NAREDBAO OBAVEZNOM ATESTIRANJU ARMIRANOBETONSKIH SREDSTAVA ZA ZATVARANJE OTVORA ZA KRETANJE U SKLONIŠTIMA I DVONAMENSKIM OBJEKTIMA("Sl. list SFRJ", br. 13/85) |
1. Obaveznom atestiranju podleže armiranobetonska i spregnuta sredstva za zatvaranje otvora za kretanje (u daljem tekstu: sredstva za zatvaranje) u skloništima i dvonamenskim objektima (u daljem tekstu: skloništa).
Sredstva za zatvaranje jesu: vrata, kapci i pokretne pregrade čija su krila izrađena od armiranog betona ili su spregnuta.
Sredstva za zatvaranje, u smislu ove naredbe, klasifikuju se prema mestu ugradnje, i to:
1) sredstva za zatvaranje koja su neposredno izložena mehaničkom, požarnom, radijacijskom i hemijskom dejstvu (u daljem tekstu: neposredno izložena sredstva za zatvaranje);
2) sredstva za zatvaranje koja su posredno izložena mehaničkom, požarnom, radijacijskom i hemijskom dejstvu (u daljem tekstu: posredno izložena sredstva za zatvaranje).
2. Postupci ispitivanja radi obaveznog atestiranja sredstava za zatvaranje jesu:
1) ispitivanje tipa sredstava za zatvaranje - postupak po kome se ispituju uzorci da bi se utvrdilo da li odgovaraju odredbama ove naredbe, radi izdavanja tipskog atesta;
2) ispitivanje pojedinačno izrađenih sredstava za zatvaranje - postupak po kome se ispituje sredstvo za zatvaranje da bi se utvrdilo da li odgovara odredbama ove naredbe, radi izdavanja pojedinačnog atesta;
3) ispitivanje sredstava za zatvaranje iz domaće serijske proizvodnje - postupak kontrolnog ispitivanja sredstava za zatvaranje sa proizvodne linije, radi utvrđivanja saobraznosti karakteristika propisanih ovom naredbom sa karakteristikama atestiranog tipa.
Tip sredstava za zatvaranje određuje se prema sledećim karakteristikama:
1) merama svetlog otvora dovratnika (okvira);
2) debljini krila - vratnica;
3) zaštitnim svojstvima;
4) mestu ugradnje;
5) funkcionalnim karakteristikama.
3. Ispitivanju radi obaveznog atestiranja podleže sledeće karakteristike sredstava za zatvaranje:
1) tehnička dokumentacija;
2) mere;
3) otpornost na mehaničko opterećenje;
4) hermetičnost;
5) funkcionalnost;
6) konstrukcione karakteristike.
4. Tehnička dokumentacija sadrži:
1) konstrukcionu dokumentaciju sa glavnim montažnim nacrtom (sklopnim crtežom), crtežima elemenata, specifikacijom materijala i spiskom jugoslovenskih standarda i propisa na osnovu kojih je izrađena;
2) proračune nosećih elemenata konstrukcije i sila zabravljivanja i izbacivanja krila za posredno izložena sredstva za zatvaranje;
3) tehničke uslove za izradu sa podacima o kvalitetu materijala za izradu, obliku i merama sastavnih delova, kvalitetu zavarenih spojeva i materijala za zavarivanje i sa podacima o materijalima za zaptivnu traku i zaštitu od korozije;
4) uputstva za ugradnju, rukovanje i održavanje.
U pogledu mera, sredstva za zatvaranje moraju da ispunjavaju sledeće uslove:
1) mere moraju da budu u skladu sa merama svetlog otvora propisanim u Pravilniku o tehničkim normativima za skloništa ("Službeni list SFRJ", br. 55/83) i merama prikazanim u tehničkoj dokumentaciji;
2) tolerancije mera svetlog otvora dovratnika i krila iznose ± 2 mm;
3) debljina krila sredstava za zatvaranje mora da odgovara obimu zaštite skloništa i mora da bude najmanje:
400 ± mm - za neposredno izložena sredstva za zatvaranje,
120 ±
5
mm - za posredno izložena sredstva za zatvaranje;
2
4) deformisanost krila i okvira sme da bude takva da razlika između duže i kraće dijagonale iznosi najviše 3 mm;
5) krila sredstava za zatvaranje moraju da preklapaju okvire, i to:
- za neposredno izložena sredstva za zatvaranje - najmanje 45 mm ± 2 mm;
- za posredno izložena sredstva za zatvaranje - najmanje 40 mm ± 2 mm;
6) zazor između površina krila (graničnika) i okvira u zatvorenom položaju sredstava za zatvaranje iznosi do 2 mm;
7) dozvoljena izvitoperenost krila i okvira, merena na krajevima dijagonala, u rastavljenom i u zatvorenom položaju iznosi do 2 mm.
