POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKAO PROGRAMU LEČENJA UZNAPREDOVALE DEGENERATIVNE BOLESTI ZGLOBA KOLENA METODOM APLIKOVANJA MATIČNIH ĆELIJA IZ KOŠTANE SRŽI PACIJENATA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2016. GODINU("Sl. list AP Vojvodine", br. 54/2015) |
Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom (u daljem tekstu: Odluka) utvrđuje se Program lečenja uznapredovale degenerativne bolesti zgloba kolena metodom aplikovanja matičnih ćelija iz koštane srži pacijenata u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2016. godinu, obim sredstava za njegovo sprovođenje i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.
Program iz člana 1. ove odluke čini njen sastavni deo.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".
PROGRAM
LEČENJA UZNAPREDOVALE DEGENERATIVNE BOLESTI ZGLOBA KOLENA METODOM APLIKOVANJA MATIČNIH ĆELIJA IZ KOŠTANE SRŽI PACIJENATA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2016. GODINU
Prikaz i analiza postojeće situacije
Prema podacima iz analize "Zdravstveno stanje stanovništva AP Vojvodine 2013. godine", Instituta za javno zdravlje Vojvodine, u najznačajnije uzroke vanbolničkog i bolničkog morbiditeta stanovništva AP Vojvodine spadaju masovne nezarazne bolesti (na primer: kardiovaskularne bolesti, maligna oboljenja, hronične bolesti organa za disanje), kao i grupa bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva koje su značajni uzroci odsustvovanja s posla i invaliditeta.
Vodeće grupe bolesti unutar tih bolesti u službama opšte medicine, prema podacima iz navedene analize, u 2013. godini bile su bolesti sistema krvotoka (18,9%), faktori koji utiču na zdravstveno stanje i kontakt sa zdravstvenom službom - lica koja traže zdravstvene usluge radi pregleda i ispitivanja, lica u zdravstvenim službama koja dolaze iz drugih razloga i lica potencijalno zdravstveno ugrožena zaraznom bolešću (14%). Zatim, tu su bolesti sistema za disanje (13,4%), bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva (8,1%), kao i duševni poremećaji i poremećaji ponašanja (6,3%). Prema toj analizi, bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva u službama medicine rada u AP Vojvodini treća su vodeća grupa bolesti (10,1%) u 2013. godini, odmah posle bolesti sistema za disanje (17,4%) i bolesti sistema krvotoka (13,1%).
Među bolestima koštano-mišićnog sistema i vezivnog tkiva, važno mesto imaju degenerativna oboljenja velikih zglobova, kao i reumatska oboljenja. Artroze velikih zglobova, s predominacijom lokalizacije na kuku i kolenu predstavljaju društveno-medicinski problem što ih stavlja u fokus Programa lečenja uznapredovale degenerativne bolesti zgloba kolena metodom aplikovanja matičnih ćelija iz koštane srži pacijenata u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2016. godinu - u daljem tekstu: Program.
Osteoartritis je multifaktorijalna, inflamatorna i degenerativna bolest zglobova koja zahvata sve strukture zglobova: zglobnu hrskavicu, meka tkiva poput sinovije, hofe ili meniskusa i subhondralnu kost. Multifaktorijalnost etioloških uzroka zasnovana je na pretpostavkama da za pojavu osteoartritisa nije dovoljan samo jedan od ovih faktora (na primer: genetska predispozicija, povećana telesna težina, repetativna trauma), već je za bolest najčešće potrebna kombinacija ovih uzroka. Patogeneza osteoartritisa nije još jasno definisana, ali je savremeno shvatanje ove bolesti povezano s kaskadom kataboličkih i inflamatornih događaja čiji je okidač povreda hrskavice. Promene nastaju zbog povećanja aktivnosti lizozomskih proteolitičkih enzima ili smanjenja sintetske aktivnosti hondrocita. Uz to, pojavljuje se i "zamor materijala". Kako proces progredira, zglobna hrskavica degeneriše i to rezultira fibrilacijom, fisurama, erozijama i na kraju potpunim gubitkom zglobne hrskavice. Stvaraju se ciste, eburnizacija subhondralne kosti, kao i nove kosti u obliku osteofita. Destrukcija hrskavice izaziva neravnotežu između anaboličkih i kataboličkih mehanizama sa oslobađanjem inflamatornih medijatora i posledičnom destrukcijom struktura zgloba koja je hronična i često ireverzibilna.
