PRAVILNIK O REJONIZACIJI VINOGRADARSKIH GEOGRAFSKIH PROIZVODNIH PODRUČJA SRBIJE ("Sl. glasnik RS", br. 45/2015)

Uvodne odredbe

Član 1

Ovim pravilnikom bliže se utvrđuju granice i nazivi vinogradarskih geografskih proizvodnih područja, dozvoljene i preporučene sorte za vinogradarska područja, maksimalni prinosi za ta vinogradarska područja i druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina u vinogradarskim područjima.

Značenje izraza

Član 2

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:

1) ampelotehničke mere jesu mere koje se sprovode radi uspešnog gajenja vinove loze i proizvodnje grožđa;

2) vinogorje jeste usko vinogradarsko područje u okviru rejona koje se odlikuje ujednačenim specifičnim ekološkim faktorima, izborom preporučenih sorti i ostalim činiocima, što omogućava proizvodnju grožđa, šire, vina i drugih proizvoda karakterističnih po kvalitetu, prinosu grožđa i senzornim osobinama za to vinogorje;

3) vinogradarska oaza (u daljem tekstu: oaza) jeste usko vinogradarsko područje, koje se geografski ne graniči sa ostalim delovima vinogradarskog područja kome pripada;

4) vinogradarski region (u daljem tekstu: region) jeste šire vinogradarsko područje u okviru vinorodne Srbije, koje se odlikuje sličnim ekološkim faktorima, izborom preporučenih sorti i ostalim neophodnim činiocima za uspešno gajenje vinove loze, što omogućava proizvodnju grožđa, šire, vina i drugih proizvoda karakterističnih po kvalitetu, prinosu grožđa i senzornim osobinama za taj region;

5) vinogradarski rejon (u daljem tekstu: rejon) jeste uže vinogradarsko područje u okviru regiona, koje se odlikuje sličnim specifičnim ekološkim faktorima, izborom preporučenih sorti i ostalim činiocima, što omogućava proizvodnju grožđa, šire, vina i drugih proizvoda karakterističnih po kvalitetu, prinosu grožđa i senzornim osobinama za taj rejon;

6) vinorodna Srbija jeste najšire vinogradarsko geografsko proizvodno područje (u daljem tekstu: vinogradarsko područje) na teritoriji Republike Srbije u kojem postoje povoljni uslovi za gajenje vinove loze;

7) dopunska rejonirana sorta (dozvoljena) jeste sorta koja je na osnovu tradicije gajenja i/ili naučnog, odnosno proizvodnog ispitivanja dozvoljena za gajenje na određenom vinogradarskom području, a čije grožđe, uz ispunjenje odgovarajućih uslova, može biti namenjeno kao dopuna osnovnom vinu u proizvodnji vina sa geografskim poreklom, odnosno za kupažu, popravku i izjednačavanje kvaliteta baznom (osnovnom) vinu sa geografskim poreklom ili kao dopuna sa najvećim učešćem od 15% za proizvodnju "stonog sortnog" vina kod koga je na deklaraciji naveden naziv samo jedne sorte, odnosno ne kao prva sorta deklarisana na "stonom sortnom" vinu.

8) lokalitet (ili potes) jeste najmanje vinogradarsko područje u okviru vinogorja koje se odlikuje homogenim ekološkim faktorima;

9) osnovna rejonirana sorta (preporučena) jeste sorta koja je na osnovu tradicije gajenja i/ili višegodišnjeg naučnog, odnosno proizvodnog ispitivanja preporučena za gajenje na određenom vinogradarskom području, a čije grožđe, uz ispunjenje odgovarajućih uslova, može biti namenjeno proizvodnji vina sa geografskim poreklom ili kao osnova za proizvodnju "stonog sortnog" vina kod koga je na deklaraciji naveden naziv samo te sorte sa njenim najmanjim učešćem od 85%, kao i čiji se vinogradi preporučuju za podizanje novih vinograda.

Nazivi vinogradarskih geografskih proizvodnih područja

Član 3

Nazivi vinogradarskih geografskih proizvodnih područja su:

1. Vinogradarski region Centralna Srbija/Centralna Srbija

1.1. Pocersko-valjevski rejon/Cer - Valjevo

1.1.1. Pocersko vinogorje/Pocerina

1.1.2. Podgorsko vinogorje/Podgorina

1.1.3. Kolubarsko-ljiško vinogorje/Kolubara - Ljig

1.2. Rejon Negotinska Krajina/Negotinska Krajina

1.2.1. Ključko vinogorje/Ključ

1.2.2. Brzopalanačko vinogorje/Brza Palanka

1.2.3. Mihajlovačko vinogorje/Mihajlovac

1.2.4. Negotinsko vinogorje/Negotin

1.2.5. Rogljevačko-rajačko vinogorje/Rogljevo - Rajac

1.3. Knjaževački rejon/Knjaževac

1.3.1. Borsko vinogorje/Bor

1.3.2. Boljevačko vinogorje/Boljevac

1.3.3. Zaječarsko vinogorje/Zaječar

1.3.4. Potrkanjsko vinogorje/Potrkanje

1.4. Mlavski rejon/Mlava

1.4.1. Braničevsko vinogorje/Braničevo

1.4.2. Požarevačko vinogorje/Požarevac

1.4.3. Resavsko vinogorje/Resava

1.5. Toplički rejon/Toplica

1.5.1. Prokupačko vinogorje/Prokuplje

1.5.2. Jugbogdanovačko vinogorje/Jug Bogdan

1.5.3. Žitorađsko vinogorje/Žitorađa

1.6. Niški rejon/Niš

1.6.1. Sokobanjsko vinogorje/Sokobanja

1.6.2. Aleksinačko vinogorje/Aleksinac

1.6.3. Žitkovačko vinogorje/Žitkovac

1.6.4. Čegarsko vinogorje/Čegar

1.6.5. Kutinsko vinogorje/Kutina

1.6.6. Svrljiško vinogorje/Svrljig

1.7. Nišavski rejon/Nišava

1.7.1. Belopalanačko vinogorje/Bela Palanka

1.7.2. Pirotsko vinogorje/Pirot

1.7.3. Babušničko vinogorje/Babušnica

1.8. Leskovački rejon/Leskovac

1.8.1. Babičko vinogorje/Babičko

1.8.2. Pustorečko vinogorje/Pusta Reka

1.8.3. Vinaračko vinogorje/Vinarci

1.8.4. Vlasotinačko vinogorje/Vlasotince

1.9. Vranjski rejon/Vranje

1.9.1. Surduličko vinogorje/Surdulica

1.9.2. Vrtogoško vinogorje/Vrtogoš

1.9.3. Buštranjsko vinogorje/Buštranje

1.10. Čačansko-kraljevački rejon/Čačak - Kraljevo

1.10.1. Ljubićko vinogorje/Ljubić

1.10.2. Jeličko vinogorje/Jelica

1.10.3. Ibarsko vinogorje/Ibar

1.11. Rejon Tri Morave/Tri Morave

1.11.1. Paraćinsko vinogorje/Paraćin

1.11.2. Jagodinsko vinogorje/Jagodina

1.11.3. Jovačko vinogorje/Jovac

1.11.4. Levačko vinogorje/Levač

1.11.5. Temnićko vinogorje/Temnić

1.11.6. Trsteničko vinogorje/Trstenik

1.11.7. Kruševačko vinogorje/Kruševac

1.11.8. Župsko vinogorje/Župa

1.11.9. Ražanjsko vinogorje/Ražanj

1.12. Beogradski rejon/Beograd

1.12.1. Avalsko-kosmajsko vinogorje/Avala - Kosmaj

1.12.2. Gročansko vinogorje/Grocka

1.12.3. Smederevsko vinogorje/Smederevo

1.12.4. Dubonsko vinogorje/Dubona

1.12.5. Lazarevačko vinogorje/Lazarevac

1.13. Šumadijski rejon/Šumadija

1.13.1. Krnjevačko vinogorje/Krnjevo

1.13.2. Oplenačko vinogorje/Oplenac

1.13.3. Račansko vinogorje/Rača

1.13.4. Kragujevačko vinogorje/Kragujevac

2. Vinogradarski region Vojvodina/Vojvodina

2.1. Sremski rejon/Srem

2.1.1. Fruškogorsko vinogorje/Fruška gora

2.2. Subotički rejon/Subotica/Subotičko-horgoška peščara

2.2.1. Riđičko vinogorje/Riđica

2.2.2. Palićko vinogorje/Palić

2.2.3. Horgoško vinogorje/Horgoš

2.3. Rejon Telečka/Telečka

2.3.1. Zapadnotelečko vinogorje/Telečka kosa

2.3.2. Centralnotelečko vinogorje/Bačka Topola

2.3.3. Istočnotelečko vinogorje/Mali Iđoš

2.4. Potiski rejon/Tisa

2.4.1. Severnopotisko vinogorje/Gornja Tisa

2.4.2. Srednjepotisko vinogorje/Srednje Potisje

2.4.3. Južnopotisko vinogorje/Donja Tisa

2.5. Banatski rejon/Banat

2.5.1. Kikindsko vinogorje/Kikinda

2.5.2. Srednjebanatsko vinogorje/Srednji Banat

2.6. Južnobanatski rejon/Južni Banat

2.6.1. Vršačko vinogorje/Vršac

2.6.2. Belocrkvansko vinogorje/Bela Crkva

2.6.3. Vinogorje Deliblatske peščare/Deliblatska peščara

2.7. Bački rejon/Bačka

3. Vinogradarski region Kosovo i Metohija/Kosovo i Metohija

3.1. Severnometohijski rejon/Severna Metohija

3.1.1. Pećko vinogorje/Peć

3.1.2. Istočko vinogorje/Istok

3.2. Južnometohijski rejon/Južna Metohija

3.2.1. Đakovačko vinogorje/Đakovica

3.2.2. Orahovačko vinogorje/Orahovac

3.2.3. Prizrensko vinogorje/Prizren

3.2.4. Suvorečko vinogorje/Suva Reka

3.2.5. Mališevsko vinogorje/Mališevo

Karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina u vinogradarskim geografskim proizvodnim područjima

Član 4

Granice vinogradarskih geografskih proizvodnih područja, dozvoljene i preporučene sorte za vinogradarska područja, maksimalni prinosi za ta vinogradarska područja i druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina u vinogradarskim područjima dati su u Prilogu - Rejonizacija vinogradarskih geografskih proizvodnih područja Republike Srbije, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Stupanje na snagu

Član 5

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

PRILOG
REJONIZACIJA VINOGRADARSKIH GEOGRAFSKIH PROIZVODNIH PODRUČJA REPUBLIKE SRBIJE

 

I VINORODNA SRBIJA

1. Granice vinorodne Srbije

Vinorodna Srbija obuhvata teritoriju cele Republike Srbije nadmorske visine do 800 m, kao i područja iznad ove nadmorske visine ukoliko se ona nalaze na listi rejoniranih područja sa većom nadmorskom visinom.

Prikaz 1. Vinorodna Srbija

II VINOGRADARSKI REGIONI

1. Granice regiona

Vinorodna Srbija ima sledeće regione:

1) region Centralna Srbija;

2) region Vojvodina;

3) region Kosovo i Metohija.

Region Centralna Srbija obuhvata teritoriju centralne Srbije, odnosno Srbije bez autonomnih pokrajina i teritoriju grada Beograda južno od reke Save i Dunava, nadmorske visine do 800 m.

Region Vojvodina obuhvata teritoriju AP Vojvodine i teritoriju grada Beograda iznad reka Save i Dunava.

Region Kosovo i Metohija obuhvata teritoriju AP Kosovo i Metohija nadmorske visine do 800 m.

2. Nazivi

Za region Centralna Srbija može se upotrebljavati naziv "Region Centralna Srbija" ili "Centralna Srbija", u ćiriličkom i latiničkom pismu.

Za region Vojvodina može se upotrebljavati naziv "Region Vojvodina" ili "Vojvodina", u ćiriličkom i latiničkom pismu.

Za region Kosovo i Metohija može se upotrebljavati naziv "Region Kosovo i Metohija" ili "Kosovo i Metohija", u ćiriličkom i latiničkom pismu.

1) Vinogradarski region Centralna Srbija

Preporučene/dozvoljene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvoljene sorte koje služe za proizvodnju regionalnih vina sa maksimalnim dozvoljenim prinosima po biljci vinove loze i po hektaru za region Centralna Srbija prikazane su u sledećoj tabeli:

SORTE ZA BELA VINA	prinos/biljci		prinos/hektaru		SORTE ZA ROZE VINA	prinos/biljci		prinos/hektaru		SORTE ZA CRVENA VINA	prinos/biljci		prinos/hektaru
	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru		3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru		3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru
Riesling	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4	3,5	12.000	14.000
Sauvignon Blanc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4	3,5	12.000	14.000
Semillon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4	3,5	12.000	14.000
Savagnin Rose (Traminac)	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4	3,5	12.000	14.000
Chardonnay	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4	3,5	12.000	14.000
Muscat Ottonel	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4	3,5	12.000	14.000
Tamjanika	4,5	4	13.500	16.000	Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4	3,5	12.000	14.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4	3,5	12.000	14.000
Müller Thurgau	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4	3,5	12.000	14.000
Smederevka	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti poljoprivrednog bilja i druge autohtone/ regionalne sorte	4	3,5	12.000	14.000
Rkatziteli (Rkaciteli)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti poljoprivrednog bilja i druge autohtone/ regionalne sorte	4,5	4	13.500	16.000	PREPORUČENE/DOZVOLJENE SORTE BOJADISERI
Plovdina	4,5	4	13.500	16.000						Začinak (Negotinsko crno)	4	3,5	12.000	14.000
Bagrina	4,5	4	13.500	16.000						Župski bojadiser	4	3,5	12.000	14.000
Ostale sorte upisane u Registar sorti poljoprivrednog bilja i druge autohtone/ regionalne sorte	4,5	4	13.500	16.000						Gamay Teinturier (Game bojadiser)	4	3,5	12.000	14.000
										Alicante Bouschet	4	3,5	12.000	14.000

Preporučene/dozvoljene podloge

Preporučene/dozvoljene podloge vinove loze za region Centralna Srbija su sve registrovane podloge na Listi sorti i podloga voćaka, vinove loze i hmelja propisane posebnim aktom.

Minimalni sadržaj alkohola

Minimalni sadržaj stvarnog alkohola je 8,5% vol, ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način.

2) Vinogradarski region Vojvodina

Preporučene/dozvoljene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvoljene sorte koje služe za proizvodnju regionalnih vina sa maksimalnim dozvoljenim prinosima po biljci vinove loze i po hektaru za region Vojvodina prikazane su u sledećoj tabeli:

SORTE ZA BELA VINA	prinos/biljci		prinos/hektar		SORTE ZA ROZE VINA	prinos/biljci		prinos/hektaru		SORTE ZA CRVENA VINA	prinos/biljci		prinos/hektaru
	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru		3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru		3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru
Riesling	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4	3,5	12.000	14.000
Sauvignon Blanc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4	3,5	12.000	14.000
Semillon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4	3,5	12.000	14.000
Savagnin Rose (Traminac)	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4	3,5	12.000	14.000
Chardonnay	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4	3,5	12.000	14.000
Muscat Ottonel	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4	3,5	12.000	14.000
Tamjanika	4,5	4	13.500	16.000	Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	4,5	4	13.500	16.000	Zweigelt	4	3,5	12.000	14.000
										Vranac	4	3,5	12.000	14.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	4,5	4	13.500	16.000	Zweigelt	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4	3,5	12.000	14.000
Müller Thurgau	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4	3,5	12.000	14.000
Smederevka	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti poljoprivrednog bilja i druge autohtone/regionalne sorte	4	3,5	12.000	14.000
Plovdina	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4,5	4	13.500	16.000
Bianca	4,5	4	13.500	16.000						PREPORUČENE/DOZVOLJENE SORTE BOJADISERI
Kevidinka (Ružica)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti poljoprivrednog bilja i druge autohtone/regionalne sorte	4,5	4	13.500	16.000	Začinak (Negotinsko crno)	4	3,5	12.000	14.000
Ezerio	4,5	4	13.500	16.000						Župski bojadiser	4	3,5	12.000	14.000
Ostale sorte upisane u Registar sorti poljoprivrednog bilja i druge autohtone/regionalne sorte	4,5	4	13.500	16.000						Gamay Teinturier (Game bojadiser)	4	3,5	12.000	14.000
										Alicante Bouschet	4	3,5	12.000	14.000

Preporučene/dozvoljene podloge

Preporučene/dozvoljene podloge vinove loze za region Vojvodina su sve registrovane podloge na Listi sorti i podloga voćaka, vinove loze i hmelja propisane posebnim aktom.

Minimalni sadržaj alkohola

Minimalni sadržaj stvarnog alkohola je 8,5% vol, ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način.

3) Vinogradarski region Kosovo i Metohija

Preporučene/dozvoljene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvoljene sorte koje služe za proizvodnju regionalnih vina sa maksimalnim dozvoljenim prinosima po biljci vinove loze i po hektaru za region Kosovo i Metohija prikazane su u sledećoj tabeli:

SORTE ZA BELA VINA	prinos/biljci		prinos/hektaru		SORTE ZA ROZE VINA	prinos/biljci		prinos/hektaru		SORTE ZA CRVENA VINA	prinos/biljci		prinos/hektaru
	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru		3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru		3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru	3000-4000 biljaka/ hektaru	preko 4000 biljaka/ hektaru
Riesling	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4,5	4	13.500	16.000	Pinot Noir (Burgundac crni)	4	3,5	12.000	14.000
Sauvignon Blanc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Sauvignon	4	3,5	12.000	14.000
Semillon	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4,5	4	13.500	16.000	Cabernet Franc	4	3,5	12.000	14.000
Savagnin Rose (Traminac)	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4,5	4	13.500	16.000	Merlot	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Blanc (Burgundcac beli)	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4,5	4	13.500	16.000	Malbec	4	3,5	12.000	14.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4,5	4	13.500	16.000	Limberger (Frankovka)	4	3,5	12.000	14.000
Chardonnay	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4,5	4	13.500	16.000	Portugieser (Portugizer)	4	3,5	12.000	14.000
Muscat Ottonel	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4,5	4	13.500	16.000	Gamay Noir (Game)	4	3,5	12.000	14.000
Tamjanika	4,5	4	13.500	16.000	Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4	3,5	12.000	14.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	4,5	4	13.500	16.000	Vranac	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4	3,5	12.000	14.000
Müller Thurgau	4,5	4	13.500	16.000	Prokupac (Rskavac)	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4	3,5	12.000	14.000
Smederevka	4,5	4	13.500	16.000	Skadarka (Kadarka)	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti poljoprivrednog bilja i druge autohtone/regio-nalne sorte	4	3,5	12.000	14.000
Plovdina	4,5	4	13.500	16.000	Ostale sorte upisane u Registar sorti poljoprivrednog bilja i druge autohtone/regio-nalne sorte	4,5	4	13.500	16.000
Ostale sorte upisane u Registar sorti poljoprivrednog bilja i druge autohtone/regio-nalne sorte	4,5	4	13.500	16.000						PREPORUČENE/DOZVOLJENE SORTE BOJADISERI
										Začinak (Negotinsko crno)	4	3,5	12.000	14.000
										Župski bojadiser	4	3,5	12.000	14.000
										Gamay Teinturier (Game bojadiser)	4	3,5	12.000	14.000
										Alicante Bouschet	4	3,5	12.000	14.000

Preporučene/dozvoljene podloge

Preporučene/dozvoljene podloge vinove loze za region Kosovo i Metohija su sve registrovane podloge na Listi sorti i podloga voćaka, vinove loze i hmelja propisane posebnim aktom.

Minimalni sadržaj alkohola

Minimalni sadržaj stvarnog alkohola je 8,5% vol, ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način.

III VINOGRADARSKI REJONI I VINOGORJA

 

1. REJONI I VINOGORJA VINOGRADARSKOG REGIONA CENTRALNA SRBIJA

 

1.1. POCERSKO-VALJEVSKI REJON/CER - VALJEVO

Prostiranje

Pocersko-valjevski rejon se nalazi južno od Save i istočno od Drine, na padinama planina Cera i Vlašića, u gornjim delovima slivova reka Tamnave, Uba, Kolubare i Ljiga na istoku i u slivu reke Jadra na zapadu.

Granice

Granica rejona počinje na severozapadu, na pruzi Loznica - Šabac, na granici K.O. Prnjavor - Novo Selo i ide na jugoistok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Čokešina - Prnjavor sve do asfaltnog puta Čokešina - Prnjavor u potesu "Jesike", zatim tim putem, a potom i asfaltnim putem Čokešina - Lipolist, sve do granice K.O. Petkovica - Lipolist. Granica ide kratko granicom tih K.O. na jug, a zatim na istok putem Petkovica - Culjković, sve do skretanja za Belu Reku. Odatle granica ide granicom K.O. Bela Reka - Lipolist i Culjković - Lipolist, zatim skreće na istok izohipsom 100, na put Radovašnica - Dobrić i njime na jug do skretanja za naselje Prekorečka Mala u potesu "Jelića brdo". Odatle granica ide na istok preko kote 113, prelazi Dobrićku reku (koordinata: N 44° 41’ 08", E 19° 34’ 58") u pravcu preko kote 134, a zatim i putem do kote 139 - "Potes", južno od Maova, zatim nastavlja na istok istim putem, skreće na jug, prelazi granicu K.O. Maovi - Varna (koordinata: N 44° 40’ 55", E 19° 37’ 12") i dolazi do kote 103.7 - "potok Mutnik", 128.6, izlazi na put, njime ide na jugoistok do kote 115.0 i izlazi na asfaltni put Šabac - Volujac u naselju Varna - kota 114.1. Odatle granica ide na jug tim putem, prelazi potok Dumača - 107.6 i od kote 134.4 skreće na istok putem ka selu Vukošić. Granica ide tim putem do kote 128.7 - raskrsnica ka selu Sinošević i putem ka tom selu do kote 131.9 - zapadno od zaseoka Orlovac. Od te kote, granica ide na jug preko potesa "Milutinovača" (koordinata: N 44° 38’ 43", E 19° 40’ 00"), prelazi potok Bojkača i izlazi na tromeđu K.O. Bojić - Sinošević - Varna. Odatle granica nastavlja na jug granicom K.O. Bojić - Sinošević i od zaseoka Loboder nastavlja putem Sinošević - Nakučani - Metlić - Rumska, idući zapadno od reke Dobrave. Granica kod ušća Cerske reke u Dobravu prelazi na asfaltni put Volujac - Bukor i njime sve do kote 174 - istočno od zaseoka Bučje na potoku Rakita. Odatle granica ide na istok preko kota 238 - "Ivak", izlazi na granicu K.O. Bukor - Krivaja (koordinata: N 44° 31’ 36", E 19° 36’ 49"), nastavlja granicom tih K.O. na istok, a zatim i granicom K.O. Krivaja - Radojević i dolazi do kote 276 - "Bobija", zatim nastavlja granicom pomenutih K.O. i dalje na istok granicom K.O. Mrovska - Cukovine preko kote 272 - "Glavčić", zatim Kaona - Cukovine do kote 296 - "Belina glavčina", zatim preko koordinata: N 44° 31’ 03"; E 19° 41’ 39"; N 44° 31’ 00"; E 19° 41’ 42"; N 44° 30’ 48", E 19° 41’ 53"; do kote 252 - "Kozarica", pa preko koordinata: N 44° 30’ 51; E 19° 42’ 07"; N 44° 31’ 01"; E 19° 42’ 22"; N 44° 31’ 12"; E 19° 42’ 41" do kote 291 - "Stolice" gde izlazi na asfaltni put Šabačka Kamenica - Šabac. Odatle granica ide tim putem na severoistok, pa na sever do sela Lojanice gde skreće na istok asfaltnim putem ka Vladimircima i Debrcu, prolazi Vladimirce i dolazi do asfaltnog puta Šabac - Krnić - Jazovnik sve do zaseoka Ciganska Mala, odnosno kote 239 - "Gomilica". Odatle granica ide na istok putem, a zatim na jug do kote 219, dalje na jugoistok, preko potesa "Čot" i izlazi na granicu K.O. Jazovnik - Batalage (N 44° 32’ 51", E 19° 52’ 08"). Dalje granica ide na sever granicom pomenutih K.O., a zatim na istok granicom K.O. Batalage - Kožuar, zatim Kožuar - Tulari, a zatim nastavlja granicom K.O. Tulari - Kalinovac, pa Novaci - Kalinovac, zatim Trlić - Kalinovac, Trlić - Brezovica, pa Trlić - Sovljak, sve do tromeđe K.O. Trlić, Zvizdar i Sovljak. Odatle granica ide granicom sledećih K.O.: Zvizdar - Sovljak, Zvizdar - Gunjevac, Vrhovine - Gunjevac, Vrhovine - Murgaš, Bajevac - Murgaš, Bajevac - Ruklada, Nepričava - Ruklada, Rubribreza - Ruklada, Lajkovac - Ruklada sve do tromeđe K.O. Lajkovac - Ruklada - Jabučje. Granica dalje nastavlja jugoistočno granicom sledećih K.O.: Lajkovac - Jabučje, Ćelije - Jabučje, Ćelije - Petka, Ćelije - Županjac, Županjac - Bogovađa, Bogovađa - Čibutkovica, Čibutkovica - Donji Lajkovac, Latković - Čibutkovica, Latković - Dudovica, Dudovica - Jajčić, Dudovica - Liplje, Liplje - Brajkovac, Brajkovac - Šutci, Brajkovac - Živkovci, Živkovci - Kruševica, Živkovci - Progoreoci, Progoreoci - Ivkovci, Ivkovci - Garaši, Ivkovci - Jelovik, Dragolj - Ivkovci, Ivkovci - Trudelj, Trudelj - Belanovica, Trudelj - Kozelj, Kozelj - Ugrinovci, Kozelj - Štavica, Ivanovci - Štavica, Ivanovci - Dići, Brančić - Dići, Brančić - Gukoš, Ljig - Gukoš, Babajić - Gukoš, Veliševac - Gukoš, Veliševac - Kadina Luka, Veliševac - Gunjica, Rakari - Gunjica, Popadić - Berkovac, Popadić - Struganik, Paštrić - Struganik, Paštrić - Brežđe, Tolić - Brežđe, Ključ - Brežđe, Ključ - Osečenica, Rajković - Osečenica, Rajković - Robaje i ovde granica izlazi na granicu K.O. Mionica i Valjevo. Granica dalje nastavlja granicom sledećih K.O.: Paune - Robaje, Žabari - Robaje, Žabari - Mratišić, Žabari - Prijezdić, Zarube - Prijezdić, Zarube - Ravnje, Dračić - Ravnje, Dračić - Kovačice, Dračić - Brangović, Belić - Brangović, Belić - Lelić, Degurić - Lelić, Sedlari - Lelić, Sedlari - Strmna Gora, Sedlari - Zlatarić, Valjevo - Zlatarić i Rađevo selo - Zlatarić, sve do tromeđe K.O. Rađevo selo - Donja Bukovica - Zlatarić, i dalje granicom K.O. Donja Bukovica - Zlatarić, Donja Bukovica - Pričević, Donja Bukovica - Beomužević, Gornja Bukovica - Beomužević, Gornja Bukovica - Stapar, sve do tromeđe K.O. Gornja Bukovica - Valjevska Kamenica - Stapar (potes "Panin grob" - kota 394). Odatle granica rejona ide na zapad asfaltnim putem preko Valjevske Kamenice - kota 342 i dalje istim asfaltnim putem preko Osladića na zapad do Osečine. Granica dalje skreće na sever asfaltnim putem Osečina - Gornje Crniljevo sve do granice K.O. Gornje Crniljevo - Osečina, skreće na sever tom granicom, a zatim i granicom K.O. Gornje Crniljevo - Konjuša, Donje Crniljevo - Konjuša, Donje Crniljevo - Cvetulja, Galović - Cvetulja, Bukor - Cvetulja, Bukor - Gornja Sipulja, Krivaja - Gornja Sipulja, Krivaja - Pomijača i Rumska - Tekerić sve do asfaltnog puta Zavlaka - Šabac. Granica dalje ide kratko tim putem, a zatim izohipsom 300 po severozapadnom obodu planine Cer do manastira Radovašnica. Dalje granica ide na sever ka selu Dobrić, putem uz obod šume i preko kote 167 severoistočno od potesa "Bobija" do Bele Reke. Granica dalje nastavlja istim putem, ide preko kota 184 i 210, a zatim na sever preko potesa "Markov rov" - kota 249, preko koordinate: N 44° 38’ 53", E 19° 27’ 51" do kote 169 i 148 do granice K.O. Bela Reka - Petkovica (koordinata: N 44° 39’ 33", E 19° 27’ 39"). Granica tu skreće na zapad preko kota 203 - "Mlađevi", 204 i 146 - "Velike njive" do manastira Petkovica, a dalje seoskim putem ka manastiru Čokešina do kote 134. Dalje granica ide na jugozapad preko kote 207, preko koordinate: N 44° 38’ 24", E 19° 24’ 17" do potesa "Grobljanska kosa" - kota 227, pa zatim 176 - "Stojanova kosa" i 211 - "Cerička kosa", skreće na severozapad i nastavlja preko kota 161 - potok Stražanica, 258 - "Bel" do granice K.O. Lešnica - Novo Selo. Granica rejona ide tom granicom K.O. na severozapad, sve do pruge Loznica - Šabac i prugom na severoistok, sve do početne tačke granice rejona.

Karta 1.1.1. Granice rejona i vinogorja Pocersko-valjevskog rejona

Obuhvaćene opštine

Pocersko-valjevski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Loznica, Šabac, Vladimirci, Koceljeva, Osečina, Valjevo, Ub, Lajkovac, Mionica, Ljig i Krupanj.

Površine rejona i vinogorja

Pocersko-valjevski rejon zauzima površinu od 166.989,93 ha, gde je najveće Podgorsko vinogorje.

Tabela 1.1.1. Površine rejona i vinogorja Pocersko-valjevskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Pocersko vinogorje	43.692,10	26,16	32,49
Podgorsko vinogorje	56.683,84	33,94	42,15
Kolubarsko-ljiško vinogorje	34.117,26	20,43	25,37
Ukupno	134.493,21	80,54	100,00
Pocersko-valjevski Ukupna površina (ha)	166.989,93

Površine pod vinogradima

Na osnovu poljoprivrednog popisa iz 2012. godine u Pocersko-valjevskom rejonu ima 190,62 ha vinograda (oko 173,3 ha rodnih vinograda, odnosno oko 93,02%), od čega je 93,85 ha sa stonim sortama i 96,77 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.1.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Pocersko-valjevskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.1.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Šapcu, Valjevu i RC Valjevo (1961-2010).

Tabela 1.1.2. Bioklimatski indeksi za Pocersko-valjevski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Šabac	17.4	1640.0	1361.3	2183.9	10.9	187.1	3.6	4.5	1.9
Valjevo	17.0	1559.1	1315.2	2092.6	10.8	246.2	4.6	3.3	2.2
RC Valjevo	17.4	1659.7	1333.0	2051.0	13.1	221.4	2.4	3.0	0.4

Karta 1.1.2. Vinklerov indeks Pocersko-valjevskog rejona

Zemljišni uslovi

Preovlađujući tip zemljišta ovog rejona je pseudoglej, a zastupljeni su u manjoj meri i vertisol, fluvisol i ostala zemljišta.

Karta 1.1.3. Tipovi zemljišta Pocersko-valjevskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 40’ geografske širine na severu do 44° 11’ geografske širine na jugu rejona.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 110 m do 406 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 150 m do 310 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući od jugozapada ka severoistoku.

Karta 1.1.4. Nadmorska visina Pocersko-valjevskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi. Nagib terena sa postepeno smanjuje idući od jugozapada ka severoistoku.

Karta 1.1.5. Nagib terena Pocersko-valjevskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama. Pored ovoga, na padinama planine Cer sreću se i vinogradi na severoistočnim i severnim ekspozicijama.

Karta 1.1.6. Ekspozicija terena Pocersko-valjevskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno reljefne karakteristike ovog rejona čine sa južne strane planine Suvobor (866 m), Maljen (1103 m) i druge manje planine, a sa uglavnom severozapadne strane niža planina Cer (687 m). Venci i padine ovih planina, koje pripadaju Dinarskim planinama, kao i brdoviti tereni koji su zastupljeni više u jugozapadnom delu rejona ispresecani koritima reka, orografski karakterišu ovaj rejon. Severoistočni deo rejona je više blago brdovit, kao i sa ravnim terenima.

Pejzaž

Rejon se nalazi u nizijsko-brežuljkastom pojasu u severozapadnom delu i više brdovitijem pojasu na jugozapadu sa relativno razuđenim naseljima. Kroz rejon protiču reke Tamnava i Kolubara, oko čijih rečnih korita su zastupljene vlažne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr., dok u ostalom brdskom delu rejona preovlađuju pretežno šume hrasta cera, sladuna i dr. Ovi šumski kompleksi sa pašnjacima, mali voćnjaci i parcele sa ratarskim kulturama (uglavnom pod kukuruzom i strnim žitima) daju pejzažne karateristike ovom rejonu. Kroz rejon protiču i reke Ub i Ljig, koje zajedno sa pratećim šumama i parcelama pod ratarskim kulturama daju karakter jednom delu rejona.

Zastupljenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 1.153 gazdinstva poseduje vinograde, što čini svega oko 1,9% od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, odnosno parcela pod vinogradima se nalaze u opštinama Šabac i Koceljeva, iako najveću površinu pod vinogradima ima opština Valjevo.

Vinogorja

Pocersko-valjevski rejon ima sledeća vinogorja:

1.1.1. Pocersko vinogorje/Pocerina;

1.1.2. Podgorsko vinogorje/Podgorina i

1.1.3. Kolubarsko-ljiško vinogorje/Kolubara - Ljig.

1.1.1. Pocersko vinogorje/Pocerina

Prostiranje

Pocersko vinogorje se nalazi u severozapadnom delu vinogradarskog rejona i obuhvata terene na padinama planine Cer i Vlašić, kao i viših terena istočno i južno od reka Dobrave i Višnjice.

