POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKA

O PROGRAMU UNAPREĐENJA PREVENCIJE INFEKCIJA HUMANIM PAPILOMA VIRUSOM U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2015. GODINU

("Sl. list AP Vojvodine", br. 54/2014)

Član 1

Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom (u daljem tekstu: Odluka), utvrđuje se Program unapređenja prevencije infekcija humanim papiloma virusom (u daljem tekstu: HPV infekcija) u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2015 godinu, obim sredstava za sprovođenje ovog programa i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.

Član 2

Program iz člana 1. ove odluke, čini njen sastavni deo.

Član 3

Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".

PROGRAM
UNAPREĐENJA PREVENCIJE INFEKCIJA HUMANIM PAPILOMA VIRUSOM U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2015. GODINU

Uvod:

Oboljenja izazvana humanim papiloma virusima (HPV) predstavljaju značajan zdravstveni problem Vojvodine, koji se po svojim karakteristikama može svrstati u grupu prioritetnih zdravstvenih problema (raširenosti, ugroženost osetljivih kategorija stanovništva, posledice po zdravlje, mogućnost prevencije). Infekcija humanim papiloma virusima, koji se prenose seksualnim putem, smatra se glavnim etiološkim faktorom i predstavlja neophodni, mada ne i dovoljni uslov za nastanak genitalnih kondiloma i malignih neoplazmi na nekoliko lokalizacija (grlić materice, vulva, vagina i anus). U stručnoj literaturi infekcije HPV povezuju se i sa karcinomom penisa i orofarinksa. Ključnu ulogu u smanjenju broja obolelih od HPV, što posledično u dužem vremenskom periodu dovodi i do značajnog smanjenja umiranja od navedenih oboljenja, imaće mere primarne prevencije - očuvanja i unapređenja zdravlja stanovništva sprovođenjem zdravstveno vaspitnih programa usmerenih na celu populaciju kao i grupa pod rizikom ali i pojedinaca koji bi se edukacijom osposobili za donošenje pravilnih odluka vezanim za izbegavanje rizičnih ponašanja vezanih za seksualno prenosive bolesti i usvajanje zdravih stilova života. Pored ovih mera, integrisani pristup prevencije ovih bolesti zahteva i primenu imunizacije.

Prema poslednjim smernicama Svetske zdravstvene organizacije iz 2010. godine imunizacija protiv HPV se preporučuje kada je prevencija raka grlića materice javno zdravstveni prioritet i kada postoji ekonomska održivost imunizacije u dužem vremenskom periodu. Evropski centar za kontrolu bolesti (ECDC) je u oktobru 2012. godine objavio preporuke za sprovođenje imunizacije protiv HPV kojima se pozivaju zemlje članica da omoguće imunizacije za devojčice uzrasta 12-14 godina. I SZO i ECDC predviđaju da skrining kao mera sekundarne prevencije bolesti treba nesmetano da se odvija paralelno sa procesom imunizacije.

Devetnaest (19) zemalja Evropske unije uvelo je imunizaciju protiv HPV, dok je u preostalim zemljama članicama taj postupak u toku. Svaka od zemalja je donela odluku o imunizaciji dece određenog uzrasta na osnovu preporuka lokalnih institucija. U najvećem broju slučajeva ciljnu populaciju za imunizaciju predstavljaju devojčice u uzrastu od 12 i 13 godina dok su neke od zemalja uvele i tzv. dodatnu (eng. catch up) imunizaciju devojčica uzrasta od 14 do 17 godina. Uzrast za uvođenje imunizacije je određen činjenicom da je imunizaciju potrebno sprovoditi pre prvih seksualnih odnosa kada ne postoji rizik za infekciju HPV, dok se dodatna imunizacija uvodi sa ciljem prevencije bolesti izazvanih HPV virusom na generacije devojčica kod kojih je mogućnost infekcijom HPV virusom manja.

