PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU PROGRAMA MERA ZAŠTITE ZDRAVLJA BILJA ZA 2017. GODINU("Sl. glasnik RS", br. 48/2017) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se Program mera zaštite zdravlja bilja za 2017. godinu, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Konkretne mere zaštite zdravlja bilja, rokovi, način sprovođenja mera, subjekti koji će ih sprovoditi, izvori i način obezbeđivanja i korišćenja sredstava, kao i način kontrole sprovođenja mera utvrđeni su programom iz člana 1. ovog pravilnika.
Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PROGRAM
MERA ZAŠTITE ZDRAVLJA BILJA ZA 2017. GODINU
Radi sprečavanja pojave, unošenja, širenja i suzbijanja štetnih organizama na bilju sprovodi se:
1) stalni nadzor nad biljem putem službenog procesa beleženja, prikupljanja i obrade podataka o prisustvu ili odsustvu štetnih organizama na bazi fitosanitarnih pregleda, praćenja i provere zdravstvenog stanja ili drugih procedura i na osnovu svih ostalih raspoloživih izvora;
2) poseban nadzor nad štetnim organizmima, propisan ovim programom, koji se sprovodi u utvrđenom vremenskom periodu, radi otkrivanja štetnih organizama ili utvrđivanja osobenosti njihove populacije ili utvrđivanja granice područja u kome su prisutni ili odsutni.
U slučaju sumnje na prisustvo štetnih organizama obuhvaćenih posebnim nadzorom potrebno je hitno obavestiti fitosanitarnu inspekciju.
Sredstva za sprovođenje nadzora na prisustvo štetnih organizama propisanih ovim programom, obezbeđena su zakonom kojim se uređuje budžet Republike Srbije za 2017. godinu.
Poseban nadzor u krompiru bazira se na biologiji štetnih organizama krompira i sistemu proizvodnje krompira u Republici Srbiji.
Poseban nadzor u krompiru obuhvata sledeće štetne organizme:
a) bakterije: Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus, Ralstonia solanacearum i Erwinia chrysanthemi (Dickeya spp.);
b) nematode: Globodera pallida, Globodera rostochiensis, Meloidogyne chitwoodi i Meloidogyne falax;
v) gljivu: Synchytrium endobioticum;
g) fitoplazmu: Candidatus Phytoplasma solani (Stolbur phytoplasma);
d) ostale štetne organizme: virus Tomato spotted wilt virus, viroid Potato spindle tuber viroid, bakterija Candidatus Liberibacter solanacearum i insekte Epitrix cucumeris, Epitrix similaris, Epitrix subcrinita i Epitrix tuberis.
Poseban nadzor u krompiru vrše sve ovlašćene poljoprivredne stručne službe na teritoriji Republike Srbije, za područje za koje su ovlašćene, fitosanitarna inspekcija i ovlašćene laboratorije.
Clavibacter michiganensis spp. sepedonicus
Radi otkrivanja i sprečavanja širenja sa ciljem eradikacije štetnog organizma Clavibacter michiganensis (Smith) Davis et al. spp. sepedonicus (Spieckermann et Kotthoff) Davis et al., prouzrokovača prstenaste truleži krtola krompira, sprovodi se poseban nadzor nad ovim štetnim organizmom.
Obavlja se pregled krtola krompira, i gde je to opravdano, biljaka krompira (Solanum tuberosum L.) (u daljem tekstu: krtole ili biljke) u odgovarajućem vremenskom periodu, kao i uzimanje uzoraka:
1) krtola semenskog krompira;
2) krtola merkantilnog krompira (Solanum tuberosum L.), kod proizvođača merkantilnog krompira, iz magacina i skladišta;
3) krtola merkantilnog krompira u zbirnim magacinima, distributivnim centrima i centrima za pakovanje.
Prilikom pregleda krtola krompira, uzimaju se uzorci krtola semenskog krompira i krtola merkantilnog krompira, prvenstveno iz lotova u magacinima proizvođača, skladištima, distributivnim centrima i centrima za pakovanje radi obavljanja vizuelnog pregleda i laboratorijskog testiranja na prisustvo latentne infekcije.
Vizuelni pregled i uzimanje uzoraka krtola krompira (1 uzorak - 200 krtola) sprovode ovlašćene poljoprivredne stručne službe i fitosanitarna inspekcija.
Ovlašćene laboratorije - Institut za zaštitu bilja i životnu sredinu, Beograd i Institut za pesticide i zaštitu životne sredine, Beograd - Zemun, vrše laboratorijsko testiranje i vode evidenciju o tome.
Laboratorijsko testiranje na prisustvo štetnog organizma obavlja se u skladu sa propisanim postupkom.
Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al.
Radi otkrivanja i sprečavanja širenja sa ciljem eradikacije štetnog organizma Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al., prouzrokovača mrke truleži krtola krompira i bakteriozne uvelosti krompira i paradajza, sprovodi se poseban nadzor nad ovim štetnim organizmom.
Sprovodi se pregled biljaka i krtola krompira (Solanum tuberosum L.) i pregled biljaka paradajza (Lycopersicon esculentum), osim semena i plodova paradajza, (u daljem tekstu: glavne biljke domaćini), drugih biljaka domaćina, površinskih voda koje se koriste za navodnjavanje ili prskanje glavnih biljaka domaćina i otpadnih voda, kao i pregled propisanih objekata.
Poseban nadzor obuhvata pregled glavnih biljaka domaćina u odgovarajućem vremenskom periodu i obavezno uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije:
1) krtola semenskog krompira;
2) krtola merkantilnog krompira (Solanum tuberosum L.), kod proizvođača merkantilnog krompira, iz magacina i skladišta;
3) krtola merkantilnog krompira u zbirnim magacinima, distributivnim centrima i centrima za pakovanje;
4) biljaka paradajza (Lycopersicon esculentum).
Poseban nadzor obuhvata i pregled u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije:
1) drugih biljaka domaćina Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al., uključujući samonikle biljke iz familije Solanaceae, a naročito Solanum dulcamara, tako da pruža podatke o vrsti, prisustvu i rasprostranjenosti, broju i vremenu uzimanja uzoraka, području i metodama analize;
2) površinskih voda koje se koriste za navodnjavanje i otpadnih voda tokom industrijske prerade ili pakovanja, tako da pruža podatke o broju i vremenu uzimanja uzoraka, području, vodotoku, odnosno lokaciji gde se vrši uzimanje uzoraka, kao i metodama analize.
