PRAVILAO RADU BIRAČKIH ODBORA ZA KOORDINIRANO SPROVOĐENJE IZBORA ZA NARODNE POSLANIKE NARODNE SKUPŠTINE I IZBORA ZA ODBORNIKE SKUPŠTINA JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE, RASPISANIH ZA 24. APRIL 2016. GODINE("Sl. glasnik RS", br. 25/2016) |
(1) Ovim pravilima bliže se uređuje rad biračkih odbora na sprovođenju izbora za narodne poslanike Narodne skupštine (u daljem tekstu: parlamentarni izbori), obrazovanih u skladu sa Uputstvom za sprovođenje izbora za narodne poslanike Narodne skupštine, raspisanih za 24. april 2016. godine ("Službeni glasnik RS", broj 22/16).
(2) Birački odbori iz stava 1. ovog člana obavljaju i poslove biračkih odbora na sprovođenju izbora za odbornike u skupštine opština, odnosno skupštine gradova (u daljem tekstu: lokalni izbori), raspisanih za 24. april 2016. godine.
(3) Ako se istovremeno sa parlamentarnim izborima sprovode i izbori za poslanike skupštine autonomne pokrajine (u daljem tekstu: pokrajinski izbori), birački odbori iz stava 1. ovog člana obavljaju i poslove biračkih odbora na sprovođenju pokrajinskih izbora, u skladu sa Pokrajinskom skupštinskom odlukom o izboru poslanika u Skupštinu Autonomne pokrajine Vojvodine ("Službeni list APV", broj 23/14).
(1) Birački odbor neposredno sprovodi glasanje na biračkom mestu, obezbeđuje pravilnost i tajnost glasanja, utvrđuje rezultate glasanja na biračkom mestu i obavlja druge poslove određene zakonom i ovim pravilima.
(2) Birački odbor odlučuje većinom glasova od ukupnog broja članova.
(3) Rad biračkog odbora je javan.
(4) Dok je biračko mesto otvoreno i dok traje glasanje, svi članovi biračkog odbora ili njihovi zamenici moraju da budu na biračkom mestu ili da se u tome naizmenično smenjuju.
(5) Članovima biračkog odbora koji su određeni da rukuju sprejom s nevidljivim mastilom, a glasaju na drugom biračkom mestu, omogućuje se da na njihovom biračkom mestu glasaju uz rešenje o imenovanju za člana biračkog odbora.
B - PRIJEM IZBORNOG MATERIJALA
(1) Radna tela su dužna da do 21. aprila 2016. godine u 24 časa predaju biračkim odborima izborni materijal za sprovođenje parlamentarnih izbora.
(2) Spisak izbornog materijala koji se predaje svakom biračkom odboru za sprovođenje parlamentarnih izbora sadržan je u zapisniku o primopredaji izbornog materijala pre glasanja između radnog tela i biračkog odbora na Obrascu NPRS-12/16, koji je propisala Republička izborna komisija.
(3) Opštinske izborne komisije, gradske izborne komisije i izborne komisije gradskih opština (u daljem tekstu: izborne komisije jedinica lokalne samouprave) dužne su da do 21. aprila 2016. godine u 24 časa predaju biračkim odborima izborni materijal za sprovođenje lokalnih izbora.
(4) Spisak izbornog materijala koji se predaje svakom biračkom odboru za sprovođenje lokalnih izbora sadržan je u zapisnicima o primopredaji izbornog materijala na obrascima koje propisuju izborne komisije jedinica lokalne samouprave.
(5) O primopredaji izbornog materijala sačinjava se zapisnik na Obrascu NPRS-12/16.
(1) Biračkim odborima u inostranstvu izborni materijal predaje neposredno koordinator Republičke izborne komisije, 18. aprila 2016. godine, u sedištu Ministarstva spoljnih poslova.
(2) O primopredaji izbornog materijala sačinjava se zapisnik na Obrascu NPRS-13/16.
V - PRIPREMA ZA POČETAK GLASANJA
(1) Dana 24. aprila 2016. godine birački odbor se sastaje u 6,00 časova na biračkom mestu, da bi se izvršile pripreme za početak glasanja.
(2) Članovi biračkog odbora pripremaju početak glasanja sledećim redosledom: utvrđuju da li je materijal za glasanje ispravan i potpun, uređuju biračko mesto i dogovaraju se o načinu rada i podeli zaduženja prilikom sprovođenja glasanja.
a) Utvrđivanje potpunosti i ispravnosti izbornog materijala
(1) Primljeni izborni materijal birački odbor upoređuje sa stanjem iz svih zapisnika o primopredaji izbornog materijala i tako utvrđuje da li je primljeni materijal potpun i ispravan.
(2) Ako nešto od izbornog materijala nedostaje, birački odbor to konstatuje u zapisniku o radu biračkog odbora i o tome odmah obaveštava radno telo, odnosno izbornu komisiju jedinice lokalne samouprave.
(3) Ako biračkom odboru nije uručen dovoljan broj glasačkih listića, on otvara biračko mesto sa glasačkim listićima koje poseduje, a ostatak će mu biti dostavljen u toku glasanja.