Granice

Na severozapadu granica vinogorja počinje od reke Jerez, od mosta na putu Novo Selo - Čokešina kod izvora "Isakovića izvorac" i kreće na severoistok tom rekom sve do ušća potoka Radanovača. Odatle granica nastavlja na jugoistok, putem iznad potesa "Džajevac" prema zaseoku Stojinovići, a zatim skreće na seoski put kojim u pravcu istoka dolazi do mosta na putu Čokešina - Prnjavor preko potoka Radanovača, kratko tim putem na sever, a zatim i asfaltnim putem ka zaseoku Radikovac, sve do izohipse 120. Granica tu prelazi na izohipsu 120 i njome u pravcu severoistoka dolazi do puta Čokešina - Petkovica i tim putem do asfaltnog puta Prnjavor - Lipolist, sve do granice K.O. Petkovica - Lipolist. Granica ide kratko granicom tih K.O. na jug, a zatim na istok putem Petkovica - Culjković, sve do izohipse 120 u potesu "Belo polje". Granica ide na istok tom izohipsom, prelazi Belu Reku i izlazi na granicu K.O. Lipolist - Bela Reka. Granica ide tom granicom do tromeđe K.O. Bela Reka - Culjković - Lipolist. Odatle granica ide do kote 156, pa do kote 192 na asfaltnom putu Radovašnica - Šabac i tim putem na severoistok do skretanja za naselje Prekorečka Mala u potesu "Jelića brdo". Odatle granica ide kratko na istok ka koti 113 do izohipse 120, zatim ide tom izohipsom najpre na jugozapad, zapadno od Dobrićke reke, a zatim je prelazi kod ušća Radovašničke reke i vraća se na severoistok sve do južnog oboda naselja Prekorečka Mala. Odatle granica ide seoskim putem na jugoistok i preko kote 144 izlazi na izohipsu 150. Odatle granica ide izohipsom 150 na istok, prelazeći reke Mutnik (najjužnija koordinata: N 44° 38’ 48", E 19° 33’ 33" - potes "Šibovi" severno od sela Grušić), Dumaču (najjužnija koordinata: N 44° 37’ 36", E 19° 33’ 48" - zaseok Gornja Mala, istočno od Grušića) i Gljionicu (najjužnija koordinata: N 44° 38’ 13", E 19° 36’ 01" - zaseok Šatarići). Granica tom izohipsom dolazi do puta, koji se od asfaltnog puta Šabac - Volujac odvaja na jugoistok ka potesu "Lipovica" (koordinata: N 44° 39’ 27", E 19° 39’ 17") i tim putem preko kote 137.7 i 131.9 izlazi na izohipsu 130 (koordinata: N 44° 38’ 57", E 19° 40’ 11"). Granica dalje ide tom izohipsom, preseca reku Bojkaču (najjužnija koordinata: N 44° 37’ 07", E 19° 37’ 21" - zaseok Račanska Mala) i izlazi ponovo na asfaltni put Šabac - Volujac - Bukor, odvajajući se kratko od njega izohipsom 130 (koordinata: N 44° 34’ 27", E 19° 36’ 46"), njome dolazi do potesa "Derića mala" - kota 137, gde nastavlja izohipsom 150 na istok, izbacujući tako dolinu donjeg toka Kramske reke, zatim se granica opet uključuje na put Volujac - Bukor i tim putem dolazi do kote 174 - istočno od zaseoka Bučje na potoku Rakita. Odatle granica ide na istok preko kota 238 - "Ivak", izlazi na granicu K.O. Bukor - Krivaja (koordinata: N 44° 31’ 37", E 19° 36’ 48"), nastavlja granicom tih opština na istok, a zatim i granicom opština Krivaja - Radojević i dolazi do kote 276 - "Bobija", zatim nastavlja granicom pomenutih katastarskih opština i dalje na istok granicom K.O. Mrovska - Cukovine preko kote 272 - "Glavčić", zatim Kaona - Cukovine do kote 296 - "Belina Glavčina", zatim preko koordinata: N 44° 31’ 03", E 19° 41’ 39"; N 44° 31’ 00", E 19° 41’ 42"; N 44° 30’ 48", E 19° 41’ 53" do kote 252 - "Kozarica", pa preko koordinata: N 44° 30’ 51", E 19° 42’ 07"; N 44° 31’ 01", E 19° 42’ 22"; N 44° 31’ 12", E 19° 42’ 41" do kote 291 - "Stolice" gde izlazi na asfaltni put Šabačka Kamenica - Šabac. Odatle granica ide na severoistok, pa na sever do sela Lojanice gde skreće na istok asfaltnim putem ka Vladimircima i Debrcu, prolazi Vladimirce i dolazi do asfaltnog puta Šabac - Krnić - Jazovnik sve do zaseoka Ciganska Mala, odnosno kote 239 - "Gomilica". Odatle granica ide pravom linijom u pravcu jugoistoka preko kote 219 i potesa "Čot" do izohipse 150, a zatim njome, izbacujući dolinu reke Vukodraž, u potesu "Šiljakovac" dolazi na granicu opština Koceljeva i Ub (granica K.O. Batalage - Tulari). Granica ide na jug granicom tih K.O. sve do asfaltnog puta Kalinovac - Koceljeva - Bukor, a zatim na zapad tim putem sve do ušća potoka Klenovica u Tamnavu u K.O. Ćukovine. Odatle granica prelazi na izohipsu 160, nedaleko odatle prelazi reku Tamnavu i vraća se na istok tom izohipsom sve do asfaltnog puta Koceljeva - Valjevo. Granica ide kratko tim putem na severoistok, a zatim prelazi na asfaltni put Koceljeva - Novaci - Ub i njime na istok ponovo na granicu opština Koceljeva i Ub, odnosno K.O. Zukve - Novaci. Granica tom granicom K.O. dolazi do tromeđe K.O. Družetić, Gola Glava i Raduša, a zatim nastavlja granicom opština Koceljeva i Valjevo, odnosno K.O. Družetić i Gola Glava sve do preseka sa izohipsom 200. Granica se odvaja na zapad tom izohipsom izbacujući iz vinogorja dolinu reke Ub, prelazi je (najzapadnija koordinata: N 44°25’ 01", E 19° 47’ 48" - potes "Duboka jaruga"), vraća se na istok i izbacujući dolinu potoka Ubić, idući severno od potoka ponovo izlazi na granicu opština Koceljeva i Valjevo, odnosno K.O. Družetić - Gola Glava, severno od zaseoka Donja Jautina. Granica ide na zapad granicom tih K.O, a zatim i granicom K.O. Družetić - Oglađenovac, Družetić - Vlaščić, Vlaščić - Bresnica, Vlaščić - Ljutice, Ljutice - Miličinica, Miličinica - Kamenica, Goločelo - Miličinica, Miličinica - Donje Crniljevo, Donje Crniljevo - Gornje Crniljevo, i tako dolazi do tromeđe K.O. Donje Crniljevo - Gornje Crniljevo - Konjuša. Odatle granica ide kratko na severozapad, a zatim putem Osečina - Donje Crniljevo na sever sve do zaseoka Tomići - 297, gde prelazi na izohipsu 300. Granica nastavlja tom izohipsom na severozapad sve do potesa "Jasikovo polje" na granici K.O. Galović i Bukor. Odatle se granica kratko odvaja od izohipse idući preko sledećih koordinata: N 44° 28’ 41", E 19° 34’ 08"; N 44° 28’ 45", E 19° 33’ 58" i N 44° 28’ 51", E 19° 33’ 57" gde izlazi kratko na asfaltni put i njime ide na severozapad gde dolazi do kote 267 i ponovo izlazi na istu izohipsu u potesu "Bjelik". Granica nastavlja na severozapad tom izohipsom po padinama planine Vlašić sve do zaseoka Ciganska Mala jugozapadno od sela Bukor, a odatle granicom K.O. Bukor i Gornja Sipulja do kote 365 severoistočno od potesa "Vrtače". Odatle granica ide putem preko kota 405 - "Bukorska glava", 384 - "Vojničko groblje" i dalje prema zaseoku Bučje, ponovo prelazi na izohipsu 300. Granica nastavlja na severozapad tom izohipsom, prolazi preko potesa "Rovine" (koordinata: N 44° 32’ 44", E 19° 32’ 59"), izlazi na granicu K.O. Krivaja - Rumska, ide na severoistok tom granicom preko potesa "Kram" i dolazi do kote 174 na Kramskoj reci jugozapadno od sela Rumska. Odatle granica skreće na severozapad potokom koji prolazi kroz potes "Jastrebovac", a zatim i seoskim putem iz Rumske preko potesa "Jastovača" u koti 327 izlazi na asfaltni put Zavlaka - Šabac. Granica dalje ide kratko tim putem na severoistok, a zatim izohipsom 300 po severozapadnom obodu planine Cer do manastira Radovašnica. Dalje granica ide na sever ka selu Dobrić asfaltnim putem uz obod šume sve do kote 230 - "Strelačka", a od te kote i dalje putem na severozapad preko kote 202 izlazi u naselje Bela Reka. Tu granica skreće na jugozapad i ide asfaltnim putem do skretanja za potes "Markov rov", a odatle na severoistok putem koji prati izohipsu 200, preko kote 210 do kote 202 - "Crveno brdo". Odatle granica ide preko kote 148, putem do kote 190 - potes "Kosovac", gde se uključuje na izohipsu 150 i njome dolazi do zapadno od potoka Vlaška. Granica dalje ide preko kota 204 i 146 - "Velike njive" do manastira Petkovica, a dalje seoskim putem ka manastiru Čokešina do kote 134 - ušće Jokinog potoka u reku Nečaju. Odatle granica ide zemljanim putem, na jugozapad preko potesa "Stevanovo brdo", i kratko izohipsom 150, na jugoistok do asfaltnog puta kod manastira Čokešina, a zatim se uključuje na izohipsu 150 i njome zaobilazi potes "Osoje" i izlazi na seoski put Čokešina - "Mršića grob" (Hajdučki grobovi) preko potesa "Joševačka kosa". Od tog potesa, u pravcu izvora Bela voda ide preko kota 176 - "Stojanova kosa" i 211 - "Cerička kosa", a zatim potokom Stražanica ponovo izlazi na izohipsu 150. Granica dalje ide tom izohipsom, zaobilazeći potes "Vitiba" sa južne, istočne i severne strane i dolazi do kote 153 na potoku Trnovica. Odatle granica ide na sever i putem preko potesa "Karapandžin grob", dolazi do početne tačke granice vinogorja na reci Jerez.

Obuhvaćene katastarske opštine

Pocersko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština: Novo Selo, Čokešina, Petkovica, Bela reka, Culjković, Dobrić, Grušić, Pocerski Metković, Bojić, Varna, Rumska, Radovašnica, Desić, Dvorište, Krivaja, Galović, Ćukovine, Donje Crniljevo, Goločelo, Kozarica, Kamenica, LJutice, Subotica, Vladimirci, Bobovik, Skupljen, Jalovik, Jazovnik, Batalage, Svileuva, Koceljeva Varoš, Zukve, Koceljeva, Družetić, kao i katastarske opštine Volujac, Bukor, Gradojević, Draginje, Mali Bošnjak, Bresnica, Brdarica i Krnule.

1.1.2. Podgorsko vinogorje/Podgorina

Prostiranje

Podgorsko vinogorje se nalazi u centralnom delu vinogradarskog rejona, na širem području padina Valjevskih planina, Maljena i Vlašića.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu, od tromeđe K.O. Donje Crniljevo - Gornje Crniljevo - Konjuša i ide na istok granicom opština Osečina i Koceljeva, a zatim i Valjevo i Koceljeva, sve do potoka Ubić na granici K.O. Gola Glava - Družetić. Odatle granica ide potokom na severoistok, a zatim severno, od Donje Jautine prelazi na izohipsu 200. Dalje granica nastavlja tom izohipsom, izbacujući tako doline potoka Ubić, a zatim i reka Ub i Joševa reka, sve do granica opština Valjevo - Ub (granica K.O. Gola Glava - Slatina), istočno od ušća Joševe reke u Ub. Dalje granica ide ponovo granicom opština Valjevo - Ub, a zatim i Valjevo - Lajkovac, sve do pruge Valjevo - Lajkovac na granici K.O. Loznica - Slovac. Odatle se granica vraća na jugozapad tom prugom ka Valjevu, prelazi most na Kolubari i na mostu preko reke Gradac prelazi asfaltni put ka naselju Gradac na izohipsu 200. Granica se vraća nazad na istok tom izohipsom, izbacujući i dolinu reke Banja (najjužnija tačka - Petnička pećina), a zatim se asfaltnim putem Šušeoka - Valjevo spušta na izohipsu 150. Tom izohipsom granica vinogorja nastavlja na istok i ide do severoistočnog oboda naselja Klašnić, gde se penje na izohipsu 180 i dalje njome izbacujući dolinu reka Lipnica (najjužnija koordinata: N 44° 15’ 20", E 20° 01’ 38" - selo Đurđevac) i Lepenica (najjužnija koordinata: N 44° 14’ 06", E 20° 02’ 54" - selo Ključ) i dolazi do asfaltnog puta Divci - Mionica, kojim ide kratko na jug, pa prelazi na izohipsu 180, a zatim i 170, od asfaltnog puta Mionica - Divci. Granica dalje ide na jugoistok tom izohipsom, obuhvatajući naselje Mionicu, a zatim na mestu gde ta izohipsa preseca reku Ribnicu prelazi na asfaltni put po jugoistočnom obodu naselja i preko kote 195 izlazi na izohipsu 200, pre uključenja na asfaltni put Mionica - Divčibare. Odatle granica ide tom izohipsom, izbacujući dolinu reke Ribnica (najjužnija koordinata: N 44° 13’ 48", E 20° 06’ 02" - most u selu Paštrić) i vraća se na sever, sve do asfaltnog puta u selu Tabanović. Granica tu kratko ide tim putem do izohipse 170, a zatim nastavlja izohipsom 170 na severoistok, do zaseoka Stošić, kod ušća Toplice u Kolubaru, a zatim izbacujući dolinu reke Toplice (najjužnija koordinata: N 44° 13’ 35", E 20° 10’ 03" - nedaleko od mosta u selu Gornja Toplica) do potoka Orovac, jugozapadno od sela Dučić, gde prelazi na seoske puteve paralelne uz reku Toplicu preko kota 282 - Raskrsnica na putu Komanice - Dučić, 236 - zaseok "Brđani" i 157 izlazi na asfaltni put Mionica - Gornji Mušić - Donji Mušić - Slovac, sve do granice opština Mionica - Lajkovac (granica K.O. Virovac - Markova Crkva), a zatim i Mionica - Ljig, sve do tromeđe K.O. Rakari - Gunjica - Veliševac. Granica vinogorja se dalje poklapa sa granicom rejona i ide granicama K.O. Rakari - Gunjica, Popadić - Berkovac, Popadić - Struganik, Paštrić - Struganik, Paštrić - Brežđe, Tolić - Brežđe, Ključ - Brežđe, Ključ - Osečenica, Rajković - Osečenica, Rajković - Robaje i ovde granica izlazi na granicu opština Mionica i Valjevo. Granica dalje nastavlja granicom sledećih K.O.: Paune - Robaje, Žabari - Robaje, Žabari - Mratišić, Žabari - Prijezdić, Zarube - Prijezdić, Zarube - Ravnje, Dračić - Ravnje, Dračić - Kovačice, Dračić - Brangović, Belić - Brangović i Belić - Lelić, sve do tromeđe K.O. Belić - Degurić - Lelić. Odatle se granica odvaja od granice rejona i ide najpre granicom K.O. Valjevo - Degurić, a zatim izohipsom 250, istočno od reke Gradac ka Valjevu i kod potesa "Anatema" dolazi do asfaltnog puta ka Valjevu, kratko njime, a zatim prelazi preko koordinate: N 44° 15’ 16", E 19° 53’ 09" na drugu stranu reke Gradac i preko koordinate: N 44° 15’ 22", E 19° 53’ 08" ide u pravcu preko železničkog tunela do asfaltnog puta Valjevo - Sedlari u selu Popare. Granica ide tim putem na zapad, sve do raskrsnice u potesu "Vidrak", a zatim asfaltnim putem na sever do naselja Bair. Granica zatim skreće na zapad, prelazi reku Kolubaru (koordinata: N 44° 16’ 05", E 19° 52’ 40") i idući severno od potesa "Pećina" (koordinate: N 44° 16’ 07", E 19° 52’ 33"; N 44° 16’ 06", E 19° 52’ 21") dolazi do zaseoka Veselinovići i u istom pravcu prelazi reku Obnicu (koordinata: N 44° 16’ 02", E 19° 52’ 00") i dolazi do kote 195, jugoistočno od sela Belo Polje. Odatle ide izohipsom 250, severno od reke Jablanice, sve do potesa "Srećkova strana", odnosno do granice K.O. Sedlari - Zlatarić, a zatim i granicom K.O. Valjevo - Zlatarić i Rađevo selo - Zlatarić, sve do tromeđe K.O. Rađevo selo - Donja Bukovica - Zlatarić, a dalje granicom K.O. Donja Bukovica - Zlatarić, Donja Bukovica - Pričević, Donja Bukovica - Beomužević, Gornja Bukovica - Beomužević, Gornja Bukovica - Stapar, sve do tromeđe K.O. Gornja Bukovica - Valjevska Kamenica - Stapar (potes "Kolarevića brdo"). Odatle granica rejona ide na zapad, preko Valjevske Kamenice - kota 342 i dalje asfaltnim putem, preko Osladića na zapad do Osečine. Granica dalje skreće na sever, asfaltnim putem Osečina - Gornje Crniljevo, sve do granice K.O. Gornje Crniljevo - Osečina, skreće na sever tom granicom i dolazi do tromeđe K.O. Gornje Crniljevo - Donje Crniljevo - Konjuša, odnosno do početne tačke vinogorja.

Podgorskom vinogorju pripada i mali deo u K.O. Gola Glava koji se nalazi sa severne strane vinogorja i obuhvata površinu koja počinje u koordinati: N 44° 24’ 36", E 19° 52’ 37" i ide preko koordinate N 44° 24’ 39", E 19° 52’ 40", a zatim od koordinate N 44° 24’ 42", E 19° 52’ 43" skreće na jugoistok do koordinate N 44° 24’ 38", E 19° 52’ 16", zatim preko koordinate N 44° 24’ 35", E 19° 52’ 48" dolazi do koordinate N 44° 24’ 33", E 19° 52’ 48" gde skreće na zapad i preko koordinata: N 44° 24’ 32", E 19° 52’ 41"; N 44° 24’ 36", E 19° 52’ 41" dolazi do početne tačke oaze.

Obuhvaćene katastarske opštine

Podgorsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština: Sirdija, Osladić, Tuđin, Kamenica, Gola Glava, Sedlari, Valjevo, Klanica, Loznica, Divci, Lukavac, Popučke, Petnica, Beloševac, Klinci, Paune, Mrčić, Klašnić, Uroševac, Sanković, Ključ, Mionica selo, Tolić, Paštrić, Komanice, Maljević, Vrtiglav, Tabanović, Veselinovac, Markova Crkva, Slovac, Virovac, Donji Mušić, Gornji Mušić, Rakari, Dučić, Nanomir, Osečina, Todorin Do, kao i katastarske opštine Gornje Crniljevo, Miličinica, Vlaščić, Oglađenovac, Gornja Bukovica, Rabas, Joševa, Brankovina, Kotešica, Donja Bukovica, Kozličić, Blizonje, Babina Luka, Zabrdica, Grabovica, Rađevo Selo, Dupljaj, Popadić, Rajković, Žabari, Dračić, Belić i Degurić.

1.1.3. Kolubarsko-ljiško vinogorje/Kolubara - Ljig

Prostiranje

Kolubarsko-ljiško vinogorje je izduženo vinogorje u istočnom delu vinogradarskog rejona u području srednjih tokova reka Tamnave, Uba i Kolubare i donjeg toka reke Ljig i sastoji se iz četiri dela koji su međusobno odvojeni ovim vodenim tokovima.

Granice

Severni deo vinogorja obuhvata celokupnu K.O. Tulari, uključujući i područje između te K.O. i asfaltnih puteva Kalinovac - Koceljeva na jugu i Suva Jaruga - Tulari na zapadu.

Oaza Kalinovac obuhvata parcele zapadno od granica Kolubarsko - ljiškog vinogorja. Granica oaze polazi od koordinate: N 44° 29’ 51", E 19° 57’ 32", ide preko koordinata: N 44° 30’ 01", E 19° 57’ 25"; N 44° 25’ 46", E 19° 54’ 32"; N 44° 30’ 00", E 19° 57’ 28"; N 44° 29’ 57", E 19° 57’ 27"; N 44° 29’ 49", E 19° 57’ 28" i dolazi do početne tačke oaze.

Oaza Banjani obuhvata područje oko tromeđe katastarskih opština Kožuar, Vukona i Banjani. Granica oaze počinje na granici K.O. Kožuar - Vukona, severno od potesa Plandište i kreće na severoistok, do oboda šume, a zatim skreće na jugoistok i uključuje se na izohipsu 150 i ide njome sve do kote 151 na glavnom putu. Granica odatle skreće na zapad tim putem i dolazi do početne tačke oaze.

Centralni deo vinogorja je i najveći deo i prostire se između reka Tamnave na severu i Kolubare na jugu. Granica tog dela počinje na severozapadu, na granici opština Ub i Koceljeva (granica K.O. Novaci - Zukve), od asfaltnog puta Koceljeva - Ub i ide tim putem na istok, sve do granice K.O. Trlić - Sovljak, i na jug tom granicom, a zatim i granicom K.O. Zvizdar - Sovljak, sve do asfaltnog puta Pambukovica - Ub. Granica ide tim putem na zapad prema Pambukovici, sve do izohipse 150 u potesu "Rovača", istočno od Pambukovice. Granica tu prelazi na izohipsu 150, nastavlja njome najpre na zapad, prelazi reku Ub (najzapadnija koordinata: N 44° 26’ 08", E 19° 54’ 08" - potes "Ade"), nastavlja tom izohipsom na jug, isključuje se sa izohipse prelazeći granicu K.O. Pambukovica - Raduša u koordinati: N 44° 25’ 46", E 19° 54’ 32" i nakon toga se ponovo uključuje na izohipsu 150, ide njome na istok i nakon toga dolazi do puta Raduša - Dokmir - Čučuge na mestu Stara opština, kratko ide njime, a zatim prelazi na put Čučuge - Kršna Glava. Tim putem granica ide na jug, sve do potoka Dokmirica, a odatle skreće na put ka Boj - brdu i selu Tvrdojevac. Na obodu naselja Tvrdojevac, granica prelazi na izohipsu 150 i nastavlja u istom pravcu na istok, južno od reke Ub, izlazi na granicu K.O. Zvizdar - Gunjevac. Granica dalje ide tom granicom, a zatim i granicom K.O. Vrhovine - Gunjevac, Vrhovine - Murgaš, Bajevac - Murgaš, Bajevac - Ruklada, Nepričava - Ruklada, Rubribreza - Ruklada, sve do granice opština Lajkovac i Ub. Zatim granica nastavlja jugoistočno granicom ovih opština do mesta spajanja K.O. Lajkovac i Jabučje, a zatim granicom ovih dveju K.O. do asfaltnog puta Valjevo - Lajkovac - Jabučje. Odatle granica ide na jugozapad granicom opština Lajkovac - Valjevo, a zatim i Ub - Valjevo i Ub - Koceljeva, sve do početne tačke vinogorja.

Južni (Ljiški) deo vinogorja se prostire između reka Kolubare na severu i Ljig na jugu i istoku. Granica tog dela počinje na severozapadu, od raskrsnice puteva Slovac - Markova Crkva i Slovac - Ratkovac, nedaleko od ušća Toplice u Kolubaru, i ide na istok putem preko naselja Slovac - Ratkovac - Pepeljevac - Palež - Podvodnice - Bogovađa, sve do železničke stanice Bogovađa. Odatle granica ide prugom na jug do prvog pružnog prelaza, a zatim tim putem na jugozapad preko Lom - brda, a zatim i zapadnim pa južnim obodom šume (koordinate: N 44° 18’ 45", E 20° 11’ 15"; N 44° 18’ 36", E 20° 11’ 13"; N 44° 18’ 28", E 20° 11’ 34"; N 44° 18’ 22", E 20° 11’ 46"; N 44° 18’ 31", E 20° 11’ 54"; N 44° 18’ 28", E 20° 12’ 09"; N 44° 18’ 41", E 20° 12’ 12"), sve do asfaltnog puta Donji Lajkovac - Bogovađa, istočno od potesa "Dubravice" (koordinata: N 44° 18’ 50", E 20° 12’ 23"), a zatim na jug obodom šume, između naselja Donji Lajkovac i asfaltnog puta Bogovađa - Latković. Granica dalje ide od kote 128 - raskrsnica puteva kod ušća potoka Jovac u Grabovac putem Donji Lajkovac - Krgovića Kraj - Kedžića Kraj - Vranovac i dalje na istok obodom šume severno od naselja Vranovac (koordinate: N 44° 17’ 28", E 20° 12’ 52"; N 44° 17’ 32", E 20° 13’ 05"; N 44° 17’ 33", E 20° 13’ 29"), sve do pruge Bogovađa - Jajčić. Granica vinogorja se spušta na jug tom prugom, a zatim se uključuje na put Latković - Ljig i tim putem ide sve do severoistočnog oboda naselja Ljig (koordinata: N 44° 14’ 00", E 20° 14’ 40"), a odatle putem na jugoistok do reke Ljig, prelazi je i nastavlja Ibarskom magistralom do raskrsnice kod mosta. Odatle granica ide putem u pravcu juga do izohipse 200, koja se nalazi na granici K.O. Ljig - Babajić i tom granicom ka jugozapadu dolazi do tromeđe K.O. Ljig - Babajić - Gukoš. Dalje granica ide granicom K.O. Babajić - Gukoš, Veliševac - Gukoš, Veliševac - Kadina Luka, Veliševac - Gunjica i dolazi do tromeđe K.O. Veliševac - Rakari - Gunjica. Odatle se granica odvaja na sever i ide granicom opština Ljig - Mionica i Lajkovac - Mionica, sve do asfaltnog puta Virovac - Markova, na granici tih dveju katastarskih opština. Granica vinogorja se odatle odvaja na sever tim putem i dalje prema Slovcu dolazi do početne tačke vinogorja.

Jugoistočni deo vinogorja se nalazi na južnim obroncima brda severoistočno od Ljiga. Granica tog dela počinje na severozapadu, od asfaltnog puta Beograd - Čačak (Ibarska magistrala), na granici opština Ljig i Lazarevac (K.O. Dudovica i Jajčić), kreće se tom granicom na istok, a zatim i granicom opština Ljig i Aranđelovac i Ljig i Gornji Milanovac, sve do asfaltnog puta Ljig - Aranđelovac (granica K.O. Živkovci - Dragolj). Granica se odatle odvaja na zapad tim putem i idući sve vreme severno od reke Kačer, dolazi ponovo do Ibarske magistrale. Granica se odatle odvaja nazad na istok putem po južnom i istočnom obodu šume potesa "Državni zabran", i dalje asfaltnim putem dolazi ponovo do magistrale u naselju Moravci. Granica odatle skreće na sever i magistralom dolazi do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Kolubarsko-ljiško vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Novaci i Batalage i cela katastarska opština Tulari.

Centralni deo: delovi katastarskih opština Novaci, Trlić, Zvizdar, Čučuge, Pambukovica, Dokmir, Tvrdojevac, Nepričava, Rubribreza, Lajkovac, Stepanje, Slovac, Gvozdenović, Kršna Glava, Slatina, Raduša i cele katastarske opštine Vrnovine i Baljevac.

Ljiški deo: delovi katastarskih opština Ratkovac, Pridvorica, Strmovo, Pepeljevac, Vračević, Bogovađa, Donji Lajkovac, Latković, Jajčić, Cvetanovac, Markova crkva i cele katastarske opštine Babajić, Veliševac i Bošnjanović.

Jugoistočni deo: delovi katastarskih opština Liplje, Šutci, Belanovica, Živkovci, Poljanice, Ivanovci, Brančić, Moravci i cela katastarska opština Kalanjevci.

Preporučene/dozvoljene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvoljene sorte za Pocersko-valjevski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvoljenim prinosima (u kilogramima) po biljci i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Pocersko	Podgorsko	Kolubarsko-ljiško	prinos/(kg/biljci)		Prinos/(kg/hektaru)
				3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Neoplanta	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Sila	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Godominka	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Župljanka	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Pocersko	Podgorsko	Kolubarsko-ljiško	prinos/(kg/biljci)		Prinos/(kg/hektaru)
				3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❶❷	❶❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	-	-	-	-	-	-	-
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	❶❷	❶❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	❶❷	❶❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Pocersko	Podgorsko	Kolubarsko-ljiško	prinos/(kg/biljci)		Prinos/(kg/hektaru)
				3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❶❷	❶❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Probus	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	❶❷	❶❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	❶❷	❶❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000

❶ - osnovna rejonirana sorta (preporučena) ❷ - dopunska rejonirana sorta (dozvoljena)

U izuzetno povoljnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po biljci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Pocersko-valjevski rejon (Pocersko, Podgorsko i Kolubarsko-ljiško vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLJENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
	- Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	- Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)	- Čauš beli - Druge sorte I, II i III epohe zrenja
	Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
	- Opuzenska rana - Biserka rana - Demir kapija - Beogradska rana - Kosovska rana - Gročanka	- Karmen - Banatski muskat - Radmilovački muskat - Smederevski muskat - Lasta - Srbija	- Druge sorte I, II i III epohe zrenja
	Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
	- Prima - Ora - Early Muscat - Čabski biser - Cardinal - Irsai Oliver	- Ljana - Matilde - Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) - Perlette (Perlet) - Reine des vignes (Kraljica vinograda)	- Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) - Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) - Druge sorte I, II i III epohe zrenja
PREPORUČENE/DOZVOLJENE LOZNE PODLOGE	- Berlandieri x Riparia, Kober 5BB - Berlandieri x Riparia, SO4 - Berlandieri x Riparia, Teleki 5C - Berlandieri x Riparia, Teleki 8B - Berlandieri x Riparia, 420 A	- Berlandieri x Rupestris, Richter 110 - Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 - Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140	- Berlandieri x Rupestris, Richter 99 - Chasselas X Berlandieri 41B - Fercal - Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENJENIH PROIZVODNJI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	- Jednogubi Gijov (Gujo) - Dvogubi Gijov (Gujo) - Karlovački - Roajatska kordunica	- Kazenavljeva kordunica - Silvo kordunica - Mozerova kordunica	- Župski - Krajinski - Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze	Crvena
	9,0	9,5

 

1.2. REJON NEGOTINSKA KRAJINA/NEGOTINSKA KRAJINA

Prostiranje

Rejon Negotinska Krajina se prostire na krajnjem istoku Centralne Srbije uz rumunsku i bugarsku granicu.