Među zemljama iz okruženja, Republika Slovenija je otpočela imunizaciju devojčica uzrasta 12 godina 2009. godine,. Republika Makedonija je otpočela proces HPV imunizacije kao deo obaveznog imunizacionog programa takođe 2009. godine dok su Republika Hrvatska i Republika Mađarska otpočele imunizaciju na nivou lokalnih samouprava - gradova/opština. U svim zemljama u kojima je proces imunizacije otpočeo nosioci zdravstvene politike su istakli da sekundarna prevencija i dalje ostaje obavezna u vidu skrininga PAPA testom kod žena uzrasta 25-60 godina jednom u tri godine.

Prema podacima Registra za rak Vojvodine, Instituta za onkologiju Vojvodine, u 2011. godini u Vojvodini je od raka grlića materice umrlo 147 žena, a iste godine registrovana su 333 nova slučaja ove bolesti. S obzirom na kumulativnu incidenciju od 2,30 % (za uzrast 0-74 godine) od karcinoma grlića materice će oboleti svaka četrdesettreća žena Vojvodine do svoje 74 godine (ako do tada ne umre od nekog drugog uzroka bolesti). Prema podacima istoga Registra u strukturi obolelih i umrlih od vodećih lokalizacija malignih neoplazmi u žena u Vojvodini u 2011. godini rak grlića materice nalazi se na 4. mestu sa učešćem od 6,7%, odnosno 5,4%, odmah nakon lokalizacije na dojci, kolorektumu i plućima.

Incidencija i mortalitet raka grlića materice u Vojvodini u periodu od 1985. do 2011. godine stabilno je na visokom nivou, a vrednosti standardizovanih stopa incidencije od 23,0 na 100.000 stanovnika i mortalitet od 9,0 na 100.000 stanovnika u 2011. nalaze se među najvišim u Evropi. Istovremeno su navedene stope u Sloveniji 10,5 i 3,0 na 100.000 stanovnika. U Finskoj je standardizovana stopa incidencije 4,3 i mortaliteta od 1,0 na 100.000 stanovnika, što su najniže stope u Evropi.

U poslednjih 26 godina registruje se stabilan, lagani rastući trend oboljevanja i umiranja od ove lokalizacije maligne neoplazme kod žena u Vojvodini. Ovo je osnovni pokazatelj nepovoljne epidemiološke situacije ove maligne neoplazme i apsolutni dokaz odsustva organizovanih mera sekundarne prevencije, koja kod ove maligne lokalizacije ima potencijal ne samo smanjenja mortaliteta već i incidencije bolesti.

Kako se od karcinoma cerviksa oboljeva u mlađem uzrastu, a imajući u vidu činjenicu da se kod nas bolest u visokom procentu otkrije u odmaklom stadijumu te je i letalitet (broj umrlih od obolelih) visok, prevremena smrt je još jedan od značajnih pokazatelja veličine ovog problema (prema proceni IARC u 2008. u Srbiji je izgubljeno 20.000 godina života zbog karcinoma cerviksa).

Mere sekundarne prevencije (mere ranog otkrivanja) - skrining ima za cilj snižavanja mortaliteta, dok bi mere primarne prevencije, posebno imunizacija, imale za cilj stabilizaciju i snižavanje incidencije u dužem vremenskom periodu. Da ove mere značajno unapređuje epidemiološku situaciju karcinoma cerviksa dokazuje primer Slovenije, gde se, prema procenama IARC za 2012. karcinom cerviksa ne nalazi među vodećim lokalizacijama malignih bolesti, kako u strukturi obolelih tako ni u strukturi umrlih.

U odnosu na druge lokalizacije malignih neoplazmi koje su povezane sa infekcijom HPV u 2011. godini registrovano je još oko 75-80 obolelih odnosno oko 30 slučajeva sa smrtnim ishodom.

U poslednjih 26 godina registruje se stabilan rastući trend oboljevanja i umiranja kod većine posmatranih lokalizacija malignih neoplazmi koje se povezuju sa infekcijom HPV ranije tokom života.

