ODLUKA O OBAVEZNOJ REZERVI BANAKA KOD NARODNE BANKE SRBIJE ("Sl. glasnik RS", br. 3/2011, 31/2012, 57/2012, 78/2012, 87/2012, 107/2012, 62/2013 i 125/2014)

1. Banke su dužne da obračunavaju i izdvajaju obaveznu rezervu - u visini, na način i u rokovima koji su utvrđeni ovom odlukom.

Pod bankama, u smislu stava 1. ove tačke, podrazumevaju se banke koje imaju dozvolu za rad Narodne banke Srbije i upisane su u registar kod nadležnog organa.

2. Obaveznu rezervu banke obračunavaju:

1) na obaveze po dinarskim depozitima, kreditima i hartijama od vrednosti, kao i na druge dinarske obaveze, osim dinarskih depozita primljenih po poslovima koje banka obavlja u ime i za račun trećih lica a koji ne prelaze iznose plasmana koje je banka dala iz tih depozita, i

2) na obaveze po deviznim depozitima, kreditima i hartijama od vrednosti i na druge devizne obaveze, kao i na depozite, kredite i druga devizna sredstva primljena iz inostranstva po poslovima koje banka obavlja u ime i za račun trećih lica.

3. Izuzetno od tačke 2. ove odluke, obaveznu rezervu banke ne obračunavaju na iznos:

1) obaveza prema Narodnoj banci Srbije;

2) obaveza prema bankama koje izdvajaju obaveznu rezervu kod Narodne banke Srbije;

3) subordiniranih obaveza za koje je Narodna banka Srbije utvrdila da su ispunjeni uslovi za njihovo uključivanje u dopunski kapital banke;

4) dinarskih i deviznih obaveza po osnovu sredstava koja banke primaju od međunarodnih finansijskih organizacija, vlada i finansijskih institucija čiji su osnivači strane države, i to posredstvom države kao glavnog dužnika, odnosno vlasnika tih sredstava ili neposredno, uz uslov da se pri replasiranju tih sredstava poštuju dogovoreni principi kod utvrđivanja kamatnih marži;

5) (brisana)

6) obaveza u dinarima i devizama po osnovu depozita, kredita i drugih sredstava primljenih iz inostranstva u periodu od 1. oktobra 2008. do 31. marta 2010. godine - i to do prvobitno utvrđenog roka dospeća tih obaveza, a najkasnije do 31. decembra 2014. godine;

7) sredstava oročene dinarske štednje prikupljenih u periodu od 31. oktobra do 8. novembra 2010. godine - i to do isteka perioda na koji je oročena ta štednja, pod uslovom da nije indeksirana deviznom klauzulom;

8) obaveza u dinarima i devizama po osnovu sredstava finansijske podrške koje je obezbedila Agencija za osiguranje depozita u skladu sa zakonom.

3a. Izvršni odbor Narodne banke Srbije može da odluči da, u određenom periodu, obaveznu rezervu ne obračunava banka koja je, u skladu sa zakonom kojim se uređuje preuzimanje imovine i obaveza određenih banaka radi očuvanja stabilnosti finansijskog sistema Republike Srbije, preuzela obaveze banke prenosioca, i to na ukupan iznos ili deo iznosa preuzetih obaveza u dinarima i devizama po kojima je banka prenosilac bila dužna da obračunava obaveznu rezervu.

Odluka iz stava 1. ove tačke donosi se na osnovu ocene njenih efekata na održavanje likvidnosti banke.

4. Osnovicu za obračun obavezne rezerve čini dinarska i devizna osnovica za obračun obavezne rezerve.

Dinarsku osnovicu za obračun obavezne rezerve (u daljem tekstu: dinarska osnovica) čini prosečno dnevno knjigovodstveno stanje dinarskih obaveza iz tačke 2. odredba pod 1) ove odluke u prethodnom kalendarskom mesecu, osim dinarskih obaveza indeksiranih deviznom klauzulom.

Deviznu osnovicu za obračun obavezne rezerve (u daljem tekstu: devizna osnovica) čini prosečno dnevno knjigovodstveno stanje deviznih obaveza iz tačke 2. odredba pod 2) ove odluke u prethodnom kalendarskom mesecu i prosečno dnevno knjigovodstveno stanje dinarskih obaveza indeksiranih deviznom klauzulom iz odredbe pod 1) te tačke u prethodnom kalendarskom mesecu.