Birački odbor uređuje prostoriju za glasanje tako da od ulaza do glasačkih kutija, mesta za obavljanje izbornih radnji budu postavljena sledećim redosledom:
- mesto na kome član biračkog odbora rukuje UV lampom;
- mesto na kome se utvrđuje identitet birača;
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za glasanje na parlamentarnim izborima i poseban izvod iz biračkog spiska za glasanje na parlamentarnim izborima birača na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije;
- mesto na kome se uručuju glasački listići za parlamentarne izbore;
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za lokalne izbore;
- mesto na kome se uručuju glasački listići za lokalne izbore;
- mesto na kome član biračkog odbora rukuje sprejom za obeležavanje prsta birača;
- paravani za glasanje, koji moraju biti tako postavljeni da obezbede tajnost glasanja;
- glasačka kutija za glasanje na parlamentarnim izborima;
- glasačka kutija za glasanje na lokalnim izborima.
v) Posebna pravila za uređivanje biračkih mesta na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine
Ako se istovremeno sa parlamentarnim izborima održavaju i pokrajinski izbori, birački odbor na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine uređuje prostoriju za glasanje tako da od ulaza do glasačkih kutija, mesta za obavljanje izbornih radnji budu postavljena sledećim redosledom:
- mesto na kome član biračkog odbora rukuje UV lampom;
- mesto na kome se utvrđuje identitet birača;
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za glasanje na parlamentarnim izborima i poseban izvod iz biračkog spiska za glasanje na parlamentarnim izborima birača na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije;
- mesto na kome se uručuju glasački listići za parlamentarne izbore;
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za glasanje ma pokrajinskim izborima;
- mesto na kome se uručuju glasački listići za pokrajinske izbore;
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za glasanje na lokalnim izborima;
- mesto na kome se uručuju glasački listići za lokalne izbore;
- mesto na kome član biračkog odbora rukuje sprejom za obeležavanje prsta birača;
- paravani za glasanje, koji moraju biti tako postavljeni da obezbede tajnost glasanja;
- glasačka kutija za parlamentarne izbore;
- glasačka kutija za pokrajinske izbore;
- glasačka kutija za lokalne izbore.
(1) Birački odbor proverava da li su na biračkom mestu i na 50 metara od biračkog mesta istaknuti simboli podnosilaca izbornih lista (političkih stranaka, stranačkih koalicija, grupa građana) i drugi izborni propagandni materijal.
(2) Ako je na biračkom mestu i na 50 metara od biračkog mesta istaknut izborni propagandni materijal, birački odbor ga sam uklanja ili o potrebi da se on ukloni obaveštava nadležnu komunalnu službu.
(1) Članovi biračkog odbora dogovaraju se o podeli rada, pri čemu je najvažnije da se utvrdi koji će članovi, odnosno zamenici članova, biti zaduženi za sprovođenje sledećih radnji:
- rukovanje UV lampom;
- utvrđivanje identiteta birača;
- rukovanje izvodom iz biračkog spiska za glasanje na parlamentarnim izborima i posebnim izvodom iz biračkog spiska za glasanje na parlamentarnim izborima birača na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije;
- čuvanje i uručivanje glasačkih listića za parlamentarne izbore;
- rukovanje izvodom iz biračkog spiska za glasanje na lokalnim izborima;
- čuvanje i uručivanje glasačkih listića za lokalne izbore;
- rukovanje sprejom za obeležavanje prsta birača;
- poučavanje birača o tome kako se glasa;
- staranje o tome da birač ubacuje glasačke listiće u odgovarajuće glasačke kutije.
(2) Ako se istovremeno sa parlamentarnim izborima održavaju i pokrajinski izbori, članovi biračkog odbora na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine treba da utvrde koji će članovi, odnosno zamenici članova, biti zaduženi za rukovanje izvodom iz biračkog spiska za glasanje na pokrajinskim izborima, kao i za čuvanje i uručivanje glasačkih listića za pokrajinske izbore.
(1) Pošto obavi pripreme za sprovođenje glasanja, birački odbor utvrđuje da glasanje može da počne, i to konstatuje u zapisniku o radu biračkog odbora.
(2) Biračko mesto se otvara 24. aprila 2016. godine u 7,00 časova.
Provera ispravnosti glasačke kutije
(1) Provera ispravnosti glasačke kutije vrši se u prisustvu prvog birača koji dođe na biračko mesto, a rezultat provere upisuje se u kontrolni list za proveru ispravnosti glasačke kutije.
(2) Provera ispravnosti glasačkih kutija ne može se vršiti u prisustvu birača za koga je, nakon provere UV lampom, utvrđeno da je glasao na drugom biračkom mestu, koji nema važeću javnu ispravu za utvrđivanje identiteta, ili koji nije upisan u najmanje jedan izvod iz biračkog spiska.
(3) Ako birač koji je prvi došao na biračko mesto nije upisan u sve izvode iz biračkog spiska, u njegovom prisustvu može se proveravati ispravnost samo one glasačke kutije koja se koristi za izbore na kojima takav birač može da glasa (na primer, ako je prvi birač interno raseljeno lice koje je upisano u izvod iz biračkog spiska za parlamentarne izbore za narodne poslanike Narodne skupštine, a nije upisano u izvod iz biračkog spiska za izbore za odbornike skupštine jedinice lokalne samouprave, u prisustvu tog birača se može proveravati ispravnost samo one glasačke kutije u koju se ubacuju glasački listići za izbore za narodne poslanike Narodne skupštine).
