ODLUKA O MERAMA ZA OČUVANJE STABILNOSTI FINANSIJSKOG SISTEMA U VEZI S KREDITIMA INDEKSIRANIM U STRANOJ VALUTI ("Sl. glasnik RS", br. 21/2015)

1. Ovom odlukom uređuju se mere i aktivnosti koje je banka dužna da primeni u vezi sa stambenim kreditima indeksiranim u švajcarskim francima i drugim kreditima indeksiranim u stranoj valuti odobrenim fizičkim licima, radi očuvanja stabilnosti finansijskog sistema u Republici Srbiji.

2. Banka je dužna da za svaki pojedinačni ugovor o kreditu u otplati koji je zaključila s korisnikom pre početka primene Zakona o zaštiti korisnika finansijskih usluga ("Službeni glasnik RS", broj 36/11), bez obzira na stranu valutu u kojoj je ovaj kredit indeksiran, utvrdi ukupan iznos novčanih sredstava koji je naplatila po osnovu povećanja neodredivih elemenata promenljive kamatne stope (npr. promena kamatne stope u skladu sa aktima poslovne politike, opštim uslovima poslovanja ili promenjenim tržišnim uslovima), i to u periodu od jednostranog povećanja kamatne stope do početka primene tog zakona.

Ukupan iznos novčanih sredstava iz stava 1. ove tačke banka utvrđuje kao razliku ukupnog iznosa anuiteta koji su obračunati i naplaćeni primenom jednostrano povećane kamatne stope iznad inicijalno ugovorene kamatne stope i ukupnog iznosa anuiteta koji bi bili obračunati primenom inicijalno ugovorene kamatne stope, da nije došlo do povećanja njene visine, uz korekciju stanja glavnice na vrednost koju bi imala da kamatna stopa nije povećana.

Ako je kamatna stopa izražena nominalno, tj. ako nije utvrđena kao zbir referentne kamatne stope i marže - obračun iznosa više naplaćenih sredstava utvrđivanjem razlike iz stava 2. ove tačke vrši se na osnovu plana otplate kredita koji je inicijalno sačinjen pri zaključenju konkretnog ugovora o kreditu i plana otplate kredita po kojem je naplata stvarno vršena.

Ako je kamatna stopa izražena kao zbir referentne kamatne stope (EURIBOR ili LIBOR) i marže, obračun iznosa više naplaćenih sredstava utvrđivanjem razlike iz stava 2. ove tačke vrši se na osnovu ukupnog iznosa anuiteta koji bi korisnik bio dužan da plati da kamatna stopa nije bila jednostrano povećana i ukupnog iznosa anuiteta iz plana otplate kredita po kojem je naplata stvarno vršena, uzimajući u obzir izmene vrednosti referentne kamatne stope u periodu za koji se obračun vrši.

Nakon utvrđivanja iznosa iz stava 1. ove tačke, na način utvrđen u ovoj tački, banka je dužna da ovaj iznos uračuna u prevremenu otplatu kredita i da o tome korisniku dostavi obaveštenje sa izmenjenim planom otplate kredita, u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove odluke. Dužnicima iz tačke 3. ove odluke banka ovo obaveštenje dostavlja istovremeno s dostavljanjem ponude iz te tačke ili pre toga.

Sprovođenje aktivnosti iz ove tačke banka ne može uslovljavati podnošenjem zahteva korisnika za povraćaj više naplaćenih sredstava, potpisivanjem aneksa ugovora o kreditu, podnošenjem druge dopunske dokumentacije ili drugim sličnim uslovima.

Banka koja ne postupi u skladu sa ovom tačkom dužna je da potraživanja po osnovu ugovora iz stava 1. ove tačke klasifikuje kao potraživanja sa sumnjivim ili spornim pravnim osnovom, u smislu odluke Narodne banke Srbije kojom se uređuje klasifikacija bilansne aktive i vanbilansnih stavki banke.

