ZAKLJUČAK O USVAJANJU PLANA ZAŠTITE OD EROZIJE ZEMLJIŠTA NA TERITORIJI GRADA UŽICA ("Sl. list grada Užica", br. 11/2015)

1. Usvaja se Plan zaštite od erozije zemljišta na teritoriji grada Užica, koji je odštampan uz ovaj zaključak i čini njegov sastavni deo.

2. Ovaj zaključak stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu grada Užica".

 

PLAN ZAŠTITE
OD EROZIJE ZEMLJIŠTA NA TERITORIJI GRADA UŽICA

Užice, mart 2015. godine

I PRAVNI OSNOV I ODREDBE ZAKONA KOJE SE ODNOSE NA ZAŠTITU OD EROZIJE

Članom 45. Zakona o vodama ("Sl. glasnik RS" broj 30/10 i 93/12) predviđeno je da zaštita od štetnog dejstva voda obuhvata mere i radove za zaštitu od poplava spoljnim i unutrašnjim vodama (u daljem tekstu: zaštita od poplava) i od leda, zaštitu od erozije i bujica i otklanjanje posledica takvog delovanja voda. Takođe, predviđeno je da Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave obezbeđuju zaštitu od štetnog dejstva voda, u skladu sa ovim zakonom i posebnim zakonima. Upravljanje rizicima od štetnog dejstva voda obuhvata: izradu preliminarne procene rizika od poplava, izradu i sprovođenje planova upravljanja rizicima od poplava, opšteg i operativnih planova odbrane od poplava, sprovođenje redovne i vanredne odbrane od poplava, sprovođenje odbrane od leda na vodotocima i zaštitu od erozije i bujica.

Zakon o vodama u članu 46. predviđa da se radi obezbeđenja zaštite od štetnog dejstva voda utvrđuju ugrožena područja usled poplava (poplavno područje) i erozije vodom (eroziono područje).

Prema članu 61. eroziono područje, uslove za njegovo korišćenje i radove i mere za zaštitu od erozije i bujica određuje jedinica lokalne samouprave.

Eroziono područje određuje se na osnovu sledećih kriterijuma:

- karakteristike,

- intenzitet i kategorije erozije,

- položaj i način korišćenja zemljišta.

Ministar bliže propisuje kriterijume za određivanje erozionih područja.

Sprečavanje i otklanjanje štetnog dejstva erozije i bujica podrazumeva sprovođenje Zakonom utvrđenih mera (član 62.) i to:

a) Preventivne mere pod kojima se naročito smatraju:

1) zabranjene radnje: pustošenje, krčenje i čista seča šuma; ogoljavanje površina; nekontrolisano kopanje i preoravanje livada, pašnjaka i neobrađenih površina, radi uzgoja jednogodišnjih kultura; zatrpavanje izvora i nekontrolisano sakupljanje i odvođenje tih voda; dugotrajno skladištenje čvrstog materijala; izgradnja objekata bez odgovarajuće planske i projektne dokumentacije; eksploatacija rečnih nanosa sa dna ili padina, osim za potrebe obezbeđenja propusne sposobnosti korita bujica; izgradnja objekata koji bi mogli da ugroze stabilnost zemljišta (vodenice, brane, kanali, ribnjaci i slično); druge radnje kojima se pospešuje erozija i stvaranje bujica;

2) korišćenje poljoprivrednog i drugog zemljišta u skladu sa zahtevima antierozionog uređenja zemljišta.

b) Zaštitni radovi pod kojima se u smislu zakona smatraju:

- biotehnički i biološki zaštitni radovi, i to: pošumljavanje; uzgoj i održavanje zaštitne vegetacije; krčenje rastinja; zatravljivanje; terasiranje, podizanje voćnjaka i veštačkih livada; melioracija pašnjaka; čišćenje korita i drugi slični radovi.

Preventivne mere i zaštitne radove sprovodi jedinica lokalne samouprave, u skladu sa planom upravljanja vodama.

Članom 63. predviđeno je da ako bujični tokovi i jaki erozioni procesi ugrožavaju naselja, industrijska postrojenja, magistralne i regionalne puteve i melioracione sisteme ili ako se prostiru na teritoriji dve ili više jedinica lokalne samouprave, sredstva za izgradnju objekata i izvršenje radova i mera za zaštitu od štetnog dejstva erozije i bujica obezbeđuju jedinice lokalne samouprave i Republika Srbija, a na teritoriji autonomne pokrajine jedinice lokalne samouprave i autonomna pokrajina.