(4) Postupak provere se obavlja sledećim redosledom:
- kada na biračko mesto pristupi prvi birač koji nije član biračkog odbora (ni u stalnom niti u proširenom sastavu), birački odbor će izvršiti proveru UV lampom, utvrdiće njegov identitet i utvrdiće da li je upisan u sve izvode iz biračkog spiska;
- u prisustvu tog birača birački odbor proverava da li su sve glasačke kutije ispravne i prazne, osim kutije za glasanje na izborima za koje prvi birač nije upisan u izvod iz biračkog spiska;
- popunjavaju se kontrolni listovi, koje potpisuju svi članovi biračkog odbora i birač koji je prvi došao na biračko mesto;
- u prisustvu prvog birača, kontrolni listovi se ubacuju u odgovarajuće glasačke kutije, koje se nakon toga zatvaraju i pečate jemstvenikom i pečatnim voskom;
- sve izvršene radnje konstatuju se u zapisnicima o radu biračkog odbora.
D - GLASANJE NA BIRAČKOM MESTU
Kada birač dođe na biračko mesto, birački odbor je dužan da preduzme sledeće radnje: provera da li je birač glasao na drugom biračkom mestu, utvrđivanje identiteta birača, provera da li je birač upisan u izvode iz biračkog spiska, uručivanje glasačkih listića, obeležavanje birača sprejom i poučavanje birača o načinu glasanja.
a) Provera da li je birač glasao na drugom biračkom mestu
(1) Kada uđe na biračko mesto, birač prilazi članu biračkog odbora sa UV lampom, koji proverava da li je kažiprst desne ruke birača već obeležen nevidljivim mastilom.
(2) U slučaju da birač nema kažiprst desne ruke, proverava se da li su nevidljivim mastilom obeleženi ostali prsti desne ruke, a ako birač nema desnu ruku, proverava se da li su nevidljivim mastilom obeleženi prsti leve ruke.
(3) Ako se nakon provere UV lampom utvrdi da je birač glasao na drugom biračkom mestu, on ne može da glasa i dužan je da bez odlaganja napusti biračko mesto.
b) Utvrđivanje identiteta birača
(1) Pošto se utvrdi da birač nije glasao, on prilazi sledećem članu biračkog odbora, saopštava mu svoje ime i prezime, predaje mu obaveštenje o glasanju i dokazuje svoj identitet.
(2) Birač ne može da glasa ako ne podnese dokaz o svom identitetu.
(3) Birač može da pristupi glasanju i bez obaveštenja o danu i vremenu održavanja izbora i birački odbor ne može da birača uslovi pokazivanjem tog obaveštenja, već mora da pristupi pronalaženju birača u izvodima iz biračkog spiska prema dostupnim podacima o biraču iz njegovog dokumenta kojim dokazuje identitet.
(4) Svoj identitet birač dokazuje važećom ličnom kartom, odnosno važećom putnom ispravom (pasošem), kao i važećom vozačkom dozvolom koja sadrži jedinstveni matični broj građana.
Važeća lična karta je:
- lična karta na starom obrascu izdata pre 27. januara 2007. godine, kojoj nije istekao rok važenja naveden u ličnoj karti;
- lična karta na starom obrascu izdata nakon 27. januara 2007. godine, u kojoj je kao rok važenja upisan datum "27. jul 2011. godine";
- lična karta izdata na novom obrascu, sa kontaktnim mikrokontrolerom - čipom, kojoj nije istekao rok važenja naveden u ličnoj karti;
- lična karta izdata na novom obrascu, bez kontaktnog mikrokontrolera-čipa, kojoj nije istekao rok važenja naveden u ličnoj karti.
(1) Birač koji je upisan u poseban izvod iz biračkog spiska za glasanje birača koji se nalaze na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije, svoj identitet može da dokaže i vojnom knjižicom koja sadrži sliku birača i njegov jedinstveni matični broj građana.
(2) Birač koji glasa na biračkom mestu unutar zavoda za izvršenje zavodskih sankcija, svoj identitet može da dokaže i odgovarajućom ispravom koju mu izdaje Uprava za izvršenje krivičnih sankcija.
v) Utvrđivanje da li je birač upisan u izvode iz biračkog spiska i uručivanje glasačkih listića
(1) Kada se utvrdi njegov identitet, birač prilazi članu biračkog odbora koji je zadužen za rukovanje izvodom iz biračkog spiska za glasanje na parlamentarnim izborima, koji pronalazi birača i zaokružuje redni broj ispred imena birača, a nakon toga se birač potpisuje na odgovarajućem mestu u izvodu iz biračkog spiska. Pošto se birač potpiše, član biračkog odbora mu predaje glasački listić za parlamentarne izbore.
