PRAVILNIKO USLOVIMA ZA OBAVLJANJE KONTROLE PLODNOSTI OBRADIVOG POLJOPRIVREDNOG ZEMLJIŠTA("Sl. glasnik RS", br. 48/2017) |
Ovim pravilnikom propisuju se uslovi koje treba da ispuni privredno društvo ili drugo pravno lice u pogledu tehničkih i stručnih kapaciteta za vršenje kontrole plodnosti.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) kontrola plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta (u daljem tekstu: kontrola plodnosti) su stručni poslovi koji obuhvataju: uzorkovanje zemljišta za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta, uzorkovanje zemljišta za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta, laboratorijska analiza osnovnih, odnosno dopunskih parametara plodnosti zemljišta i davanje preporuka kojima se utvrđuje plodnost poljoprivrednog zemljišta radi obezbeđenja pravilne i racionalne upotrebe sredstava za ishranu biljaka i oplemenjivača zemljišta propisani zakonom kojim se uređuju sredstva za ishranu bilja i oplemenjivači zemljišta, kao i primena adekvatnih agrotehničkih i meliorativnih mera, sa ciljem zaštite i očuvanja fizičkih, hemijskih i bioloških svojstava poljoprivrednog zemljišta od prve do pete katastarske klase i postizanja optimalnih prinosa gajenih biljnih kultura uz očuvanje životne sredine;
2) ovlašćena organizacija za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta je privredno društvo i drugo pravno lice: visokoškolska obrazovna ustanova u oblasti poljoprivrede i institut u oblasti poljoprivrede koje je registrovano za obavljanje odgovarajuće delatnosti, ovlašćeno od strane ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo) i ispunjava uslove propisane zakonom kojim se uređuje poljoprivredno zemljište i ovim pravilnikom za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta, davanje preporuke prema dobijenim rezultatima osnovnih parametara plodnosti i po potrebi uzorkovanja zemljišta za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta;
3) ovlašćena organizacija za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta je organizacija iz tačke 2) ovog člana koja je registrovana za obavljanje odgovarajuće delatnosti, ovlašćena od strane Ministarstva i ispunjava uslove propisane zakonom kojim se uređuje poljoprivredno zemljište i ovim pravilnikom za obavljanje i dopunskih parametara plodnosti zemljišta;
4) referentna organizacija je organizacija iz tačke 3) ovog člana koja je registrovana za obavljanje odgovarajuće delatnosti, ovlašćena od strane Ministarstva i ispunjava uslove propisane zakonom kojim se uređuje poljoprivredno zemljište i ovim pravilnikom za proveru rezultata laboratorijskih analiza uzoraka nastalih u radu organizacije iz tač. 2) i 3) ovog člana, kao i za davanje stručnog mišljenja o ispravnosti proverenih rezultata, osim za proveru svojih rezultata laboratorijskih analiza;
5) uzorkovanje zemljišta za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta (u daljem tekstu: uzorkovanje zemljišta) je terensko uzimanje prosečnog uzorka poljoprivrednog zemljišta sa katastarske poljoprivredne parcele praćen pismenim podacima o uzorkovanju od strane ovlašćene organizacije za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta, vlasnika ili korisnika zemljišta;
6) uzorkovanje zemljišta za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta je terensko uzimanje uzorka poljoprivrednog zemljišta sa katastarske poljoprivredne parcele praćen pismenim podacima o uzorkovanju od strane ovlašćene organizacije za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta;
7) osnovni parametri plodnosti zemljišta utvrđuju se laboratorijskom analizom poljoprivrednog zemljišta, i to su: reakcija zemljišta (vrednost pH) - aktivna i supstituciona kiselost, vlažnost zemljišta, sadržaj slobodnog kalcijum karbonata, sadržaj organske materije (sadržaj humusa), sadržaj ukupnog azota N koji može da bude utvrđen i računskim putem iz sadržaja organske materije, sadržaj lakopristupačnog fosfora u obliku P2O5 i sadržaj lakopristupačnog kalijuma u obliku K2O;
8) dopunski parametri plodnosti zemljišta su parametri utvrđeni laboratorijskom analizom poljoprivrednog zemljišta ostalih vodno fizičkih, hemijskih i bioloških karakteristika poljoprivrednog zemljišta čije je određivanje rezultata obavezno za izdavanje preporuke za zemljište sa određenim stepenom degradacije, odnosno čije je određivanje rezultata u skladu sa pravilima struke potrebno za izdavanje preporuke za:
(1) proizvodnju gajene biljne vrste sa specifičnim zahtevima,
(2) podizanje višegodišnjih zasada,
(3) zemljište namenjeno za organsku proizvodnju;
9) preporuka je pisano uputstvo stručnog lica iz člana 15. ovog pravilnika o potrebi gajene biljne vrste za sredstvima za ishranu biljaka i primeni agrotehničkih i meliorativnih mera, sačinjena prema dobijenim rezultatima osnovnih, odnosno dopunskih parametara plodnosti zemljišta i izraženo u potrebnoj količini aktivne materije hraniva, količini sredstava za ishranu biljaka i količini oplemenjivača zemljišta koja se primenjuje po jedinici površine.