Fokalne osteohondralne lezije nastaju usled traume kolena, degenerativnih promena hrskavice, kao i zbog prekomerne telesne težine. Smatra se da ove lezije predstavljaju uvod u osteoartritis: ukoliko se na vreme ne prepoznaju i ne leče, a s obzirom na to što hrskavica kolena poseduje veoma limitiran potencijal sopstvene regeneracije, gotovo uvek završavaju osteoartritisom. Ono što je specifično za ovu bolest jeste to što se ona mnogo češće sreće kod mlađe populacije, uglavnom radno ili društveno aktivne. Zbog bola, otoka i smanjene mogućnosti pokreta u kolenom zglobu, pacijenti sa osteohondralnim defektom veoma rano doživljavaju izvestan stepen invalidnosti. Budući da je etiologija i simptomatologija ovih lezija veoma slična osteoartritisu kolena, u daljem razmatranju posmatraćemo ove bolesti zajedno. Ono što ih razlikuje u pogledu ovog programa jeste to što bi intervencija u lečenju osteohondralnih defekata bila operativna, sprovedena fokalnim aplikovanjem BMAC (koncentrata aspirata koštane srži) miniartrotomskim pristupom kolenu za razliku od osteoartritisa koji bi se tretirao ubrizgavanjem BMAC difuzno u koleni zglob.
U patogenezi razvoja osteoartritisa jedan od važnih etioloških faktora jeste gojaznost. Kao mogući mehanizam delovanja gojaznosti na zglob, logično je prekomerno opterećenje zglobova prilikom životnih aktivnosti. To uzrokuje abnormalno naprezanje i destrukciju zglobne hrskavice i drugih struktura, a deluje i indirektno na sistemske faktore izazivajući bol, što rezultira smanjenjem pokretljivosti, lošom funkcijom mišića i slabijom prehranom zglobne hrskavice. Noviji radovi upozoravaju na to da poremećeno izlučivanje adipokina u krv - koji mogu imati inflamatorni i imunomodulirajući učinak na upalni proces (kao što su leptin, adipokin i rezistin) - predstavljaju doprinos samog masnog tkiva kao endokrinog "organa" na razvoj osteoartritisa. Dakle, prekomerna težina uzrokuje povećanje sila - koje deluju na koštano-zglobni sistem i povećavaju procenat repetitivnih mikrotrauma struktura zglobova s većom verovatnoćom stvaranja "okidača" osteoartritisa - inicijalnom traumom zglobne hrskavice. Rizik oboljevanja od osteoartritisa gojaznih veći je od četiri do sedam puta u poređenju sa stanovništvom normalne telesne težine.
Gojaznost je veliki epidemiološki problem stanovništva Autonomne pokrajine Vojvodine, što pokazuju rezultati istraživanja Instituta za zaštitu javnog zdravlja Novi Sad (Grujić V. i sar. Epidemiologija gojaznosti). Prema ovom istraživanju, čak 58,5% odraslog stanovništva Vojvodine ima prekomernu težinu ili je gojazno. Od toga, 35,5% odraslih je u kategoriji osoba s prekomernom telesnom masom (indeks telesne mase >25 kg/m2), dok je gojaznih 21,3% (indeks telesne mase > 30 kg/m2). Ako uporedimo ove podatke s podacima stanovništva centralne Srbije i Grada Beograda, gojaznost je apsolutno dominantna na teritoriji Vojvodine (Beograd 13,4%, Centralna Srbija 15,1% i Vojvodina 21,3%).
