PRAVILNIKO ZAŠTITI GEOGRAFSKOG POREKLA VINA I RAKIJE("Sl. glasnik SRS", br. 23/80 i 30/80 - ispr. i "Sl. glasnik RS", br. 121/2012 - dr. pravilnik i 110/2016 - dr. pravilnik) |
Ovim pravilnikom se bliže uređuje: zaštita geografskog porekla vina, odnosno rakije; sadržina elaborata (stručne dokumentacije); način, postupak i sadržina evidencije kod vršenja stručnog nadzora nad proizvodnjom određenih količina vina, odnosno rakije proizvedenih u tekućoj godini i sastav stručne komisije.
Prema kvalitetu, vina sa zaštićenim geografskim poreklom mogu da budu: stona, kvalitetna i vrhunska (čuvena) vina, a rakije, od grožđa i šljiva (lozovača, vinjak i šljivovica) sa oznakom geografskog porekla.
Stona vina sa oznakom geografskog porekla proizvode se od grožđa preporučenih i dozvoljenih sorti vinove loze za određeno vinogradarsko područje i randmanom do 70%.
Kvalitetna vina sa oznakom geografskog porekla proizvode se od najmanje 85% grožđa preporučenih sorti vinove loze za određeno vinogradarsko područje i randmanom do 65%.
Vrhunska (čuvena) vina sa oznakom geografskog porekla proizvode se samo od grožđa jedne ili dve preporučene sorte vinove loze za određeno vinogradarsko područje i randmanom do 60%.
Elaborat (stručna dokumentacija) sadrži:
1. geografske, orografske i geološke podatke o određenom vinogradarskom i šljivarskom području na kome se proizvodi ili će se proizvoditi grožđe i šljiva;
2. prikaz klimatskih, zemljišnih i drugih činilaca koji su karakteristični za vinogradarsko i šljivarsko područje koji su od bitnog uticaja za proizvodnju određenog kvaliteta grožđa, šljiva, vina i rakije;
3. podatke o zastupljenosti sorata vinove loze i šljiva kod korisnika društvenih sredstava, odnosno nosioca prava svojine, iskazane brojčano i u procentima;
4. podatke o agrobiološkim i tehnološkim karakteristikama sorata vinove loze i šljiva;
5. prikaz organoleptičkih, hemijskih i drugih osobina grožđa, šljiva, vina i rakije značajnih za ekološke uslove odnosnog vinogradarskog i šljivarskog područja;
6. agrotehničke, ampelotehničke i pomotehničke mere i mere zaštite od biljnih bolesti i štetočina, koje se primenjuju ili će se primeniti;
7. prikaz višegodišnjih podataka o ostvarenom prinosu grožđa, odnosno šljiva po čokotu, stablu, jedinici površine i ukupno;
8. prikaz načina prerade grožđa i šljiva i tehnologije proizvodnje vina i rakije;
9. podatke o broju radnika i njihovoj stručnoj spremi i
10. druge podatke koji su od uticaja na kvalitet vina, odnosno rakije (tradicionalan način prerade grožđa i šljiva, poseban način nege vina, odnosno rakije, način destilacije i starenja rakije i slično).
Za proizvodnju stonih, kvalitetnih i vrhunskih (čuvenih) vina sa oznakom geografskog porekla pored podataka iz stava 1. ovog člana, u elaborat se unose i podaci:
a) opis i granice vinogradarskog područja;
b) postojeće i moguće površine pod vinogradima (vinovom lozom) u hektarima;
v) prikaz površina pod vinogradima na karti u razmeri 1: 50.000 (samo za kvalitetna vina) i
g) prikaz granica vinogradarskog područja na kopijama katastarskih karata u odgovarajućoj razmeri sa ucrtanim površinama pod vinogradima koje su osenčene jednom bojom a ostale površine drugom bojom (samo za vrhunska - čuvena vina).
Za proizvodnju rakije sa oznakom geografskog porekla pored podataka iz stava 1. ovog člana, u elaborat se unose i podaci:
a) opis i granice vinogradarskog i šljivarskog područja;
b) postojeće i moguće površine pod vinogradima i šljivom u hektarima i
v) prikaz površina pod vinogradima i šljivicima na karti u razmeri 1: 50.000 osenčene jednom bojom, a ostale površine drugom bojom.