II PROCENA UGROŽENOSTI OD EROZIJE ZEMLJIŠTA

1. Erozija

Teritorija grada Užica spada u red brdsko-planinskih područja, svrstava se u grupu opština sa većom nadmorskom visinom, velikim nagibima terena i razvijenom rečnom mrežom, a sve to predstavlja preduslov za poremećaj zemljišta što je jedan od glavnih uslova za pojavu erozije.

Vodna erozija je najuočljivija i obuhvata skoro celokupnu teritoriju opštine. Njen intenzitet zavisi prvenstveno od nagiba terena i padova toka i slivova. U našem području karakteristični su sledeći vidovi vodne erozije:

Regionalna ili pluvijalna erozija (izazvana radom kiše);

Fluvijalna erozija (izazvana radom rečne vode) i

Podzemna erozija-sufozija (erozija podzemnom vodom).

Regionalna erozija vodom praktično je zastupljena na teritoriji cele opštine. Pri tome, treba voditi računa da ona nije podjednako izražena već da postoje delovi gde je ona blaža (prirodna, normalna erozija) i jača (ubrzana erozija). Oko 10% teritorije opštine ugroženo je jakom erozijom, odnosno ogoljeni tereni sa velikim nagibima (Mokra Gora i Kremna), dok u ostalom delu preovladava normalna erozija koja se ne može sprečiti jer je deo prirodnog ciklusa koji stvara aluvijalne naslage zemljišta u rečnim dolinama.

Fluvijalna erozija je u suštini kombinacija regionalne erozije potpomognute snagom tekuće vode, koja protiče kroz korita slivova od potočića do reka. Ona je izraz erozionih procesa u slivovima. Ukoliko je rečni sliv manje zahvaćen procesima erozije, utoliko se radi više o mirnom rečnom vodotoku i obrnuto. Onog momenta kada u rečnom slivu procesi regionalne erozije uzmu veći zamah, tada rečni sliv postaje bujični sliv, bez obzira na njegovu veličinu (bujični tokovi u Mokroj Gori, Biosci, Kremnima, Ravnima). S obzirom da već više od 20 godina na rečnim slivovima na teritoriji Grada nije bilo većih investicija u protiverozionim radovima, osim na teritoriji grada-uređenje korita reke Đetinje, zacevljenje Carinskog i Uremovačkog potoka, te u poslednje vreme uređenje vodotoka oko Šarganske osmice u Mokroj Gori, postoji realna opasnost da gubici koje trpi zemljište od vodne erozije budu još veći. Delimična, dosadašnja istraživanja o tome, nisu dovoljna da bi se dobila potpuna slika o štetnosti delovanja erozije na teritoriji naše opštine. Poznato je, da je pored zemljišta, voda jedan od glavnih elemenata za unapređenje svih elemenata proizvodnje (industrija, energetika, vodosnabdevanje, poljoprivreda i dr.) te se ozbiljno mora pristupiti smanjivanju erozionih procesa jer to direktno dovodi do smanjenja korisnih voda, a povećava dejstvo štetnih, poplavnih voda.

Na teritoriji Grada najslabijom erozijom zahvaćeni su određeni kraški delovi planine Tare, Ponikve, te srednji deo sliva reke Đetinje gde je dominantan krečnjački pojas sa desne strane toka.

Jakom erozijom zahvaćene su doline koje se koriste za gajenje žitarica u predelima koji se prostiru na nadmorskoj visini od 500 do 1000 m. Nepovoljna klima, veliki pad i nagib terena uslovili su pojavu ovog stepena erozije u dolinama Belog Rzava, te u pojedinim delovima doline reke Đetinje uzvodno od Užica.

Što se tiče ukupnog stanja erodiranosti terena, najmanju površinu obuhvata jaka erozija (ekscesivna nije zastupljena), a najveću slaba i vrlo slaba erozija što pokazuje da je stanje erodiranih terena još uvek zadovoljavajuće, ali da se pogoršava prvenstveno zbog geološkog sastava (neotpornost i nepropustljivost stena), reljefa (velika prosečna visina slivova i nagiba terena), klimatskih činioca (visoka količina padavina, velike temperaturne razlike, vetrovi) te slabe vegetacione pokrivenosti terena. Pored prirodnih faktora veoma je izražen antropogeni faktor (neplanska i neracionalna obrada zemljišta) koji je jedan od glavnih uzročnika degradacije i destrukcije zemljišta koji dovode do povećanja stepena ugroženosti od erozije.