U pogledu otpornosti na mehaničko opterećenje, sredstva za zatvaranje moraju da ispunjavaju sledeće uslove:
1) neposredno izložena sredstva za zatvaranje moraju u granicama dopuštenih napona da izdrže: opterećenje natpritiska vazdušnog udarnog talasa izraženo statičkim ravnomerno podeljenim opterećenjem koje dejstvuje upravno na spoljašnju stranu krila (u daljem tekstu: pozitivno opterećenje), a koje, zavisno od obima zaštite skloništa, iznosi 250, 700 ili 1050 kPa i opterećenje silom odboja izraženo statičkim ravnomerno podeljenim opterećenjem koje dejstvuje upravno na unutrašnju stranu krila (u daljem tekstu: negativno opterećenje), a koje zavisno od obima zaštite skloništa iznosi 50, 140 ili 210 kPa;
2) posredno izložena sredstva za zatvaranje moraju u granicama dopuštenih napona da izdrže pozitivno opterećenje koje, zavisno od obima zaštite i od mesta ugradnje u prilaznom hodniku, odnosno u hodniku pomoćnog izlaza skloništa (čeono ili bočno u odnosu na pravac dejstva), iznosi 100, 200, 300, 400, 600 ili 900 kPa, i negativno opterećenje koje, zavisno od obima zaštite i od mesta ugradnje, iznosi 20, 40, 60, 80, 120 ili 180 kPa;
3) dopušteni naponi u betonu armiranobetonske konstrukcije krila sredstava za zatvaranje, određeni su u tabeli 1:
Tabela 1
Naponsko stanje
Debljina elemenata (ploča, greda) cm
Vrsta napona MPa
Marka betona MB
30
40
50
Savijanje
d ³ 12
s r
10,0
24,0
27,7
4) dopušteni naponi u armaturi armiranobetonske konstrukcije krila sredstava za zatvaranje dati su u tabeli 2:
Tabela 2
Naziv čelika
Debljina elementa (ploča, greda)
Marka betona
Armatura Æ mm
£ 12
³ 14
cm
MPa
dopušteni naponi MPa
GA 240/360
grede i ploče,
d = 12> 30
240
210
ploče, d >12
240
240
RA 400/500-2
grede i ploče,
d = 1230
330
ploče, d >12
360
grede i ploče,
d = 12
360
ploče, d >12
40 i 50
390
5) dopušteni naponi u čeličnim veznim elementima i elementima nosive konstrukcije spregnutih sredstava za zatvaranje, iznose:
- za pritisak, savijanje i istezanje,
sdop = 0,8sv
- za smicanje
tdop= 0,426sv
gde je:
sv - granica razvlačenja;
6) dopušteni ugib krila sredstva za zatvaranje iznosi 1/500 deo dužnog raspona krila, a dopušteni trajni ugib krila iznosi 1/1000 deo toga raspona, na mestu najvećeg ugiba.
U pogledu hermetičnosti sredstva za zatvaranje moraju da ispunjavaju jedan od sledećih uslova:
1) pri izlaganju unutrašnje strane sredstva za zatvaranje natpritisku od najmanje 100 Pa, na temperaturi okoline, obezbeđena je nepropusnost na prolaz vazduha, gasova, para i prašine;
2) pri izlaganju natpritisku unutrašnje strane sredstva za zatvaranje, na temperaturi okoline, prema načinu predviđenom u tački 5. ove naredbe, dopušteni pad pritiska u hermetizovanoj komori, iznosi Dp = 100 Pa.
