ODLUKA O UTVRĐIVANJU KUĆE PORODICE POPOVIĆ-PREDIĆ U BEOGRADU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 54/2015)

1. Kuća porodice Popović-Predić u Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Kuća porodice Popović-Predić u Beogradu (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Savski venac, u gradu Beogradu, Ulica Puškinova broj 21, u privatnoj svojini, na delu katastarske parcele broj 11446/2 KO Savski venac, koji su na osnovu Zakona o državnom premeru i katastru definisani kao br. delova parcele od 1 do 3, Zemljište pod zgradom i drugim objektom i deo parcele 4 Zemljište uz zgradu i drugi objekat, u državnoj svojini.

Spomenik kulture podignut je 1937. godine po projektu arhitekte Mihaila Radovanovića, profesora Univerziteta u Beogradu za Bogdana, Dimitrija i Pavla Popovića. Braća Popović su imanje na Senjaku kupili u vreme kada je ono bilo izvan gradskog i građevinskog reona i služilo za letnji odmor Beograđana, koji su na tom prostoru zidali skromne kuće u vinogradima i voćnjacima. Opština beogradska 1927. godine odlučuje da Senjak uđe u gradski i građevinski reon i za tu priliku radi regulacioni plan. Autor plana je arhitekta Jan Dubovi, pobornik ideje o "vrtnim gradovima" koji je u skladu sa njihovim načelima preorganizovao nekadašnje letnje boravište u rezidencijalni prostor. U godini kada su braća Popović podigla svoj dom prostor Senjaka je bio delimično transformisan, velika imanja isparcelisana i ulice planski probijene. Popovići su, tražeći za sebe mirno mesto za rad izvan grada koji se ubrzano razvijao, zadržali veliko imanje i na njemu podigli skromnu kuću, po gabaritu i karakteru bližu letnjikovcu. O tome svedoči koliko položaj na najvišoj koti imanja, kako bi se omogućio izvanredan pogled na Topčider i Banovo brdo, toliko i nepretencioznost arhitekture sračunate da minimalno ugrožava prirodno okruženje.

Kuća se sastoji od suterena, prizemlja i potkrovlja. U suterenu su se nalazile ostava, kujna, trpezarija i soba za mlađe, u prizemlju kupatilo, radna i spavaća soba, a u potkrovlju dve gostinske sobe. Fasade su potpuno jednostavne, bez dekoracije. Krov je izuzetno visok sa jednom, centralno postavljenom badžom.

U kući su povremeno boravili i radili, sve do svoje smrti, Bogdan Popović (1863-1944) književni kritičar i estetičar, Dimitrije Popović (1866-1940) državni savetnik, Pavle Popović (1868-1939) istoričar književnosti, a od 1941. godine i Milan Predić (1881-1972), dramaturg i upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu.

Kuća u Puškinovoj 21 bila je stecište istaknutih književnika, slikara, kompozitora i dramskih umetnika. Isidora Sekulić, Zora Petrović, Branko Lazarević, Petar Konjović, Milo Milunović i Raša Plaović bili su njeni stalni posetioci. Za kuću je bio vezan i Uroš Predić, stric Milana Predića, koga je testamentom odredio da vodi brigu oko njegove zaostavštine i koji je predano sakupljao sve što je vezano za život i stvaralaštvo uglednog srpskog slikara.

Za kuću na Senjaku vezano je stvaralaštvo ličnosti koje su u mnogome uticale na razvoj srpske istorije i teorije književnosti, estetike, likovne kritike i diplomatije.

Bogdan Popović je završio studije na beogradskoj Velikoj školi 1885. godine i, kao državni pitomac, studije filozofije na pariskoj Sorboni 1892. godine. Za profesora Velike škole postavljen je 1893. godine, a 1905. godine postao je redovni profesor Univerziteta u Beogradu. Predavao je francuski jezik, opštu istoriju, istoriju opšte književnosti, teoriju književnosti i estetiku. Za redovnog člana SANU izabran je 1914. godine. Osnivač je Srpskog književnog glasnika, pokrenuo stvaranje PEN kluba, Društva za žive jezike i književnost, Društva prijatelja Francuske i Collegium musicuma. Njegovo najznačajnije delo bila je Antologija novije srpske lirike.