Štete koje nastaju usled jake erozije ogledaju se prvenstveno u velikom gubitku plodnog (obradivog) zemljišta, na terenima koji imaju velike padove, i u gubitku plodnog zemljišta u dolinama koje se zatrpavaju erodivnim materijalom (nanosom).

Analizirani podaci jasno ukazuju da su erozivni procesi u porastu u odnosu na period od pre 20-30 godina. Takav trend treba što pre zaustaviti odgovarajućim protiverozionim merama.

Kategorija erozije	Intenzitet erozionih procesa	Površina u (km)2	Površina u (ha)	Zahvaćena površina u (%)
I kategorija	Ekscesivna erozija	-	-	-
II kategorija	Jaka erozija	13,24	1324	2
III kategorija	Srednja erozija	106,18	10618	15,93
IV kategorija	Slaba erozija	228,63	22863	34,30
V kategorija	Vrlo slaba erozija	306,62	30662	45,97
	Aluvijum	11,95	1195	1,80
		666,62	66662	100

Tabela 1. Površine zahvaćene erozijom

Red. broj	Područje	Zahvaćena površina (ha)	Kategorija erozije
1.	Kršanje	950	II
2.	Kotroman	380	II
3.	Mokra Gora	840	I
4.	Kremna (sliv Bratešine)	360	I
5.	Kremna (sliv Konjske reke, Matijaševića reke, Graovišta i centralni deo teritorije)	680	I
6.	Pear (Ljubičići)	70	I
7.	Keserovina i Stapari	810	I
8.	Volujac (Starčevići)	140	I
9.	Volujac (Jelova gora)	40	I
10.	Volujac (Štitari i Jeftovići)	205	I
11.	Centralno gradsko jezgro i Sevojno	1850	I
12.	Duboko (Đokovići)	85	I
13.	Ponikovica (Straževica)	320	I
14.	Sliv Lužnice	4330	I
15.	Drežnik (Vukotići, Brđani, Ravništa, Proščanica)	385	I
16.	Skržuti (Vrane)	60	I
17.	Ravni - Ravanjsko polje	70	I
18.	Ravni - Ojdansko brdo	140	I

Tabela 2. Pregled područja posebno ugroženih erozijom

2. Koluvijalni procesi

Koluvijalni proces je geomorfološki proces koji nastaje pod neposrednim dejstvom gravitacije. Gravitacija je univerzalno razvijen i svuda prisutan faktor i predstavlja posredan agens svih geomorfoloških procesa. U koluvijalnom procesu sila gravitacije predstavlja, međutim, neposredan agens.

Padine i kosine nalaze se u stanju prirodne ravnoteže. Kada se ravnoteža iz bilo kog razloga naruši, dolazi do gravitacionog pokreta stenskih masa i nastaje koluvijalni proces. Uzroci narušavanja prirodne ravnoteže padina i kosina mogu biti endogenog ili egzogenog porekla.

Pri narušavanju stabilnosti padina i kosina poseban značaj ima ljudska delatnost. Opterećenje padine izgradnjom objekata, ili uvođenjem otpadnih voda, zasecanja i podsecanja padina i slične aktivnosti veoma su čest uzrok narušavanja prirodne ravnoteže i pokreta stenske mase pod neposrednim dejstvom gravitacije, tj. nastanka koluvijalnog procesa.

Na teritoriji grada Užica koluvijalni procesi u najvećom meri se iskazuju kroz pojavu klizišta i nestabilnih padina I sipara.

a) Klizišta

Osim sa problemima koje izaziva dejstvo erozije, na teritoriji grada susrećemo se i sa problemom klizišta i nestabilnih padina koja su najpre u 2006., a potom i u 2014. godini posebno kulminirao, kao i na teritoriji cele Srbije.

Klizišta su česta i prisutna su na terenu skoro svih mesnih zajednica, negde u većoj, a negde u manjoj meri, i najčešće se poklapaju sa onim delovima gde su i erozioni procesi najizraženiji.

Pored već ranije registrovanih, u 2014. godini pojavio se veći broj novih klizišta na terenima koji ranije nisu bili registrovani kao nestabilni.