Prilikom pregleda krtola krompira, uzimaju se uzorci krtola semenskog krompira i krtola merkantilnog krompira, prvenstveno iz lotova u skladištima i distributivnim centrima, radi obavljanja vizuelnog pregleda i uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije.
Vizuelni pregled i uzimanje uzoraka krtola krompira (1 uzorak - 200 krtola), drugih biljaka domaćina i vode (voda za navodnjavanje, otpadne vode) sprovode ovlašćene poljoprivredne stručne službe u skladu sa planom monitoringa, kao i fitosanitarna inspekcija.
Poseban nadzor nad Ralstonia solanacearum i Clavibacter michiganensis spp. sepedonicus organizuje se tako da pruži podatke o:
1) pregledanim površinama pod krompirom i količinama pregledanog krompira (semenski po kategorijama i merkantilni po regionima);
2) pregledanim površinama useva paradajza (semenski i proizvodni usevi po regionima);
3) broju vizuelnih pregleda (u polju i magacinima);
4) broju i veličini uzoraka krtola, biljaka i vode za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije;
5) broju i veličini uzoraka za laboratorijsko testiranje u slučaju sumnje na zarazu;
6) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćene laboratorije - Institut za zaštitu bilja i životnu sredinu, Beograd i Institut za pesticide i zaštitu životne sredine, Beograd - Zemun vrše laboratorijsko testiranje i vode evidenciju o tome.
Laboratorijsko testiranje na prisustvo štetnog organizma obavlja se u skladu sa propisanim postupkom.
Za laboratorijsko testiranje na prisustvo Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus i Ralstonia solanacearum (latentna infekcija) uzima se do 1000 uzoraka (krtola merkantilnog krompira, drugih biljaka domaćina, vode), kao i uzorci iz svih lotova semenskog krompira (100%).
Poseban nadzor na zaraženim i ugroženim parcelama (karantinsko područje) sprovodi se u cilju praćenja efikasnosti fitosanitarnih mera od strane fitosanitarnog inspektora, kao i utvrđivanja stepena zaraženosti parcela putem evidentiranja zasejanih kultura, prisustva i testiranja samoniklih biljaka domaćina, zemljišta, korova i vode kada je to potrebno, od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na prisustvo štetnih organizama Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus i Ralstonia solanacearum, (pregled, uzimanje uzoraka, laboratorijsko testiranje, transport uzoraka, karantinsko područje), obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Erwinia chrysanthemi (Dickeya spp.)
Radi otkrivanja štetnog organizma Erwinia chrysanthemi (Dickeya spp.) sprovodi se poseban nadzor nad ovim štetnim organizmom.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled useva krompira u toku vegetacije, vizuelni pregled krtola i uzimanje uzoraka u slučaju sumnje, odnosno prisustva simptoma za potrebe laboratorijskog testiranja od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe.
Laboratorijsko testiranje na prisustvo Erwinia chrysanthemi (Dickeya spp) vrše ovlašćene laboratorije - Institut za zaštitu bilja i životnu sredinu, Beograd i Institut za pesticide i zaštitu životne sredine, Beograd - Zemun.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja u usevima krompira na prisustvo štetnog organizma Erwinia chrysanthemi (Dickeya spp.), obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Posebni nadzor nad nematodama u krompiru sprovodi se obaveznim uzimanjem uzoraka zemljišta od strane fitosanitarne inspekcije radi laboratorijske analize na prisustvo krompirovih cistolikih nematoda Globodera pallida i Globodera rostochiensis (u daljem tekstu: KCN) pre zasnivanja semenskih useva krompira u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala ("Službeni list SRJ", br. 66/99 i 13/02, "Službeni list SCG", br. 10/03 i 13/03 i "Službeni glasnik RS", br. 39/06, 59/06, 115/06, 119/07 i 107/08 - u daljem tekstu: Pravilnik o zdravstvenom pregledu).
Sprovodi se i vizuelni pregled useva semenskog krompira u toku vegetacije, kao i vizuelni pregled i uzimanje uzoraka u usevima merkantilnog krompira i u skladištima od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe.
Poseban nadzor na zaraženim parcelama (karantinsko područje) sprovodi se u cilju utvrđivanja stepena zaraženosti područja, stanja populacije na zaraženim parcelama, prisutnim vrstama i patotipovima KCN radi definisanja otpornog sortimenta krompira od strane ovlašćene laboratorije Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun.
Za Meloidogyne chitwoodi i Meloidogyne falax sprovodi se vizuelni pregled u vegetaciji u semenskom i merkantilnom krompiru i uzimanje uzoraka krtola u slučaju sumnje na zarazu.
Tabela 1. Poseban nadzor u krompiru za Globodera spp.
Objekat nadzora |
Projektovan broj uzoraka |
Semenski usev krompira |
do 1000 |
Karantinsko područje (zaražene parcele) |
do 200 |
Usev merkantilnog krompira |
do 250 |
Tabela 2. Poseban nadzor u semenskom krompiru (nematode)
Veličina proizvodnog područja (ha) |
Broj testiranih uzoraka |
Gustina uzorkovanja (broj uzoraka po ha) |
do 500* |
1000 |
2 |
* podaci o godišnjoj proceni proizvodnje semenskog krompira
Tabela 3. Poseban nadzor u merkantilnom krompiru (nematode)
Veličina proizvodnog područja (ha) |
Broj testiranih uzoraka |
Gustina uzorkovanja (broj uzoraka po ha) |
50.000 |
250 |
0,5 |
Laboratorijsko testiranje na prisustvo KCN u merkantilnom krompiru sprovodi ovlašćena laboratorija Poljoprivredne stručne službe "Institut Tamiš" Pančevo, dok laboratorijsko testiranje u semenskom krompiru sprovode ovlašćene laboratorije - Institut za zaštitu bilja i životnu sredinu, Beograd i Poljoprivredna stručna služba "Institut Tamiš" Pančevo u skladu sa planom fitosanitarne inspekcije.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na prisustvo karantinskih nematoda u usevima merkantilnog krompira i karantinskim područjima obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Synchutrium endobioticum
Pre zasnivanja useva semenskog krompira sprovodi se uzimanje uzoraka zemljišta od strane fitosanitarnog inspektora radi laboratorijskog testiranja na prisustvo Synchutrium endobioticum, u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu.