U pogledu funkcionalnosti sredstva za zatvaranje moraju da ispunjavaju sledeće uslove:
1) sila zabravljivanja na kraju poluge za ručno zatvaranje, odnosno otvaranje sredstava za zatvaranje, ne sme da bude veća od 600 N za vrata, 400 N za kapke i 700 N za pokretne pregrade;
2) sila na kraju poluge mehanizma za pokretanje kliznih pokretnih pregrada ne sme da bude veća od 150 N;
3) vrata i kapci iz tačke 1. odredba pod 2 ove naredbe moraju da budu izrađeni tako da omogućavaju oslobađanje otvora za kretanje u slučaju potrebe, izbacivanjem njihovih krila u polje, ako su ta sredstva za zatvaranje u zatvorenom i zabravljenom položaju;
4) ako se izbacivanje krila vrši ručno, pomoću poluge, sila na kraju poluge ne sme da bude veća od 700 N;
5) ako se izbacivanje krila vrši ručno, pomoću mehanizma za izbacivanje, sila na kraju ručice mehanizma ne sme da bude veća od 250 N.
U pogledu konstrukcionih karakteristika, sredstva za zatvaranje moraju da ispunjavaju sledeće uslove:
1) da imaju prag visine najmanje 50 mm i širine najviše 300 mm, s tim što on može da bude stalan ili pokretan (pokretne pregrade sa klizno-pomičnim krilom, mogu da imaju i upušten prag);
2) da imaju mehanizam za pojedinačno ili centralno zabravljivanje i sa spoljašnje i sa unutrašnje strane, i to kod okretnih krila - na najmanje dva mesta, a kod klizno pomičnih krila - na najmanje četiri mesta;
3) da imaju mehanizam za zabravljivanje koji mora da bude obezbeđen od samootvaranja, a da se poluga pri zatvaranju kreće odozgo nadole i da kretanje bude ograničeno graničnikom. Smer pokretanja mehanizma (zatvaranje - otvaranje) mora da bude vidno obeležen;
4) da dovratnik bude opremljen sidrima za vezivanje na zidnu masu skloništa i za prenošenje opterećenja mase sredstva za zatvaranje i opterećenja prema odredbama stava 3. ove tačke, na zidove skloništa. Broj, mere i raspored sidara moraju da budu određeni proračunom tako da se uzme u obzir i raspored opterećenja na mehanizmima za zabravljivanje, šarkama i osloncima, i moraju da obezbede vezu dovratnika (okvira) sredstva za zatvaranje sa zidnom masom skloništa;
5) da budu konstruisana tako da krilo naleže na dovratnik sa strane pozitivnog opterećenja;
6) da zaptivna traka bude postavljena na krilu i da bude ugrađena tako da opterećenje preuzmu metalni delovi krila i dovratnika sredstva za zatvaranje. Zaptivna traka treba da bude zaštićena od neposrednog toplotnog dejstva.
5. U vezi sa sredstvima za zatvaranje ispituju se tehnička dokumentacija i sledeće karakteristike tih sredstava, i to:
1) tehnička dokumentacija, radi utvrđivanja njene usklađenosti sa uslovima propisanim ovom naredbom i radi utvrđivanja saobraznosti uzorka sa tehničkom dokumentacijom;
2) mere se ispituju na ravnoj i čvrstoj podlozi mernom trakom i mehaničkim merilima - etalonima.