Kod karcinoma vulve registruje se jasna divergencija trendova koja ukazuje da se jedino lečenjem ograničeno produžava preživljavanje, dok se u odsustvu mera primarne prevencije (koje postoje ali se ne primenjuju) bolest neometano pojavljuje u populaciji.

U Vojvodini je 2011. godine obolelo oko 40 žena sa karcinomom vulve a registruje se 10 do 15 slučajeva sa smrtnim ishodom.

Svake godine u Vojvodini oboleva oko 10 žena od karcinoma vagine, a registruje se 2 do 7 sa smrtnim ishodom Tokom posmatranog perioda registruje se približno jednak broj obolelih i umrlih od karcinoma anusa svake godine i kod žena i kod muškaraca. U Vojvodini je u 2011. godini registrovano 10 do 15 obolelih i isto toliko umrlih i kod muškaraca i kod žena. Analiza trendova ovih lokalizacija nije opravdana zbog niskih vrednosti incidencije i mortaliteta na godišnjem nivou.

Procenjuje se da 1% seksualno aktivnog stanovništva između 15 i 59 godina jednom u toku života dobije genitalne kondilome. Imajući u vidu da ovu populacionu grupu u AP Vojvodina čini oko 1.000.000 ljudi može se pretpostaviti da je svake godine oko 10.000 građana suočeno sa genitalnim kondilomima. Genitalni kondilomi uzrokovani prevashodno HPV tipa 6 i 11, iako ne dovode do smrtnog ishoda, zahtevaju medicinsku dijagnostiku i lečenje i dovode do značajnog narušavanja kvaliteta života građana. Merama primarne prevencije, posebno imunizacijom, može se uticati na smanjenje opterećenja ovom bolešću u kraćem vremenskom periodu pod uslovom da se postigne visok obuhvat ciljne populacije. Efekat imunizacije bi se mogao videti već u roku od 5 godina.

Institut za javno zdravlje Vojvodine je u toku 2014. godine sproveo poseban program javnog zdravlja "Prevencija HPV infekcije kod devojčica školskog uzrasta u AP Vojvodini". Na osnovu rezultata programa postignut je značajan uspeh kroz povećanje znanja zdravstvenih radnika koji pružaju primarnu zdravstvenu zaštitu o značaju preporučene imunizacije protiv HPV i metodama mobilizacije zajednice za preporučenu imunizaciju protiv HPV, putem obuhvata načelnika službi za zdravstvenu zaštitu dece i službi za opštu medicinu svih domova zdravlja u AP Vojvodini programom stručnih predavanja. U odnosu na 17% lekara koji su se izjasnili da bi preporučili imunizaciju pre sprovođenja edukativnih programa kroz program javnog zdravlja, na kraju istraživanja čak 83% lekara se izjasnilo da će preporučivati imunizaciju protiv HPV. Pri tome nivo znanja meren pre i posle testiranjem procentom tačnih odgovora na ulazno-izlaznom testu, povećan je sa 16% na 98%.

Izveštaj o realizaciji programa sadrži i rezultate anonimnog anketnog istraživanja stavova roditelja/staratelja devojčica uzrasta petog razreda osnovne škole. U 344 vojvođanske škole distribuirano je 9477 informativnih letaka sa upitnikom. Na osnovu navedenog istraživanja utvrđeno je da bi od 4992 vraćena upitnika 29,1% roditelja/staratelja zaokružilo je DA, najverovatnije bih dao pristanak za vakcinaciju svoje ćerke protiv HPV. Odgovorom NE ZNAM da li bih dao pristanak za vakcinaciju dalo je 28% ispitanih. Odgovor NE, najverovatnije ne bih dao pristanak, dalo je 42,9% roditelja/staratelja. Imajući u vidu procenat negativnih odgovora roditelja/staratelja devojčica uzrasta petog razreda osnovne škole, nisu se stekli uslovi za donošenje posebnog programa zdravstvene zaštite imunizacije protiv humanog papiloma virusa.