Poseban nadzor u semenskom i merkantilnom krompiru na prisustvo Synchutrium endobioticum obuhvata vizuelni pregled useva tokom vegetacije, kao i pregled krtola u skladištima semenskog i merkantilnog krompira od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe.
Candidatus Phytoplasma solani (Stolbur phytoplasma)
Poseban nadzor nad Phytoplasma solani (Stolbur phytoplasma) obuhvata vizuelni pregled useva krompira, vizuelni pregled krtola krompira i uzimanje uzoraka od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe u slučaju sumnje na prisustvo patogena i laboratorijsko testiranje do 20 uzoraka od strane ovlašćene laboratorije Instituta za zaštitu bilja i životnu sredinu, Beograd.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na prisustvo štetnog organizma Candidatus Phytoplasma solani (Stolbur phytoplasma), uključujući i laboratorijsko testiranje do deset uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
d) Ostali štetni organizmi u krompiru
Tokom obavljanja posebnog nadzora u krompiru vrši se i vizuelni pregled na prisustvo simptoma sledećih štetnih organizama: Candidatus Liberibacter solanacearum, Epitrix cucumeris, Epitrix similaris, Epitrix subcrinita, Epitrix tuberis, Tomato spotted wilt virus i Potato spindle tuber viroid.
U slučaju sumnje na pojavu navedenih štetnih organizama ovlašćena poljoprivredna stručna služba obaveštava hitno fitosanitarnog inspektora.
3. Poseban nadzor u jabučastom voću
Poseban nadzor u jabučastom voću bazira se na biologiji štetnih organizama jabučastog voća i sistemu proizvodnje jabučastog voća u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
a) bakteriju: Erwinia amylovora;
b) fitoplazme: Apple proliferation phytoplasma (jabuka) i Pear Decline phytoplasma (kruška);
v) gljivu: Alternaria mali.
Erwinia amylovora
Poseban nadzor nad štetnim organizmom Erwinia amylovora vrši se u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelne preglede i uzima uzorke u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima i izolacionom pojasu, u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu i vodi evidenciju o tome.
Poseban nadzor nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća Erwinia amylovora obuhvata:
1) vizuelni pregled objekata za proizvodnju sadnog materijala jabučastog voća (matični zasadi, rastila i izolacioni pojas) tokom vegetacije, i uzimanje uzoraka u slučaju sumnje, u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu;
2) vizuelni pregled biljaka domaćina Erwinia amylovora u izolacionom pojasu sledećih rodova i vrsta: Amelanchier (merala), Chaenomeles (japanska dunja), Cotoneaster (dunjarica), Crataegus (glog), Cydonia (dunja), Eriobotrya (japanska mušmula), Malus (jabuka), Mespilus (mušmula), Photinia davidiana (fotinija), Pyracantha (glogovica), Pyrus (kruška) i Sorbus (oskoruša), kao i uzimanje uzoraka u slučaju sumnje.
Poseban nadzor nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća Erwinia amylovora organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) matičnim zasadima i rastilima (vrsta objekta, starost, katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) biljkama domaćinima u izolacionom pojasu/pufer zoni (rod, vrsta, objekat, katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
4) proizvodnim zasadima u izolacionom pojasu/pufer zoni (pregledana površina, broj objekata, starost, katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
5) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
6) pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati;
7) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba beleži prisustvo biljaka sa simptomima u izolacionom pojasu, uzima uzorke i obaveštava fitosanitarnu inspekciju u slučaju pozitivnog nalaza.
Ovlašćena laboratorija za rutinsko testiranje sadnog materijala voća Poljoprivredne stručne službe Čačak vrši laboratorijsko testiranje uzoraka iz matičnih zasada, rastila i izolacionog pojasa i vodi evidenciju o posebnom nadzoru.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Erwinia amylovora, uključujući i laboratorijsko testiranje do 20 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Apple proliferation phytoplasma (Phytoplasma mali - proliferacija jabuke)
Poseban nadzor na prisustvo Apple proliferation phytoplasma (Candidatus Phytoplasma mali) sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala jabuke (matični zasadi, rastila i izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu (oktobar) u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu, kao i vizuelnim pregledom proizvodnih zasada, radi utvrđivanja rasprostranjenosti štetnog organizma.
Poseban nadzor nad Apple proliferation phytoplasma organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) proizvodnim zasadima (pregledana površina, broj objekata, starost, katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati;
6) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelne preglede i uzima uzorke u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima, izolacionom pojasu i proizvodnim zasadima i vodi evidenciju o tome.
Ovlašćena laboratorija za rutinsko testiranje sadnog materijala voća Poljoprivredne stručne službe Čačak vrši laboratorijako testiranje do deset uzoraka iz matičnih zasada, rastila i izolacionog pojasa i vodi evidenciju o posebnom nadzoru.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Apple proliferation phytoplasma u izolacionom pojasu i proizvodnim zasadima, uključujući i laboratorijsko testiranje do deset uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Pear decline phytoplasma (Candidatus Phytoplasma pyri)
Poseban nadzor na prisustvo Pear decline phytoplasma sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala kruške (matični zasadi, rastila i izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu (oktobar) u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu, kao i vizuelnim pregledom proizvodnih zasada.
Poseban nadzor nad Pear decline phytoplasma organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) proizvodnim zasadima (pregledana površina, broj objekata, starost, katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati;
6) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelne preglede i uzima uzorke u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima i izolacionom pojasu i vodi evidenciju o tome.
Ovlašćena laboratorija za rutinsko testiranje sadnog materijala voća Poljoprivredne stručne službe Čačak vrši laboratorijako testiranje do 20 uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Pear decline phytoplasma u izolacionom pojasu, uključujući i laboratorijsko testiranje do 20 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Alternaria mali
Poseban nadzor nad gljivom Alternaria mali sprovodi se u cilju utvrđivanja prisustva/odsustva ovog štetnog organizma u Republici Srbiji, s obzirom na podatak iz 1996. godine o prvom nalazu ove gljive u Republici Srbiji koji je ujedno i prvi nalaz u EPPO regionu.
Poseban nadzor nad gljivom Alternaria mali sprovodi se vizuelnim pregledom proizvodnih zasada jabuke u glavnim proizvodnim područjima u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanja za potrebe laboratorijskog testiranja.