Debljina krila sredstva za zatvaranje meri se rašljastim ili kljunastim pomičnim merilom, i to na sledećim mestima:
a) na pokretnim pregradama i vratima - na presecima dijagonala 1/6 delova površine krila i na još najmanje šest mesta ravnomerno raspoređenih duž ivice krila;
b) na kapcima - na preseku dijagonala krila i na još najmanje četiri mesta ravnomerno raspoređena duž ivice krila;
3) otpornost na mehaničko opterećenje ispituje se na sledeći način, i to:
a) otpornost na pozitivno opterećenje ispituje se tako što se:
- kao uzorak za ispitivanje koristi krilo sredstva za zatvaranje u kome je izvršeno kondicioniranje betona u vremenu od 28 dana;
- na postolje uređaja prikazanog na slici 1 postavljaju dva uzorka razdvojena čeličnim okvirom, između kojih je smešten hidraulični jastuk od gumirane sintetičke tkanine debljine 1 mm. Hidraulični jastuk ima priključke za dovod vode i ispuštanje vazduha. Na priključku za ispuštanje vazduha postavljen je manometar za merenje pritiska ispitivanja klase tačnosti 1,6;
- hidrostatički pritisak stvara priključivanjem na vodovod preko redukcionog ventila, odnosno pomoću ručne pumpe;
- pomoću stega na koje se prenose sile pritiska obezbeđuje da se uzorci ne razmiču;
- uzorci postavljaju na uređaj za ispitivanje tako da su jedan prema drugom okrenuti svojim spoljašnjim stranama;
- hidraulični jastuk napuni vodom i hidrostatički pritisak se postepeno povećava do ispitnog pritiska čija vrednost zavisi od mesta ugradnje i obima zaštite sredstva za zatvaranje, koja je određena u stavu 3. tačka 4. ove naredbe;
- merenje naprezanja materijala konstrukcije uzorka vrši pomoću otporničkog tenzometra i tenzometarskih mernih traka;
- po dve tenzometarske merne trake postavljaju na najmanje devet mesta prema slici 2;
- merenje najvećeg dopuštenog ugiba konstrukcije uzorka vrši pomoću mehaničkih ili elektronskih ugibomera klase tačnosti 1/100 mm;
- ugibomeri postavljaju u preseku dijagonala krila;
- ispitni pritisak održava jedan minut;
b) otpornost na negativno opterećenje ispituje se tako što se:
- kao uzorak za ispitivanje koristi sredstvo za zatvaranje sa dovratnikom i veznim elementima u kome je izvršeno kondicioniranje betona u vremenu od 28 dana;
- na okvir uređaja za ispitivanje, prikazanog na slici 3, učvršćuje uzorak koji je svojom unutrašnjom stranom okrenut prema hidrauličnom jastuku smeštenom između uzorka i čelične, ploče (2);
- čelični vezni elementi (šarke, zatvarači, ležajevi itd.) ispituju tenzometarskim mernim trakama postavljenim na kritičnim mestima koja su određena na osnovu statičke šeme, ili se ti elementi ispituju, odvojeno preko sile loma koja mora da bude najmanje tri puta veća od sile pri dopuštenom naprezanju;
- ugibomeri postavljaju prema slici 4;
- ispitivanje u svemu ostalom vrši kao za pozitivno opterećenje.
Ispitivanja se ponavljaju tri puta, a rezultati svih ispitivanja se beleže.
Vrednosti napona i ugiba dobijene merenjem ne smeju da budu veće od vrednosti dopuštenih napona i ugiba iz stava 3. tačka 4. ove naredbe;
Slika 1
4) hermetičnost se ispituje pojedinačno - učvršćivanjem sredstva za zatvaranje na otvor hermetizovane komore, ili u paru, sa dva uzorka postavljena prema slici 5, kada prostor između uzorka služi kao hermetizovana komora. Ispitivanje se vrši na jedan od sledeća dva načina:
a) ispitivanjem dimom - tako što se u hermetizovanom prostoru zapali 2g "Bergerove mešavine" uz istovremeno uvođenje vazduha pod pritiskom u taj prostor. Posle stabilizovanja natpritiska od 100 Pa u hermetizovanom prostoru zatvara se ventil na dovodu vazduha i vrši se kontrola prodiranja dima po obimu krila pomoću izvora svetlosti jačine najmanje 200 W u trajanju od pet minuta.
RASPORED MERNIH TRAKA ZA MERENJE NAPREZANJA KOD VRATA, KAPAKA I PREGRADA
Slika 2
Smatra se da je uzorak ispunio uslov hermetičnosti, ako za vreme ispitivanja ne dođe do prodiranja dima;
b) ispitivanjem padom pritiska - tako što se posle stabilizovanja natpritiska od 1000 Pa u hermetizovanom prostoru, ponovnim očitavanjem manometra, posle pet minuta, utvrđuje "početni pritisak" koji ne sme da bude manji od 400 Pa. Istovremeno se vrši kontrola hermetičnosti očitavanjem pada "početnog pritiska" na mikromanometru.