(2) Pošto preuzme glasački listić za parlamentarne izbore, birač prilazi članu biračkog odbora koji je zadužen za rukovanje izvodom iz biračkog spiska za glasanje na lokalnim izborima, koji će ponoviti opisani postupak pronalaženja birača u izvodu, zaokruživanja rednog broja ispred imena birača, potpisivanja birača u izvod i uručenja glasačkog listića.
Ako se istovremeno sa parlamentarnim izborima održavaju i pokrajinski izbori, birač koji glasa na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine, pošto primi glasački listić za parlamentarne izbore, prilazi članu biračkog odbora koji je zadužen za rukovanje izvodom iz biračkog spiska za glasanje na pokrajinskim izborima, koji će ponoviti opisani postupak pronalaženja birača u izvodu, zaokruživanja rednog broja ispred imena birača, potpisivanja birača u izvod i uručenja glasačkog listića, a tek nakon toga prilazi članu biračkog odbora koji je zadužen za rukovanje izvodom iz biračkog spiska za glasanje na lokalnim izborima.
(1) Birački odbor ne sme vršiti nikakva dopisivanja ili druge promene u izvodima iz biračkog spiska.
(2) Birački odbor neće dozvoliti da glasa lice koje nije upisano u izvod iz biračkog spiska.
(3) Za slučaj da neki birači nisu upisani u sve izvode iz biračkog spiska (na primer, lica koja glasaju na izabranom mestu glasanja ili interno raseljena lica upisana su u izvod iz biračkog spiska za glasanje na parlamentarnim izborima, ali nisu upisana u izvod iz biračkog spiska glasanje na lokalnim izborima), oni mogu da glasaju samo na onim izborima za koje su upisani u izvod iz biračkog spiska.
(1) Na jednim izborima (parlamentarnim, lokalnim), birač može da glasa samo jedanput.
(2) Nijedno lice ne može za jedne izbore dobiti više od jednog glasačkog listića niti je dopušteno da jedno lice glasa umesto drugog lica.
(1) Tek kada mu se uruče glasački listići za sve izbore na kojima ima pravo da glasa, birač prilazi članu biračkog odbora koji mu specijalnim sprejom obeležava kažiprst desne ruke ispod korena nokta kao znak da je glasao.
(2) Biraču koji nema kažiprst desne ruke biće obeležen sledeći dostupan prst udesno i konačno palac te ruke, ispod korena nokta.
(3) Biraču koji nema desnu šaku, biće obeležen kažiprst leve ruke, odnosno sledeći dostupan prst ulevo i konačno palac te ruke, ispod korena nokta.
(4) Ako nije moguće da se tako obeleže prsti birača, obeležavanje se ne obavlja.
d) Popunjavanje glasačkog listića
(1) Birač popunjava glasačke listiće iza paravana za glasanje pošto ga član biračkog odbora pouči o načinu glasanja, ako birač to zahteva.
(2) Član biračkog odbora će posebno upozoriti birača:
- da može da glasa samo za jednu izbornu listu, zaokruživanjem rednog broja ispred naziva izborne liste;
- da je glasanje tajno i da se obavlja iza paravana za glasanje;
- da je glasanje slobodno i da niko nema pravo da sprečava ili primorava birača da glasa, da ga poziva na odgovornost zbog toga što jeste ili nije glasao ili da traži od birača da se izjasni zašto je i za koga je glasao.
(3) Pošto popuni glasačke listiće, birač sâm presavija glasačke listiće tako da se ne vidi kako je glasao i stavlja glasačke listiće u odgovarajuće glasačke kutije, a zatim napušta biračko mesto.
(4) Birački odbor će zadužiti člana ili zamenika člana da se stara o tome da birač ubacuje glasačke listiće u odgovarajuće glasačke kutije.
(1) Birački odbor je dužan da se stara o obezbeđivanju tajnosti glasanja.
(2) Birački odbor je dužan da organizuje glasanje tako da niko ne može videti kako birač popunjava glasačke listiće.
(3) U prostoriji u kojoj se glasa može biti prisutno samo onoliko birača koliko ima mesta na kojima je obezbeđena tajnost glasanja.
Đ - POSEBNA PRAVILA GLASANJA ZA LICA SA INVALIDITETOM I SPREČENIH LICA
a) Lice koje nije u stanju da popuni glasački listić
(1) Birač koji ne može sam da popuni glasački listić (slepo, invalidno ili nepismeno lice) ima pravo da na biračko mesto povede pomagača koji će umesto njega popuniti glasački listić onako kako mu birač odredi.
(2) U zapisniku o radu biračkog odbora se konstatuje koliko je birača glasalo uz pomoć pomagača i pod kojim rednim brojevima su ti birači upisani u izvod iz biračkog spiska.
b) Lice koje nije u stanju da dođe na biračko mesto
(1) Birač koji nije u stanju da glasa na biračkom mestu obaveštava birački odbor najkasnije do 11,00 časova na dan glasanja, da želi da glasa.
(2) Pošto utvrdi da je takvo lice upisano u najmanje jedan izvod iz biračkog spiska, predsednik biračkog odbora zadužuje tri člana biračkog odbora u proširenom sastavu, koji su predstavnici podnosilaca tri različite izborne liste (poverenici biračkog odbora) da sprovedu glasanje van biračkog mesta.
