AKCIONI PLANRAZVOJA ORGANSKE I KONTROLISANE PROIZVODNJE U POLJOPRIVREDI NA TERITORIJI GRADA NOVOG SADA ZA 2014. GODINU("Sl. list Grada Novog Sada", br. 17/2014 i 43/2014) |
Organska proizvodnja je u Srbiji sve popularniji trend poljoprivredne proizvodnje i značajniji sa ekonomskog aspekta, zahvaljujući potencijalima koji se pre svega ogledaju u usitnjenom posedu, zemljištu i vodi koji nisu kontaminirani štetnim materijama i dobrim agroekološkim uslovima. Ovaj vid poljoprivrede može značajno doprineti razvoju ruralnih područja, a time i poljoprivrede uopšte. Zbog toga je organska proizvodnja postavljena kao jedan od prioriteta razvoja poljoprivrede i čini integralni deo strategije za ruralni i poljoprivredni razvoj Republike Srbije.
Akcionim planom razvoja organske i kontrolisane proizvodnje u poljoprivredi na teritoriji Grada Novog Sada za 2014. godinu (u daljem tekstu: Akcioni plan) utvrđuju se prioriteti i mere za unapređenje organske i kontrolisane proizvodnje u poljoprivredi na teritoriji Grada Novog Sada (u daljem tekstu: Grad).
Osnovna načela Akcionog plana su:
- načelo upravljanja prirodnim i biološkim procesima, koje se odnosi na upravljanje prirodnim i biološkim procesima zasnovanim na ekološkim sistemima korišćenja prirodnih resursa,
- načelo ograničene upotrebe ulaznog repromaterijala (spoljašnji input), koje se odnosi na ograničenje upotrebe ulaznog repromaterijala u kontrolisanoj i organskoj proizvodnji,
- načelo strogog ograničenja upotrebe hemijskih sintetizovanih inputa, koje se odnosi na strogo ograničenje upotrebe sintetizovanih inputa u kontrolisanoj i organskoj poljoprivredi,
- načelo prilagođavanja, koje se odnosi na prilagođavanje metoda kontrolisane i organske proizvodnje u regionalnim i lokalnim klimatskim i agroekološkim uslovima, sanitarnom stanju, stepenu razvoja i specifičnostima tradicionalnog načina uzgoja,
- načelo održavanja i poboljšanja života u zemljištu i prirodne plodnosti tla, stabilnosti tla i biološke raznovrsnosti koja sprečava i onemogućuje sabijanje i eroziju zemljišta, kao i hranjenje biljaka prvenstveno kroz eko sistem tla.
Evropska unija je još 1991. godine prepoznala značaj organske proizvodnje, očuvanja životne sredine i održivog razvoja na poljoprivrednim površinama i uredila pravni okvir za organsku proizvodnju.
U Republici Srbiji, Zakonom o organskoj proizvodnji, je uređena proizvodnja poljoprivrednih i drugih proizvoda metodama organske proizvodnje.
Kontrolisana poljoprivredna proizvodnja spada u dobru privrednu praksu koja obuhvata kontrolu plodnosti zemljišta, korišćenje nove generacije đubriva, kontrolu pojave insekata, patogena i korova, izbor otpornih poljoprivrednih kultura, kontrolu kvaliteta vazduha i kontrolu kvaliteta zemljišta.
Obradive površine su najvećim delom (90%) u privatnoj svojini, dok je preostalih 10% u javnoj svojini Republike i preduzeća. Veći deo obradivog zemljišta je zakišeljen, što je rezultat nekontrolisanog korišćenja hemijskih sredstava, a u Vojvodini i zaslanjen, što sumarno posmatrano umanjuje proizvodne mogućnosti poljoprivrede i istovremeno uvećava troškove proizvodnje. Organska i kontrolisana poljoprivreda je bazirana na esencijalnoj vezi poljoprivrede i prirode, sa akcentom na poštovanju prirodne ravnoteže. Putem organske i kontrolisane proizvodnje i ponude zdravstveno bezbedne hrane kreiraju se preduslovi za podsticanje izvoza i unapređenje socijalno-ekonomskog položaja ruralne sredine i nacionalne ekonomije.