S obzirom na visok procenat odgovora NE ZNAM, potrebno je dodatno informisanje roditelja/staratelja i devojčica kroz direktan kontakt i konsultacije sa stručnjacima (ginekolozima, epidemiolozima, pedijatrima, urolozima i onkolozima) o problemima koje humani papiloma virus izaziva, načinu prenošenja, simptomima infekcije, posledicama infekcije ovim virusom, kontraindikacijama i nuspojavama imunizacije, kao i o dosadašnjim iskustvima u primeni ove vrste imunizacije u zemljama u svetu.

Nepostojanje posebnog programa na republičkom nivou:

Republika Srbija je, uviđajući socijalno medicinski značaj malignih bolesti, donela Nacionalni program "Srbija protiv raka" pri čemu je rak grlića materice naveden kao jedan od tri prioritetna problema. Na osnovu istog usvojen je "Nacionalni program za prevenciju raka grlića materice ("Službeni glasnik RS", broj 54/08) kojim se uvodi program organizovanog skrininga i koji je prestao da važi 24.08.2013. godine stupanjem na snagu Uredbe o Nacionalnom programu ranog otkrivanja karcinoma grlića materice ("Službeni glasnik RS", broj 73/13 i 83/13). Skrining programi su predviđeni za ranu detekciju oboljenja odnosno predstavljaju meru sekundarne prevencije i ne omogućavaju sprečavanje bolesti. Na taj način se bolest koja već postoji otkriva u ranoj fazi i time se povećava incidencija bolesti sa ciljem da se smanji umiranje (mortalitet) od jednog oboljenja do kojeg dovodi infekcija HPV. Imunizacija protiv HPV se ne sprovodi na nivou Republike.

U skladu sa iznetim pravnim okvirom i sagledavajući epidemiološku situaciju oboljevanja stanovništva Pokrajine od raka grlića materice i drugih lokalizacija malignih neoplazmi odnosno procene obolevanja od genitalnih kondiloma povezanih sa infekcijom HPV, postoji zakonski osnov i epidemiološka situacija koja opravdava da Autonomna pokrajina Vojvodina donese poseban program iz oblasti javnog zdravlja "Unapređenje prevencije HPV infekcija Autonomnoj pokrajini Vojvodini" koji treba da posluži kao osnov za stvaranje uslova ѕa donošenje posebnog programa zdravstvene zaštite pod nazivom "Program unapređenja primarne prevencije bolesti uzrokovane humanim papiloma virusima na teritoriji AP Vojvodine" koji bio predložen u narednom periodu.

Ciljevi programa:

Opšti cilj:

Unapređenje prevencija HPV infekcija kod devojčica školskog uzrasta u AP Vojvodini.

Specifični ciljevi

1. Podizanje svesti, mobilizacija zajednice, informisanje i povećanje znanja roditelja i staratelja devojčica uzrasta 11-13 godina o rizičnim seksualnim ponašanjima i mogućnosti prevencije infekcije HPV dece uzrasta 11-13 godina i o značaju preporučene imunizacije protiv protiv humanog papiloma virusa

2. Održavanje dostignutog nivoa znanja zdravstvenih radnika koji pružaju primarnu zdravstvenu zaštitu devojčicama uzrasta 6. razreda osnovne škole o značaju preporučene imunizacije protiv HPV

Metodologija i aktivnosti sprovođenja programa:

Ovaj program specifične ciljeve ostvaruje putem zdravstveno-preventivne intervencije u zajednici i edukacije.