3. Banka je dužna da, najkasnije 30 dana od dana stupanja na snagu ove odluke, korisnicima stambenih kredita indeksiranih u švajcarskim francima, uz zadržavanje postojećih instrumenata obezbeđenja i u skladu sa aktima iz tačke 6. ove odluke, ponudi sledeća četiri modela zaključenja aneksa ugovora kojim bi se izmenili uslovi otplate kredita:

1) kredit indeksiran u švajcarskim francima konvertuje se u kredit indeksiran u evrima po kursu koji je za 5% niži od srednjeg kursa evra prema švajcarskom franku izračunatog na osnovu zvaničnog srednjeg kursa dinara prema evru i zvaničnog srednjeg kursa dinara prema švajcarskom franku koji važe na dan zaključenja aneksa ugovora, uz dalju primenu kamatne stope koju banka primenjuje na kredite indeksirane u evrima, uz mogućnost produženja roka otplate kredita, u skladu sa zahtevom korisnika, najduže za pet godina;

2) kredit indeksiran u švajcarskim francima konvertuje se u kredit indeksiran u evrima po kursu evra prema švajcarskom franku izračunatom na osnovu zvaničnog srednjeg kursa dinara prema evru i zvaničnog srednjeg kursa dinara prema švajcarskom franku koji važe na dan zaključenja aneksa ugovora, a kamatna stopa koju banka primenjuje na kredite indeksirane u evrima na godišnjem nivou snižava se za 1 p.p., pri čemu ne mora biti niža od 3%, uz mogućnost produženja roka otplate kredita, u skladu sa zahtevom korisnika, najduže za pet godina.

3) kamatna stopa na godišnjem nivou snižava se za 1 p. p., pri čemu ne mora biti niža od 3% (ako bi kamatna stopa nakon primene tačke 4. ove odluke bila veća od 3%), uz mogućnost produženja roka otplate kredita, u skladu sa zahtevom korisnika, najduže za pet godina;

4) iznos mesečnog anuiteta izraženog u švajcarskim francima snižava se za 20% ugovorenog iznosa u periodu od 36 meseci od dana zaključenja aneksa ugovora; po isteku tog perioda, korisnik nastavlja da otplaćuje ugovoreni iznos anuiteta; ukupan iznos za koji su mesečni anuiteti umanjeni otplaćuje se u dvanaest jednakih mesečnih rata nakon isteka prvobitnog roka dospeća kredita; na potraživanja čija je naplata odložena u skladu sa ovom odredbom banka ne obračunava niti naplaćuje kamatu; ugovorenim iznosom u smislu ove odredbe smatra se plan otplate iz tačke 2. stav 5. ove odluke.

Konverziju kredita iz stava 1. odredbe pod 1) i 2) ove tačke banka ne može ponuditi pod uslovima za odobravanje kredita indeksiranih u evrima koji su nepovoljniji u odnosu na uslove koji su u toj banci važili 31. decembra 2014. godine.

Korisnik iz stava 1. ove tačke može se opredeliti za jedan od četiri modela iz tog stava.

Rok za prihvat ponude iz stava 1. ove tačke ne može biti kraći od tri meseca od dana njenog prijema, a korisnik kredita može prihvatiti ponudu u svakom trenutku u okviru ovog roka.

Pri dostavljanju ponude iz stava 1. ove tačke, banka je dužna da korisniku iz tog stava predoči efekte sva četiri modela iz te ponude prikazivanjem odgovarajućih planova otplate kredita.

Banka je dužna da za korisnike koji su prihvatili ponudu iz stava 1. ove tačke obezbedi primenu izmenjenih uslova otplate odmah nakon prihvata te ponude.

Banka je dužna da zatraži potpisanu izjavu korisnika kojom on potvrđuje da je u potpunosti upoznat s ponudom iz stava 1. ove tačke i efektima te ponude, kao i da obezbedi odgovarajući dokaz o tome.