Prema zvaničnim podacima, na teritoriji Republike Srbije organska proizvodnja se obavlja na preko 11000 ha obradivog poljoprivrednog zemljišta, a oko 4000 poljoprivrednih gazdinstava primenjuju metode organske proizvodnje. Distribucija ovih proizvoda se uglavnom vrši preko velikih trgovinskih lanaca (70%), dok se znatno manji deo (20%) direktno prodaje na zelenim pijacama.
Grad sa svojim prirodno-geografskim resursima i društvenim karakteristikama pruža mogućnost za razvoj organske i kontrolisane proizvodnje. Organska proizvodnja različitih organskih proizvoda na području Grada u skladu je sa zahtevima potrošača za organskom hranom, uz primenu postupaka koji nisu štetni za zdravlje ljudi, biljaka, životinja i životnu sredinu.
Na teritoriji Grada još su 2002. godine započete aktivnosti u pravcu razvoja organske proizvodnje, pa se već deset godina održavaju pijace pod nazivom "Moj salaš", na kojima se prodaju organski proizvodi. Tokom godina ova akcija je obuhvatala sve više proizvođača i potrošača i postala je najveće distributivno mesto organskih proizvoda u Srbiji.
Takođe, tokom 2011., 2012. i 2013. godine doneti su Akcioni planovi razvoja organske i kontrolisane proizvodnje u poljoprivredi na teritoriji Grada Novog Sada čijom realizacijom je uključeno 9 proizvođača organskih proizvoda na površini od 24,77 ha zemlje i "Poljoprivredna škola sa domom učenika Futog" sa površinom od 30,6537 ha. U kontrolisanu poljoprivrednu proizvodnju uključeno je 5 proizvođača(proizvodnja jabuka) na površini od 15 ha.
2. SERTIFIKACIJA ORGANSKIH I KONTROLISANIH POLJOPRIVREDNIH PROIZVODA
Sertifikacija je postupak na osnovu koga ovlašćena kontrolna organizacija izdaje pisano uverenje (sertifikat) kojim potvrđuje da je proizvod proizveden u skladu sa zakonom i propisima koji se odnose na ove tipove proizvodnje.
Vremenski period potreban za prelazak sa konvencionalne na organsku proizvodnju jeste period konverzije i on traje najduže tri godine, a proizvodi iz ovog perioda imaju oznaku "Proizvodi iz perioda konverzije".
3. CILJEVI I ZADACI UNAPREĐENJA ORGANSKE I KONTROLISANE POLJOPRIVREDNE PROIZVODNJE NA TERITORIJI GRADA ZA 2014. GODINU
Ciljevi i zadaci organske i kontrolisane poljoprivredne proizvodnje na teritoriji Grada za 2014. godinu su:
- proizvodnja kvalitetne i zdravstveno bezbedne hrane,
- povećanje broja proizvođača uključenih u program,
- povećanje površina zemljišta pod kontrolisanom i organskom proizvodnjom,
- uspostavljanje kontrolisane i organske proizvodnje kao celovitog sistema upravljanja i proizvodnje hrane, koja se bazira na ekološkoj praksi, biodiverzitetu, očuvanju prirodnih resursa i visokih standarda za dobrobit životinja,
- uravnotežena biljna i stočarska proizvodnja koja uvažava prirodne sisteme i cikluse, poboljšava kvalitet zemljišta, vode i vazduha,
- racionalno korišćenje energije i prirodnih resursa: zemlje, vode, organskih materija i drugog,
- proizvodnja različitih poljoprivrednih proizvoda uz primenu postupaka koji nisu štetni za zdravlje ljudi, biljaka, životinja i životnu sredinu,
- ekonomska održivost kroz povećanje kompetitivnosti, jačanja tržišne orijentisanosti, veća i efikasnija pomoć i podrška proizvođačima,
- socijalna održivost kroz veću odgovornost prema zahtevima potrošača, podsticanje proizvodnje kvalitetnije hrane i njene bezbednosti i ravnomerniji ruralni razvoj i
- ekološka održivost kroz efikasnije usvajanje i razvoj ekoloških i ostalih standarda za dobrobit zajednice.
