ODLUKAO PROGLAŠENJU SPOMENIKA PRIRODE "LALINAČKA SLATINA"("Sl. list grada Niša", br. 74/2015) |
Slatina u podnožju planine Jastrebac stavlja se pod zaštitu kao Spomenik prirode "Lalinačka slatina" i utvrđuje za zaštićeno područje lokalnog značaja - III kategorija (u daljem tekstu: Spomenik prirode).
Spomenik prirode stavlja se pod zaštitu radi očuvanja slatine, koje spadaju u red fragilnih i veoma ugroženih staništa. Takođe, na ovom području zabeležen je veliki diverzitet biljnih i životinjskih vrsta, u okviru koga se naročito izdvajaju vaskularne biljke (226 vrsta) i ptice (37 vrsta), od kojih veliki broj spada u strogo zaštićene vrste.
Područje Spomenika prirode se nalazi u istočnoj Srbiji, na rečnim terasama leve obale reke Južne Morave, u blizini sela Lalinske Pojate, severozapadno od Grada Niša.
Spomenik prirode se administrativno nalazi na teritorijama Grada Niša i opštine Merošina.
Opis granice Spomenika prirode započinje od tačke u tromeđi K.O. Dudulajce, K.O. Sečanica i K.O. Lalinac, što je i tromeđa opština Merošina, Niš-Crveni Krst i Niš-Palilula. Iz te tačke (tromeđe), granica u pravcu severozapada prati granicu K.O. Sečanica i Dudulajce do tromeđe K.O. Sečanica i k.p. br. 2575/2 i k.p. br. 2565/17 u K.O. Dudulajce, zatim granica dalje skreće kroz K.O. Dudulajce u pravcu jugozapada severozapadnim stranama k.p.br. 2575/2, 2575/1, 2574, 2565/19, 2565/18, 2573/1 i 2569, stiže do puta (k.p.br. 3549), čijom istočnom stranom produžava u pravcu juga do raskrsnice puteva (k.p.br. 3549 i 3548), zatim seče k.p.br. 3548 u pravcu tromeđe k.p.br. 3548, 2906/1 i 3550, odakle nastavlja u pravcu severozapada severoistočnom stranom k.p.br. 3548 do tromeđe k.p.br. 3548, 2608 i 2609. Od te tromeđe granica se prostire ka jugozapadu spoljnim, severozapadnim stranama k.p.br. 2608, 2607, 2606, 2605, 2604, 2601, 2600, 2599, 2598, 2620, 2625, 2595, 2626, 2793/2, 2793/1 i 3030, skreće na severozapad severoistočnim stranama k.p.br. 3031, 3035, 3036, 2776, 2774/2, 2774/1, 2771 i 2770, opet skreće ka jugozapadu severozapadnom stranom k.p.br. 2770 do tromeđe k.p.br. 2770, 2769 i 3054. Iz te tromeđe granica skreće na jugoistok i prati jugozapadne strane k.p.br. 2770, 2772/1, 2772/2, 2773/1, 2773/2, 2773/3, 2773/4, 2773/5, 3036, 3035, 3034, 3027, 3023, 3022/1, 3022/2, 3022/3, 3022/4, 3014, 3009/1, 3009/2, 3008, 2987/1, 2987/2 i 2987/3 seče 3550 (put) i u istom pravcu produžava jugozapadnim stranama k.p.br. 2986/1, 2983, 3258, 3339 i 3342 do granice K.O. Dudulajce i Niš - Palilula. Tu granicu prelazi u K.O. Niš - Palilula u pravcu istoka, seče k.p.br. 6686 (put), produžava severnom stranom k.p.br. 6693 (put), seče k.p.br. 6689 (put) i nastavlja severnom stranom k.p.br. 6692 do tromeđe k.p.br. 6692, 6691 i 5426, odakle seče k.p.br. 6691 i 6622, a istočnom stranom k.p.br. 6622 skreće na sever do tromeđe k.p.br. 6703, 6711 i 6622. Iz te tromeđe skreće na istok i prati južnu stranu k.p.br. 6711 do tromeđe k.p.br. 6711, 5609 i 6707, odakle skreće na sever, seče k.p.br. 6711 i produžava istočnim stranama k.p.br. 6623 (potok) i 6622 (potok), do ušća sa Dudulajskom rekom tj. do k.p.br. 6620 (reka), odakle skreće na severozapad i prati severoistočnu stranu k.p.br. 6620, tj. levu obalu Dudulajske reke, do koordinata Y=7561655 i X=4800665 gde preseca k.p.br. 6620 u pravcu tromeđe k.p.br. 6671/1 i 6671/2, u K.O. Lalinac i K.O. Sečanica i izlazi na granicu K.O. Lalinac i Sečanica. Na dalje, granica prati granicu tih dveju K.O. u pravcu severozapada do tromeđe K.O. Sečanica, Lalinac i Dudulajce, što je i početna tačka opisa granica Spomenika prirode.