1. Izrada programskog sadržaja stručnih predavanja

Relevantni stručnjaci u oblasti prevencije i lečenja HPV infekcija i bolesti koje one prouzrokuju (onkologija, ginekologija, pedijatrija) u saradnji sa stručnjacima IZJZV (epidemiologija, mikrobiologija i socijalna medicina), revidiraće i doradiće programski sadržaj stručnih predavanja za zdravstvene radnike, u roku od 10 dana od odobrenja programa. Sadržaj predavanja (prezentacije ili sižei predavanja) biće dostupni na internet stranici IZJZV i ZZJZ AP Vojvodine.

Relevantni stručnjaci u oblasti prevencije i lečenja HPV infekcija i bolesti koje one prouzrokuju (onkologija, ginekologija, pedijatrija) u saradnji sa stručnjacima IZJZV izradiće posebne prezentacije za lekare u primarnoj zdravstvenoj zaštiti koje će se koristiti za grupna savetovanja sa roditeljima/starateljima devojčica uzrasta 11-13 godina.

2. Organizacija i izvođenje stručnih predavanja

Stručna predavanja sadržaće pre/post test znanja i evaluaciju edukacije u okviru akreditovanog elektronskog testa od strane Zdravstvenog saveta Srbije. Elektronski test će biti besplatan i biće dostupan preko internet stranice IZJZV (Centar za elektronsko učenje).

3. Izdavanje i distribucija monografskih izdanja

Služba za izdavačku delatnost Medicinskog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu će na osnovu propisanih procedura sprovesti neophodne aktivnosti i radnje na izdavanju monografskih izdanja sa sadržajima u oblasti prevencije i lečenja HPV infekcija i bolesti koje one prouzrokuju u tiražu koji odgovara broju lekara u primarnoj zdravstvenoj zaštiti u službama pedijatrije, ginekologije i opšte medicine.

Distribucija monografskih izdanja će se izvršiti u saradnji sa IZJZV i ZZJZ u Vojvodini do svih domova zdravlja na teritoriji Vojvodine u skladu sa distributivnom listom.

4. Definisanje sadržaja edukativnih sredstava

Stručnjaci Instituta za javno zdravlje Vojvodine (IZJZV) i spoljni saradnici će odabrati stručnu literaturu koja će se koristiti za izradu brošure za roditelje/staratelje devojčica uzrasta 11-13 godina i informativnog letka sa upitnikom za roditelje/staratelje devojčica uzrasta 11-13 godina osnovne škole i izraditi sadržaj informativnog letka sa upitnikom.

5. Izrada i podela edukativnih sredstava (informativnog letka sa upitnikom)

Brošure za roditelje/staratelje devojčica uzrasta 11-13 godina i informativni letak sa upitnikom će se štampati od strane IZJZV u tiražu koji omogućava da bude raspoređen u sve osnovne škole u Vojvodini, roditeljima devojčica uzrasta 11-13 godina. Stavovi roditelja/ staratelja o HPV vakcinaciji će se sagledati metodologijom koju će utvrditi stručnjaci angažovani u programu. Elektronski oblici brošure i informativnog letka biće dostupni na internet stranici IZJZV i ZZJZ na teritoriji Vojvodine. Stručnjaci IZJZV će sačiniti distributivnu listu po sedištu i tipu ustanove u koje će se distribuirati i organizovati podelu brošura i informativnih letaka sa upitnikom u saradnji sa Pokrajinskim sekretarijatom za zdravstvo, socijalnu politiku i demografiju AP Vojvodine i Pokrajinskim sekretarijatom za obrazovanje, upravu i nacionalne zajednice.

Brošure će se podeliti u prvoj polovini godine. Stavovi roditelja/staratelja će se sagledavati u periodu septembar-novembar 2105. godine.

6. Mobilizacija zajednice

Povećanje znanja stanovništva o o rizičnim seksualnim ponašanjima i mogućnosti prevencije infekcije HPV i o značaju preporučene imunizacije protiv protiv humanog papiloma virusa, kao i drugih mera prevencije (skrininga) sprovodiće se i kroz mobilizaciju zajednice u skladu sa medija planom.

