POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKAO PROGRAMU UNAPREĐENJA ONKOLOŠKE ZAŠTITE U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2015. GODINU("Sl. list AP Vojvodine", br. 54/2014) |
Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom (u daljem tekstu: Odluka), utvrđuje se Program unapređenja onkološke zaštite u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2015. godinu, obim sredstava za sprovođenje ovog programa i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.
Program iz člana 1. ove odluke, čini njen sastavni deo.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".
PROGRAM
UNAPREĐENJA ONKOLOŠKE ZAŠTITE U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2015. GODINU
Zakonom o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", broj 107/05, 88/10, 99/10, 57/11, 119/12, 45/13-dr. zakon i 93/14), članom 13. stav 4. utvrđeno je da autonomna pokrajina može doneti posebne programe zdravstvene zaštite za pojedine kategorije stanovništva, odnosno vrste bolesti koje su specifične za autonomnu pokrajinu, a za koje nije donet poseban program zdravstvene zaštite na republičkom nivou, u skladu sa svojim mogućnostima, i utvrditi cene tih pojedinačnih usluga, odnosno programa.
Zdravstvena služba na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine organizovana je u skladu sa Uredbom o planu mreže zdravstvenih ustanova ("Službeni glasnik RS", broj: 42/06, 119/07, 84/08, 71/09, 85/09, 24/10, 6/12, 37/12 i 8/14), na taj način da su na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine osnovane 92 zdravstvene ustanove u državnoj svojini, od toga 35 ustanova osnovala je Vlada Autonomne pokrajine Vojvodine koje na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine obavljaju bolničku, specijalističku i visokospecijalističku zdravstvenu zaštitu.
U sedištu Univerziteta u Novom Sadu koji u svom sastavu ima Medicinski fakultet, a na teritoriji Južno Bačkog okruga, Autonomna pokrajina Vojvodina, preko svojih organa osnovala je šest zdravstvenih ustanova koje na tercijarnom nivou obavljaju zdravstvenu delatnost iz oblasti onkologije, plućnih bolesti, kardiovaskularnih bolesti, zdravstvene zaštite dece i omladine, javnog zdravlja i jedan klinički centar sa sedištem u Novom Sadu. Na području Autonomne pokrajine Vojvodine nema osnovanih zdravstvenih ustanova na tercijarnom nivou van Južno Bačkog okruga i Novog Sada, već su osnovane samo opšte i specijalne bolnice na sekundarnom nivou. Stanovnici sa cele teritorije Autonomne pokrajine Vojvodine stanovnici koji se leče od najtežih vrsta bolesti u ustanovama sekundarne zdravstvene zaštite gravitiraju samo prema tercijarnim ustanovama u Novom Sadu.
Program realizuje Institut za onkologiju Vojvodine, Sremska Kamenica.
Prikaz i analiza postojeće situacije
Prema podacima Instituta za javno zdravlje Vojvodine sadržanim u Analizi zdravstvenog stanje stanovništva Autonomne pokrajine Vojvodine za 2012. godinu, u strukturi uzroka smrti najveći udeo imaju hronične nezarazne bolesti (preko 80%), a među njima na prvom mestu se nalaze kardiovaskularne bolesti (54,3%), dok su na drugom mestu maligne bolesti (22,5%).