Smatra se da je uzorak ispunio uslov hermetičnosti ako natpritisak u hermetizovanom prostoru nije opao više od 100 Pa u odnosu na "početni pritisak", u trajanju od 5 minuta;
5) funkcionalnost se ispituje na sledeći način:
- merenjem sile zabravljivanja dinamometrom ili odgovarajućim utegama na najvećem kraku poluge, pri čemu izmerena sila ne sme da bude veća od propisane vrednosti;
Slika 3
- utvrđivanjem mogućnosti izbacivanja krila tako što se ono zajedno sa dovratnikom ugradi na portal za ispitivanje i tako ugrađeno zabravljuje zatvaračima. Korišćenjem poluga za izbacivanje ili mehanizma za izbacivanje krilo se odvaja od dovratnika pri čemu sila na kraju poluge za izbacivanje, odnosno na kraju ručice mehanizma za izbacivanje ne sme da bude veća od propisane vrednosti. Ovo ispitivanje se ponavlja tri puta:
6) konstrukcione karakteristike ispituju se vizuelno i merenjem propisanih dimenzija odgovarajućim merilima.
6. Organizacija udruženog rada koja proizvodi sredstva za zatvaranje, uz zahtev za obavljanje poslova obaveznog atestiranja koji podnosi organizaciji udruženog rada ovlašćenoj za obavljanje poslova obaveznog atestiranja, dostavlja i sledeće podatke:
1) firmu, odnosno naziv i sedište organizacije udruženog rada;
2) kratak opis sredstva za zatvaranje sa definicijom tipa prema tački 2. ove naredbe;
3) tehničku dokumentaciju;
4) dokaz o kvalitetu:
- materijala za izradu krila (betona i betonskog čelika), veznih elemenata i čelične konstrukcije;
- materijala za izradu zaptivne trake;
- zavarenih spojeva;
5) dokaz o neškodljivosti po zdravlje ljudi isparenja materijala za zaštitu od korozije posle završnog sušenja na vazduhu, u slučaju da budu izloženi povišenim temperaturama;
6) dokaz o stručnoj sposobnosti varilaca u skladu sa jugoslovenskim standardom JUS C.T3.061.
7. Uzorke za ispitivanje radi vršenja poslova obaveznog atestiranja tipa sredstva za zatvaranje odabira organizacija udruženog rada ovlašćena za obavljanje poslova obaveznog atestiranja. U okviru svakog tipa sredstva za zatvaranje, uzimaju se dva uzorka.
POLOŽAJ UGIBOMERA KOD VRATA, KAPAKA I PREGRADA
Slika 4
Slika 5
O uzimanju uzorka organizacija ovlašćena za atestiranje sastavlja zapisnik, koji sadrži:
1) firmu, odnosno naziv i sedište proizvođača;
2) naziv i tip proizvoda;
3) broj uzoraka;
4) oznake na uzorcima;
5) mesto i datum uzimanja uzoraka;
6) obaveštenje o uočenim nedostacima kao što su: vidljive greške na sredstvu za zatvaranje, nepotpuno ili pogrešno označavanje, nepostojanje uputstva za ugradnju, rukovanje i održavanje, itd.
Zapisnik potpisuju predstavnici proizvođača i predstavnici organizacije udruženog rada ovlašćene za obavljanje poslova obaveznog atestiranja.
Uzorci se posle ispitivanja vraćaju proizvođaču na čuvanje.
8. Izveštaj o ispitivanju karakteristike sredstava za zatvaranje sadrži:
1) osnovne tehničke podatke o sredstvu za zatvaranje;
2) podatke o uzimanju uzorka, i to: broj uzorka, oznake na uzorcima, mesto i datum uzimanja uzorka i broj zapisnika;
3) podatke o karakteristikama sredstva za zatvaranje utvrđenih u skladu sa tačkom 5. ove naredbe;
4) zaključak sa obrazloženjem;
5) firmu, odnosno naziv organizacije udruženog rada ovlašćene za obavljanje poslova obaveznog atestiranja, sedište i datum, potpis ovlašćenog lica i otisak pečata.
9. Za sredstva za zatvaranje za koja se ispitivanjem utvrdi da ispunjavaju propisane uslove, organizacija udruženog rada ovlašćena za obavljanje poslova obaveznog atestiranja izdaje atest, uz koji prilaže izveštaj o ispitivanju.