Pod deviznom klauzulom iz ove odluke podrazumeva se valutna klauzula u smislu zakona kojim se uređuje devizno poslovanje, kao i svaka druga klauzula kojom se utvrđuje zaštita od rizika promene kursa dinara.

Za izračunavanje prosečnog dnevnog knjigovodstvenog stanja obaveza koje čine dinarsku osnovicu, odnosno deviznu osnovicu uzimaju se u obzir svi dani u prethodnom kalendarskom mesecu.

Prosečno dnevno knjigovodstveno stanje deviznih obaveza izražava se u evrima, s tim što se za svaki dan sredstva denominovana u drugim valutama preračunavaju u evre primenom zvaničnih srednjih kurseva dinara za odgovarajuće valute.

Prosečno dnevno knjigovodstveno stanje dinarskih obaveza iz stava 3. ove tačke izražava se u evrima, s tim što se za svaki dan obaveze izražene u dinarima preračunavaju u evre primenom zvaničnog srednjeg kursa dinara.

5. Obaveznu rezervu banke obračunavaju:

1) po stopi od:

- 5% - na deo dinarske osnovice koju čine obaveze sa ugovorenom ročnošću do dve godine, odnosno do 730 dana,

- 0% - na deo dinarske osnovice koju čine obaveze sa ugovorenom ročnošću preko dve godine, odnosno preko 730 dana;

2) po stopi od:

- 28% - na deo devizne osnovice koju čine obaveze sa ugovorenom ročnošću do dve godine, odnosno do 730 dana, a, izuzetno, po stopi od 50% na deo devizne osnovice koju čine dinarske obaveze indeksirane deviznom klauzulom sa ugovorenom ročnošću do dve godine, odnosno do 730 dana,

- 21% - na deo devizne osnovice koju čine obaveze sa ugovorenom ročnošću preko dve godine, odnosno preko 730 dana, a, izuzetno, po stopi od 50% na deo devizne osnovice koju čine dinarske obaveze indeksirane deviznom klauzulom sa ugovorenom ročnošću preko dve godine, odnosno preko 730 dana.

Obavezna rezerva iz stava 1. odredba pod 1) ove tačke obračunava se u dinarima.

Obavezna rezerva iz stava 1. odredba pod 2) ove tačke obračunava se u evrima.

Počev od obračunskog perioda 18. februar - 17. mart 2011. godine, a zaključno sa obračunskim periodom 18. jul - 17. avgust 2011. godine - obavezna rezerva iz stava 3. ove tačke umanjuje se za 25% prirasta kredita odobrenih u skladu s Programom mera za ublažavanje negativnih efekata svetske ekonomske krize u Republici Srbiji za 2011. godinu (u daljem tekstu: Program mera), koji je usvojila Vlada RS.

Pod kreditima odobrenim u skladu s Programom mera podrazumevaju se krediti koje banke odobravaju za održavanje likvidnosti, finansiranje trajnih obrtnih sredstava, izvozne poslove i investicije.

Banke su dužne da o kreditima iz ove tačke obezbede podatke u knjigovodstvenoj evidenciji na posebnim analitičkim računima, a na osnovu dokumentacije iz koje se može nedvosmisleno utvrditi da su ti krediti odobreni u skladu s Programom mera.

Prirast kredita iz stava 4. ove tačke utvrđuje se kao pozitivna razlika stanja tih kredita poslednjeg kalendarskog dana u mesecu za koji se utvrđuje osnovica za obračun obavezne rezerve i stanja ovih kredita na dan 13. januara 2011. godine, pri čemu se pri obračunu tog prirasta isključuju efekti promene kursa dinara.

Počev od obračunskog perioda 18. avgust - 17. septembar 2011. godine, u obračun prirasta kredita iz ove tačke uključuju se samo krediti odobreni do 30. juna 2011. godine, i to do prvobitno ugovorenih rokova njihovog dospeća.

6. Obračunatu dinarsku obaveznu rezervu čini zbir:

1) obračunate obavezne rezerve u dinarima iz tačke 5. stav 1. odredba pod 1) ove odluke;

2) 34% dinarske protivvrednosti obračunate obavezne rezerve u evrima iz tačke 5. stav 1. odredba pod 2), alineja prva, ove odluke;

3) 26% dinarske protivvrednosti obračunate obavezne rezerve u evrima iz tačke 5. stav 1. odredba pod 2), alineja druga, ove odluke.

