PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU PLANA IZDAVANJA PRIGODNIH POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA I MOTIVA REDOVNIH IZDANJA POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA("Sl. glasnik RS", br. 99/2015, 39/2016 i 80/2016) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se Plan izdavanja prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica i motivi redovnih izdanja poštanskih maraka i vrednosnica, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Prigodne poštanske marke i vrednosnice se izdaju prema Planu izdavanja, a redovne poštanske marke i vrednosnice prema motivima utvrđenim u Planu iz člana 1. ovog pravilnika.
Danom početka primene ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o utvrđivanju Plana izdavanja prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica i motiva redovnih izdanja poštanskih maraka i vrednosnica ("Službeni glasnik RS", br. 135/14, 35/15, 43/15, 62/15 72/15, 82/15 i 90/15).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 1. januara 2016. godine.
Samostalni član Pravilnika o izmeni i dopunama
Pravilnika o utvrđivanju plana izdavanja prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica i motiva redovnih izdanja poštanskih maraka i vrednosnica
("Sl. glasnik RS", br. 39/2016)
Član 2
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije."
PLAN IZDAVANJA PRIGODNIH POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA
I PRIGODNE POŠTANSKE MARKE I VREDNOSNICE
Izdavanjem prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se značajni jubileji, događaji i datumi iz nacionalne i svetske istorije, kulture, umetnosti, nauke, prirodne lepote i bogatstva naše zemlje i druge manifestacije, kao što su:
1. Srpski manastiri na listi kulturne baštine Uneska;
2. Lunarni horoskop - Godina majmuna;
3. 125 godina Srpskog geološkog društva;
4. Vaskrs;
5. Zaštićene životinjske vrste - WWF;
6. Nauka;
7. Fauna;
8. Evropa - Razmišljaj zeleno;
9. Evropska zaštita prirode;
10. XXXI Olimpijske igre - Rio de Žaneiro 2016;
11. 23. svetski kongres vizantologa - Beograd 2016;
12. 50 godina BITEF-a;
13. 100-godišnjica bitke na Kajmakčalanu;
14. 75 godina od osnivanja Užičke republike;
15. Radost Evrope;
16. Dan marke;
17. Božić;
18. Sećanje na žrtve Drugog svetskog rata - Kragujevac 1941;
19. Muzejski eksponati;
20. Dečja marka;
21. Umetnost;
22. 150 godina od izdavanja prve poštanske marke u Srbiji;
23. 125 godina od patenta Teslinog transformatora;
24. 150 godina od rođenja dr Vojislava M. Subotića.
1. Srpski manastiri na listi kulturne baštine Uneska
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka biće predstavljeni srpski manastiri koji se nalaze na listi kulturne baštine Uneska: Gračanica, Pećka patrijaršija, Visoki Dečani i Bogorodica Ljeviška.
2. Lunarni horoskop - Godina majmuna
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 2016. godina kao Godina majmuna u lunarnom horoskopu, koja počinje 8. februara 2016. godine.
3. 125 godina Srpskog geološkog društva
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se veliki jubilej Srpskog geološkog društva, jednog od najstarijih u Evropi. Članovi društva su bili brojni istraživači i naučnici, kao što su Jovan Žujović, Jovan Cvijić, Sava Urošević, Milutin Milanković i Vladimir Laskarev. Na inicijativu članova društva osnovani su Seizmološki zavod, Prirodnjački muzej, Geološki institut, kao i druga naučna društva u Srbiji.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se Vaskrs, najveći hrišćanski praznik kojim se proslavlja Hristovo vaskrsenje
5. Zaštićene životinjske vrste - WWF
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka predstaviće se ugrožene vrste faune na našem području i realizovaće se u saradnji sa Svetskom fondacijom za prirodu - WWF (World Wide Fund for Nature), u cilju očuvanja retkih i ugroženih životinjskih vrsta.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se godišnjice:
- 50 godina Matematičke gimnazije u Beogradu
Kao škola od posebnog interesa za Republiku Srbiju, Matematička gimnazija u Beogradu je jedinstvena srednja škola u našoj zemlji za talentovane učenike u oblasti matematike, informatike i prirodnih nauka. Postignuti rezultati učenika su jedinstveni u svetu, na međunarodnim takmičenjima osvojili su preko 400 medalja. Škola je dobitnik Dositejeve nagrade, republičke nagrade Vuk Karadžić, Svetosavske nagrade i nagrade Evropskog pokreta u Srbiji za doprinos Evropi u 2011. godini. Gimnazija je primljena u Evropski savet visokih sposobnosti.