Poseban nadzor nad gljivom Alternaria mali organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) proizvodnim zasadima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled zasada, uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje od strane ovlašćene laboratorije Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun.
Vizuelni pregled zasada i uzimanje uzoraka sprovodi ovlašćena laboratorija u saradnji sa ovlašćenom poljoprivrednom stručnom službom.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje do 15 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
4. Poseban nadzor u koštičavom voću
Poseban nadzor u koštičavom voću bazira se na biologiji štetnih organizama koštičavog voća i sistemu proizvodnje koštičavog voća u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
a) bakterije: Pseudomonas syringae pv. persicae i Xanthomonas arboricola pv. pruni;
b) virus: Plum pox virus i drugi virusi koštičavog voća;
v) fitoplazmu: European stone fruit yellows;
g) gljivu: Monilinia fructicola.
Pseudomonas syringae pv. persicae i Xanthomonas arboricola pv. pruni
Poseban nadzor nad Pseudomonas syringae pv. persicae i Xanthomonas arboricola pv. pruni sprovodi se u cilju utvrđivanja prisustva/odsustva i potvrde statusa ovih štetnih organizama.
Poseban nadzor nad bakterijama Pseudomonas syringae pv. persicae i Xanthomonas arboricola pv. pruni, sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu, kao i vizuelnim pregledom proizvodnih zasada u glavnim proizvodnim područjima u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanjem uzoraka u slučaju sumnje na zarazu, za potrebe laboratorijskog testiranja.
Poseban nadzor nad Pseudomonas syringae pv. persicae i Xanthomonas arboricola pv. pruni, organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) proizvodnim zasadima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled zasada i uzimanje uzoraka u slučaju prisustva simptoma od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe i laboratorijsko testiranje na prisustvo štetnih organizama Pseudomonas syringae pv. persicae i Xanthomonas arboricola pv. pruni. od strane ovlašćene laboratorije Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući laboratorijsko testiranje do 20 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Plum pox virus
Poseban nadzor nad Plum pox virus bazira se na biologiji ovog virusa, kao i na sistemu i obimu proizvodnje sadnog materijala koštičavog voća u Republici Srbiji i sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi, rastila i izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanja uzoraka u matičnim zasadima koštičavog voća tokom vegetacije kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača sadnog materijala u skladu sa zakonom kojim se uređuje sadni materijal voćaka, vinove loze i hmelja.
Poseban nadzor nad Plum pox virus organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzimanje uzoraka u matičnim zasadima, rastilima i izolacionom pojasu u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu i vodi evidencije o tome.
Fitosanitarna inspekcija vrši uzimanje uzoraka u rastilima u cilju kontrole sistema i utvrđivanja područja sa niskim potencijalom rizika u odnosu na virus šarke šljive.
Ovlašćena laboratorija za rutinsko testiranje sadnog materijala voća Poljoprivredne stručne službe Čačak vrši laboratorijako testiranje uzoraka iz matičnih zasada, rastila i izolacionog pojasa i vodi evidenciju o posebnom nadzoru.
Ovlašćena laboratorija Instituta za voćarstvo, Čačak vrši potvrdna ispitivanja pozitivnih uzoraka i utvrđuje soj virusa i laboratorijske analize inspekcijskih uzoraka.
Sredstva za laboratorijsko testiranje inspekcijskih uzoraka iz rastila i uzoraka iz izolacionog pojasa i područja sa niskim potencijalom rizika u odnosu na virus šarke šljive, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Drugi virusi koštičavog voća
Poseban nadzor nad Little cherry virus-1 (LChV-1), Little cherry virus-2 (LChV-2), Cherry necrotic rusty mottle virus (CNRMV), Cherry green ring mottle virus (CGRMV) i Cherry mottle leaf virus (ChMLV) sprovodi se vizuelnim pregledima i uzimanjem uzoraka za laboratorijsko testiranje, u zasadima trešnje i višnje, u cilju provere statusa navedenih virusa u Republici Srbiji.
Poseban nadzor organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnih organizama, a naročito o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) proizvodnim zasadima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
4) vremenu, načini i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Poseban nadzor sprovodi Institut za voćarstvo, Čačak.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje do 40 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
European stone fruit yellows (Candidatus Phytoplasma prunorum)
Poseban nadzor nad European stone fruit yellows sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanja u slučaju sumnje u matičnim zasadima koštičavog voća tokom vegetacije kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača sadnog materijala u skladu sa zakonom kojim se uređuje sadni materijal voćaka, vinove loze i hmelja, kao i vizuelnih pregleda proizvodnih zasada i uzorkovanja u slučaju sumnje u glavnim proizvodnim područjima.
Poseban nadzor nad European stone fruit yellows organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) proizvodnim zasadima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
4) vremenu, načini i obimu uzorkovanja;
5) pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati;
6) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzima uzorke u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima i izolacionom pojasu u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu, kao i u proizvodnim zasadima i vodi evidencije o tome.
Ovlašćena laboratorija za rutinsko testiranje sadnog materijala voća Poljoprivredne stručne službe Čačak vrši laboratorijako testiranje do deset uzoraka iz matičnih zasada, rastila i izolacionog pojasa i vodi evidenciju o posebnom nadzoru.
Vizuelni pregled proizvodnih zasada kajsije, šljive i drugih biljaka domaćina iz spontane flore (divlje Prunus vrste), uzimanje uzoraka, kao i laboratorijsko testiranje do 40 uzoraka, vrši Institut za pesticide i zaštitu životne sredine, Beograd - Zemun u saradnji sa ovlašćenim poljoprivrednim stručnim službama.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad European stone fruit yellows u proizvodnim zasadima, uključujući i laboratorijsko testiranje do 40 uzoraka uzetih iz proizvodnih zasada i laboratorijsko testiranje do deset uzoraka uzetih iz matičnih zasada, rastila i izolacionog pojasa, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Monilinia fructicola
Poseban nadzor nad gljivom Monilinia fructicola sprovodi se u cilju utvrđivanja prisustva i rasprostranjenosti i provere statusa ovog štetnog organizma u Republici Srbiji.
Poseban nadzor nad gljivom Monilinia fructicola sprovodi se vizuelnim pregledom proizvodnih zasada voća u glavnim proizvodnim područjima u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanjem za potrebe laboratorijskog testiranja.
