ODLUKA O UTVRĐIVANJU SPOMEN KOMPLEKSA "STRATIŠTE" NA PUTU PANČEVO-JABUKA ZA ZNAMENITO MESTO ("Sl. glasnik RS", br. 84/2014)

1. Spomen kompleks "Stratište" na putu Pančevo-Jabuka utvrđuje se za znamenito mesto.

2. Spomen kompleks "Stratište" na putu Pančevo-Jabuka (u daljem tekstu: znamenito mesto), nalazi se na teritoriji grada Pančeva, na šestom kilometru puta Pančevo-Jabuka, na katastarskim parcelama broj: 1863/2, 1864/3, 1865/2, 1865/9 i 6248/3 KO Jabuka, u državnoj svojini.

Znamenito mesto nalazi se na mestu streljanja nekoliko hiljada žrtava fašizma. Streljanja su trajala u periodu od oktobra 1941. godine do leta 1944. godine, a žrtve su na ovom mestu i pokopavane. Više od dva meseca 1941. godine trajalo je svakodnevno streljanje na Stratištu. Zatvorenici iz logora u Beogradu, Zrenjaninu i iz drugih mesta dovođeni su na Stratište i streljani istog dana. Smatra se da je za prva dva meseca na Stratištu ubijeno više od 5.000 zatvorenika od kojih je najviše bilo Jevreja, Srba i Roma. Streljani su politički zatvorenici, partizani, taoci, đaci. Sve žrtve kasnijih streljanja u Pančevu i okolini sahranjivane su na Stratištu. Specijalne jedinice nemačke vojske želele su pred kraj Drugog svetskog rata da prikriju svoj zločin na Stratištu pa su od 12. aprila 1944. godine organizovali otkopavanje leševa i spaljivanje u specijalnim pećima. Od leševa je ostao samo pepeo. Spaljivanje je trajalo tri meseca. Tačan broj streljanih na Stratištu nije moguće utvrditi. Po podacima Jevrejske zajednice iz Pančeva, na Stratištu je streljano oko 8.000 Jevreja, a pretpostavka je da je ukupan broj streljanih između 10.000 i 12.000 lica.

Na Stratištu je 1981. godine podignut spomen kompleks posvećen žrtvama fašizma. Idejno rešenje izradio je arhitekta Nebojša Delja. Spomen kompleks po projektu obuhvata 28.200 m². Sastoji se od skulpturalnog dela sa manifestacionim platoom, otvorenog amfiteatra sa scenom i gledalištem, pristupne staze i pristupnog platoa i čuvarske kuće. Spomenik kao kompoziciona celina simbolizuje zaoranu brazdu kroz dva identična monumenta postavljena simetrično na međusobnom rastojanju od tri metra. Visina spomenika je pet metara. U centru pristupnog platoa nalazi se mesto za polaganje venaca sa stihovima Vaska Pope i zvezdom petokrakom, izlivenim u bronzi.

Ovo znamenito mesto od posebnog je istorijskog značaja kao mesto jednog od najvećih stradanja u Drugom svetskom ratu u našoj zemlji.

3. Zaštićena okolina znamenitog mesta obuhvata katastarske parcele br. 1863/2, 1864/3, 1865/2, 1865/9 i 6248/3 KO Jabuka, u državnoj svojini, i deo katastarske parcele broj 1863/1 KO Jabuka, oivičene linijom koja ide pod pravim uglom od severne granice katastarske parcele broj 1863/2 KO Jabuka preko katastarske parcele broj 1863/1 KO Jabuka do katastarske parcele broj 5817 KO Jabuka, spušta se graničnom linijom između katastarskih parcela broj 1863/1 i 5817 KO Jabuka do granice sa katastarskom parcelom broj 5816/14 KO Jabuka. Zatim se granicom između katastarskih parcela broj 1863/1 i 5816/14 KO Jabuka spušta južno u dužini od 109,5 metara i pod pravim uglom deli katastarsku parcelu broj 1863/1 KO Jabuka do granice sa katastarskom parcelom broj 1863/2 i ide granicom između katastarskih parcela broj 1863/1 i 1863/2 KO Jabuka do kraja katastarske parcele broj 1863/2 KO Jabuka, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite znamenitog mesta:

1) očuvanje izvornog izgleda, originalnih materijala i originalnih natpisa;

2) redovno čišćenje i održavanje spomeničke kompozicije;

3) ograđivanje spomen kompleksa;

4) postavljanje informativnih tabli koje svojom pozicijom ne smeju da ugroze sagledavanje spomeničke kompozicije sa prilaznih puteva;

5) parterno i hortikulturno uređenje kompleksa koje neće ugroziti spomeničku kompoziciju;

6) redovno košenje trave, uklanjanje korova i vegetacije koja ugrožava spomen kompleks;

7) postavljanje urbanog mobilijara;

8) komunalno opremanje i redovno održavanje prostora spomen kompleksa;

9) privođenje nameni objekta na katastarskoj parceli broj 1865/2 KO Jabuka u funkciji znamenitog mesta;

10) zabrana odlaganja, skladištenja i deponovanja otpadnih i opasnih materija;

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline znamenitog mesta:

1) dozvoljava se izgradnja objekata stalnog i privremenog karaktera koji svojom veličinom i lokacijom neće ugroziti sagledivost spomen kompleksa, a koji su u funkciji znamenitog mesta;

2) dozvoljava se izgradnja parkinga;

3) hortikulturno uređenje prostora zaštićene okoline;

4) komunalno opremanje prostora zaštićene okoline;

5) zabrana odlaganja, skladištenja i deponovanja otpadnih ili opasnih materija.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".