(3) Pre odlaska kod birača, birački odbor mora da obezbedi da se biraču ponese onoliko potvrda o izbornom pravu na koliko izbora taj birač ima pravo da glasa. Nije dovoljno da birač potpiše samo jednu potvrdu o izbornom pravu za glasanje van biračkog mesta, ukoliko treba da glasa i na parlamentarnim i na lokalnim izborima.
(4) Poverenici biračkog odbora odlaze kod birača, utvrđuju njegov identitet i vrše proveru UV lampom.
(5) Potom poverenici biračkog odbora predaju službeni koverat u kojem se nalaze: glasački listići, zbirne izborne liste, potvrde o izbornom pravu za glasanje van biračkog mesta (za parlamentarne izbore Obrazac NPRS-10/16, a za lokalne i pokrajinske obrazac koji propisuju izborne komisije koje sprovode te izbore) i posebne koverte u koje će biti stavljeni popunjeni glasački listići.
(6) Nakon toga, poverenici biračkog odbora specijalnim sprejom obeležavaju prst birača, na način utvrđen članom 22. ovih pravila.
(1) Pošto upoznaju birača s načinom glasanja, poverenici biračkog odbora napuštaju prostoriju u kojoj birač glasa.
(2) Pošto glasa, birač potpisuje potvrde o svom izbornom pravu.
(3) Potom stavlja popunjene i presavijene glasačke listiće u posebne koverte koje poverenici biračkog odbora pred njim pečate žigom na pečatnom vosku.
(4) Tako zapečaćene posebne koverte birač stavlja zajedno s potpisanim potvrdama o svom izbornom pravu u službene koverte koje posle toga poverenici biračkog odbora pred njim pečate žigom na pečatnom vosku.
(5) Poverenici biračkog odbora pre povratka na biračko mesto moraju da provere da li je birač potpisao sve potvrde o izbornom pravu.
(1) Odmah po povratku na biračko mesto, poverenici biračkog odbora predaju službene koverte biračkom odboru, koji otvara službene koverte u kojim se nalaze potpisane potvrde o izbornom pravu i zaokružuje redni broj pod kojim je birač upisan u izvode iz biračkog spiska.
(2) Zatim birački odbor otvara zapečaćene koverte i iz njih vadi presavijene glasačke listiće i ubacuje ih u odgovarajuću glasačku kutiju.
(3) Ako nedostaje potpisana potvrda o izbornom pravu, smatra se da birač nije glasao, što se unosi u zapisnik o radu biračkog odbora.
(4) Birački odbor unosi u zapisnik o radu biračkog odbora podatak o tome koliko je birača glasalo van biračkog mesta i pod kojim rednim brojevima su ti birači upisani u izvod iz biračkog spiska, a nakon glasanja, uz ostali izborni materijal, u posebnoj koverti prilaže i sve potpisane potvrde o izbornom pravu.
(5) Ako birač koji glasa van biračkog mesta nije u stanju da popuni glasački listić (slepo, invalidno ili nepismeno lice), on može da glasa uz pomoć pomagača kojeg sam odredi, na isti način na koji tu pomoć koriste slepa, invalidna ili nepismena lica koja glasaju na biračkom mestu.
(6) Glasanje birača van biračkog mesta može se obaviti samo na području opštine, odnosno grada kojem pripada biračko mesto.
E - ODRŽAVANJE REDA NA BIRAČKOM MESTU
(1) Zabranjeno je zadržavanje na biračkom mestu svih lica koja nemaju prava i dužnosti u vezi sa sprovođenjem izbora.
(2) Na biračkom mestu zabranjeno je korišćenje mobilnih telefona i drugih sredstava veza i komunikacija, kao i foto-aparata i kamera.
(3) Na biračkom mestu je zabranjeno da se, van službene evidencije u izvodima iz biračkog spiska, prave spiskovi birača koji su izašli na glasanje (upisivanjem imena ili rednog broja iz izvoda iz biračkog spiska birača koji su izašli, ili nisu izašli na glasanje).
(4) Izuzetno, dozvoljeno je da članovi biračkog odbora koji su zaduženi da rukuju izvodima iz biračkog spiska, upisivanjem crtica na posebnom listu hartije, vode evidenciju o izlaznosti birača i da podatke o izlaznosti saopštavaju svim članovima biračkog odbora.
(5) Povreda zabrana iz st. 1, 2. i 3. ovog člana smatra se narušavanjem reda na biračkom mestu.
(1) Predstavnici sredstava javnog informisanja mogu da budu prisutni na biračkom mestu samo radi pripreme izveštaja o toku glasanja na biračkom mestu.
(2) Sve vreme od otvaranja do zatvaranja biračkog mesta, birački odbor obaveštava Republičku izbornu komisiju o toku glasanja na način koji će biti utvrđen posebnom odlukom Republičke izborne komisije.
(1) Birački odbor je dužan da održava red na biračkom mestu.
(2) Ako se na biračkom mestu naruši red, birački odbor može da prekine glasanje dok se red ne uspostavi. Razlozi za prekid glasanja i trajanje prekida glasanja unose se u zapisnik o radu biračkog odbora.