- 225 godina Karlovačke gimnazije
Karlovačka gimnazija je najstarija srpska gimnazija, osnovana 1791. godine, na padinama Fruške gore u Sremskim Karlovcima. Nastavni jezik je, kao i u mnogim drugim školama tog vremena, bio latinski, a učili su se nemački, istorija, zemljopis, prirodne nauke, antropologija, rimske starine, fizika, logika i moralka. Kasnije je uveden i grčki jezik. Danas je u ovoj zgradi filološka gimnazija u kojoj postoje dva smera, i to: klasični jezici i savremeni jezici (pored odabira dva jezika obavezan je i latinski). Bivši đaci ove gimnazije su Sima Milutinović Sarajlija, Dimitrije Davidović, Branko Radičević i Jovan Sterija Popović.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka biće predstavljene životinjske vrste našeg područja.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka Srbija se pridružuje ostalim evropskim poštanskim operatorima koji svake godine štampaju ove marke sa istom temom za sve zemlje, a pod pokroviteljstvom asocijacije javnih poštanskih operatora PostEvropa (PostEurop). Ova izdanja imaju zadatak da naglase saradnju zemalja u domenu poštanskog saobraćaja i državnih filatelističkih odseka, da probude svest o zajedničkim korenima, kulturi i istoriji evropskih zemalja i njihovim zajedničkim ciljevima. U 2016. godini tema maraka emisije Evropa biće, Razmišljaj zeleno (Think green).
Izdavanjem ove emisije prigodnih poštanskih maraka biće predstavljene prirodne lepote naše zemlje.
10. XXXI Olimpijske igre - Rio de Žaneiro 2016
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka sa motivima odgovarajućih sportova obeležiće se Olimpijske igre u Rio de Žaneiru.
11. 23. svetski kongres vizantologa - Beograd 2016
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 23. međunarodni kongres vizantijskih studija, koji će se održati u Beogradu, od 22-27. avgusta 2016. godine, u organizaciji SANU i Srpskog komiteta za vizantologiju.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se održavanje jubilarnog, Pedesetog Beogradskog internacionalnog teatarskog festivala. BITEF je bio i ostao prozor u svet, osvežavajući dah koji donosi moderne teatarske tendencije iz sveta.
13. 100 godišnjica bitke na Kajmakčalanu
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se čuvena bitka na Solunskom frontu, vođena između Kraljevine Srbije i Kraljevine Bugarske. Bitka je vođena između 12. i 30. septembra 1916. godine, kada je srpska armija uspela da zauzme vrh planine Kajmakčalan, Sveti Ilija, na visini od 2 524 metra. Bitka je ostala zapamćena u istoriji po velikom broju žrtava koje je pretrpela srpska vojska i po nadmorskoj visini na kojoj je vođena. Ovom pobedom srpska vojska je uspela da zaustavi bugarsku ofanzivu vođenu protiv položaja francuskog generala Morisa Saraja.
14. 75 godina od osnivanja Užičke republike
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 75 godišnjica nastanka Užičke republike, prve veće oslobođene teritorije u okupiranoj Evropi u II svetskom ratu. Ovo je bila teritorija zapadne Srbije i Šumadije, koja se od 24. septembra do 29. novembra 1941. godine nalazila pod kontrolom Narodnooslobodilačkog partizanskog pokreta. U oslobođenom Užicu je bio centar ustanka u Jugoslaviji i u njemu se nalazilo vojno i političko rukovodstvo NOP-a - Vrhovni štab i Centralni komitet KPJ. U Užicu je bila i jedina fabrika oružja u okupiranom delu Evrope u kojoj se proizvodilo oružje za borbu protiv fašizma, a u tom periodu je izlazio i list "Borba".
Izdavanje ove stalne emisije prigodnih poštanskih maraka posvećeno je dečjoj međunarodnoj manifestaciji Radost Evrope, koja se svake godine održava u Beogradu početkom oktobra meseca, a koju organizuje Dečji kulturni centar u Beogradu. Motivi na markama ove emisije su odabrani dečji radovi sa međunarodnog likovnog konkursa Radost Evrope koji realizuje Dečji kulturni centar u Beogradu.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih marka i vrednosnica obeležiće se Dan poštanske marke. Prvi Dan marke proslavljen je u Austriji 1935. godine, a prvo izdanje poštanskih maraka u Srbiji, pod nazivom Dan marke, obeleženo je 31. oktobra 1989. godine.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se Božić, jedan od najvećih hrišćanskih praznika, kojim se proslavlja rođenje Hristovo.
