REŠENJEO PROGLAŠENJU SPOMENIKA PRIRODE "TOPČIDERSKI PARK"("Sl. list grada Beograda", br. 37/2015) |
Područje Topčiderskog parka proglašava se zaštićenim područjem III kategorije lokalnog značaja kao spomenik prirode "Topčiderski park" (u daljem tekstu: zaštićeno područje).
Spomenik prirode "Topčiderski park" stavlja se pod zaštitu zbog prirodnih, kulturno-istorijskih i predeonih vrednosti prostora, autentičnosti i očuvanosti stvorene prirodne strukture i očuvanog pejzažno-arhitektonskog koncepta parkovskog i šumskog kompleksa unutar visoko urbanizovanog ekosistema koji ima veliku biološku vrednost, povoljan geografski položaj, klimatska, geomorfološka, geološka, hidrogeološka, pedološka obeležja i bogatstvo flore i faune, kao i značajne objekte kulturno-istorijskog nasleđa koje izdvajaju "Topčiderski park" kao jedinstvenu prostornu prirodnu i kulturnu celinu Beograda.
Spomenik prirode "Topčiderski park" nalazi se na teritoriji Grada Beograda, na području gradske opštine Savski venac.
Zaštićeno područje obuhvata sledeće katastarske parcele: 11453/1(deo), 11583, 11584/1, 11585/1, 11585/2, 11586/1, 11586/2, 11587/1, 22613(deo), KO Savski venac, Gradska opština Savski venac.
Ukupna površina zaštićenog područja iznosi 29 ha 46 a 44 m2, u državnoj svojini.
Opis granice sa grafičkim prikazom zaštićenog područja odštampan je uz ovo rešenje i čini njegov sastavni deo.
Ha zaštićenom području, ustanovljava se režim zaštite III stepena.
U okviru ustanovljenog režima zaštite III stepena, dozvoljavaju se posebne mere zaštite, korišćenja i razvoja zaštićenog područja, uređenja objekata kulturno-istorijskog nasleđa, kao i upravljačke intervencije u cilju ukupnog unapređenja zaštićenog područja, selektivno i ograničeno korišćenje njegovih prirodnih resursa i prostora u skladu sa zakonom i ovim rešenjem.
Režim zaštite III stepena ostvaruje se na svim celinama zaštićenog područja i to:
- celina A koja obuhvata parkovski uređeni prostor izvan ili u sastavu Posebne osnove gazdovanja šumama za Gazdinsku jedinicu "Topčiderske park šume" (u daljem tekstu: šumska osnova),
- celina B koja obuhvata šumski prostor (park šuma "Topčider") u sastavu šumske osnove.
Izuzetno od stava 1. ovog člana za sve biljne i životinjske vrste koje su zaštićene kao prirodne retkosti i njihova staništa, važi režim prvog stepena zaštite.
Režim zaštite III stepena sprovodi se kao proaktivna zaštita zaštićenog područja i zabranjuju sve radnje i aktivnosti koje ugrožavaju ili menjaju njegova obeležja i svojstva, odnosno primarne vrednosti zaštićenog područja, a naročito:
1) promena namene i smanjenje utvrđene površine;
2) izgradnja industrijskih, termoenergetskih, drugih privrednih i ostalih objekata i skladišta, osim rekonstrukcije i dogradnje postojećih objekata u skladu sa prethodno pribavljenim uslovima nadležnih institucija;
3) vršenje radova i aktivnosti na parkovskom prostoru koje mogu narušiti pejzažno arhitektonski koncept, estetske i ambijentalne vrednosti i pogoršati karakteristike i primarne vrednosti zaštićenog područja;
4) izvođenje radova i aktivnosti koje bi ugrozile vegetaciju zaštićenog područja, a naročito:
- seča drveća i šiblja, izuzev neželjenog podrasta, suvog i bolesnog drveća, kao i onog koje prostorno, dekorativno i funkcionalno ne odgovaraju parkovskom prostoru,
- lomljenje grana, oštećivanje kore, kidanje lišća,
- postavljanje tabli i drugih obaveštenja na stablima,
- obavljanje drugih radnji i aktivnosti koje bi narušile postojeće stanje dendrofonda ili ugrozile njegov biološki opstanak;
5) unošenje invazivnih alohtonih vrsta i novih vrsta drveća i šiblja koje prema svojstvima i estetskim kriterijumima ne odgovaraju prostoru prirodno-kulturne baštine;
6) uništavanje korenovog sistema prilikom radova na uređenju prostora i u drugim okolnostima;
7) krčenje vegetacije i obavljanje drugih radnji na mestima i na način koji mogu da izazovu procese erozije, klizišta i nepovoljne morfologije terena;
8) uništavanje, ubijanje, uznemiravanje, rasterivanje i hvatanje svih značajnih vrsta;
9) rasipanje ili odlaganje čvrstog i tečnog otpada, zemlje, građevinskog i drugog materijala koji mogu izazvati zagađenje ili umanjiti funkcionalna svojstva zaštićenog područja;
10) korišćenje Topčiderske ulice za motorni saobraćaj;