Prema podacima Istraživanja ishrane i fizičke aktivnosti odraslog stanovništva u Srbiji iz 2014. godine, koje su sproveli Republički zavod za statistiku, Institut za javno zdravlje "Dr Milan Jovanović Batut" i Udruženje građana "Delpas", na reprezentativnom uzorku od 1.207 ispitanika iz Beograda, Vojvodine, Šumadije i zapadne Srbije, južne i istočne Srbije - u Vojvodini je najveći procenat gojaznih (Vojvodina - 19,4%; Beograd - 9,47%).
Samo osteoartritis kolena uzrokuje radnu i životnu onesposobljenost, kao hronične srčane i plućne bolesti zajedno (Guccione AA i sar. 1994). Prema mišljenju Felsona DT i saradnika (1995), kao i Harta DJ i saradnika (1999), u razvijenim zemljama sveta, 27-44% populacije ima radiografske promene u smislu osteoartritisa, dok njih 7-11% ima simptomatski osteoartritis. Na osnovu mišljenja Lekuesne M. i saradnika (2005), kao rezultat pedesetogodišnjeg epidemiološkog praćenja osteoartritisa, zaključuje se da od sto osoba starijih od 65 godina, njih 60 (60%) ima patohistološke promene (nalaz na autopsiji), 30% ima radiološke promene, a 15% ima simptome osteoartritisa, dok će 5-8% osoba starijih od 65 godina sigurno zatražiti lekarsku pomoć.
Povećanje incidence osteoartritisa među stanovništvom predstavlja realnost koje su svesne sve razvijene zemlje sveta. Već danas postoje precizne kalkulacije društvene, ekonomske i medicinske štete koje izaziva ovaj medicinski problem. Prema procenama Američke zdravstvene agencije, broj aloartroplastičnih procedura na kolenu do 2030. godine porašće za 673% i iznosiće 3.48 miliona procedura. Gotovo da nema zemlje koja već danas nema dugačke "liste čekanja" na definitivno terapijsko rešavanje posledica osteoartritisa - ugradnje proteza kolena, kuka ili nekog drugog zgloba.
Terapija osteoartritisa kolena deli se na konzervativnu i hiruršku. Klasična konzervativna terapija bazira se na postizanju simptomatskih efekata, s ciljem da se smanji bol i poveća pokretljivost i funkcija zahvaćenog zgloba. U početku, pacijentu se preporučuje modifikacija ponašanja i životnih navika, smanjenje telesne težine, fizikalna terapija, nošenje različitih ortoza, uzimanje nesteroidnih antiinflamatornih lekova, te konačno intraartikularno davanje kortikosteroida ili preparata hijaluronske kiseline. Svi ovi terapijski modaliteti su kratkoročni, te je pacijent godinama suočen s bolovima koji mu umanjuju radnu i društvenu sposobnost i dovode ga u "začarani krug" permanentnog smanjivanja upotrebe zahvaćenog zgloba s posledičnim pojačavanjem simptoma. Hirurška terapija uglavnom je definitivna i podrazumeva osteotomije, ugradnju parcijalne proteze ili totalnu protetsku hirurgiju - implantaciju totalne proteze obolelog zgloba. Zbog ograničenog "životnog veka" samih proteza, sve više je neophodno u kalkulacije troškova lečenja osteoartritisa kolena računati i revizione hirurške intervencije - implantaciju još jedne, revizione proteze kolena. Jedan od prioritetnih zadataka novijih istraživanja jeste iznalaženje terapijskih modaliteta koje bi - što je moguće duže - odložile ugradnju totalne proteze ili bi je u potpunosti zamenile nekom manje mutilantnom i manje rizičnom procedurom.
Dijagnostika osteoartritisa kolena podrazumeva nalaze fizikalnog pregleda i radiološke dijagnostičke procedure s ciljem vizuelizacije promena u zglobu. Najčešće je za klasifikovanje procesa bolesti dovoljna rentgenska radiografija kolena. Rentgenom kolena, bolest klasifikujemo na četiri stadijuma po Kellgren-Lawrence (KL) skali. Stadijum "0" podrazumeva odsustvo bilo kakvih promena, dok stadijum "4" predstavlja uznapredovalu bolest sa svim sigurnim radiografskim znacima osteoartritisa kolena (na primer: znaci potpune degradacije hrskavice, sužavanje zglobnog prostora, subhondralna skleroza, osteofiti).
