PRAVILNIKO OZNAKAMA REGISTRACIJE I OBAVEZNIM NATPISIMA VAZDUHOPLOVA("Sl. glasnik RS", br. 33/2013 i 39/2016) |
Ovim pravilnikom propisuju se oznake registracije i obavezni natpisi vazduhoplova koje nose vazduhoplovi upisani u Registar vazduhoplova Republike Srbije i Evidenciju vazduhoplova Republike Srbije, kao i način na koji se nose znaci državne pripadnosti, oznake registracije i obavezni natpisi vazduhoplova.
Na površinama vazduhoplova koje su određene za ispisivanje znakova državne pripadnosti, oznaka registracije i obaveznih natpisa mogu se ispisivati samo oznake i natpisi propisani zakonom kojim se uređuje vazdušni saobraćaj i ovim pravilnikom.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, uz prethodno odobrenje Direktorata civilnog vazduhoplovstva Republike Srbije (u daljem tekstu: Direktorat), na vazduhoplovu se mogu ispisivati i drugi natpisi, ukoliko to nije u suprotnosti sa odredbama ovog pravilnika.
Vazduhoplov koji je upisan u Registar vazduhoplova Republike Srbije (u daljem tekstu: Registar vazduhoplova) ili Evidenciju vazduhoplova Republike Srbije (u daljem tekstu: Evidencija vazduhoplova), mora da nosi znake državne pripadnosti, oznake registracije i obavezne natpise.
Kada se vazduhoplov briše iz Registra vazduhoplova ili Evidencije vazduhoplova, vlasnik odnosno korisnik vazduhoplova je dužan da odmah po brisanju vazduhoplova iz Registra vazduhoplova ili Evidencije vazduhoplova sa vazduhoplova ukloni znake državne pripadnosti, oznake registracije, kao i pločicu za identifikaciju iz člana 7. ovog pravilnika.
Pojedini izrazi koji se koriste u ovom pravilniku imaju sledeća značenja:
1) vazduhoplov je svaka naprava sa posadom koja leti ili se održava u atmosferi usled reakcije vazduha, osim reakcije vazduha koji se odbija od površine zemlje;
2) vazduhoplov lakši od vazduha je svaki vazduhoplov koji se održava u vazduhu pretežno usled sopstvene plovnosti;
3) vazduhoplov teži od vazduha je svaki vazduhoplov koji uzgon u letu dobija pretežno od aerodinamičkih sila;
4) vazdušni brod je vazduhoplov lakši od vazduha sa sopstvenim pogonom;
5) balon je vazduhoplov lakši od vazduha bez sopstvenog pogona;
5a) bespilotni vazduhoplov je vazduhoplov čiji je let kontrolisan od strane računara koji se nalazi u vazduhoplovu ili čijim letom se daljinski upravlja od strane operatera na zemlji;
6) ultralaki vazduhoplovi su:
1. vazduhoplovi (avioni, helikopteri i motorni zmajevi) koji nemaju više od dva sedišta i čija maksimalna odobrena masa na poletanju (MTOM) ne prelazi:
- 300 kg za kopnene avione ili helikoptere jednosede,
- 450 kg za kopnene avione ili helikoptere dvosede,
- 330 kg za amfibije ili hidroavione/helikoptere jednosede,
- 495 kg za amfibije ili hidroavione/helikoptere dvosede pod uslovom da kad se koriste bilo kao hidroavioni/helikopteri i kao kopneni avioni/helikopteri, njihova masa ne sme da prelazi manju od propisanih MTOM za obe namene.
- 472,5 kg za kopnene avione dvosede opremljene padobranskim sistemom koji je pričvršćen za strukturu aviona.
- 315 kg za kopnene avione jednosede opremljene padobranskim sistemom koji je pričvršćen za strukturu aviona, pod uslovom da kad je reč o avionima i motornim zmajevima, imaju brzinu prevlačenja ili najmanju horizontalnu brzinu letenja u konfiguraciji za sletanje koja ne prelazi 35 čvorova (65 km/h) od kalibrisane brzine leta (CAS);
2. žiroplani jednosedi i dvosedi s maksimalnom odobrenom masom na poletanju koja ne prelazi 560 kg;
3. jedrilice, uključujući i one koje se nožno lansiraju, čija masa, kada su prazne, ne prelazi 80 kg u verziji jednoseda ili 100 kg verziji dvoseda.
II ZNACI DRŽAVNE PRIPADNOSTI. OZNAKE REGISTRACIJE. OBAVEZNI NATPISI NA VAZDUHOPLOVU
Znaci državne pripadnosti su Državna zastava Republike Srbije (u daljem tekstu: Državna zastava) i znak "YU" koji je Republici Srbiji dodelila Međunarodna organizacija civilnog vazduhoplovstva.