2. Uslovi u pogledu tehničkih kapaciteta
Ovlašćena organizacija za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta, odnosno za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta, kao i referentna organizacija ispunjava uslove u pogledu tehničkih kapaciteta ako:
1) raspolaže odgovarajućim radnim prostorom sa funkcionalno odvojenim prostorijama;
2) ima odgovarajuću tehničku opremljenost;
3) je akreditovana u Akreditacionom telu Srbije (u daljem tekstu: ATS);
4) je registrovana u Agenciji za privredne registre za obavljanje ostalih stručnih, naučnih i tehničkih delatnosti ili u sudskom registru.
a) Uslovi u pogledu radnog prostora
Ovlašćena organizacija za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta, odnosno za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta, kao i referentna organizacija ispunjava uslove u pogledu odgovarajućeg radnog prostora sa funkcionalno odvojenim prostorijama ako raspolaže objektom od čvrstog materijala sa obezbeđenim uslovima radne sredine zaštićenim od spoljnih faktora u kojem se nalaze funkcionalno odvojene prostorije, odnosno raspored tih prostorija je takav da se omogućava nesmetana komunikacija i vršenje analiza i drugih poslova bez međusobnih nepoželjnih uticaja.
Prostor iz člana 4. ovog pravilnika u kome se obavljaju poslovi određivanja osnovnih parametara plodnosti zemljišta sastoji se od funkcionalno odvojenih prostorija za:
1) prijem uzoraka zemljišta;
2) sušenje uzoraka zemljišta, koja je odvojena od mogućih izvora kontaminacije;
3) mlevenje i prosejavanje uzoraka zemljišta;
4) merenje mase, osim ako se u prostoriji za laboratorijsko izvođenje hemijskih analiza iz tačke 5) ovog stava nalazi deo za merenje mase koji je izolovan od spoljnih uticaja;
5) laboratorijsko izvođenje hemijskih analiza;
6) skladištenje i čuvanje uzoraka zemljišta smeštajnog kapaciteta za najmanje dve godine rada na ovim poslovima;
7) skladištenje i čuvanje hemikalija i ostataka hemijskih rastvora.
Prostorije iz stava 1. ovog člana smeštene su na jednoj lokaciji kako bi se osigurao neprekidan tok kretanja uzorka zemljišta od prijema u laboratoriju, izvođenja analize, čuvanja uzorka i odbacivanja uzorka.
Prostor iz člana 4. ovog pravilnika u kome se obavljaju poslovi određivanja dopunskih parametara plodnosti zemljišta sastoji se, pored prostorija iz člana 5. ovog pravilnika, i od funkcionalno odvojenih prostorija za:
1) spaljivanje (razaranje) uzoraka, osim ako je u prostorijama iz člana 5. stav 1. ovog pravilnika smešten digestor;
2) rad opreme visoke tehnologije;
3) čuvanje boca sa gasovima za instrumente.
Prostor iz člana 4. ovog pravilnika za obavljanje poslova davanja preporuka od strane ovlašćene organizacije za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta, odnosno za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta sastoji se od funkcionalno odvojene prostorije sa radnim stolom i potrebnom računarskom opremom, kao i sa delom za čuvanje dokumentacije o izvršenim uzorkovanjima i datim preporukama smeštajnog kapaciteta za najmanje pet godina rada na ovom postupku.
Referentna organizacija ispunjava uslov u pogledu prostora iz člana 4. ovog pravilnika ako raspolaže funkcionalno odvojenim prostorijama iz čl. 5-7. ovog pravilnika.
b) Uslovi u pogledu tehničke opremljenosti
Ovlašćena organizacija za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta za obavljanje poslova uzorkovanja zemljišta, ispunjava uslove u pogledu tehničke opremljenosti ako ima najmanje:
1) agrohemijsku sondu, burgiju ili motorno vozilo za automatsko uzimanje uzoraka ili drugi odgovarajući alat za uzimanje uzoraka, vrećice za uzorke, kartice za podatke o uzorku;
2) prijemnik za očitavanje geografskih koordinata (GPS prijemnik);
3) motorno vozilo za prevoz uzoraka.
Ovlašćena organizacija za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta za obavljanje poslova uzorkovanja zemljišta ispunjava uslove u pogledu tehničke opremljenosti ako, pored opreme iz stava 1. ovog člana, ima i opremu za uzorkovanje zemljišta za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta u skladu sa standardnim metodama ispitivanja.