11) raskopavanje, rušenje i prepravljanje, kao i upotreba i korišćenje objekata kulturnog dobra u svrhe koje nisu u skladu sa njegovom namenom i značajem prostorne prirodne i kulturne celine, odnosno na način koji može narušiti, ugroziti ili oštetiti njena svojstva;
12) paljenje i loženje vatre;
13) izvođenje pasa bez povodnika i zaštitne korpe u okviru granica zaštićenog područja (puštanje pasa na travnjake i cvetnjake);
14) kretanje, zaustavljanje i parkiranje vozila unutar granica zaštićenog područja, izuzev vozila službe za održavanje zaštićenog područja koja, po potrebi, mogu da se kreću i po svim površinama, kao i službenih vozila za potrebe pristupa postojećim objektima koja mogu da se kreću isključivo po postojećem putu i parkingu;
15) postavljanje reklamnih panela i stubova za promociju proizvoda, političkih stranaka, manifestacija i dr.
Uslove iz stava 1. tačka 2) ovog člana utvrđuje organizacija za zaštitu prirode i organizacija za zaštitu spomenika kulture.
Ograničenja u okviru ustanovljenog režima zaštite odnose se na aktivnosti koje mogu biti odobrene i sprovedene na zaštićenom području pod uslovom da su planirani radovi usklađeni sa konceptom zaštite i razvoja zaštićenog područja i kapacitetom prostora i to:
1) izvođenje radova kojima se uspostavlja celovitost zaštićenog područja ukidanjem motornog saobraćaja u Topčiderskoj ulici;
2) izmene konfiguracije terena pri nivelacionim radovima i izvođenje drugih zemljanih radova prema projektu izrađenom u skladu sa prethodno pribavljenim uslovima zaštite prirode, osim radova koji su predviđeni projektom obnove parkovski uređenog prostora i projektom sanacije objekata infrastrukture u zaštićenom području;
3) izgradnja novih podzemnih i nadzemnih instalacija ili drugih objekata infrastrukture, a koje biološki i pejzažno ne ugrožavaju zaštićeno područje, kao i radovi na rekonstrukciji postojeće infrastrukture prema projektu izrađenom u skladu sa prethodno pribavljenim uslovima zaštite prirode;
4) izgradnja objekata u okviru granica zaštićenog područja koji su isključivo u skladu sa funkcijom zaštićenog područja;
5) rekonstrukcija i revitalizacija parkovski uređenog prostora uz očuvanje pejzažno-arhitektonskog i kulturno-istorijskog nasleđa u skladu sa funkcijom zaštićenog područja;
6) rekonstrukcija objekata nepokretnog kulturnog dobra u skladu sa prethodno pribavljenim uslovima i merama zaštite spomenika kulture;
7) uklanjanje primeraka dendroflore koji na zaštićenom području ne zadovoljavaju zdravstvene, estetske i funkcionalne kriterijume (bolesna, suva, prestarela, zakržljala stabla), kao i opravdana zamena jedne vrste drugom;
8) održavanje šumskog prostora u skladu sa važećom šumskom osnovom;
9) sprovođenje posebnih mera zaštite, uređenja i razvoja u celini A koje obuhvataju:
- unošenje novih vrsta drveća i šiblja koje po svojoj biologiji odgovaraju staništu parka, a koje prema svojstvima i estetskim kriterijumima odgovaraju prostoru prirodno-kulturne baštine;
- izvođenje biološko-tehničkih mera zaštite i nege (prihranjivanje, zalivanje, tretman protiv fitopatoloških i entomoloških oboljenja i sl.) za koje se proceni da su neophodni za održavanje vitalnosti drveća, žbunja i održavanja cvetnjaka u skladu sa programom upravljanja donetim u skladu sa ovim rešenjem;
- podizanje, obnavljanje i održavanje travnjaka (košenje, uklanjanje korova, prihranjivanje, aeracija itd) u skladu sa programom upravljanja donetim u skladu sa ovim rešenjem;
- postavljanje novih elemenata parkovskog uređenja i mobilijara, popravka postojećih, a na osnovu prethodno pribavljenih uslova zaštite prirode i uslova zaštite kulturnih dobara;
10) sprovođenje odgovarajućih mera protivpožarne i protiverozione zaštite;
11) promovisanje i korišćenje zaštićenog područja u obrazovne i naučno istraživačke svrhe, turističke posete, rekreaciju i sportske aktivnosti koje ne ugrožavaju njegovu osnovnu namenu;
12) održavanje kulturno-zabavnih i sportskih manifestacija tradicionalnog karaktera;
13) postavljanje obrazovno-informativnih tabli sa osnovnim podacima o zaštićenom području, prirodnim i kulturno-istorijskim vrednostima;
14) dekorativno, promotivno, funkcionalno i simbolično osvetljavanje prostora, pojedinih primeraka biljaka i biljnih kompozicija i objekata, naročito na glavnim šetačkim stazama.
