PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU PLANA IZDAVANJA PRIGODNIH POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA I MOTIVA REDOVNIH IZDANJA POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA("Sl. glasnik RS", br. 91/2016) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se Plan izdavanja prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica i motivi redovnih izdanja poštanskih maraka i vrednosnica, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Prigodne poštanske marke i vrednosnice izdaju se prema Planu izdavanja, a redovne poštanske marke i vrednosnice prema motivima utvrđenim u Planu iz člana 1. ovog pravilnika.
Danom početka primene ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o utvrđivanju Plana izdavanja prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica i motiva redovnih izdanja poštanskih maraka i vrednosnica ("Službeni glasnik RS", br. 99/15, 39/16 i 80/16).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 1. januara 2017. godine.
PLAN IZDAVANJA PRIGODNIH POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA
I. PRIGODNE POŠTANSKE MARKE I VREDNOSNICE
Izdavanjem prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se značajni jubileji, događaji i datumi iz nacionalne i svetske istorije, kulture, umetnosti, nauke, prirodne lepote i bogatstva naše zemlje i druge manifestacije, kao što su:
1. Lunarni horoskop - Godina petla;
2. Vaskrs;
3. 100. godišnjica Topličkog ustanka;
4. 25. godišnjica osnivanja Organizacije za crnomorsku ekonomsku saradnju (BSEC);
5. Zaštićene životinjske vrste;
6. Velikani srpskog glumišta;
7. Nauka;
8. Gradovi Srbije;
9. 150 godina od predaje ključeva grada Beograda knezu Mihailu Obrenoviću;
10. Flora;
11. 125 godina Srpske književne zadruge;
12. Evropa: Tvrđave;
13. Muzejski eksponati;
14. Evropska zaštita prirode;
15. Ljubičevske konjičke igre;
16. Radost Evrope;
17. Božić;
18. 800 godina od krunisanja Stefana Prvovenčanog za kralja;
19. Dan marke;
20. Umetnost;
21. Dečja marka.
1. Lunarni horoskop - Godina petla
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se 2017. godina kao Godina petla u lunarnom horoskopu.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se Vaskrs, najveći hrišćanski praznik kojim se proslavlja Hristovo vaskrsenje.
3. 100. godišnjica Topličkog ustanka
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se 100 godina od Topličkog ustanka. Toplički ustanak je bio srpski ustanak protiv bugarske i austrougarske okupacije za vreme Prvog svetskog rata. Trajao od 21. februara do 25. marta 1917. godine. To je bio jedini "ustanak iza frontova", odnosno jedini ustanak u nekoj državi okupiranoj od Centralnih sila tokom celog Prvog svetskog rata. Izbijanju ustanka na prvom mestu je doprineo brutalan režim u okupiranim oblastima. Neposredan povod ustanka je mobilizacija koju su bugarske vlasti htele da izvrše na teritoriji Toplice. Ustanak je organizovao Kosta Vojinović Kosovac, a Kostu Milanovića Pećanca je srpska vrhovna komanda poslala da preuzme vođenje ustanka. Najveće borbe su vođene u dolini Južne Morave, na Kopaoniku i na severu Kosova. Opštim narodnim ustankom stvorena je takozvana "Toplička slobodna republika", koja je obuhvatala teritoriju Toplice, Jablanice, Jastrepca i istočnih i srednjih predela Kopaonika. Od strane znatno brojnijih i naoružanijih okupatorskih, najvećim delom bugarskih vojnika, ustanak je ugušen u jesen 1917. godine.
4. 25. godišnjica osnivanja Organizacije za crnomorsku
ekonomsku saradnju (BSEC)
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se 25. godišnjica osnivanja Organizacije za crnomorsku ekonomsku saradnju (BSEC). Republika Srbija, koja je aktuelni predsedavajući ove organizacije u periodu od 1. jula do 31. decembra 2016. godine, će i u 2017. godini biti član Trojke. Domaćin organizacije je Turska, u kojoj će se tokom juna 2017. godine, kao centralna svečanost obeležavanja jubileja, održati Samit šefova država i vlada.