Ovlašćena organizacija za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta za obavljanje poslova određivanja osnovnih parametara plodnosti zemljišta ispunjava uslov u pogledu tehničke opremljenosti ako ima najmanje:
1) opremu za usitnjavanje i homogenizaciju uzoraka (mlin za mlevenje uzoraka);
2) sita za prosejavanje uzoraka promera 2 mm;
3) uređaj za pripremu destilovane vode;
4) rotacionu mućkalicu ili horizontalnu treskalicu;
5) tehničku vagu sa tačnošću 0,01 g;
6) analitičku vagu sa tačnošću 0,0001 g;
7) pH metar;
8) Scheibler-ov kalcimetar;
9) za primenu dokumentovane metode za određivanje sadržaja slobodnog CaCO3:
(1) barometar,
(2) termometar;
10) biretu za titraciju;
11) sušnicu sa podešavanjem temperature do 110°C;
12) spektrofotometar;
13) plameni fotometar ili atomski apsorpcioni spektrofotometar (AAS);
14) frižider (do +4 °C) dovoljne zapremine za čuvanje hemijskih rastvora i standardnih supstanci;
15) odmernu pipetu i sudove, laboratorijski pribor, laboratorijsko posuđe, potrošni materijal i hemikalije u skladu sa propisanim metodama određivanja osnovnih parametara plodnosti zemljišta;
16) računar kako bi se obezbedila izrada rezultata parametara plodnosti sa navedenom identifikacijom korišćene metode i sledljivost podataka o sprovedenim postupcima o uzorkovanju, prijemu uzoraka, izvođenju analiza (među rezultati), formiranju izveštaja o ispitivanju, izdavanju preporuka, čuvanju uzoraka i odbacivanju uzoraka;
17) štampač.
Ovlašćena organizacija za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta za obavljanje poslova određivanja dopunskih parametara plodnosti zemljišta ispunjava uslov u pogledu tehničke opremljenosti ako, pored opreme i uređaja iz stava 1. tač. 1)-8) i tač. 10)-17) ovog člana, ima i opremu i uređaje za izvođenje ostalih vodno fizičkih, hemijskih i bioloških metoda standardnih ispitivanja.
Referentna organizacija ispunjava uslove u pogledu tehničke osposobljenosti ako ima opremu i uređaje iz člana 9. i člana 10. stav 2. ovog pravilnika.
v) Uslovi u pogledu akreditacije
Ovlašćena organizacija za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta ispunjava uslov u pogledu akreditacije ako je akreditovana za standardne metode ispitivanja za izvođenje osnovnih parametara plodnosti zemljišta i ima sertifikat o akreditaciji laboratorije izdat od strane ATS u skladu sa zahtevima standarda SRPS ISO/IEC 17025:2006, Opšti zahtevi za kompetentnost laboratorija za ispitivanje i laboratorija za etaloniranje, za predmet ispitivanja: zemljište.
Ovlašćena organizacija za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta ispunjava uslov u pogledu akreditacije ako je, pored akreditacije iz stava 1. ovog člana, akreditovana za standardne metode ispitivanja za izvođenje dopunskih parametara plodnosti zemljišta, za uzorkovanje zemljišta za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta i ima sertifikat o akreditaciji laboratorije izdat od strane ATS u skladu sa zahtevima standarda SRPS ISO/IEC 17025:2006, Opšti zahtevi za kompetentnost laboratorija za ispitivanje i laboratorija za etaloniranje, za predmet ispitivanja: zemljište.
Referentna organizacija, pored akreditacije iz st. 1. i 2. ovog člana, treba da osigura i kvalitet rezultata ispitivanja kroz učešće u PT (proficiency testing) šemama akreditovanih PT provajdera koji akreditacijom dokazuju da se Pravila o učešću u međulaboratorijskim poređenjima i programima za ispitivanje osposobljenosti RT aktivnosti organizuju i sprovode u skladu sa zahtevima standarda SRPS ISO/IEC 17025:2006, Opšti zahtevi za kompetentnost laboratorija za ispitivanje.
