PRAVILNIKO POLETANJU I SLETANJU VAZDUHOPLOVA IZVAN AERODROMA("Sl. glasnik RS", br. 61/2015) |
Ovim pravilnikom propisuju se uslovi pod kojima avion koji nije složeni motorni vazduhoplov i helikopter mogu da za poletanje i sletanje koriste mesta koja se nalaze izvan aerodroma na teritoriji Republike Srbije.
Odredbe ovog pravilnika se ne primenjuju na:
1) vazduhoplove čije se mesto sletanja zbog njihovih karakteristika ne može unapred odrediti (slobodni balon, paraglajder, zmaj bez motora);
2) vazduhoplove koji sleću u stanju nužde;
3) vazduhoplove koji obavljaju hitan medicinski prevoz;
4) vazduhoplove koji poleću ili sleću u svrhu traganja i spasavanja;
5) vazduhoplove koji učestvuju u gašenju požara;
6) letove koje obavljaju vojni vazduhoplovi;
7) letove za posebne namene koje obavlja ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove u izvršavanju operativnih poslova.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) mesto za vanaerodromsko poletanje i sletanje je mesto koje je za sletanje ili poletanje vazduhoplova odabrao operater vazduhoplova ili vođa vazduhoplova, a koje nije aerodrom;
2) naseljeno područje je svako područje na kome se nalaze najmanje tri objekta namenjena za stanovanje, poslovne ili rekreativne svrhe koji se nalaze na međusobnom rastojanju do 50 m, s tim da to područje obuhvata i prostor do 150 m od najisturenije tačke svakog pojedinačnog objekta;
3) nekomercijalno letenje obuhvata letenje tokom koga operater vazduhoplova koristi vazduhoplov za sopstvene potrebe ili prevozi, bez naknade, svoju robu ili zaposlene i poslovne partnere i njihove stvari, kao i posebne delatnosti u vazdušnom saobraćaju koje se obavljaju bez naknade;
4) operater vazduhoplova je svako pravno ili fizičko lice koje koristi ili namerava da koristi jedan ili više vazduhoplova;
5) posebne delatnosti u vazdušnom saobraćaju su delatnosti, osim javnog avio-prevoza, pri kojima se vazduhoplov koristi za posebne aktivnosti, kao što su poljoprivreda, izgradnja, fotografisanje, nadzor i praćenje, osmatranje, reklamiranje iz vazduha i sl.;
6) složeni motorni vazduhoplov je:
(1) avion:
- s maksimalnom sertifikovanom masom na poletanju većom od 5.700 kg, ili
- koji je sertifikovan za najveći broj putničkih sedišta koji je veći od 19, ili
- koji je sertifikovan za letenje sa posadom koju čine najmanje dva pilota, ili
- koji ima jedan ili više turbomlaznih motora ili ima više turboelisnih motora, ili
(2) helikopter koji je sertifikovan:
- s maksimalnom masom na poletanju većom od 3.175 kg, ili
- za najveći broj putničkih sedišta koji je veći od devet, ili
- za letenje sa posadom koju čine najmanje dva pilota,
(3) vazduhoplov sa nagibnim rotorom.
Poletanje i sletanje vazduhoplova izvan aerodroma (u daljem tekstu: vanaerodromsko poletanje i sletanje) može da se izvodi samo danju, prema pravilima vizuelnog letenja (VFR).
Vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja
Vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja se može vršiti helikopterom, uključujući ultralaki helikopter, i to u obavljanju nekomercijalnog letenja i u vršenju posebnih delatnosti u vazdušnom saobraćaju koje se obavljaju uz naknadu.
Za vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja operater helikoptera mora da poseduje odobrenje koje izdaje Direktorat civilnog vazduhoplovstva Republike Srbije (u daljem tekstu: Direktorat).
Uslovi za izdavanje odobrenja za vanaerodromsko poletanje i sletanje
Direktorat izdaje odobrenje za vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja ako utvrdi da su ispunjeni uslovi propisani ovim pravilnikom u pogledu mesta za vanaerodromsko poletanje i sletanje i u pogledu kvalifikacija, letačkog iskustva i skorašnjeg iskustva pilota helikoptera koji izvršava to poletanje, odnosno sletanje.
Pre izdavanja odobrenja iz stava 1. ovog člana, Direktorat obavlja pregled mesta za vanaerodromsko poletanje i sletanje ako nalazi da je to neophodno sa stanovišta bezbednosti izvršenja vanaerodromskog poletanja i sletanja.