5. Zaštićene životinjske vrste
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica predstaviće se ugrožene vrste faune na našem području i realizovaće se u saradnji sa našim stručnim institucijama u ovoj oblasti (Prirodnjački muzej u Beogradu, Biološki institut, Zavod za zaštitu prirode Srbije), a sve u cilju očuvanja retkih i ugroženih životinjskih vrsta.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće život i delo velikana srpskog glumišta: Olivere Marković, Marije Crnobori, Ružice Sokić, Bekima Fehmijua, Bore Todorović, Nikole Simić, Vlastimira Đuze Stojiljković i Dragana Nikolića.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se godišnjice:
- 150 godina od rođenja Koste Stojanovića
Kosta Stojanović (rođen 2. oktobra 1867. godine u Aleksincu - Kneževina Srbija a umro 3. januara 1921. godini u Beogradu - Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca), je bio naučnik iz oblasti matematike, fizike, mehanike, sociologije i ekonomije. Smatra se utemljivačem matematičke ekonomije i pretečom kibernetike u Srbiji. Bio je profesor Velike škole i Beogradskog univerziteta. Imao je i bogatu političku karijeru. Osam puta je biran za ministra u Kraljevini Srbiji i Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca.
- 150 godina od rođenja Marije Kiri
Marija Kiri (rođena 7. novembra 1867. godine u Varšavi-Poljska a umrla 4. jula 1934. godine u Salanšu - Francuska), je bila naučnik iz oblasti fizike i hemije. Imala je francusko i poljsko državljanstvo. Vršila je istraživanja iz hemije i fizike i najveća dostignuća su joj bila: rad na teoriji radioaktivnosti, tehnika razdvajanja radioaktivnih izotopa, kao i otkriće dva nova hemijska elementa - radijuma i polonijuma. Osnivač je nove grane hemije, radiohemije. Dvostruka je dobitnica Nobelove nagrade, prvi put zajedno sa suprugom Pjerom Kirijem i naučnikom Aijem Bekerelom 1903. godine iz oblasti fizike za naučna dostignuća u ispitivanju radioaktivnosti, a drugi put 1911. godine iz oblasti hemije za izdvajanje elementarnog radona.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica predstaviće se tri grada: Beograd, Novi Sad i Niš.
- Beograd je glavni grad Republike Srbije. Nalazi se na ušću Save u Dunav na obodu Panonske ravnice. Prva utvrđenja na prostoru današnjeg Beograda gradili su Kelti u 3. veku p. n. e. i zvali su ga Singidunum. Bio je vojno utvrđenje u doba Rimljana i oko njega su se sporili i ratovali Turci, Austrijanci i Mađari. Grad se nalazi na raskrsnici puteva koji povezuju jugoistočnu Evropu sa Malom Azijom i Bliskim istokom. Danas je Beograd grad sa oko 2 miliona stanovnika i ima 17 opština. Rekom Dunavom i plovnim putem je spojen sa podunavskim zemljama poput Austrije i Nemačke. Beograd je svojom lepotom i znamenitostima, kao što su: Kalemegdan, Kula Sibinjanin Janka na Gardošu, Skadarlija, Avala, Konak Knjeginje Ljubice, Hram Svetog Save, Saborna crkva, Bajrakli džamija, Veliko ratno ostrvo, Jevremovac botanička bašta, kula Nebojša, kao i druge znamenitosti, veoma privlačna i zanimljiva destinacija koja sve više privlači veliki broj turista, od kojih znatan broj dolazi i brodom.