Obračunatu deviznu obaveznu rezervu čini zbir:

1) 66% obračunate obavezne rezerve u evrima iz tačke 5. stav 1. odredba pod 2), alineja prva, ove odluke i

2) 74% obračunate obavezne rezerve u evrima iz tačke 5. stav 1. odredba pod 2), alineja druga, ove odluke.

Dinarska protivvrednost iz stava 1. odredbe pod 2) i 3) ove tačke utvrđuje se primenom zvaničnog srednjeg kursa dinara koji važi na dan obračuna obavezne rezerve, tj. 17. u mesecu.

7. Obaveznu rezervu banke obračunavaju 17. u mesecu, i tako obračunata obavezna rezerva važi za obračunski period od 18. u mesecu do 17. u narednom mesecu (u daljem tekstu: obračunski period).

Obračune obavezne rezerve banke dostavljaju Narodnoj banci Srbije 17. u mesecu.

8. Obračunatu dinarsku obaveznu rezervu banke izdvajaju u dinarima na svoj žiro račun (u daljem tekstu: izdvojena dinarska obavezna rezerva).

Obračunatu deviznu obaveznu rezervu banke izdvajaju u evrima na devizne račune Narodne banke Srbije (u daljem tekstu: izdvojena devizna obavezna rezerva).

Izuzetno od stava 2. ove tačke, banke kod kojih bi, zbog izdvajanja devizne obavezne rezerve u evrima, pokazatelj deviznog rizika odstupao od onog koji je propisan odlukom Narodne banke Srbije kojom se uređuje upravljanje rizicima - mogu deviznu obaveznu rezervu izdvajati i u SAD dolarima.

9. Banke su dužne da u obračunskom periodu održavaju prosečno dnevno stanje izdvojene dinarske obavezne rezerve u visini obračunate dinarske obavezne rezerve.

Banke su dužne da u obračunskom periodu održavaju prosečno dnevno stanje izdvojene devizne obavezne rezerve u visini obračunate devizne obavezne rezerve.

Prosečno dnevno stanje devizne obavezne rezerve izdvojene u SAD dolarima preračunava se u evre primenom zvaničnog srednjeg kursa dinara koji važi na dan obračuna obavezne rezerve, tj. 17. u mesecu.

Za izračunavanje prosečnog dnevnog stanja izdvojene dinarske obavezne rezerve, odnosno izdvojene devizne obavezne rezerve u smislu st. 1. i 2. ove tačke uzimaju se u obzir svi dani u obračunskom periodu.

Radi ostvarivanja prosečnog dnevnog stanja izdvojene obavezne rezerve u smislu st. 1. i 2. ove tačke - dnevno stanje izdvojene dinarske obavezne rezerve, odnosno devizne obavezne rezerve banke može biti veće ili manje od obračunate dinarske obavezne rezerve, odnosno obračunate devizne obavezne rezerve, pri čemu banke mogu davati naloge za izdvajanje, odnosno povlačenje sredstava s računa iz tačke 8. ove odluke, a Narodna banka Srbije, po ovlašćenju banaka, može davati naloge radi zaduženja i odobrenja računa devizne obavezne rezerve u skladu s propisima kojima se uređuje međubankarski kliring u devizama.

10. Narodna banka Srbije plaća bankama kamatu na iznos ostvarenog prosečnog dnevnog stanja izdvojene dinarske obavezne rezerve u obračunskom periodu koji ne prelazi iznos obračunate dinarske obavezne rezerve, za sve dane obračunskog perioda - po kamatnoj stopi predviđenoj odlukom kojom se utvrđuju kamatne stope koje Narodna banka Srbije primenjuje u postupku sprovođenja monetarne politike.

11. Banka koja u obračunskom periodu nije ostvarila prosečno dnevno stanje izdvojene dinarske obavezne rezerve, odnosno izdvojene devizne obavezne rezerve u obračunatim iznosima - na iznos razlike između obračunatog iznosa i ostvarenog prosečnog dnevnog stanja izdvojene dinarske obavezne rezerve, odnosno izdvojene devizne obavezne rezerve plaća Narodnoj banci Srbije kamatu za sve dane obračunskog perioda, po kamatnoj stopi predviđenoj odlukom kojom se utvrđuju kamatne stope koje Narodna banka Srbije primenjuje u postupku sprovođenja monetarne politike.