Granice

Granica rejona Negotinska Krajina ide od obale Dunava, istočno od mesta Novog Sipa i niz ovu reku desnom obalom, sve do ušća Timoka. Odatle granica ide na jug levom obalom Timoka, sve do naspram sela Veljkova, a zatim državnom granicom sa Bugarskom do granice opština Negotin i Zaječar na državnoj granici. Odatle granica rejona ide na zapad granicom opština Negotin i Zaječar do tromeđe K.O. Sikole I - Salaš - Glogovica I. Dalje granica izlazi na izohipsu 500 i tom izohipsom ide sve do kote 442 - "Stevanske livade" na asfaltnom putu koji od mesta Sikole vodi ka hotelu "Stevanske livade". Odatle granica nastavlja na sever preko kota 498, a zatim obodom šume, preko koordinata: N 44° 11’ 34", E 22° 17’ 00" i N 44° 11’ 44", E 22° 17’ 00" do kote 517 - "Rud", nastavlja obodom šume preko koordinata: N 44° 12’ 02", E 22° 16’ 57"; N 44° 12’ 20", E 22° 16’ 46" i N 44° 12’ 35", E 22° 16’ 33" do kote 509 - "Livade" i u pravcu ka selu Popovica izlazi na izohipsu 450. Granica dalje ide tom izohipsom sve do severnog oboda sela Popovica i dalje asfaltnim putem Popovica - Plavna, sve do Jaruškog potoka. Tu se granica odvaja od tog asfaltnog puta i nastavlja na sever seoskim putem preko potesa "Ponore", zatim zapadno od potesa "Repičina kosa", pa preko potesa "Mečiji šib" do raskrsnice seoskih puteva između potesa "Polom" i "Tilva mare". Odatle granica rejona obilazi potes "Tilva mare" putem po istočnom i severnom obodu tog potesa i preko kote 500 dolazi do puta sa istočne strane potesa "Seget" i potoka P. Gligorija. Tim putem granica ide na sever do kote 383 - ušće tog potoka u Medveđu reku. Granica dalje nastavlja šumskim putem istočno od potesa "Medveđa", seče asfaltni put Plavna - Klokočevac (potes "Popadija") i istim putem nastavlja na sever prolazeći istočno od potesa "Kolje brdo", "Preslap" i "Kornjet" i dolazi do kote 556 - "Fntena Kuku". Tu granica skreće na jugoistok i ide putem ka potesu "Mali Miroč" sve do reke Turije. Granica tu skreće na jug putem ka selu Plavna i dolazi do asfaltnog puta Plavna - Štubik kod mosta, preko Medveđe reke. Granica odatle nastavlja na istok tim asfaltnim putem do kote 272 - reka "Zamna", a dalje na sever rekom Zamnom do ušća Medveđe reke u nju. Dalje granica ide u pravcu istoka izohipsom 300, sve do nadomak sela Štubik, prelazi na drugu stranu reke putem Štubik - Jagodarac i nastavlja putem severno od reke Zamne ka Malom Miroču, prolazeći sa istočne strane potesa "Ploče" i tim putem preko kote 320 dolazi na raskrsnicu šumskih puteva južno od potesa "Rudine". Odatle granica skreće na sever putem, prolazi zapadno od kote 426 - "Rudine", dolazi do kote 428, preko koordinata: N 44° 19’ 21", E 22° 17’ 02" i N 44° 19’ 19", E 22° 17’ 20" do kote 367 - "Mali Miroč", preko koordinata: N 44° 19’ 13", E 22° 17’ 33" i N 44° 19’ 13", E 22° 17’ 43" do kote 363, preko koordinata: N 44° 19’ 14", E 22° 18’ 06"; N 44° 19’ 10", E 22° 18’ 12" i N 44° 19’ 18", E 22° 18’ 22" do kote 250 - reka "Turija", a zatim na istok tom rekom sve do kote 207 - severno od potesa "Karađorđevo brdo". Odatle granica ide u pravcu severozapada putem preko kote 336 - "Kulare", zatim asfaltnim putem ka selu Jabukovac, sve do kote 283 - "Porkarec". Odatle granica skreće na sever i ide preko kota 322 - asfaltni put Jabukovac - Suvi Kornjet, 334, 268 - Fapa mare i dolazi do zapadnog oboda mesta Vratna. Tu granica prelazi reku Vratnu i nastavlja na zapad izohipsom 200, severno od reke Vratne, sve do potoka koji se uliva u reku Vratnu kod manastira Vratna. Granica tu skreće na sever tim potokom, a zatim u koti 303 prelazi na izohipsu 300, ide kratko njome i u koti 342 - "Kaluđerska poljana" izlazi na šumski put kojim u pravcu severoistoka preko potesa "Prislep" dolazi do kote 107 - potok "Velja mare". Granica dalje nastavlja putem na severozapad preko kota 295 - "Rudina" i 347, a zatim na istok putem preko potesa "Mići glava" i kote 156 - "Strnjak" do kote 110 - potok Buljevica. Odatle granica ide na sever preko kota 294 - "Bobološ", kratko izlazi na izohipsu 250, zatim dolazi do kote 350 - "Bačiji", a zatim sve vreme idući obodom šume, preko koordinata: N 44° 27’ 16", E 22° 22’ 32"; N 44° 27’ 27", E 22° 22’ 15"; N 44° 27’ 17", E 22° 22’ 13"; N 44° 27’ 34", E 22° 22’ 18"; N 44° 27’ 24", E 22° 22’ 02"; N 44° 27’ 52", E 22° 22’ 19"; N 44° 27’ 53", E 22° 21’ 59"; N 44° 28’ 07", E 22° 22’ 15" i N 44° 27’ 57", E 22° 21’ 52" dolazi do kote 408 - "Badi". Granica dalje nastavlja putem preko kote 410 do kote 409 -"Veliki Strnjak", zatim putem do kota 432 - "Balta prun", 435 - "Alun", 417 - seoska škola u Alunu, 405 i 306 - severno od potesa "Strnjak" i putem koji prati izohipsu 250 izlazi na reku Reka u koti 98. Granica dalje ide putem uz tu reku prema njenom nastanku, od Blederije i Ravne reke, zatim uz reku Blederiju i putem preko potesa "Mali beljen" i kote 296, pa obodom šume preko koordinata: N 44° 30’ 45", E 22° 23’ 37" i N 44° 30’ 33", E 22° 23’ 48" do kote 109 - Ravna reka. Tu granica skreće na severoistok, putem preko kota 316 - "Kraku bibuluj", 356 - "Čoka pešteri", 372 i 370 - "Iba bara", a zatim na severozapad putem prema Petrovom Selu do kote 453 severno od zaseoka Kilome. Odatle granica skreće na istok, putem južno od potesa "Kraku Žiko", zatim preko kote 373 - južno od zaseoka Rudine, 395 - "Velika livada", 339 - "Balta dop" do kote 313 - zapadno od potesa "Grabari". Tu granica skreće pretežno u pravcu severa i preko kota 113 - Velika reka, 218 - "Velika Kolarnica" i 285 - "Bunarište", izlazi na izohipsu 300 i njome sve do mesta južno od kote 388, između potesa "Kraku Stepan" i "Kraku Nuku", zatim preko te kote i kote 426 - jugozapadno od potesa "Čipan" izlazi na izohipsu 400 u potesu "Kraku Urlaturi", kratko na sever njome i putem koji prati tu izohipsu do kote 397 na putu potes "Surdupi" - potes "Sanunj". Tu granica skreće na istok i ide izohipsom 350, južno od reke Valja Mare do kote 376 - "Strnjak", preko kota 360, 294 i 175 - "Volja Mik" i na zapadnom obodu Podvrške Velike čuke izlazi na izohipsu 250 i njome prema jugozapadnom obodu mesta Podvrška, ostavljajući šumu potesa "Velika čuka" izvan granice područja. Granica dalje ide na sever putem po zapadnom obodu naselja i dalje preko kote 350 potesa "Mala čuka", izohipsom 300 zapadno od potesa "Ornica", zatim preko kote 412 do istočnog oboda potesa "Kameni krst" i preko kote 343 - "Valja mare" izlazi na izohipsu 400 severno od potesa "Stranjak". Granica nastavlja tom izohipsom idući zapadno od potesa "Manastirski gaj" do šumskog puta južno od potesa "Kalfa" i tim putem u pravcu severoistoka preko potesa "Cuca" i "Krst" preko severnog oboda mesta Sip dolazi do početne tačke rejona na obali Dunava.

Karta 1.2.1. Granice rejona i vinogorja rejona Negotinska Krajina

Obuhvaćene opštine

Rejon Negotinska Krajina obuhvata teritoriju u opštinama Kladovo i Negotin.

Površine rejona i vinogorja

Rejon Negotinska Krajina zauzima površinu od 119.627,00 ha, gde je najveće Negotinsko vinogorje.

Tabela 1.2.1. Površine rejona i vinogorja rejona Negotinska Krajina

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Ključko vinogorje	12.419,64	10,38	14,98
Brzopalanačko vinogorje	9.477,32	7,92	11,43
Mihajlovačko vinogorje	19.530,83	16,34	23,57
Negotinsko vinogorje	27.769,24	23,24	33,53
Rogljevačko-rajačko vinogorje	13.673,35	11,43	16,49
Ukupno	82.870,38	69,31	100,00
Rejon Negotinska Krajina Ukupna površina (ha)	119.627,00

Površine pod vinogradima

Na osnovu poljoprivrednog popisa iz 2012. godine u rejonu Negotinska Krajina ima 978,04 ha vinograda (oko 955,83 ha rodnih vinograda, odnosno 97,73%), od čega je 87,92 ha sa stonim sortama i 890,12 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.2.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim rejonom Negotinska Krajina

Klimatski faktori

U tabeli 1.2.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Negotinu, Đerdapu, Tekiji i Donjem Milanovcu (1961-2010).

Tabela 1.2.2. Bioklimatski indeksi za rejon Negotinska Krajina

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Negotin	17.8	1717.9	1390.8	2278.1	11.5	127.5	3.8	4.6	2.8
Đerdap	18.0	1750.4	1436.6	2198.2	13.5	159.9	0.6	1.1	0.4
Tekija	17.4	1624.2	1368.1	2157.6	12.0	189.9	1.3	2.2	0.4
Donji Milanovac	16.8	1501.5	1302.7	2044.2	11.7	124.9	1.4	1.8	0.6

Karta 1.2.2. Vinklerov indeks rejona Negotinska Krajina

Zemljišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemljišta ovog rejona su ranker, sirozem, litosol na peščaru, flišu i rožnacima, litosol na škriljcima i gnajsu i zemljišta u lesiviranju, kao i vertisol i eutrični kambisol, a zastupljeni su u nešto manjoj meri i ostali tipovi zemljišta. U područjima gde se nalaze vinogradi preovlađuju vertisol, eutrični kambisol i peskovita zamljišta.

Karta 1.2.3. Tipovi zemljišta rejona Negotinska Krajina

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 39’ geografske širine na severu do 44° 01’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 60 m do 480 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 100 m do 270 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući od zapada ka istoku.

Karta 1.2.4. Nadmorska visina rejona Negotinska Krajina

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi, dok se u centralnom delu rejona (padine planina idući od severa ka jugu) nalaze i nešto strmiji tereni okrenuti prema istočnoj strani. Nagib terena se postepeno smanjuje idući od zapada ka istoku sa izuzetkom centralnih uzvišenja.

Karta 1.2.5. Nagib terena rejona Negotinska Krajina

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.2.6. Ekspozicija terena rejona Negotinska Krajina

Orografske karakteristike

Opografske, odnosno reljefne karakteristike ovog rejona daju planina Miroč (768 m) sa severozapadne strane rejona, sa zapadne strane niža planina Veliki greben (656 m), dok se sa jugozapadne strane nalazi srednje visoka planina Deli Jovan (1136 m). Padine ovih planina koje pripadaju Karpatsko-balkanskom planinskom sistemu, kao i brdoviti tereni zapadnog dela rejona, orografski karakterišu ovaj rejon. Od planinskih završetaka i brdovitih terena na zapadu, reljef polako prelazi u blago brdovite i ravne terene, na istoku i završava se obalom na reci Dunav.

Uticaj velikih vodenih površina i uticaj šuma

Severnom, severoistočnom, istočnom i jugoistočnom stranom rejona protiče reka Dunav (granica na tim delovima) koja utiče na ranije sazrevanje grožđa u predelima priobalja, zbog pojačanog difuznog zračenja koje potiče od vodenog ogledala. Takođe, reka Dunav utiče na mikroklimat područja u blizini reke u ovom rejonu u toku zime, pošto se ublažavaju nagla kolebanja temperature i time se smanjuje opasnost od zimskih mrazeva.

U ovom rejonu su dosta zastupljene šume na padinama planine Deli Jovan, koje imaju izvestan uticaj na vinogradarsku proizvodnju u istočnom delu rejona.

Pejzaž

Rejon se nalazi celom dužinom u zapadnom i središnjem delu u brežuljkasto-brdskom pojasu, gde se nalaze pretežno šume hrasta, cera, sladuna i dr., a na višim terenima i brdske bukove šume. Oko rečnog korita reke Timok, koja protiče u južnom delu rejona, nalaze se poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, vrbe, topole i sl. Na pejzažne karakteristike utiču i uglavnom sitne parcele sa ratarskim kulturama i voćnjacima, a posebnost ovog rejona su i pivnice, odnosno pimnice u Rogljevačko-rajačkom vinogorju - jedinstvena vinska sela sa objektima tradicionalnog narodnog graditeljstva iz XVIII i XIX veka koji služe za proizvodnju vina.

Zastupljenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 3.104 gazdinstva poseduje vinograde, što čini oko 45,4% od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i najviše parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Negotin.

Vinogorja

Rejon Negotinska Krajina ima sledeća vinogorja:

1.2.1. Ključko vinogorje/Ključ;

1.2.2. Brzopalanačko vinogorje/Brza Palanka;

1.2.3. Mihajlovačko vinogorje/Mihajlovac;

1.2.4. Negotinsko vinogorje/Negotin;

1.2.5. Rogljevačko-rajačko vinogorje/Rogljevo - Rajac.

1.2.1. Ključko vinogorje/Ključ

Prostiranje

Ključko vinogorje obuhvata severni deo rejona.

Granice

Granica vinogorja kreće od mesta Novi Sip na Dunavu i ide niz ovu reku desnom obalom, sve do severoistočnog oboda naselja Kladovo, zatim asfaltnim putem ka Kostolu skreće na jug, od Kostola putem preko kote 49.0, između potesa "Lanci" (u vinogorju) i potesa "Čardak" (van vinogorja) i dalje na zapad putem između potesa "Pesak" i "Kladovskog rita", obilazi rit i nastavlja putem između potesa "Osojna" i rita do izohipse 100. Granica nastavlja na istok tom izohipsom iznad naselja Mala Vrbica i Velika Vrbica, sve do kote 100.0 - raskrsnica zemljanih puteva, severoistočno od potesa "Stari vinogradi". Odatle granica ide na istok putem prema mestu Rtkovo do kote 81.1 i preko kote 75.8, putem između parcela izlazi na asfaltni put Rtkovo - Korbovo (koordinata: N 44° 33’ 20", E 22° 43’ 57") na severnom obodu potesa "Grindu mare". Tim putem granica vinogorja ide kratko na jugozapad i u koti 59.5 prelazi na izohipsu 60 i tom izohipsom, obuhvatajući potes "Stari vinogradi", dolazi do mesta Vajuga. Granica dalje ide asfaltnim putem Vajuga - Milutinovac i dolazi do raskrsnice puteva ka Velesnici i Kladovu. Odatle granica skreće na sever, kratko putem ka Kladovu, a zatim izohipsom 60 izbacuje dolinu Podvrške reke iz vinogorja. Granica se dalje uključuje na asfaltni put Milutinovac - Velesnica, nedaleko od mosta preko Podvrške reke i njime na jug do granice K.O. Milutinovac - Velesnica. Granica tu skreće na zapad i ide granicom tih K.O., a zatim i Rečica - Velesnica, Podvrška - Velesnica i Podvrška - Velika Kamenica do kote 354 - "Kruča feči". Odatle granica skreće pretežno u pravcu severa i ide preko kote 343 - "Livez" na izohipsu 300, zatim tom izohipsom do kote 327 - severno od potesa "Livez" i u koti 175 - "Volja Mik" izlazi na granicu rejona. Granica vinogorja dalje ide granicom rejona, odnosno na zapadnom obodu Podvrške i Velike čuke izlazi na izohipsu 250 i njome prema jugozapadnom obodu mesta Podvrška, ostavljajući šumu potesa "Velika Čuka" izvan granice vinogorja. Granica dalje ide na sever putem po zapadnom obodu naselja i dalje preko kote 350 potesa "Mala čuka", izohipsom 300 zapadno od potesa "Ornica" i preko kote 412 do asfaltnog puta Kladovo - Petrovo Selo. Odatle se granica odvaja od granice rejona i skreće na istok izohipsom 350, južno od potoka Valja Mare do prvog šumskog puta, a zatim njime na sever preko kote 250 i potesa "Geceri", "Vojnjača" i "Šarban" do izohipse 300. Tom izohipsom granica ide u pravcu severoistoka preko potesa "Manastirski gaj", "Čeret", "Frunz", "Fjeriga" i "Dragiš" do potesa "Cuca" na granici rejona. Tu granica skreće na istok i putem preko potesa "Krst", preko severnog oboda mesta Sip dolazi do početne tačke vinogorja na obali Dunava.

Obuhvaćene katastarske opštine

Ključko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Davidovac, Kladušnica, Kladovo, Kostol, Velika Vrbica, Rtkovo, Korbovo, Vajuga, Podvrška i Manastirica, kao i katastarske opštine Milutinovac i Rečica.

1.2.2. Brzopalanačko vinogorje/Brza Palanka

Prostiranje

Brzopalanačko vinogorje obuhvata severoistočni deo rejona pored Dunava.

Granice

Granica vinogorja kreće od granica K.O. Podvrška - Velika Kamenica kod kote 354 - "Kruča feči" i kreće na istok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Podvrška - Velesnica, Rečica - Velesnica i Milutinovac - Velesnica do asfaltnog puta Kladovo - Brza Palanka (Dunavska magistrala). Odatle granica ide izohipsom 70 sve do potoka Mrtvica, zatim putem između potesa "Prlagur" (u vinogorju) i "Salaš lupuluj" (van vinogorja) preko kote 61.2 i između potesa "Arke" i "Supdžal" do Dunavske magistrale, izbacujući tako niske terene prema Dunavu od Velesnice do Brze Palanke. Granica ide kratko na jug magistralom, a zatim ispred mosta prelazi na izohipsu 50, izbacujući tako donji tok reke Reka iz vinogorja i od Grobljanskog potoka nastavlja magistralom do Slatinske reke, odnosno granice K.O. Kupuzište - Slatina. Granica vinogorja tu skreće na zapad tom granicom, a zatim i granicom K.O. Kupuzište - Urovica do kote 350 na putu Urovica - Alun. Tu granica skreće na sever tim putem prema Alunu preko kota 356 - "Meteriz", 379 - "Čerkez", 410 - "Karpin", 417 - škola u Alunu i kratko na istok putem do kote 400. Odatle granica skreće na severoistok putem preko kote 309 - "Funtenić" i šumskim putem u istom pravcu do reke Reke, severno od potesa "Aleksinar", ponovo skreće na severozapad i putem pored Reke dolazi do ušća Ravne reke u Reku, a zatim preko kota 109 - "Ravna reka", 316 - "Kraku bibuluj" i 256 - "Kamenu Marko" i putem preko kote 306 i 356 - potesa "Čoka pešteri", kota 372 i 370 - "Iba bara" do raskrsnice šumskih puteva nedaleko od izvora Iba bara. Tu granica skreće na istok putem preko potesa "Kraku čorovan" i kota 314, pa na sever preko kota 295 - "Čoka Jonji", 299 - "Ciganija", obodom šume do kote 179 - "Vrela", 313 - zapadno od potesa "Grabari". Tu granica skreće pretežno u pravcu istoka preko kota 113 - "Velika reka", 218 - "Velika Kolarnica" i 285 - "Bunarište", preklapajući se sa granicom rejona izlazi na izohipsu 300 i njome sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Brzopalanačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Velika Kamenica, Velesnica, Ljubičevac, Reka i Urovica, kao i katastarske opštine Grabovica, Brza Palanka i Kupuzište.

1.2.3. Mihajlovačko vinogorje/Mihajlovac

Prostiranje

Mihajlovačko vinogorje se nalazi južno od Brzopalanačkog i njegov najveći deo obuhvata vinogradske terene pored Dunava.

Granice

Granica vinogorja kreće od granice opština Negotin i Kladovo u potesu "Roman" i ide na istok tom granicom, odnosno granicom K.O. Urovica - Kupuzište i Slatina - Kupuzište do ušća Slatinske reke u Dunav. Odatle granica ide Dunavskom magistralom na jug do raskrsnice asfaltnih puteva Mihajlovac - Prahovo i Mihajlovac - Dušanovac, ide putem prema Dušanovcu i putem koji prati izohipsu 70, severozapadno od potesa "Periš", a zatim od asfaltnog puta Dušanovac - Samarinovac izohipsom 70 u pravcu jugozapada, a zatim i istoka, ostavljajući tako van vinogorja niže terene potesa "Mastalog". Granica dalje nastavlja zemljanim putem, zapadno od Dupljanske reke i severno od Jaseničke reke, preko kote 53.22, obuhvatajući tako potese "Mali Dževrin", "Dževrin" i "Strana", sve do granice K.O. Dušanovac - Vidrovac. Granica dalje ide na zapad tom granicom, a zatim i granicom K.O. Dupljane - Vidrovac, Malajnica - Vidrovac, Malajnica - Jasenica, Malajnica - Štubik I i Jabukovac - Štubik I sve do kote 317 "Karađorđeva glavčina". Tu granica skreće na sever obodom šume, preko koordinata: N 44° 19’ 07", E 22° 20’ 03" i N 44° 19’ 11", E 22° 20’ 44", u potesu "Karađorđevo brdo" dolazi do kote 207 - reka "Turija", tu izlazi na izohipsu 250, njome ide do kote 238 - potok "Turijica". Tu granica izlazi na seoski put i njime ide do kote 283 - "Porkarec" i dalje na sever putem preko potesa "Čoka mori", "Vrela" i "Faca mare", zatim kote 268 i preko zapadnog oboda sela Vratna i potesa "Faca srbuli" dolazi do kote 211 - "Tuferi". Granica dalje nastavlja na sever, najpre izohipsom 200 do reke Valja Mare. Tu kratko skreće na severozapad tim potokom do kote 107 - potok "Valja Mare" i dalje na severozapad preko kota 295 - "Rudina" i 347, a zatim na istok putem preko potesa "Mići glava" i kote 156 - "Strnjak" do kote 110 - potok Buljevica. Odatle granica ide na sever preko kota 294 - "Bobološ" i 350 - "Bačiji", a zatim skreće na jugoistok i preko kote 336 dolazi do granice opština Negotin i Kladovo u potesu "Roman", odnosno početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Mihajlovačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Urovica, Mihajlovac, Dušanovac, Jabukovac i Vratna, kao i katastarske opštine Slatina, Mala Kamenica, Dupljane i Malajnica.

1.2.4. Negotinsko vinogorje/Negotin

Prostiranje

Negotinsko vinogorje zauzima središnji deo rejona i najveće je vinogorje u čitavom rejonu.

Granice

Granica rejona počinje od potesa "Kožuvarac", severozapadno od sela Štubik, odatle ide na istok preko koordinata: N 44° 18’ 23", E 22° 20’ 42’; N 44° 18’ 15", E 22° 21’ 12" i N 44° 18’ 28", E 22° 21’ 26" i izlazi na granicu K.O. Štubik I - Malajnica, a zatim ide na jugoistok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Jasenica - Malajnica, Vidrovac - Malajnica, Vidrovac - Dupljane i Vidrovac - Dušanovac, sve do izohipse 70 u potesu "Strana" na asfaltnom putu Miloševo - Dupljane. Dalje granica ide najpre na zapad, a zatim i jug izohipsom 70, izbacujući tako donji tok Jaseničke reke i grad Negotin, a obuhvatajući Bratujevačke pimnice, sve do asfaltnog puta Negotin - Rečka. Dalje granica ide na jugoistok putem ispod potesa "Đalu balej" do asfaltnog puta Kobišnica - Veljkovo, kratko tim putem na jug, a zatim izohipsom 70 na jugoistočnom obodu pomenutog potesa do granica K.O. Kobišnica - Mokranje. Dalje granica ide na zapad tom granicom, a zatim i Negotin - Mokranje, Čubra - Mokranje, Čubra - Rečka, Brestovac - Rečka, Brestovac - Metriš, Metriš - Sikole I i Sikole I - Salaš, sve do Mačke reke. Tu granica skreće na sever i ide preko kota 355 i izohipsom 400 preko kote 391 - "Devnica", zatim istom izohipsom sve do asfaltnog puta Sikole - vrh "Mali Deli Jovan", nastavlja severozapadno do kote 498, a zatim na severoistok do asfaltnog puta Sikole - Popovica. Tim putem granica ide na sever sve do kote 432 - "Tatarija", a zatim skreće na severozapad, obuhvatajući naselje Popovica izohipsom 450 i ponovo se uključuje na asfaltni put u koti 410, na severozapadnom obodu naselja. Granica nastavlja asfaltnim putem Popovica - Plavna do raskrsnice asfaltnih puteva, nedaleko od seoskog groblja u Plavni, a zatim i na istok asfaltnim putem Plavna - Štubik do skretanja za potes "Jagodarac". Tu granica skreće na severozapad putem prema tom potesu do reke Zamne, a zatim preko kote 242 dolazi do kote 290 - "Kožuvarac", odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Negotinsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Štubik I, Vidrovac, Negotin, Kobišnica, Sikole, Popovica i Plavna, kao i katastarske opštine Jasenica, Štubik II, Glogovica II, Sikole II, Čubra, Brestovac, Trnjane, Karbulovo i Šarkamen.

1.2.5. Rogljevačko-rajačko vinogorje/Rogljevo - Rajac

Prostiranje

Rogljevačko-rajačko vinogorje obuhvata južni deo rejona i sastoji se iz dva dela: većeg, severnog i manjeg, južnog.

Granice

Granica severnog dela vinogorja kreće od granice opštine na mestu spajanja K.O. Rečka - Klenovac - Metriš. Granica ide na severoistok granicom K.O. Rečka - Brestovac, Rečka - Čubra, Mokranje - Čubra i Mokranje - Kobišnice sve do Čubarske reke. Granica dalje ide nizvodno tom rekom do železničke stanice Mokranje, a zatim skreće na zapad putem koji prati izohipsu 60, severno od Sikolske reke ka Mokranju i dolazi do raskrsnice puteva ka Negotinu i puta koji vodi ka vodopadima. Odatle granica ide putem koji prati obod šume iznad vodopada preko kota 118, 211 - "Trsa", 296, 268 - "Kremenjača", 143 - "Bučki potok" i 246 - "Jaranovac". Odatle granica izbacuje šumu potesa "Kandžik brdo" izohipsom 230 do tačke severno od kote 252 - "Kandžik brdo". Odatle granica ide kratko na sever, putem ka vodopadima, a zatim i na istok asfaltnim putem Mokranje - Veljkovo uz Sikolsku reku. Granica ide tim putem do izohipse 60, kojom ide kratko na jugoistok do pružnog prelaza na asfaltnom putu Negotin - Veljkovo. Odatle granica ide na jugozapad prugom, sve do granice opština Negotin i Zaječar, jugozapadno od mesta Tamnič i dalje tom granicom sve do početne tačke.

Granica južnog dela vinogorja kreće od zemljanog puta u potesu "Ključ", južno od železničke stanice Brusnik na granici opština Negotin i Zaječar i kreće na istok tim putem prema mestu Braćevac, idući severno i istočno od potesa "Karaula", a zatim od Braćevačke reke putem uz desnu obalu Timoka, obuhvatajući naselja Crnomasnica, Zlokuće i Kovilovo, sve do državne granice sa Bugarskom. Odatle granica ide na jug državnom granicom, sve do granice opština Negotin i Zaječar, a zatim ide sve do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Rogljevačko-rajačko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Rečka, Mokranje, Tamnič, Smedovac, Rogljevo, Veljkovo i Rajac.

Južni deo: delovi katastarskih opština Braćevac, Crnomasnica, Aleksandrovac i Kovilovo.

Preporučene/dozvoljene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvoljene sorte za rejon Negotinska Krajina po vinogorjima, koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvoljenim prinosima (u kilogramima) po biljci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	ključko	Brzopalanačko	Mihajlovačko	Negotinsko	Rogljevačko-rajačko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Plovdina (Slankamenka)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Bagrina	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka			❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Župljanka	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Kladovska bela	❷	❷				2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling italico (Italijanski rizling, Graševina)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	ključko	Brzopalanačko	Mihajlovačko	Negotinsko	Rogljevačko-rajačko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac		❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)		❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Negotinka	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon		❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc		❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	ključko	Brzopalanačko	Mihajlovačko	Negotinsko	Rogljevačko-rajačko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
						3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika crna	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)		❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac		❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)		❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Negotinka	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon		❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc		❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000

❶ - osnovna rejonirana sorta (preporučena) ❷ - dopunska rejonirana sorta (dozvoljena)

U izuzetno povoljnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po biljci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Rejon Negotinska Krajina (sva vinogorja)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLJENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
	- Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	- Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)	- Čauš beli - Crveni drenak (Razaklija) - Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
	- Opuzenska rana - Biserka rana - Demir kapija - Beogradska rana - Kosovska rana - Gročanka	- Karmen - Banatski muskat - Radmilovački muskat - Smederevski muskat - Lasta - Srbija	- Beogradska besemena - Negotinski rubin - Kavadarski drenak - Antigona - Povardarska pozna - Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
	- Prima - Ora - Early Muscat - Čabski biser - Cardinal - Irsai Oliver - Ljana - Matilde - Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) - Perlette (Perlet) - Reine des vignes (Kraljica vinograda)	- Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) - Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) - Exalta - Muscat Precoce de Saumur - Danlas - Alina - Angela - Astaniskij - Fanny - Georg - Lival	- Nadegda Azos - Muscat Rose St Vallier - Michele Palieri - Victoria - Katharina - Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) - Moldova - Alphonse Lavallée - Italia (Muskat italija) - Muscat d’Alexandrie (Aleksandrijski muskat - Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLJENE LOZNE PODLOGE	- Berlandieri x Riparia, Kober 5BB - Berlandieri x Riparia, SO4 - Berlandieri x Riparia, Teleki 5C - Berlandieri x Riparia, Teleki 8B - Berlandieri x Riparia, 420 A	- Berlandieri x Rupestris, Richter 110 - Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 - Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140	- Berlandieri x Rupestris, Richter 99 - Chasselas x Berlandieri 41B - Fercal - Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENjENIH PROIZVODNjI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	- Jednogubi Gijov (Gujo) - Dvogubi Gijov (Gujo) - Karlovački - Roajatska kordunica	- Asimetrična kordunica - Kazenavljeva kordunica - sa slobodnim (padajućim) lastarima	- Silvo kordunica - Mozerova kordunica - Župski - Krajinski - Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze	Crvena
	10,0	10,5

 

1.3. KNJAŽEVAČKI REJON/KNJAŽEVAC

Prostiranje

Knjaževački rejon se nalazi na prostoru oko gornjeg toka reke Timok i okružen je planinama.