Pod zvaničnim srednjim kursom iz stava 1. odredbe pod 1) i 2) ove tačke podrazumeva se zvanični srednji kurs Narodne banke Srbije.

4. Kod kredita iz tačke 3. stav 1. ove odluke kod kojih je ugovorena promenljiva nominalna kamatna stopa koja zavisi od referentne kamatne stope (LIBOR), banka je dužna da pre dostavljanja ponude iz tog stava utvrdi visinu nominalne kamatne stope primenom važeće vrednosti referentne kamatne stope, uključujući i njene negativne vrednosti.

Nakon usklađivanja u smislu stava 1. ove tačke, dalje usklađivanje referentne kamatne stope vrši se u skladu s dinamikom utvrđenom ugovorom.

5. Banka koja ne postupi u skladu s tač. 3. i 4. ove odluke dužna je da potraživanja po osnovu ugovora o kreditima iz tačke 3. stav 1. ove odluke klasifikuje u kategoriju D, u smislu odluke Narodne banke Srbije kojom se uređuje klasifikacija bilansne aktive i vanbilansnih stavki banke.

6. Upravni odbor banke donosi odgovarajuću odluku radi sprovođenja mera i aktivnosti utvrđenih ovom odlukom, kojom se naročito uređuju precizni rokovi preduzimanja pojedinačnih aktivnosti, ciljevi ovih mera i aktivnosti, ovlašćenja i odgovornosti u procesu njihovog sprovođenja, kao i uspostavljanje preciznog i transparentnog sistema praćenja i izveštavanja upravnog odbora banke i Narodne banke Srbije o rezultatima mera i aktivnosti preduzetih u skladu sa ovom odlukom.

Izvršni odbor banke, na osnovu usvojene odluke upravnog odbora banke iz stava 1. ove tačke, usvojiće odgovarajuće akte kojima se:

- definišu postupci i kriterijumi rane identifikacije dužnika u smislu ove odluke koji se suočavaju s teškoćama u otplati i formiranje tzv. voč liste (watch list);

- definišu postupci neposredne komunikacije sa svim dužnicima u smislu ove odluke;

- operacionalizuju definisani ciljevi upravnog odbora banke po područjima, filijalama i ekspoziturama;

- bliže uređuje sprovođenje mera i aktivnosti iz ove odluke.

Banka je dužna da akte iz ove tačke donese pre dostavljanja ponude iz tačke 3. stav 1. ove odluke i da ih odmah nakon usvajanja dostavi Narodnoj banci Srbije.

7. Banka je dužna da svakog poslednjeg dana u mesecu Narodnoj banci Srbije dostavi izveštaje o rezultatima mera i aktivnosti preduzetih u skladu sa ovom odlukom i podatke o tim aktivnostima, a posebno o broju dužnika koji su obavešteni i dužnika koji nisu prihvatili ponuđene mogućnosti, kao i sve druge podatke značajne za praćenje efikasnosti postupka.

Narodna banka Srbije može bliže urediti formu i sadržaj izveštaja iz stava 1. ove tačke, kao i način njihovog dostavljanja.

8. Banka ne može od dužnika naplatiti naknadu za preduzimanje mera i aktivnosti u skladu sa ovom odlukom, kao ni troškove koje može imati u vezi s tim merama i aktivnostima.

Potraživanja po osnovu kredita iz tačke 3. stav 1. ove odluke kod kojih je dužnik u docnji koja nije duža od 90 dana u momentu stupanja na snagu ove odluke - neće se smatrati restrukturiranim potraživanjima u smislu odluke Narodne banke Srbije kojom se uređuje klasifikacija bilansne aktive i vanbilansnih stavki banke.

9. Ako banka postupi suprotno odredbama tač. od 3. do 8. ove odluke, korisnik iz tačke 3. stav 1. ove odluke ima pravo na prigovor u skladu sa zakonom kojim se uređuju prava korisnika finansijskih usluga koje pružaju banke, kao i uslovi i način ostvarivanja i zaštite tih prava.

10. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".