Poseban nadzor nad gljivom Monilinia fructicola organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) proizvodnim zasadima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Vizuelni pregled proizvodnih zasada voća, uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje do 25 uzoraka, vođenje evidencije o posebnom nadzoru, vrši Institut za pesticide i zaštitu životne sredine, Beograd - Zemun u saradnji sa ovlašćenim poljoprivrednim stručnim službama.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje do 25 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
5. Poseban nadzor u vinovoj lozi
Poseban nadzor u vinovoj lozi bazira se na biologiji štetnih organizama vinove loze i sistemu proizvodnje vinove loze u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
a) fitoplazmu: Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence doree);
b) bakterije: Xylophilus ampelinus i Agrobacteriim vitis.
Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence doree)
Poseban nadzor nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze - Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence doree) sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala vinove loze (matični zasadi, prporišta i izolacioni pojas), vizuelnim pregledom proizvodnih zasada u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanjem uzoraka u slučaju prisustva simptoma na vinovoj lozi i drugim biljkama domaćinima.
Poseban nadzor nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence doree) organizuje se tako da pruži podatke o rasprostranjenosti, a naročito o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) matičnim zasadima, prporištima i izolacionom pojasu (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) proizvodnim zasadima (pregledana površina, broj objekata, katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati;
6) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Poseban nadzor nad Flavescence doree u proizvodnim zasadima u cilju utvrđivanja rasprostranjenosti sprovode ovlašćene poljoprivredne stručne službe u saradnji sa ovlašćenom laboratorijom Instituta za zaštitu bilja i životnu sredinu, Beograd.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Flavescence doree u proizvodnim zasadima, uključujući i laboratorijsko testiranje do 300 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Xylophilus ampelinus
Poseban nadzor nad Xylophilus ampelinus sprovodi se u cilju utvrđivanja odsustva/prisustva i provere statusa ovog štetnog organizma.
Poseban nadzor nad ovim štetnim organizmom sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala vinove loze i proizvodnih zasada u glavnim proizvodnim područjima u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanjem uzoraka u slučaju prisustva simptoma, za potrebe laboratorijskog testiranja.
Poseban nadzor nad Xylophilus ampelinus organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
1) vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor;
2) matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) proizvodnim zasadima (pregledana površina, katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala, uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje biljnog materijala od strane ovlašćene laboratorije Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun, u saradnji sa ovlašćenim poljoprivrednim stručnim službama.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje do deset zbirnih uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Agrobacteriim spp
Poseban nadzor nad Agrobacteriim vitis sprovodi se u cilju utvrđivanja prisustva i rasprostranjenosti ovog štetnog organizma.
Poseban nadzor nad ovim štetnim organizmom sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala vinove loze i drugih biljaka domaćina od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe, u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanjem uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja u slučaju prisustva simptoma.
Ovlašćena laboratorija Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun vrši laboratorijsko testiranje i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor u malini bazira se na biologiji štetnih organizama maline i sistemu proizvodnje maline u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
a) gljivu: Phytophthora fragariae var. rubi;
b) bakteriju: Agrobacterium (tumorogeni sojevi);
v) viruse: Raspberry leaf blotch virus (RLBV), Black raspberry necrosis virus, Cucumber mosaic virus, Raspberry leaf mottle virus (Raspberry leafspot), Raspberry vein chlorosis virus, Rubus yellow net virus, Arabis mosaic virus, Cherry leaf roll virus, Raspberry ringspot virus, Strawberry latent ringspot virus, Tomato black ring virus, Apple mosaic virus, Raspberry bushy dwarf virus i Rubus stunt phytoplasma.
Phytophthora fragariae var. rubi
Poseban nadzor na prisustvo gljive Phytophthora fragariae var. rubi sprovodi se u matičnim i proizvodnim zasadima maline.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzimanje uzoraka u matičnim i proizvodnim zasadima maline u glavnim proizvodnim područjima na prisustvo štetnog organizma i vodi evidencije o tome.
Ovlašćena laboratorija za rutinsko testiranje sadnog materijala vinove loze i sitnog voća Poljoprivredne stručne službe Smederevo vrši laboratorijsko testiranje i vodi evidenciju o posebnom nadzoru.
Poseban nadzor nad gljivom Phytophthora fragariae var. rubi organizuje se tako da pruži podatke o:
1) matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
2) proizvodnim zasadima (pregledana površina, katastarska opština, parcela i GPS koordinate);
3) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja;
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora u proizvodnim zasadima, uključujući i laboratorijsko testiranje do 40 uzoraka uzetih u matičnim i proizvodnim zasadima maline, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Agrobacteriim spp.
Poseban nadzor nad Agrobacteriim spp. (tumorogeni sojevi) sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala maline od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe, u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanjem uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja u slučaju prisustva simptoma.
Ovlašćena laboratorija Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun vrši laboratorijsko testiranje i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor na prisustvo virusa Raspberry leaf blotch virus (RLBV), Black raspberry necrosis virus, Cucumber mosaic virus, Raspberry leaf mottle virus (Raspberry leafspot), Raspberry vein chlorosis virus, Rubus yellow net virus, Arabis mosaic virus, Cherry leaf roll virus, Raspberry ringspot virus, Strawberry latent ringspot virus, Tomato black ring virus, Apple mosaic virus, Raspberry bushy dwarf virus i Rubus stunt phytoplasma obuhvata vizuelni pregled zasada maline, odabir i laboratorijsko testiranje, kao i retestiranje odabranih selekcionisanih i preliminarno testiranih klonova biljaka iz prethodne godine na prisustvo navedenih virusa, uključujući nabavku antiseruma i održavanje indikator biljaka od strane Instituta za voćarstvo, Čačak, u cilju uvođenja u sertifikaciju kandidat klonova i dobijanja viših kategorija materijala.
Institut za zaštitu bilja i zaštitu životne sredine, Beograd sprovodi laboratorijsko testiranje određenog procenta biljaka, u cilju kontrole.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje do 80 uzoraka, nabavku antiseruma i kontrolno laboratorijsko testiranje određenog procenta prijavljenih biljaka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor u borovnici bazira se na biologiji štetnih organizama borovnice i sistemu proizvodnje borovnice u Republici Srbiji.