U Republici Srbiji beleži se relativno visoka incidenca i mortalitet od malignih tumora, kao i visoka učestalost faktora rizika prema podacima iz Nacionalnog programa "Srbija protiv raka" ("Službeni glasnik RS", broj 20/09), koji je donela Vlada Republike Srbije, u kojoj se navodi da posle kardiovaskularnih bolesti, maligni tumori predstavljaju najčešći uzrok umiranja u našoj zemlji. Prema navedenim podacima standardizovana stopa mortaliteta iznosila je 202,7 na 100.000 u 2006. godini što je Republiku Srbiju svrstalo među zemlje sa srednjim rizikom od umiranja od malignih bolesti u Evropi, a standardizovane stope mortaliteta od raka bile su više u Autonomnoj pokrajini Vojvodini (237,0), a niže u Republici Srbiji bez podataka za Kosovo i Metohiju, u odnosu na republički prosek. Primena navedenog Programa u periodu od pet godina od donošenja (od 2009. godine), ima za cilj da smanji smrtnost od malignih bolesti, produži život obolelih od malignih bolesti i poboljša kvalitet života obolelih i njihovih porodica. Jedan od utvrđenih ciljeva navedenog Programa je unapređenje dijagnostike i lečenja malignih bolesti, a osnovne metode lečenja su:hirurgija, radioterapija, hemioterapija (uključujući hormonsku i drugu terapiju) i psihosocijalna podrška. Odgovarajući Uredbama Vlada Republike Srbije utvrdila je Nacionalni program ranog otkrivanja karcinoma grlića materice ("Službeni glasnik RS", broj 73/13), Nacionalni program ranog otkrivanja kolorektalnog karcinoma ("Službeni glasnik RS", broj 73/13) i Nacionalni program ranog otkrivanja karcinoma dojke ("Službeni glasnik RS", broj 73/13). Navedeni programi predviđaju skrining koji predstavlja otkrivanje do tada neprepoznate bolesti, korišćenjem skrining testa u prividno zdravoj populaciji koja ne pokazuje znake bolesti. Cilj skriniga je smanjivanje incidencije i mortaliteta od bolesti za koju se skrining organizuje.
Epidemiološka situacija u smislu novoobolelih i umrlih po lokalizacijama malignih bolesti u Autonomnoj pokrajini Vojvodini po podacima Registra malignih neoplazmi Vojvodine Instituta za onkologiju Vojvodine za 2011. godinu je sledeća:
Incidencija:
- Žene (broj novoobolelih 4.999) po lokalizacijama: 26% dojka, 12% debelo crevo, 11% pluća, 7% grlić materice, 5% telo materice i 39% ostalo.
- Muškarci (broj novoobolelih 5.159), po lokalizacijama: 27% pluća, 16% debelo crevo, 10% prostata, 5% mokraćna bešika, 4% želudac i 38% ostalo.
Mortalitet:
- Žene (broj umrlih 2.699) po lokalizacijama: 26% dojka, 16% pluća, 11% debelo crevo, 7% grlić materice, 5% jajnici, 39% ostalo.
- Muškarci (broj umrlih 3.639) po lokalizacijama: 34% pluća, 15% debelo crevo, 7% prostata, 5% želudac, 4% mokraćna bešika i 35% ostalo.
Smanjenje učestalosti raka prvih pet vodećih lokalizacija i unapređenje dijagnostike ranih stadijuma bolesti jedan je od najvećih izazova u onkologiji danas. Porast incidencije ovih lokalizacija u zemljama u tranziciji, evidentirao je našu zemlju na visokom mestu po broju novootkrivenih slučajeva godišnje. Predviđa se da će u decenijama koje dolaze, u zemljama u razvoju, stopa obolelih od raka prvih pet lokalizacija rasti, kako zbog nesprovođenja skrining programa, tako i zbog starenja stanovništva. Pomeranje starosne granice obolelih ka mlađoj životnoj dobi dodatni je i novi zabrinjavajući momenat.