Mobilizacija zajednice, posebno roditelja/staratelja devojčica uzrasta 11-13 godina, sprovodiće se putem: individualnog savetovanja sa izabranim lekarima (prilikom pratnje dece na preventivne i kurativne preglede), grupna savetovanja roditelja (roditeljski sastanci) i socijalno-marketinške intervencije putem štampanog edukativnog sredstva (agitka), Interneta (web-site i facebook stranica) i medija (štampanih i elektronskih).

Izrada medija-plana za podizanje svesti, informisanje i povećanje znanja roditelja i staratelja devojčica uzrasta 11-13 godina i šire društvene zajednice (stanovništva AP Vojvodine) o rizičnim seksualnim ponašanjima, mogućnosti prevencije infekcije HPV, kao i značaju preporučene imunizacije protiv protiv HPV, kao i drugih mera prevencije (skrininga) sprovešće se u januaru 2015. godine sa određivanjem Zaštitnih lica Programa na prvom sastanku odgovarajuće Radne grupe koju će formirati Pokrajinski sekretarijat za zdravstvo, socijalnu politiku i demografiju odmah po usvajanju programa. Realizacija medija-plana i nastupi Zaštitnih lica programa sprovodiće se od februara do novembra 2015. godine.

Grupna savetovanja kroz roditeljske sastanke sa roditeljima/ starateljima devojčica uzrasta 11-13 godina sprovodiće se u saradnji direktora škola, razrednih starešina sa direktorima domova zdravlja. Direktori domova zdravlja će odrediti lekare iz primarne zdravstvene zaštite koji su položili elektronski test i kojima su obezbeđena monografska izdanja i posebne prezentacije, koji će sprovoditi grupna savetovanja kroz prekovremeni rad.

7. Sagledavanje stavova roditelja/staratelja i zdravstvenih radnika o vakcinaciji protiv HPV infekcije u prigodnom uzorku

Na osnovu prikupljenih upitnika o stavu roditelja/staratelja o HPV vakcinaciji ženskog deteta uzrasta 11-13 godina u periodu septembar-novembar 2105. godine, nakon informisanja putem pisane informacije (brošure i letka) i mobilizacije zajednice, sagledaće se proporcija roditelja koji imaju pozitivan stav prema ovoj specifičnoj meri prevencije. Na osnovu završne procene znanja i stavova učesnika stručnih predavanja, sagledaće se proporcija zdravstvenih radnika koji imaju pozitivan stav prema ovoj specifičnoj meri prevencije.

8. Izrada izveštaja o izvršenju programa

Izveštaj o izvršenom programu će sačiniti stručnjaci IZJZV do kraja 2015. godine. Izveštaj sa rezultatima i zaključcima će se dostaviti pokrajinskom sekretarijatu za zdravstvo, socijalnu politiku i demografiju odnosno Vladi AP Vojvodine, na osnovu kojeg će se doneti odluka o pristupanju i realizaciji posebnog programa zdravstvene zaštite pod nazivom "Program unapređenja primarne prevencije bolesti uzrokovane humanim papiloma virusima na teritoriji AP Vojvodine" u narednom periodu.

Izvršioci programa:

• Institut za javno zdravlje Vojvodine

• Zavodi za javno zdravlje u APV

Indikatori:

Kvalitativni procesni indikatori:

1. Sadržaj edukativnog sredstva (brošure i informativnog letka sa upitnikom) - štampani primerci edukativnih sredstava i elektronski primerci dostupni na internet stranici IZJZV;

2. Sadržaj stručnih predavanja (za zdravstvene radnike) - dokument sa programskim sadržajem (opis ciljeva, naziv tema i predavača, vremenski okvir), PowerPoint prezentacije na CD-rom-u, spisak stručne literature, upitnik za prethodnu i završnu procenu znanja i stavova o predmetu stručnih predavanja i evaluacioni upitnik za učesnike predavanja;

3. Dokumentacija sa medijskih nastupa

4. Izveštaj o anketnom istraživanju o stavovima roditelja/staratelja o HPV vakcinaciji ženskog deteta uzrasta 11-13 godina nakon informisanja putem pisane informacije, brošure, medija.