- Novi Sad je drugi grad u Srbiji po broju stanovnika i najveći grad Autonomne pokrajine Vojvodine. Nalazi se u Panonskoj ravnici na severnim obroncima Fruške gore, na obalama Dunava i Malog bačkog kanala (granica Bačke i Srema). U 4. veku p.n.e. na području današnjeg Petrovaradina, Kelti podižu utvrđenje. Od tada tim područjem su vladali Rimljani (u 1. veku n. e.), Huni, Ostrogoti (5. vek), Gepidi (5-6. vek), Langobardi (6. vek), Vizantija, Avari (6-8. vek) i Franci (8. vek), Bugarsko carstvo (9. vek). U 11. veku utvrđenjem vlada sremski vojvoda Sermon, pa srednjovekovna Kraljevina Ugarska. U 16. veku Petrovaradin pada pod osmansku vlast, a zatim ga osvajaju Austrijanci (Habzburzi). Na početku habzburške vladavine, krajem 17. veka, građanima pravoslavne veroispovesti bilo je zabranjeno da stanuju u Petrovaradinu, pa su Srbi 1694. godine osnovali novo naselje na levoj obali Dunava, iz koga će se razviti današnji Novi Sad. Prvobitni stanovnici naselja bili su ogromnom većinom Srbi, ali i Nemci, Jevreji, Mađari, Jermeni, Bugari, Cincari i Grci, o čijem prisustvu govore mnogi arhitektonski i kulturni spomenici. 1708. godine naselje postaje sedište Bačkog vladike. Grad je dobio ime Novi Sad (lat. Neoplanta) 1748. godine. Dugo vremena je bio centar srpske kulture, zbog čega je dobio ime "Srpska Atina".
- Niš je najveći grad u jugoistočnoj Srbiji, sedište Nišavskog upravnog okruga i treći po veličini grad u Srbiji (posle Beograda i Novog Sada). Nalazi se 237 kilometara jugoistočno od Beograda na reci Nišavi, nedaleko od njenog ušća u Južnu Moravu. Niš je bio administrativni, vojni i trgovinski centar različitih država i carstava kojima je, tokom svoje duge istorije, pripadao. Na prostoru današnjeg Niša, u antičkom gradu Naisu rođeni su rimski carevi Konstantin Veliki i Konstancije III. Tokom istorije, teritorijom na kojoj se današnji grad nalazi prošli su Dardanci, Tračani, Iliri, Kelti, Rimljani, Huni, Avari, a zatim i Vizantinci, Srbi, Bugari i Osmanlije. U više navrata grad su zauzimali Mađari i Austrijanci. Od Turaka je oslobođen 1878. godine i od tada se ponovo nalazi u sastavu Srbije, s kratkim prekidima u toku Prvog i Drugog svetskog rata, kada je bio pod okupacijom. Uticaj različitih naroda koji su živeli na teritoriji današnjeg grada Niša primećuje se u kulturnom nasleđu grada, pre svega u njegovoj arhitektonskoj raznovrsnosti. Prvo naselje na teritoriji današnjeg Niša (lat. Naissus) osnovali su Kelti u 3. veku pre nove ere, a sam grad je ime dobio po reci Nišavi (Naissa) koju su keltski prastanovnici zvali "Vilina reka" (Navissos).
9. 150 godina od predaje ključeva grada Beograda knezu Mihailu Obrenoviću
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se 150 godina od predaje ključeva grada Beograda knezu Mihailu Obrenoviću, kome je sultan u Carigradu uručio ferman o predaji gradova Beograda, Smedereva, Šapca i Kladova. Ferman o predaji gradova je svečano predstavljen na Kalemegdanu a tome su prisustvovali srpski velikodostojnici, predstavnici velikih sila, predstavnici turske i srpske vojske kao i građani Beograda. Pošto je pročitan ferman, komadant poslednjeg garnizona turske vojske Ali Riza paša je 19. aprila 1867. godine, simbolično predao ključeve knezu Mihailu Obrenoviću. Poslednji odred turske vojske je napustio Beograd 24. aprila 1867. godine.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica predstaviće se autohtone sorte voća u Srbiji.
11. 125 godina Srpske književne zadruge
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se 125 godina Srpske književne zadruge. Srpska književna zadruga je naša najstarija izdavačka ustanova i jedna od malobrojnih kulturnih institucija srpskog naroda, osnovanih u XIX veku. Osnovana je 29. aprila 1892. godine, u zgradi tadašnje Srpske kraljevske akademije. Njeni osnivači su bili Stojan Novaković, Jovan Jovanović Zmaj, Milan Novaković, Milan Jovanović Batut i drugi značajni pisci i naučnici. Prvi predsednik Srpske književne zadruge je bio Stojan Novaković a potpredsednik je bio Jovan Jovanović Zmaj. Osnivači Srpske književne zadruge su na dan osnivanja potpisali "Pravila Srpske književne zadruge", kao njen osnovni i pravi osnivački akt. Prva objavljena knjiga Srpske književne zadruge bila je "Život i priključenija", Dositeja Obradovića.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica, Srbija se pridružuje ostalim evropskim poštanskim operatorima koji svake godine štampaju ove marke sa istom temom za sve zemlje, a pod pokroviteljstvom asocijacije javnih poštanskih operatora PostEvropa (PostEurop). Ova izdanja imaju zadatak da naglase saradnju zemalja u domenu poštanskog saobraćaja i državnih filatelističkih odseka, da probude svest o zajedničkim korenima, kulturi i istoriji evropskih zemalja i njihovim zajedničkim ciljevima. U 2017. godini tema maraka emisije "Evropa" biće "Tvrđave".