Izgradnja i izvođenje radova na uređenju i rekonstrukciji, kao i izvođenje drugih radova i aktivnosti u zaštićenom području iz stava 1. ovog člana ograničavaju se prostorno, vremenski, po obimu i u odnosu na prostorni raspored prirodnih i stvorenih vrednosti zaštićenog područja, a mogu se izvoditi na osnovu odobrene tehničke dokumentacije izrađene u skladu sa prethodno pribavljenim uslovima zaštite prirode i drugim uslovima u skladu sa zakonom.
Uslove zaštite prirode iz stava 2. ovog člana utvrđuje organizacija za zaštitu prirode.
Zaštićeno područje poverava se na upravljanje Javnom komunalnom preduzeću "Zelenilo Beograd", Ulica surčinski put 2, u Novom Beogradu (u daljem tekstu: upravljač) koji ispunjava zakonom propisane uslove u pogledu stručne, kadrovske i organizacione osposobljenosti za obavljanje poslova zaštite, unapređenja, promovisanja i održivog razvoja zaštićenog područja.
Upravljač ima pravo aktivne legitimacije u pogledu ostvarivanja i sprovođenja ustanovljenog režima zaštite, kao što je pravo pokretanja krivičnih, prekršajnih i upravnih postupaka pred sudskim, državnim i lokalnim organima, pravo na naknadu od pravnih i fizičkih lica za korišćenje zaštićenog područja i druga prava utvrđena zakonom i propisima donetim na osnovu zakona.
Upravljač je dužan da:
1) zaštićeno područje čuva i održava u skladu sa režimom i merama zaštite propisanim zakonom i ovim rešenjem;
2) zaštićeno područje obeleži postavljanjem table odgovarajućeg izgleda i stara se da neprekidno bude obeleženo na propisan način (naziv, osnovni podaci, grafički prikaz zaštićenog područja) uz prethodno pribavljenu saglasnost organizacije za zaštitu prirode;
3) postavi table sa jasno definisanim pravilima ponašanja posetilaca, obavezama i ograničenjima u pogledu korišćenja zaštićenog područja;
4) spreči aktivnosti koje mogu da naruše vrednosti zaštićenog područja, a u slučaju nastalih promena koje mogu uništiti ili narušiti osnovnu vrednost zaštićenog područja bez odlaganja obavesti organizaciju za zaštitu prirode i nadležni inspekcijski organ;
5) obezbedi uslove za razvoj obrazovnih i naučno-istraživačkih, informativno-propagandnih i drugih aktivnosti radi afirmacije zaštićenog područja;
6) formira bazu podataka o stanju celina (parkovski uređeni prostor i šumski prostor) i elemenata zaštićenog područja u funkciji upravljanja, korišćenja i monitoringa stanja u zaštićenom području;
7) donese plan i program upravljanja zaštićenim područjem u skladu sa zakonom i ovim rešenjem;
8) donese akt o unutrašnjem redu i organizuje čuvarsku službu;
9) obavlja druge poslove u skladu sa zakonom i ovim rešenjem ili postupa po zahtevu organizacije za zaštitu prirode, odnosno po nalogu nadležnog inspektora.
