GODIŠNJI PROGRAMOSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA NA TERITORIJI AP VOJVODINE ZA 2017. GODINU("Sl. list AP Vojvodine", br. 12/2017) |
I CILJ IZVOĐENJA OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA
Osnovna geološka istraživanja izvode se u cilju: proučavanja razvoja, sastava i građe zemljine kore; pronalaženja mineralnih resursa, resursa podzemnih voda i geotermalnih resursa i njihovih inicijalnih proučavanja do stepena istraženosti rezervi za C1 kategoriju rezervi; vrednovanja ukupnih potencijala geološke sredine kao prostora za potrebe prostornog i urbanističkog planiranja i utvrđivanja podobnosti za izgradnju objekata; utvrđivanja i eliminacije štetnih uticaja prirodnih i tehnogenih procesa na geološku i životnu sredinu. Osnovna geološka istraživanja obuhvataju izradu: osnovnih, preglednih i specijalističkih geoloških karata razmere 1:25.000 i sitnije razmere (izuzetno za područja posebne namene i razmere 1:10.000); studija potencijalnosti geoloških sredina u pogledu prisustva mineralnih i drugih geoloških resursa; geoloških studija za potrebe sagledavanja potencijalnosti geoloških sredina u pogledu prisustva mineralnih i drugih geoloških resursa, hidrodinamičkih i drugih osobina geološke sredine radi korišćenja i zaštite podzemnih voda i geotermalnih resursa; podobnosti geološke sredine za potrebe planiranja; kao i studija za potrebe zaštite životne sredine; očuvanja geodiverziteta i zaštite objekata geonasleđa i slično. Osnovna geološka istraživanja se izvode za potrebe prostornog planiranja i izrade generalnih urbanističkih planova, utvrđivanja i vrednovanja ukupnih geoloških potencijala određenog područja, utvrđivanja namene i podobnosti geološke sredine kao prostora za gradnju objekata.
Osnovna geološka istraživanja su poslovi od javnog interesa i finansiraju se iz budžeta Republike Srbije. Autonomna pokrajina finansira osnovna geološka istraživanja na teritoriji autonomne pokrajine.
U 2017. godini planira se nastavak radova po projektima započetim po programima za 2014. i 2016. godinu, koji obuhvata:
1. Osnovna geološka istraživanja opšteg karaktera;
2. Osnovna istraživanja geoloških resursa u oblasti hidrogeoloških;
3. Izrada projekata i studija iz oblasti geodiverziteta i geoekologije;
II OSNOVNA GEOLOŠKA ISTRAŽIVANJA OPŠTEG KARAKTERA
U okviru ovih istraživanja, a koja se izvode u cilju proučavanja i utvrđivanja razvoja, sastava i građe zemljine kore, tokom 2017. godine planira se nastavak istraživanja po započetim projektima iz prethodnih godina, kao i početak radova na izradi specijalizovanih, tematskih karata.
II.1. Geološka karta Srbije razmere 1:50.000
Značajan segment svih geoloških istraživanja je izrada Geološke karte Srbije razmere 1:50.000, opšteg tipa, koja predstavlja osnovnu podlogu za dalju nadogradnju u rešavanju kompleksne geološke problematike, bilo da se radi o izradi specijalnih geoloških karata ili svih drugih istraživanja koja zahtevaju više podataka i detalja nego što je prikazano Osnovnom geološkom kartom razmere 1:100.000.
Cilj izrade Geološke karte Srbije 1:50.000 je proučavanje i rešavanje geološke građe tvorevina zastupljenih na teritoriji Republike Srbije i njen prikaz u grafičkom (Geološka karta) i tekstualnom obliku (Tumač). Primenom savremenih metoda istraživanja, litofacijalne i formacione analize, izdvojiće se kartirane jedinice po formacionom modelu. Izvršiće se usaglašavanje strukturno-facijalnih i tektonskih karakteristika izdvojenih formacija, a koje su od naročitog značaja za evidentiranje pojava mineralnih sirovina, kao i geoloških objekata od posebnog značaja za zaštitu prirodne baštine.