Izdavanjem ove emisije maraka i vrednosnica predstaviće se odabrani eksponati iz bogatih fundusa naših nacionalnih muzeja.
Izdavanjem ove emisije prigodnih poštanskih maraka biće predstavljene prirodne lepote naše zemlje.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se održavanje tradicionalne, jedinstvene međunarodno-sportske manifestacije, pod nazivom "Ljubičevske konjičke igre". Ova manifestacija se održava u Požarevcu, okuplja veliki broj ljubitelja konja i konjičkog sporta, a po originalnosti, lepoti i dinamičnosti, predstavlja jedinstveno nadmetanje hrabrih momaka u pet tradicionalnih disciplina, kao što su seča sabljom, gađanje kopljem, kurirsko jahanje, gađanje strelom i gađanje topuzom.
Izdavanje ove stalne emisije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica posvećeno je dečjoj međunarodnoj manifestaciji "Radost Evrope", koja se svake godine održava u Beogradu početkom oktobra meseca, a koju organizuje Dečji kulturni centar u Beogradu. Motivi na markama ove emisije su odabrani dečji radovi sa međunarodnog likovnog konkursa "Radost Evrope".
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se Božić, jedan od najvećih hrišćanskih praznika, kojim se proslavlja rođenje Hristovo.
18. 800 godina od krunisanja Stefana Prvovenčanog za kralja
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se 800 godina od krunisanja Stefana Prvovenčanog za kralja. Stefan Nemanja II, nazvan još i Stefan Nemanjić, odnosno Stefan Prvovenčani, vladao je srpskom državom od 1196. do 1227. godine, prvo kao veliki župan (1196-1217), a potom kao prvi krunisani srpski kralj, od 1217. godine do 1227. godine. U manastiru Žiča, 1217. godine, posebnim legatom pape Honorija III, Stefan Nemanja II je krunisan, čime je kraljevska titula prešla iz Duklje u Rašku i time je centar srpskih srednjovekovnih zemalja iz tadašnje Crne Gore preseljen na teritoriju današnje jugozapadne Republike Srbije. Stefan Prvovenčani je bio srednjovekovni srpski vladar koji je Rašku podigao na status kraljevine. Bio je i značajan pisac koji je žanru žitija vladara, svetitelja u srpskoj književnosti dao poseban stil i uzor, a njegovo poznato delo je "Žitije Svetog Simeona" u kome je opisao život svoga oca. Umro je 24. septembra 1227. godine.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih marka i vrednosnica obeležiće se Dan poštanske marke. Prvi Dan marke proslavljen je u Austriji 1935. godine, a prvo izdanje poštanskih maraka u Srbiji, pod nazivom Dan marke, obeleženo je 31. oktobra 1989. godine.
Izdavanjem ove serije prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica obeležiće se godišnjice rođenja sledećih velikana:
- 125 godina od rođenja Ive Andrića
Ivo Andrić (Dolac, 9.10.1892. godine - Beograd, 13.3.1975. godine), je bio srpski i jugoslovenski književnik i diplomata Kraljevine Jugoslavije. U Gracu je diplomirao i doktorirao, a između dva rata je proveo u konzulatima i poslanstvima Kraljevine Jugoslavije u Gracu, Parizu, Madridu, Briselu, Ženevi i Berlinu. Za književnost, za epsku snagu kojom je oblikovao teme i prikazivao sudbine ljudi tokom istorije svoje zemlje, je 1961. godine, dobio Nobelovu nagradu. U svojim delima je uglavnom opisivao život u Bosni u vreme otomanske vlasti. Najpoznatija dela su mu "Na Drini Ćuprija", "Travnička hronika", "Prokleta avlija", "Jelena žena koje nema", kao i mnoga druga dela. Bio je član Srpske akademije nauke i umetnosti od 1926. godine. U Beogradu je osnovana Zadužbina Ive Andrića i svake godine se dodeljuje Andrićeva nagrada za priču ili zbirku priča napisanih na srpskom jeziku.