Podaci iz stava 1. tač. 2, 5. i 7. ovog člana iskazuju se za vremenski period i to za:
- stona vina, od najmanje jedne godine;
- kvalitetna vina, od najmanje dve godine i
- vrhunska (čuvena) vina, odnosno rakije, od najmanje pet godina.
Zahtev za vršenje stručnog nadzora nad proizvodnjom vina, odnosno rakije sa oznakom geografskog porekla, organizacija iz člana 6. Zakona podnosi određenoj organizaciji udruženog rada iz člana 31. Zakona, do 1. oktobra tekuće godine za vino, odnosno rakiju koja će se proizvoditi u narednoj godini.
Stručni nadzor nad proizvodnjom vina, odnosno rakije sa oznakom geografskog porekla vrši organizacija udruženog rada iz člana 31. Zakona obaveznim pregledima u proizvodnji grožđa i šljiva i u proizvodnji vina, odnosno rakije u tekućoj godini i utvrđivanjem hemijskih i organoleptičkih svojstava vina, odnosno rakije.
Obavezni pregledi u proizvodnji grožđa i šljiva koje će se upotrebiti za proizvodnju vina, odnosno rakije vrši se po pravilu u periodu vegetacije.
O izvršenim obaveznim pregledima iz stava 1. ovog člana sačinjava se zapisnik, koji sadrži, naročito: naziv organizacije, sedišta i opštine; ime i prezime lica odgovornog za proizvodnju; naziv vinogradarskog i šljivarskog područja; oznaku geografskog porekla vina, odnosno rakije od grožđa i šljiva sa tog područja; ostvaren prinos grožđa i šljiva po sortama, stablu, čokotu i ukupno; sadržaj šećera u grožđu i šljivi; ocenu da li su grožđe i šljive proizvedeni u svemu na propisani način; potpis lica koje je izvršilo preglede i potpis ovlašćenog lica organizacije kod koje je izvršen pregled.
Obavezni pregledi u proizvodnji vina, odnosno rakije sa oznakom geografskog porekla vrše se na osnovu stanja utvrđenog u elaboratu i na osnovu dokumentacije i evidencije o proizvodnji grožđa i šljiva.
O izvršenim pregledima iz stava 1. ovog člana sačinjava se zapisnik koji sadrži, naročito: naziv organizacije, sedišta i opštine; ime i prezime lica odgovornog za proizvodnju; oznaku geografskog porekla; količine prerađenog grožđa i šljiva po sortama i dobijene količine vina, odnosno rakije; vrstu kvaliteta vina; godinu proizvodnje vina, odnosno rakije; ocenu da li su vino, odnosno rakija proizvedeni u svemu na propisani način; način i postupak uzimanja uzoraka vina, odnosno rakije u količini od pet litara; potpis lica koje je izvršilo preglede i potpis ovlašćenog lica organizacije kod koje je izvršen pregled.
Hemijska i organoleptička svojstva vina, odnosno rakije sa oznakom geografskog porekla utvrđuju se hemijskim analizama i organoleptičkim ocenjivanjem kvaliteta na način predviđen posebnim propisom.
O izvršenom utvrđivanju hemijskih svojstava sačinjava se laboratorijski izveštaj (nalaz), koji pored propisanih elemenata kvaliteta sadrži, naročito: broj i datum izvršene analize; broj (šifra) uzorka; naziv organizacije, sedišta i opštine; oznaku geografskog porekla; količine vina, odnosno rakije od kojih je uzet uzorak za utvrđivanje hemijskih svojstava; datum uzimanja uzoraka; datum analize hemijskih svojstava; godinu proizvodnje; metodu pomoću koje su dobijeni rezultati hemijskih svojstava; mišljenje i potpis ovlašćenog lica koje je izvršilo utvrđivanje hemijskih svojstava.