Poseban nadzor na prisustvo virusa i fitoplazmi: Blueberry leaf mottle virus, Blueberry scorch virus, Tobacco ringspot virus, Tomato ringspot virus, Blueberry shoestring virus, Blueberry red ringspot virus, Cranberry ringspot virus, Peach rosette mosaic virus, Blueberry shock virus, Bluebery mosaic - associated virus, Blueberry leaf motle virus, Blueberry stunt phytoplasma, Blueberry wiche,s broom phytoplasma i Cranberry false blossom phytoplasma, sprovodi se u cilju dobijanja i provere fitosanitarnog statusa, uvođenja u sertifikaciju kandidat klonova i dobijanja viših kategorija materijala.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled zasada borovnice, odabir i laboratorijsko testiranje biljaka na prisustvo navedenih virusa i fitoplazmi, uključujući nabavku antiseruma i održavanje indikator biljaka od strane Instituta za voćarstvo, Čačak, u cilju uvođenja u sertifikaciju kandidat klonova i dobijanja viših kategorija materijala.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje do 50 uzoraka, nabavku antiseruma i kontrolno laboratorijsko testiranje određenog procenta prijavljenih biljaka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor u paradajzu bazira se na biologiji štetnih organizama i sistemu proizvodnje paradajza u Republici Srbiji.
Poseban nadzor u paradajzu obuhvata sledeće viruse: Pepino mosaic virus, Tomato yellow leaf curl virus i srodne viruse.
Poseban nadzor sprovodi ovlašćena laboratorija Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun.
Pepino mosaic virus
Radi otkrivanja štetnog organizma Pepino mosaic virus sprovodi se poseban nadzor na površinama na kojima se proizvodi seme paradajza, rasad paradajza i plodovi paradajza.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala, uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije od strane ovlašćene laboratorije.
Poseban nadzor nad Pepino mosaic virus organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja, pregledanim površinama;
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje na prisustvo Pepino mosaic virus do 25 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Tomato yellow leaf curl virus i srodni virusi
Poseban nadzor na prisustvo Tomato yellow leaf curl virus i njemu srodnim virusima, sprovodi se u zatvorenom prostoru.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala, uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje od strane ovlašćene laboratorije.
Poseban nadzor nad Tomato yellow leaf curl virus i njemu srodnim virusima organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja, pregledanim površinama;
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje do 20 uzoraka na prisustvo Tomato yellow leaf curl virus i njemu srodnih virusa, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Radi otkrivanja štetnog organizama Geosmithia morbida sprovodi se poseban nadzor u zasadima oraha.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala na prisustvo Geosmithia morbida, praćenje vektora Pityophthorus juglandis, uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje od strane ovlašćene laboratorije Poljoprivrednog fakulteta, Novi Sad.
Poseban nadzor nad Geosmithia morbida i vektora Pityophthorus juglandis organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja, pregledanim površinama;
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na prisustvo Geosmithia morbida i vektora Pityophthorus juglandis, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor na prisustvo bakterije Acidovorax citrulli obuhvata vizuelne preglede rasada lubenice i dinje poreklom od semena iz uvoza i uzimanje uzoraka od strane fitosanitarne inspekcije.
Laboratorijsko testiranje uzoraka i pripremu uputstva za vizuelni pregled i uzorkovanje, vrši ovlašćena laboratorija Instituta za zaštitu bilja, Beograd.
Sredstva za laboratorijsko testiranje do 40 uzoraka i izradu uputstva za vizuelni pregled useva i uzorkovanje biljnog materijala, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor na prisustvo bakterije Pantoea stewartii obuhvata vizuelni pregled semenskog useva kukuruza i uzimanje uzoraka u slučaju sumnje od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe. Laboratorijsko testiranje uzoraka bilja vrši ovlašćena laboratorija Poljoprivredne stručne službe Sombor.
Poseban nadzor na prisustvo bakterije Pantoea stewartii obuhvata i uzimanje uzoraka naturalnog semena kukuruza od strane fitosanitarne inspekcije, za potrebe laboratorijskog testiranja. Laboratorijsko testiranje uzoraka semena vrši ovlašćena laboratorija Poljoprivrednog fakulteta, Novi Sad.
Pripremu uputstva za vizuelni pregled useva na prisustvo Pantoea stewartii i uzorkovanje biljnog materijala i semena, vrši ovlašćena laboratorija Poljoprivrednog fakulteta, Novi Sad.
Sredstva za laboratorijsko testiranje uzoraka i izradu uputstva za vizuelni pregled useva i uzorkovanje biljnog materijala i semena, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
12. Poseban nadzor u ukrasnom bilju i zatvorenom prostoru
Poseban nadzor u ukrasnom bilju sprovodi se u cilju utvrđivanja prisustva, odnosno odsustva i provere statusa sledećih štetnih organizama:
a) gljiva: Phytophthora ramorum i Phytophthora kernoviae;
b) viroida: roda Pospiviroid;
v) virusa: Iris yellow spot virus (IYSV) i Impatiens necrotic spot virus.
Poseban nadzor u ukrasnom bilju sprovodi ovlašćena laboratorija Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun.
Poseban nadzor obuhvata vizuelne preglede, uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskih analiza, učešće u međunarodno organizovanim međulaboratorijskim obukama i testovima u vezi sa korišćenjem barkodinga, u cilju razvoja dijagnostike.
Phytophthora ramorum i Phytophthora kernoviae
Poseban nadzor nad Phytophthora ramorum vrši se u ukrasnom bilju u okviru rodova: Rhododendron, Viburnum, Pieris, Syringa, Pseudotsuga menziesii, Kalmia, Camellia, Leucothoe i Taxus baccata.
Poseban nadzor nad Phytophthora kernoviae vrši se u ukrasnom bilju u okviru rodova: Fagus, Rhododendron, kao i Drimys winteri (Winteraceae), Fagus sylvatica (Fagaceae), Gevuina avellana (Proteaceae), Hedera helix (Araliaceae), Ilex aquifolium (Aquifoliaceae), Liriodendron tulipifera (Magnoliaceae), Magnolia spp. (Magnoliaceae), Michelia doltsopa (Magnoliaceae), Pieris formosa (Ericaceae), Quercus ilex (Fagaceae), Quercus robur (Fagaceae) i Vaccinium myrtillus (Ericaceae).