Rad na izradi Geološke karte Srbije 1:50.000, pored standardne kabinetske pripreme i terenskih radova, dopunjava se stalnim laboratorijskim ispitivanjima, koja se sastoje od stratigrafskih, sedimentoloških, petroloških, mineraloških paleontoloških i hemijskih analiza geoloških uzoraka, kao i analiza za skenirajuću elektronsku mikroskopiju i energo-disperzivnu spektrometriju.
Izradom ovih karata rukovodi Ministarstvo nadležno za poslove geologije, uz koordinaciju Pokrajinskog sekretarijata za energetiku, građevinarstvo i saobraćaj za listove ili delove listova geoloških karata na području Autonomne pokrajine Vojvodine.
U okviru ovih aktivnosti, a u skladu sa Godišnjim programom nadležnog Ministarstva, na teritoriji AP Vojvodine tokom 2017. godine planira se nastavak geoloških istraživanja za izradu Geološke karte Srbije razmere 1:50.000 na listu Bačka Palanka 4.
U zajedničkom projektu sa Geološkim institutom iz Zagreba, u toku 2017. godine, na listu Bačka Palanka 4., planira se nastavak istraživanja, a sve u cilju korelacija tvorevina razvijenih u pograničnom delu Republike Srbije i Republike Hrvatske, usaglašavanja metodologije izrade i prikaza geološke građe, III godina istraživanja.
Cilj realizacije projekta je urađen list geološke karte razmere 1:50.000 Bačka Palanka 4, sa odgovarajućim prilozima i tumačem.
III OSNOVNA ISTRAŽIVANJA GEOLOŠKIH RESURSA
III.1. Hidrogeološka istraživanja
III.1.1. Izrada Osnovne hidrogeološke karte razmere 1:100.000
Osnovna hidrogeološka karta Republike Srbije, razmere 1:100.000 (OHGK), predstavlja grafički prikaz osnovnih hidrogeoloških svojstava stenskih masa i rasprostranjenja običnih, termalnih i mineralnih podzemnih voda. Kartom se prikazuje rasprostranjenje vodonosnih sredina (izdani) po vodopropusnosti, sa prikazom kvantitativnih i kvalitativnih karakteristika podzemnih voda izdvojenih hidrogeoloških kategorija sa karakterističnim hidrogeološkim pojavama i vodnim objektima. Tekstualni deo karte predstavlja tumač. Njime se u osnovnom, definišu uslovi formiranja, rasprostranjenja i dreniranja vodonosnih sredina izdvojenih hidrogeoloških kategorija stena, rezerve (statičke, dinamičke, eksploatacione) i kvalitet podzemnih voda, vodonosnici termalnih voda i druga važna hidrogeološka pitanja.
OHGK je osnova za buduću izradu hidrogeoloških karata različitih razmera i namena, detaljna istraživanja i rešavanja konkretnih zadataka iz oblasti korišćenja, zaštite i upravljanja podzemnim vodama na teritoriji Republike Srbije. OHGK predstavlja jednu od osnovnih podloga i preduslova za integralno upravljanje i održivi razvoj vodnih resursa na teritoriji Republike Srbije u skladu sa nacionalnim propisima o vodama i geološkim istraživanjima. Okvirnom direktivom o vodama Evropske Unije (ODV EU) i drugim relevantnim propisima.
Izradom ovih karata rukovodi Ministarstvo nadležno za poslove geologije, uz koordinaciju Pokrajinskog sekretarijata za energetiku, građevinarstvo i saobraćaj za listove ili delove listova geoloških karata na području Autonomne pokrajine Vojvodine.
U okviru ovih aktivnosti, a u skladu sa Godišnjim programom nadležnog Ministarstva, na teritoriji AP Vojvodine tokom 2017. godine planira se nastavak geoloških istraživanja za izradu Osnovne hidrogeološke karte Srbije razmere 1:100.000 na listu Novi Sad.