Akcionim planom se utvrđuju prioriteti za realizaciju ciljeva i zadataka organske i kontrolisane poljoprivredne proizvodnje na teritoriji Grada, i to:
- ustanovljavanje mera za unapređenje organske i kontrolisane poljoprivredne proizvodnje,
- sprovođenje stručnog usavršavanja i sticanja dodatnih znanja proizvođača,
- podsticanje povećanja poljoprivrednih površina sa organskim proizvodima,
- pomoć u procesu sertifikacije proizvodnje i
- popularizacija, promocija i prezentacija organske i kontrolisane proizvodnje na teritoriji Grada.
Uspešna realizacija Akcionog plana podrazumeva aktivno učešće i saradnju svih relevantnih činilaca: Gradske uprave za privredu Grada Novog Sada, organizacija i udruženja, Poljoprivrednog fakulteta, proizvođača organskih proizvoda i drugih.
4. MERE ZA UNAPREĐENJE ORGANSKE I KONTROLISANE POLJOPRIVREDNE PROIZVODNJE NA TERITORIJI GRADA ZA 2014. GODINU
Prioriteti, ciljevi i zadaci iz Akcionog plana postižu se sprovođenjem mera za unapređenje kontrolisane i organske poljoprivredne proizvodnje.
Mere za unapređenje organske i kontrolisane poljoprivredne proizvodnje realizuje Gradska uprava za privredu Grada Novog Sada u saradnji sa relevantnim institucijama, organizacijama, udruženjima i registrovanim poljoprivrednim gazdinstvima iz oblasti kontrolisane i organske poljoprivredne proizvodnje, a u okviru projekta organske proizvodnje.
Subvencionisanje izabranih poljoprivrednih proizvođača, organizacija i institucija
Projekat razvoja organske i kontrolisane poljoprivredne proizvodnje obuhvata subvencionisanje izabranih poljoprivrednih proizvođača, organizacija i institucija, koje će biti usmereno na:
a) organsku poljoprivrednu proizvodnju,
b) kontrolisanu poljoprivrednu proizvodnju i
c) proizvodnju sa oznakom geografskog porekla.
a) Subvencije za organsku poljoprivrednu proizvodnju će obuhvatiti subvencionisanje proizvođača koji su započeli proces organske poljoprivredne proizvodnje 2011, 2012. i 2013. godine kao i proizvođače koji će se uključiti u toku 2014. godine.
Ove subvencije će biti namenjene za:
sertifikaciju organskih poljoprivrednih proizvoda (prema priloženom računu od ovlašćene sertifikacione organizacije);
troškove nabavke organskog semena ili organskog đubriva (maksimalno 15.000,00 dinara po ha prema priloženim računima).
Za ove namene je predviđeno 1.500.000,00 RSD.
b) Subvencije za kontrolisanu poljoprivrednu proizvodnju će obuhvatiti subvencionisanje proizvođača koji su započeli proces kontrolisane poljoprivredne proizvodnje u 2013. godini i koji će se prijaviti po javnom pozivu za 2014. godinu.
Ove subvencije će biti namenjene za:
kontrolu zemljišta i plodova (prema priloženom računu nadležne ustanove);
troškove nabavke repromaterijala (maksimalno 35.000,00 dinara po ha prema priloženim računima).
Za ove namene je predviđeno 1.100.000,00 RSD.
c) Subvencije za proizvodnju proizvoda sa oznakom geografskog porekla će obuhvatiti subvencionisanje poljoprivrednih proizvođača proizvoda sa oznakom geografskog porekla koji će se prijaviti po javnom pozivu za 2014. godinu.
Ove subvencije će biti namenjene za:
- troškove sertifikacije proizvoda sa oznakom geografskog porekla (prema priloženom računu od ovlašćene sertifikacione organizacije).
Za ove namene predviđeno je 400.000,00 RSD.
U toku 2014. biće raspisan javni poziv za nove učesnike koji žele da se uključe u ovaj projekat.