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala iz uvoza na prodajnim mestima i rasadnika na području Republike Srbije, uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje od strane ovlašćene laboratorije.
Poseban nadzor nad Phytophthora ramorum i Phytophthora kernoviae organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja;
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje do 20 uzoraka po štetnom organizmu, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor nad viroidima roda Pospiviroid obuhvata vizuelni pregled materijala, uzimanje uzoraka semena i rasada ukrasnog bilja i laboratorijsko testiranje od strane ovlašćene laboratorije Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun. Poseban nadzor nad viroidima roda Pospiviroid organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja, pregledanim površinama;
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora uključujući i laboratorijsko testiranje do 20 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Iris yellow spot virus (IYSV) i Impatiens necrotic spot virus
Poseban nadzor nad virusima Iris yellow spot virus (IYSV) i Impatiens necrotic spot virus obuhvata vizuelni pregled materijala, uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje od strane ovlašćene laboratorije Poljoprivrednog fakulteta, Beograd - Zemun.
Poseban nadzor nad Iris yellow spot virus (IYSV) i Impatiens necrotic spot virus organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja, pregledanim površinama;
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje do 20 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
13. Poseban nadzor nad insektima
Poseban nadzor nad insektima Scaphoideus titanus, Ceratitis capitata, Frankliniella occidentalis i Rhagoletis completa, u skladu sa Programom praćenja i prognoze štetnih organizama, sprovode ovlašćene poljoprivredne stručne službe (u daljem tekstu: prognozno-izveštajna služba). Postavljanje klopki, vizuelne preglede i praćenje štetnih organizama prognozno-izveštajna služba vrši u skladu sa uputstvima ovlašćene laboratorije. Ovlašćena laboratorija Instituta za zaštitu bilja i životnu sredinu, Beograd, po potrebi, vrši determinaciju, odnosno identifikaciju do 50 uzoraka.
Poseban nadzor nad Halyomorpha halys i Bemisia tabaci sprovodi ovlašćena laboratorija Poljoprivrednog fakulteta, Novi Sad. Poseban nadzor obuhvata vizuelne preglede, uzimanje uzoraka i determinaciju, odnosno identifikaciju insekata, i to do 30 uzoraka.
Poseban nadzor nad ovim insektima organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja;
3) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
4) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora od strane ovlašćene laboratorije, uključujući i laboratorijsko testiranje uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Postkarantinski nadzor (vizuelni pregled i uzorkovanje) u proizvodnim zasadima poreklom od materijala iz uvoza vrše ovlašćene poljoprivredne stručne službe.
Sredstva za sprovođenje postkarantinskog nadzora, uključujući i laboratorijsko testiranje na prisustvo i drugih štetnih organizama koji nisu obuhvaćni ovim programom, a nalaze se na Listama štetnih organizama propisanih zakonom kojim se uređuje zdravlje bilja, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
15. Poseban nadzor u šumskim rasadnicima, šumskim područjuma i javnim površinama
Poseban nadzor u šumskim rasadnicima, šumskim područjima i javnim površinama sprovodi se u cilju utvrđivanja prisustva, odnosno odsustva i provere statusa sledećih štetnih organizama:
a) nematoda: Bursaphelenchus xylophilus;
b) gljiva: Gibberella circinata;
v) insekata: Dryocosmus kuriphilus, Cydalima perspectalis, Anoplophora chinensis (A. malasiaca) i Anoplophora glabripennis.
Bursaphelenchus xylophilus
Poseban nadzor nad Bursaphelenchus xylophilus sprovodi se u cilju otkrivanja i sprečavanja širenja ovog štetnog organizma.
Radi otkrivanja štetnog organizma borove nematode - Bursaphelenchus xylophilus (Steiner et Buhrer) Nickle et al. sprovodi se vizuelni pregled i uzimanje uzoraka na prisustvo štetnog organizma osetljivog drveta, kore i bilja, i to:
1) osetljivog drveta i kore, koji obuhvataju drvo i izolovanu koru četinara (Coniferales), osim roda Thuja L.;
2) osetljivog bilja, osim plodova i semena, sledećih rodova: Abies Mill., Cedrus Trew, Larix Mill., Picea A. Dietr., Pinus L., Pseudotsuga Carr. i Tsuga Carr..
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala, uzimanje uzoraka i laboratorijsko testiranje uzoraka.
Vizuelni pregled osetljivog bilja i uzimanje uzoraka u slučaju prisustva simptoma vrše imaoci javnih ovlašćenja iz oblasti šumarstva, dok vizuelni pregled i uzimanje uzoraka osetljivog drveta i kore vrši fitosanitarna inspekcija.
Poseban nadzor nad Bursaphelenchus xylophilus organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti osetljivog drveta, kore i bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja;
3) pregledanim površinama;
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena laboratorija Poljoprivredne stručne službe "Institut Tamiš", Pančevo vrši laboratorijsko testiranje, edukaciju i pripremu štampanog materijala (uputstva/brošure) i vodi evidenciju o posebnom nadzoru.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja do 50 uzoraka, edukaciju i pripremu štampanog materijala (uputstva/brošure), obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Gibberella circinata
Poseban nadzor nad Gibberella circinata sprovodi se radi otkrivanja i sprečavanja širenja ovog štetnog organizma.
Poseban nadzor radi otkrivanja štetnog organizma Gibberella circinata sprovodi se vizuelnim pregledom bilja namenjenog sadnji roda Pinus L. i vrste Pseudotsuga menziesii i semena.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala i uzimanje uzoraka u slučaju sumnje, kao i laboratorijsko testiranje.
Vizuelni pregled osetljivog bilja i semena i uzimanje uzoraka vrše imaoci javnih ovlašćenja iz oblasti šumarstva.
Poseban nadzor nad gljivom Gibberella circinata organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja;
3) pregledanim površinama;
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena laboratorija Poljoprivrednog fakulteta Beograd - Zemun vrši laboratorijsko testiranje, edukaciju i pripremu štampanog materijala (uputstva/brošure) i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja do 20 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Dryocosmus kuriphilus
Poseban nadzor nad Dryocosmus kuriphilus sprovodi se radi otkrivanja i i sprečavanja širenja štetnog organizma.