Banka koja je u obračunskom periodu ostvarila prosečno dnevno stanje izdvojene devizne obavezne rezerve u iznosu većem od obračunatog - na iznos razlike između ostvarenog prosečnog dnevnog stanja izdvojene devizne obavezne rezerve i obračunate devizne obavezne rezerve plaća Narodnoj banci Srbije kamatu za sve dane obračunskog perioda, po kamatnoj stopi predviđenoj odlukom iz stava 1. ove tačke.

12. Banka koja je obračunala iznos dinarske, odnosno devizne obavezne rezerve manji od iznosa propisanog ovom odlukom - na razliku između propisanog i obračunatog iznosa dinarske, odnosno devizne obavezne rezerve plaća Narodnoj banci Srbije kamatu, po kamatnoj stopi predviđenoj odlukom iz tačke 11. ove odluke, i to za onoliko obračunskih perioda koliko je trajao pogrešan obračun.

13. Kamata iz tač. od 10. do 12. ove odluke obračunava se i plaća, odnosno naplaćuje u valuti u kojoj se vrši izdvajanje obavezne rezerve, tj. u dinarima i evrima.

Kamata iz tačke 10. ove odluke obračunava se i plaća drugog radnog dana posle isteka obračunskog perioda - za taj obračunski period.

Kamata iz tač. 11. i 12. ove odluke obračunava se do kraja meseca za prethodni obračunski period, a naplaćuje do 8. u narednom mesecu.

14. Radnim danima, u smislu ove odluke, smatraju se dani u kojima se izvršavaju međubankarska plaćanja kod Narodne banke Srbije u skladu s propisima kojima se uređuje rad RTGS sistema i kliring sistema Narodne banke Srbije.

15. Banke su dužne da na dan 17. februara 2011. godine utvrde obavezu izdvajanja devizne obavezne rezerve (u daljem tekstu: februarska devizna rezerva) na sledeći način:

1) banke kod kojih je obračunata devizna obavezna rezerva na dan 17. februara 2011. godine veća od januarske devizne rezerve izdvajaju deviznu obaveznu rezervu u visini januarske devizne rezerve uvećane za 1/3 razlike između obračunate devizne obavezne rezerve na dan 17. februara 2011. godine i januarske devizne rezerve;

2) banke kod kojih je obračunata devizna obavezna rezerva na dan 17. februara 2011. godine manja od januarske devizne rezerve izdvajaju deviznu obaveznu rezervu u visini januarske devizne rezerve umanjene za 1/3 razlike između obračunate devizne obavezne rezerve na dan 17. februara 2011. godine i januarske devizne rezerve.

Januarsku deviznu rezervu iz stava 1. ove tačke čini devizni deo obaveze izdvajanja devizne obavezne rezerve utvrđene na dan 17. januara 2011. godine u skladu sa Odlukom o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 12/2010 i 78/2010).

16. Banke su dužne da na dan 17. marta 2011. godine utvrde obavezu izdvajanja devizne obavezne rezerve na sledeći način:

1) banke kod kojih je obračunata devizna obavezna rezerva na dan 17. marta 2011. godine veća od februarske devizne rezerve izdvajaju deviznu obaveznu rezervu u visini februarske devizne rezerve uvećane za 1/2 razlike između obračunate devizne obavezne rezerve na dan 17. marta 2011. godine i februarske devizne rezerve;

2) banke kod kojih je obračunata devizna obavezna rezerva na dan 17. marta 2011. godine manja od februarske devizne rezerve izdvajaju deviznu obaveznu rezervu u visini februarske devizne rezerve umanjene za 1/2 razlike između obračunate devizne obavezne rezerve na dan 17. marta 2011. godine i februarske devizne rezerve.

17. Banke su dužne da na dan 17. februara 2011. godine utvrde obavezu izdvajanja dinarske obavezne rezerve (u daljem tekstu: februarska dinarska rezerva) na sledeći način:

1) banke kod kojih je obračunata dinarska obavezna rezerva na dan 17. februara 2011. godine veća od januarske dinarske rezerve izdvajaju dinarsku obaveznu rezervu u visini januarske dinarske rezerve uvećane za 1/3 razlike između obračunate dinarske obavezne rezerve na dan 17. februara 2011. godine i januarske dinarske rezerve;

2) banke kod kojih je obračunata dinarska obavezna rezerva na dan 17. februara 2011. godine manja od januarske dinarske rezerve izdvajaju dinarsku obaveznu rezervu u visini januarske dinarske rezerve umanjene za 1/3 razlike između obračunate dinarske obavezne rezerve na dan 17. februara 2011. godine i januarske dinarske rezerve.