3. Uslovi u pogledu stručnih kapaciteta
Ovlašćena organizacija za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta za obavljanje poslova određivanja osnovnih parametara plodnosti zemljišta ispunjava uslov u pogledu stručnih kapaciteta ako ima najmanje:
1) jedno lice zaposleno na neodređeno vreme sa stečenim visokim obrazovanjem u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu iz stručne oblasti biotehničke nauke - odsek melioracija zemljišta ili odsek biljna proizvodnja ili iz naučne oblasti hemijske nauke ili iz stručne oblasti inženjerstvo zaštite životne sredine ili iz stručne oblasti tehnološko inženjerstvo - odsek biohemijsko inženjerstvo i biotehnologija ili odsek hemijsko inženjerstvo, sa najmanje tri godine radnog iskustva na poslovima laboratorijskih ispitivanja, kao i jedno lice zaposleno na neodređeno vreme sa završenom srednjom stručnom školom u četvorogodišnjem trajanju poljoprivrednog ili hemijskog smera (poljoprivredni tehničar ili hemijski laborant) ili gimnazijom prirodnog smera; ili
2) dva lica zaposlena na neodređeno vreme sa stečenim visokim obrazovanjem u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu iz stručne oblasti biotehničke nauke - odsek melioracija zemljišta ili odsek biljna proizvodnja ili iz naučne oblasti hemijske nauke ili iz stručne oblasti inženjerstvo zaštite životne sredine ili iz stručne oblasti tehnološko inženjerstvo - odsek biohemijsko inženjerstvo i biotehnologija ili odsek hemijsko inženjerstvo, sa najmanje tri godine radnog iskustva na poslovima laboratorijskih ispitivanja.
Ovlašćena organizacija za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta za obavljanje poslova određivanja dopunskih parametara plodnosti zemljišta ispunjava uslove u pogledu stručnih kapaciteta ako ima najmanje:
1) jedno lice zaposleno na neodređeno vreme sa stečenim visokim obrazovanjem na master akademskim studijama ili na magistarskim studijama iz stručne oblasti biotehničke nauke - odsek melioracija zemljišta ili odsek biljna proizvodnja ili iz naučne oblasti hemijske nauke ili iz stručne oblasti inženjerstvo zaštite životne sredine ili iz stručne oblasti tehnološko inženjerstvo - odsek biohemijsko inženjerstvo i biotehnologija ili odsek hemijsko inženjerstvo, sa najmanje tri godine radnog iskustva na poslovima laboratorijskih ispitivanja zemljišta;
2) jedno lice zaposleno na neodređeno vreme sa stečenim visokim obrazovanjem u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu iz stručne oblasti biotehničke nauke - odsek melioracija zemljišta ili odsek biljna proizvodnja ili iz naučne oblasti hemijske nauke ili iz stručne oblasti inženjerstvo zaštite životne sredine ili iz stručne oblasti tehnološko inženjerstvo - odsek biohemijsko inženjerstvo i biotehnologija ili odsek hemijsko inženjerstvo, sa najmanje tri godine radnog iskustva na poslovima laboratorijskih ispitivanja;
3) jedno lice zaposleno na neodređeno vreme sa završenom srednjom stručnom školom u četvorogodišnjem trajanju poljoprivrednog ili hemijskog smera (poljoprivredni tehničar ili hemijski laborant) ili gimnazijom prirodnog smera.
Lice iz stava 1. tač. 2) i 3) ovog člana može da bude isto lice iz člana 13. tačka 2) ovog pravilnika.
Ovlašćena organizacija za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta, odnosno za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta za obavljanje poslova davanja preporuka ispunjava uslov u pogledu stručnih kapaciteta ako ima najmanje jedno lice zaposleno na neodređeno vreme sa stečenim visokim obrazovanjem u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu iz stručne oblasti biotehničke nauke - odsek melioracija zemljišta ili odsek biljna proizvodnja ili odsek agrohemija ili odsek fiziologija i ishrana biljaka i najmanje pet godina radnog iskustva u obavljanju stručnih poslova u oblasti poljoprivrede.
Referentna organizacija ispunjava uslove u pogledu stručnih kapaciteta ako, pored stručnih kapaciteta iz čl. 13-15. ovog pravilnika, ima najmanje tri lica zaposlena na neodređeno vreme sa stečenim visokim obrazovanjem na doktorskim studijama u oblasti biotehničke nauke u poljoprivredi i oblasti zaštite životne sredine u naučnom zvanju i užom naučnom disciplinom: fizika zemljišta, hemija zemljišta, biologija zemljišta, agrohemija, pedologija i druge naučne discipline u oblasti poljoprivrede koje se odnose na zemljište, koje je učestvovalo u projektima i programima naučnoistraživačkog i stručnog rada iz oblasti melioracija zemljišta ili oblasti ishrane biljaka ili oblasti agroekologije u poslednjih deset godina.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", osim odredbe člana 12. stav 1. ovog pravilnika za ovlašćene organizacije za određivanje osnovnih parametara plodnosti zemljišta u delu koji se odnosi na akreditaciju, kao i člana 12. stav 2. ovog pravilnika za ovlašćene organizacije za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta u delu koji se odnosi na akreditaciju uzorkovanja zemljišta za određivanje dopunskih parametara plodnosti zemljišta, koje se primenjuju od 31. marta 2019. godine.