Poseban nadzor radi otkrivanja štetnog organizma sprovodi se vizuelnim pregledom bilja i sadnog materijala sledećih vrsta: Castanea crenata Sieb. et Zucc. (japanski kesten), Castanea dentata Marsh. (američki kesten), Castanea mollissima Blume (kineski kesten), Castanea sativa x crenata (hibrid pitomog i japanskog kestena) i Castanea sativa Mill. (pitomi kesten).
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled i uzimanje uzoraka od strane imaoca javnih ovlašćenja iz oblasti šumarstva, i to: Instituta za šumarstvo, Beograd i Instituta za nizijsko šumarstvo i životnu sredinu, Novi Sad, u šumskim rasadnicima i šumskim područjuma, kao i vizuelne preglede javnih površina, uzimanje uzoraka i laboratorijsku identifikaciju štetnog organizma.
Poseban nadzor nad Dryocosmus kuriphilus organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja;
3) pregledanim površinama;
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na javnim površinama, uključujući i edukaciju javnih preduzeća i laboratorijsko testiranje do deset uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Cydalima perspectalis
Poseban nadzor nad štetnim organizmom Cydalima perspectalis sprovodi se radi utvrđivanja rasprostranjenosti, a u cilju sprečavanja širenja ovog štetnog organizma u Republici Srbiji, s obzirom na prvi nalaz zabeležen u 2014. godini od strane Šumarskog fakulteta u Beogradu.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled bilja šimšira (Buxus species - B. microphylla, B. microphylla var. insularis, B. sempervirens, B. sinica i drugi) na javnim površinama (parkovi, groblja, botaničke bašte, arboretumi, spomenici prirode, spomenici kulture i njihova okolina kao deo nasleđa pejzažne arhitekture), vrtnim centrima i okućnicama, uzimanje uzoraka i laboratorijsku identifikaciju od strane imaoca javnog ovlašćenja iz oblasti šumarstva - Šumarskog fakulteta u Beogradu i vođenje evidencije o posebnom nadzoru.
Poseban nadzor sprovodi se i u šumskim rasadnicima i rasadnicima ukrasnih biljaka od strane imaoca javnih ovlašćenja iz oblasti šumarstva.
Poseban nadzor nad Cydalima perspectalis organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja;
3) pregledanim površinama;
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na javnim površinama, uključujući i edukaciju javnih preduzeća i laboratorijsko testiranje do deset uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Anoplophora chinensis (A. malasiaca) i Anoplophora glabripennis
Poseban nadzor nad štetnim organizmom Anoplophora chinensis (A. malasiaca) i Anoplophora glabripennis sprovodi se radi otkrivanja i sprečavanja širenja ovih štetnih organizama u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled osetljivog bilja sledećih rodova i vrsta: Acer, Aesculus hippocastanum, Alnus, Betula, Carpinus, Citrus, Cornus, Corylus, Cotoneaster, Crategus, Fagus, Lagerstroemia, Malus, Platanus, Populus, Prunus laucerasus, Pyrus, Rosa, Salix i Ulmus.
Poseban nadzor u šumskim rasadnicima, šumskim područjuma i javnim površinama sprovode imaoci javnih ovlašćenja iz oblasti šumarstva Institut za šumarstvo, Beograd i Institut za nizijsko šumarstvo i životnu sredinu, Novi Sad i vode evidenciju o tome.
Poseban nadzor nad Anoplophora chinensis (A. malasiaca) i Anoplophora glabripennis organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja;
3) pregledanim površinama;
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na javnim površinama, uključujući i edukaciju javnih preduzeća i laboratorijsko testiranje, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
16. Poseban nadzor nad Xyllela fastidiosa
Poseban nadzor nad bakterijom Xyllela fastidiosa i vektorima sprovodi se radi otkrivanja i sprečavanja širenja ovog štetnog organizma.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled osetljivog bilja i uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje od strane ovlašćenih poljoprivrednih stručnih službi i imaoca javnih ovlašćenja iz oblasti šumarstva, uz evidentiranje prisustva potencijalnih vektora iz familija Cicadellidae i Cercopidae, u skladu sa uputstvom ovlašćene laboratorije.
Poseban nadzor nad Xyllela fastidiosa organizuje se tako da pruži podatke o:
1) vrsti bilja na kojima se vrši nadzor;
2) mestu i lokaciji pregleda i uzorkovanja;
3) pregledanim površinama;
4) vremenu, načinu i obimu uzorkovanja;
5) rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Laboratorijsko testiranje uzoraka sprovodi ovlašćena laboratorija Poljoprivrednog fakulteta Beograd - Zemun.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora osetljivog bilja na prisustvo X. fastidiosa, uključujući i laboratorijsko testiranje do 80 uzoraka, razvoj novih dijagnostičkih metoda, edukaciju i pripremu brošure, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
17. Edukacija subjekata koji sprovode ovaj program mera
Pripremu uputstava za preglede i uzorkovanje radi definisanja načina sprovođenja konkretnih mera iz ovog programa i edukaciju ovlašćenih poljoprivrednih stručnih službi, fitosanitarnih inspektora i imaoca javnih ovlašćenja u oblasti šumarstva o štetnim organizmima iz ovog programa mera, vrše ovlašćene laboratorije, prema potrebama ministarstva nadležnog za poslove zdravlja bilja (u daljem tekstu: Ministarstvo) u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita zdravlja bilja.
Sredstva za pripremu uputstava za preglede i uzorkovanje i edukaciju obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
18. Edukacija vlasnika i držaoca bilja
U toku sprovođenja nadzora ovlašćene poljoprivredne stručne službe vrše edukaciju vlasnika i držaoca bilja o štetnim organizmima obuhvaćenim ovim programom mera u cilju podizanja svesti o značaju sprovođenja mera za sprečavanje pojave, rano otkrivanje, praćenje, suzbijanje i iskorenjivanje štetnih organizama, u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita zdravlja bilja.
19. Kontrola sprovođenja ovog programa mera
Sve ovlašćene organizacije dostavljaju Ministarstvu do kraja tekuće godine izveštaj o sprovedenim aktivnostima po ovom programu mera.
Fitosanitarna inspekcija vrši kontrolu sprovođenja ovog programa mera.
U slučaju utvrđivanja nepravilnosti u sprovođenju ovog programa mera, fitosanitarni inspektor bez odlaganja nalaže propisane mere i o tome obaveštava Ministarstvo.