Javni poziv za podnošenje prijava za učešće u projektu razvoja organske i kontrolisane poljoprivredne proizvodnje i za subvencionisanje sertifikacije proizvoda sa oznakom geografskog porekla raspisaće Gradonačelnik Grada Novog Sada (u daljem tekstu: Gradonačelnik). Pravo učešća na konkursu imaju poljoprivredni proizvođači (fizička lica), organizacije i institucije iz oblasti poljoprivrede koji imaju registrovano poljoprivredno gazdinstvo. Pored navedenih lica, za subvencionisanje sertifikacije proizvoda sa oznakom geografskog porekla imaju i registrovana udruženja poljoprivrednih proizvođača koji su ovlašćeni korisnici oznake geografskog porekla poljoprivrednih proizvoda. Podnete prijave razmatra komisija koju obrazuje i imenuje Gradonačelnik. Komisiju čine predsednik i dva člana. Zadatak ove komisije jeste da razmotri blagovremene prijave i sačini predlog odluke o odabiru poljoprivrednih proizvođača koji će učestvovati u projektu razvoja organske i kontrolisane proizvodnje. Odluku o izboru poljoprivrednih proizvođača, organizacija, institucija i udruženja iz oblasti poljoprivrede koji će učestvovati u ovom projektu, na predlog, komisije donosi Gradonačelnik.
Sa izabranim poljoprivrednim proizvođačima, organizacijama, institucijama i udruženjima zaključuje se ugovor kojim se uređuju međusobna prava i obaveze izabranih učesnika projekta i Grada. Ovaj ugovor zaključuje Gradonačelnik ili načelnik Gradske uprave za privredu po ovlašćenju Gradonačelnika.
Stručno usavršavanje i sticanje dodatnih znanja poljoprivrednih proizvođača
Ova mera podrazumeva obuku i obrazovanje poljoprivrednih proizvođača, organizacija, institucija i udruženja čije aktivnosti su usmerene na organsku i kontrolisanu poljoprivrednu proizvodnju.
Za ove namene predviđeno je 2.230.000,00 RSD.
Za realizaciju Akcionog plana je zadužena Gradska uprava za privredu.
5. SREDSTVA ZA REALIZACIJU MERA ZA UNAPREĐENJE ORGANSKE I KONTROLISANE POLJOPRIVREDNE PROIZVODNJE
Sredstva za realizaciju Akcionog plana planirana su Odlukom o budžetu Grada Novog Sada za 2014. godinu ("Službeni list Grada Novog Sada", broj 70/13) u ukupnom iznosu od 5.230.000,00 RSD na razdelu Gradske uprave za privredu, u okviru Budžetskog fonda koji je otvoren u skladu sa članom 64. stav 1. Zakona o budžetskom sistemu ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 54/09, 73/10, 101/10, 101/11, 93/12, 62/13, 63/13 - ispr. i 108/13), a u vezi sa članom 25. i 71. Zakona o poljoprivrednom zemljištu ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 62/06, 65/08 - dr. zakon i 41/09) i u skladu sa Strategijom privrednog razvoja Grada Novog Sada ("Službeni list Grada Novog Sada" broj 49/09).
Gradska uprava za privredu, prema Rešenju Gradonačelnika o otvaranju Budžetskog fonda za unapređenje poljoprivrede, broj 3-191/2010-II od 10.11.2010. godine, upravlja Budžetskim fondom.
Raspored sredstava za realizaciju mera za unapređenje organske i kontrolisane poljoprivredne proizvodnje Grada, za 2014. godinu:
Br. |
MERE ZA UNAPREĐENJE ORGANSKE I KONTROLISANE POLJOPRIVREDNE PROIZVODNJE NA TERITORIJI GRADA ZA 2014. GODINU |
Sredstva u RSD |
a) |
Subvencije za organsku poljoprivrednu proizvodnju: |
1.500.000,00 |
b) |
Subvencije za kontrolisanu poljoprivrednu proizvodnju: |
1.100.000,00 |
c) |
Subvencije za sertifikaciju proizvoda sa oznakom geografskog porekla |
400.000,00 |
d) |
Stručno usavršavanje i sticanje dodatnih znanja poljoprivrednih proizvođača |
2.230.000,00 |
UKUPNO |
5.230.000,00 |
|
Gradska uprava za privredu podnosi Gradonačelniku izveštaj o realizaciji Akcionog plana do 31. marta 2015. godine.
6. OBJAVLJIVANJE AKCIONOG PLANA
Ovaj akcioni plan biće objavljen u "Službenom listu Grada Novog Sada".