Granice

Granica Knjaževačkog rejona počinje od granice opštine Zaječar i Negotin, istočno od mesta gde se spajaju K.O. Salaš, Glogovica I i Sikole I u potesu "Latovo" i odatle granica kreće na istok, granicom opština Zaječar i Negotin do srpsko - bugarske granice. Dalje granica ide južno državnom granicom, sve do izohipse 400 na severnoj padini Vrške čuke i tom izohipsom ide na zapad do kote 410, a zatim na jugozapad asfaltnim putem Vrška Čuka - Grljan do ispred mesta Avramica, a odatle na jug izohipsom 300 do kote 307 - "Kravarnik". Odatle granica nastavlja na jug izohipsom 200 ispod brda Bezdet i dalje na jug tom izohipsom, idući uzvodno iznad Belog Timoka. Tom izohipsom ide na jug sve do potoka Strčikrak, severno od zaseoka Krčeta. Tu granica skreće na jugoistok do kote 308 - potok "Manaševac" i dalje na jug izohipsom 350 iznad sela Mali Izvor i Selačka i njome sve do Selačke reke, a zatim na jugoistok preko kota 452 - "Pecani rt", putem do kote 420, 450 - "Čuka", 304 - "Suva reka" i 430 - "Golča", i u selu Petruša izlazi na asfaltni put (koordinata: N 43° 39’ 48", E 22° 20’ 16"), a zatim na jug seoskim putem do potesa "Nedeljkov trap". Odatle granica nastavlja seoskim putem na jugozapad, preko kota 518 - potes "Potpis", 398 iznad sela Jelašnica, zatim kratko asfaltnim putem Jelašnica - Šarbanovac do izohipse 300 i nastavlja na jug preko kota 465, potesa "Popova ornica" do manastira Sveti Petar - kota 447, a zatim 453, 509 - "Vujin del". Odatle granica izlazi na seoski put i ide na jugozapad do kote 445 - "Đumiš čuka", a zatim od koordinate: N 43° 34’ 58", E 22° 18’ 52" izlazi na granicu K.O. Lokva - Berćinovac kojom nastavljaju na jugozapad i dolaze do kote 451, zatim izohipsom 450 do kote 463, zatim granicom K.O. Trgovište - Štitarac preko potesa "Duboki dol" i kote 329, potesa "Garvanica", zatim kratko granicom K.O. Štitarac - Žukovac do oboda šume i kote 517 - "Vri del". Granica dalje nastavlja obodom šume preko koordinata: N 43° 32’ 36", E 22° 18’ 32"; N 43° 32’ 24", E 22° 18’ 42"; N 43° 32’ 11", E 22° 18’ 57" do kote 510 - "Gola padina", istočno od Žukovca i 284 - asfaltni put Knjaževac - Sokolovica. Tu granica skreće na zapad Žukovačkom rekom do ušća u Trgoviški Timok i dalje na zapad preko kota 250, 458 - "Magolj", kratko izohipsom 450 do kote 442 - jugoistočno od sela Žlne, 497 - "Lisiji vrh", zatim izohipsom 500 do kote 496 - "Brzinske Pojate". Odatle se granica uključuje na put i skreće na sever do kote 324 - "Zanjivske Pojate" i prelazi potes "Mali golaš" - kota 457. Granica zatim ide na sever asfaltnim putem Niš - Knjaževac sve do kote 293, gde se odvaja na zapad i putem prema selu Rgošte i zaobilazeći selo sa južne strane (najjužnija koordinata: N 43° 32’ 22", E 22° 12’ 25") izlazi na kotu 262 iznad potesa "Bolvan". Dalje granica ide na jug, putem prema selu Orešac i zaobilazi selo sa istočne strane preko kota 279 i 450 i dalje na sever izohipsom 450 sve do Svrljiškog Timoka, zatim izohipsom 400, zapadno od potesa "Mastina", a zatim i izohipsom 450, severno od potesa "Potkapine" i preko potesa "Vrtača" i crkve Svetog Nikole, zapadno od Vasilja i dalje na severozapad seoskim putem po obodu šume, preko kota 400 i 506 na put Knjaževac - Skrobnica, kod skretanja za selo Šuman Topla. Dalje granica nastavlja na sever asfaltnim putem prema selu, uključujući naselje i izlazi na kotu 597 iznad sela i dalje izohipsom 600 do asfaltnog puta Orešac - Zorunovac kod kote 585. Dalje granica ide na severozapad i ulazi u Sokobanjsku kotlinu, putem preko Orešca do Čitluka, skreće na jugoistok asfaltnim putem, a zatim na zapad asfaltnim putem Cerovica - rudnik uglja "Soko" - Vrelo. Granica dolazi do izvora Moravica i odatle skreće na zapad izohipsom 450, iznad mesta Dugo Polje, Blendija, Soko grad, Sokobanja i Resnik, gde jugozapadno od sela Resnik preko vrha Rtanj - 439 izlazi kod crkve u selu Poružnica. Odatle granica ide obodom šume (koordinate: N 43° 38’ 14", E 21° 47’ 41"; N 43° 38’ 18", E 21° 47’ 19"; N 43° 38’ 33", E 21° 47’ 03"), preko zaseoka Ravna Šuma (koordinate: N 43° 38’ 39", E 21° 46’ 39"; N 43° 38’ 50", E 21° 46’ 13") i u koordinati: N 43° 39’ 11", E 21° 45’ 41" izlazi na put Sokobanja - Bovan kod potesa "Srednji brod" i ide na sever seoskim putem do sela Trubarevca. Odatle granica ide seoskim putem zapadno od potesa "Trnjak", preko manastira Sopot, a dalje putem Vrbovac - Rujevica do potesa "Crveni breg". Granica dalje ide preko potesa "Drenjci", kota 406 i 360, izlazi na put Sokobanja - Jošanica kod Jošaničke banje i tim putem na sever do zaseoka Orlovac iznad sela Jošanica. Odatle granica skreće na istok i preko potesa "Šiljak" - 602 i "Mala Negovica" - 619 izlazi u Vlaško selo. Granica odatle ide na jug do sela Vrmdža i preko Gornje Male i potesa "Beljak" izlazi na put Sokobanja - Mužinac, severno od kote 491. Granica dalje ide tim putem preko sela Mužinac i Šarbanovac do potesa "Krušar" i "Trševina" - 557 do sela Nikolinca. Dalje granica nastavlja na istok preko kote 562 i potesa "Kriva kruška", "Kosovski del" - 617. Granica zatim izlazi na granicu K.O. Sesalac - Blendija, ide na jug, pa na zapad granicom tih opština, a zatim i granicom K.O. Sesalac - Bogdinac do potesa "Visoki del" - 571 i nastavlja njome do sela Bogdinca - kota 395 na putu Milušinac - Čitluk. Granica ide na severoistok tim putem do sela Milušinac i dalje preko kote 520 izlazi na izohipsu 700. Tom izohipsom granica izlazi iz kotline, idući sve do severno od potesa "Šuplji kamen", a zatim putem preko potesa "Kozja grbina" do severnog oboda naselja Zorunovac (koordinata: N 43° 37’ 42", E 22° 06’ 40"). Odatle granica ide preko potesa "Čukar" - 626 i dolazi do rudnika uglja iznad sela Vina. Granica se tu spušta do sela, a zatim skreće na severoistok preko kote 505, potesa "Jernovica" - kota 573, 452 zapadno od sela Stogazovac, 457 zapadno od potesa "Gorica", 397 severno od sela Donja Sokolovica, a zatim zaobilazeći sa zapadne strane selo Manjinac na potes "Ovčibaba" - kota 550 i preko kote 410 na kotu 415, istočno od potesa "Baba Janin krst". Odatle granica ide ka zapadu, obilazeći selo Koželj sa južne i zapadne strane po izohipsi 450, a zatim preko zaseoka Gradine i potesa "Šarkovica" - kota 401 na izohipsu 450 u zaseoku Stubal. Tom izohipsom iznad puta Vrbica - Marinovac granica ide na severozapad sve do kote 532, zapadno od sela Marinovca, a zatim na sever seoskim putem preko potesa "Pandin krst" prema Gornjoj Beloj Reci. Odatle granica skreće na severozapad i preko potesa "Reljevo brdo" - kota 399, zatim preko koordinata: N 43° 47’ 46", E 22° 10’ 50" ; N 43° 48’ 03", E 22° 10’ 44", sve do južnog oboda naselja Lenovac, a zatim na zapad, pa na jugozapad putem Lenovac - Lasovo i obuhvatajući naselje Lenovac sa istočne strane izlazi na Bratinski potok. Dalje granica ide na zapad tim potokom sve do kote 428, gde se odvaja na sever preko kote 533 - "Tresibaba", 473 i dalje na zapad preko potesa "Živkovića polje" - kota 508, zatim obodom šume preko koordinata: N 43° 46’ 35", E 22° 03’ 24"; N 43° 46’ 26", E 22° 03’ 11"; N 43° 46’ 27", E 22° 02’ 58" do potesa "Tabakov breg" - kota 476, putem do potesa "Banjski breg" - kota 479 i preko Kicoškog potoka izlazi na kotu 500. Odatle granica ide na sever preko potesa "Mali oblozi", izlazi na put Dobro Polje - Dobrujevac i kod skretanja za selo Bačevica prelazi na izohipsu 350 i dolazi do kote 367 - "Prekostenska reka", a odatle u pravcu zapada izlazi na izohipsu 450 i kod potesa "Rupište" prelazi sa druge strane Svinjarske reke na izohipsu 450 i ide njome južno od sela Ilina i Mirova, a dalje izohipsom 400 iznad puta Zaječar - Paraćin, sve do granice K.O. Lukovo - Jablanica. Dalje granica vinogorja ide tom granicom na sever, sve do potesa "Šaški deo" i preko kote 423 - "Točak" izlazi na izohipsu 350. Odatle granica skreće na sever i ide tom izohipsom iznad Crnog Timoka sve do blizu ušća Radovanske reke u Crni Timok i dalje nastavlja Crnim Timokom sve do granice K.O. Mali Izvor - Bogovina. Granica dalje nastavlja preko potesa "Kornet" - kota 397, kota 345, 337, 343, 319, 402 (uključujući naselje sela Podgorca), 435, pa preko potesa "Gornja Stopanja" gde izlazi na granicu K.O. Zlot V - Zlot II, zatim izohipsom 400 do Zlotske pećine, pa izohipsom 350 i dolazi do kote 323, kod ušća potoka Galonja u Beljevinu. Granica se odatle spušta na jug najpre asfaltnim, a zatim i seoskim putem sa istočne strane reke Beljevine, a zatim iznad ušća Skoruškog potoka prelazi na asfaltni put Zlot - Bor i njime do potesa "Tilva lu Frenc". Dalje granica ide na sever putem preko potesa "Ogrež" do potoka Tilva Njagra, a odatle izohipsom 500 na severoistok sve do Borskog jezera, a zatim južnim obodom jezera (koordinate: N 44° 05’ 13", E 21° 59’ 59"; N 44° 05’ 20", E 22° 00’ 35"; N 44° 05’ 17", E 22° 00’ 57"; N 44° 05’ 47", E 22° 01’ 09") do granice K.O. Brestovac - Bor II. Dalje granica skreće na jugoistok ovom granicom K.O. i dalje Bor I - Bor II i dalje na severoistok iznad rudnika putem preko potesa "Kraku kiriđiasku", preko kote 423 i dolazi do kote 288 - "Kriveljska reka". Granica odatle ide severno od potesa "Stari vinogradi" do izohipse 500, ispod potesa "Ruđina banjica", kratko njome, a zatim od potesa "Banjica" izohipsom 350 na jug, a zatim na jug putem preko potesa "Golaje" i "Faca mare", Kriveljskom rekom i asfaltnim putem Oštrelj - Donja Bela Reka do potesa "Medanova glava", pa na sever putem prema selu Bučje, sve do puta između potesa "Vidžurin" i "Tililji mori". Granica skreće na istok tim putem preko kote 469 - asfaltni put Donja Bela Reka - Bučje, i dalje na jugoistok preko zaseoka Grbac do granice K.O. Donja Bela Reka - Bučje, tom granicom dalje na severoistok granicom K.O. Donja Bela Reka - Topla, Dubočane - Luka i Glogovica - Luka sve do kote 578 - izvor potoka ispod potesa "Presla". Odatle granica skreće na jugoistok izohipsom 600 sve do ispod potesa "Juc", a zatim kratko na istok granicom K.O. Glogovica - Salaš i preko kote 403 - "Latovo" izlazi na granicu opština Zaječar i Negotin, odnosno na početnu tačku rejona.

Karta 1.3.1. Granice rejona i vinogorja Knjaževačkog rejona

Obuhvaćene opštine

Knjaževački rejon obuhvata teritoriju u opštinama Zaječar i Knjaževac.

Površine rejona i vinogorja

Knjaževački rejon zauzima površinu od 177.805,70 ha, gde je najveće Zaječarsko vinogorje.

Tabela 1.3.1. Površine rejona i vinogorja Knjaževačkog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Borsko vinogorje	22.152,00	12,46	17,73
Boljevačko vinogorje	17.527,80	9,85	14,03
Zaječarsko vinogorje	67.105,13	37,74	53,70
Potrkanjsko vinogorje	18.179,70	10,22	14,54
Ukupno	124.964,63	70,27	100,00
Knjaževački rejon Ukupna površina (ha)	177.805,70

Površine pod vinogradima

Na osnovu poljoprivrednog popisa iz 2012. godine u Knjaževačkom rejonu ima 1076,47 ha vinograda (oko 1033,37 ha rodnih vinograda, odnosno 95,55%), od čega je 118,23 ha sa stonim sortama i 958,24 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.3.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Knjaževačkim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.3.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Knjaževcu i Zaječaru (1961 - 2010).

Tabela 1.3.2. Bioklimatski indeksi za Knjaževački rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Knjaževac	16.8	1524.8	1293.6	2167.1	9.3	150.7	9.2	7.0	2.2
Zaječar	16.8	1517.9	1290.4	2142.3	9.7	151.8	8.1	5.1	3.1

Karta 1.3.2. Vinklerov indeks Knjaževačkog rejona

Zemljišni uslovi

Preovlađujući tip zemljišta ovog rejona je vertisol, a zastupljeni su u manjoj meri i eutrični kambisol i ostala zemljišta.

Karta 1.3.3. Tipovi zemljišta Knjaževačkog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 10’ geografske širine na severu do 43° 30’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 200 m do 600 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 220 m do 400 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući sa severozapada i jugozapada ka centralnom delu i istoku rejona (Timočka dolina).

Karta 1.3.4. Nadmorska visina Knjaževačkog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.3.5. Nagib terena Knjaževačkog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na istočnim, južnim i jugoistočnim ekspozicijama, ali i na vrhovima brda.

Karta 1.3.6. Ekspozicija terena Knjaževačkog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno reljefne karakteristike ovog rejona čine sa severne strane rejona planina Deli Jovan (1141 m), sa severozapadne planine Crni Vrh (1043 m) i Malinik (1158 m). Na jugozapadu rejona se prostiru srednje visoke planine Rtanj (1565 m) i Tupižnica (1160 m), na jugu niža planina Tresibaba (787 m), dok se na jugoistoku nalaze obronci Stare planine. Venci i padine ovih Rodopskih i Karpatsko-balkanskih planina, kao i brdoviti tereni koji su zastupljeni više u severozapadnom i jugozapadnom delu rejona, ispresecani rečnim koritima, orografski karakterišu ovaj rejon. Istočni deo rejona (u Timočkoj dolini) je više blago brdovit, kao i sa ravnim terenima.

Uticaj šuma

Sa severozapadne strane rejona se nalazi brdski pojas sa pretežno gorskim bukovim šumama, bukovo-jelovim šumama i šumama munike i dr. koje u izvesnoj meri mogu imati uticaj na vinogradarsku proizvodnju u ovom rejonu.

Pejzaž

U cenralnom delu rejona se spajaju reke Crni Timok i Beli Timok gradeći reku Timok koja protiče severoistočnim delom rejona. Duž rečnog korita se nalaze pretežno vlažne šume hrasta lužnjaka, jove, vrbe i dr. Rejon pripada brežuljkasto-brdskom pojasu, gde su zastupljene pretežno šume hrasta cera, sladuna, bukve i dr., u ostalim delovima rejona. Na severozapadu se nalazi Borsko jezero, koje predstavlja veštačko jezero nastalo podizanjem brane i akumulacijom voda rečice Valja Žoni, Marecove reke i dela sliva Zlotske reke. Jezero se nalazi u podnožju planine Crni vrh.

Zastupljenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 6.473 gazdinstva poseduju vinograde, što čini oko 36,5% od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Zaječar.

Vinogorja

Knjaževački rejon ima sledeća vinogorja:

1.3.1. Borsko vinogorje/Bor;

1.3.2. Boljevačko vinogorje/Boljevac;

1.3.3. Zaječarsko vinogorje/Zaječar;

1.3.4. Potrkanjsko vinogorje/Potrkanje.

1.3.1. Borsko vinogorje/Bor

Prostiranje

Borsko vinogorje zauzima severozapadni deo rejona u okolini Bora i predstavlja istočne i jugoistočne padine planine Crnog vrha.

Granice

Granica Borskog vinogorja počinje na severozapadu od asfaltnog puta Brestovačka Banja - Crni vrh do severnog oboda vikend - naselja južno od Borskog jezera i ide na jugoistok tim putem, a zatim i putem Brestovačka Banja - Zlot do mesta istočno od potesa "Ogrež". Odatle granica ide na istok obodom šume, prateći potes "Čoka meči", "Čoka kobil" i "Tilva ku bužoru" i istočno od kote 540, u pravcu severoistoka dolazi do kote 405 - južno od Brestovačke Banje. Odatle granica ide na istok izohipsom 400 i severno od potesa "Dosu morari" prelazi na kotu 306 - put Brestovačka Banja - Brestovac i preko kote 452 - "Čoka nalta" izlazi na granicu K.O. Brestovac - Bor II. Dalje granica skreće na jugoistok ovom granicom K.O. do tromeđe K.O. Brestovac - Bor I - Bor II i dalje na jugoistok do velike raskrsnice asfaltnih puteva Brestovac - Bor, Bor - Slatina i Bor - Zaječar. Odatle granica nastavlja u istom pravcu putem Bor - Zaječar do izlaska iz naselja Bor, a zatim u pravcu istoka putem po obodu šume preko kote 353 - potok Ogasu Fiori i potesa "Kalinik", a zatim i rekama Rukjavica do ušća i Borskom rekom do severnog oboda naselja Slatina. Odatle granica skreće na severoistok preko železničke stanice Slatina do kote 257 - "Ogašu mare", a zatim putem na sever po obodu šume potesa "Đalu mare" do asfaltnog puta Oštrelj - Bor. Odatle granica nastavlja na sever preko kote 372 i asfaltnim putem po istočnom obodu iskopina i preko kote 423 i dolazi do kote 288 - "Kriveljska reka". Granica odatle ide severno od potesa "Stari vinogradi" do izohipse 450, kratko njome na jug, a zatim putem prema koti 343 do izohipse 350, prelazi na drugu stranu Kriveljske reke kod jezera na Kriveljskoj reci i u pravoj liniji preko kote 435 - "Dos" do mosta na asfaltnom putu Krivelj - Donja Bela Reka i njime do raskrsnice prema Oštrelju. Odatle granica ide na severoistok preko kote 337 - "Medanova glava", pa na sever putem prema selu Bučje, sve do puta između potesa "Vidžurin" i "Tililji mori". Granica skreće na istok tim putem preko kote 469 - asfaltni put Donja Bela Reka - Bučje, i dalje na jugoistok preko zaseoka Grbac do granice K.O. Donja Bela Reka - Bučje, i dalje u istom pravcu izohipsom 450 i preko kota 435 - "Golašinac" i 389 - "Štubelj" do kote 253 - asfaltni put Luka - Donja Bela Reka - Slatina do ušća Onjatovog potoka u Belu reku. Tu granica skreće na jugoistok asfaltnim putem prema severnim padinama Rgoskog kamena, a zatim obodom šume južno od potesa "Vražja padina" i dalje na jug izohipsom 250 istočno od Ravne reke do železničke stanice Zagrađe. Odatle granica ide na zapad asfaltnim putem prema Slatini do ušća reke Grčava u Borsku reku, a zatim na jug rekama Grčava i Ogašu Dosule i preko kote 486 - "Ilečica" na granicu opština Bor i Zaječar i njome do tromeđe K.O. Metovnica - Nikolićevo - Zaječar. Odatle granica ide na jugozapad putem po obodu šume preko kota 386 - "Komborova čuka" i potesa "Radulov rid" i prema koti 348 - "Popovo brdo" izlazi na izohipsu 300 zapadno od Suve reke. Granica ide tom izohipsom do iznad sela Metovnica, a zatim u koti 187 - ušće Skrobotanovog potoka u Brestovačku reku izlazi na asfaltni put Metovnica - železnička stanica Metovnica, a od stanice na zapad prugom do železničke stanice Šarbanovac i asfaltnim putem prema selu Sumrakovac do granice opština Bor i Boljevac. Granica dalje ide na severozapad tom granicom sve do asfaltnog puta Podgorac - Zlot na granici tih K.O. Granica dalje ide na sever tim putem do kote 277 - "Dubrava" i preko kote 392 "Tilva manastiri" izlazi na put prema Maliniku, kratko njime, a zatim i putem po istočnom obodu potesa "Manastirište" sve od mosta na ulazu u Lazarev kanjon. Odatle se granica vraća na jugoistok asfaltnim putem do Zlota, a zatim i na severoistok prelazi na asfaltni put Zlot - Bor i njime do potesa "Tilva lu Frenc". Dalje granica ide na sever putem preko potesa "Ogrež" do potoka Tilva Njagra, a odatle izohipsom 500 na severoistok sve do Borskog jezera, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Borsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Krivelj, Bučje, Oštrelj, Donja Bela Reka, Slatina, Metovnica, Šarbanovac, Sumrakovac, Podgorac II, Zlot I, Zlot II, Zlot III, Zlot IV, Zlot V, Brestovac i Bor I.

1.3.2. Boljevačko vinogorje/Boljevac

Prostiranje

Boljevačko vinogorje zauzima pobrežje sa leve i desne strane Crnog Timoka i sastoji se iz ta dva odvojena dela.

Granice

Granica severnog dela vinogorja počinje na granici rejona od granice opština Boljevac i Bor na asfaltnom putu Podgorac - Zlot i ide na istok tom granicom sve do asfaltnog puta Selište - Sumrakovac, a zatim njime na severoistok do kote 209. Odatle granica se odvaja na severoistok i putem po istočnom i severnom obodu potesa "Zebečina", a zatim izohipsom 300 do zapadno od potesa "Parlozi" i putem na jugozapad do asfaltnog puta Zlot - Sumrakovac - Boljevac i njime do pruge Zaječar - Paraćin. Granica ide prugom na zapad do kote 212 kod ušća reke Bogovina u Crni Timok, a zatim na severozapad u koti 251 - severno od ušća Grabovačke reke u Bogovinu izlazi na izohipsu 250, i zapadno od Grabovačke reke, najpre tom izohipsom do potesa "Grabovac", a zatim i zemljanim putem koji prati izohipsu 300 dolazi do jugoistočnog oboda naselja Podgorac. Granica tu ide linijom po južnom i istočnom obodu naselja i izlazi na asfaltni put Podgorac - Zlot do početne tačke.

Granica južnog dela vinogorja počinje od kote 240 - ušće Seoskog potoka u Crni Timok i ide na istok preko kota 328 - "Talabinska čuka" i 321 - "Dos", a zatim i putem do pruge Zaječar - Boljevac. Granica ide kratko prugom na sever do železničkog mosta preko Crnog Timoka, a zatim izohipsom 250 do asfaltnog puta Paraćin - Zaječar i tim putem do granice opština Boljevac - Bor. Granica ide na jug tom granicom opština, a zatim i opština Boljevac - Zaječar sve do tromeđe K.O. Vrbovac - Dobrujevac - Bačevica (potes "Orešac"). Odatle granica ovog dela vinogorja ide preko kota 580 i 442 - "Lozanska reka" do asfaltnog puta Lubnica - Boljevac - Paraćin, sve do mesta severno od naselja Mirovske Kolibe. Odatle granica ide seoskim putem Mirovske Kolibe - potes "Zrnce" - potes "Rujak" - potes "Buzak" - potes "Senci" i dolazi do jugozapadnog oboda naselja Mali Izvor. Odatle granica ide putem po istočnom obodu naselja i preko kote 359 i istočno od potesa "Trailovska čuka" i "Saljinska čuka" dolazi do ušća Seoskog potoka, odnosno početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Boljevačko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo: delovi katastarskih opština Podgorac II i Sumrakovac.

Južni deo: delovi katastarskih opština Savinac, Dobrujevac, Valakonje, Boljevac, Ilino, Mirovo i Mali izvor, kao i katastarske opštine Osnić i Vrbovac.

1.3.3. Zaječarsko vinogorje/Zaječar

Prostiranje

Zaječarsko vinogorje zahvata pobrđe oko gornjeg sliva Timoka i donjih slivova Belog i Crnog Timoka i sastoji se iz četiri dela odvojenih ovim tokovima.

Granice

Granica severozapadnog dela vinogorja počinje od severnog oboda naselja Salaš, od raskrsnice asfaltnih puteva ka naseljima Negotin i Sikole i ide na severoistok putem prema Negotinu do granice opština Zaječar i Negotin, zatim njome na istok do izohipse 300 kojom prolazi severno od naselja Metriš, a zatim na severoistok seoskim putem od tog naselja ka potesu "Pločnik", gde ponovo izlazi na granicu pomenutih opština. Granica vinogorja ide tom granicom na jugoistok, sve do izohipse 100, severno od železničke stanice Brusnik. Granica ide tom izohipsom na jug, zapadno od Timoka, sve do asfaltnog puta Tabakovac - Rečnik, a zatim izohipsom 90, izbacujući močvarne predele potesa "Ravnište" i "Bare" i ponovo izlazi na pomenuti asfaltni put, a zatim i prugom na jugozapad od naselja Tabakovac. Granica ide prugom sve do tunela, severno od sela Vražogrnac, a od tunela na istok izohipsom 130, kojom prati obalu Timoka, a zatim i Bele reke do oboda naselja Vražogrnac, a i dalje u istom pravcu na zapad izohipsom 150. Tom izohipsom granica prelazi Belu reku u potesu "Vrbar" jugoistočno od Rgotine, prolazi i južno od Vražogrnca i dalje na jug izbacujući doline reka Alopin, Podstranske i Suvodolske reke i dolazi do raskrsnice asfaltnih puteva kod ušća reke Alapin u Timok. Odatle granica ide na jug asfaltnim putem Vražogrnac - Zaječar - Zvezdan sve do oboda naselja Zvezdan. Odatle granica ide na sever putem po severoistočnom obodu šume preko potesa "Visoka glavčina", "Đula" i "Rudina" do kote 379, zatim od kote 255 Savčkim potokom i od kote 212 potokom. Granica ide kratko na zapad tim potokom, a zatim putem na severozapad preko kote 378 i potesa "Mišljenovac" do kote 411. Odatle granica ide na severozapad preko kote 355 - "Kravarnik" i dalje preko potesa "Čukarica" i "Čoka kuljulješ" do kote 279 na Lipovačkoj reci i tom rekom nizvodno do mesta severno od naselja Nikolićevo. Odatle granica ide na sever preko potesa "Severno selište" do kote 300 - "Srednji potok", zatim tim potokom, pa putem po obodu šume preko potesa "Lipovica", seče asfaltni put Rgotina - Bor i dolazi do kote 379 - "Rgotski kamen", i prolazeći južno od tog potesa izlazi na prugu Bor - Rgotina i njome na jugoistok do kote 161 - železnički most severozapadno od Rgotine. Odatle se granica vraća na sever putem preko kote 229 i istočno od potesa "Veliki vrh" i u pravcu severa prema potesu "Nerezine", izlazi na izohipsu 300, njome do Maguševačkog potoka i dalje na sever preko kota 325 - "Đurđeva padina", 321 - "Bukova glavčina" i putem preko kota 369 i 345 severno od potesa "Jelašničko lojze" i izlazi na izohipsu 300. Njome ide na sever do potoka u potesu "Vranjevac" južno od naselja Mala Jasikova, a zatim izohipsom 350, sve do potoka između tog naselja i potesa "Gaj". Odatle granica ide dalje na sever preko kota 391 i 400 i dalje na severozapad asfaltnim putem Mala Jasikova - Dubočane - Glogovica - Salaš sve do izohipse 350. Granica ide kratko tom izohipsom na sever, prelazi potok i ide na istok zemljanim putem preko kote 331 - južno od potesa "Kamenac" do asfaltnog puta severno od naselja Salaš, odnosno početne tačke.

Granica severoistočnog dela vinogorja počinje od granice opština Zaječar i Negotin u potesu "Veliki lipar" severoistočno od Velikog Jasenovca i njome na istok do državne granice sa Bugarskom. Dalje granica ide južno državnom granicom sve do izohipse 400 na severnoj padini Vrške čuke i tom izohipsom ide na zapad do kote 410, a zatim na jugozapad asfaltnim putem Vrška Čuka - Grljan do ispred mesta Avramica, a odatle na jug izohipsom 250 do kote 213 - "Rajkov potok". Odatle granica skreće na severozapad putem između potesa "Grljansko polje" i "Jonov čukar" sve do kote 158 - "Lokve". Odatle granica ide na sever izohipsom 160 istočno od Belog Timoka sve do kote 167 u naselju Veliki Izvor. Odatle granica dalje ide u istom pravcu kratko asfaltnim putem Zaječar - Halovo do severnog oboda naselja Veliki Izvor, odvaja se od tog puta obodom naselja, a zatim i zemljanim putem preko kote 132 - "Alapin" i istočno od potesa "Nešin krivulj" izlazi ponovo na isti asfaltni put. Tim putem granica ide ka Halovu do potoka zapadno od potesa "Počerizova čuka", tim potokom na sever, a zatim preko kota 285 - "Čuka", 281 - "Staro brdo" i 157 - "Staro selište". Odatle granica skreće na severozapad putem preko kota 291 - "Varzari" i 265 - "Đalu mare" do izohipse 150 i tom izohipsom do Velikog potoka, zatim uzvodno tim potokom, pa izohipsom 250 do mesta iznad HE "Sokolovica" severozapadno od Gradskova. Tu se granica kratko odvaja od te izohipse linijom preko kote 318 i ponovo izohipsom 250 do seoskog puta severoistočno od Velikog Jasenovca. Odatle granica ide na istok i preko kote 267 - "Čokojeva trša" dolazio do početne tačke.

Granica jugozapadnog dela vinogorja počinje od tromeđe opština Zaječar, Bor i Boljevac i kreće na severoistok granicom opština Zaječar i Bor do asfaltnog puta Paraćin - Zaječar severno od Gamzigrada i njime do asfaltnog puta Zaječar - Lenovo. Tim putem granica ide kratko na jug, sve do prvog skretanja za brdo Kraljevicu. Granica zatim ide putem po južnom i zapadnom obodu šume Kraljevice, sve do izohipse 200, a zatim na severoistok putem koji prati tu izohipsu severno od Lubničke reke do asfaltnog puta Zaječar - Knjaževac. Granica ide na jug tim putem do rasadnika, a zatim skreće na jugozapad putem uz Lubničku reku prateći izohipsu 150, prelazi reku u koti 146, i vraća se do pomenutog asfaltnog puta izohipsom 150, južno od reke do mosta. Odatle granica nastavlja na jug putem prema Knjaževcu do centra naselja Vratarnica, i dalje na jug izohipsom 250, izbacujući doline potoka Bukovac, Januševog i Cvejinskog potoka i Vrbičke reke i dolazi do granice opština Zaječar i Knjaževac, istočno od potesa "Beli breg" iznad sela Drenovac. Tu granica skreće na zapad tom granicom opština sve do zaseoka Trenići, severoistočno od Koželja. Granica vinogorja dalje ide na sever preko potesa "Šarkovica" - kota 401 na izohipsu 450 u zaseoku Stubal. Tom izohipsom iznad puta Vrbica - Marinovac granica ide na severozapad sve do kote 532, zapadno od sela Marinovca, a zatim na sever seoskim putem preko potesa "Pandin krst" prema Gornjoj Beloj Reci. Odatle granica skreće na severozapad i preko potesa "Reljevo brdo" - kota 399 sve do južnog oboda naselja Lenovac, a zatim na jugozapad putem Lenovac - Lasovo i obuhvatajući naselje Lenovac sa istočne strane izlazi na Bratinski potok. Dalje granica ide na zapad tim potokom sve do kote 428, gde se odvaja na sever preko kote 533 - "Tresibaba", 473 i dalje na zapad preko potesa "Živkovića polje" - kota 508, "Tabakov breg" - kota 476, "Banjski breg" - kota 479 i preko Kicoškog potoka na kotu 500. Odatle granica ide na sever preko potesa "Mali oblozi", izlazi na put Dobro Polje - Dobrujevac kod skretanja za selo Bačevica i njime do granice opština Knjaževac - Boljevac. Granica dalje nastavlja granicom tih opština sve do početne tačke.

Jugozapadni deo sačinjava i oaza u K.O. Šarbanovac koja ide od kote 343 na istok do kote 332, dolazi do Baba Joninog potoka (koordinata: N 43° 54’ 19", E 22° 07’ 40") i odatle skreće putem na zapad, pa na jugozapad preko potesa "Kraku lu Gol" i nastavlja putem na sever i dolazi do kote 396, odnosno početne tačke.

Granica jugoistočnog dela vinogorja počinje od izohipse 200, na potoku Strčikrak, istočno od sela Borovac i kreće na istok preko kote 307 - "Zmijanac" do kote 308 - potok "Magaševac", i dalje na jug izohipsom 300, njome prolazi iznad naselja Selačka i dolazi do Selačke reke. Od te reke granica nastavlja na jug izohipsom 350 do Suve reke istočno od Minićeva, a zatim tom rekom na severozapad do izohipse 200 i tom izohipsom iznad asfaltnog puta Minićevo - Mali Izvor - Dubrava do početne tačke.

Obuhvaćene katastarske opštine

Zaječarsko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severozapadni deo: delovi katastarskih opština Metriš, Klenovac, Brusnik, Tabakovac, Velika Jasikova, Salaš, Glogovica, Dubočane, Mala Jasikova, Velika Jasikova, Koprivnica, Trnavac, Jelašnica, Rgotina, Vražogrnac, Zaječar, Zvezdan i Nikoličevo.

Severoistočni deo: delovi katastarskih opština Veliki Jasenovac, Gradskovo, Halovo, Veliki Izvor, Prlita, Grljan i Vratarnica, kao i katastarske opštine Mali Jasenovac i Šipikovo.

Jugozapadni deo: delovi katastarskih opština Gamzigrad, Zvezdan, Zaječar, Grljan, Grlište, Vratarnica, Zagrađe, Borovac, Vrbica, Marinovac, Gornja Bela Reka, Lenovac, Lasovo, Bačevica, Dobro Polje, Planinica, kao i katastarske opštine Šljivar i Lubnica.

1.3.4. Potrkanjsko vinogorje/Potrkanje

Prostiranje

Potrkanjsko vinogorje obuhvata gornji i srednji tok Belog Timoka, na pobrđu oko Knjaževca i sastoji se iz tri dela.

Granice

Granica zapadnog dela vinogorja počinje od granice opština Knjaževac i Zaječar od zaseoka Trenići u K.O. Koželj i ide istočno granicom ovih opština do puta Vrbica - Drenovac. Tu granica skreće na jug i ide najpre tim putem do naselja Drenovac, a zatim putem preko kote 217 prema potesu "Ciganska šuma" do izohipse 250, zatim tom izohipsom do iznad sela Trnovac i nastavlja na jug preko mosta, istočno od tog sela, ponovo na izohipsu 250 do iznad sela Debelica i takođe preko mosta, istočno od tog sela i puta preko kote 238 - "Jarčinica" ponovo se uključuje na istu izohipsu. Tom izohipsom granica ide do iznad sela Ravna i izlazi na raskrsnicu puteva koja od sela Ravna vodi ka selima Potrkanje i Jelašnica. Granica nastavlja asfaltnim putem preko Potrkanja, Štipine i Kaličine do preseka sa izohipsom 250 u selu Kaličina. Granica dalje nastavlja tom izohipsom, prelazi na drugu stranu Valevačke reke i ponovo se uključuje na asfaltni put ka Knjaževcu. Granica se iznad fabrike obuće odvaja od te izohipse i preko kote 265 dolazi na raskrsnicu puteva ka selima Rgošte i Vina. Odatle granica ide na severozapad ka selu Balanovac do izohipse 300, istočno od tog sela. Granica se tom izohipsom vraća na jugoistok, sve do puta koji povezuje potese "Gornje Lastvičko polje" i "Džervin", tim putem se spušta do izohipse 250 i dalje tom izohipsom, izbacujući tako dolinu Grezanske reke, a zatim i Glogovačke reke i dolazi do pruge Knjaževac - Niš ispod potesa "Predavica" istočno od Rgošta. Odatle granica ide na zapad prugom sve do ulaska u kanjon Svrljiškog Timoka, jugozapadno od sela Podvis, a zatim izohipsom 400, južno i zapadno od potesa "Mastina", pa izohipsom 450, severno od potesa "Potkapine" i crkve Svetog Nikole zapadno od Vasilja i dalje na severozapad seoskim putem po obodu šume, preko kota 400 i 506 na put Knjaževac - Skrobnica, kod skretanja za selo Šuman Topla. Dalje granica nastavlja na sever asfaltnim putem prema selu, uključujući naselje i izlazi na kotu 597 iznad sela i dalje izohipsom 600 do asfaltnog puta Orešac - Zorunovac kod kote 585, prelazi ga i tom izohipsom dolazi do puta u potesu "Kozja grbina". Granica dalje ide tim putem do severnog oboda naselja Zorunovac, a odatle preko potesa "Čukar" i dolazi do rudnika uglja iznad sela Vina. Granica se tu spušta do sela, a zatim skreće na severoistok preko kote 505, potesa "Jernovica" - kota 573, 452 zapadno od sela Stogazovac, 457 zapadno od potesa "Gorica", 397 zapadno od sela Donja Sokolovica, a zatim zaobilazeći sa zapadne strane selo Manjinac na potes "Ovčibaba" - kota 550 i kotu 415, istočno od potesa "Baba Janin krst". Odatle granica ide ka zapadu obilazeći selo Koželj sa južne i zapadne strane po izohipsi 450, a zatim preko zaseoka Gradine izlazi na početnu tačku.

Granica istočnog dela rejona počinje od granice K.O. Selačka - Vitkovac, ide tom granicom do Knjaževačkog aerodroma gde izlazi na izohipsu 250 i tom izohipsom ide na jug do kote 279. Odatle se granica spušta jugoistočno obodom šume do potesa "Golča" - kota 430, na granici rejona, i u selu Petruša izlazi na asfaltni put, a zatim na jug seoskim putem do potesa "Nedeljkov trap". Tu se granica odvaja od granice rejona na izohipsu 400, idući istovremeno obodom šume i kod kote 398 iznad sela Jelašnica se ponovo uključuje na granicu rejona, zatim kratko asfaltnim putem Jelašnica - Šarbanovac do izohipse 300 i nastavlja na jug, a onda se odvaja od granice rejona iznad kote 485 - "Popova ornica" idući obodom šume do potesa "Ćevina padina", gde se uključuje na izohipsu 400, sve do kote 308 u selu Berćinovac. Odatle granica skreće na severoistok, na asfaltni put Berćinovac - Gornje Zurniče, ide kratko tim putem i izlazi na granicu rejona, ide kratko granicom na jug, zatim se uključuje na izohipsu 400, ide njome, odnosno obodom šume, prelazi kotu 411 i ispod potesa "Barsk del" se isključuje sa izohipse i ide obodom šume i prelazi potes "Vrla strana". Granica zatim dolazi do kote 314 ispod sela Trgovište. Tu izlazi na izohipsu 250 i ide njome sve do mesta Jakovac. Tu izlazi na asfaltni put, ide preko kote 244, i kod kote 230 skreće na istok i u potesu ispod sela Vitkovac izlazi na asfaltni put Vitkovac - Minićevo, ide kratko tim putem i odatle izlazi na kotu 230. Granice vinogorja se kod potesa "Kulište" - kota 135 uključuje na granicu K.O. Minićevo - Vitkovac i granicom tih opština ide do početne tačke vinogorja.