Kao znak državne pripadnosti, shodno zakonu kojim se uređuje izgled i upotreba grba, zastave i himne Republike Srbije (u daljem tekstu: Zakon) može se upotrebljavati i Mali grb Republike Srbije.
Izgled znakova državne pripadnosti određen je zakonom.
Oznaku registracije čini kombinacija slova ispisanih latiničnim pismom ili kombinacija brojeva ili kombinacija slova ispisanih latiničnim pismom i brojeva, pri čemu se slova "Q", "Š", "Ć", "Đ" i "Ž" ne mogu koristiti.
Jednim slovom i kombinacijom tri broja označava se ultralaki vazduhoplov i to:
1) slovom "A" i kombinacijom tri broja označava se ultralaki avion;
2) slovom "H" i kombinacijom tri broja označava se ultralaki helikopter;
3) slovom "J" i kombinacijom tri broja označava se ultralaka jedrilica;
4) slovom "T" i kombinacijom tri broja označava se motorni zmaj;
5) slovom "G" i kombinacijom tri broja označava se ultralaki žiroplan.
Jedrilice se označavaju kombinacijom četiri broja.
Slovom "D" i kombinacijom tri broja označava se bespilotni vazduhoplov.
Ostali vazduhoplovi koji nisu obuhvaćeni st. 2, 3. i 4. ovog člana označavaju se kombinacijom tri slova.
Pri određivanju oznaka registracije ne može da se koristi kombinacija slova koja se u civilnom vazduhoplovstvu upotrebljavaju za obaveštavanje u slučajevima opasnosti ("SOS", "XXX", "PAN", "TTT" i sl).
Obavezni natpisi na vazduhoplovu
Vazduhoplov koji ima više od četiri sedišta, uključujući i pilotska sedišta, mora pored svakog izlaza, na spoljašnoj i unutrašnjoj površini, da nosi uputstvo za otvaranje tog izlaza, ispisano na srpskom jeziku i na engleskom jeziku.
Amaterski proizveden vazduhoplov mora na vidnom mestu, na spoljašnjoj površini kod ulaza u pilotsku kabinu, da nosi obavezan latiničnim pismom ispisan natpis "AMATERSKI PROIZVEDEN VAZDUHOPLOV", a ispod njega natpis na engleskom jeziku "AMATEUR-BUILT AIRCRAFT".
Natpisi iz stava 2. ovog člana ispisuju se slovima čija visina ne može biti manja od 3 cm.
Svaki vazduhoplov mora da nosi pločicu za identifikaciju na kojoj su ugravirani najmanje znaci državne pripadnosti i oznake registracije.
Pločica za identifikaciju se izrađuje od vatrostalnog materijala koji je otporan na mehanička oštećenja i mora biti pričvršćena na vazduhoplov na vidnom mestu u blizini glavnog ulaza vazduhoplova.
III POSTAVLJANJE ZNAKOVA DRŽAVNE PRIPADNOSTI I OZNAKA REGISTRACIJE
Državna zastava se postavlja sa obe strane zadnjeg dela trupa vazduhoplova ili na gornju površinu vertikalnog stabilizatora vazduhoplova, osim na balon i vazdušni brod.
Na balon i vazdušni brod Državna zastava se postavlja ispod maksimalnog horizontalnog preseka na dijametralno suprotnim stranama.
Državna zastava koja se postavlja na vazduhoplov transportne kategorije, kao i na balon i na vazdušni brod je pravougaonog oblika sa dimenzijama stranica koje ne mogu biti manje od 60 cm x 40 cm, dok na vazduhoplovima ostalih kategorija dimenzije stranica Državne zastave ne mogu biti manje od 30 cm x 20 cm.
Ako na vazduhoplovu nije moguće postaviti Državnu zastavu čije su dimenzije propisane u stavu 3. ovog člana, uz prethodno odobrenje Direktorata, može se postaviti Državna zastava odgovarajućih dimenzija koje obezbeđuju jasnu identifikaciju vazduhoplova u skladu sa razmerama koje su propisane Zakonom.
Ako na vazduhoplovu ne postoje odgovarajuće površine za postavljanje Državne zastave, ona se, uz odobrenje Direktorata ne mora postaviti.
Položaj znaka "YU" i oznaka registracije
Znak "YU" ispisuje se ispred oznaka registracije od kojih je odvojen horizontalnom crtom.
