PROJEKATOBEZBEĐIVANJA USLOVA I FORMIRANJA MOBILNE STANICE ZA KONTROLNI MONITORING NIVOA NEJONIZUJUĆIH ZRAČENJA, ODREĐIVANJE ELEKTROMAGNETNO UGROŽENIH PODRUČJA I FORMIRANJE MAPE ELEKTROMAGNETNIH ZRAČENJA ZA TERITORIJU GRADA NIŠA U 2014/2015. GODINI, SA PREDLOGOM MERA ZA SMANJENJE NIVOA NEJONIZUJUĆIH ZRAČENJA("Sl. list grada Niša", br. 88/2014) |
U skladu sa Zakonom o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik RS", br. 135/04 i 36/09), Grad Niš - Uprava za privredu, održivi razvoj i zaštitu životne sredine, kao subjekat sistema zaštite životne sredine u okviru svoje nadležnosti utvrđene zakonom obezbeđuje uslove za sistematsko ispitivanje (monitoring) nivoa nejonizujućih zračenja.
Monitoring nivoa nejonizujućih zračenja podrazumeva kontinualno merenje i proračun nivoa elektromagnetnog polja na utvrđenim lokalitetima u životnoj sredini.
Kontrola i praćenje nivoa nejonizujućih zračenja vrši se u cilju otkrivanja prisustva i određivanja nivoa izlaganja nejonizujućim zračenjima, utvrđivanja opasnosti, obaveštavanja i preduzimanja mera zaštite od nejonizujućih zračenja u životnoj sredini. Ispitivanje nivoa nejonizujućih zračenja vrši se za niskofrekventna područja, koja potiču od izvora nejonizujućih zračenja - transformatorskih stanica i dalekovoda i visokofrekventna područja, koja potiču od izvora nejonizujućih zračenja - radio baznih stanica mobilne telefonije.
Ispitivanje nivoa nejonizujućih zračenja vrši se u zonama povećane osetljivosti što podrazumeva područja stambenih zona u kojima se osobe mogu zadržavati i 24 sata dnevno: škole, domovi, predškolske ustanove, porodilišta, bolnice, turistički objekti, dečija igrališta i površine neizgrađenih parcela namenjenih prema urbanističkom planu za pomenute namene.
Savremeni način života nemoguće je zamisliti bez uređaja koji sa jedne strane olakšavaju život, a sa druge predstavljaju izvore nejonizujućih zračenja. Bazne stanice mobilnih i fiksnih bežičnih komunikacija, kao i drugi radio i TV predajnici, smatraju se izvorima nejonizjućih zračenja.
GSM sistemi (Global Systam for Mobile) funkcionišu na frekvencijama 900MHz, 1800MHz, dok UMTS sistem (Univerzal Mobile Telecommunications System - poznat kao 3G) funkcioniše na 2100MHz.
S druge strane, izvore zračenja u niskofrekventnom području predstavljaju nadzemni elektroenergetski vodovi za prenos ili distribuciju električne energije i transformatorske stanice.
Osnovni vid dejstva radiofrekventnog zračenja je zagrevajući efekat, ali se navode i određeni netermički efekti. Intenzitet navedenih efekata raste sa povećanjem jačine polja elektromagnetne energije. Sa povećanjem rastojanja od izvora zračenja, uticaj elektromagnetne emisije na ljudski organizam se smanjuje. Uticaj elektromagnetnih talasa na ljudski organizam je direktno srazmeran dužini ekspozicije.
Najpotpuniji uvid u izloženost stanovništva elektromagnetnom zračenju moguće je ostvariti na osnovu poznavanja lokacija sa izvorima zračenja i prostorne raspodele emitovane elektromagnetne energije, kao i poređenjem dobijenih rezultata ispitivanja nivoa nejonizujućih zračenja sa važećim propisima.
Realizacijom ovog Projekta biće omogućen popis svih izvora i formiranje mobilne stanice za merenje nivoa nejonizujućih zračenja od svih izvora koji su instalirani na teritoriji grada Niša.
U narednim godinama mobilnom stanicom, vršilo bi se merenje nivoa nejonizujućih zračenja, na svakoj lokaciji na kojoj je instaliran izvor. Na osnovu rezultata merenja formirale bi se karte elektromagnetno ugroženih područja i predložile mere za smanjenje zračenja, a takođe i na pravilan način određivale lokacije za postavljanje novih izvora nejonizujućih zračenja. Rezultati kontinualnog praćenja nivoa nejonizujućih zračenja bili bi dostupni javnosti preko veb aplikacije na sajtu Uprave za privredu, održivi razvoj i zaštitu životne sredine Grada Niša, u realnom vremenu merenja.