Granica južnog dela rejona počinje na asfaltnom putu Knjaževac - Svrljig i ide tim putem na severoistok i preko kote 269 izlazi na asfaltni put sa zapadne strane od Trgoviškog Timoka. Granica odatle ide na jug asfaltnim putem i dolazi do kote 411. Odatle nastavlja obodom šume preko kote 412 i u potesu iznad potoka Slana bara se uključuje na izohipsu 300 i ide njome do potesa "Vojinovac", izbacujući na taj način dolinu potoka Slana bara. Tu granica ide na zapad preko kota 250, 458 - "Magolj", izlazi na izohipsu 450, njome ide na zapad i dolazi do kote 442 - jugoistočno od sela Žlne, 497 - "Lisiji vrh", izlazi na izohipsu 500 i njome ide do kote 496 - "Brzinske Pojate", izohipsom 450 dolazi do kote 324 - "Zanjivske Pojate" i potesa "Mali golaš" - kota 457. Granica zatim ide na sever asfaltnim putem Niš - Knjaževac, sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Potrkanjsko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Koželj, Drenovac, Trnovac, Debelica, Manjinac, Ravna, Donja Sokolovica, Stogazovac, Potrkanje, Štipina, Kaličina, Vina, Zorunovac, Slatina, Šuman Topla, Vasilj, Orešac, Balanovac, Rgošte, Glogovac, Grezna, Knjaževac, Kaličina, kao i katastarske opštine Lepena, Drečinovac, Valevac i Bulinovac.

Istočni deo: delovi katastarskih opština Vitkovac, Petruša, Jakovac, Jelašnica, Donje Zuniće, Berićinovac, Knjaževac i Trgovište.

Južni deo: delovi katastarskih opština Knjaževac, Trgovište, Crvenje i Žlne.

Preporučene/dozvoljene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvoljene sorte za Knjaževački rejon po vinogorjima, koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvoljenim prinosima (u kilogramima) po biljci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Borsko	Boljevačko	Zaječarsko	Potrkanjsko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Plovdina (Slankamenka)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Župljanka	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Kladovska bela	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Borsko	Boljevačko	Zaječarsko	Potrkanjsko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Negotinka	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon		❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc		❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Borsko	Boljevačko	Zaječarsko	Potrkanjsko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
					3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Kavčina (Žametna črnina)				❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Negotinka	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon		❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc		❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000

❶ - osnovna rejonirana sorta (preporučena) ❷ - dopunska rejonirana sorta (dozvoljena)

U izuzetno povoljnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po biljci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Knjaževački rejon (Borsko, Boljevačko, Zaječarsko i Potrkanjsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLJENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
	- Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	- Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)	- Čauš beli - Crveni drenak (Razaklija) - Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
	- Opuzenska rana - Biserka rana - Demir kapija - Beogradska rana - Kosovska rana - Gročanka	- Karmen - Banatski muskat - Radmilovački muskat - Smederevski muskat - Lasta - Srbija	- Beogradska besemena - Negotinski rubin - Kavadarski drenak - Antigona - Povardarska pozna - Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
	- Prima - Ora - Early Muscat - Čabski biser - Cardinal - Irsai Oliver - Ljana - Matilde - Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) - Perlette (Perlet) - Reine des vignes (Kraljica vinograda)	- Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) - Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) - Exalta - Muscat Precoce de Saumur - Danlas - Alina - Angela - Astaniskij - Fanny - Georg - Lival	- Nadegda Azos - Muscat Rose St Vallier - Michele Palieri - Victoria - Katharina - Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) - Moldova - Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLJENE LOZNE PODLOGE	- Berlandieri x Riparia, Kober 5BB - Berlandieri x Riparia, SO4 - Berlandieri x Riparia, Teleki 5C - Berlandieri x Riparia, Teleki 8B - Berlandieri x Riparia, 420 A	- Berlandieri x Rupestris, Richter 110 - Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 - Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140	- Berlandieri x Rupestris, Richter 99 - Chasselas x Berlandieri, 41B - Fercal - Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENJENIH PROIZVODNJI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	- Jednogubi Gijov (Gujo) - Dvogubi Gijov (Gujo) - Karlovački - Roajatska kordunica	- Kazenavljeva kordunica - Silvo kordunica - Mozerova kordunica	- Župski - Krajinski - Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze	Crvena
	9,5	10,0

 

1.4. MLAVSKI REJON/MLAVA

Prostiranje

Mlavski rejon obuhvata vinogradarske terene na desnoj strani donjeg toka Velike Morave i u slivovima reke Resave, Mlave i Peka.

Granice

Na severnoj strani granica rejona počinje kod ušća Velike Morave u Dunav i ide na istok obalom Dunava, zatim se u koordinati: N 44° 45’ 38", E 21° 11’ 00" uključuje na prugu i nastavlja tom prugom na istok, a zatim se jugozapadno od naselja Ram isključuje sa pruge i uključuje na asfaltni put koji ide obalom Dunava, sve do Jovićke padine, odakle se isključuje sa obale Dunava i dolazi do kote 358, zatim 423, 558 - "Venac", 541 - "Borilo", 483 - "Stupanj", i kote 389. Granica odatle izlazi na put u naselju Krivača i kreće tim putem na jugozapad, zatim paralelno sa Krivačkom rekom i dolazi do kote 240, gde se uključuje na asfaltni put kojim ide na jug i dolazi do kote 331, uključuje se na izohipsu 300, ide tom izohipsom, dolazi do kote 210, 224, 284, 283, uključuje se na granicu K.O. Turija - Kaona, ide tom granicom na zapad, a zatim i asfaltnim putem Turija - Kučevo do koordinate: N 44° 28’ 56", E 21° 38’ 36", odakle se uključuje na granicu K.O. Kaona - Kučevo I, skreće tom granicom na sever, a zatim nastavlja granicom K.O. Kučevo I - Turija, Kučevo I - Ševica, Kučevo I - Popovac, Kučevo - Kučajna, Kučajna - Cerovica, Kučevo II - Cerovica, Kučevo II - Kaona, Kučajna - Kaona, Kaona - Kučevo III, Kučevo III - Ranovac, Kučevo III - Kladurovo, Kladurovo - Kučajna do tromeđe sa K.O. Melnica. Granica rejona se odatle uključuje na put koji vodi na zapad i poklapa se sa tokom Braničke reke, dolazi do kote 267, nastavlja na jugozapad putem, zapadno od naselja Melnica skreće na jug i pravom linijom dolazi do kote 315 - "Čukar" (na granici K.O. Vitovnica - Melnica). Granica odatle skreće na istok, uključuje se na put i dolazi do manastira Vitovnica, odakle skreće na zapad asfaltnim putem i dolazi do kote 330 - "Čukara", zatim prelazi granicu K.O. Vitovnica - Stamnica u koordinati: N 44° 22’ 09", E 21° 31’ 27" i dolazi do kote 331, prelazi kotu 338, 378, 375 (granica K.O. Stamnica - Bistrica), 322, 347 - "Glavica", 264 - "Majdan". Granica odatle ide kratko na jug asfaltnim putem, prelazi granicu K.O. Ždrelo - Bistrica, skreće na istok do kote 254, a zatim se uključuje na izohipsu 350 i ide tom izohipsom sve do potesa "Pojana Lunga". Granica rejona odatle ide preko koordinate: N 44° 16’ 58", E 21° 31’ 08" i dolazi do kote 180 - "Lukul mara", gde izlazi na asfaltni put Krepoljin - Malo Laole, ide tim putem na severozapad, zatim skreće na jugozapad, a zatim se isključuje sa puta i ide preko kote 218 - "Vujucina glava", zatim preko potesa "Gola glava" (koordinata: N 44° 16’ 14", E 21° 29’ 35"), kote 201, 295.4 - "Kiva", 297 - "Vasina glava", 421 - "Picka glava", 305 - "Covdinski potok", 364 - "Crveno brdo", 408 - "Tavančić", 310, 462, 460, 481, 508 - "Veliki grabar", "Džodino brdo", 427, 531 - "Jagnjilo", 468 - "Vukovac", 360, 325, 273, 284, 366 - "Glavčina", 289, 370, 502, izlazi na granicu K.O. Plažane - Miliva, a zatim i Miliva - Lomnica. Granica se sa granice K.O. odvaja do kote 520, dolazi do kote 557 - "Kurato brdo", 565 - "Tavanište", 460, 407 - "Lac", 226, 212, odakle izlazi na reku Resavu i kreće njome na zapad do asfaltnog puta na ulazu u Despotovac, zatim ide obodom šume koordinata: N 44° 05’ 44", E 21° 27’ 05"; N 44° 05’ 33", E 21° 27’ 00"; N 44° 05’ 27", E 21° 27’ 06" do kote 264 - "Jasenjar", odatle izlazi na asfaltni put kojim nastavlja obodom šume do kote 443, 352, i odatle izlazi na granicu K.O. Bukovac - Vojnik, Vojnik - Dvorište, Dvorište - Beljajka i dolazi do kote 348. Odatle granica nastavlja granicom K.O. Beljajka - Resavica, a zatim se u koordinati: N 44° 04’ 19", E 21° 29’ 28" uključuje na granicu K.O. Resavica - Popovnjak, ide njome na zapad, prelazi kotu 269, zatim granicom K.O. Popovnjak - Beljajka, Beljajka - Jezero, Beljajka - Kovanica, Beljajka - Bigrenica, Beljajka - Virine, Vojnik - Virine, Virine - Vitance, Virine - Trućevac, Trućevac - Isakovo, Trućevac - Dražmirovac, Dražmirovac - Balajnac, Bogava - Glogovac, Bogava - Dobra Voda, Dobra Voda - Brestovo, Jasenovo - Dobra Voda, Mačevac - Dobra Voda, Mačevac - Rajkinac, Rajkinac - Vojska do tromeđe sa K.O. Novo Lanište. Granica se odatle uključuje na desnu obalu Velike Morave i ide njome na zapad, a zatim na sever i dolazi do početne tačke rejona, odnosno do ušća Velike Morave u Dunav.

Karta 1.4.1. Granice rejona i vinogorja Mlavskog rejona

Obuhvaćene opštine

Mlavski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Požarevac, Veliko Gradište, Golubac, Kučevo, Malo Crniće, Petrovac, Žabari, Svilajnac i Despotovac.

Površine rejona i vinogorja

Mlavski rejon zauzima površinu od 272.323,00 ha, gde je najveće Požarevačko vinogorje.

Tabela 1.4.1. Površine rejona i vinogorja Mlavskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Braničevsko vinogorje	33.469,08	12,29	21,24
Požarevačko vinogorje	87.897,66	32,28	55,76
Resavsko vinogorje	36.244,40	13,31	23,00
Ukupno	157.611,14	57,88	100,00
Mlavski rejon Ukupna površina (ha)	272.323,00

Površine pod vinogradima

Na osnovu poljoprivrednog popisa iz 2012. godine u Mlavskom rejonu ima 814,37 ha vinograda (oko 751,90 ha rodnih vinograda, odnosno 92,33%), od čega je 315,15 ha sa stonim sortama i 499,22 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.4.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Mlavskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.4.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Kučevu, RC Petrovac, Velikom Gradištu i Žagubici (1961-2010).

Tabela 1.4.2. Bioklimatski indeksi za Mlavski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Kučevo	16.0	1360.2	1199.6	1930.9	9.8	250.6	6.8	1.6	2.2
RC_Petrovac	17.4	1643.2	1331.7	2058.7	12.7	189.8	2.2	2.4	0.3
Veliko Gradište	17.4	1629.4	1350.8	2171.8	11.4	185.8	4.0	3.7	1.9
Žagubica	15.9	1332.0	1175.0	1883.7	9.6	201.1	6.1	1.9	2.5

Karta 1.4.2. Vinklerov indeks Mlavskog rejona

Zemljišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemljišta ovog rejona su luvisol i zemljišta u lesiviranju, eutrični kambisol, litosol na peščaru, flišu i rožnacima, fluvisol, humofluvisol i pseudoglej, kao i arenosol i sirozem na pesku, a u manjoj meri i ostali tipovi zemljišta. Vinogradi se uglavnom nalaze na eutričnom kambisolu i černozemu.

Karta 1.4.3. Tipovi zemljišta Mlavskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 44° 48’ geografske širine na severu do 44° 02’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 70 m do 400 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 100 m do 270 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući sa jugoistoka ka severozapadu, ispresecana nižim ravnim terenima u dolinama reka.

Karta 1.4.4. Nadmorska visina Mlavskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.4.5. Nagib terena Mlavskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.4.6. Ekspozicija terena Mlavskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske karakteristike ovog rejona čine Homoljske planine (952 m) i planina Beljanica (1339 m), koje se nalaze duž istočne strane rejona. Padine ovih Karpatskih planina kao i brdoviti tereni koji su zastupljeni više u istočnom delu, orografski karakterišu ovaj rejon. Severni i istočni deo rejona je više blago brdovit, kao i sa ravnim terenima.

Uticaj velikih vodenih površina

Sa severne strane rejona se nalazi reka Dunav, koja utiče na ranije sazrevanje grožđa u predelima blizu reke.

Duž zapadne strane rejona protiče reka Velika Morava, čija široka dolina utiče na stalno, blago strujanje vazduha, što omogućava obnovu količina ugljen-dioksida i brže odvijanje procesa fotosinteze, kao i bolji proces oprašivanja i oplodnje, što pozitivno deluje na vinovu lozu.

Pejzaž

Rejon se prostire u brežuljkastom pojasu, gde se nalaze pretežno šume hrasta cera, sladuna i dr. i pojasu aluvijalne ravni Pomoravlja, gde se u manjoj meri nalaze pretežno vlažni i poplavni pojasevi šuma hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr.

U severoistočnom ravnijem delu rejona, pored reke Dunav, nalazi se i Srebrno jezero, kao i reka Pek koja se uliva u Dunav južno od jezera. U Požarevačkom vinogorju ka severoistoku teče reka Mlava, a u Resavskom vinogorju reka Resava, koje protiču kroz doline, a koje u određenoj meri karakterišu pejzaže ovog rejona.

Zastupljenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 6.848 gazdinstava poseduju vinograde, što čini oko 22,41% od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Petrovac na Mlavi.

Vinogorja

Mlavski rejon ima sledeća vinogorja:

1.4.1. Braničevsko vinogorje/Braničevo;

1.4.2. Požarevačko vinogorje/Požarevac;

1.4.3. Resavsko vinogorje/Resava.

1.4.1. Braničevsko vinogorje/Braničevo

Prostiranje

Braničevsko vinogorje se nalazi na desnoj strani Dunava, u slivu reke Pek i sastoji se iz dva dela.

Granice

Granica istočnog dela vinogorja polazi na severozapadu od asfaltnog puta Donja Kruševica - Šuvajić, na južnom obodu naselja Šuvajići, ide na istok, najpre rekom, a zatim i putem do kote 249, još kratko ide tim putem, a zatim se kod potesa "Košarna" uključuje na izohipsu 250, ide njome na istok sve do kote 275, gde prelazi na izohipsu 200 i tom izohipsom ide do koordinate: N 44° 41’ 14", E 21° 33’ 44", južno od potesa "Žarkovica", gde kratko izlazi na put kojim ide na severozapad do kote 215. Granica vinogorja odatle ide do kote 140 - "Blizničko brdo", zatim izlazi na seoski put, njime ide na severozapad, pa na istok, a zatim izlazi na asfaltni put Braničevo - Ponikva, ide kratko njime na jugoistok i izlazi na granicu K.O. Braničevo - Ponikve. Granica dalje ide granicom tih opština na jugoistok do asfaltnog puta Braničevo - Ponikve, a zatim i putem ka granici K.O. Ponikve - Braničevo u potesu "Humka", ide kratko na severoistok tom granicom, potom se uključuje i na izohipsu 100, ide tom izohipsom sve do asfaltnog puta Ponikve - Radoševac, južno od potesa "Pimine doline". Granica ide tim putem na jugoistok, zatim se u potesu "Gornje voće" uključuje na izohipsu 110, ide njome na jug, zatim na istok i istočno od mesta Vojilovo se uključuje na izohipsu 150, ide tom izohipsom na sever, izbacujući tako tok Tumanske reke iz vinogorja i dolazi do granice K.O. Radoševac - Golubac, severno od potesa "Žuti breg". Granica vinogorja zatim ide na istok granicom tih opština i dolazi do granice rejona na obali Dunava i poklapa se sa njom do Guvanskog potoka, gde se uključuje na put kojim kreće na jug, paralelno sa Guvanskim potokom do izohipse 200, kojom ide na jugozapad do koordinate: N 44° 38’ 34", E 21° 38’ 18", odakle prelazi na put i njime ide na jug, pa na istok, zatim opet na jug, pa na zapad, gde ide paralelno sa tokom reke Ogašu Zbeg i južno od potesa "Dvorište" se ponovo uključuje na izohipsu 200, kojom ide do koordinate: N 44° 36’ 20", E 21° 37’ 45", gde se uključuje na put kojim ide kratko na zapad i spaja se sa asfaltnim putem koji ka severu vodi prema naselju Dvorište i paralelan je sa tokom Tumanske reke u koti 155.4. Granica odatle nastavlja na zapad putem do kote 194, 298, 384 - "Velika strana", 388 - "Bogino brdo", 268 - "Sitna proja", 316 - "Feta šunj", 182 - "Preko srpci", 329 - "Krak", a zatim izlazi na tok Suve reke i ide na jug do kote 199, zatim na zapad tokom reke LJešnice i dolazi do asfaltnog puta Krćevo - Srpce. Granica vinogorja odatle skreće putem na sever, kratko se isključuje sa glavnog puta na zapad, obuhvatajući naselje Klenje, veoma kratko ide rekom Pek i u koordinati: N 44° 36’ 28", E 21° 31’ 40" se ponovo uključuje na asfaltni put Krćevo - Srpce, a zatim se u koordinati: N 44° 36’ 50", E 21° 31’ 29" se ponovo kratko isključuje sa glavnog puta i ide preko koordinata: N 44° 36’ 53", E 21° 31’ 12" i N 44° 37’ 04", E 21° 31’ 09", a onda se u koti 109 ponovo uključuje na asfaltni put Krćevo - Srpce, nastavlja na sever, uključuje naselje Miljeviće i tako sve do početne tačke vinogorja.

Granica zapadnog dela vinogorja počinje na severozapadu, na raskrsnici puteva Ram - Zatonje i Ram - Rečica i ide na severozapad do obale Dunava, gde se kratko poklapa sa granicom rejona, obuhvatajući naselje Ram i sa severoistočne strane se uključuje na asfaltni put kojim kreće na jugoistok do kote 282 - "Gorica", a zatim nastavlja putem do obale Dunava, odnosno do granice rejona. Granica vinogorja se dalje poklapa sa granicom rejona, ide na jug i kod pruge, odnosno, istočno od mesta Zatonje, isključuje se sa granice rejona i uključuje se na asfaltni put, kojim nastavlja na jug, dolazi do kote 107, obuhvata naselje Biskuplje i od kote 99 nastavlja u istom pravcu do kote 82. Granica vinogorja odatle dolazi pravom linijom do puta Majilovac - Topolovnik i nastavlja tim putem na istok, isključuje se sa puta idući rekom Kalarovac, skreće na zapad do kote 245 - "Veliko brdo" i dalje na zapad do puta paralelnim sa rekom Veliki izvor, odakle skreće na jug, obuhvatajući naselje Majilovac. Granica tako nastavlja na jugoistok, prelazi kotu 363, 325, 219, ide severno od naselja Carevac i uključuje se na izohipsu 100, kojom skreće na jug, idući istočno od naselja Carevac i dolazi do kote 98. Granica vinogorja zatim prelazi na izohipsu 110 i ide njome sve do ukrštanja asfaltnog puta koji vodi ka Češljevoj Bari, pruge i reke Reka, odatle skreće na istok prugom i ide njome do koordinate: N 44° 36’ 57", E 21° 30’ 03", severno od potesa "Periš", dolazi do kote 131 i ponovo izlazi na asfaltni put Češljeva Bara - Rabrovo (koordinata: N 44° 36’ 28", E 21° 29’ 16"). Granica dalje ide tim putem na jug, prelazi kotu 137 i 133 i dolazi do severnog oboda naselja Rabrovo, skreće na istok preko potesa "Rabrovski Gložar", dolazi do pruge, ide kratko prugom na jug, isključuje se ka koti 115.1 - potes "Trčica" i izlazi na put južno od Rabrova kojim nastavlja na jug, prolazi kotu 128.3, 130.0 i kod reke Zojak se uključuje na granicu K.O. Sena - Mišljenovac do kote 369, zatim se spušta do kote 271, 321 i dolazi do tromeđe K.O. Mustapić - Miljenovac - Ranovac - kota 224. Granica odatle ide granicom K.O. Mustapić - Ranovac, zatim Mustapić - Manastirica, Mustapić - Kobilje, Kobilje - Mala Bresnica, Kobilje - Velika Bresnica, Makce - Kobilje, Makce - Boževac, Makce - Zabrega, Zabrega - Doljašnica, Doljašnica - Smoljinac, Doljašnica - Malo Gradište, Malo Gradište - Garevo, Malo Gradište - Ljubinje, Pečanica - Malo Gradište, Pečanica - Bare, Pečanica - Beranje, Beranje - Sirakovo, Sirakovo - Majilovac i kod Babićeve šume izlazi na izohipsu 150 i ide njome na sever do granice K.O. Kličevac - Kurjače. Granica rejona nastavlja granicom tih K.O., a zatim i granicom K.O. Rečica - Kurjače, Zatonje - Rečica, Rečica - Ram, zatim se u koordinati: N 44° 47’ 37", E 21° 20’ 22" odvaja sa granice K.O., uključuje se na asfaltni put, njime ide na severoistok, prolazi kotu 85.8 i dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Braničevsko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Istočni deo: delovi katastarskih opština Braničevo, Ponikve, Usije, Radoševac, Sladinac, Donja Kruševica, Šuvajić, Barič, Mrčkovac, Kudreš, Vojilovo, Klenje, Rabrovo, Dušmanić, Zelenik, Vučković, Srpce, Lješnica, Snegotin, Dvorište i Golubac, kao i katastarske opštine Bikinje, Žitkovica i Maleševo.

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Ram, Zatonje, Kurjače, Popovac, Majilovac, Sirakovo, Đurakovo, Topolovnik, Carevac, Pečanica, Srednjevo, Češljeva Bara, Makce, Mustapić, Mišljenovac i Rabrovo, kao i katastarske opštine Desina, Ljubinje, Garevo, Doljašnica, Velika Bresnica i Mala Bresnica.

1.4.2. Požarevačko vinogorje/Požarevac

Prostiranje

Požarevačko vinogorje se prostire na brdovitim terenima sa jedne i druge strane reke Mlave i sastoji se iz severnog dela (Požarevac) i južnog dela (Petrovac na Mlavi).

Granice

Severni deo (Požarevac) se sastoji iz tri dela: severoistočnog, jugoistočnog i zapadnog dela.

Severoistočni deo severnog dela vinogorja kreće na zapadu asfaltnim putem od kote 74.1, zapadno od potesa "Vodice", ide na severoistok putem, sve do granice K.O. Rečica - Zatonje, potom ide granicom tih K.O poklapajući se sa granicom zapadnog dela Braničevskog vinogorja, odnosno nastavlja i granicom K.O. Kurjače - Rečica i Kurjače - Kličevac do izohipse 150 kojom nastavlja na sever, preko kote 149.7, nakon čega se uključuje na put kojim nastavlja na sever i u koordinati: N 44° 44’ 54", E 21° 18’ 03" skreće na zapad, idući severno od potesa "Carina". Granica dalje nastavlja tim putem i u koordinati: N 44° 44’ 44", E 21° 17’ 35" skreće na sever, zatim na zapad i ponovo na sever i u potesu "Brdo" skreće na jugozapad, prelazi put južno od kote 128.8 i nastavlja putem između potesa "Brod" i "Brdo", uključuje se na kotu 69.1, ponovo izlazi na put i dolazi do kote 70.5, kratko skreće na jugoistok zaobilazeći naselje Kličevac i na taj način dolazi do početne tačke vinogorja.

Jugoistočni deo severnog dela vinogorja počinje na severozapadu, na krajnjoj zapadnoj tački naselja Bare, na asfaltnom putu i kreće na sever do kote 135.1, prelazi granicu K.O. Bare - Beranje i dalje putem na sever sve do potesa "Babićeva šuma" gde se uključuje na granicu K.O. Beranje - Sirakovo, odnosno poklapa se sa granicom zapadnog dela Braničevskog vinogorja i ide na jugoistok, odnosno granicom sledećih K.O.: Beranje - Pečanica, Pečanica - Bare, Malo Gradište - Pečanica, Malo Gradište - Ljubinje, Malo Gradište - Garevo, Malo Gradište - Doljašnica, Doljašnica - Smoljinac, Doljašnica - Zabrega, Zabrega - Makce, Makce - Boževac, Makce - Kobilje, Kobilje - Velika Bresnica, Mala Bresnica - Kobilje, Kobilje - Mustapić, Mustapić - Manastirica. Granica vinogorja se zatim odvaja od granice zapadnog dela Braničevskog vinogorja i ide granicom K.O. Manastirica - Ranovac, Manastirica - Starčevo, Starčevo - Kula, Starčevo - Crljenac, Crljenac - Rašanac do izohipse 150. Granica zatim prati izohipsu 150, izbacujući dolinu reke Moreč iz vinogorja, nastavlja na severozapad i severno od naselja Begunovac - kota 161 u potesu "Zbegovi" - kota 139 prelazi reku Vitovnicu (koordinata: N 44° 30’ 41", E 21° 22’ 09"), nastavlja putem i uključuje se na izohipsu 150. Granica vinogorja zatim ide na sever izohipsom 150, pa na istok izbacujući iz vinogorja reku Zaboj i obuhvatajući naselje Šapine i nastavlja do južnog oboda naselja Smoljinac, gde se uključuje na put kojim ide na zapad i obodom naselja Smoljinac, nakon čega se na severnom obodu naselja odvaja sa puta i uključuje se ponovo na izohipsu 150. Granica dalje ide na sever izohipsom 150, a zatim skreće na zapad i uključuje se na izohipsu 130, ide njome na sever i u potesu "Gajevi" se uključuje na asfaltni put koji vodi obodom naselja Kasidol, ide njime i u koti 127 se uključuje na asfaltni put Kasidol - Majilovac i na taj način dolazi do početne tačke vinogorja.

Zapadni deo severnog dela Požarevačkog vinogorja počinje na severozapadu u koti 108, koja se nalazi na granici K.O. Selo Kostolac - Kostolac grad, na putu kojim kreće na severoistok i prati, a zatim se u koordinati: N 44° 43’ 00", E 21° 11’ 51", istočno od potesa "Livade" uključuje se na izohipsu 100, kreće njome na jug, zatim istočno od potesa "Popovačko brdo" se uključuje na asfaltni put Požarevac - Veliko Selo i ide tim putem na jug do iznad naselja Veliko Selo. Granica vinogorja dalje ide preko kota 97.3, 102.2, 99.3, 109.3 i istočno od potesa "Mata stig" se uključuje ponovo na asfaltni put koji iz naselja Vrbnica vodi ka Orljevu. Dalje granica ide na jug putem i zaobilazi naselje Orljevo preko koordinata: N 44° 26’ 51", E 21° 18’ 44", N 44° 26’ 44", E 21° 18’ 51" i N 44° 26’ 24", E 21° 18’ 39" i izlazi ponovo na asfaltni put, njime ide na jug i izlazi na granicu K.O. Orljevo - Veliki Popovac, zatim nastavlja granicom sledećih K.O.: Veliki Popovac - Mirijevo, Kočetin - Veliki Popovac, Kočetin - Bošnjak, Bošnjak - Brzohode, Brzohode - Vošanovac, Vošanovac - Porodin, Vošanovac - Viteževo, Viteževo - Oreškovica, Viteževo - Dubnica, Viteževo - Bobovo, Viteževo - Kušiljevo i dolazi do tromeđe sa K.O. Porodin (kota 109.7). Granica vinogorja dalje ide na sever asfaltnim putem, prelazi kote 95.5, 94.0, 92.5, a zatim putem prema koti 93.3, nastavlja putem zaobilazeći naselje Žabari i od kote 94.2 izlazi na put kojim nastavlja na sever do kote 107. Granica zatim zaobilazi naselje Simićevo koordinatama: N 44° 23’ 15", E 21° 12’ 28"; N 44° 23’ 29", E 21° 12’ 27"; N 44° 23’ 47", E 21° 12’ 09"; kota 88.2 i izlazi na put. Granica dalje ide na sever kratko tim putem, dalje zaobilazi naselje Oreovica, nastavlja istim putem i zaobilazi naselje Aleksandrovac, a zatim asfaltnim putem do kote 104.3, pravom linijom do tačke 85.1 i preko koordinate: N 44° 29’ 20", E 21° 12’ 28" se uključuje na asfaltni put u koordinati: N 44° 30’ 00", E 21° 12’ 44". Granica vinogorja odatle nastavlja na sever i zapadno od kote 108 se isključuje sa puta i zaobilazi naselje Poljana, sa zapadne strane preko koordinata: N 44° 30’ 47", E 21° 12’ 35"; N 44° 31’ 37", E 21° 12’ 03"; N 44° 32’ 13", E 21° 11’ 32", kratko ide putem i ponovo se uključuje na asfaltni put, istočno od potesa "Kičica", ide kratko na sever tim putem do kote 85.6, zatim ponovo zaobilazi naselje Prugovo preko koordinata: N 44° 33’ 27", E 21° 11’ 27"; N 44° 33’ 40", E 21° 11’ 29"; N 44° 34’ 00", E 21° 11’ 16" i u naselju Popovac se uključuje na put kojim ide na istok, a zatim se kod kote 121 uključuje na izohipsu 100. Granica vinogorja dalje ide izohipsom 100 na sever i u potesu "Sirkovište" se uključuje na put kojim ide na zapad i nastavlja njime obodom Požarevca, uključujući ga u vinogorje. Granica se zatim uključuje na prugu istočno od potesa "Jeremijino polje" i ide prugom na sever, zaobilazeći naselje Ćirkovac, nastavlja prugom i zapadno od potesa "Topolica" se uključuje na granicu K.O. Kostolac - Klenovnik, ide tom granicom na zapad, a zatim nastavlja i granicom K.O. Kostolac - Petka do izlaska na obalu Dunava, nastavlja obalom na istok i dolazi do početne tačke.

Južni deo (Petrovac na Mlavi) se sastoji iz dva dela: istočnog i zapadnog dela.

Granica istočnog dela južnog dela vinogorja počinje na granici K.O. Crljenac - Rašanac kod kote 150.3 i ide na istok granicom tih K.O. Granica zatim nastavlja i granicom K.O. Starčevo - Crljenac, Starčevo - Kula, Starčevo - Manastirica, Manastirica - Ranovac, Mustapić - Ranovac, Miljenovac - Ranovac, Ranovac - Kaona, Kučevo III - Ranovac, Kučevo III - Kladurovo, Kladurovo - Kučajna do potesa "Branik", kod kote 485, na asfaltnom putu Melnice - Kučajna, gde se uključuje na taj put koji se poklapa sa granicom K.O. Kladurovo - Melnica i ide njime na zapad, a zatim se od kote 342 uključuje na izohipsu 300, ide njome, zatim prelazi na izohipsu 280 i njome do asfaltnog puta, nakon čega dolazi do kote 315 i odatle se poklapa sa granicom rejona, odnosno, odatle skreće na istok, uključuje se na put i dolazi do manastira Vitovnica, odakle skreće na zapad asfaltnim putem i dolazi do kote 330 - "Čukara", zatim prelazi granicu K.O. Vitovnica - Stamnica u koordinati: N 44° 22’ 09", E 21° 31’ 27" i dolazi do kote 331, prelazi kotu 338, 378, 375 (granica K.O. Stamnica - Bistrica), 322, 347 - "Glavica", 264 - "Majdan". Granica se odatle odvaja od granice rejona i ide putem na jug, dolazi do severnog oboda naselja Majdan i zaobilazi ga po kotama 238 i 294, nakon čega se uključuje na asfaltni put Krepoljin - Petrovac, tim putem ide na severozapad i na južnom obodu mesta Petrovac se odvaja preko kota 123.8, 123.1, 121.2, 124.3 gde se uključuje ponovo na asfaltni put, zaobilazeći Petrovac. Granica vinogorja zatim ide na severozapad istim putem i kod kote 118 skreće sa glavnog puta na severoistok izohipsom 150, a zatim i na severozapad preko kote 146.5 - "Belo polje", izbacuje Starčevački potok iz vinogorja i tako dolazi do početne tačke vinogorja.