Površina Spomenika prirode iznosi 251 ha 75 a i 18 m2, od čega 62 ha 98 a 32 m2 (25,02%) u državnoj, a 188 ha 76 a 86 m2 (74,98%) u privatnoj svojini.
Opis granica Spomenika prirode sa grafičkim prikazom odštampan je uz ovu Odluku i čini njen sastavni deo.
Na području Spomenika prirode ustanovljavaju se režimi zaštite II i III stepena.
Režim zaštite II stepena obuhvata površinu od 35 ha 63 a 37 m2, odnosno 14,15% ukupne površine Spomenika prirode, od čega je 39,83% u privatnoj, a 60,17% u državnoj svojini; utvrđen je na tri izdvojene celine:
• Lokalitet I - severni, površine 10 ha 59 a 66 m2, u privatnoj svojini je 10 ha 52 a 85 m2, odnosno 99,36%, a u državnom 6 a 81 m2, odnosno 0,64%;
• Lokalitet II - centralni, površine 6 ha 55 a 28 m2, u privatnom svojini je 3 ha 66 a 60 m2, odnosno 55,95%, a u državnom 2 ha 88 a 68 m2, odnosno 44,05%;
• Lokalitet III - južni sa barom, površine 18 ha 48 a 43 m2, u državnoj svojini je 100%.
Režim zaštite III stepena obuhvata površinu od 216 ha 11 a 81m2, odnosno 85,85% ukupne površine Spomenika prirode, od čega je 19,22% u državnoj, a 80,78% u privatnoj svojini.
U režimu II stepena zaštite mogu se vršiti upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja zaštićenog područja, bez posledica po primarne vrednosti njihovih prirodnih staništa, populacija, ekosistema, obeležja predela i objekata geonasleđa, obavljati tradicionalne delatnosti i ograničeno koristiti prirodni resursi na održiv i strogo kontrolisan način.
Osim aktivnosti koje su zabranjene/ograničene zakonom kojim se uređuje zaštita prirode i podzakonskim aktom kojim se uređuju režimi zaštite, u režimu zaštite II stepena određuju se sledeće mere zaštite kojima se
Zabranjuje:
• svaka promena postojeće morfologije terena i izmena hidrodinamičkih karakteristika i režima, kao i svi drugi radovi i intervencije koje mogu uticati na izmenu hidrološkog režima podzemnih i površinskih voda;
• izgradnja objekata saobraćajne, energetske, komunalne i turističke infrastrukture, stambenih i ekonomskih objekata, vikendica i objekata poljoprivrednih gazdinstava;
• eksploatacija mineralnih sirovina, materijala rečnih korita, preoravanje slatinskih površina i prirodnih travnjaka, unošenje invazivnih alohtonih vrsta;
• promena namene zemljišta, osim u cilju zaštite i razvoja prirodnog dobra;
• paljenje vatre;
• branje, kidanje i na bilo koji način uništavanje biljnog pokrivača sa predstavnicima strogo zaštićenih i zaštićenih vrsta flore;
• aktivnosti koje dovode do značajnog uznemiravanja ptica u periodu razmnožavanja (mart- jul);
• organizovanje javnih skupova i manifestacija.
Režim zaštite II stepena ograničava radove i aktivnosti na:
• radove i aktivnosti vezane za naučna istraživanja i praćenje prirodnih procesa;
• izvođenje mera aktivne zaštite i unapređenja retkih i ugroženih biljnih i životinjskih vrsta;
• sprovođenje odgovarajućih mera protivpožarne i protiverozione zaštite;
• sakupljanje divljih biljnih i životinjskih vrsta, koje su pod kontrolom korišćenja i prometa.
U režimu III stepena zaštite mogu se vršiti upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja zaštićenog područja, razvoj sela i unapređenje seoskih domaćinstava, uređenje objekata kulturno-istorijskog nasleđa i tradicionalnog graditeljstva, očuvanje tradicionalnih delatnosti lokalnog stanovništva, selektivno i ograničeno korišćenje prirodnih resursa i prostora uz potrebnu infrastrukturnu i drugu izgradnju.