(3) Ako je prekid glasanja trajao duže od jednog časa, glasanje se produžava za onoliko vremena koliko je prekid trajao.
(1) Birački odbor je dužan da posmatračima kojima je Republička izborna komisija odobrila praćenje izbora i izdala akreditacije, omogući nesmetano praćenje svake izborne radnje i da u zapisnicima o svom radu konstatuje njihovo prisustvo (Obrazac NPRS-14/16 rubrika 8).
(2) Birački odbor može da udalji posmatrača sa biračkog mesta ako narušava red na biračkom mestu, ometa rad biračkog odbora, a posebno ako na bilo koji način pokuša da učestvuje u radu biračkog odbora, što konstatuje u svom zapisniku o radu biračkog odbora, uz navođenje razloga za udaljavanje.
(1) Biračko mesto se zatvara u 20,00 časova.
(2) Biračima koji su se zatekli na biračkom mestu prilikom zatvaranja biračkog mesta, omogućava se da glasaju.
(3) Kao birač koji se zatekao na biračkom mestu smatra se birač koji se u 20,00 časova nalazi na biračkom mestu ili neposredno ispred.
(4) Birače koji se zateknu na biračkom mestu birački odbor obaveštava da mogu da glasaju.
(5) Predsednik biračkog odbora dužan je da odredi člana ili zamenika člana biračkog odbora koji će da utvrdi broj birača koji su se zatekli na biračkom mestu, utvrdi redosled po kome oni glasaju, stane iza poslednjeg zatečenog birača kako bi označio kraj reda i sačeka da glasaju svi birači koji su se zatekli na biračkom mestu.
Z - UTVRĐIVANJE REZULTATA GLASANJA
a) Redosled utvrđivanja rezultata izbora
(1) Posle zatvaranja biračkog mesta birački odbor utvrđuje rezultate glasanja na biračkom mestu.
(2) Utvrđivanju rezultata glasanja moraju da prisustvuju svi članovi biračkog odbora ili njihovi zamenici.
(3) Rezultati glasanja na biračkom mestu utvrđuju se sledećim redosledom:
- rezultati glasanja na parlamentarnim izborima;
- rezultati glasanja na lokalnim izborima.
(4) Ako se istovremeno sa parlamentarnim izborima održavaju i pokrajinski izbori, birački odbori sa teritorije Autonomne pokrajine Vojvodine pre utvrđivanja rezultata glasanja na lokalnim izborima dužni su da utvrde rezultate glasanja na pokrajinskim izborima.
b) Postupak utvrđivanja rezultata glasanja
Postupak utvrđivanja rezultata glasanja na parlamentarnim izborima sprovodi se na sledeći način:
1. prebrojavaju se neupotrebljeni glasački listići i stavljaju se u poseban koverat koji se pečati (rubrika 12.3. Zapisnika o radu biračkog odbora);
2. prebrojavaju se birači upisani u izvod iz biračkog spiska i tako utvrđuje ukupan broj upisanih birača (rubrika 12.1. Zapisnika o radu biračkog odbora). U ukupan broj upisanih birača ulaze i birači koji su upisani u poseban izvod iz biračkog spiska za glasanje birača koji se nalaze na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije, ako je određeno da glasaju na tom biračkom mestu;
3. prebrojavaju se birači koji su zaokruženi u izvodu iz biračkog spiska i posebnom izvodu iz biračkog spiska i tako se utvrđuje broj birača koji su glasali (rubrika 12.4. Zapisnika o radu biračkog odbora). Birački odbor mora da prebroji i birače zaokružene u spisku naknadnih promena u biračkom spisku, jer je on sastavni deo izvoda iz biračkog spiska;
4. otvara se glasačka kutija i proverava se da li se u njoj nalazi kontrolni list za proveru ispravnosti glasačke kutije i rezultat provere se upisuje u Zapisnik o radu biračkog odbora (rubrika 10.3. Zapisnika o radu biračkog odbora). Kontrolni list se stavlja u poseban koverat koji se pečati;
5. prebrojavaju se svi glasački listići koji su se nalazili u glasačkoj kutiji i taj broj se upisuje u rubriku 12.5. Zapisnika o radu biračkog odbora;
6. glasački listići se razvrstavaju na važeće i nevažeće;
7. prebrojavaju se nevažeći glasački listići, stavljaju se u poseban koverat koji se pečati, a broj nevažeći glasačkih listića se upisuje u rubriku 12.6. Zapisnika o radu biračkog odbora;
8. prebrojavaju se važeći glasački listići, a taj broj se upisuje u rubriku 12.7. Zapisnika o radu biračkog odbora;
9. važeći glasački listići razvrstavaju se po izbornim listama, utvrđuje se broj glasova koji je dat svakoj izbornoj listi, koji se upisuje u odgovarajuće polje tabele u okviru rubrike 12.8. Zapisnika o radu biračkog odbora;
10. svi važeći glasački listići stavljaju se u poseban koverat koji se pečati.