Atest, sa priloženim izveštajem o ispitivanju, izdaje se u tri primerka, od kojih se jedan dostavlja podnosiocu zahteva za atestiranje, jedan Saveznom zavodu za standardizaciju, a jedan zadržava organizacija udruženog rada koja je izdala atest.
Rok važenja atesta za atestirani tip sredstva za zatvaranje koji se proizvodi serijski jeste šest godina od dana izdavanja atesta ako se kontrolnim ispitivanjem izvršenim po odredbama tačke 11. ove naredbe utvrdi da su proizvedena sredstva za zatvaranje saobrazna atestiranom tipu.
Važenje izdatog tipskog atesta prestaje i kada se na atestiranom tipu sredstva za zatvaranje izvrše izmene u konstrukciji, koje utiču na propisane karakteristike sredstva. U tom slučaju, proizvođač mora o izvršenim izmenama da obavesti organizaciju udruženog rada koja je izdala atest, radi ponovnog atestiranja tog tipa sredstva za zatvaranje.
Smatra se da je sredstvo za zatvaranje snabdeveno atestom ako je proizvedeno u roku važenja atesta. Proizvođač je obavezan da sva proizvedena sredstva za zatvaranje saobrazi atestiranom tipu.
10. Sredstvo za zatvaranje za koje je izdat atest proizvođač, odnosno uvoznik označava atestnim znakom.
Atestni znak utiskuje se sa spoljašnje strane sredstva za zatvaranje u gornjem desnom uglu, a u skladu sa Naredbom o izgledu i upotrebi atestnog znaka ("Službeni list SFRJ", br. 4/79 i 31/81), pri čemu veličina "V" iz tačke 4. te naredbe mora da iznosi najmanje 50 mm.
Atestni znak kojim se označava sredstvo za zatvaranje mora da sadrži i dve slovne oznake i dve brojčane oznake. Slovne oznake se odnose na grupu i podgrupu jugoslovenskih standarda kojima pripada to sredstvo (UN), a brojčane oznake su šifre organizacija udruženog rada ovlašćenih za obavljanje poslova obaveznog atestiranja.
Pored atestnog znaka, sredstvo za zatvaranje mora da bude označeno i posebnom pločicom, koja sadrži:
1) podatke o firmi, odnosno nazivu i sedištu proizvođača;
2) oznaku vrste i tipa sredstva za zatvaranje, prema tabeli 3;
3) mere svetlog otvora i debljinu krila;
4) broj i datum izdavanja tipskog atesta;
5) proizvodni broj:
6) godinu proizvodnje.
Minimalna visina oznake iznosi 5 mm, a visina udubljenja ili izbočine - najmanje 1/10 visine oznake. Na pločicama za označavanje od nerđajućeg čelika, dubina gravure ne treba da bude veća od 0,6 mm, bez obzira na visinu oznake.
Tabela 3
Vrsta i tip |
Naziv ili svojstvo |
Oznaka |
Vrsta |
pokretne pregrade |
Pp |
vrata |
V |
|
kapci |
K |
|
Mesto ugradnje |
neposredno izloženo |
N |
posredno izloženo (zaštićeno) |
Z |
|
Zaštitno svojstvo |
otpornost na pritisak |
P |
hermetičnost |
H |
|
Smer otvaranja |
desni |
D |
levi |
L |
PRIMER OZNAČAVANJA SREDSTVA ZA ZATVARANJE
Pločice za označavanje imaju debljinu jednaku 1/25 njihove najveće dimenzije, ali ne manju od 2 mm. Izrađuju se od aluminijumskog lima, nerđajućeg čelika, bronze ili mesinga.
Pločica za označavanje pričvršćuje se na metalnu konstrukciju sredstva za zatvaranje na jedan od sledećih načina:
1) mekim lemljenjem ili tvrdim lemljenjem, direktno ili pomoću okvira;
2) upuštenim vijcima koji su učvršćeni punktiranjem ili mekim lemljenjem;
3) zakovicama.
Debljina pločice za označavanje može se smanjiti na 1 mm, ako je pločica pričvršćena pomoću okvira ili ako je meko lemljena ili tvrdo lemljena po celoj ivici.