Prirodna klizišta koja se javljaju na neotpornim i nepropustljivim terenima u principu ne nanose veću štetu osim ukoliko direktno ne ugrožavaju stambene i pomoćne objekte, saobraćajnice i obradive površine (specifična 2006. godina kada je šteta na teritoriji Užičke opštine od klizišta prešla cifru od 100.000.000,00 dinara, a oko 20 stambenih objekata je do te mere uništeno da više nisu bezbedni za život).

Uz prirodna, zastupljena su i antropogena klizišta koja se najčešće javljaju kao posledica nepravilno izvedenih građevinskih radova i neadekvatnog korišćenja zemljišta. Jedan od osnovnih uzroka posledica je nepravilnog trasiranja i nestručnog izvođenja radova prilikom izgradnje saobraćajnica. Nedovoljnim proučavanjem geoloških osobina terena na kome se radi saobraćajnica, lošim škarpiranjem i zaštitom kosina, izostankom izgradnje kanala i propusta za sprovođenje voda kroz trupove saobraćajnica, te izgradnje nasipa i podizanje vetrozaštitnih pojaseva uz puteve stvaraju se uslovi za destabilizaciju terena što se kasnije može direktno odraziti na pojavu klizišta, erozije i nestabilnih padina. Antropogena klizišta najviše su izražena u dolini Đetinje, na potezu duž pruge Užice-Požega, a lokaliteti velikih prirodnih klizišta i nestabilnih terena su Sevojno (Mladovo), Lunovo Selo (Kamenica), Karan (zaseok Granica), Ravni (Vrane i Ravanjsko polje), te delovi Stapara (Anđići), Mokre Gore (Kršanje i Panjak), ali I samog gradskog jezgra (Vilaret, Carinska ulica, Vojvođanska ulica, ulica Svetozara Markovića).

b) Sipari

Kao karakteristična geomorfološka pojava u našoj opštini imamo zastupljene sipare. Sipari se najčešće javljaju na strmim stranama klisura i kanjona, krečnjačkog i serpentinskog sastava (Mokra Gora, Kremna). Osim u ovim delovima opštine, klizanje I odroni su zastupljeni u dolinama Belog Rzava i reke Đetinje. Taložni materijal (siparske kupe) može povremeno predstavljati smetnju za normalno obavljanje saobraćaja u tim delovima, ali ne u toj meri de bi ga mogao drastičnije ugroziti ili prekinuti.

III ZAŠTITA ZEMLJIŠTA OD EROZIJE (ANTIEROZIVNE MERE)

1. Značaj antierozivnih mera

Pogoršanje stanja erozije prvenstveno je posledica delatnosti samih ljudi, tako da je najpotrebnije da isti ti ljudi, određenim antierozionim merama, bilo da se radi o preventivnim, operativnim, regulativno-administrativnim, biološkim, tehničkim ili nekim drugim merama, izvrše sanaciju i unapređenje ugroženih terena ne bi li ponovo uspostavili ravnotežu ekoloških uslova i faktora životne sredine, koji u savremenim uslovima mogu biti znatno narušeni, mada, poslednjih godina zbog naglog smanjenja stanovništva u seoskim sredinama i smanjenja površina koje se obrađuju došlo je do prirodnog zanavljanja vegetacije koja smanjuje dejstvo erozije na većim nagibima.

Da bi se moglo pristupiti sanaciji erodiranih i degradiranih terena neophodno je prethodno proučiti stanje vegetacije na teritoriji cele opštine, a posebno na delovima sa velikim nagibom. U tom cilju izvršena su određene analize terena iz kojih se može zaključiti da su najugroženiji tereni Mokre Gore i Kremana, te dolina Lužnice, mada zbog specifičnosti terena ima manjih žarišta i u ostalom delu opštine što je prvenstveno izazvano načinom obrade zemljišta i kultura koje se gaje na tim terenima. U cilju sprečavanja dalje degradacije ovih terena pristupa se merama asanacije koje obuhvataju praćenje i proučavanje samih procesa degradacije vegetativnog pokrivača, regresiju biljnih zajednica, te degradiranje njihovih staništa kako od prirodnih, tako i od antropogenih faktora.