Kvantitativni procesni indikatori:

1. Tiraž edukativnih sredstava (brošura i letka sa upitnikom) - spisak sa specifikacijom tiraža po vrsti zdravstvenih ustanova kojima su podeljena edukativna sredstva;

2. Broj i struktura zanimanja prisutnih polaznika elektronskog testa;

3. Prosečne ocene polaznika elektronskog testa;

4. Skor znanja pre i posle stručnih predavanja;

5. Proporcija (%) roditelja/staratelja koji imaju pozitivan stav o HPV vakcinaciji devojčica uzrasta 11-13 godina nakon informisanja putem brošure, pisane informacije i medija;

6. Proporcija (%) zdravstvenih radnika koji imaju pozitivan stav o HPV vakcinaciji devojčica uzrasta 11-13 godina nakon elektronskog testa;

Vreme realizacije programa:

U toku 2015. godine program će realizovati Institut za javno zdravlje Vojvodine i Zavodi za javno zdravlje u Autonomnoj pokrajini Vojvodini. U toku poslednjeg meseca realizacije Institut za javno zdravlje Vojvodine izradiće izveštaj o realizaciji programa.

Finansijski plan programa za 2015. godinu:

POTREBNA SREDSTVA IZ BUDŽETA AP VOJVODINE ZA REALIZACIJU PROGRAMA U 2015. GODINI
Budžetska oznaka	Vrsta troška	Jedinica		Broj jedinica	Jedinična cena (din.)			Ukupno (din.)
A	Materijalni troškovi
A1	Informativni letak sa upitnikom za roditelje/staratelje	komad	30000			5,79	174.000,00
A2	Brošure za roditelje/staratelje devojčica uzrasta 11-13 godina	komad	30000			23,40	702.000,00
A3	Usluge izdavačke delatnosti Medicinskog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu na izradi monografskih izdanja	komad	15000			84,00	1.260.000,00
A4	Gorivo	litar	80			153,90	12.000,00
A1-A4	TOTAL A						2.148.000,00
B	Nematerijalni troškovi - Institut
B1	- 4 lekara specijalista, doktora nauka	čas rada	40			705,62	29.000,00
B2	- 2 lekara specijaliste	čas rada	20			705,62	14.000,00
B3	- 1 diplomirani matematičar	čas rada	8			432,12	3.500,00
B4	- 1 diplomirani ekonomista	čas rada	8			432,12	3.500,00
B5	- 2 više medicinske sestre	čas rada	20			347,39	7.000,00
B6	- 4 sistem operatera	čas rada	40			232,06	9.000,00
B7	- fond za ug. o autor. delu za 8 nastavnika Medicinskog fakulteta	ugovor	8			111.644,00	893.000,00
B1-B7	TOTAL B						959.000,00
C	Nematerijalni troškovi - Zavodi u APV
C1	- 18 lekara specijalista (6 epidemiologa, 6 spec. socijalne medicine, 6 mikrobiologa)	čas rada	360			705,62	254.000,00
C1	TOTAL C						254.000,00
D	Nematerijalni troškovi - Domovi zdravlja u APV
D1	Naknade za prekovremeni rad lekara za grupna savetovanja	čas prekovremenog rada	5700			889,08	5.068.000,00
D1	TOTAL D						5.068.000,00
Vrednost Programa	TOTAL A+ TOTAL B + TOTAL C + TOTAL D						8.429.000,00
Potrebna sredstva za realizaciju Programa	PLANIRANA SREDSTVA POKRAJINSKOG SEKRETARIJATA ZA ZDRAVSTVO SOCIJALNU POLITIKU I DEMOGRAFIJU						8.429.000,00