Društvena briga za zdravlje na nivou autonomne pokrajine, opštine, odnosno grada na osnovu člana 13. stav 1. tačka 1. Zakona o zdravstvenoj zaštiti obuhvata mere za obezbeđivanje i sprovođenje zdravstvene zaštite od interesa za građana na teritoriji autonomne pokrajine, opštine odnosno grada i to:praćenje zdravstvenog stanja stanovništva i rada zdravstvene službe na svojoj teritoriji, kao i staranje o sprovođenju utvrđenih prioriteta u zdravstvenoj zaštiti. Na osnovu tačke 5. navedenog člana, obuhvata i obezbeđivanje sredstava za vršenje osnivačkih prava nad zdravstvenim ustanovama čiji je osnivač u skladu sa zakonom i Planom mreže zdravstvenih ustanova, a koje obuhvata izgradnju, održavanje i opremanje zdravstvenih ustanova, odnosno investiciono ulaganje, investiciono i tekuće održavanje prostorija, medicinske i nemedicinske opreme i prevoznih sredstava, opreme u oblasti integrisanog zdravstvenog sistema, kao i za druge obaveze određene zakonom i aktom o osnivanju. Jedno od načela zdravstvene zaštite utvrđeno Zakonom o zdravstvenoj zaštiti je načelo stalnog unapređenja kvaliteta zdravstvene zaštite koje se ostvaruje merama i aktivnostima kojima se u skladu sa savremenim dostignućima medicinske nauke i prakse povećavaju mogućnosti povoljnog ishoda i smanjivanja rizika i drugih neželjenih posledica po zdravlje i zdravstveno stanje pojedinca i zajednice u celini.
Jedan od utvrđenih pokazatelja Nacionalnog programa "Srbija protiv raka" za planirani petogodišnji period je i dostupna, dovoljna i kontinuirana edukacija na svim nivoima, pre svega u vidu poboljšanja osnovne obuke u onkologiji u okviru osnovnih studija medicine, poboljšanja obuke za ostale profile zdravstvenih radnika i zdravstvenih saradnika, kontinuirane medicinske edukacije, edukacije nezdravstvenog sektora i edukacije stanovništva. Takođe dijagnostika i lečenje-organizacija i obuhvat zdravstvenom zaštitom utvrđeni su kao pokazatelj koji odgovara ciljevima ishoda za planirani petogodišnji period, koji predviđa u okviru sistema zdravstvene zaštite 100% obuhvat pacijenata nacionalnim programima onkološke zdravstvene zaštite sa obezbeđenom dijagnostikom, lečenjem i palijativnim zbrinjavanjem i unapređenje procedura koje obezbeđuju jednaku dostupnost dijagnostike i lečenja, od postavljanja sumnje, do sprovedenog lečenja.
Sprovođenje Programa unapređenja onkološke zaštite u Autonomnoj pokrajini Vojvodini koji obuhvata obezbeđenje potrebne opreme, edukaciju zdravstvenih radnika iz opštih bolnica, podizanje kvaliteta rada polikliničke službe i dnevne bolnice Instituta za onkologiju Vojvodine doprineće unapređenju procedura koje zahteva Nacionalni program, osavremenjavanju i poboljšanju rada zdravstvene službe na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine, što je od posebnog značaja za ranu dijagnostiku i pravovremeno lečenje obolelih od malignih bolesti.
U saradnji sa ostalim zdravstvenim ustanovama u Autonomnoj pokrajini Vojvodini, Institut za onkologiju Vojvodine, kao stožer svih aktivnosti u prevenciji, dijagnostici i terapiji malignih oboljenja, kao i u kontinuiranoj edukaciju studenata i lekara sprovodi lečenje bolesnika, a takođe vrši i dijagnostiku i praćenje ovih bolesnika nakon završenog onkološkog lečenja.
Veoma bliska povezanost Instituta za onkologiju Vojvodine kao koordinatora aktivnosti i edukacije u Vojvodini, i ostalih zdravstvenih ustanova potrebna je da bude održana i unapređena i u budućnosti, za dobrobit onkoloških bolesnika iz Autonomne pokrajine Vojvodine. Ciljevi ove saradnje su standardizacija i uvođenje najmodernijeg lečenja, i održavanje jednakog kvaliteta usluge u svim onkološkim centrima u Vojvodini. Zbog toga je neophodna stalna edukacija osoblja ovih centara, te veoma kvalitetna komunikacija između lekara.
Smanjenje mortaliteta i morbiditeta onkoloških pacijenata i unapređenje onkološke zaštite na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine.