Zbog svega napred navedenog bilo bi poželjno na određenim lokalitetima izdvojiti ogledne parcele na kojima bi se osmatralo i merilo stanje i kretanje erozivnih procesa, te na osnovu tih istraživanja nastavilo sa merama koje se preduzimaju ili pristupiti novim ukoliko su sadašnje nedovoljne i ne daju željene rezultate u borbi protiv erozije. Na osnovu dobijenih rezultata sa oglednih polja, treba precizno odrediti i planirati one vrste koje su pogodne za stišavanje i sanaciju ugroženih terena u opštini.

Uspešnost sanacije degradiranih i erodiranih terena, u zavisnosti od uslova, ogleda se u uspešnom oporavljanju i pošumljavanju svih goleti, degradiranih i devastiranih šuma i to ne samo na naj ugroženijim delovima već gde god je to potrebno. Pošto u opštini Užice nije bilo organizovanog i sistematizovanog prikupljanja podataka o dosadašnjim izvedenim antierozionim radovima (osim za branu Vrutci i Regulaciju Đetinje kroz grad, te delimično nekih potoka u samom gradu), jasno je da se samo biološkim (pošumljavanje erozijom ugroženih područja i slivova, zaštita obala, kosina, nasipa itd.) i gađevinsko-tehničkim merama (izvođenje odgovarajućih objekata, građevina i radova) uz veliki napor i strpljenje mogu postići značajni rezultati u borbi sa erozijom, kao procesom koji direktno ugrožava najrazličitije vidove ljudske delatnosti (poljoprivreda, šumarstvo, industrija i dr.). Treba znati da će rezultati biti vidljivi samo ako se pruži maksimalan doprinos da se striktno poštuju i primene sve operativne i administrativno-regulativne mere.

Biološki i tehnički radovi su u osnovi antierozioni radovi koji se najčešće primenjuju, i to: pošumljavanje i zasnivanje površina i zaštitnih pojaseva pod drugom trajnom vegetacijom, terasiranje i ravnjanje terena, zatravljivanje, izgradnja obodnih kanala, obrada zemljišta po izohipsama, izbor odgovarajučih sadnica i druge mere, a sve to u cilju uravnoteženja površinskog oticaja, povećanja infiltracije i smanjenja velikih voda, spiranja zemljišta i koncentracije nanosa u rečnim tokovima. Biološki radovi ustvari predstavljaju instrument u borbi sa uzrocima koji dovode do pojave erozije. Što se tiče građevinsko-tehničkih radova, izvode se za trenutnu zaštitu od dejstva erozije, naročito rečnog nanosa, i to su najčešće pregrade, zidovi, gredice, pragovi i obaloutvrde a sve zavisno od toga da li se grade na nekim manjim ili većim tokovima, da li su van ili su u zoni naseljenih mesta.

2. Vrste antierozivnih mera

Analizom stanja ugroženosti terena teritorije grada Užica, stanja postojećeg šumskog fonda, načina obrade poljoprivrednog zemljišta odrediće se potrebe za određenim antierozivnim zahvatima na ovim prostorima.

Površine koje su zahvaćene jakom erozijom treba pošumiti ili zatraviti uz veoma mali procenat do 20% koji bi se koristio za gajenje određenih zemljoradničkih kultura (žitarice, krompir i dr.).

Površine koje su zahvaćene srednjom kategorijom erozivnosti treba zatraviti, zatim pristupiti podizanju voćnjaka na padinama većim od 10%, a na ostalim površinama pristupiti gajenju zemljoradničkih kultura uz posebnu obavezu da se vodi računa o pravilnoj obradi zemljišta (oranje poprečno na pad terena, pravilno navodnjavanje i đubrenje, te ostale agrotehničke mere). Ovo je navedeno iz razloga što je nepravilna obrada zemljišta zastupljena na teritoriji cele opštine, naročito u KO Karan (dolina Lužnice) i KO Mokra Gora. Na ovaj način, pravilnim gajenjem određenih kultura na datom području smanjila bi se erozija, poveća li bi se prinosi, a time bi se povećala i proizvodna sposobnost.

Potrebno je predvideti mere za rešavanje problema klizišta i nestabilnih padina, jer klizišta predstavljaju jedan od ograničavajućih faktora za planiranje i korišćenje zemljišta. U zavisnosti od toga da li su aktivna, umerena ili sanirana, klizišta predstavljaju jedan od najvećih problema kada je u pitanju urbanizacija, odnosno projektovanje i izgradnja objekata. Prostori koji su zahvaćeni radom klizišta, naročito aktivnih, predstavljaju apsolutno nepovoljne terene za bilo kakvu izgradnju objekata, te istu treba u potpunosti isključiti i zabraniti. Drugu grupu nepovoljnih terena obuhvataju tereni ranijih, umerenih klizišta. Korišćenje ovih terena za urbanizaciju zahteva prethodnu temeljnu pripremu terena nizom sanacionih i meliorativnih mera, a sve u cilju poboljšanja stabilnosti padina i obezbeđenja objekata na njima.