18. Sećanje na žrtve Drugog svetskog rata - Kragujevac 1941.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih marka i vrednosnica obeležiće se 75 godišnjica od masakra (Kragujevački oktobar) koji su počinile jedinice nacističke Nemačke nad civilnim stanovništvom Kragujevca i okolnih sela, 19, 20. i 21. oktobra 1941. godine. U ovom zločinu je streljano, prema novijim istorijskim podacima, 2.796 stanovnika Kragujevca i okolnih mesta, a među njima je bilo i 300 kragujevačkih učenika i petnaestoro dece, starosti između 8 i 15 godina. U spomen na žrtve streljanja prostor kragujevačkih Šumarica je pretvoren u spomen-park. U okviru kompleksa nalazi se 10 spomenika podignutih na humkama streljanih, a prvi od njih, nazvan Spomenik bola i prkosa, podignut je 1959. godine.
Izdavanjem ove emisije maraka i vrednosnica predstaviće se odabrani eksponati iz bogatih fundusa naših nacionalnih muzeja.
Izdavanje ove serije prigodnih poštanskih marka i vrednosnica ima za cilj da se podstakne interesovanje najmlađe populacije za poštanske marke i vremenom obezbedi podmladak u filateliji i kolekcionarstvu. Ove marke, osim zabavnih, imaju i edukativne i vaspitne sadržaje u animiranom obliku. Crtežom prilagođenim deci biće prikazane pojedine teme o kojima deca inače uče u školama, kao što su: poznati naučnici i pojave koje oni izučavaju, istorijske ličnosti i događaji, sportski junaci, kućni ljubimci i odnos prema njima i junaci iz poznatih bajki.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se godišnjice rođenja sledećih velikana:
- 125 godina od rođenja Stanislava Vinavera
Stanislav Vinaver (Šabac 1891 - Niška Banja 1955) je srpski pesnik i prevodilac, satiričar, novinar, književnik i esejista. Bio je pripadnik grupe novih modernističkih srpskih književnika i kao pesnik i esejista, utemeljivač ekspresionističkog pokreta. Napisao je Manifest ekspresionističke škole, a među najpoznatijim delima su i: Zbirka simbolističke poezije Mjeća, Priče koje su izgubile ravnotežu, Misli, Varoš zlih volšebnika, Gromobran svemira, Čuvari sveta, Ikarov let, Ratni drugovi, Evropska noć, Jezik naš nasušni i Zanosi i prkosi Laze Kostića. Vinaver je prvi preveo Hašekovog Dobrog vojnika Švejka, Rableov Gargantuu i Pantagruela, Kerolovu Alisu u zemlji čuda i Tvenove Doživljaje Toma Sojera.
- 125 godina od rođenja Lajoša Zilahija
Lajoš Zilahi (Nađsalonta, Transilvanija 1891 - Novi Sad 1974) je mađarski pisac i dramaturg. Jedan je od vodećih, ako ne i najčitaniji prozni mađarski autor dvadesetog veka. Nekoliko njegovih romana je prevedeno na desetine jezika, a najpoznatija dela su: Ararat, Samrtno proleće, Kad duša zamire, Zarobljenici, Voda nešto nosi, Dva zatvorenika, Dezerter, Osveta oružja, Besan anđeo i Purpurni vek.
- 125 godina od rođenja Mihaila Bulgakova
Mihail Afanasjevič Bulgakov (Kijev 1891 - Moskva 1940) je ruski pisac, dramaturg i pozorišni reditelj. Pisao je na ruskom jeziku. Autor je velikog broja pripovedaka, priča, feljtona, pozorišnih komada, dramatizacija, filmskih scenarija i operskih libreta. Najpoznatija dela su: romani Majstor i Margarita, Život gospodina de Molijera, Pozorišni roman, Bela Garda, Kopito inženjera, drame Dani Turbinovih, Beg, Robovanje licemera ili Molijer, Adam i Eva, Batum, Poslednji dani ili Puškin, Priglupi Žurden, komedije Zojkin stan, Ivan Vasiljevič i ciklus priča Beleške mladog lekara.