11. Kontrola saobraznosti sredstva za zatvaranje atestiranom tipu vrši se tri godine posle izdavanja atesta.
Kontrolu saobraznosti sredstva za zatvaranje vrši organizacija udruženog rada ovlašćena za obavljanje poslova obaveznog atestiranja koja je izdala atest.
Prilikom kontrole saobraznosti ispituju se karakteristike predviđene u tački 4. ove naredbe.
Za kontrolu saobraznosti koristi se jedan uzorak koji se uzima po postupku utvrđenom ovom naredbom.
Ako se ispitivanjem utvrdi da tri ili više karakteristika sredstva za zatvaranje ne ispunjavaju uslove propisane u tački 4. ove naredbe atest se oduzima.
Ako se ispitivanjem utvrdi da jedna karakteristika ili dve karakteristike ne zadovoljavaju zahteve propisane u tački 4. ove naredbe, atest se povlači, a ispitivanje karakteristike ili karakteristika koje nisu zadovoljile, ponavlja se na dvostrukom broju uzoraka. Posle tako ponovljenog ispitivanja, atest se potvrđuje ako su rezultati pozitivni ili se oduzima ako su rezultati negativni.
12. Za obavljanje poslova obaveznog atestiranja sredstva za zatvaranje Savezni zavod za standardizaciju može ovlastiti organizaciju udruženog rada koja ispunjava sledeće uslove:
a) raspolaže sledećom opremom:
1) mernim trakama, pomičnim merilima i mikrometarskim merilima ili etalonima za merenje osnovnih dimenzija, zazora i tolerancija propisanih odredbama ove naredbe;
2) preciznom vagom sa opsegom merenja do 100 kg, i sa tačnošću merenja 100 g;
3) uređajem za ispitivanje otpornosti na pozitivno opterećenje (pritisak) sa hidrauličnim jastukom ili hidrostatičkom komorom opsega natpritiska do 1200 kPa i sa mogućnošću održavanja i merenja ispitnog pritiska;
4) uređajem za ispitivanje otpornosti na negativno opterećenje sa hidrauličnim jastukom ili hidrostatičkom komorom, opsega natpritiska do 250 kPa, sa mogućnošću održavanja i merenja ispitnog pritiska;
5) uređajem za merenje i registrovanje pritiska po jedinici vremena, sa najmanje dva davača pritiska, uz mogućnost merenja viših vrednosti;
6) višekanalnim uređajem za merenje naprezanja u materijalu sa istovremenom mogućnošću registrovanja toka krivulje promene naprezanja;
7) odgovarajućim brojem tenzometarskih mernih traka i mehaničkih ili elektronskih ugibomera klase tačnosti 1/100 mm;
8) uređajem za ispitivanje hermetičnosti, sa instrumentima za očitavanje pada pritiska u jedinici vremena i svetlosnim izvorom jačine 500 W za uočavanje prodora dima;
9) portalom za ispitivanje funkcionalnosti sredstva za zatvaranje;
10) dinamometrom ili tegovima za merenje sila zatvaranja i izbacivanja krila sredstava za zatvaranje;
b) ima radnike za obavljanje poslova ispitivanja sredstava za zatvaranje sa sledećim stručnim kvalifikacijama:
- diplomirani inženjer tehničke struke sa najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima ispitivanja sredstava za zatvaranje ili na poslovima ispitivanja karakteristika armiranobetonskih ili spregnutih konstrukcija - ako je u pitanju radnik koji rukovodi ispitivanjima sredstava za zatvaranje;
- diplomirani inženjer tehničke struke (najmanje jedan) i dva stručna radnika tehničke struke sa srednjom stručnom spremom, sa najmanje tri godine radnog iskustva na poslovima ispitivanja karakteristika sredstava za zatvaranje ili armirano-betonskih i spregnutih konstrukcija - ako su u pitanju stručni radnici za sprovođenje ispitivanja sredstava za zatvaranje.
13. Organizacija udruženog rada ovlašćena za obavljanje poslova obaveznog atestiranja sredstava za zatvaranje dužna je da izvrši atestiranje u roku od šezdeset dana od dana uzimanja uzoraka.
14. Ova naredba stupa na snagu po isteku jedne godine od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".