Dimitrije Popović je završio istorijsko-filozofski odsek Velike škole, a zatim studirao na Univerzitetu u Beču. U Ministarstvo inostranih dela stupio je 1889. godine. Bio je sekretar srpskih poslanstava u Parizu, Beču, Petrogradu, Sofiji i Carigradu i konzulata u Pešti i Trstu. Od 1904. do 1914. godine bio je načelnik Ministarstva inostranih dela. Godine 1922. izabran je za člana Državnog saveta.

Pavle Popović je završio Veliku školu u Beogradu 1889. godine, a zatim dve naredne godine proveo na studijskom boravku u Ženevi i Parizu, za vanrednog profesora istorije srpske književnosti izabran je 1904. godine, a sledeće godine za profesora istog predmeta na novoosnovanom Univerzitetu u Beogradu. Proučavao je staru i narodnu književnost, ali i dubrovačko-primorsku. Osnivač je Priloga za književnost, jezik, istoriju i folklor. Najznačajnija su mu dela Pregled srpske književnosti i četvorotomno delo Iz književnosti.

Milan Predić, rodbinski povezan sa porodicom Popović, u kuću u Puškinovoj ulici uselio se 1941. godine pošto je zgrada u kojoj je stanovao srušena u bombardovanju Beograda i u njoj živeo punih trideset godina. Predić je 1908. godine završio Filozofski fakultet u Beogradu, a zatim diplomirao književnost na Sorboni. Za dramaturga Narodnog pozorišta u Beogradu postavljen je 1909. godine. Od tada, pa do odlaska u penziju čitav život Milana Predića bio je vezan za Narodno pozorište u kom je bio sekretar 1911-1914, direktor Drame 1918-1923 i u tri navrata upravnik: 1924-1933, 1939-1940, 1944-1947. Osnovao je glumačku školu 1910. godine i Pozorišni muzej 1929. godine.

Kuća je do današnjih dana u potpunosti sačuvala svoj spoljašnji izgled, enterijer i nameštaj iz epohe.

Uz objekat je 1991. godine na osnovu uslova i saglasnosti Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda dograđen umetnički atelje.

Spomenik kulture poseduje posebne kulturno-istorijske vrednosti jer je vezan za stvaralaštvo porodice Popović-Predić. Bogdan i Pavle Popović su ličnosti od posebnog značaja za istoriju srpske književnosti dok se Milan Predić može smatrati tvorcem modernog srpskog pozorišta. Takođe poseduje izrazite arhitektonsko urbanističke vrednosti jer predstavlja značajno svedočanstvo razvoja Senjaka, od prostora za letnji odmor i letnjikovce do rezidencijalnog naselja.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata deo katastarske parcele broj 11446/2 KO Savski venac, u državnoj svojini koja je na osnovu Zakona o državnom premeru i katastru definisana kao br. dela parcele 5, ostalo veštački stvoreno neplodno zemljište.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izgleda, horizontalnog i vertikalnog gabarita, konstruktivnih elemenata i funkcionalnih karakteristika spomenika kulture;

2) očuvanje namene spomenika kulture;

3) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

4) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

5) uvođenje i redovno praćenje svih instalacija i elemenata u skladu sa zakonom predviđenim standardima, propisima i normama, kojima se obezbeđuje sigurnost i nesmetano funkcionisanje spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) mogućnost izgradnje objekta tipa vile koja gabaritima i oblikovanjem ne bi degradirala spomenik kulture i postojeće vizure;

2) zabrana radova koji mogu da ugroze statičku bezbednost spomenika kulture;

3) zabrana radova koji mogu da utiču na karakter celine i osobine terena.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".