- 125 godina od rođenja Milutina Bojića
Milutin Bojić (Beograd, 19.5.1892. godine - Solun, 8.11.1917. godine), je bio srpski pisac koji je, iako je živeo veoma kratko, ostavio neizbrisiv trag u srpskoj književnosti. Bio je učesnik Balkanskih ratova 1912. godine i 1913. godine, kao i Prvog svetskog rata. Dramu "Uroševa ženidba", je štampao na Krfu a zbirku pesama "Pesme bola i ponosa" je objavio u Solunu. Njegova najpoznatija pesma je "Plava grobnica", koja je posvećena stradanju srpskih ratnika. U svojim pesmama je opevao stradanje i patnje srpskog naroda kroz tragično povlačenje preko Albanije i na takav način je ovekovečio jezivu viziju plave grobnice i ostrva Vida, kao ostrva smrti.
- 150 godina od rođenja Vase Eškićevića
Vasa Eškićević (Irig, 13.1.1867. godine - Novi Sad, 3.2.1933. godine), je bio srpski slikar i nastavnik crtanja. Osnovnu školu i berberski zanat je završio u Irigu, a zatim je u Beču upisao privatnu slikarsku školu, gde je i pohađao kurs crtanja pri Akademiji likovnih umetnosti. Posle tri godine školovanja otišao je u Rusiju gde je završio petorazrednu umetničku školu, kao pitomac ruske države. Posle te škole pohađao je još tri godine privatni institut kneginje Tenišove u Petrogradu pod vođstvom čuvenog ruskog realiste Ilje Rjepina, a 1900. godine primljen je kao Rjepinov đak u Imperatorsku akademiju umetnosti, koju je završio 1908. godine. Do Prvog svetskog rata ostao je u Rusiji kao nastavnik crtanja i izlagao u Moskvi i Petrogradu. Kad je počeo Prvi svetski rat došao je u Srbiju i postao dobrovoljac, ratni slikar Prve srpske armije. Osim slikanja, bavio se književnim radom i prevođenjem. Bio je član književnog odeljenja Matice Srpske.
- 200 godina od rođenja Anastasa Jovanovića
Anastas Jovanović (Vraca, Bugarska, 1817 - Beograd, 1899) je bio obdareni umetnik, prvi srpski litograf, jedan od prvih srpskih i svetskih fotografa. Bio je bliski saradnik i prijatelj vladarske porodice Obrenovića i dvoroupravitelj Kneza Mihaila. Usavršavao je bakrorez u Beču na Likovnoj akademiji. Iza sebe je ostavio umetnička dela izuzetna po raznovrsnosti, vrednosti i obimu. Radio je litografije Dostojevskog, Mušickog i Vuka Karadžića. Učestvovao je i u izradi i štampanju prve srpske poštanske marke.
- 225 godina od rođenja Hadži Nikole Živkovića
Hadži Nikola Živković (Hadži-Neimar), (Vuden, Grčka, 1792 - Beograd, 1870), je bio prvi srpski arhitekta u obnovljenoj Srbiji Kneza Miloša Obrenovića. Izgradio je veliki broj državnih zgrada, od kojih je dosta srušeno u Drugom svetskom ratu. Izgradio je Konak kneginje Ljubice, Konak kneza Miloša na Topčideru, Veliku kasarnu u Ulici kneza Miloša koja je kasnije preuređena u Narodnu skupštinu. Bio je "nadziratelj praviteljstvenih građevina" u Glavnoj upravi građevina u Beogradu.