Ocenjivanje organoleptičkih svojstava vina, odnosno rakije vrše posebne stručne komisije, koje se sastoje od predsednika, četiri člana i zapisničara i njihovih zamenika, biranih iz redova stručnih i naučnih radnika koji rade u naučno-istraživačkim, stručnim i proizvodnim organizacijama udruženog rada koji se bave izučavanjem proizvodnje vina, odnosno rakije a koju obrazuje organizacija udruženog rada iz člana 31. stav 4. Zakona.
Rešenjem o obrazovanju stručne komisije određuju se poslovi i zadaci, naknada za rad i vreme za koje se komisija obrazuje.
U radu stručne komisije ne može da učestvuje kao član komisije lice, kada se vrši ocenjivanje organoleptičkih svojstava vina, odnosno rakije koje proizvodi organizacija u kojoj je to lice u radnom odnosu.
Komisija iz člana 10. ovog pravilnika o svom radu vodi zapisnik koji sadrži, naročito: naziv organizacije, sedišta i opštine; datum, mesto i vreme početka i završetka ocenjivanja; oznaku geografskog porekla; količine vina, odnosno rakije od kojih je uzet uzorak za ocenjivanje organoleptičkih svojstava; godinu proizvodnje; pojedinačne i prosečnu organoleptičku ocenu vina, odnosno rakije; vrstu kvaliteta vina; mišljenje i potpis stručne komisije.
Organizacija udruženog rada iz člana 31. Zakona dostavlja u roku od deset dana, od dana ocenjivanja organoleptičkih svojstava vina, odnosno rakije, podnosiocu zahteva pismeno stručno mišljenje o količinama vina, odnosno rakije koje se mogu staviti u promet sa oznakom geografskog porekla i vrstom kvaliteta vina, odnosno rakije.
Stručno mišljenje iz stava 1. ovog člana sadrži i podatke, o: nazivu organizacije, sedišta i opštine; nazivu vinogradarskog i šljivarskog područja u kome je proizvedeno grožđe i šljiva; godini proizvodnje grožđa, šljiva, vina, odnosno rakije; količini prerađenog grožđa i šljiva; količini proizvedenog vina, odnosno rakije u litrima; izvršenom stručnom nadzoru, odnosno obaveznim pregledima u proizvodnji grožđa, šljiva, vina, odnosno rakije; laboratorijskom i organoleptičkom ocenjivanju vina, odnosno rakije.
Stručno mišljenje potpisuje ovlašćeno lice u organizaciji udruženog rada koja je izvršila stručni nadzor.
Zapisnici o obaveznim pregledima u proizvodnji grožđa, šljiva, vina, odnosno rakije, laboratorijski nalaz, zapisnik o organoleptičkom ocenjivanju i stručno mišljenje sačinjavaju se u tri primerka od kojih jedan zadržava organizacija koja je izvršila stručni nadzor, a dva primerka se dostavljaju organizaciji udruženog rada kod koje je izvršen stručni nadzor.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Socijalističke Republike Srbije".
Odredbe Pravilnika o zaštiti geografskog porekla vina i rakije ("Sl. glasnik SRS", br. 23/80 i 30/80 - ispr.) u delu koji se odnosi na mirno vino, likersko vino, penušavo vino, kvalitetno penušavo vino, kvalitetno aromatično penušavo vino, polupenušavo vino, slabo gazirano vino, vino od prosušenog grožđa i vino od prezrelog grožđa, prestale su da važe1. januara 2013. godine, danom stupanja na snagu Pravilnika o uslovima za priznavanje, postupku priznavanja oznaka za mirna vina i neka specijalna vina sa geografskim poreklom, kao i o načinu proizvodnje i obeležavanja mirnih vina i nekih specijalnih vina sa geografskim poreklom ("Sl. glasnik RS", br. 121/2012).
Odredbe Pravilnika o zaštiti geografskog porekla vina i rakije ("Sl. glasnik SRS", br. 23/80 i 30/80 - ispr. i "Sl. glasnik RS", br. 121/2012 - dr. pravilnik) u delu koji se odnosi na aromatizovana vina, prestaju da važe 1. marta 2017. godine, danom početka primene Pravilnika o zahtevima za proizvodnju i promet aromatizovanih vina ("Sl. glasnik RS", br. 110/2016).