Osim aktivnosti koje su zabranjene/ograničene zakonom kojim se uređuje zaštita prirode i podzakonskim aktom kojim se uređuju režimi zaštite, u režimu zaštite III stepena određuju se sledeće mere zaštite kojima se
Zabranjuje:
• promena namena površina, osim u cilju zaštite i razvoja prirodnog dobra;
• preoravanje i melioracija travnatih staništa, kao i izvođenje aktivnosti koje mogu dovesti do oštećenja ili degradacije staništa (uklanjanje travnog pokrivača sa slojem zemlje);
• eksploatacija mineralnih i nemineralnih sirovina i otvaranje pozajmišta zemlje i kamena, osim ograničenog i strogo kontrolisanog korišćenja kamena, gline i drugog materijala, na tradicionalni način za potrebe postojećih seoskih domaćinstava;
• izvođenje hidrogeoloških istraživanja i radova bez saglasnosti Zavoda i Upravljača;
• uništavanje i sakupljanje strogo zaštićenih i zaštićenih biljnih i životinjskih vrsta;
• izgradnja kaptaža i odvođenje vode, osim za potrebe vodosnabdevanja;
• ispuštanje neprečišćenih otpadnih voda, kao i voda neodgovarajućeg kvaliteta u potoke i reke;
• formiranje mrciništa;
• presecanje uobičajenih koridora dnevno-noćnih i sezonskih migracija životinja;
• izgradnja objekta, korišćenje sredstava i naprava, koji na bilo koji način ugrožavaju divlje životinje i remete njihove svakodnevne aktivnosti;
• sakupljanje svih razvojnih oblika organskih vrsta (jaja, larve...);
• paljenje vatre, osim na mestima određenim za tu namenu;
• unošenje genetički modifikovanih organizama;
• uznemirivanje ptica, posebno u periodu gnežđenja;
• izgradnja objekata i njihovo infrastrukturno opremanje do donošenja odgovarajućeg planskog akta, osim adaptacije, sanacije i rekonstrukcije već postojećih seoskih, stambenih i turističko-rekreativnih objekata, kao i onih koji su predviđeni usvojenim programima, planovima i osnovama;
• prosecanje bilo koje nove saobraćajnice, ukoliko nije utvrđena važećim prostornim ili urbanističkim planom, ili granskim osnovama koje su usaglašene sa režimima i merama zaštite područja.
Režim zaštite III stepena ograničava radove i aktivnosti na:
• izgradnji, infrastrukturno opremanje i uređenje prostora za potrebe obrazovnog i naučnog rada;
• monitoring stanja životne sredine, kontrolisanu edukaciju i popularizaciju, koje treba vršiti po posebnim uslovima zaštite prirode.
Spomenik prirode poverava se na upravljanje Javnom preduzeću "Direkcija za izgradnju grada Niša" (u daljem tekstu: Upravljač).
Osim obaveza koje ima na osnovu zakona kojim se uređuje zaštita prirode, Upravljač je ovlašćen i dužan naročito da:
• donese plan upravljanja,
• izvrši usaglašavanje postojeće prostorno-planske dokumentacije (Prostorni plan Republike Srbije, šumske, vodoprivredne, lovne, ribolovne i dr. osnove), s obzirom da je reč o zaštićenom prirodnom području,
• donese program upravljanja zaštićenim područjem,
• pokrene izradu programa razvoja turizma, stočarstva, obrazovanja i drugih razvojno obrazovnih programa u granicama zaštićenog područja,
• obezbedi odgovarajuća novčana sredstva za realizaciju planova,
• donese akt o utvrđivanju visine naknade za korišćenje zaštićenog područja,
• organizuje službu nadzora i kontrole, radi efikasnijeg upravljanja,
• obeleži granicu Spomenika prirode i režima zaštite,
• postavi znakove i table obaveštenja,
• uspostavi tesnu saradnju sa lokalnim stanovništvom, lokalnom samoupravom, nevladinim organizacijama, privrednim i vanprivrednim organizacijama i međunarodnim organizacijama radi pokretanja projekata zaštite i razvoja.
Upravljač ispunjava navedene obaveze u saradnji sa lokalnom samoupravom, odnosno opštinskom javnom službom, a uz stručnu pomoć Zavoda za zaštitu prirode Srbije.
Upravljač je dužan da u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove odluke, izvrši upis delatnosti upravljanja zaštićenim područjem u skladu sa propisima kojima se uređuje klasifikacija delatnosti i registracija udruženja.
Očuvanje, unapređenje, održivo korišćenje i prikazivanje prirodnih i drugih vrednosti područja Spomenika prirode sprovodi se prema planu upravljanja koji donosi Upravljač na period od 10 godina (u daljem tekstu: Plan upravljanja), sa sadržinom i na način propisan zakonom kojim se uređuje zaštita prirode.
Plan upravljanja, između ostalog, sadrži i preventivne mere zaštite od požara u skladu sa zakonom koji uređuje zaštitu od požara i propisima donetim na osnovu tog zakona.
Na Plan upravljanja saglasnost daje organ jedinice lokalne samouprave nadležan za poslove zaštite životne sredine, po prethodno pribavljenom mišljenju Zavoda za zaštitu prirode Srbije.
Plan upravljanja Upravljač će doneti i dostaviti organu jedinice lokalne samouprave nadležnom za poslove zaštite životne sredine najkasnije u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove odluke.