U cilju povećanja ukupne bezbednosti i stabilnosti terena, kako zbog postojećih, tako i zbog planiranih objekata, poželjno bi bilo pristupiti izradi "Katastra klizišta i nestabilnih padina" koji bi u stvari bio bazna i stručna dokumentacija za racionalno korišćenje ovog prostora. Osim što ukazuje gde su ove pojave zastupljene, Katastar bi uz odgovarajuće inženjersko -geološke podloge i stručnu analizu svih prikupljenih podataka služio za propisivanje uslova za planiranje, projektovanje i građenje, ali i za saniranje područija zahvaćenih ovim procesima čime bi se trajno mogle propisati mere zaštite.

U cilju zaštite zemljišta od erozije na području grada Užica potrebno je preduzimati sledeće mere:

a) Pravne i druge pretpostavke i edukacija

1. Donošenje odluke o proglašenju erozivnih područja na teritoriji grada Užica;

2. Edukacija stanovništva, posebno na seoskom području o značaju zaštite od erozije i pravilnom korišćenju zemljišta;

3. Izrada katastra klizišta.

b) Preventivne mere:

1. Zabrana kresanja lisnika (za stočnu hranu);

2. Zabrana gajenja okopavina na strmim njivama;

3. Zabrana pustošenja, krčenja i čiste seče šuma posebno na strmim terenima;

4. Obaveza oranja po izohipsi (konturi);

5. Obaveza pretvaranja degradiranih njiva u livade;

6. Obaveza melioracije degradiranih pašnjaka;

7. Obaveza pošumljavanja goleti;

8. Obaveza konverzije jednogodišnjih kultura u višegodišnje na degradiranim površinama;

9. Obaveza antierozionog gazdovanja zemljištem;

10.Obaveza antierozionog gazdovanja šumama;

11. Zabrana nekontrolisanog kopanja i preoravanja livada, pašnjaka i neobrađenih površina, radi uzgoja jednogodišnjih kultura;

12. Zabrana zatrpavanja izvora i nekontrolisanog sakupljanja i odvođenja tih voda;

13. Zabrana dugotrajnog skladištenja čvrstog materijala;

14. Zabrana izgradnje objekata bez odgovarajuće planske i projektne dokumentacije;

15. Zabrana eksploatacije rečnih nanosa sa dna ili padina, osim za potrebe obezbeđenja propusne sposobnosti korita bujica;

16. Zabrana izgradnje objekata koji bi mogli da ugroze stabilnost zemljišta (vodenice, brane, kanali, ribnjaci i slično);

17. Uzgoj i održavanje zaštitne vegetacije;

18. Obaveza terasiranja voćnjaka na terenima sa velikim nagibom

19. Obaveza krčenja rastinja i čišćenja korita.

3. Subjekti koji se angažuju u sprovođenju mera zaštite od erozije zemljišta

Organizaciju i praćenje sprovođenja mera zaštite od erozije sprovodi gradska uprava nadležna za poslove vodoprivrede.

Za neposredno sprovođenje mera antierozivne zaštite odgovorni su vlasnici, odnosno korisnici zemljišta.

Za sprovođenje mera antierozivne zaštite na javnim površinama odgovorna su javna preduzeća kojima je povereno staranje vodotokovima i javnim površinama na teritoriji grada Užica (JP "Direkcija za izgradnju", JKP "Bioktoš", JP "Veliki park" i dr.), kao i preduzeća koja upravljaju zemljištem u svojini grada Užica.

4. Finansiranje sprovođenja mera za zaštitu od erozije

Grad Užice finansira sprovođenje mera za zaštitu od erozije na javnim površinama i površinama u vlasništvu grada Užica. Obim i način korišćenja sredstava utvrđuje se kroz finansijske planove javnih preduzeća i kroz Operativni plan odbrane od poplava i bujica na vodotocima II reda.

Sprovođenje mera za zaštitu od erozije na ostalim površinama finansiraju vlasnici, odnosno korisnici zemljišta.