U ovoj fazi, nakon sprovedene konervativne terapije, pacijent se stavlja na listu čekanja koja u našim uslovima podrazumeva odlaganje operacije od nekoliko meseci. Sve to vreme, pacijent je izložen intenzivnim bolovima, praktično je beskoristan za radne i društvene aktivnosti i prepušten je konvencionalnim i nekonvencionalnim metodama lečenja s veoma malim uspehom ili gotovo nikakvim uspehom.
U poslednjoj deceniji, razvojem regenerativne medicine i implementacijom novih saznanja o mogućnosti podsticanja regenerativnih i antiinflamatornih efekata autologih ćelijskih preparata, ukazala se mogućnost popunjavanja "praznine" u terapijskom hodogramu lečenja osteoartritisa kolena, ili čak i mogućeg definitivnog terapijskog zbrinjavanja sa znacima potpunog zaustavljanja daljeg degenerativnog procesa i reparacije oštećenih tkiva. Kao što je navedeno, kompleksni balans faktora rasta i citokina uključenih u regulaciju sprečavanja degradacije hrskavice i njenog obnavljanja nije u potpunosti razjašnjen, ali se veruje da bi upravo terapije sa autologim biološkim preparatima koji su suštinski rezervoar fiziološke kombinacije faktora rasta, mogle povoljno uticati na zaustavljanje degradacionih procesa i delimičnu regeneraciju tkiva. Dosadašnji nesumnjivi uspeh autologih preparata jeste u tome što se u ogromnom procentu kod uznapredovalih slučajeva osteoartritisa smanjuje bol, otok i upala zgloba, povećava funkcija obolelog zgloba i omogućava radna i društvena aktivnost pacijenta, a zbog toga se i termin za hiruršku intervenciju odlaže na neki duži period.
Ključni terapijski modaliteti koji se koriste u terapiji osteoartritisa kolena, a pripadaju "familiji" autologih regenerativnih preparata jesu PRP (PRP- "platelet rich plasma" - plazma bogata trombocitima), Ortokin (interleukin - 1 receptor antagonist) i mezenhimalne matične ćelije (MSC - Mesenchymal Stem cells). Sve ove procedure već se sprovode u našoj zemlji sa adekvatnim odobrenjima Agencije za lekove i medicinska sredstva Republike Srbije. Nažalost, Republički fond za zdravstveno osiguranje nije ove procedure uvrstio u redovno finansiranje, te se one uglavnom sprovode u specijalističkim bolnicama u privatnoj praksi i zbog svoje cene ređe su dostupne ugroženim pacijentima.
Slični programi - koji podrazumevaju omogućavanje populaciji da se leči metodama regenerativne medicine - uspešno se sprovode u mnogim zemljama regiona i Evrope. Poslednji uspešan primer za to jeste državno finansiranje projekta Autologne Hondrocitne Implantacije (ACI) u Republici Sloveniji. Ovaj program ne samo što je veoma popravio zdravstveno stanje lečenih, već je omogućio slovenačkoj struci i nauci da imaju jednu od najvećih globalnih serija ove metode, što ih stavlja u sam vrh regenerativne ortopedije.
U okviru ovog programa, predviđena je terapija osteoartritisa kolena mezenhimalnim matičnim ćelijama (MSC) - glavnim sastojcima koncentrata aspirata koštane srži (BMAC). BMAC se aspirira s nekoliko lokalizacija posebnom tehnikom i aspiracionim setom u lokalnoj anesteziji. Najrasprostranjenija tehnika jeste tehnika aspiracije koštane srži iz ilijačne kriste (karlica) i proksimalne tibije (gornji okrajak potkolenice).