Mesto za vanaerodromsko poletanje i sletanje helikoptera
Operater helikoptera može da koristi mesto za vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja ako ono ispunjava sledeće uslove:
1) mesto je slobodno od ljudi, životinja, pokretnih ili nepokretnih objekata koje je moguće zakačiti rotorom, stajnim trapom ili drugim delom helikoptera, na minimalnoj udaljenosti 1,5 D u svim pravcima od centra mesta dodira stajnog trapa sa tlom (ili vodenom površinom), pri čemu D označava najveću dimenziju helikoptera sa rotorima u radu;
2) na mestu nema predmeta koji bi usled vrtložne struje rotora mogli dovesti do ugrožavanja ljudi, životinja, helikoptera, pokretnih ili nepokretnih objekata;
3) mesto dodira stajnog trapa sa tlom ispunjava zahteve u pogledu dimenzija i čvrstoće podloge, tako da u potpunosti može da prihvati stajni trap i masu helikoptera;
4) iznad mesta ne postoje dalekovodi, žičare i drugi slični objekti.
Procena uslova za vanaerodromsko poletanje i sletanje helikoptera
Pre sletanja na mesto za vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja pilot helikoptera je dužan da izvrši izviđanje i da pri tome utvrdi:
1) smer vetra;
2) mogućnost održavanja ugla prilaza i odlaska;
3) pogodnost mesta za vertikalno pristajanje (nagib, visina trave, visina snega i drugo);
4) mogućnost bezbednog nadvišavanja prepreka;
5) veličinu i oblik mesta za sletanje;
6) orijentire;
7) položaj sunca;
8) površine pogodne za prinudno sletanje i najpogodnije pravce nastavka leta u slučaju potrebe odustajanja od sletanja.
Kvalifikacije i letačko iskustvo pilota
U slučaju vanaerodromskog poletanja i sletanja helikopterom unutar naseljenog područja, vođa vazduhoplova mora da poseduje dozvolu pilota helikoptera, važeće ovlašćenje za letenje na tipu helikoptera koji se koristi za vanaerodromsko poletanje i sletanje, kao i da je ostvario najmanje 250 sati letenja na helikopterima ako se planira vanaerodromsko poletanje ili sletanje helikoptera koji pripada kategoriji složenih motornih vazduhoplova, odnosno najmanje 150 sati letenja na helikopterima u ostalim slučajevima.
Vanaerodromsko poletanje i sletanje ultralakim helikopterom unutar naseljenog područja može da vrši lice koje poseduje dozvolu pilota ultralakog vazduhoplova sa važećim ovlašćenjem za letenje ultralakim helikopterom i koje je ostvarilo najmanje 150 sati letenja na helikopterima ili ultralakim helikopterima.
Helikopterom kojim se izvršava vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja ne može da upravlja pilot koji u 90 dana koji prethode podnošenju zahteva nije imao najmanje tri poletanja i sletanja na helikopteru istog tipa ili na uređaju za potpuno simuliranje letenja tog tipa helikoptera.
Zahtev za odobrenje za vanaerodromsko poletanje i sletanje
Odobrenje za obavljanje vanaerodromskog poletanja i sletanja unutar naseljenog područja se izdaje na zahtev operatera helikoptera koji se podnosi najkasnije 15 dana pre dana kada se planira obavljanje poletanja odnosno sletanja.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, zahtev za odobrenje vanaerodromskog poletanja i sletanja unutar naseljenog područja se podnosi najkasnije sedam dana pre dana kada se planira obavljanje poletanja odnosno sletanja, ako se taj zahtev odnosi na mesto koje je već bilo predmet odobrenja Direktorata.
Zahtev za izdavanje odobrenja za vanaerodromsko poletanje i sletanje mora da sadrži sledeće podatke:
1) podatke o operateru helikoptera;
2) podatke o helikopteru koji se planira za obavljanje vanaerodromskog poletanja i sletanja;
3) vrstu planiranih letova;
4) planirano vreme poletanja, odnosno sletanja;
5) podatke o letačkoj posadi;
6) koordinate mesta za vanaerodromsko poletanje i sletanje ili druge orijentire na osnovu kojih je moguće sa sigurnošću utvrditi gde se to mesto nalazi;
7) šematski prikaz postupka prilaza i odlaska vazduhoplova.
Uz zahtev za izdavanje odobrenja za vanaerodromsko poletanje i sletanje dostavljaju se dokazi o kvalifikacijama i letačkom iskustvu posade koja će obavljati vanaerodromsko poletanje, odnosno sletanje.