Cilj realizacije projekta je urađen list hidrogeološke karte razmere 1:100.000 Novi Sad, sa odgovarajućim prilozima i tumačem.
IV IZRADA PROJEKATA I STUDIJA IZ OBLASTI GEODIVERZITETA I GEOEKOLOGIJE
Za geoekološka istraživanja planirani su projekti i studije koji se odnose na zaštitu životne sredine u oblasti istraživanja i korišćenja geoloških resursa, kao i zaštitu geoloških vrednosti, retkosti i objekata koji imaju karakter geonasleđa.
IV.1. Geološko-ekološka istraživanja pritoka kanala Tise na teritoriji AP Vojvodine u cilju zaštite životne sredine
Osnovni cilj ovog projekta je da se sistematskim oprobovanjem vode i rečnih sedimenata (mulja) utvrdi kvalitet životne sredine na području Vojvodine kroz koji protiče Tisa. Osnovnim geohemijskim istraživanjima uzorkovanog materijala može se sagledati situacija vezana na zagađenost istih, kao i uticaj koji pritoke imaju na Tisu.
Mali vodotoci dreniraju površinske i podzemne vode urbanih i industrijskih područja Vojvodine i kao takvi su nosioci zagađenja velikih rečnih tokova, kao što je reka Tisa.
Istraživanjima fluvijalnog nanosa malih tokova utvrđuje se istorijat zagađenosti, trenutno (nulto) stanje zagađenja i njihov dosadašnji uticaj na kvalitet voda velikih tokova, kao polazna osnova za uspostavljanje adekvatnog monitoringa koji će omogućiti pravovremeno reagovanje na potencijalne opasnosti od eventualnih budućih zagađenja fluvialnih nanosa malih tokova, a samim tim i na sprečavanje zagađenja rečnog toka Tise iz čijih aluvijalnih nanosa vodu za piće koriste mnogobrojni veliki potrošači.
Realizacija radova predviđenih kroz ovaj Projekat izvršila bi se etapno, pre svega zbog velikog istražnog prostora i namenskog prikupljanja širokog spektra podataka i podloga neophodnih za analizu postojećeg stanja fluvijalnih nanosa malih tokova na teritoriji Vojvodine.
Tokom 2017. godine, predviđena je izrada preliminarnog Izveštaja, koji bi bio baziran na kabinetskim radovima, uz monitoring istražnog terena i registrovanje svih malih pritoka i kanala koji se ulivaju u Tisu. Takođe, vršilo bi se probno ("pilot") uzorkovanje mulja i vode na ušću pritoka i kanala u Tisu, a u zavisnosti od dobijenih rezultata tokom daljih istraživanja vršile bi se detaljnije analize.
Sagledavanje istražnog prostora i izrade polazne baze za detaljna terenska i laboratorijska istraživanja.
V FINANSIJSKA SREDSTVA ZA SPROVOĐENJE PROGRAMA
Finansijska sredstva za sprovođenje ovog programa obezbeđena su Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2017. godinu ("Službeni glasnik RS", broj 99/16), razdeo 45. Geološki zavod Srbije.
VI IZVOĐENJE I NADZOR OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA
Izvođenje osnovnih geoloških istraživanja obavlja Geološki zavod Srbije u skladu sa članovima 14 - 19. Zakona o rudarstvu i geološkim istraživanjima ("Službeni glasnik RS", broj 101/15).
Nadzor nad izvođenjem Osnovnih geoloških istraživanja na teritoriji AP Vojvodine po ovom Programu, shodno članu 14. stav 6. Zakona o rudarstvu i geološkim istraživanjima ("Službeni glasnik RS", broj 101/15), vrši nadležno Ministarstvo.
Završetak realizacije Programa geoloških istražnih radova za 2017. godinu planiran je za 31. decembar 2017. godine.