Mezenhimalne matične ćelije (MSC) jesu pluripotentne ćelije sa sposobnošću da proliferišu i diferenciraju ka različitim tkivima poput kosti, tetiva, masnog tkiva, ligamenata i naravno hondroblasta koji stvaraju hrskavicu. MSC se može pronaći u različitim tkivima, kao što je venska krv, masno tkivo, koštana srž, krv iz pupčane vrpce, infrapatelarnog masnog jastučeta, sinovije itd. BMAC je bogat izvor MSC-a s potencijalom da regeneriše defekte hrskavice u osteoartritisa, kao i da uspori progresiju bolesti. Važno je naglasiti i to da hijalina hrskavica, prisutna u zglobu kolena, ima izuzetno mali potencijal rasta zbog izostanka vaskularizacije, inervacije ili limfne drenaže. Ta činjenica onemogućava migraciju hondrocita ka oštećenoj regiji i znatno limitira potencijal zarastanja oštečenja za razliku od npr. kosti ili mekog tkiva. Ukoliko se, međutim, u ciljane zone oštećenja, intraartikularno ubrizga BMAC, zajedničko dejstvo različitih ćelijskih loza u kataboličkom, inflamatornom okruženju, može da dovede do proliferacije i diferencijacije MSC ka hondroblastima i stvaranjem nove hrskavice. Pored MSC, u BMAC prisutni su i trombociti sa svojim granulama bogatim faktorima rasta, hematopoetske stem ćelije, prekursori monocita, makrofage, B i T limociti, dendritske antigen prezentujuće ćelije, te viska koncentracija hemokina i citokina. Svi oni zajedno deluju regenerativno, antiinflamatorno, angiogenetski i imunonodulatorno sa sposobnošću da umanje intenzitet inflamacije, pri čemu se katabolički ćelijski obrazac menja u anabolički, s posledičnim obnavljanjem oštećenih tkiva.
U poslednjih nekoliko godina, izvedeno je više randomizovanih kliničkih studija koje su dokazale povoljne efekte korišćenja BMAC u terapiji osteoartritisa kolena, pogotovo u poređenju sa široko korišćenim preparatima hijaluronske kiseline (HA), kortikosteroida ili injekcijama fiziološkog rastvora kao placebo.
U svim ovim istraživanjima, opravdanost korišćenja BMAC potvrđena je jasnim rezultatima - smanjenjem bola i otoka kolena, povratkom pune pokretljivosti zgloba, povratkom obolelih lica aktivnostima i odlaganjem aloartroplastičnih intervencija.
Dakle, korist od programa davanja BMAC obolelima od osteoartritisa kolena s teritorije AP Vojvodine bila bi višestruka: smanjenje intenzivnih bolova i tegoba, njihov povratak radu i aktivnostima, odlaganje operacije ili potpuno izlečenje s uštedama (podizanje radne sposobnosti pacijenta i smanjenje liste čekanja ili potpuno odustajanje od intervencije ugradnje proteze).
Zakonom o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", br. 107/05, 72/09 - drugi zakon, 88/10, 99/10, 57/11, 119/12, 45/13 - drugi zakon, 93/14 i 96/15), članom 13. stav 4. utvrđeno je da autonomna pokrajina može doneti posebne programe zdravstvene zaštite za pojedine kategorije stanovništva, odnosno vrste bolesti koje su specifične za autonomnu pokrajinu, a za koje nije donet poseban program zdravstvene zaštite na republičkom nivou, u skladu sa svojim mogućnostima, i utvrditi cene tih pojedinačnih usluga, odnosno programa.
Nosilac i realizator Programa je Klinički centar Vojvodine, Novi Sad.
Ciljevi, aktivnosti, metodologija realizacije i indikatori programa
Opšti ciljevi
1. Omogućavanje modernog terapijskog modaliteta obolelima, čime se znatno unapređuje kvalitet života i kvalitet usluga zdravstvene zaštite obolelim od osteoartritisa u Autonomnoj pokrajini Vojvodini.
2. Ukazivanje na problem onesposobljenosti za život i rad obolelih od osteoartritisa kolena od trenutka dijagnostikovanja do trenutka definitivnog lečenja s pružanjem pomoći obolelom i njegovoj porodici da se i s bolešću vrati redovnim radnim i društvenim aktivnostima.
3. Smanjenje ili relaksiranje liste čekanja za ugradnju totalne proteze kolena za više pacijenta odnosno odlaganje operacije na duži period s posledičnom uštedom sredstava Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje.