Plan upravljanja zaštićenim područjem donosi upravljač za period od 10 godina (u daljem tekstu: plan upravljanja).
Na plan upravljanja saglasnost daje organizaciona jedinica Gradske uprave Grada Beograda nadležna za zaštitu životne sredine po prethodno pribavljenom mišljenju organizacije za zaštitu prirode.
Planom upravljanja utvrđuju se mere i aktivnosti zaštite, unapređenja i korišćenja zaštićenog područja, način njihovog sprovođenja, smernice i prioriteti za očuvanje i razvoj zaštićenog područja i sadrži naročito: opis glavnih prirodnih vrednosti i ocenu stanja životne sredine zaštićenog područja, pregled aktivnosti, delatnosti i procesa koji ugrožavaju zaštićeno područje, dugoročne ciljeve zaštite i uslove za ostvarivanje tih ciljeva, prioritetne aktivnosti i mere zaštite, održavanja, praćenja stanja i unapređenja prirodnih vrednosti, kao i aktivnosti na održivom korišćenju, razvoju i uređenju prostora, aktivnosti na promociji vrednosti zaštićenog područja, dinamiku i subjekte realizacije plana upravljanja, finansiranje i druge aktivnosti i mere propisane zakonom.
O predlogu plana upravljanja upravljač je dužan da obavesti javnost i da obezbedi javni uvid u predloženi plan u trajanju od 30 dana.
Plan upravljanja se može revidirati u periodu njegove važnosti.
Izveštaj o ostvarivanju plana upravljanja podnosi se organizacionoj jedinici Gradske uprave Grada Beograda nadležnoj za zaštitu životne sredine najkasnije 60 dana pre isteka perioda za koji je plan donet.
Plan upravljanja se razrađuje i sprovodi kroz godišnje programe upravljanja zaštićenim područjem (u daljem tekstu: program upravljanja) na koje saglasnost daje organizaciona jedinica Gradske uprave Grada Beograda nadležna za zaštitu životne sredine.
Programom upravljanja iz stava 1. ovog člana određuju se mere i aktivnosti zaštite, očuvanja, unapređenja i korišćenja zaštićenog područja, sa obimom i dinamikom njihove realizacije i iznosom potrebnih finansijskih sredstava.
Izveštaj o realizaciji programa upravljanja za tekuću godinu, odnosno program upravljanja za narednu godinu, upravljač podnosi organizacionoj jedinici Gradske uprave Grada Beograda nadležnoj za poslove zaštite životne sredine najkasnije do 15. decembra tekuće godine.
Unutrašnji red i čuvarska služba u zaštićenom području uređuju se aktom koji donosi upravljač uz prethodnu saglasnost organizacione jedinice Gradske uprave Grada Beograda nadležne za zaštitu životne sredine.
Aktom iz stava 1. ovog člana utvrđuju se pravila za sprovođenje ustanovljenog režima zaštite u skladu sa zakonom.
Pravila utvrđena aktom iz stava 1. ovog člana i druge neophodne informacije o sprovođenju režima zaštite, upravljač je dužan javno da oglasi i na pogodan način učini dostupnim posetiocima i korisnicima zaštićenog područja.
Sredstva potrebna za sprovođenje režima zaštite zaštićenog područja obezbeđuju se u budžetu Grada Beograda, kao i iz naknade za korišćenje zaštićenog područja ako je utvrđena, prihoda ostvarenih u obavljanju delatnosti upravljanja zaštićenim područjima, sredstava obezbeđenih za realizaciju programa, planova i projekata u oblasti zaštite prirode i iz drugih izvora u skladu sa zakonom.
Sredstva obezbeđena u budžetu Grada Beograda isplaćuju se upravljaču u skladu sa Programom korišćenja sredstava Budžetskog fonda za tekuću godinu, a na osnovu godišnjeg programa upravljanja zaštićenim prirodnim dobrom.
Vlasnik, odnosno korisnik zemljišta u granicama zaštićenog područja, dužan je da ga učini pristupačnim javnosti i upravljaču omogući sprovođenje ustanovljenog režima zaštite i da, u slučaju potrebe, od organizacije za zaštitu prirode zahteva potrebna uputstva o načinu čuvanja, zaštite i održavanja zaštićenog područja.