Znak "YU" i oznake registracije ispisuju se:
1) na donju nepokretnu površinu leve polovine krila vazduhoplova, na podjednakoj udaljenosti od napadne i izlazne ivice (sve dok je to moguće) takvih dimenzija da se ne ispuni čitava donja površina krila. Vrhovi slova i brojeva treba da budu okrenuti prema napadnoj ivici krila;
2) na obe bočne strane trupa vazduhoplova između krila i repnih površina ili na gornjoj polovini obe strane vertikalne repne površine, odnosno na gornjoj polovini spoljnih vertikalnih repnih površina, ako vazduhoplov ima više vertikalnih repnih površina;
3) ako nije moguće ispisati znak "YU" i oznake registracije u skladu sa uslovima iz tač. 1) i 2) ovog stava, uz prethodno odobrenje Direktorata te oznake se mogu ispisati na vazduhoplovu na način koji obezbeđuje jasnu identifikaciju vazduhoplova;
4) uzdužno, sa obe strane, na dva dijametralno suprotna mesta u blizini maksimalnog poprečnog preseka vazdušnog broda, kao i na njegovoj gornjoj površini na liniji simetrije ili na površinama horizontalnog i vertikalnog stabilizatora i to;
(1) na horizontalnom stabilizatoru, na desnoj polovini gornje površine i na levoj polovini donje površine, sa vrhovima slova i brojeva okrenutim prema napadnoj ivici;
(2) na vertikalnom stabilizatoru, na svakoj strani donje polovine stabilizatora, sa slovima i brojevima postavljenim horizontalno;
5) na dva dijametralno suprotna mesta u blizini maksimalnog poprečnog preseka balona.
Znak "YU" i oznake registracije moraju se nalaziti i na vidnom mestu na pilotskoj instrument tabli vazduhoplova transportne i opšte kategorije.
Visina znaka "YU" i oznaka registracije
Znak "YU" i oznake registracije moraju biti iste visine.
Visina znaka "YU" i oznaka registracije koje se ispisuju na krilu vazduhoplova ne može biti manja od 50 cm, odnosno 30 cm, ako se ispisuju na trupu ili na vertikalnim repnim površinama.
Visina znaka "YU" i oznaka registracije koje se ispisuju na vazdušnom brodu i balonu ne može biti manja od 50 cm.
Ako na vazduhoplovu nije moguće ispisati znak "YU" i oznake registracije prema dimenzijama iz st. 2 i 3. ovog člana, uz prethodno odobrenje Direktorata, mogu se ispisati te oznake odgovarajućih dimenzija koje obezbeđuju jasnu identifikaciju vazduhoplova.
Visina karaktera koji se koriste za ispisivanje znaka "YU" i oznaka registracije
Znak "YU" i oznake registracije vazduhoplova ispisuju se uspravno velikom slovima tipa "roman" bez ukrasa, a cifarski deo oznaka registracije ispisuje se arapskim brojevima, bez ukrasa.
Širina slova i brojeva iz stava 1. ovog člana, osim slova "I" i broja "1", kao i dužina horizontalne crte je 2/3 visine oznake.
Slova, brojevi i crte kojima se ispisuju oznake iz stava 1. ovog člana moraju biti ispisani punom linijom iste debljine koja iznosi 1/6 visine oznake.
Slova, brojevi i crte moraju biti ispisani istom bojom koja se jasno razlikuje od boje pozadine na kojoj se ispisuju.
Razmak između svakog karaktera (slova, broja, crte) ne može biti manji od 1/4 širine karaktera.
Boja, položaj i veličina oznaka koje se ispisuju na vazduhoplovu
Boja kojom se ispisuje na vazduhoplovu
Znaci državne pripadnosti i oznake registracije ispisuju se bojom, neposredno na vazduhoplovu ili na drugom materijalu koji je tako pričvršćen na površine vazduhoplova da ne može da otpadne usled struje vazduha i moraju se neprekidno održavati čistim i vidljivim.
Boja kojom se na vazduhoplov ispisuju znaci državne pripadnosti, oznake registracije, obavezni natpisi i drugi natpisi mora da bude takvog sastava da ne stupa u reakciju sa materijalom od kojeg su načinjene površine vazduhoplova, kako ne bi narušila strukturu tih površina.
Ako se znaci državne pripadnosti, oznake registracije, obavezni natpisi i drugi natpisi ispisuju na materijalu koji se naknadno pričvršćuje na vazduhoplov, taj materijal mora da bude takvog sastava da ne stupa u reakciju sa materijalom od kojeg su načinjene površine vazduhoplova, kako ne bi narušio strukturu tih površina.
Znaci državne pripadnosti, oznake registracije i obavezni natpisi ispisani na vazduhoplovima upisanim u Registar vazduhoplova ili Evidenciju vazduhoplova u skladu sa propisom koji je na snazi na dan stupanja na snagu ovog pravilnika biće zamenjeni znacima državne pripadnosti, oznakama registracije i obaveznim natpisima u skladu sa ovim pravilnikom, najkasnije 12 meseci od datuma stupanja na snagu ovog pravilnika.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o znacima državne pripadnosti, oznaci registracije i obaveznim natpisima vazduhoplova ("Službeni glasnik RS", broj 69/10).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".