1. Edukacija zdravstvenih radnika iz 9 opštih bolnica na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine u prostorijama organizacionih jedinica Instituta za onkologiju Vojvodine i u prostorijama samih opštih bolnica u smislu podizanja efikasnosti dijagnostičkih procedura.
2. Unapređenje kvaliteta rada polikliničke službe i dnevne bolnice Instituta za onkologiju Vojvodine preko modula za obaveštavanje putem SMS poruka sa ciljem kvalitetnog obaveštavanja pacijenata o statusu zakazanog pregleda (novostima, promenama, potvrđenim daljim zakazivanjima), kao i pogled na raspored rada pojedinačne ambulante ili dijagnostičke jedinice.
3. Povećanje dostupnosti onkološke zaštite korišćenjem savremenih informaciono-komunikacionih tehnologija. Upotrebom modula E-pacijent - "Zakažite od kuće" unapređuje se dostupnost i pristupačnost zdravstvene zaštite pri zakazivanju onkoloških pregleda, dijagnostičkih procedura i terapija.
1. Nabavka, instaliranje i puštanje u rad sledeće opreme:
- laparoskopski stub sa rezačem tumora i pripadajućim instrumentima za endoskopsku hirurgiju,
- elektro hirurške jedinice sa pratećom opremom za otvorenu i endoskopsku hirurgiju,
- radio nož,
- ručni gama brojač sa sondama,
- prenosivi računar - laptop za pripremu predavanja i videoprojektor za video prezentaciju,
- programski modul za E-pacijent - "Zakažite od kuće",
- programski modul za obaveštavanje putem slanja SMS poruka.
2. Edukacija zdravstvenih radnika po sledećem planu i dinamici:
Aktivnosti u vezi sa realizacijom prvog specifičnog cilja - edukacija zdravstvenih radnika iz 9 opštih bolnica na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine:
A) Stručni pokazni kursevi terapijskih procedura - demonstracija operativnih procedura (onkoloških operacija) u operacionoj sali ili korišćenjem računarske mreže i audio-video panela u Institutu za onkologiju Vojvodine za zdravstvene radnike iz 9 opštih bolnica na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine. Dinamika održavanja stručnih pokaznih kurseva je 3 puta u toku kalendarske godine.
B) Radionice na kojima zdravstveni radnici iz 9 opštih bolnica na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine prikazuju svoje slučaje zdravstvenim radnicima Instituta za onkologiju Vojvodine radi konsultacija i stručnog sučeljavanja.
- Edukacija iz oblasti operativne onkologije (hirurgije i ginekologije) sastoji se u prezentaciji savremenih hirurških tehnika u tretmanu karcinoma dojke, kolorektuma, grlića i tela materice u vidu predavanja koja se jednom godišnje održavala u svakoj od 9 opštih bolnica na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine. Uz predavanje lekara, planirana su i predavanja medicinskih sestara/tehničara - stomaterapeuta, u cilju edukacije ovog profila zdravstvenih radnika iz oblasti tretmana i nege pacijenata sa kolostomom.
- Održavanje kurseva u vidu pokaznih operacija tri puta godišnje u operacionim salama Instituta za onkologiju Vojvodine karcinoma dojke, kolorektuma, grlića i tela materice koje bi obuhvatale prethodno teorijski obrađene teme. Trajanje kurseva je dva dana, pri čemu bi prvog dana bila obrađena problematika pojedinih hirurških organa (po jedna pokazna operacija), dok bi se drugog dana izvodile pokazne operacije kod karcinoma ginekoloških organa. Kao dodatni vid ove edukacije, na Institutu za onkologiju Vojvodine će se u toku kurseva, a nakon pokaznih operacija organizovati diskusija sa kolegama iz zdravstvenih ustanova (učesnicima kursa) kada će biti prezentovani i diskutovani najinteresantniji slučajevi obolelih pacijenata iz svakodnevne hirurško-onkološke prakse. Diskusija će obuhvatiti različite modalitete i pristupe u dijagnostici i lečenju prezentovanih slučajeva. Treći vid edukacije u delu ginekološke onkologije biće i praktična edukacija - osnovne dijagnostičke procedure u polikliničkoj službi.