Upravljač je dužan da jednom u tri godine analizira sprovođenje Plana upravljanja i ostvarene rezultate i po potrebi izvrši njegovu reviziju.
Plan upravljanja ostvaruje se godišnjim programima upravljanja, koji sadrže naročito: sažet prikaz prirodnih i drugih vrednosti zaštićenog područja, ciljeve zaštite i održivog korišćenja, mogućnosti i ograničenja za njihovo ostvarivanje; detaljan prikaz godišnjih zadataka na čuvanju, održavanju, unapređenju, prikazivanju i održivom korišćenju zaštićenog područja za potrebe nauke, obrazovanja, rekreacije i turizma i ukupnog socio-ekonomskog razvoja; prikaz konkretnih poslova na izradi i donošenju upravljačkih dokumenata, prvenstveno Plana upravljanja, akta o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi i akta o naknadi za korišćenje zaštićenog područja; prikaz zadataka na obeležavanju zaštićenog područja, zasnivanju informacionog sistema i protivpožarnoj zaštiti; prikaz subjekata i organizacionih i materijalnih uslova za izvršenja programa, visine i izvora potrebnih finansijskih sredstava.
Do donošenja Plana upravljanja, Upravljač će poslove zaštite i razvoja zaštićenog područja obavljati prema privremenom programu upravljanja koji će doneti u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove Odluke, uz saglasnost organa lokalne samouprave nadležnog za poslove zaštite životne sredine.
Izveštaj o ostvarivanju godišnjeg programa za prethodnu godinu i godišnji program upravljanja za narednu godinu, Upravljač dostavlja nadležnom organu do 15. decembra tekuće godine, a izveštaj o ostvarivanju Plana upravljanja, najkasnije 60 dana pre isteka perioda za koji je Plan upravljanja donet.
Upravljač će u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove odluke, izvršiti identifikaciju granica zaštićenog područja na terenu i njihovo obeležavanje na propisani način.
Upravljač je dužan da obezbedi unutrašnji red i čuvanje zaštićenog područja u skladu sa pravilnikom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi koji donosi uz saglasnost organa lokalne samouprave nadležnog za poslove zaštite životne sredine.
Aktom iz stava 1. ovog člana utvrđuju se pravila za sprovođenje propisanih režima zaštite, a naročito: način i uslovi ponašanja posetilaca, vlasnika i korisnika nepokretnosti pri kretanju, boravku i obavljanju poslova na zaštićenom prirodnom dobru, mesta, površine i objekti u kojima se ograničava kretanje ili zabranjuje i ograničava obavljanje određenih radnji, kao i trajanje tih mera; vrste divljih biljaka i životinja i drugih prirodnih vrednosti koje je zabranjeno uništavati, oštećivati; vrste divljih biljaka i životinja čije je korišćenje, odnosno branje, sakupljanje i izlov ograničeno, kao i način i uslovi obavljanja tih radnji; način saradnje sa fizičkim licima, preduzetnicima i pravnim licima koja po različitom osnovu koriste ili su zainteresovani za korišćenje prirodnih bogatstava i prostora; uslovi zaštite prilikom obavljanja naučnih istraživanja i obrazovnih aktivnosti, kao i način čuvanja i održavanja zaštićenog prirodnog dobra.
Pravila određena aktom iz stava 1. ovoga člana i druge neophodne informacije za sprovođenje režima zaštite, Upravljač je dužan da javno oglasi i na pogodan način učini dostupnim posetiocima i korisnicima.
Visinu, način obračuna i plaćanja naknade za korišćenje zaštićenog područja određuje svojim aktom Upravljač u skladu sa kriterijumima koje propisuje Vlada.
Na akt iz stava 4. ovoga člana saglasnost daje organ lokalne samouprave nadležan za poslove zaštite životne sredine.
Upravljač je dužan da sredstva od naknada za korišćenje zaštićenog područja koristi za zaštitu, razvoj i unapređenje zaštićenog područja. Ova sredstva od naknada, Upravljač je dužan da vodi na posebnom računu.
Finansiranje zaštićenog područja obezbeđuje se iz:
1) sredstava budžeta jedinice lokalne samouprave (Opštine Merošina i Grada Niša);
2) sredstava obezbeđenih za realizaciju programa, planova i projekata u oblasti zaštite prirode;
3) naknada za korišćenja zaštićenog područja;
4) prihoda ostvarenih u obavljanju delatnosti i upravljanja zaštićenim područjem;
5) donacija, poklona i pomoći;
6) drugih izvora u skladu sa zakonom.
Planovi uređenja prostora, vodoprivredne i druge osnove i drugi programi koji obuhvataju zaštićeno područje, usaglasiće se sa Prostornim planom Republike Srbije i Planom upravljanja iz člana 9. ove odluke.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Grada Niša".