Granica zapadnog dela južnog dela vinogorja počinje na mestu gde se ukršta granica K.O. Orljevo - Veliki Popovac i asfaltni put Orljevo - Veliki Popovac i ide na jugoistok tim putem, a zatim se severno od mesta Veliki Popovac odvaja sa puta i uključuje na izohipsu 150 i ide njome do asfaltnog puta u potesu "Selište". Odatle granica ide do kote 137.1 i do tačke u koordinati: N 44° 23’ 04", E 21° 22’ 36" na asfaltnom putu Zabrđe - Petrovac, zapadno od potesa "Crkvište" uključujući u vinogorje celo naselje Zabrđe. Granica se odatle uključuje ponovo na izohipsu 150 u koordinati: N 44° 22’ 57", E 21° 22’ 22" i nastavlja njome na istok sve do koordinate: N 44° 19’ 50", E 21° 25’ 15", odakle skreće na istok putem, zatim prvo skretanje na jugozapad, a zatim na severoistok do kota 136.1, pa putem na jug do kote 138.2, nastavlja na jug, skreće na istok preko kote 141.4, nastavlja na jug i kod kote 139.8 skreće na put i u koordinati: N 44° 18’ 34", E 21° 26’ 29", izlazi na asfaltni put kojim kreće na jug, zatim na jugoistok do kote 159.90, pa do kote 164, zaobilazeći naselje Šetonje i ponovo izlazi na asfaltni put kojim nastavlja na istok, a zatim se isključuje sa puta i ide preko kote 218 - "Vujucina glava", zatim preko potesa "Gola glava" (koordinata: N 44° 16’ 14", E 21° 29’ 35"), kote 201, 295.4 - "Kiva", 297 - "Vasina glava", 421 - "Picka glava", 305 - "Covdinski potok", 364 - "Crveno brdo", 408 - "Tavančić", 310, 462, 460, 481 i izlazi na granicu K.O. Vezičevo - Zlatovo, Busur - Zlatovo, Busur - Roanda, Subotica - Busur, Busur - Kupinovac, Đurinac - Busur, Đurinac - Burovac, Burovac - Dubnica, Dubnica - Oreškovica, Oreškovica - Viteževo, Porodin - Vošanovac, Vošanovac - Brzohode, Brzohode - Bošnjak, Bošnjak - Kočetin, Kočetin - Veliki Popovac, Veliki Popovac - Mirijevo, kratko granicom K.O. Veliki Popovac - Orljevo i dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Požarevačko vinogorje obuhvata sledeće katastarske opštine:

Severni deo (Požarevac):

Severoistočni deo: delovi katastarskih opština Rečica i Kličevac.

Jugoistočni deo: delovi katastarskih opština Beranje, Bare, Kasidol, Smoljinac, Šapine, Boževac, Crljenac, Kula, kao i katastarske opštine Malo Gradište, Zabrega, Kobilje, Manastirica i Aljudovo.

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Kostolac grad, Kostolac selo, Klenovnik, Ćirikovac, Požarevac, Lučica, Salakovac, Veliko Crniće, Prugovo, Poljana, Kravlji do, Toponica, Vlaški do, Veliko selo, Vrbnica, Porodin, Žabari, Simićevo, Oreovica, Orljevo, Aleksandrovac, kao i katastarske opštine Šljivovac, Tićevac, Mirijevo, Polatna, Sibnica, Kočetin, Brzohode, Četereže, Viteževo i Svinjarevo.

Južni deo (Petrovac na Mlavi):

Istočni deo: delovi katastarskih opština Rašanac, Vitovnica, Stamnica, Bistrica, Ždrelo, Malo Laole, Leskovac, Petrovac, Knežica, Kamenovo, Trnovče i Dubočka, kao i katastarske opštine Starčevo, Ranovac, Kladurovo i Melnica.

Zapadni deo: delovi katastarskih opština Veliki Popovac, Pankovo, Zabrđe, Petrovac, Krvije, Veliko Laole, Šetonje, Ćovdin, Vezičevo i Roćevac, kao i katastarske opštine Bošnjak, Lopušnik, Dobrnje, Vošanovac, Oreškovica, Tabanovac, Busur i Burovac.

1.4.3. Resavsko vinogorje/Resava

Prostiranje

Resavsko vinogorje se nalazi u slivu reke Resave na brdovitim terenima sa jedne i druge strane reke Resave.

Granice

Granica počinje na severozapadu u koti 108, koja se nalazi na putu Svilajnac - Porodin, odnosno na granici K.O. Kušiljevo - Viteževo. Granica vinogorja odatle ide na istok granicom tih K.O., a zatim i K.O. Viteževo - Bobovo, Viteževo - Dubnica, Dubnica - Oreškovica, Burovac - Dubnica, Burovac - Đurinac, Đurinac - Busur, Busur - Subotica, Busur - Roanda, Busur - Zlatovo, Zlatovo - Vezičevo i izlazi na granicu rejona, odnosno severozapadno od potesa "Klokoč", južno od kote 481 i ide do kote 508 - "Veliki grabar", 557 - "Džodino brdo", 427, 531 - "Jagnjilo", 468 - "Vukovac", 360, 325, 273, 284, 366 - "Glavčina", 289, 370, 502, izlazi na granicu K.O. Plažane - Miliva, a zatim i Miliva - Lomnica. Granica se sa granice K.O. odvaja do kote 520, dolazi do kote 557 - "Kurato brdo", 565 - "Tavanište", 460, 407 - "Lac", 226, 212, odakle izlazi na reku Resavu i kreće njome na zapad do asfaltnog puta na ulazu u Despotovac, zatim ide obodom šume koordinata: N 44° 05’ 44", E 21° 27’ 05"; N 44° 05’ 33", E 21° 27’ 00"; N 44° 05’ 27", E 21° 27’ 06" do kote 264 - "Jasenjar". Granica dalje nastavlja kratko putem kroz potes "Bašilovica" i dolazi do kote 224, 309 - "Lopulovac", 319 - "Miladinovo brdo", 281 i izlazi na put kojim ide na jugozapad, zatim preko koordinata: N 44° 03’ 40", E 21° 26’ 48"; N 44° 03’ 28", E 21° 26’ 41"; N 44° 03’ 22", E 21° 26’ 21" dolazi do asfaltnog puta, ide njime na jugozapad preko potesa "Selište" i dolazi do granice K.O. Virine - Beljajka. Granica vinogorja nastavlja najpre granicom tih opština, a zatim i K.O. Vojnik - Virine, Virine - Vitance, Virine - Trućevac, Trućevac - Isakovo, Dražmirovac - Balanjac, Bogava - Glogovac, Dobra Voda - Bogava, Dobra Voda - Brestovo, Dobra Voda - Jasenovo, Dobra Voda - Mačevac, Mačevac - Rajkinac, Rajkinac - Vojska i izlazi na desnu obalu Dunava. Granica vinogorja ide kratko obalom Dunava, zatim se uključuje na put severozapadno od potesa "Krčevine" i ide tim putem na sever, sve do granice K.O. Gložane - Bresje, gde kratko ide obalom Dunava, od kote 103.5 se uključuje ponovo na put i kreće ce njime, prelazi kotu 102.0 i kod Miljkovog manastira - kota 111.0 se uključuje na asfaltni put, ide njime na sever, prelazi kotu 107.8 i preko Bukovačkog brda dolazi do kote 208. Granica vinogorja dalje ide do kote 102.9 i u koordinati: N 44° 11’ 24", E 21° 10’ 24" se uključuje na asfaltni put Gložane - Crkvenac, ide kratko tim putem na severoistok i u koordinati: N 44° 11’ 44", E 21° 10’ 38" se isključuje sa puta i zaobilazi naselje Crkvenac u koordinatama: N 44° 12’ 05", E 21° 10’ 33"; N 44° 12’ 00", E 21° 11’ 02"; N 44° 12’ 08", E 21° 11’ 27" i uključuje se ponovo na put kojim ide na istok i zaobilazi naselje Dublje. Granica se zatim južno od kote 117.6 uključuje na izohipsu 130 i njome nastavlja na jug pa na istok i na pružnom prelazu Jaruga prelazi na asfaltni put kojim ide na jugoistok, isključujući se kratko preko koordinate: N 44° 09’ 21", E 21° 20’ 26", kote 146, koordinate: N 44° 08’ 36", E 21° 21’ 07" i istočno od potesa "Stari branik" se uključuje ponovo na put kojim ide na jugoistok i kod kote 179.2 se uključuje na izohipsu 180, ide njome i u koordinati: N 44° 05’ 49", E 21° 25’ 35", kod fabrike kreča se isključuje sporednim putem sa izohipse, prelazi asfaltni put u koordinati: N 44° 06’ 03", E 21° 25’ 56", uključujući mesto Despotovac u vinogorje i severno od potesa "Kovilovača" se ponovo uključuje na izohipsu 190 i nastavlja njome. Granica vinogorja se kratko isključuje sa izohipse južno od naselja "Milva", kratko ide rekom Resavom, zaobilazi naselje i uključuje se ponovo na asfaltni put, prelazi kotu 157.88, zaobilazi naselje Subotica uključujući ga u vinogorje, u koti 135 se ponovo uključuje na put, isključuje se južno od naselja Sedlare, obuhvatajući ga tako što ide rekom Resavom, ponovo se uključuje na severnom obodu naselja i nastavlja na severozapad. Granica se zatim zapadno od potesa "Šeret" uključuje na izohipsu 120, prati je u pravcu severozapada i u koti 102 se uključuje na asfaltni put kojim ide na severoistok i dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Resavsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Subotica, Zlatovo, Grabovica, Plažane, Miliva, Lomnica, Bukovac, Despotovac, Vojnik, Beljajka, Vitance, Trućevac, Balajnac, Veliki Popović, Medveđa, Jasenovo, Troponje, Mačevac, Vojska, Radošin, Bresje, Gložane, Grabovac, Dublje i Crkvenac, kao i katastarske opštine Dubnica, Đurinac, Proštinac, Ročevac, Kupinovac, Roanda, Bogava, Brestovo i Vrlane.

Preporučene/dozvoljene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvoljene sorte za Mlavski rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvoljenim prinosima (u kilogramima) po biljci i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Braničevsko	Požarevačko	Resavsko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Neoplanta	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Sila	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Župljanka	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Braničevsko	Požarevačko	Resavsko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	-	-	-	-	-	-	-
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Marselan		❶❷		2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Braničevsko	Požarevačko	Resavsko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Probus	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Marselan		❶❷		2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000

❶ - osnovna rejonirana sorta (preporučena) ❷ - dopunska rejonirana sorta (dozvoljena)

U izuzetno povoljnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po biljci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Mlavski rejon (Braničevsko, Požarevačko i Resavsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLJENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
	- Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	- Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)	- Čauš beli - Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
	- Opuzenska rana - Biserka rana - Demir kapija - Beogradska rana - Kosovska rana - Gročanka	- Karmen - Banatski muskat - Radmilovački muskat - Smederevski muskat - Lasta - Srbija	- Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
	- Prima - Ora - Early muscat - Čabski biser - Cardinal - Irsai Oliver - Ljana - Matilde - Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) - Perlette (Perlet) - Reine des vignes (Kraljica vinograda)	- Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) - Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) - Exalta - Muscat Precoce de Saumur - Danlas - Alina - Angela - Astaniskij - Fanny - Georg - Lival	- Nadegda Azos - Muscat Rose St Vallier - Michele Palieri - Victoria - Katharina - Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) - Moldova - Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLJENE LOZNE PODLOGE	- Berlandieri x Riparia, Kober 5BB - Berlandieri x Riparia, SO4 - Berlandieri x Riparia, Teleki 5C - Berlandieri x Riparia, Teleki 8B - Berlandieri x Riparia, 420 A	- Berlandieri x Rupestris, Richter 110 - Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 - Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140	- Berlandieri x Rupestris, Richter 99 - Chasselas x Berlandieri, 41B - Fercal - Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENjENIH PROIZVODNjI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	- Jednogubi Gijov (Gujo) - Dvogubi Gijov (Gujo) - Karlovački - Roajatska kordunica	- Kazenavljeva kordunica - Silvo kordunica - Mozerova kordunica	- Župski - Krajinski - Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze	Crvena
	9,5	10,0

 

1.5. TOPLIČKI REJON/TOPLICA

Prostiranje

Toplički rejon obuhvata vinogradarske terene u celom slivu reke Toplice i njenih pritoka, pre svega rečica Velikog i Malog Jastrebca.

Granice

Granica rejona na zapadu počinje severozapadno od Blaca na putu Blace - Kruševac na tromeđi K.O. Prebreza, Čučale i Džepnica i ide kratko na sever granicom K.O. Prebreza i Džepnica i od kote 438 i preko koordinate: N 43° 19’ 45", E 21° 14’ 42" dolazi do kote 486 - "Šiljak", preko koordinata: N 43° 19’ 41", E 21° 15’ 36" i N 43° 19’ 31", E 21° 16’ 10" do kote 420 - "Pribačka ćuprija". Granica zatim u koordinati: N 43° 19’ 19", E 21° 16’ 59" prelazi granicu K.O. Popova - Vrbovac, a zatim preko koordinata: N 43° 19’ 14", E 21° 17’ 36" i N 43° 19’ 11", E 21° 18’ 03" dolazi do kote 526 - "Cvetkovića breg". Granica odatle nastavlja na sever granicom K.O. Vrbovac - Međuhana, a zatim se spušta na jugoistok granicom K.O. Kačapor - Međuhana, ide tom granicom, a zatim i granicom K.O. Kačapor - Pridvorica i tom granicom dolazi do kote 506, nakon čega granica seče asfaltni put u koordinati: N 43° 20’ 29", E 21° 19’ 35" i dolazi do kote 527, severno od Pridvorice. Granica dalje ide preko koordinata: N 43° 20’ 45", E 21° 19’ 56" i N 43° 20’ 44", E 21° 20’ 21" do kote 539 - "Paljevina", a zatim preko asfaltnog puta (koordinata: N 43° 20’ 45", E 21° 21’ 24") do kote 568. Granica zatim prelazi granicu K.O. Pretrešnja - Gornja Jošanica (koordinata: N 43° 20’ 50", E 21° 21’ 38") i koordinate: N 43° 20’ 45", E 21° 22’ 00" i N 43° 20’ 42", E 21° 22’ 14" i dolazi do kote 574 - "Čučavac", a zatim prelazi granicu K.O. Zdravinje - Gornja Jošanica (koordinata: N 43° 20’ 29", E 21° 22’ 51") i granicu K.O. Zdravinje - Gornja Bresnica (koordinata: N 43° 20’ 22", E 21° 23’ 10") do kote 544. Granica nastavlja preko koordinata: N 43° 20’ 16", E 21° 23’ 38"; N 43° 20’ 18", E 21° 23’ 53" i N 43° 20’ 22", E 21° 24’ 14" do kote 636 - "Đušnica", preko koordinata: N 43° 20’ 22", E 21° 24’ 42"; N 43° 20’ 16", E 21° 25’ 00" i N 43° 20’ 12", E 21° 25’ 19" do kote 602 - "Jakovljevići", a zatim preko koordinata: N 43° 20’ 08", E 21° 25’ 50"; N 43° 20’ 06", E 21° 26’ 03"; N 43° 20’ 07", E 21° 26’ 14"; N 43° 20’ 06", E 21° 26’ 34" i N 43° 20’ 06", E 21° 26’ 44" do kote 644 - "Lazovsko brdo" i preko koordinate: N 43° 20’ 01", E 21° 27’ 28" do kote 661 - "Kiževačko brdo". Odatle granica u koordinati: N 43° 19’ 50", E 21° 28’ 02" prelazi granicu K.O. Velika Plana - Gornja Rečica i dolazi do manastira Sv. Petke, a odatle preko koordinate: N 43° 19’ 31", E 21° 28’ 34" dolazi do kote 565 i preko koordinate: N 43° 19’ 12", E 21° 28’ 55" dolazi do kote 447. Granica odatle ide na istok preko koordinata: N 43° 18’ 56", E 21° 29’ 30" i N 43° 18’ 53", E 21° 29’ 59" do kote 550 - "Pojilo", a zatim skreće na sever preko koordinate: N 43° 19’ 01", E 21° 30’ 13" do kote 564 - "Vučiji laz", preko koordinata: N 43° 19’ 25", E 21° 30’ 18" i N 43° 19’ 42", E 21° 30’ 25" do kote 645, zatim dolazi do kote 550. Odatle granica izlazi na granicu K.O. Gornja Rečica - Babotinac, ide tom granicom na severoistok do kote 783 - "Milin čukar", severozapadno od Mikulovca. Dalje granica opet ide na istok preko koordinata: N 43° 20’ 40", E 21° 31’ 18" i N 43° 20’ 38", E 21° 31’ 33" (potok Kruškar) do kote 702, zatim preko koordinate: N 43° 20’ 37", E 21° 32’ 07", seče "Kosteničku reku" - kota 615, zatim preko koordinate: N 43° 20’ 49", E 21° 32’ 38" do kote 686 - "Kostenički breg" i preko koordinata: N 43° 20’ 51", E 21° 33’ 09" i N 43° 20’ 46", E 21° 33’ 27" do kote 644 - "Šiljata čuka". Odatle granica rejona nastavlja na istok i prelazi granicu K.O. Kostenica - Klisurica u koordinati: N 43° 20’ 46", E 21° 34’ 13" i dolazi do kote 560 - "Klisurica", preko koordinate: N 43° 20’ 41", E 21° 34’ 59" do kote 457 i 534 - "Kamenjar" i preko koordinate: N 43° 20’ 02", E 21° 35’ 34" do kote 484 - "Šiljata čuka". Granica odatle skreće na severoistok preko potesa "Jovin konak" (koordinata: N 43° 20’ 09", E 21° 35’ 57") i dolazi do kote 548 - "Devča", nakon čega skreće na istok i preko potesa "Filina padina" (koordinata: N 43° 20’ 12", E 21° 36’ 51") dolazi do kote 514, a zatim preko koordinate: N 43° 20’ 15", E 21° 37’ 26" gde seče granicu K.O. Gornja Devča - Krajkovac dolazi do kote - "Oranska čuka". Granica dalje seče asfaltni put u koordinati: N 43° 20’ 21", E 21° 37’ 47" i preko koordinate: N 43° 20’ 32", E 21° 38’ 09", dolazi do kote 380, a zatim preko koordinata: N 43° 20’ 46", E 21° 38’ 50" i N 43° 20’ 48", E 21° 39’ 06" dolazi do kote 494 - "Čule", severno od Krajkovca. Odatle granica ide preko koordinata: N 43° 20’ 58", E 21° 39’ 46" i N 43° 21’ 08", E 21° 40’ 22" dolazi do kote 441 - "Laz", zatim nastavlja na severoistok preko koordinate: N 43 21’ 28", E 21° 40’ 47" i dolazi do kote 570 - "Ogljarnica". Granica dalje ide na jugoistok preko koordinate: N 43° 21’ 49", E 21° 41’ 15" do kote 362 - "Mali pesak", severno od Azbresnice, a zatim preko koordinate: N 43° 21’ 47", E 21° 42’ 03" do kote 529. Granica dalje prelazi granicu K.O. Dudulajce - Azbresnica u koordinati: N 43° 22’ 05", E 21° 42’ 03" i preko koordinate: N 43° 22’ 13", E 21° 42’ 15" izlazi na izohipsu 450 na Dudulajskoj reci. Granica dalje ide na severozapad tom izohipsom do granice K.O. Supovac - Veliki Drenovac, severno od manastira Sv. Lazar i tom granicom na istok do obale Južne Morave. Granica dalje ide rekom na jug sve do granice K.O. Pukovac - Rusna, ide tom granicom a zatim i granicom K.O. Pukovac - Brestovac, Pukovac - Kutleš, Pukovac - Draškovac. Granica rejona dalje nastavlja granicom sledećih K.O.: Draškovac - Donji Drenovac, Donji Drenovac - Šarlince, Šarlince - Gornji Drenovac, Međa - Gornji Drenovac, Gornji Drenovac - Donje Brijanje, Gornje Brijanje - Gornji Drenovac, Gornji Drenovac - Kosančić, Kosančić - Kare, Kare - Ćukovac, Ćukovac - Dubovo, Dubovo - Granica, Granica - Novo Momčilovo, Novo Momčilovo - Gornje Konjuvce, Gornje Konjuvce - Zlata, Zlata - Dubrava, Dubrava - Bublica, Bublica - Gornji Brestovac, sve do Brestovačkog jezera. Tu granica ide severnim obodom jezera (koordinata: N 43° 02’ 37", E 21° 36’ 53"), zatim asfaltnim putem prema mestu Bublica, putem ka Bubličkom jezeru i granicom K.O. Bublica - Bregovina do asfaltnog puta Bublica - Žitni Potok i tim putem do kote 463 - "Marikin potok". Granica dalje ide preko koordinate: N 43° 04’ 03", E 21° 35’ 28", do kote 493 - "Ogrenjski rid", preko koordinate: N 43° 04’ 53", E 21° 35’ 34", do kote 427 - "Zlatna reka". Granica zatim prelazi asfaltni put u koordinati: N 43° 05’ 11", E 21° 35’ 57" i ide do kote 484 i 458 - "Rid", zatim u koordinati: N 43° 05’ 13", E 21° 36’ 49" prelazi granicu K.O. Mačina - Žitni potok i dolazi do kote 366 - "Ristin potok", zatim prelazi koordinatu N 43° 05’ 28", E 21° 37’ 18" i dolazi do kote 441 - "Gornja Mačina". Nakon toga granica prelazi koordinate: N 43° 05’ 40", E 21° 37’ 34" (granica K.O. Mačina - Kožince) i N 43° 05’ 50", E 21° 37’ 45", nakon čega dolazi do kote 415 - "Sredoridina" i preko koordinate: N 43° 06’ 14", E 21° 37’ 54" do kote 508, istočno od naselja Kožince. Granica zatim izlazi na granicu K.O. Staro Momčilovo - Kožince, ide tom granicom na sever, a zatim i granicama sledećih K.O.: Staro Momčilovo - Pasjača i Staro Momčilovo - Asanovac, sve do kote 505 - "Zladovac". Odatle granica ide na severoistok putem po obodu šume ka naselju Konjarnik (koordinate: N 43° 07’ 25", E 21° 39’ 52"; N 43° 08’ 43", E 21° 40’ 14’; N 43° 07’ 42", E 21° 41’ 02") do raskrsnice puteva u potesu "Čuka", a zatim na zapad preko koordinate: N 43° 08’ 01", E 21° 40’ 44" do kote 407 - "Toponička reka". Granica dalje nastavlja na sever preko koordinata: N 43° 08’ 09", E 21° 40’ 31"; N 43° 08’ 21", E 21° 40’ 34" i N 43° 08’ 37", E 21° 40’ 38" do kote 432 - "Aetov breg", koordinate: N 43° 09’ 06", E 21° 40’ 38", kote 452 - "Golemo bilo", koordinata: N 43° 09’ 27", E 21° 40’ 34"; N 43° 09’ 47", E 21° 40’ 35" i N 43° 10’ 06", E 21° 40’ 36", kote 426 - "Glavičica", koordinate: N 43° 10’ 29", E 21° 40’ 28" i kote 379 - "Šiljegarnik", jugozapadno od Rečice. Granica rejona zatim prelazi granicu K.O. Rečica - Lukomir (koordinata: N 43° 10’ 55", E 21° 40’ 14") i dolazi do kote 390 - "Kitka", a zatim preko kote 388, koordinata: N 43° 11’ 26", E 21° 39’ 41", do kote 395 - jugozapadno od Lukomira. Granica zatim prelazi granicu K.O. Vlahovo - Lukomir (koordinata: N 43° 11’ 45", E 21° 39’ 04") i preko koordinate: N 43° 11’ 50", E 21° 38’ 52" dolazi do kote 318 - južno od Vlahova, zatim prelazi koordinatu N 43° 12’ 03", E 21° 38’ 27" i dolazi do kote 428 - "Mala čuka". Granica zatim prelazi granicu K.O. Vlahovo - Berilje (koordinata: N 43° 12’ 09", E 21° 37’ 58") i dolazi do kote 416, prelazi koordinate: N 43° 12’ 09", E 21° 37’ 20" i N 43° 12’ 11", E 21° 37’ 04" i dolazi do kote 421 - "Orljančani", zatim preko koordinata: N 43° 12’ 14", E 21° 36’ 43"; N 43° 12’ 17", E 21° 36’ 23" i N 43° 12’ 19", E 21° 36’ 08" ide do kote 415, jugoistočno od Simonovca. Granica dalje skreće na jugozapad i preko sledećih koordinata: N 43° 12’ 19", E 21° 35’ 48"; N 43° 17’ 10", E 21° 35’ 34"; N 43° 12’ 07", E 21° 35’ 27" i N 43° 12’ 02", E 21° 35’ 17" dolazi do kote 443. Zatim granica ide preko koordinata: N 43° 11’ 58", E 21° 34’ 54"; N 43° 11’ 58", E 21° 34’ 40" do kote 484 - "Monin breg". Odatle granica seče put Prokuplje - Bojnik (koordinata: N 43° 12’ 05", E 21° 34’ 09") i preko koordinate: N 43° 12’ 08", E 21° 33’ 57" dolazi do kote 497, zatim prelazi koordinate: N 43° 12’ 15", E 21° 33’ 41" i N 43° 12’ 21", E 21° 33’ 36" nakon čega dolazi do kote - "Vodička reka". Granica nastavlja na severozapad i u koordinati: N 43° 12’ 42", E 21° 33’ 12", prelazi granicu K.O. Bela Voda - Vodice, a zatim preko koordinate: N 43° 12’ 49", E 21° 32’ 59" na Suvom potoku, dolazi do kote 393, i nakon prelaska granice K.O. Ćukovac - Bela Voda (koordinata: N 43° 13’ 01", E 21° 32’ 29") i koordinate: N 43° 13’ 07", E 21° 32’ 10" dolazi do kote 349, južno od Ćukovca. Granica odatle ide preko koordinate: N 43° 13’ 07", E 21° 31’ 45" i dolazi do kota 483 i 464 - "Gubetin", pa zatim prolazi koordinatu: N 43° 12’ 59", E 21° 30’ 48" do kote 392. Odatle prelazi granicu K.O. Donja Toponica - Gubetin (koordinata: N 43° 12’ 49", E 21° 30’ 17") i dolazi do kote 332, a odatle preko koordinate: N 43° 12’ 41", E 21° 29’ 41" dolazi do kote 339 - "Miljkovački potok". Granica dalje ide preko potesa "Čukar" (koordinate: N 43° 12’ 34", E 21° 29’ 06" i N 43° 12’ 34", E 21° 28’ 56") do kote 464, zatim prelazi granicu K.O. Smrdan - Gornja Toponica (koordinata: N 43° 12’ 37", E 21° 28’ 29"), a nakon toga i preko koordinate: N 43° 12’ 33", E 21° 28’ 05" do kote 426 - "Crvena reza", južno od Gornje Toponice. Granica dalje nastavlja na jugozapad preko Toponičkog potoka (koordinata: N 43° 12’ 23", E 21° 27’ 35"), a zatim i preko granice K.O. Gornja Toponica - Donja Bejašnica (koordinata: N 43° 12’ 12", E 21° 27’ 24") i dolazi do kote 302 - "Donja Bejašnica". Granica rejona odatle u koordinati: N 43° 11’ 59", E 21° 26’ 56" izlazi na granicu K.O. Donja Bejašnica - Prekašnica, ide njome na severozapad, a zatim nastavlja i granicom K.O. Prekašnica - Prekadin, Prekašnica - Imanovac, Imanovac - Piskalje, Gornja Konjuša - Piskalje, Gornja Konjuša - Đušnica, Gornja Konjuša - Grabovac, Gornja Konjuša - Donje Točane, Donje Točane - Viča, Donje Točane - Bace, Bace - Pločnik. Odatle se granica dalje uključuje na izohipsu 400 i ide njome na severozapad, a zatim u koordinati: N 43° 13’ 19", E 21° 19’ 37" skreće ka koti 512 i odatle preko koordinate: N 43° 13’ 01", E 21° 19’ 06" dolazi do "Ognjenovačkog potoka" - kota 408, a zatim u pravcu zapada preko koordinate: N 43° 13’ 00", E 21° 18’ 34" dolazi do škole u selu Tmava i preko Balotičkog potoka (koordinata: N 43° 13’ 15", E 21° 17’ 33") dolazi do granice K.O. Barbatovac - Tmava i dalje granicom K.O. Barbatovac - Spance, Barbatovac - Konjuva, Grgure - Konjuva i Grgure - Više Selo do raskrsnice, severno od naselja Više Selo ka mestima Gornje Grgure i Obradovići. Tu granica skreće na sever preko koordinate: N 43° 13’ 55", E 21° 12’ 07", do kote 684 - "Baran čuka", zatim na istok pa na sever obodom šume (koordinate: N 43° 14’ 02", E 21° 12’ 05"; N 43° 14’ 09", E 21° 12’ 26"; N 43° 14’ 17", E 21° 12’ 07"; N 43° 14’ 28", E 21° 12’ 17") do kote 624, nastavlja na sever obodom šume (koordinate: N 43° 14’ 38", E 21° 12’ 13" i N 43° 14’ 56", E 21° 12’ 10") do kote 579 - "Čuka", a zatim na severoistok nastavlja obodom šume do kote 594 - "Ravnjak" na granici K.O. Kutlovac - Muzaće. Odatle granica rejona ide granicom tih K.O. a zatim i K.O. Gornji Kaševar - Donja Rašica, Trbunje - Donja Rašica, Trbunje - Sibnica, Đurevac - Sibnica, Prebreza - Sibnica i Prebreza - Čučale do početne tačke rejona.

Karta 1.5.1. Granice rejona i vinogorja Topličkog rejona

Obuhvaćene opštine

Toplički rejon obuhvata teritoriju u opštinama Blace, Prokuplje, Merošina, Doljevac i Žitorađa.

Površine rejona i vinogorja

Toplički rejon zauzima površinu od 90.988,65 ha, gde je najveće Prokupačko vinogorje.

Tabela 1.5.1. Površine rejona i vinogorja Topličkog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Prokupačko vinogorje	41.428,05	45,53	54,93
Jugbogdanovačko vinogorje	20.859,00	22,92	27,66
Žitorađsko vinogorje	13.130,07	14,43	17,41
Ukupno	75.417,12	82,88	100,00
Toplički rejon Ukupna površina (ha)	90.988,65

Površine pod vinogradima

Na osnovu poljoprivrednog popisa iz 2012. godine u Topličkom rejonu ima 764,73 ha vinograda (oko 694,04 ha rodnih vinograda, odnosno 90,76%), od čega je 174,51 ha sa stonim sortama i 590,22 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.5.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Topličkim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.5.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Blacu i Prokuplju (1961-2010).

Tabela 1.5.2. Bioklimatski indeksi za Toplički rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Blace	16.0	1366.6	1198.5	1912.2	9.7	185.5	6.7	2.2	2.0
Prokuplje	17.0	1556.4	1312.3	2151.7	10.2	138.0	5.8	7.0	2.4

Karta 1.5.2. Vinklerov indeks Topličkog rejona

Zemljišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemljišta ovog rejona su eutrični kambisol i vertisol, a zastupljen je u manjoj meri i fluvisol, kao i ostala zemljišta.

Karta 1.5.3. Tipovi zemljišta Topličkog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 43° 23’ geografske širine na severu do 43° 02’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 200 m do 550 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 250 m do 400 m. Nadmorska visina rejona se postepeno smanjuje idući od severozapada i jugozapada ka jugoistoku i centralnom delu rejona.

Karta 1.5.4. Nadmorska visina Topličkog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim (severnim i zapadnim delovima) do blagim nagibima terena (u istočnom delu) na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.5.5. Nagib terena Topličkog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama, kao i na vrhovima brda i platoima.

Karta 1.5.6. Ekspozicija terena Topličkog rejona

Orografske karakteristike

Orografske, odnosno reljefne karakteristike ovog rejona čine planine koje se nalaze sa severne strane rejona, a to su Veliki Jastrebac (1492 m) i Mali Jastrebac (946 m), koje predstavljaju dva masiva planine Jastrebac i pripadaju Rodopskim planinama. Na jugu rejona nalaze se planine Vidojevica (1155 m) i Pasjača (901 m) koje takođe pripadaju Rodopskim planinama. Padine i venci ovih planina, kao i brdoviti tereni zastupljeni na severu i jugu rejona orografski karakterišu ovaj rejon. Istočni deo rejona je više blago brdovit, kao i sa ravnim terenima idući ka Južnoj Moravi.

Pejzaž

U ovom rejonu su najzastupljenije šume hrasta cera i sladuna, kao i pretežno gorske bukove šume na padinama planina, a u predelima oko reka pretežno vlažne i poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr.

Od rečnih tokova ovde se nalaze manje reke Alabanska, Bresnička i Devčanska reka, dok tok Južne Morave se poklapa sa zapadnom granicom rejona, a kroz rejon protiče reka Toplica, koja je najupečatljivija reka, čija okolina utiče na pejzažne karakteristike ovog rejona. Toplica kod Prokuplja teče kratkim suženjem (Hisarski tesnac), a zatim ulazi u ravnicu Dobriča i do ušća ima izgled ravničarske reke sa izrazito vijugavim tokom. U ovom rejonu su dosta zastupljeni voćnjaci, pre svega zasadi sa višnjama koje dosta karakterišu pejzaže ovog rejona, a naročito Jugbogdanovačkog vinogorja.

Zastupljenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 5.610 gazdinstava poseduju vinograde, što čini oko 28,25% od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara se nalazi u opštini Prokuplje, iako najveću površinu pod vinogradima ima opština Žitorađa.

Vinogorja

Toplički rejon ima sledeća vinogorja:

1.5.1. Prokupačko vinogorje/Prokuplje;

1.5.2. Jugbogdanovačko vinogorje/Jug Bogdan;

1.5.3. Žitorađsko vinogorje/Žitorađa.

1.5.1. Prokupačko vinogorje/Prokuplje

Prostiranje

Prokupačko vinogorje zauzima zapadni deo rejona u širokoj Prokupačkoj kotlini u podnožju planine Jastrebac.