- Edukacija iz oblasti internističke onkologije sastoji se iz predavanja iz oblasti karcinom debelog creva, karcinoma dojke, karcinoma testisa i suportivne terapije i prezentacije karakterističnih slučajeva i izbora najoptimalnijeg terapijskog postupka.
Aktivnosti u vezi sa realizacijom drugog specifičnog cilja-unapređenja kvaliteta rada polikliničke službe i dnevne bolnice Instituta za onkologiju Vojvodine:
Efikasno zakazivanje pregleda, transparentnost pri radu i on-lajn obaveštenost i kontrola stanja zakazivanja, svođenje greške na minimum, smanjenje putnih troškova pacijenata i telefonskih računa su ključni efekti. Za pacijente jednostavan, komotan i fleksibilan način zakazivanja medicinskih usluga "bilo gde i bilo kada", kao i primanje obaveštenja o zakazanom pregledu "bilo gde i bilo kada" su ključne prednosti. Na ovaj način postiže se kvalitetno obaveštavanje pacijenata o statusu zakazanog pregleda (novostima, promenama, potvrđenim daljim zakazivanjima pacijenta), i omogućavamo im pogled na raspored rada pojedinačne ambulante ili dijagnostičke jedinice. Ovaj modul predstavlja nadogradnju postojećeg bolničkog informacionog sistema.
Aktivnosti u vezi sa realizacijom trećeg specifičnog cilja-povećanje dostupnosti onkološke zaštite korišćenjem savremenih informaciono-komunikacionih tehnologija:
Puštanjem u rad modula E-pacijent - "Zakažite od kuće" omogućava se zakazivanje pregleda, dijagnostičkih i terapijskih procedura u bilo koje vreme i iz bilo kog mesta ("bilo kad i bilo gde") - jedini uslov je pristup internetu. Na ovaj način omogućava se pacijentima da u zdravstvenom sistemu nisu samo "predmet rada", već postaju aktivni učesnici koji se interaktivno uključuju u deo procesa lečenja. Ovaj modul predstavlja nadogradnju postojećeg bolničkog informacionog sistema.
Metodologija realizacije programa
U 2015. godini nabavkom opreme i puštanjem u rad programskih modula, a paralelno sa nabavkom opreme sprovodiće se edukacija lekara iz 9 opštih bolnica, kao i edukativni kursevi u organizacionim jedinicama Instituta za onkologiju Vojvodine zdravstvenih radnika koji se bave zdravstvenom zaštitom onkoloških pacijenata na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine.
Realizacija programa će se pratiti kroz zadate indikatore: nabavku opreme, izvršenu edukaciju, izvršene pokazne operacije i stručne sastanke u cilju podizanja nivoa zdravstvene zaštite, kao i kroz instaliranje i puštanje u rad modula za E-pacijent i modula za obaveštavanje putem slanja SMS poruka.
Ukupna sredstva potreba za realizaciju Programa unapređenja onkološke zaštite u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2015. godinu iznose 23.370.000,00 dinara i to za:
1. Troškove nabavke opreme u ukupnom iznosu od 21.993.000,00 dinara i to: laparoskopskog stuba sa rezačem tumora i pripadajućim instrumentima za endoskopsku hirurgiju, elektrohirurške jedinice sa pratećom opremom za otvorenu i endoskopsku hirurgiju, radio noža, ručnog gama brojača sa sondama, prenosivom računara i videoprojektora, programskog modula za E pacijenta i programskog modula za sms poruke.
2. Troškove naknada za stručne usluge i troškove prevoza učesnika u programu u iznosu od 1.377.000,00 dinara.