Januarsku dinarsku rezervu iz stava 1. ove tačke čini zbir obračunate dinarske obavezne rezerve i dinarskog dela obaveze izdvajanja devizne obavezne rezerve utvrđenih na dan 17. januara 2011. godine u skladu sa Odlukom o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 12/2010 i 78/2010).

18. Banke su dužne da na dan 17. marta 2011. godine utvrde obavezu izdvajanja dinarske obavezne rezerve na sledeći način:

1) banke kod kojih je obračunata dinarska obavezna rezerva na dan 17. marta 2011. godine veća od februarske dinarske rezerve izdvajaju dinarsku obaveznu rezervu u visini februarske dinarske rezerve uvećane za 1/2 razlike između obračunate dinarske obavezne rezerve na dan 17. marta 2011. godine i februarske dinarske rezerve;

2) banke kod kojih je obračunata dinarska obavezna rezerva na dan 17. marta 2011. godine manja od februarske dinarske rezerve izdvajaju dinarsku obaveznu rezervu u visini februarske dinarske rezerve umanjene za 1/2 razlike između obračunate dinarske obavezne rezerve na dan 17. marta 2011. godine i februarske dinarske rezerve.

19. Za sprovođenje ove odluke Narodna banka Srbije donosi uputstvo.

20. Prvi obračun obavezne rezerve po odredbama ove odluke banke će dostaviti 17. februara 2011. godine, prema stanju dinarske osnovice, odnosno devizne osnovice u januaru 2011. godine.

21. Danom stupanja na snagu ove odluke prestaje da važi Odluka o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 12/2010 i 78/2010).

22. Ova odluka objavljuje se u "Službenom glasniku RS" i stupa na snagu 17. februara 2011. godine.

 

Samostalne odredbe Odluke o izmenama
Odluke o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije

("Sl. glasnik RS", br. 31/2012)

3. Prvi obračun obavezne rezerve po odredbama ove odluke banke će dostaviti 17. aprila 2012. godine, prema stanju dinarske osnovice, odnosno devizne osnovice u martu 2012. godine.

4. Ova odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

Samostalne odredbe Odluke o izmenama i dopuni
Odluke o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije

("Sl. glasnik RS", br. 57/2012)

4. Prvi obračun obavezne rezerve po odredbama ove odluke banke će dostaviti 17. juna 2012. godine, prema stanju dinarske osnovice, odnosno devizne osnovice u maju 2012. godine.

5. Ova odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

Samostalne odredbe Odluke o izmenama
Odluke o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije

("Sl. glasnik RS", br. 78/2012)

2. Prvi obračun obavezne rezerve po odredbama ove odluke banke će dostaviti 17. avgusta 2012. godine, prema stanju dinarske osnovice, odnosno devizne osnovice u julu 2012. godine.

3. Ova odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

Samostalne odredbe Odluke o izmeni
Odluke o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije

("Sl. glasnik RS", br. 87/2012)

2. Prvi obračun obavezne rezerve po odredbama ove odluke banke će dostaviti 17. septembra 2012. godine, prema stanju dinarske osnovice, odnosno devizne osnovice u avgustu 2012. godine.

3. Ova odluka objavljuje se u "Službenom glasniku Republike Srbije" i stupa na snagu 17. septembra 2012. godine.

 

Samostalna odredba Odluke o izmeni i dopuni
Odluke o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije

("Sl. glasnik RS", br. 107/2012)

3. Ova odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

Samostalna odredba Odluke o izmeni
Odluke o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije

("Sl. glasnik RS", br. 62/2013)

2. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

Samostalne odredbe Odluke o izmenama i dopuni
Odluke o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije

("Sl. glasnik RS", br. 125/2014)

4. Prvi obračun obavezne rezerve po odredbama ove odluke banke će dostaviti 17. novembra 2014. godine prema stanju osnovice u oktobru 2014. godine.

Kamata iz tačke 3. ove odluke obračunava se i plaća počev od obračunskog perioda 18. novembar - 17. decembar 2014. godine.

5. Ova odluka stupa na snagu danom objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".