Isti postupak se redom ponavlja prilikom utvrđivanja rezultata glasanja na lokalnim izborima, odnosno na pokrajinskim izborima.
v) Razlikovanje važećeg i nevažećeg glasačkog listića
(1) Nevažeći glasački listić jeste nepopunjeni glasački listić, kao i glasački listić koji je popunjen tako da se ne može utvrditi za koju je izbornu listu birač glasao, na primer:
- listić na kome je birač zaokružio ili podvukao više od jednog rednog broja ispred naziva izbornih lista;
- listić na kome je birač zaokružio ili podvukao više od jedne izborne liste;
- listić na kome je birač zaokružio ili podvukao više od jednog nosioca izborne liste.
(2) Važeći glasački listić jeste onaj na kome je zaokružen jedan redni broj ispred naziva izborne liste, kao i glasački listić koji je popunjen na način iz kojeg se sa sigurnošću može zaključiti za koga je birač glasao, na primer:
- ako je na glasačkom listiću birač zaokružio ili podvukao naziv ili deo naziva jedne izborne liste;
- ako je na glasačkom listiću birač zaokružio ili podvukao ime jednog nosioca izborne liste;
- ako je na glasačkom listiću birač istovremeno zaokružio ili podvukao naziv izborne liste i ime prvog kandidata na toj izbornoj listi.
(3) Ako je listić popunjen na način iz koga se može pouzdano utvrditi za koju izbornu listu je birač glasao, on će biti važeći uprkos tome:
- što su na listiću ispisani ili nacrtani komentari, parole i druge poruke;
- što su druge izborne liste precrtane.
g) Popunjavanje zapisnika o radu biračkog odbora
(1) Čim utvrdi rezultate glasanja, birački odbor čitko popunjava zapisnike o radu biračkog odbora u koje, pored ostalog, upisuje: datum i mesto glasanja; broj i naziv biračkog mesta; imena i prezimena članova biračkog odbora; broj primljenih glasačkih listića; broj neupotrebljenih glasačkih listića; ukupan broj upisanih birača (u koji za parlamentarne izbore ulaze i birači koji su upisani u poseban izvod iz biračkog spiska za glasanje birača na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije, ako je određeno da glasaju na tom biračkom mestu); broj birača koji su glasali; broj birača koji su glasali van biračkog mesta; broj birača koji su glasali uz pomoć drugog lica; broj nevažećih glasačkih listića; broj važećih glasačkih listića; broj glasova datih za svaku izbornu listu.
(2) U zapisnike o radu biračkog odbora unose se i primedbe i mišljenja članova i zamenika članova biračkog odbora u stalnom i proširenom sastavu.
(3) Ako zapisnike o radu biračkog odbora ne potpišu svi članovi biračkog odbora, to se konstatuje u zapisniku o radu biračkog odbora i uz to se eventualno navode i razlozi zbog kojih zapisnik nije potpisan.
(1) Zapisnici o radu biračkog odbora izrađuju se na propisanim obrascima koji se štampaju u šest primeraka.
(2) Prvi primerak zapisnika o radu biračkog odbora na sprovođenju parlamentarnih izbora dostavlja se radnom telu Republičke izborne komisije, a prvi primerak zapisnika o radu biračkog odbora na sprovođenju lokalnih izbora izbornoj komisiji jedinice lokalne samouprave.
(3) Drugi primerak zapisnika ističe se na biračkom mestu na javni uvid.
(4) Preostala četiri primerka zapisnika se uručuju predstavnicima podnosilaca izbornih lista koji su osvojili najveći broj glasova na biračkom mestu, vodeći pri tom računa koji podnosioci izbornih lista su osvojili najveći broj glasova na parlamentarnim, odnosno na lokalnim izborima.
(5) Birački odbor u inostranstvu dostavlja prvi primerak zapisnika o radu biračkog odbora neposredno koordinatoru Republičke izborne komisije u prostorijama Republičke izborne komisije u zgradi Narodne skupštine u Beogradu, Ulica kralja Milana 14.
I - LOGIČKO-RAČUNSKA KONTROLA ZAPISNIKA O RADU BIRAČKOG ODBORA
Logičko-računska kontrola Zapisnika o radu biračkog odbora (Obrazac NPRS-14/16) obuhvata: računsko slaganje podataka o biračima, računsko slaganje podataka o biračima i glasačkim listićima i računsko slaganje podataka o glasačkim listićima i glasovima.
a) Računsko slaganje podataka o biračima
(1) Ukupan broj birača koji su glasali (rubrika 12.4. Zapisnika) jednak je broju birača koji su zaokruženi u izvodu iz biračkog spiska i posebnom izvodu iz biračkog spiska.
(2) Ukupan broj birača koji su glasali (rubrika 12.4. Zapisnika) može biti jednak ili manji od broja birača upisanih u izvodu iz biračkog spiska i u posebnom izvodu iz biračkog spiska (rubrika 12.1. Zapisnika).
b) Računsko slaganje podataka o biračima i glasačkim listićima
(1) Ukupan broj glasačkih listića koji se nalaze u glasačkoj kutiji (rubrika 12.5. Zapisnika) jednak je ili manji od broja birača koji su glasali (rubrika 12.4. Zapisnika).
