj opštini Zlatokop postoji izgrađen sistem za odvodnjavanje, koji zbog slabije propusne moći ispod regionalnog puta Vranje Zlatokop ne omogućava sakupljanje viška vode, pa određene površine kod većih padavina ostaju poplavljene u dužem periodu. Neophodno je regulisanje ovog kanala uz saglasnost Republičke direkcije za puteve.
- U prethodnom periodu na području grada su izgrađena dva sistema za navodnjavanje poljoprivrednih površina i to u selu Aleksandrovcu je 1960. godine izgrađena akumulacija za navodnjavanje voćnih zasada, koja više nije u funkciji, već je ustupljena sportskim ribolovcima na korišćenje. Drugi sistem je građen za navodnjavanje poljoprivrednih površina u kompleksu "Pavlovac", sa vodozahvatom u Južnoj Moravi, koji nikada nije bio u funkciji zbog određenih tehničkih problema.
- Zbog sve izraženijih letnjih suša neophodno je u narednom periodu planirati izgradnju mini akumulacija i novih sistema za navodnjavanje uz finansijsko učešće donatora i Ministarstva radi racionalnijeg korišćenja vode.
- U 2013. godini izvođeni su radovi na uređenju atarskih puteva i u tu svrhu je uloženo 4.127.502,82 dinara.
5. Korišćenje poljoprivrednog zemljišta
- Vlasnici, odnosno korisnici poljoprivrednog zemljišta dužni su da obradivo poljoprivredno zemljište redovno obrađuju i da primenjuju mere propisane zakonom o poljoprivrednom zemljištu i drugim propisima.
- Poljoprivredno zemljište u državnoj svojini na teritoriji grada Vranja koristi se prema ovom programu i obuhvaćeno je svih 110 katastarskih opština sa pregledom poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini i biće u elektronskom obliku sastavni deo ovog Programa.
- Komisija za izradu Programa je blagovremeno raspisala oglas za podnošenje zahteva za pravo prečeg zakupa poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini. Po raspisanom oglasu nije bilo prijavljenih za korišćenje ovog prava.
- Poljoprivredno zemljište u državnoj svojini će se u 2014. godini davati u zakup fizičkim, odnosno pravnim licima na period od pet do deset godina, a u katastarskim opštinama Gornje Žapsko i Lepčince na period od tri godine zbog podnetih zahteva za povraćaj imovine verskim zajednicama.
- Pregledi parcela poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini, koje će biti predmet izdavanja u zakup, su urađene i biće dostupne na uvid uz javni oglas za izdavanje zemljišta u zakup.
- U tabelama koje slede dat je pregled i struktura poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini po katastarskim opštinama, kulturama i klasama.
tabela 1. Površine poljoprivrednog zemljišta po klasama i kulturama |
|||||||||
poljoprivredno zemljište u ha |
|||||||||
|
klasa |
||||||||
kultura |
I |
II |
III |
IV |
V |
VI |
VII |
VIII |
|
njiva |
1.5766 |
17.0044 |
84.7609 |
127.217 |
65.1856 |
55.43 |
132.2665 |
322.5747 |
806.0157 |
vrt |
0.0129 |
0.1387 |
0.1512 |
0.1604 |
0.6745 |
0.5177 |
0 |
0 |
1.6554 |
voćnjaci |
0.1527 |
1.9612 |
65.1046 |
7.3256 |
26.1541 |
2.8552 |
0 |
0 |
103.5534 |
vinogradi |
40.4608 |
38.8007 |
3.8665 |
1.4479 |
0.5175 |
0.1255 |
0 |
0 |
85.2189 |
livade |
0.1095 |
7.058 |
4.366 |
26.687 |
8.635 |
44.272 |
179.3663 |
152.9034 |
423.3972 |
pašnjaci |
31.6079 |
46.7371 |
452.5054 |
1193.31 |
1146.3039 |
776.1192 |
579.9265 |
286.6499 |
4513.1599 |
trstici-močvare |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
ostalo zemljište |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
28.4247 |
28.4247 |
UKUPNO |
73.9204 |
111.7001 |
610.7546 |
1356.1479 |
1247.4706 |
879.3196 |
891.5593 |
790.5527 |
5961.4252 |
Komisija za izradu predloga godišnjeg poljoprivrednog zemljišta u opštini/gradu Vranju Programa zaštite, uređenja i korišćenja za 2014. godinu, je koristila podatke iz javne evidencije o nepokretnosti i za tačnost podataka odgovara pod punom krivičnom i materijalnom odgovornošću.
Program su sačinili sledeći članovi komisije:
Predsednik komisije:
dipl. ing. polj. Zorica Popović
Članovi komisije:
dipl. ing. polj. Branko Nikolić
dipl. pravnik Ivica Tomić
dipl. ing. polj. Jovan Stošić
dipl. ing. elek. Predrag Branković
dipl. ecc. Nebojša Savić
geometar Vladan Ristić
dipl. ing. polj. Mica Stajić
Godišnji program zaštite, uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta grada Vranja za 2014. godinu, objaviti u "Službenom glasniku grada Vranja".