- 125 godina od rođenja Tina Ujevića
Augustin Tin Ujević (Vrgorac 1891 - Zagreb 1955) je jedan od najvećih jugoslovenskih i hrvatskih pesnika. Augustin Tin Ujević je bio originalan talenat, snažan i plodan stvaralac, pesnik snažnog senzibiliteta i prefinjenog ukusa, kritičar, esejista i feljtonista. On je svojim prisustvom u književnosti između I i II svetskog rata živo uticao na njen tok i razvoj i bio je dobar znalac više stranih jezika. Prevodio je M. Prusta, Remboa, Poa. Najznačajnija dela su mu: Lelek sebra, Kolajna, Dva glavna bogumila, Nedjelja maloljetnih, Auto na korzu, Ojađeno zvono, Ljudi za vratima gostionice, Skalpel kaosa, Žedan kamen na studencu, kao i pesme: Svakidašnja jadikovka, Kolajna, Misao na nju, Visoki jablani, Odlazak i Oproštaj.
- 150 godina od rođenja Vasilija Kandinskog
Vasilij Kandinski (Moskva 1866 - Nej na Seni 1944) je ruski slikar koji je posedovao vrlo visoku slikarsku inteligenciju i imao istančan osećaj za boje i forme. Svim je bojama dao dublji unutrašnji značaj i asocijacije pa ih je stavljao pored suprotnih boja. Osnovao je grupu Plavi jahač i autor je veoma uticajne knjige O duhovnosti u umetnosti. Prošao je dug slikarski put od ekspresionizma, apstrakcije i konstruktivizma sa geometrijskim slikama. Slično kao u muzici delio je svoja dela u tri kategorije: improvizaciju, impresiju i kompoziciju. Njegova dela spadaju u umetnički pokret danas poznat kao apsktraktni ekspresionizam (Fuga, Amazonka na konju, Jesen u Murnau, Nina Kandinski, Jesen u Bajernu, Bela linija, Improvizacija 209, Kompozicija X).
- 175 godina od rođenja Laze Kostića
Laza Kostić (Kovilj 1841 - Beč 1910) je srpski književnik, pesnik, novinar, dramski pisac, prevodilac i estetičar, jedan je od najznačajnijih književnika srpskog romantizma. Pisao je: lirske i epske pesme; balade i romanse; pripovetke: Čedo vilino, Maharadža i Mučenica; tri drame: Maksim Crnojević, Pera Segedinac, Uskokova ljuba ili Gordana; estetičku raspravu Osnova lepote u svetu s osobenim obzirom na srpske narodne pesme; filosofski traktat Osnovno načelo; Kritički uvod u opštu filosofiju i veliku monografiju O Jovanu Jovanoviću Zmaju (Zmajovi), njegovom pevanju, mišljenju i pisanju i njegovom dobu. Među najpoznatijim delima su mu Među javom i med snom, kao i Santa Maria della Salute. Značajni su i njegovi prevodi Šekspira: Hamlet, Romeo i Julija i Ričard III.
- 175 godina od rođenja Antonjina Dvoržaka
Antonjin Dvoržak (Nelahozeves 1841 - Prag 1904) je češki kompozitor i dirigent romantične muzike. Uspešno je kombinovao narodnu muziku sa simfonijskom i kamernom muzikom. Stvarao je simfonije (najpoznatija je u e-molu Simfonija Novog Sveta), opere (Rusalka, Jakobin, Đavo i Kaća) simfonijske poeme, pesme, uvertire, orkestarske kompozicije, kamernu muziku kao i koncerte za violinu, violončelo, klavir i orkestar, Humoresku i Slovenske igre. Dvoržak je bio sledbenik neoromantizma i jedan je od tvoraca češke nacionalne škole.
- 225 godina od rođenja Sime Milutinovića Sarajlije
Simeon Milutinović - Sima Sarajlija (Sarajevo 1791 - Beograd 1847) je bio srpski pesnik. U Nemačkoj je slušao filozofiju i upoznao se sa uglednim nemačkim književnicima (Gete) i tom prilikom je štampao svoj ep Serbijanku. Po povratku je postao Njegošev vaspitač na Cetinju, a kasnije carinik, policajac, sekretar ministarstva i član apelacije. Bavio se pisanjem stihova, politikom, istoriografijom, lingvistikom. Ostala važnija dela su: epske pesme Trojebratstvo i Trojesestarstvo, drama iz istorije Crne Gore Dika crnogorska, tragedija Obilić, jedna zbirka lirskih pesama i dva istorijska spisa: Istorija Srbije, koja obuhvata samo vreme od 1813-1815. godine i Istorija Crne Gore od davnih do novijeg vremena.
22. 150 godina od izdavanja prve poštanske marke
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 150 godina od izdavanja prve poštanske marke u Srbiji. Prva novinska marka Kneževine Srbije štampana je 13. maja 1866. godine u Praviteljstvenoj knjigopečatnji u Beogradu i služila je za naplatu poštanskih taksa za novine. Prva redovna poštanska marka sa likom Kneza Mihajla Obrenovića, objavljena je 13. jula 1866. godine i štampana je u Carskoj državnoj štampariji u Beču.