Zahtev za izdavanje odobrenja za vanaerodromsko poletanje i sletanje se podnosi na obrascu čiji izgled utvrđuje Direktorat i koji je dostupan na internet stranici Direktorata.
Sadržaj odobrenja za vanaerodromsko poletanje i sletanje
Odobrenje za vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja mora da sadrži:
1) naziv i sedište operatera helikoptera;
2) tip i registarsku oznaku helikoptera kojim se planira obavljanje vanaerodromskog poletanja, odnosno sletanja;
3) podatke o posadi koja će obaviti vanaerodromsko poletanje, odnosno sletanje, kao i podatke o njihovim dozvolama;
4) koordinate mesta za vanaerodromsko poletanje i sletanje ili druge orijentire na osnovu kojih je moguće sa sigurnošću utvrditi gde se to mesto nalazi;
5) vremenski period za koji se odobrava vanaerodromsko poletanje i sletanje.
U zavisnosti od procene Direktorata, odobrenje iz stava 1. ovog člana može da sadrži dopunske uslove i ograničenja koji treba da osiguraju bezbedno obavljanje vanaerodromskog poletanja, odnosno sletanja.
Važenje odobrenja za vanaerodromsko poletanje i sletanje
Direktorat izdaje odobrenje za vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja za jedno ili više poletanja ili sletanja u određenom danu ili za seriju poletanja ili sletanja u toku kalendarske godine, s tim da isto mesto za vanaerodromsko poletanje i sletanje može da se koristi najviše 30 dana u toku jedne kalendarske godine i najviše 10 dana u toku jednog kalendarskog meseca.
Stavljanje van snage odobrenja za vanaerodromsko poletanje i sletanje
Direktorat stavlja van snage odobrenje za vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog područja u sledećim slučajevima:
1) ako utvrdi da imalac odobrenja ne postupa u skladu sa odredbama ovog pravilnika;
2) ako utvrdi da imalac odobrenja ne postupa u skladu sa uslovima ili ograničenjima iz tog odobrenja;
3) ako se pre izvršenja odobrenog poletanja ili sletanja utvrdi da su se promenili uslovi koji su prethodili izdavanju odobrenja.
U slučajevima iz stava 1. tač. 1) i 2) ovog člana operater helikoptera kome je Direktorat stavio van snage odobrenje za vanaerodromsko poletanje i sletanje ne može dobiti novo odobrenje u periodu od godinu dana, računajući od dana kada mu je odobrenje stavljeno van snage.
Vanaerodromsko poletanje i sletanje izvan naseljenog područja
Vanaerodromsko poletanje i sletanje se može izvršiti na bilo kom mestu za vanaerodromsko poletanje i sletanje na teritoriji Republike Srbije ako se to mesto nalazi izvan naseljenog područja.
Vanaerodromsko poletanje i sletanje izvan naseljenih područja se može vršiti:
1) avionom koji nije složeni motorni vazduhoplov, uključujući ultralake avione, u obavljanju posebnih delatnosti u vazdušnom saobraćaju i to u poljoprivredi i šumarstvu;
2) helikopterom, uključujući ultralake helikoptere, i to u sledećim slučajevima:
(1) u obavljanju nekomercijalnog letenja;
(2) u vršenju posebnih delatnosti u vazdušnom saobraćaju koje se obavljaju uz naknadu;
(3) u obavljanju vežbi vanaerodromskog poletanja i sletanja u okviru obuke za sticanje pilotskih dozvola i ovlašćenja.
Izbor mesta za vanaerodromsko poletanje i sletanje izvan naseljenog područja
Operater vazduhoplova koji obavlja posebne delatnosti u vazdušnom saobraćaju u svom operativnom priručniku određuje postupke za izbor mesta za vanaerodromsko poletanje i sletanje i dužan je da pre korišćenja tih mesta izvrši procenu uslova za bezbedno poletanje i sletanje, kao i da vodi evidenciju o izvršenim vanaerodromskim poletanjima i sletanjima.
Ako se poletanje i sletanje izvan naseljenog područja vrši helikopterom, primenjuju se odredbe ovog pravilnika o mestu i proceni uslova za vanaerodromsko poletanje i sletanje unutar naseljenog mesta.
Odgovornost operatera vazduhoplova
Odobrenje za vanaerodromsko poletanje i sletanje ne oslobađa operatera vazduhoplova obaveze da pribavi saglasnost vlasnika ili korisnika zemljišta na kome se nalazi mesto za vanaerodromsko poletanje i sletanje, za korišćenje tog zemljišta u svrhu poletanja odnosno sletanja.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".