Specifični ciljevi
1. Informisanje i edukacija stručne medicinske javnosti o mogućnosti i načinima lečenja osteoartritisa kolena metodama regenerativne medicine.
2. Informisanje pacijentkinja i pacijenata o ovom terapijskom modalitetu.
3. Naučnoistraživački rad - sticanje novih saznanja i iskustava tokom realizacije ovog programa i njegovo publikovanje u prestižnim svetskim časopisima.
4. Osposobljavanje medicinskih kadrova za korišćenje terapijskih modaliteta regenerativne medicine.
5. Tehničko opremanje Kliničkog centra Vojvodine za sprovođenje ovih procedura.
Aktivnosti programa
Planirano je da se u 2016. godini u Kliničkom centru Vojvodine sprovede sto pedeset procedura. Nakon prve godine Programa, planirano je da se omogući korišćenje ove metode i u drugim ustanovama sekundarne zdravstvene zaštite na teritoriji AP Vojvodine.
Metodologija sprovođenja programa
Program bi se sprovodio u nekoliko faza: pripremna faza, faza intevencije i faza evaluacije rezultata.
1. Pripremna faza
- podrazumeva paralelni proces u tri smera: ishodovanje odluke Etičkog komiteta Kliničkog centra Vojvodine (uz prijavu, prilažu se sve neophodne tehničke karakteristike materijala i opreme), dozvole Agencije za lekove i medicinska sredstva Srbije, informisani pristanak pacijenta i dozvola za korišćenje novih zdravstvenih tehnologija.
- priprema tenderske dokumentacije za pribavljanje opreme i potrošnog materijala;
- edukacija celog tima za izvođenje procedure, iznalaženje adekvatnog prostora za intervenciju;
- informisanje pacijenata o mogućnosti lečenja metodom iz Programa, direktnim kontaktom u ambulantama i putem sredstava informisanja;
- detekcija adekvatnih pacijenata koji ispunjavaju kriterijume uključenja, dijagnostike, preinterventni MRI s kontrastom;
- zakazivanje intervencija.
2. Interventna faza
- pacijent se pre intervencije pregleda i popunjava upitnike funkcionalnih skala;
- priprema pacijenta, eventualno davanje analgosedacije ili preoperativna priprema pacijenta za lečenje fokalne osteohondralne lezije;
- uzimanje venske krvi pre ubrizgavanja BMAC-aspiracije sinovijalne tečnosti radi analize u naučnoistraživačke svrhe;
- priprema polja za aspiraciju kostne srži sa antiseptikom i lokalno anestezijom, uzimanje i obrada aspirata u posebnom uređaju za separaciju i koncentrovanje ćelija i intraartikularno ubrizgavanje BMAC;
- istovetna priprema BMAC preparata i njeno aplikovanje na prethodno pripremljenu fokalnu leziju s prepokrivanjem lezije trombinom, fibrinskim lepkom i hofom;
- davanje pisanog uputstva o postinterventnom ponašanju pacijenta.
3. Faza praćenja i evaluacije
- kontrole nakon prvog, trećeg, šestog, devetog i dvanaestog meseca - radi popunjavanja funkcionalnih testova;
- MRI kontrola nakon šest i dvanaest meseci s kontrastom;
- evaluacija rezultata.
Kriterijumi uključenja/isključenja pacijenata u Program: Kriterijumi za uključenje pacijenata u Program:
- pacijent starosti od 18 do 60 godina, oba pola, radno aktivan;
- KOOS Pain skala do 60 bodova;
- boluje od simptomatskog degenerativnog oboljenja kolenog zgloba sa istorijom bola i otoka najmanje 12 meseci od dana pregleda;
- boluje od fokalne osteohondralne lezije, verifikovane na MRI ili artroskopijom, koja ne može da se tretira metodom mikrofrakture;
- RTG nalaz za degenerativno oboljenje kolena s promenama koje odgovaraju KL skali od 2 do 4;
- drugo koleno je zdravo ili asimptomatsko.