- 275 godina od rođenja Dositeja Obradovića
Dositej Obradović (Čakovo, rumunski deo Banata, tadašnje Austrije, 1742 - Beograd, 1811), je bio srpski prosvetitelj i reformator revolucionarnog perioda nacionalnog buđenja i preporoda. Školovao se za kaluđera, puno je putovao po Evropi gde je prikupljao ideje evropskog prosvetiteljstva i racionalizma. Prevodio je razna dela kao što su Ezopove "Basne". Pisao je dela programskog tipa kao što je "Život i priključenija". Bio je prvi popečitelj (ministar) prosvete u Sovjetu i tvorac poznate pesme "Vostani Serbie". Organizovao je škole, mirio i savetovao ustaničke vođe, i bio je Karađorđev lični sekretar i savetnik. U Vršcu je 2004. godine osnovana Zadužbina Dositeja Obradovića.
Izdavanje ove serije prigodnih poštanskih marka i vrednosnica ima za cilj da se podstakne interesovanje najmlađe populacije za poštanske marke i vremenom obezbedi podmladak u filateliji i kolekcionarstvu. Ove marke, osim zabavnih, imaju i edukativne i vaspitne sadržaje u animiranom obliku. Crtežom prilagođenim deci biće prikazane pojedine teme o kojima deca inače uče u školama, kao što su: poznati naučnici i pojave koje oni izučavaju, istorijske ličnosti i događaji, sportski junaci, kućni ljubimci i odnos prema njima i junaci iz poznatih bajki, basni, pesama za decu.
II MOTIVI REDOVNIH IZDANJA POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA
Mihajlo Pupin (1854-1935) je srpski naučnik, fizičar, pronalazač, profesor na Univerzitetu Kolumbija, nosilac jugoslovenskog odlikovanja Beli orao Prvog reda, dobitnik Pulicerove nagrade za autobiografsko delo, kao i mnogih naučnih nagrada i priznanja. Pupin je bio član Srpske kraljevske akademije, član Američke akademije nauka i počasni doktor na 18 univerziteta.
Radomir Putnik, srpski vojskovođa, vojvoda, načelnik Glavnog generalštaba Vojske Kraljevine Srbije u Prvom svetskom ratu, rođen je u Kragujevcu 1847. godine a umro u Nici 1917. godine. U prvom svetskom ratu je organizovao odbrambeni plan srpske vojske koja je u Cerskoj bici nanela prvi poraz Centralnim silama. Posle pobede u Kolubarskoj bici, vojskovođa Radomir Putnik je bio nadaleko poznat, po taktici i ratnoj veštini.
Živojin Mišić je bio srpski i jugoslovenski vojvoda. Rođen je 1855. godine u Struganiku a umro 1921. godine u Beogradu. Učestvovao je u svim srpskim ratovima od 1876. do 1918. godine. Komandovao je srpskom Prvom armijom u Kolubarskoj bici, a prilikom proboja Solunskog fronta bio je načelnik Vrhovne komande.
Milunka Savić-Gligorović je bila srpska heroina Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, dobrovoljac, narednik u najelitnijem Drugom puku srpske vojske "Knjaz Mihajlo" i žena sa najviše odlikovanja u istoriji ratovanja. Rođena je 1890. godine u Koprivnici a umrla 1973. godine u Beogradu. Zbog neizmerne hrabrosti francuzi su je prozvali "srpska Jovanka Orleanka". Ona je jedina žena u svetu koja je odlikovana francuskim ordenom Ratni krst sa zlatnom palmom, a dobila je i dva francuska ordena Legije časti, medalju "Miloš Obilić" i Karađorđevu zvezdu sa mačevima.
Nadežda Petrović je poznata srpska slikarka, rođena u Čačku 1873. godine a umrla u Valjevu 1915. godine. Bila je dobrovoljac - bolničarka u Prvom svetskom ratu i Prvom balkanskom ratu i jedna od osnivača "Kola srpskih sestara", umetničkog društva "Lada" i prve jugoslovenske kolonije (Sićevo i Pirot, 1905. godine). U njenu čast u Čačku se od 1960. godine, održava slikarsko bijenale pod nazivom "Memorijal Nadežde Petrović".
Nikola Tesla (1856-1943) jedan od najpoznatijih svetskih pronalazača i naučnika u oblasti fizike, autor je više od 700 patenata, registrovanih u 25 zemalja, od čega samo iz oblasti elektrotehnike 112. Jedini je srpski naučnik po kome je nazvana jedna međunarodna jedinica mere i to za gustinu magnetnog fluksa - "T" (tesla).