Granice

Granica počinje na severozapadu od izvora Vuksanovića potoka i ide na jugoistok šumskim putem po severnom obodu potesa "Međuhajnsko lojze", a zatim na severoistok izohipsom 450 preko mesta Potočari, Kačapor, Pridvorica do severnog oboda naselja Pretrešnja. Odatle granica ide na jugoistok asfaltnim putem Pretrešnja - Gornja Jošanica - Donja Jošanica do izohipse 450, a zatim šumskim putem preko kote 514 - "Jošanička kosa" i zaseoka Stevanovići, do kote 478 na asfaltnom putu Zdravinje - Jokovići, nastavlja tim putem na sever i dolazi do kote 544 - Lukovski potok - Gornja Bresnica - Velika Plana do izohipse 550, jugozapadno od zaseoka Bačani. Granica nastavlja na istok tom izohipsom iznad naselja Velika Plana i Gornja Rečica do potesa "Gudžalište". Odatle granica ide na jugoistok šumskim putem preko kote 447 - "Jovin potok" i potesa "Milošev laz" i severnim obodom naselja Donja Rečica (koordinate: N 43° 17’ 54", E 21° 29’ 33"; N 43° 17’ 46", E 21° 29’ 48") do kote 399. Odatle granica ide na sever šumskim putem preko potesa "Popov laz", "Jovin laz" i "Kamenjar" do naselja Babotinac. Granica nastavlja izohipsom 550, iznad naselja Bajčince do Kosteničke reke, a zatim od kote 517 asfaltnim putem Džigolj - Petrovac do severnog oboda naselja Petrovac. Odatle granica ide kratko na istok preko koordinate: N 43° 19’ 24", E 21° 34’ 52" do kote 525 - "Petrovački breg", zatim na jug granicom opština Merošine - Prokuplje sve do asfaltnog puta Prokuplje - Stara Božurna. Tu granica ide na zapad tim asfaltnim putem do izohipse 250, zatim njome do železničkog mosta preko reke Toplice. Odatle granica ide na istok asfaltnim putem Prokuplje - Žitorađa sve do granice tih opština. Tu granica skreće na jug tom granicom, a zatim na zapad preko kote 416, koordinata: N 43° 11’ 59", E 21° 26’ 56", prelazi koordinate: N 43° 12’ 09", E 21° 37’ 20" i N 43° 12’ 11", E 21° 37’ 04" i dolazi do kote 421 - "Orljančani", zatim preko koordinata: N 43° 12’ 14", E 21° 36’ 43"; N 43° 12’ 17", E 21° 36’ 23" i N 43° 12’ 19", E 21° 36’ 08" do kote 415 jugoistočno od Simonovca. Granica dalje skreće na jugozapad i preko sledećih koordinata: N 43° 12’ 19", E 21° 35’ 48"; N 43° 17’ 10", E 21° 35’ 34"; N 43° 12’ 07", E 21° 35’ 27" i N 43° 12’ 02", E 21° 35’ 17" dolazi do kote 443. Zatim granica ide preko koordinata: N 43° 11’ 58", E 21° 34’ 54" i N 43° 11’ 58", E 21° 34’ 40" do kote 484 - "Monin breg". Odatle granica seče put Prokuplje - Bojnik (koordinata: N 43° 12’ 05", E 21° 34’ 09") i preko koordinate: N 43° 12’ 08", E 21° 33’ 57" dolazi do kote 497, zatim prelazi koordinate: N 43° 12’ 15", E 21° 33’ 41" i N 43° 12’ 21", E 21° 33’ 36", nakon čega dolazi do kote 351 - "Vodička reka". Granica nastavlja na severozapad i u koordinati: N 43° 12’ 42", E 21° 33’ 12" prelazi granicu K.O. Bela Voda - Vodice, a zatim preko koordinate: N 43° 12’ 49", E 21° 32’ 59" na Suvom potoku, dolazi do kote 393, i nakon prelaska granice K.O. Ćukovac - Bela Voda (koordinata: N 43° 13’ 01", E 21° 32’ 29") i koordinate: N 43° 13’ 07", E 21° 32’ 10" dolazi do kote 349, južno od Ćukovca. Granica odatle ide preko koordinate: N 43° 13’ 07", E 21° 31’ 45" i dolazi do kota 483 i 464 - "Gubetin", prolazi koordinatu: N 43° 12’ 59", E 21° 30’ 48" do kote 392. Odatle prelazi granicu K.O. Donja Toponica - Gubetin (koordinata: N 43° 12’ 49", E 21° 30’ 17") i dolazi do kote 332, a odatle preko koordinate: N 43° 12’ 41", E 21° 29’ 41" dolazi do kote 339 - "Miljkovački potok". Granica dalje ide preko potesa "Čukar" (koordinate: N 43° 12’ 34", E 21° 29’ 06" i N 43° 12’ 34", E 21° 28’ 56") do kote 464, zatim prelazi granicu K.O. Smrdan - Gornja Toponica (koordinata: N 43° 12’ 37", E 21° 28’ 29"), a nakon toga i preko koordinate: N 43° 12’ 33", E 21° 28’ 05" do kote 426 - "Crvena reza", južno od Gornje Toponice. Granica dalje nastavlja na jugozapad preko Toponičkog potoka (koordinata: N 43° 12’ 23", E 21° 27’ 35"), a zatim i preko granice K.O. Gornja Toponica - Donja Bejašnica (koordinata: N 43° 12’ 12", E 21° 27’ 24") i dolazi do kote 302 - "Donja Bejašnica". Granica rejona odatle u koordinati: N 43° 11’ 59", E 21° 26’ 56" izlazi na granicu K.O. Donja Bejašnica - Prekašnica, ide njome na severozapad, a zatim nastavlja i granicom K.O. Prekašnica - Prekadin, Prekašnica - Imanovac, Imanovac - Piskalje, Gornja Konjuša - Piskalje, Gornja Konjuša - Đušnica do potesa "Đušnička dolina", a zatim obodom šume na severozapad (koordinate: N 43° 11’ 33", E 21° 24’ 34"; N 43° 11’ 44", E 21° 24’ 29"; N 43° 12’ 00", E 21° 23’ 59") do granice katastarskih opština Gornja Konjuša - Donja Konjuša - Viča, Donje Točane - Viča, Donje Točane - Bace, Bace - Pločnik. Odatle se granica dalje uključuje na izohipsu 400 i ide njome na severozapad, a zatim u koordinati: N 43° 13’ 19", E 21° 19’ 37" skreće ka koti 512 i odatle preko koordinate: N 43° 13’ 01", E 21° 19’ 06" dolazi do Ognjenovačkog potoka - kota 408, a zatim u pravcu zapada preko koordinate: N 43° 13’ 00", E 21° 18’ 34" dolazi do škole u selu Tmava i preko Balotičkog potoka (koordinata: N 43° 13’ 15", E 21° 17’ 33") dolazi do granice K.O. Barbatovac - Tmava i dalje granicom K.O. Barbatovac - Spance, Barbatovac - Konjuva, Grgure - Konjuva i Grgure - Više Selo do raskrsnice, severno od naselja Više Selo ka mestima Gornje Grgure i Obradovići. Tu granica skreće na sever preko koordinate: N 43° 13’ 55", E 21° 12’ 07", do kote 684 - "Baran čuka", zatim na istok, pa na sever obodom šume (koordinate: N 43° 14’ 02", E 21° 12’ 05"; N 43° 14’ 09", E 21° 12’ 26"; N 43° 14’ 17", E 21° 12’ 07"; N 43° 14’ 28", E 21° 12’ 17") do kote 624, nastavlja na sever obodom šume (koordinate: N 43° 14’ 38", E 21° 12’ 13"; N 43° 14’ 56", E 21° 12’ 10") do kote 579 - "Čuka", a zatim na severoistok nastavlja obodom šume do kote 594 - "Ravnjak" na granici K.O. Kutlovac - Muzaće. Odatle granica rejona ide granicom tih K.O. a zatim i K.O. Gornji Kaševar - Donja Rašica, Trbunje - Donja Rašica, Trbunje - Sibnica, Đurevac - Sibnica, Prebreza - Sibnica i Prebreza - Čučale, Prebreza i Džepnica i od kote 438 i preko koordinate: N 43° 19’ 45", E 21° 14’ 42" dolazi do kote 486 - "Šiljak", preko koordinata: N 43° 19’ 41", E 21° 15’ 36’ i N 43° 19’ 31", E 21° 16’ 10" do kote 420 - "Pribačka ćuprija". Zatim se odvaja asfaltnim putem kratko na jug, skreće na zapad u potesu "Šumarci", zatim izohipsom 450 nastavlja na jug, seče asfaltni put i nastavlja na jug, a zatim na istok preko kota 466 - "Trbunjsko brdo", 403, 390, južno od Blačkog jezera, 398 - "Srednji breg" i ide na sever do početne tačke vinogorja.

Prokupačko vinogorje ne obuhvata deo zapadno od grada Prokuplja, oazu Ćukovac. Granica oaze počinje na pružnom prelazu u koti 251, kratko ide rekom Toplicom, a zatim prelazi na put Pločnik - Donja Toponica i ide na zapad. Granica zatim ide severno od naselja Ćukovac, sve vreme putem južno od toka reke Toponica, dolazi do naselja Donja Toponica, prelazi ga sa severne strane, a zatim i naselja Smrdan, Prekadin i Gojinovac. Granica oaze nastavlja na zapad, južno od naselja Gornja Konjuša i severno od naselja Viča i dolazi do granice rejona, severno od železničke stanice Pločnik, odakle prelazi na prugu Pločnik - Prokuplje kojom kreće na istok i na taj način dolazi do početne tačke oaze, južno od potesa "Plehane kuće".

Obuhvaćene katastarske opštine

Prokupačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Prebreza, Popova, Blace, Kutlevac, Grgure, Tmava, Vrbovac, Međuhana, Kaludra, Bace, Gornja Bresnica, Velika Plana, Gornja Konjuša, Donja Bejašnica, Gornja Rečica, Donja Rečica, Dolja Toponica, Gornja Toponica, Prekadin Gubetin, Ćukovac, Reljinac, Babotinac, Bajčince, Mala Plana, Potočić, Drenovac, Smrdan, Gojinovac, Džigolj, Donja Konjuša, Tulare, Kondželj, Bresničić, Viča, Petrovac, Babin Potok, Prokuplje selo, Rastovnica, Beljire, Dobrotić, Prokuplje grad i Vodice, kao i katastarske opštine Đurevac, Trbunje, Gornji Kaševar, Barbatovac, Čungula, Donji Kaševar, Stubal, Suvaja, Alamana, Krivaja, Gornja Draguša, Suvi do, Lazarevac, Bololjin, Svarče, Gornja Jošanica, Zdravinje, Donja Bresnica, Mršalj, Prekopuce, Končić, Mađere, Šišmanovac, Merovac, Resinac, Belogoš, Pašinac, Bulatovac, Donja Trnava, Gornja Trnava, Jugovac, Gornje Kordince, Donje Kordince, Balinovac, Đurovac, Nova Božurna, Novo Selo, Pojate i Donja Stažava.

1.5.2. Jugbogdanovačko vinogorje/Jug Bogdan

Prostiranje

Jugbogdanovačko vinogorje obuhvata terene sa leve strane Južne Morave u širem području oko Merošine.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu na granici K.O. Merošina - Prokuplje od kote 525 - "Petrovački breg" i kreće na severoistok putem od kota 412 - "Džigolj" i "Donja Devča" - kota 423, severno od Korenačke reke, preko crkve u Donjoj Devči do kote 416 - "Devčanska reka", kratko se vraća na jugozapad izohipsom 450, i seoskim putem Donja Devča - Čubura, ponovo izlazi na izohipsu 450. Granica dolazi do asfaltnog puta ka odmaralištima na Jastrebcu, tim putem na istok, a zatim putem na severozapad kroz mesto Krajkovac, preko crkve - kota 358, do kote 380 - "Krajkovačka reka". Odatle granica ide na severoistok preko kota 494 - "Čule" i 441 - "Laz", zatim izohipsom 450 i putem po severnom obodu naselja Azbresnica i dalje istom izohipsom iznad sela Dudulajce i Sečanica do potesa "Virine", zapadno od mesta Supovac i dalje u istom pravcu prema železničkom mostu na Južnoj Moravi do asfaltnog puta Tešica - Mramor. Tu granica skreće na jug tim putem sve do izohipse 200, kod mosta preko Topšanskog potoka, zatim tom izohipsom iznad mesta Malo Lalince, Krušce, Mramor, Batušinac i Čapljinac, sve do potesa "Drenjak", na istočnom obodu oblasti Dobrić. Granica tu ide kratko na zapad, zatim i na sever putem po istočnom obodu brežuljkastih vinogradarskih parcela, iznad zaseoka Čapljinac do kote 249 - "Držanovački drum". Granica tu skreće na zapad izohipsom 250, prelazi Jugbogdanovačku reku između naselja Đakus i Bučić (koordinata: N 43° 13’ 24", E 21° 42’ 42") i nazad na istok istom izohipsom, zaobilazeći potes "Mekiško brdo" (najistočnija koordinata N 43° 13’ 02", E 21° 47’ 50"), opet nazad na zapad istom izohipsom do mesta Stara Bužurna, isključujući tako iz vinogorja terene niže od 250 metara oblasti Dobrić i reke Toplice. Granica ide kratko na istok asfaltnim putem Stara Božurna - Prokuplje do granice K.O. Merošina - Prokuplje i na sever tom granicom do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Jugbogdanovačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Krajkovac, Azbresnica, Dudulajce, Sečanica, Supovac, Lalinac, Krušce, Mramor, Aleksandrovo, Stara Božurna, Đakus, Podina, Glašince, Smrdić, Žitorađa, Pejovac, Voljčince, Šarlince, Držanovac, Samarinovac, Batušinac, Mekiš, Čapljinac, Balajnac, Aleksandrovo, kao i katastarske opštine Deveća, Dešilovo, Biljeg, Lepaja, Oblačina, Rožina, Baličevac, Merošina, Brest, Jugbogdanovac, Kostadinovac, Gornja Rasovača, Donja Pasovača, Bučić i Gradište.

1.5.3. Žitorađsko vinogorje/Žitorađa

Prostiranje

Žitorađsko vinogorje obuhvata vinogradarske terene na istočnim i jugoistočnim obroncima planine Vidojevica.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu, na granici K.O. Žitorađa - Prokuplje na asfaltnom putu Prokuplje - Žitorađa, tim putem ide kratko na istok, a zatim izohipsom 250 do mosta na pomenutom asfaltnom putu, između naselja Rečica i Žitorađa. Odatle granica nastavlja na istok obalom reke Toplica do crkve Presvete Bogorodice, zatim na jug istočnim obodom naselja Žitorađa i putem pored fabrike kod Studenačkog potoka izlazi na asfaltni put Žitorađa - Toponica. Granica ide tim putem na jug do izohipse 250, nastavlja njome na istok, kratko se uključujući na asfaltni put Donje Crnatovo - Jasenica - Šainovac do skretanja za Badnjevac, ostavljajući van vinogorja doline vodenih tokova reke Toplice i desnih pritoka. Granica od raskrsnice puteva Kočane - Doljevac i Kočane - Šainovac, kod zadruge u Kočanu, skreće na jug, nadalje ide asfaltnim putem prema mestu Pukovac, zatim južnim obodom preko kote 207 naselja "Kočane" do izohipse 230 i dalje na jug tom izohipsom do granice rejona, odnosno granice K.O. Doljevac - Leskovac. Odatle granica ide na jugozapad granicom tih opština, a zatim i K.O. Žitorađa - Leskovac i Žitorađa - Bojnik, sve do asfaltnog puta Bojnik - Žitni Potok. Granica vinogorja se odvaja od granica tih opština navedenim asfaltnim putem na severozapad sve do izohipse 350, a zatim ide tom izohipsom nazad na jugoistok i granicom opština Žitorađa - Bojnik do Brestovičkog jezera. Tu granica skreće na sever, najpre severnim obodom jezera, zatim asfaltnim putem prema mestu Bublica, putem ka Bubličkom jezeru i granicom K.O. Bublica - Bregovina do asfaltnog puta Bublica - Žitni Potok i tim putem do kote 463 - "Marikin potok". Granica dalje ide preko koordinate: N 43° 04’ 03", E 21° 35’ 28" do kote 493 - "Ogrenjski rid", preko koordinate: N 43° 04’ 53", E 21° 35’ 34" do kote 427 - "Zlatna reka". Granica zatim prelazi asfaltni put u koordinati: N 43° 05’ 11", E 21° 35’ 57" i ide do kota 484 i 458 - "Rid", zatim u koordinati: N 43° 05’ 13", E 21° 36’ 49" prelazi granicu K.O. Mačina - Žitni potok i dolazi do kote 366 - "Ristin potok", zatim prelazi koordinatu: N 43° 05’ 28", E 21° 37’ 18" i dolazi do kote 441 - "Gornja Mačina". Nakon toga granica prelazi koordinate: N 43° 05’ 40", E 21° 37’ 34" (granica K.O. Mačina - Kožince) i N 43° 05’ 50", E 21° 37’ 45", nakon čega dolazi do kote 415 - "Sredoridina" i preko koordinate: N 43° 06’ 14", E 21° 37’ 54" do kote 508, istočno od naselja Kožince. Granica zatim izlazi na granicu K.O. Staro Momčilovo - Kožince, kratko ide njome na jug do puta po obodu šume potesa "Ćumurnica" i "Zeleni kamen", zatim seoskim putem do kote 488 - "Staro Momčilovo", preko potesa "Gornji rid" - kota 472 i zaseoka Ridine i obodom šume potesa "Kruškar" (koordinate: N 43° 06’ 34", E 21° 40’ 18" i N 43° 06’ 52", E 21° 40’ 00") sve do kote 505 - "Zladovac". Odatle granica ide na severoistok putem po obodu šume ka naselju Konjarnik (koordinata: N 43° 07’ 25", E 21° 39’ 52") do potesa "Gornjata glavica", isključujući iz vinogorja šumski pojas tog potesa, a zatim nastavlja na sever izohipsom 400 iznad naselja Toponica i Studenac, sve do Rečickog potoka. Granica prelazi taj potok u pravcu severa i dalje ide izohipsom 300 iznad naselja u pravcu severozapada, iznad naselja Vlahovo, Lukomir i Rečica, i sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Žitorađsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Vlahovo, Lukomir, Rečica, Žitorađa, Studenac, Jasenica, Toponica, Konjarnik, Badnjevac, Šainovac, Doljevac, Kočane, Pukovac, Dubovo, Zlata, Mačina, Bublica, Žitni Potok, Kožince, Staro Momčilovo, kao i katastarske opštine Debeli Lug, Grudaš, Gornje Crnatovo, Donje Crnatovo, Donji Drenovac, Gornji Drenovac, Kare i Novo Momčilovo.

Preporučene/dozvoljene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvoljene sorte za Toplički rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvoljenim prinosima (u kilogramima) po biljci i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Prokupačko	Jugbogdanovačko	Žitorađsko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Neoplanta	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Sila	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Župljanka	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Semillon	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Prokupačko	Jugbogdanovačko	Žitorađsko	prinos/ (kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Nema preporučenih	-	-	-	-	-	-	-
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Prokupačko	Jugbogdanovačko	Žitorađsko	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
				3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Probus	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000

❶ - osnovna rejonirana sorta (preporučena) ❷ - dopunska rejonirana sorta (dozvoljena)

U izuzetno povoljnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po biljci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Toplički rejon (Prokupačko, Jugbogdanovačko i Žitorađsko vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLJENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
	- Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	- Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)	- Čauš beli - Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
	- Opuzenska rana - Biserka rana - Demir kapija - Beogradska rana - Kosovska rana - Gročanka	- Karmen - Banatski muskat - Radmilovački muskat - Smederevski muskat - Lasta - Srbija	- Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
	- Prima - Ora - Early Muscat - Čabski biser - Cardinal - Irsai Oliver - Ljana - Matilde - Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) - Perlette (Perlet) - Reine des vignes (Kraljica vinograda)	- Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) - Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) - Exalta - Muscat Precoce de Saumur - Danlas - Alina - Angela - Astaniskij - Fanny - Georg - Lival	- Nadegda Azos - Muscat Rose St Vallier - Michele Palieri - Victoria - Katharina - Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) - Moldova - Alphonse Lavallée - Italia (Muskat italija) - Muscat d’Alexandrie (Aleksandrijski muskat) - Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLJENE LOZNE PODLOGE	- Berlandieri x Riparia, Kober 5BB - Berlandieri x Riparia, SO4 - Berlandieri x Riparia, Teleki 5C - Berlandieri x Riparia, Teleki 8B - Berlandieri x Riparia, 420 A	- Berlandieri x Rupestris, Richter 110 - Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 - Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140	- Berlandieri x Rupestris, Richter 99 - Chasselas x Berlandieri, 41B - Fercal - Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENJENIH PROIZVODNJI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	- Jednogubi Gijov (Gujo) - Dvogubi Gijov (Gujo) - Karlovački - Roajatska kordunica	- Kazenavljeva kordunica - Silvo kordunica - Mozerova kordunica	- Župski - Krajinski - Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze	Crvena
	10,0	10,5

 

1.6. NIŠKI REJON/NIŠ

Prostiranje

Niški rejon obuhvata vinogradarske terene koji se nalaze u širokoj kotlini donjeg sliva reke Nišave i donjih slivova reka Južne Morave i Moravice.

Granice

Granica rejona počinje na severozapadu na Južnoj Moravi, na granici K.O. Aleksinac - Ražanj, odnosno granicom K.O. Vitkovac - Praskovče, Praskovče - Jasenje, Jasenje - Poslon, Jasenje - Lipovac, Jasenje - Rujište, Rujište - Deligrad, Rujište - Vukašinovac, Rujište - Bradarac, Bradarac - Crni Kao, Crni Kao - Mozgovo, Mozgovo - Podgorac i dolazi do tromeđe K.O. Mozgovo - Podgorac - Grabovo. Dalje granica ide na jug, najpre Mozgovačkom rekom do asfaltnog puta u potesu "Dugi deo", zatim izohipsom 450 u potesu "Cerovačka kosa" do kote 467, zatim obodom šume i preko kota 304 i 274 - "Brška reka", pa asfaltnim putem na jug do kote 340 i izlazi na Bovansko jezero na ušću Suvog potoka. Granica zatim izlazi na izohipsu 250 i ide njome obalom i nazad na zapad, pa na jug obalom Bovanskog jezera i južno od potesa "Ljiljače" prelazi reku i izohipsom 250, nastavlja na istok do brane, zapadno od Bovna, i dalje obalom na istok sve do potesa "Crveni breg". Odatle granica ide na jugoistok izohipsom 300, preko potesa "Crveni breg", "Široka kosa", "Amberišta", prelazi potok Culum i nastavlja istom izohipsom do crkve, južno od Bovna. Odatle se granica vraća na zapad asfaltnim putem ka Deligradu do izlaska iz šumskog pojasa, a zatim ide na jug izohipsom 300 iznad Subotince, Kraljeva i Aleksinca, do potesa "Krošar", istočno od naselja Vakup. Odatle granica ide preko kote 351 do Sastavičkog potoka, tim potokom na jug, a zatim putem severno od potesa "Šumatovac" preko kote 442 - "Konjska poljana", zatim potesa "Oskoruša" - kota 538 do početka Prugovačke reke. Granica se dalje, preko sela Prugovca, spušta asfaltnim putem preko sela Stanci, do manastira Sv. Stevan kod Lipovca - kota 394 i dalje ide na jug putem preko potesa "Požarak" i "Gorunovac" dolazi do izohipse 450 u potesu "Rudine". Tom izohipsom granica nastavlja iznad sela Gornji Krupac do asfaltnog puta za selo Prekonozi - kota 486 i ide njime sve do crkve Sv. Nikola, skreće na jugoistok preko kote 552 - izvor "Rujevac" do sela Rsovca i dalje putem Rsovac - Paligrace, ide do granice K.O. Aleksinac - Grad Niš. Odatle granica ide asfaltnim putem preko sela Vrelo do sela Kravlje, a zatim niz Toponičku reku do crkve u Donjoj Paljini. Tu granica skreće na istok potokom Bazarje i u potesu "Lanište", istočno od Gornje Paljine izlazi na izohipsu 500, seče put za Klenovik, nastavlja na istok iznad Rujnika, sve do crkve iznad sela Huma - kota 492. Dalje granica ide preko potesa "Žedenac" - kota 580 na izohipsu 450, kojom ide iznad sela Brenica, Kamenica i Gornji Matejevac, a zatim preko potesa "Gradac" izlazi na izohipsu 500 kojom ide iznad Knez sela, Jasenovika, Vrela i Gramade, dolazi do prevoja ispod potesa "Jovanov del". Tu granica ulazi u Svrljišku kotlinu, gde dalje nastavlja na severozapad izohipsom 500 i putem Hadžićevo - Lalinac do sela Grbavče, a zatim dalje izohipsom 500, preko sela Slivje, Lalinac, Plužina i Niševac, a zatim na jug prugom Knjaževac - Svrljig preko kote 386, sve do reke "Kalnice" - kota 359, a zatim na istok preko potesa "Belovina" do izohipse 450, i tom izohipsom južno od sela Šljivovika izlazi na put Drainac - Svrljig. Dalje granica skreće na jug i ide tim putem preko potesa "Ljubovac" i u potesu "Ilijin obor" nastavlja na istok izohipsom 400, sa severne strane grada Svrljiga prema selu Željevu, preko potesa "Dubrava" do kote 429 - "Očanovica". Tu granica izlazi na granicu K.O. Ribare - Beloinje, ide njom na jug i prelazi Svrljiški Timok kod mesta zvano "Miladinov krst", pa putem prema selu Ribaru do kote 460 iznad sela. Dalje granica ide na zapad obroncima Svrljiških planina izohipsom 450 i sela Đurinac do Prekonoške reke. Odatle granica kratko ide putem Đurinac - Prekonoga do izohipse 500 i njome do asfaltnog puta Prekonoga - Svrljig. Granica ide tim putem na sever do izohipse 450, njome na istok, a zatim na sever nizvodno rekom Pomosnicom do puta Svrljig - Niš. Granica dalje skreće na zapad i ide putem sve do prevoja kod sela Gramada, gde izlazi iz Svrljiške kotline. Odatle granica ide na jug izohipsom 550, a zatim i preko "Oreovca" - kota 682, "Pasjače" - kota 655 i "Sićeva" - kota 545, preko koordinate: N 43° 21’ 12", E 22° 04’ 42" do manastira Svete Petke. Tu granica skreće na jug izohipsom 550 do puta Crnče - Ravni Do i tim putem do "Ravnog Dola" - kota 431. Odatle granica skreće na severozapad i ide izohipsom 450, prolazi iznad Ostrovice i dolazi do potesa "Gorunje", severno od Kunovice. Odatle granica u pravcu juga prolazi izohipsom 600, a zatim linijom preko izvora Arnautovica dolazi do kote 329 - asfaltni put Niš - Ploča i tim putem do raskrsnice ka Jelašnici. Odatle granica ide šumskim putem preko potesa "Sugarčev vrh" do izvora Vodenički kamen, a odatle na jugozapad izohipsom 450 do zaseoka Selište i seoskim putem do Čuknjenika. Odatle granica u pravcu jugozapada izlazi na izohipsu 550, preko kote 431 i njome obroncima Suve planine preko Rautova, sve do iznad sela Radikina Bara. Granica se dalje spušta putem do kote 449 u selu i putem preko potesa "Kaluđerica" izlazi u naselje Prva Kutina na asfaltnom putu, istočno od mosta preko Kutinske reke. Granica skreće na jug asfaltnim putem prema Gadžinom Hanu i preko kote 223.9 u pravcu jugozapada izlazi na izohipsu 400. Tom izohipsom granica dolazi do ispred sela Vukmanovo i nastavlja na zapad severnim obroncima planine Seličevice, najpre izohipsom 450 do ispred Berbatova, zatim izohipsom 500 ispod Berbatova, pa od Gabrovačke reke izohipsom 400 iznad sela Donjeg Vlasa, Perutine i Malošišta, a zatim na jug putem do potesa "Goli Rid" i dalje na zapad do antičkog grada Koprijana (tzv. "Kurvinog grada") - kota 335. Odatle granica ide na sever desnom obalom Južne Morave do železničkog mosta kod sela Supovca. Tu granica prelazi na levu stranu Južne Morave i ide preko kote 443 - "Gola čuka", preko koordinate: N 43° 23’ 42", E 21° 45’ 19" do zaseoka Kltice - kota 356, preko koordinate: N 43° 24’ 02", E 21° 45’ 19" do manastira Sv. Petke, preko koordinate: N 43° 24’ 05", E 21° 44’ 59" do kote 413, preko koordinata: N 43° 23’ 51", E 21° 44’ 24"; N 43° 24’ 11", E 21° 44’ 11" i N 43° 24’ 20", E 21° 44’ 01" do potesa "Vrbica" - kota 450, preko koordinate: N 43° 24’ 17", E 21° 43’ 18" do kote 447 - "Pužar", a zatim preko koordinata: N 43° 24’ 22", E 21° 42’ 57"; N 43° 24’ 20", E 21° 42’ 25" i N 43° 24’ 30", E 21° 42’ 11" do kote 440 - crkva Sv. Prokopija. Granica dalje ide preko koordinata: N 43° 24’ 38", E 21° 41’ 52" i N 43° 24’ 48", E 21° 41’ 39" do potesa "Crveni breg" - kota 409, a zatim seoskim putem zapadno od sela Koprivnice prema selu Loćika sve do potesa "Reka". Odatle granica ide na zapad iznad puta Loćika - Kulina - Porodin preko potesa "Leskovac", "Čukar" - kota 288, "Kačanev potok", "Smrdljivo drvo" - kota 361, preko koordinata: N 43° 25’ 37", E 21° 38’ 40"; N 43° 25’ 30", E 21° 38’ 19" i N 43° 25’ 23", E 21° 37’ 51" do kote 341 južno od Kuline, a dalje izohipsom 350 do sela Porodin, gde prelazi na izohipsu 450 i njome iznad sela Klisura do asfaltnog puta Ljupten - Prokuplje. Dalje granica skreće na zapad i severno od potesa "Vepernjak" izlazi na izohipsu 500 i njome iznad sela Vukanja i putem od Vukanje do potesa "Dugačka padina" do granice K.O. Aleksinac - Kruševac. Zatim granica ide ka severoistoku, granicom ovih dveju opština do Srezovačke reke i njome na severoistok do ušća Žikinog potoka. Odatle granica skreće na sever i ide preko kote 275, preko koordinata: N 43° 33’ 58", E 21° 33’ 54" i N 43° 34’ 10", E 21° 33’ 50" do kota 306 i 241 i preko koordinate: N 43° 34’ 36", E 21° 33’ 45" do kote 196 iznad sela Donji Ljubeš dolazi do pruge Niš - Beograd. Granica nastavlja na sever prugom do granice K.O. Aleksinac i Ražanj sve do početne tačke rejona.

Granicu rejona koji obuhvata Sokobanjsko vinogorje čini i granica Sokobanjskog vinogorja.

Karta 1.6.1. Granice rejona i vinogorja Niškog rejona

Obuhvaćene opštine

Niški rejon obuhvata teritoriju u opštinama Sokobanja, Aleksinac, Doljevac, grada Niša i u opštini Svrljig.

Površine rejona i vinogorja

Niški rejon zauzima površinu od 104.084,40 ha, gde je najveće Čegarsko vinogorje.

Tabela 1.6.1. Površine rejona i vinogorja Niškog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Sokobanjsko vinogorje	8.024,83	7,71	10,84
Aleksinačko vinogorje	17.280,47	16,60	23,34
Žitkovačko vinogorje	14.958,23	14,37	20,21
Čegarsko vinogorje	20.664,87	19,85	27,92
Kutinsko vinogorje	7.243,44	6,96	9.79
Svrljiško vinogorje	5.851,28	5,62	7,90
Ukupno	74.023,12	71,11	100,00
Niški rejon Ukupna površina (ha)	104.084,40

Površine pod vinogradima

Na osnovu poljoprivrednog popisa iz 2012. godine u Niškom rejonu ima 1311,85 ha vinograda (oko 1246,82 ha rodnih vinograda, odnosno 95,04%), od čega je 246,99 ha sa stonim sortama i 1064,86 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.6.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Niškim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.6.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Aleksincu, Nišu, Sokobanji i RC Niš (1961-2010).

Tabela 1.6.2. Bioklimatski indeksi za Niški rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Aleksinac	17.6	1676.4	1375.3	2220.7	11.0	141.5	3.2	6.0	1.3
Niš	17.8	1713.8	1390.4	2259.7	11.3	138.0	3.6	7.7	1.2
RC_Niš	15.0	1208.8	1049.6	1572.6	10.8	217.6	6.4	0.5	1.6
Sokobanja	16.2	1415.9	1228.6	1993.7	9.5	180.3	7.3	3.2	2.3

Karta 1.6.2. Vinklerov indeks Niškog rejona

Zemljišni uslovi

Preovlađujući tip zemljišta ovog rejona je vertisol, a zastupljeni su i fluvisol i eutrični kambisol, dok u manjoj meri i humofluvisol i semiglej, kalkokambisol i kalkomelanosol, luvisol i zemljišta u lesiviranju, pseudoglej i koluvijum, kao i ostala zemljišta.

Karta 1.6.3. Tipovi zemljišta Niškog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 43° 41’ geografske širine na severu do 43° 13’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 150 m do 700 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 200 m do 450 m.

Karta 1.6.4. Nadmorska visina Niškog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi, mada se vinogradi u Čegarskom i Svrljiškom rejonu često nalaze na brdima i uzvišenim zaravnima.

Karta 1.6.5. Nagib terena Niškog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim, jugoistočnim i istočnim ekspozicijama.

Karta 1.6.6. Ekspozicija terena Niškog rejona

Orografske karakteristike

Orografske karakteristike ovog rejona karakterišu planina Ozren (1178 m) sa severozapadne strane rejona, sa jugoistočne strane Svrljiške planine (1334 m) i Suva planina (1810 m), koje pripadaju Karpatskim planinama, dok se planina Jastrebac (1491 m) nalazi sa zapadne strane centalnog dela ovog rejona, i pripada Rodopskim planinama. Venci i padine ovih Karpatskih i Rodopskih planina, kao i brdoviti tereni koji su zastupljeni više u istočnom i jugoistočnom delu rejona, orografski karakterišu ovaj rejon. Tereni na priobalju Južne Morave i Nišave su više blago brdoviti i ravni (pored reka).

Pejzaž

Rejon pripada brdsko-planinskom pojasu. Centralnim delom rejona protiče Južna Morava, a kao deo Južnomoravske doline nalazi se Niška kotlina koja počinje na istoku od Sićevačke klisure, dok na zapadu srasta sa Moravskom kotlinom. Južnim delom rejona protiče reka Nišava. Duž ovih reka se nalaze pretežno vlažne i poplavne šume hrasta lužnjaka, jasena, jove, vrbe, topole i dr, a u neposrednoj blizini parcele sa ratarskim i povrtarskim kulturama, kao i naselja. Na brdovitijem delu rejona pejzaže karakterišu i mali voćnjaci i umereno razuđena naselja. Severni deo rejona čini Sokobanjska kotlina sa šumama hrasta cera, sladuna i dr, a pejzaže čine i mešovite ratarske i voćarske kulture, kao i Bovanska klisura.

Zastupljenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 8.415 gazdinstava poseduje vinograde, što čini svega oko 33,15% od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalaze u opštinama grada Niša.

Vinogorja

niški rejon ima sledeća vinogorja:

1.6.1. Sokobanjsko vinogorje/Sokobanja;

1.6.2. Aleksinačko vinogorje/Aleksinac;

1.6.3. Žitkovačko vinogorje/Žitkovac;

1.6.4. Čegarsko vinogorje/Čegar;

1.6.5. kutinsko vinogorje/Kutinsko;

1.6.6. Svrljiško vinogorje/Svrljig.

1.6.1. Sokobanjsko vinogorje/Sokobanja

Prostiranje

Sokobanjsko vinogorje se nalazi na severoistočnoj strani rejona obuhvatajući Sokobanjsku kotlinsko-brdsku oblast.

Granice

Granica vinogorja počinje od potesa "Srednji Brod" kod puta Sokobanja - Bovan i ide na sever seoskim putem do sela Trubarevca. Odatle granica ide seoskim putem zapadno od potesa "Trnjak", preko manastira Sopot, a dalje putem Vrbovac - Rujevica do potesa "Crveni breg". Granica dalje ide preko potesa "Drenjci", kota 406 i 360, izlazi na put Sokobanja - Jošanica, kod Jošaničke banje i tim putem na sever do zaseoka Orlovac iznad sela Jošanica. Odatle granica skreće na istok i preko potesa "Šiljak" - kota 602 i "Male Negovice" - kota 619 izlazi u Vlaško Selo. Granica odatle ide na jug do sela Vrmdža i preko Gornje Male i potesa "Beljak" izlazi na put Sokobanja - Mužinac kod kote 491. Granica dalje ide tim putem preko sela Mužinac i Šarbanovac do potesa "Krušar" i "Trševina" - kota 557 do sela Nikolinca. Dalje granica nastavlja na istok preko kote 562 i potesa "Kriva kruška", "Kosovski del" - kota 617, "Visoki del" - kota 571 do sela Bogdinca - kota 395 na putu Milušinac - Čitluk. Granica ide na jug tim putem do izvorišta reke Moravice iznad sela Vrelo. Granica nastavlja tim putem i zapadno od naselja Čitluk skreće i ide putem prateći tok reke Moravice i prolazi iznad mesta Dugo Polje, Blendija, Soko grad, Sokobanja, gde dolazi južno od Sokobanje, severno od granice rejona i ide na kratko obodom šume gde se ponovo uključuje na isti asfaltni put. Dalje granica ide na sever tim putem i kod kote 287 skreće na zapad i prolazi iznad naselja Resnik, gde jugozapadno od sela Resnik preko vrha "Rtanj" - kota 439 izlazi kod crkve u selu Poružnica. Odatle preko zaseoka Ravna Šuma i preko potesa "Raskrsje" granicom rejona dolazi do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Sokobanjsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Jošanica, Vrmdža, Mužinac, Šarbanovac, Beli Potok, Sokobanja, Nikolinac, Blendija, Dugo Polje, Bogdinac, Čitluk, Trgovište, Žučkovac, Resnik, Trubarevac, Vrbovac i Rujevica.

1.6.2. Aleksinačko vinogorje/Aleksinac

Prostiranje

Aleksinačko vinogorje obuhvata terene sa desne strane Južne Morave, između autoputa i planinskih predela istočno od Aleksinca.

Granice

Granica Aleksinačkog vinogorja počinje od autoputa na granici K.O. Aleksinac i Ražanj i ide na severoistok granicom ovih dveju K.O. do izohipse 400 u potesu "Drenovačka kosa", a zatim preko kota 422 - "Jezerska kosa" i 473 izlazi na izohipsu 500. Tom izohipsom granica ide do puta preko potesa "Smrdanačka kosa" kojim ide na jug prema selu Mozgovo, a zatim na severoistok izohipsom 400, istočno do Mozgovačke reke do potesa "Dugi deo". Odatle granica ide na jug, poklapajući se sa granicom rejona, preko potesa "Cerovačka kosa", istočno od sela Mozgova i Zavoj, gde se isključuje sa granice rejona i preko kote 352 dolazi do kote 383 - "Gorela čuka", a zatim putem preko kote 319 - "Kaškalo" do izohipse 300 kojom ide iznad Subotinca, Kraljeva i Aleksinca do potesa "Krošar", istočno od naselja Vakup. Odatle granica ide preko kote 351 do Sastavičkog potoka, tim potokom na jug, a zatim putem severno od potesa "Šumatovac" preko kote 442 - "Konjska poljana", zatim potesa "Oskoruša" - kota 538 do početka Prugovačke reke. Granica se dalje preko sela Prugovca spušta asfaltnim putem preko sela Stanci do manastira Sv. Stevan kod Lipovca i dalje na jug preko potesa "Požarak" i "Gorunovac" dolazi do izohipse 450 u potesu "Rudine". Tom izohipsom granica nastavlja iznad sela Gornji Krupac do asfaltnog puta za selo Prekonozi sve do crkve Sv. Nikola, skreće na jugoistok preko kote 552 - izvor "Rujevac" do sela Rsovca i dalje putem Rsovac - Paligrace ide do granice K.O. Aleksinac - Niš. Granica vinogorja ide na jugozapad tom granicom do autoputa, a zatim na sever autoputem sve do granice opština Aleksinac i Ražanj, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Aleksinačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Mozgovo, Bovan, Vukašinovac, Deligrad, Jasenje, Rutevac, Ćićina, Bobovište, Subotinac, Kraljevo, Aleksinac van varoš, Vakup, Aleksinac varoš, Prugovac, Aleksinački Bujmir, Glogovica, Stanci, Lipovac, Gornji Krupac, Prekonozi, Rsovac, Draževac i Katun, kao i katastarske opštine Bradarac, Donji Krupac, Beli Breg i Dobrujevac.

1.6.3. Žitkovačko vinogorje/Žitkovac

Prostiranje

Žitkovačko vinogorje obuhvata terene sa leve strane Južne Morave između pruge Beograd - Niš, i obronaka planine Jastrebac i opštine Kruševac.

Granice

Granica Žitkovačkog vinogorja počinje na severu od pruge Beograd - Niš, na pružnom prelazu na asfaltnom putu, između Donjeg Ljubeša i Vitkovca i ide na jug prugom sve do pružnog prelaza na putu Tešica - Loćika. Odatle granica skreće na zapad tim putem do reke Turije, a zatim putem preko kote 222.0 na severozapadnom obodu naselja Loćika dolazi do izohipse 250 u potesu "Ograđe". Tom izohipsom granica ide na zapad, sve do Garvanskog potoka, a odatle asfaltnim putem Šurić - Čukurovac - Kulina do kote 226.8, odnosno do raskrsnice puteva ka Porodinu i Ljuptenu. Odatle granica u istom pravcu preko kote 429 - "Gola čuka" dolazi na izohipsu 400, kojom ide severno od Porodina i dolazi do Lojziškog potoka, a zatim u pravcu severozapada preko kote 502 - "Golemi laz" dolazi do granice K.O. Aleksinac - Kruševac. Zatim granica ide ka severoistoku granicom ovih dveju K.O. do Srezovačke reke i njome na severoistok do ušća u Žikin potok. Odatle granica skreće na sever i preko kote 275 i preko koordinata: N 43° 33’ 58", E 21° 33’ 54" i N 43° 34’ 10", E 21° 33’ 50" ide do kota 306 i 241 i preko koordinate: N 43° 34’ 36", E 21° 33’ 45" dolazi do kote 196 iznad sela Donji Ljubeš, a zatim do pruge Niš - Beograd, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Žitkovačko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Donji Ljubeš, Srezovac, Gornji Ljubeš, Korman, Porodin, Kulina, Čukurovac, Česta, Vrćenovica, Loćika, Koprivnica, Bankovac, Tešica, Lužane, Nozrina, Moravac, Žitkovac, Prćilovica, Donji Adrovac i Trnjane, kao i katastarske opštine Donja Peščanica, Gornja Peščanica, Gredetin, Radevce, Jakovlje, Ljupten, Kamenica, Loznac, Šurić, Mali Drenovac, Gornje Suhotno, Krušje, Gornji Adrovac, Donje Suhotno, Belja, Stublina.

1.6.4. Čegarsko vinogorje/Čegar

Prostiranje

Čegarsko vinogorje obuhvata terene u donjem slivu reke Nišave i to brdske terene sa desne strane.

Granice

Granica vinogorja na severozapadu počinje od autoputa Beograd - Niš, na granici opština Niš i Aleksinac i ide na severoistok tom granicom, a zatim i granicom K.O. Paligrace - Vrelo sve do Vrelske reke, njome na sever, a zatim i potokom Ževrnjak do sela Vrelo. Granica dalje ide asfaltnim putem do sela Kravlja, a zatim niz Toponičku reku do crkve u Donjoj Paljini. Tu granica skreće na istok potokom Bazarje i u potesu "Lanište", istočno od Gornje Paljine izlazi na izohipsu 500, seče put za Klenovik, nastavlja na istok iznad Rujnika sve do crkve iznad sela Huma - kota 492. Dalje granica ide preko potesa "Žedenac" - kota 580 na izohipsu 450, kojom ide iznad sela Brenica, Kamenica i Gornji Matejevac, a zatim preko potesa "Gradac" izlazi na izohipsu 500 kojom ide iznad Knez Sela, Jasenovika, Vrela i Gramade dolazi do prevoja ispod potesa "Jovanov del". Odatle granica ide na jug izohipsom 550, a zatim i preko "Oreovca" - kota 682, "Pasjače" - kota 655 i "Sićeva" - kota 545, preko koordinate: N 43° 21’ 12", E 22° 04’ 42" do manastira Svete Petke. Tu granica skreće na jug izohipsom 550 do puta Crnče - Ravni Do i tim putem do Ravnog Dola - kota 431. Odatle granica skreće na severozapad i ide izohipsom 450, prolazi iznad Ostrovice i dolazi do potesa "Gorunje", severno od Kunovice. Odatle granica u pravcu juga prolazi izohipsom 600, a zatim linijom preko izvora Arnautovica dolazi do kote 329 - asfaltni put Niš - Ploča i tim putem do raskrsnice ka Jelašnici. Odatle granica ide šumskim putem preko potesa "Sugarčev vrh" do izvora Vodenički kamen, a odatle na jugozapad izohipsom 450 do zaseoka Selište i seoskim putem do Čuknjenika. Odatle granica u pravcu jugozapada izlazi na izohipsu 550 i njome obroncima Suve planine preko Rautova sve do iznad sela Radikina Bara. Granica se dalje spušta putem do kote 449 u selu i linijom preko potesa "Kaluđerica" izlazi u naselje Prva Kutina, na asfaltnom putu istočno od mosta preko Kutinske reke. Odatle granica ide izohipsom 250, preko naselja Niška Banja sve do asfaltnog puta Jelašnica - Prosek, prelazi Nišavu i dolazi do puta Pirot - Niš. Granica ide na zapad tim putem, a zatim i putem Niš - Beograd do početne tačke vinogorja.

Vinogorje ne obuhvata šumski deo planine Popova Glava severoistočno od grada Niša i to deo paralelan sa pravcem autoputa Beograd - Niš od početka šumskog pojasa u katastarskoj opštini Gornji Komren (na jugoistoku) do završetka šumskog pojasa u katastarskoj opštini Berčinac (na severozapadu).

Obuhvaćene katastarske opštine

Čegarsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Gornja Trnava, Miljkovac, Gornja Trnava, Berčinac, Paljina, Gornja Toponica, Vrtište, Rujnik, Čamurlija, Trupale, Popovac, Donji Komren, Gornji Komren, Hum, Brenica, Kamenica, Donja Vrežina, Knez Selo, Gornja Vrežina, Jasenovik, Malča, Oreovac, Vrelo, Pasjača, Sićevo, Prosek - Manastir, Ostrvica, Kunovica, Ravni Do, Jelašnica, Niška banja, Prva Kutina, Radikina bara, Rautovo, Čukljenik i Kunovica, kao i katastarske opštine Vrelo, Kravlje, Paligrace, Vele Polje i Donji Matejevac I.

1.6.5. Kutinsko vinogorje/Kutina

Prostiranje

Kutinsko vinogorje obuhvata vinogradarske terene koji se nalaze sa južne strane i u neposrednoj blizini grada Niša.

Granice

Granica vinogorja počinje na severozapadu na putu Prokuplje - Niš - Gadžin Han i ide njime na istok, a zatim od koordinate: N 43° 18’ 08", E 21° 58’ 59" i na jug do mesta ispod potesa "Kaluđerica", južno od Prve Kutine. Odatle granica ide preko kote 223.9 u pravcu jugozapada i izlazi na izohipsu 400. Tom izohipsom granica dolazi do ispred sela Vukmanovo i nastavlja na zapad severnim obroncima planine Seličevice, najpre izohipsom 450 do ispred Berbatova, zatim izohipsom 500 iznad Berbatova, pa od Gabrovačke reke izohipsom 400 iznad sela Donjeg Vlasa, Perutine i Malošišta, a zatim na jug putem do potesa "Goli Rid" - kota 567 i dalje na zapad do antičkog grada Koprijana (tzv. "Kurvinog grada") - kota 335. Granica se, zatim, uključuje na put Leskovac - Niš i tim putem ide na sever sve do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Kutinsko vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Niš "Bubanj", Pasi Poljana, Niš "Ćele Kula", Suvi do, Niška banja, Prva Kutina, Vukmanovo, Berbatovo, Donje Vlase, Perutina, Knežica, Malošište, Belotinac, kao i katastarske opštine Gabrovac i Ćurlina.

1.6.6. Svrljiško vinogorje/Svrljig

Prostiranje

Svrljiško vinogorje se nalazi na severozapadnim obroncima Svrljiških planina u kotlini oko Svrljiga (u središnjem delu opštine).

Granice

Na zapadu granica počinje od sela Lalinca i ide na istok izohipsom 500, preko sela Plužina i Niševac, a zatim na jug prugom Knjaževac - Svrljig sve do reke "Kalnice" - kota 359, a zatim na istok preko potesa "Belovina", izohipsom 450, južno od sela Šljivovika izlazi na put Drainac - Svrljig. Dalje granica skreće na jug i ide tim putem preko potesa "Ljubovac" i u potesu "Ilijin obor" nastavlja na istok izohipsom 400 sa severne strane grada Svrljiga prema selu Željevu, preko potesa "Dubrava" do kote 429 - "Očanovica". Tu granica izlazi na granicu katastarskih opština Ribare - Beloinje, ide dalje njome na jug i prelazi Svrljiški Timok kod mesta zvano "Miladinov krst", pa putem prema selu Ribaru do kote 460 iznad sela. Dalje granica ide na zapad obroncima Svrljiških planina, izohipsom 450 i sela Đurinac do Prekonoške reke. Odatle granica kratko ide putem Đurinac - Prekonoga do izohipse 500 i njome do asfaltnog puta Prekonoga - Svrljig. Granica ide tim putem na sever do izohipse 450, njome na istok, a zatim na sever nizvodno rekom Pomosnicom do puta Svrljig - Niš. Granica dalje skreće na zapad i ide putem sve do prevoja kod sela Gramada. Granica dalje nastavlja na severozapad izohipsom 500 i putem Hadžićevo - Lalinac do sela Grbavče, a zatim dalje izohipsom 500, preko sela Slivje do sela Lalinac, odnosno do početne tačke vinogorja.

Obuhvaćene katastarske opštine

Svrljiško vinogorje obuhvata delove katastarskih opština Slivje, Lalinac, Plužina, Niševac, Grbavče, Prekonoga, Šljivovik, Svrljig, Đurinac, Ribare, kao i katastarsku opštinu Merdželat.

Preporučene/dozvoljene sorte i maksimalni prinosi

Preporučene/dozvoljene sorte za Niški rejon po vinogorjima koje služe za proizvodnju kvalitetnog vina sa geografskim poreklom (kvalitetno vino sa kontrolisanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.P.K. i vrhunsko vino sa kontrolisanim i garantovanim geografskim poreklom i kvalitetom - K.G.P.K.) sa maksimalnim dozvoljenim prinosima (u kilogramima) po biljci vinove loze i po hektaru su:

SORTE ZA BELA VINA	Sokobanjsko	Aleksinačko	Žitkovačko	Čegarsko	Kutinsko	Svrljiško	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
							3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Tamjanika	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Slankamenka crvena (Plovdina)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Smederevka	❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Župljanka	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Neoplanta	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Savagnin Rose (Traminac)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Muscat Ottonel	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Chardonnay	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Sauvignon Blanc	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Blanc (Burgundac beli)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Pinot Gris (Burgundac sivi)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling (Rajnski rizling)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Riesling Italico (Italijanski rizling, Graševina)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA ROZE VINA	Sokobanjsko	Aleksinačko	Žitkovačko	Čegarsko	Kutinsko	Svrljiško	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
							3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Negotinka	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Muscat de Hambourg (Muskat hamburg)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Shiraz (Syrah)				❶❷			2,5	2	7.500	8.000
SORTE ZA CRVENA VINA	Sokobanjsko	Aleksinačko	Žitkovačko	Čegarsko	Kutinsko	Svrljiško	prinos/(kg/biljci)		prinos/(kg/hektaru)
							3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru	3000-4000 biljaka/hektaru	preko 4000 biljaka/hektaru
Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
Portugieser (Portugizer)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Tamjanika crna	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Limberger (Frankovka)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Vranac	❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Prokupac (Rskavac)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
Negotinka	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
Pinot Noir (Burgundac crni)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Noir (Game)	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Merlot	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Sauvignon	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Cabernet Franc	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	❶❷	2,5	2	7.500	8.000
Shiraz (Syrah)				❶❷			2,5	2	7.500	8.000
Preporučene/dozvoljene sorte bojadiseri
Alicante Bouschet	❷	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Gamay Teinturier (Game bojadiser)	❷	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Začinak (Negotinsko crno)	❷	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Župski bojadiser	❷	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000
Krajinski bojadiser	❷	❷	❷	❷	❷	❷	2,5	2	7.500	8.000

Œ❶ - osnovna rejonirana sorta (preporučena)  ❷ - dopunska rejonirana sorta (dozvoljena)

U izuzetno povoljnim godinama, prinos se može uvećati za najviše 0,5 kg po biljci vinove loze.

Druge karakteristike vezane za proizvodnju grožđa i vina:

Niški rejon (Sokobanjsko, Aleksinačko, Žitkovačko, Čegarsko, Kutinsko i Svrljiško vinogorje)
SORTE ZA STONU UPOTREBU GROŽĐA (PREPORUČENE/DOZVOLJENE SAMO ZA VINOGORJA)	Preporučene/dozvoljene autohtone i regionalne sorte
	- Chasselas (Šasla bela, Plemenka bela)	- Chasselas rosse (Šasla crvena, Plemenka crvena)	- Čauš beli - Crveni drenak (Razaklija) - Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene domaće stvorene sorte
	- Opuzenska rana - Biserka rana - Demir kapija - Beogradska rana - Kosovska rana - Gročanka	- Karmen - Banatski muskat - Radmilovački muskat - Smederevski muskat - Lasta - Srbija	- Beogradska besemena - Negotinski rubin - Kavadarski drenak - Antigona - Povardarska pozna - Druge sorte
	Preporučene/dozvoljene internacionalne sorte
	- Prima - Ora - Early Muscat - Čabski biser - Cardinal - Irsai Oliver - Ljana - Matilde - Muscat de Hambourg (Muskat hamburg) - Perlette (Perlet) - Reine des vignes (Kraljica vinograda)	- Sultanine blanche (Thompson seedless, Sultanina) - Super rani Bolgar (vrlo rani Afus-ali) - Exalta - Muscat Precoce de Saumur - Danlas - Alina - Angela - Astaniskij - Fanny - Georg - Lival	- Nadegda Azos - Muscat Rose St Vallier - Michele Palieri - Victoria - Katharina - Dattier de Bouyrout (Afus-ali, Regina) - Moldova - Alphonse Lavallée - Italia (Muskat italija) - Muscat d’Alexandrie (Aleksandrijski muskat) - Druge sorte
PREPORUČENE/DOZVOLJENE LOZNE PODLOGE	- Berlandieri x Riparia, Kober 5BB - Berlandieri x Riparia, SO4 - Berlandieri x Riparia, Teleki 5C - Berlandieri x Riparia, Teleki 8B - Berlandieri x Riparia, 420 A	- Berlandieri x Rupestris, Richter 110 - Berlandieri x Rupestris, Paulsen 1103 - Berlandieri x Rupestris, Ruggeri 140	- Berlandieri x Rupestris, Richter 99 - Chasselas x Berlandieri, 41B - Fercal - Druge podloge
UZGOJNI OBLIK (NAČIN REZIDBE) KOD VINOGRADA NAMENJENIH PROIZVODNJI GROŽĐA ZA KVALITETNA VINA SA GEOGRAFSKIM POREKLOM	- Jednogubi Gijov (Gujo) - Dvogubi Gijov (Gujo) - Karlovački - Roajatska kordunica	- Asimetrična kordunica - Kazenavljeva kordunica - sa slobodnim (padajućim) lastarima	- Silvo kordunica - Mozerova kordunica - Župski - Krajinski - Drugi slični uzgojni oblici
MINIMALNI SADRŽAJ ALKOHOLA (% VOL) (ukoliko vino nije proizvedeno na poseban način)	Bela/Roze	Crvena
	10,0	10,5

 

1.7. NIŠAVSKI REJON/NIŠAVA

Prostiranje

Nišavski rejon obuhvata vinogradarske terene koji se nalaze u užoj kotlini srednjeg sliva reke Nišave.

Granice

Nišavski rejon obuhvata vinogradarske terene koji se nalaze u užoj kotlini srednjeg sliva reke Nišave (delovi opština Bela Palanka, Pirot, Dimitrovgrad i Babušnica). Granica rejona počinje na severozapadu od škole u naselju Gradište u opštini Bela Palanka i ide asfaltnim putem na istok do naselja Dolac i severno od seoske škole preko kote 416, jugoistočno od naselja prelazi na izohipsu 450, obuhvata celokupan potes "Lozje" i severno od potesa "Gradiško Polje" izlazi na asfaltni put Dolac - Krupac. Granica dalje ide tim putem na jugoistok i na obodu sela Krupac u pravcu istoka prelazi na izohipsu 400, zatim nastavlja njome idući iznad sela Vrandol i severno od potesa "Nerezina" u pravcu severoistoka dolazi do zapadnog oboda sela Draževo. Granica odatle kratko ide u pravcu jugoistoka putem prema selu Ilinci do škole u selu Draževo i u istom pravcu preko kota 515 - "Čokin del", 473 - "Del", 507 - "Svrljig", 593 - "Dubrava", zatim skreće na jug šumskim putem do kote 490, i dalje na istok putem do potoka Vlaški dol. Granica se dalje spušta u pravcu juga tim potokom do oboda zaseoka Dol (koordinata: N 43° 14’ 37", E 22° 19’ 22") i u pravcu istoka izlazi na asfaltni put Bela Palanka - Babin Kal (koordinata: N 43° 14’ 37", E 22° 19’ 35"). Granica dalje ide njime na sever do potesa "Kradnji del" (koordinata: N 43° 14’ 46", E 22° 19’ 57") i u pravcu istoka izlazi na severni obod naselja Bukorovac, zatim kratko asfaltnim putem prema Gornjoj Glami i na jugoistok seoskim putem ka naselju Klenje do raskrsnice puteva u centru sela. Odatle se granica penje seoskim putem u pravcu severoistoka na izohipsu 350 i njome na istok sve do puta Ljubatovica - Čiflik. Granica dalje ide na sever potokom do seoske škole u Ljubatovici, a zatim na istok putem prema potesu "Golemi del" u pravcu ka zaseoku Trešnjanci i dalje u istom pravcu preko kote 516, zatim severnim obodom sela Sinjac, pa preko kote 503 - "Sinjački del" i u koti 379 izlazi na asfaltni put na jugoistočnom obodu sela Vranište. Odatle se granica spušta u pravcu jugoistoka seoskim putem Vranište - Crnoklište, ispod potesa "Batina glava" sve do raskrsnice puteva u selu Crnoklište. Odatle granica ponovo ide na istok preko kota 466 - "Bujin vrh", 616 - "Boškov del", 642 - "Ujevac", prelazi reku Temšticu (koordinata: N 43° 14’ 19", E 22° 31’ 55") i preko potesa "Ječmenica" i "Ravna" od sela Sopot dolazi do raskrsnice puteva u pomenutom selu. Odatle granica ide na jug izohipsom 500 sve do kote 495 - "Šariva livada", a zatim putem preko kote 560 u pravcu jugoistoka izlazi na asfaltni put Pirot - Nišor i kratko na jug tim putem do kote 570 - "Adem" i u pravcu jugoistoka dolazi na severni obod naselja Gradašnica. Odatle u pravcu severozapada, preko potesa "Pripor" izlazi na izohipsu 600, seče asfaltni put Pirot - Rsovci i tom izohipsom nastavlja iznad sela Berilovac, Izvor, Krupac, Veliko Selo, Gradište, Činiglavci, Paskašija, Obrenovac, zatim iznad Dimitrovgrada, seče asfaltni put Dimitrovgrad - Radejna, zatim iznad sela Bačevo i izlazi na državnu granicu sa Bugarskom. Odatle granica ide na jugozapad sve do puta Slivnica - Lukavica. Zatim granica skreće na severozapad i idući izohipsom 600, prolazi iznad sela Lukavica, Željuša, Gojin Dol, Srećkovac i Sukovo sve do kote 597 - "Grdoman", jugoistočno od Sukova. Odatle granica u pravcu zapada ide do Sukovskog manastira, a zatim kratko na jug putem pored reke Jerme i ispod potesa "Kozarica" opet izlazi na izohipsu 600. Granica ide tom izohipsom iznad sela Gornja Držina, zatim ispod manastira Sveti Nikolaj i od zapadnog oboda potesa "Mađije", u pravoj liniji u pravcu zapada, preko zaseoka Komije prelazi reku Jermu (koordinata: N 43° 00’ 26", E 22° 39’ 24") i izlazi ponovo na izohipsu 600. Tom izohipsom granica nastavlja na severozapad iznad sela Jalbotina, Petrovac i Držina, a zatim asfaltnim putem Prisjan - Pirot se spušta na izohipsu 500 i njome iznad sela Rasnica i Kostur dolazi do asfaltnog puta Donje Krnjino - Blato. Odatle granica u istom pravcu preko kote 558 - "Čuka" i potesa "Rosulja" izlazi na asfaltni put Pirot - Ponor, severoistočno od sela Ponor. Granica odatle skreće na severozapad tzv. starim putem Pirot - Bela Palanka, južno od planine Belave sve do kote 486, kod raskrsnice asfaltnih puteva, južno od sela Kremenica. Tu granica skreće na zapad i izohipsom 450 južno od potesa "Jazbina", dolazi do puta Bela Palanka - Oreovac, istočno od potesa "Veliko kurilo". Odatle granica ide na jug tim putem prema selu Oreovac, sve do severnog oboda naselja i preko potesa "Stasovac" u pravcu jugozapada izlazi na asfaltni put u selu Divljana kod seoske škole. Odatle granica skreće na severozapad i linijom preko manastira Sv. Dimitrija i kota 456 - "Golemi kamen" zapadno od sela Mokra, 495 - "Slatina", 452 - "Janjar" i 426 - "Kamen" u selo Vrgudinac i dalje u istom pravcu preko kota 613 - potes "Davčevac" i 492 do kote 330 - asfaltni put u selu Glogovac, a zatim preko potesa "Krušje", "Raskrsje" na asfaltnom putu Crvena Reka - Kunovica (koordinata: N 43° 16’ 25", E 22° 10’ 39"), "Pajina Livada", "Golema Livada" i "Rosulja" do sela Ravni Do - kota 431, raskrsnica puteva ka selima Crnče i Ostrovica. Odatle granica skreće na sever i zapadno od potesa "Prestolje" i "Ogorelica" izlazi na kotu 542 - "Džokanov kiče", obuhvatajući tako naselje Crnče. Odatle granica nastavlja u istom pravcu izohipsom 500 do koordinate: N 43° 19’ 02", E 22° 09’ 50" i preko kote 510 - "Pinjkičer" i Nišave u pravcu istoka dolazi do sela Gradište, odnosno početne tačke rejona.

Granice Nišavskog rejona obuhvataju i granice Babušničkog vinogorja koje predstavlja fizički odvojeno vinogorje.

Karta 1.7.1. Granice rejona i vinogorja Nišavskog rejona

Obuhvaćene opštine

Nišavski rejon obuhvata teritoriju u opštinama Bela Palanka, Pirot, Dimitrovgrad i Babušnica.

Površine rejona i vinogorja

Nišavski rejon zauzima površinu od 49.333,88 ha, gde je najveće Pirotsko vinogorje.

Tabela 1.7.1. Površine rejona i vinogorja Nišavskog rejona

Vinogorja	Ukupna površina
	ha	% (rejon)	% (vinogorje)
Belopalanačko vinogorje	8.916,98	18,07	27,68
Pirotsko vinogorje	19.524,20	39,58	60,63
Babušničko vinogorje	3.763,17	7,63	11,69
Ukupno	32.204,35	65,28	100,00
Nišavski Rejon Ukupna površina (ha)	49.333,88

Površine pod vinogradima

Na osnovu poljoprivrednog popisa iz 2012. godine u Nišavskom rejonu ima 470,88 ha vinograda (oko 461,19 ha rodnih vinograda, odnosno 97,94%), od čega je 37,78 ha sa stonim sortama i 433,1 ha sa vinskim sortama.

Grafikon 1.7.1. Površine pod obrađivanim vinogradima u opštinama obuhvaćenim Nišavskim rejonom

Klimatski faktori

U tabeli 1.7.2. su prikazane vrednosti nekih bioklimatskih indeksa na osnovu podataka iz meteoroloških stanica u Babušnici, Beloj Palanci, Dimitrovgradu i Pirotu (1961-2010).

Tabela 1.7.2. Bioklimatski indeksi za Nišavski rejon

Stanica	AVG	WIN	BEDD	HI	CI	DI	N0	N35	N15
Babušnica	16.0	1363.7	1197.9	1952.6	9.0	189.2	7.9	4.2	4.1
Bela Palanka	17.2	1596.1	1334.9	2187.6	10.3	163.2	5.2	6.8	2.0
Dimitrovgrad	16.0	1357.3	1200.3	1935.1	9.3	195.7	7.7	2.1	2.4
Pirot	16.5	1464.9	1264.2	2042.2	9.7	170.1	6.9	4.1	2.0

Karta 1.7.2. Vinklerov indeks Nišavskog rejona

Zemljišni uslovi

Preovlađujući tipovi zemljišta ovog rejona su vertisol i fluvisol, a u manjoj meri su zastupljeni i rendzina, sirozem i litosol na karbonatnim supstratima, eutrični kambisol, kalkomelanosol, sirozem, litosol na krečnjaku, luvisol i zemljišta u lesiviranju, koluvijum, kao i pseudoglej i ostala zemljišta.

Karta 1.7.3. Tipovi zemljišta Nišavskog rejona

Topografski faktori

Geografska širina

Rejon se prostire od 43° 18’ geografske širine na severu do 42° 58’ geografske širine na jugu.

Nadmorska visina

Veći deo rejona se prostire na nadmorskim visinama od 250 m do 800 m, ali se predeli gde se prostiru vinogorja i gde se nalaze vinogradi uglavnom nalaze na nadmorskim visinama od 320 m do 550 m.

Karta 1.7.4. Nadmorska visina Nišavskog rejona

Nagib terena

Ovaj rejon se uglavnom karakteriše strmim, umereno-strmim do blagim nagibima terena na kojima se nalaze vinogradi.

Karta 1.7.5. Nagib terena Nišavskog rejona

Ekspozicija terena

Rejon se karakteriše različitim ekspozicijama terena, preovlađuju pretežno južne i pretežno severne ekspozicije, ali se vinogradi uglavnom nalaze na južnim i jugoistočnim ekspozicijama.

Karta 1.7.6. Ekspozicija terena Nišavskog rejona

Orografske karakteristike

Orografske karakteristike ovog rejona daju Svrljiške planine (1334 m) koje se prostiru sa severne strane, a sa severoistočne strane planina Vidlič (1413 m). Vlaška planina (1443 m), se prostire sa južne strane, a sa jugozapadne strane Suva planina (1809 m), koje pripadaju Balkanskim planinama. Centalni deo rejona karakteriše niža planina Belava (946 m). Venci i padine ovih planina, kao i brdoviti tereni koji su više zastupljeni u centralnom i južnom delu rejona, kao i u Babušničkom vinogorju, ispresecani koritima reka, orografski karakterišu ovaj rejon. U kotlini reke Nišave se prostiru ravni i blago brdoviti tereni.

Pejzaž

Ovaj rejon se prostire u užoj kotlini srednjeg sliva reke Nišave, u brežuljkastom pojasu gde su pretežno zastupljene šume hrasta cera, sladuna i dr. i nižem brdskom pojasu bukovih šuma. Glavne pejzažne karakteristike daju ove šume, voćnjaci i razuđena naselja koja se nalaze na nagibima, odnosno padinama planina sa severne i južne strane.

Zastupljenost vinograda i proizvođača grožđa

U ovom rejonu 3.598 gazdinstava poseduje vinograde, što čini oko 30,3% od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava ovog rejona. Najveći broj vinogradara, kao i parcela pod vinogradima se nalazi u opštini Pirot.

Vinogorja

nišavski rejon ima sledeća vinogorja:

1.7.1. Belopalanačko vinogorje/Bela Palanka;

1.7.2. Pirotsko vinogorje/Pirot;

1.7.3. Babušničko vinogorje/Babušnica.

Sledeći