(2) Broj primljenih glasačkih listića (rubrika 12.2. Zapisnika) jednak je zbiru: broja neupotrebljenih glasačkih listića (rubrika 12.3. Zapisnika) i broja birača koji su glasali (rubrika 12.4. Zapisnika).
v) Računsko slaganje podataka o glasačkim listićima i glasovima
(1) Broj glasačkih listića koji se nalaze u glasačkoj kutiji (rubrika 12.5. Zapisnika) jednak je zbiru: broja nevažećih glasačkih listića (rubrika 12.6. Zapisnika) i broja važećih glasačkih listića (rubrika 12.7. Zapisnika).
(2) Broj važećih glasačkih listića (rubrika 12.7. Zapisnika) jednak je zbiru broja glasova koje su dobile sve izborne liste (tabela u rubrici 12.8. Zapisnika).
J - DOSTAVLJANJE IZBORNOG MATERIJALA POSLE GLASANJA
(1) Pošto utvrdi rezultate glasanja na biračkom mestu, birački odbor određuje lica koja će biti odgovorna za predaju izbornog materijala za parlamentarne izbore radnom telu Republičke izborne komisije i lica koja će biti odgovorna za predaju izbornog materijala za lokalne izbore izbornoj komisiji jedinice lokalne samouprave.
(2) Ako se istovremeno sa parlamentarnim izborima održavaju i pokrajinski izbori, birački odbor na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine dužan je da odredi lice za predaju izbornog materijala za pokrajinske izbore.
(3) Ako se članovi biračkog odbora ne dogovore drugačije, predsednik biračkog odbora i njegov zamenik odgovorni su za predaju izbornog materijala radnom telu Republičke izborne komisije, a prvi član biračkog odbora u stalnom sastavu i njegov zamenik odgovaraju za predaju izbornog materijala izbornim komisijama jedinice lokalne samouprave.
(4) Ako se istovremeno sa parlamentarnim izborima održavaju i pokrajinski izbori, za predaju izbornog materijala za pokrajinske izbore odgovorni su treći član biračkog odbora u stalnom sastavu i njegov zamenik.
(1) Zaduženi članovi biračkog odbora bez odlaganja, predaju u zgradi opštine/grada radnom telu Republičke izborne komisije sledeći izborni materijal sa parlamentarnih izbora:
- prvi primerak Zapisnika o radu biračkog odbora;
- izvod iz biračkog spiska i poseban izvod iz biračkog spiska, ako su na biračkom mestu glasali i birači koji se nalaze na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije;
- zapečaćeni koverat u kojem je kontrolni list za proveru ispravnosti glasačke kutije;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljeni neupotrebljeni glasački listići;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljeni nevažeći glasački listići;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljeni važeći glasački listići;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljene potpisane potvrde o izbornom pravu za glasanje van biračkog mesta.
(2) Izvod iz biračkog spiska, poseban izvod iz biračkog spiska, ako su na biračkom mestu glasali i birači koji se nalaze na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije, prvi primerak Zapisnika o radu biračkog odbora i zapečaćeni koverat sa potpisanim potvrdama o izbornom pravu za glasanje van biračkog mesta, birački odbor predaje odvojeno od ostalog izbornog materijala, koji se pakuje u vreću za odlaganje izbornog materijala i tako predaje radnom telu, odnosno koordinatoru Republičke izborne komisije.
(3) Prilikom predaje izbornog materijala, birački odbor će strogo voditi računa da ne pomeša izborni materijal za parlamentarne izbore sa izbornim materijalom za lokalne izbore, odnosno izbornim materijalom za pokrajinske izbore.
(4) Preostali materijal (glasačku kutiju, paravane za glasanje, UV lampe, pribor za pisanje i dr.) birački odbor predaje opštinskoj/gradskoj upravi.
(1) Posle glasanja u zavodu za izvršenje zavodskih sankcija, birački odbor, bez odlaganja, odgovarajući izborni materijal iz člana 46. stav 1. ovih pravila predaje radnom telu Republičke izborne komisije u zgradi opštine/grada.
(2) Posle glasanja u inostranstvu, birački odbor bez odlaganja prenosi izborni materijal sa biračkog mesta u inostranstvu u Republiku Srbiju na način na koji se dostavlja diplomatska pošiljka i predaje ga neposredno koordinatoru Republičke izborne komisije u prostorijama Republičke izborne komisije u zgradi Narodne skupštine u Beogradu, Ulica kralja Milana 14.
O primopredaji izbornog materijala iz čl. 46. i 47. ovih pravila sačinjavaju se zapisnici na propisanim obrascima.
(1) Prilikom predaje izbornog materijala, predsednik biračkog odbora je dužan da opštinskoj/gradskoj upravi dostavi i evidencije o prisutnosti na biračkom mestu članova i zamenika članova biračkog odbora u stalnom i proširenom sastavu.
(2) Predsednik biračkog odbora u inostranstvu evidenciju o prisutnosti na biračkom mestu članova i zamenika članova biračkog odbora dostavlja Ministarstvu spoljnih poslova.
Stupanjem na snagu ovih pravila prestaju da važe Pravila o radu biračkih odbora za koordinirano sprovođenje svih izbora raspisanih za 16. mart 2014. godine ("Službeni glasnik RS", broj 15/14).
Ova pravila stupaju na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".