23. 125 godina od patenta Teslinog transformatora
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 125 godina od patenta Teslinog transformatora. Nikola Tesla, jedan od najblistavijih umova čovečanstava, rođen je 10. jula 1856. godine u selu Smiljane u Lici, u tadašnjoj Austrougarskoj Carevini. Najpoznatiji srpski i svetski naučnik, Nikola Tesla je 1891. godine izumio i patentirao Teslin transformator, koji služi za proizvodnju visokog napona naizmenične struje i ima višestruku upotrebu.
24. 150 godina od rođenja dr Vojislava M. Subotića
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka obeležiće se 150 godina od rođenja primarijusa dr Vojislava M. Subotića. Primarijus dr Subotić, rođen je 24. decembra 1866. godine u selu Ramaći, srez Gružanski, okrug Kragujevački, u svešteničkoj porodici. Doktor Subotić je postavio temelje Sudske psihijatrije u Srbiji, bio je učesnik balkanskih i Prvog svetskog rata, a drugog septembra 1921. godine, izabran je za predsednika Srpskog lekarskog društva. Objavio je pet značajnih knjiga i trideset osam stručnih radova u zemlji i inostranstvu, bio je redaktor i autor velikog broja publikacija koje su od velike važnosti za izučavanje istorije Srpskog lekarskog društva i istorije srpske medicine u tom periodu. Umro je u Beču 1922. godine.
II MOTIVI REDOVNIH IZDANJA POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA
1. MIHAJLO PUPIN
Mihajlo Pupin (1854-1935) je srpski naučnik, fizičar, pronalazač, profesor na Univerzitetu Kolumbija, nosilac jugoslovenskog odlikovanja Beli orao Prvog reda, dobitnik Pulicerove nagrade za autobiografsko delo, kao i mnogih naučnih nagrada i priznanja. Pupin je bio član Srpske kraljevske akademije, član Američke akademije nauka i počasni doktor na 18 univerziteta.
2. RADOMIR PUTNIK
Radomir Putnik, srpski vojskovođa, vojvoda, načelnik Glavnog generalštaba Vojske Kraljevine Srbije u Prvom svetskom ratu, rođen je u Kragujevcu 1847. godine a umro je u Nici 1917. godine. U prvom svetskom ratu je organizovao odbrambeni plan srpske vojske koja je u Cerskoj bici nanela prvi poraz Centralnim silama. Posle pobede u Kolubarskoj bici, vojskovođa Radomir Putnik je bio nadaleko poznat, po taktici i ratnoj veštini.
3. ŽIVOJIN MIŠIĆ
Živojin Mišić je bio srpski i jugoslovenski vojvoda. Rođen je 1855. godine u Struganiku a umro je 1921. godine u Beogradu. Učestvovao je u svim srpskim ratovima od 1876. do 1918. godine. Komandovao je srpskom Prvom armijom u Kolubarskoj bici, a prilikom proboja Solunskog fronta bio je načelnik Vrhovne komande.
4. MILUNKA SAVIĆ GLIGOROVIĆ
Milunka Savić Gligorović je bila srpska heroina Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, dobrovoljac, narednik u najelitnijem Drugom puku srpske vojske "Knjaz Mihajlo" i žena sa najviše odlikovanja u istoriji ratovanja. Rođena je 1890. godine u Koprivnici a umrla je 1973. godine u Beogradu. Zbog neizmerne hrabrosti francuzi su je prozvali "srpska Jovanka Orleanka". Ona je jedina žena u svetu koja je odlikovana francuskim ordenom Ratni krst sa zlatnom palmom, a dobila je i dva francuska ordena Legije časti, medalju "Miloš Obilić" i Karađorđevu zvezdu sa mačevima.
5. NADEŽDA PETROVIĆ
Nadežda Petrović je poznata srpska slikarka, rođena u Čačku 1873. godine a umrla u Valjevu 1915. godine. Bila je dobrovoljac - bolničarka u Prvom svetskom ratu i Prvom balkanskom ratu i jedna od osnivača "Kola srpskih sestara", umetničkog društva "Lada" i prve jugoslovenske kolonije (Sićevo i Pirot, 1905. godine). U njenu čast u Čačku se od 1960. godine, održava slikarsko bijenale pod nazivom "Memorijal Nadežde Petrović".