Kriterijumi za isključenje pacijenata:
- starost preko 75 godina;
- KL skala 0-2, asimptomatski osteoartritis kolena;
- izražena aksijalna devijacija kolena (varus >5°, valgus > 5°);
- sistemske bolesti vezivnog tkiva poput reumatoidnog artritisa, hematološka oboljenja (koagulopatije), teška kardiovaskularna bolest, aktivne infekcije, imunosupresija i ostala stanja za koja lekar proceni da mogu da kompromituju terapijski efekat ili da ugroze zdravlje pacijenta;
- pacijent na antiagregacionoj ili antikoagulacionoj terapiji čije bi isključenje ugrozilo njegovo zdravlje;
- prethodna terapija PRP ili HA unazad šest meseci;
- korišćenje NSAID 14 dana pre intervencije;
- dobijanje kortikosteroida intraartikularno unazad šest meseci;
- pacijent s vrednostima hemoglobina manjim od 11 g/dl i vrednostima trombocita manjim od 150,000/mmc.
Indikatori
Realizacija Programa pratiće se putem zadatih indikatora: nabavke opreme i potrošnog materijala, broja izvršenih intervencija i sprovedenih edukacija, kao i putem sledećih indikatora:
- MRI Osteoarthritis Knee Score (MOAKS) za evaluaciju promena na strukturama kolena preoperativno i nakon šest i dvanaest meseci;
- WOMAC (The Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis INDEX) pre terapije, nakon prvog, trećeg, šestog, devetog i dvanaestog meseca,
- IKDC (International Knee Documentation Committee - Subjective Knee Evaluation Form 2000) pre terapije, nakon prvog, trećeg, šestog, devetog i dvanaestog meseca;
- KOOS (Knee injury and Osteoarthritis Outcome Score) pre terapije, nakon prvog, trećeg, šestog, devetog i dvanaestog meseca.
- SF-36 health survey questionnaire (prikaz opšteg zdravstvenog stanja) pre terapije, nakon prvog, trećeg, šestog, devetog i dvanaestog meseca;
- nivo bola na Visual Analogue Scale pre terapije, posle trećeg i sedmog dana, kao i nakon prvog, trećeg, šestog, devetog i dvanaestog meseca;
- nivo otoka na Visual Analogue Scale pre terapije, posle trećeg i sedmog dana, kao i nakon prvog, trećeg, šestog, devetog i dvanaestog meseca;
- trajanje bola i otoka kolena posle intervencije do sedmog dana;
- vrsta, trajanje i tok svakog eventualno neželjenog događaja takođe će biti notirani.
Finansijska sredstva potrebna za relizaciju programa
Za realizaciju Programa lečenja uznapredovale degenerativne osteoartroze i fokalnih osteohondralnih lezija zgloba kolena metodom intraartikularnog ili operativnog aplikovanja mezenhimalnih matičnih ćelija iz BMAC (bone marrow aspirate concentrate) pacijenata u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2016. godinu, potrebno je ukupno 11.160.120,00 dinara, od čega:
Kapitalni izdaci u iznosu od 3.215.120,00 dinara za:
1. Troškove nabavke opreme - hirurškog motornog sistema za bušenje korteksa kosti prilikom dobijanja BMAC i centrifuge za izdvajanje i koncentrovanje matičnih ćelija sa senzorom i sterilnim zatvorenim sistemom.
Tekući izdaci u iznosu od 7.945.000,00 za:
1. Troškove nabavke potrošnog materijala i usluga u iznosu od 4.940.000,00 dinara za: nabavku setova za separaciju matičnih ćelija, filtera za koštanu srž, antikoagulanasa, šriceva, kontrasta, anestetika i drugog potrošnog materijala i laboratorijske analize (opšte analize i brojanje i tipizacija ćelija).
2. Troškove neto naknada s pripadajućim porezima i doprinosima za učesnike na realizaciji programa u iznosu od 1.785.000,00 dinara.
3. Troškove edukacija u iznosu od 700.000,00 dinara.
4. Troškove komunikacije u iznosu od 320.000,00 dinara.
5. Troškove nabavke sitnog inventara u iznosu od 200.000,00 dinara.