Vlasnik, odnosno korisnik iz stava 1. ovog člana dužan je da, bez odlaganja, obavesti upravljača ili organizaciju za zaštitu prirode ili nadležnog inspektora, ako dođe do promena koje zaštićeno područje mogu uništiti, oštetiti ili narušiti njegova bitna svojstva.
Stručni nadzor nad sprovođenjem ovog rešenja i akata donetih na osnovu ovog rešenja vrši organizacija za zaštitu prirode u skladu sa zakonom.
Planiranje, uređenje i korišćenje prostora koji obuhvata zaštićeno područje mora biti u skladu sa ovim rešenjem i planom upravljanja.
Planovi, programi i osnove koji obuhvataju zaštićeno područje, a koji su doneti pre stupanja na snagu ovog rešenja, usaglasiće se sa odredbama ovog rešenja u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog rešenja.
Za sve planove, programe i projekte iz st. 1. i 2. ovog člana pribavljaju se uslovi zaštite prirode od organizacije za zaštitu prirode, kao i uslovi zaštite životne sredine od organizacione jedinice Gradske uprave Grada Beograda nadležne za zaštitu životne sredine.
Plan upravljanja i pravilnik o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi upravljač je dužan da donese u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog rešenja.
Godišnji program upravljanja, upravljač je dužan da donese u roku od 30 dana od dana donošenja plana iz stava 1. ovog člana.
Upravljač je dužan da donese privremeni program upravljanja zaštićenim prirodnim dobrom u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog rešenja.
Do donošenja programa iz stava 3. ovog člana upravljač je dužan da postupa u skladu sa zakonom, sprovodi režim zaštite utvrđen ovim rešenjem, kao i mere koje odredi nadležni inspekcijski organ.
Upravljač je dužan da u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog rešenja organizuje privremenu čuvarsku službu do donošenja akta iz člana 12. ovog rešenja.
Upravljač je dužan da zaštićeno područje obeleži u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog rešenja.
Organizaciona jedinica Gradske uprave Grada Beograda nadležna za zaštitu životne sredine dužna je da, u roku od 30 dana od dana donošenja ovog rešenja, dostavi ovo rešenje organizaciji za zaštitu prirode radi upisa u registar zaštićenih prirodnih dobara i nadležnom organu za katastar nepokretnosti radi upisa u zemljišne knjige.
Danom stupanja na snagu ovog rešenja prestaje da važi Rešenje Skupštine Grada Beograda, broj 501-460/01-XIII-01 od 19. oktobra 2001. godine ("Službeni list Grada Beograda", broj 22/01), kojim je ustanovljena zaštita spomenika prirode "Platan kod Miloševog konaka".
Ovo rešenje stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Grada Beograda".
Opis granice spomenika prirode "Topčiderski park"
Početna tačka opisa granice se nalazi na raskrsnici Bulevara vojvode Mišića i Bulevara vojvode Putnika, odnosno na tromeđi katastarske parcele broj 11585/1, 21679 i 11453/1 KO Savski venac. Granica ide u pravcu juga i prati spoljnu granicu katastarske parcele broj 11585/1 I 11585/2 i dolazi do Topčiderske reke (katastarske parcele broj 22613) koju seče iz najjužnije tačke katastarske parcele broj 11585/2 u pravcu najistočnije tačke katastarske parcele broj 11586/2. Granica nastavlja u pravcu juga, a potom u pravcu severa, obilazeći katastarske parcele broj 11586/1 i severnim delom katastarske parcele broj 11586/2 ponovo dolazi do Topčiderske reke (katastarske parcele broj 22613). Topčidersku reku granica ponovo seče iz najsevernije tačke katastarske parcele broj 11586/2 u pravcu najsevernije tačke katastarske parcele broj 11585/2, a zatim nastavlja katastarske parcele broj 11585/1 i 11587/1 i dolazi do katastarske parcele broj 11584/1 koju obilazi i izlazi na Bulevar vojvode Mišića. U pravcu jugoistoka granica prati Bulevar Vojvode Mišića do tromeđe katastarske parcele broj 11587/1, 11585/1 i 11453/1 odakle preseca Bulevar vojvode Mišića (katastarske parcele broj 11453/1) u pravcu tromeđe katastarske parcele broj 11582, 11583 i 11453/1. Granica obilazi oko katastarske parcele broj 11583 i dolazi do početne tačke opisa.
Spomenik prirode "Topčiderski park"