Cilj Projekta jeste formiranje mape emitera nejonizujućih zračenja u frekvencijskom opsegu 50Hz - 7GHz, što podrazumeva evidentiranje svih izvora radiofrekventnih zračenja na teritoriji grada Niša i formiranje mobilne stanice za merenje nivoa nejonizujućih zračenja.
Nakon realizacije Projekta, odnosno formiranja mobilne stanice, u narednim godinama sistematski bi se vršilo merenje nivoa nejonizujućih zračenja od svakog izvora koji je instaliran na teritoriji grada Niša i omogućilo bi se:
• kontinualno merenje nivoa elektromagnetnog zračenja mobilnom stanicom, postavljanjem iste na svim lokacijama na kojima su instalirani izvori nejonizujućih zračenja,
• utvrđivanje realnog stanja nivoa elektromagnetskog zračenja - određivanje vrednosti jačine električnog polja E(V/m) i prostorne raspodele emitovane elektromagnetske energije, u cilju ocene stepena izlaganja nejonizujućim zračenjima,
• izrada karte elektromagnetene zagađenosti na osnovu rezultata merenja i proračuna izloženosti elektromagnetnim zračenjima i
• dobijanje preciznih podataka o potencijalnim lokacijama na kojima bi se mogle postavljati buduće bazne stanice.
Primarni cilj Projekta jeste da se na osnovu ocene stepena izloženosti stanovništva elektromagnetnim zračenjima u zonama povećane osetljivosti i stručne procene rizika od štetnog uticaja zračenja, definiše predlog mera za smanjenje nivoa elektromagnetnih zračenja.
Ispitivanje nivoa nejonizujućih zračenja vrši se merenjem i/ili proračunom nivoa elektromagnetnog polja u životnoj sredini primenom važećih domaćih ili međunarodnih standarda i to:
• SRPS EN 50413:2010 - osnovni standard za procedure merenja i izračunavanja izlaganja ljudi električnim, magnetnim i elektromagnetnim poljima (0Hz - 300GHz);
• CEI IEC 61566:2009 - merenje izloženosti radiofrekventnim elektromagnetnim poljima - frekventni opseg 100KHz - 1GHz;
• CEI IEC 61786:1998 - merenje niskofrekventnih magnetnih i električnih polja u pogledu izlaganja ljudi.
IV - FAZE REALIZACIJE PROJEKTA
Projekat obezbeđivanja uslova i formiranja mobilne stanice za kontrolni monitoring nivoa nejonizujućih zračenja, određivanje elektromagnetno ugroženih područja i formiranje mape elektromagnetnih zračenja za teritoriju grada Niša u 2014/2015. godini, sa predlogom mera za smanjenje nivoa nejonizujućih zračenja, realizovaće se kroz dve faze:
1. Formiranje mape emitera nejonizujućih zračenja
Prva faza realizacije Projekta podrazumeva evidentiranje svih izvora nejonizujućih zračenja u frekvencijskom opsegu 50Hz - 7GHz, odnosno evidentiranje lokacija svih emitera radiofrekventnog zračenja na teritoriji grada Niša.
2. Formiranje mobilne stanice
Realizacija ove faze Projekta obuhvata izradu mobilne stanice za merenje nivoa nejonizujućih zračenja, od odgovarajućih komponenata koje će definisati referentna institucija.
V - AKTIVNOSTI ZA REALIZACIJU PROJEKTA
Realizacija Projekta obuhvata:
1. Donošenje Projekta obezbeđivanja uslova i formiranja mobilne stanice za kontrolni monitoring nivoa nejonizujućih zračenja, određivanje elektromagnetno ugroženih područja i formiranje mape elektromagnetnih zračenja za teritoriju grada Niša u 2014/2015. godini, sa predlogom mera za smanjenje nivoa nejonizujućih zračenja, od strane Gradskog veća Grada Niša;
2. Izbor referentne institucije za realizaciju Projekta i potpisivanje ugovora i
3. Realizacija Projekta od strane izabrane referentne institucije i obezbeđivanje finansiranja Projekta u skladu sa dinamikom realizacije.
Projekat obezbeđivanja uslova i formiranja mobilne stanice za kontrolni monitoring nivoa nejonizujućih zračenja, određivanje elektromagnetno ugroženih područja i formiranje mape elektromagnetnih zračenja za teritoriju grada Niša u 2014/2015. godini, sa predlogom mera za smanjenje nivoa nejonizujućih zračenja, finansiraće se iz sredstava, predviđenih Odlukom o budžetu Grada Niša za 2014. godinu, iz sredstava Budžetskog fonda za zaštitu životne sredine ("Službeni list grada Niša", br. 95/13 i 85/14), razdeo 3; glava 3.10.; funkcija 560, pozicija 262, ekonomska klasifikacija 424 - specijalizovane usluge, od ukupno namenjene aproprijacije u iznosu od 94.509.000,00 dinara.
Program objaviti u "Službenom listu Grada Niša".