POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKAO PROGRAMU PREVENTIVNE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE LOVACA, LOVOČUVARA I ŠUMARA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2017. GODINU("Sl. list AP Vojvodine", br. 24/2017) |
Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom (u daljem tekstu: Odluka) utvrđuje se Program preventivne zdravstvene zaštite lovaca, lovočuvara i šumara u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2017. godinu, obim sredstava za njegovo sprovođenje, kao i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.
Program iz člana 1. ove odluke čini njen sastavni deo.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".
PROGRAM
PREVENTIVNE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE LOVACA, LOVOČUVARA I ŠUMARA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2017. GODINU
I
Prikaz i analiza postojeće situacije
Pored dobro poznatih uzročnika klasičnih infektivnih i parazitskih oboljenja, poslednjih desetak godina registruju se novi - većinom zoonotski - uzročnici, što se tumači promenama faktora koji utiču na nastanak oboljenja (npr. klimatske promene, globalizacija, migracije stanovništva, promet životinja i namirnica, antimikrobna rezistencija, imunokompromitovanost, promene u životnom stilu i navikama ljudi), što opet uslovljava povećanu incidenciju ovih oboljenja, kao i širenje uzročnika na nova geografska područja. Najveći rizik za pojavu ovih infekcija imaju lovci, lovočuvari i šumari, zbog stalnog kontakta s divljim i domaćim životinjama - rezervoarima infekcije, kao i s vektorima (npr. krpeljima, komarcima, buvama).
Istraživači Pasterovog zavoda otkrili su i decembra 2016. godine objavili pojavu nove opasne zoonoze u Vojvodini - ehinokokoze kod lisica (Lalosevic D, et al. Spreadingofmultilocularechinoc occosis in southernEurope: thefirstrecord in foxes and jackals in Serbia, Vojvodina Province. European Journal of Wildlife Research 2016, DOI: 10.1007/s10344-016-1050-9). Alveolarna ehinokokoza uzrokovana je larvenim stadijumom pantljičare Echinococcus multilocularis i smatra se jednom od najpatogenijih zoonoza u umerenoklimatskim i arktičkim područjima Evrope. Čovek se inficira ingestijom jaja koja izbacuju definitivni domaćini - lisice i psi. Od 2010. godine, širenje parazita dokazano je u dvadeset jednoj evropskoj zemlji, a sada - i u Srbiji. Ova bolest je za ljude još opasnija od pseće ehinokokoze Prvenstveno napada jetru i raste na čoveku kao maligni tumor, a najčešće je smrtonosna, što je dobro poznato u centralnoj Evropi. Navedeno istraživanje pokazalo je da se ova bolest širi prema jugu Evrope zbog porasta populacije lisica usled sprovođenja vakcinacije protiv besnila. Kako je kod nas i pseća ehinokokoza pod nedovoljnom kontrolom, sa stalno novim slučajevima pojavljivanja kod ljudi, potrebno je prevenciju ove bolesti podići na mnogo viši nivo.
Pored ehinokokoze, i druge infektivne i parazitske bolesti mogu specifično ugroziti populaciju lovaca i drugih lica koja duže borave u prirodi. Pre svega, reč je o lajmskoj bolesti, a ekološki indeks rizika ukazuje na to da postoji potencijalan rizik od inficiranja ljudi i životinja na osam lokaliteta u Vojvodini. Iz grupe pegavih groznica, u krpeljima s područja Vojvodine dokazane su četiri vrste rikecija, a jedna i kod pasa, te je se očekuje i pojava kod ljudi, kao i pojava krpeljskog meningoencefalitisa koji kod nas još nije dijagnostikovan, ali jeste u okolnim državama. Parazitske bolesti - kao što su toksokarijaza i dirofilarijaza - predstavljaju takođe rizik koji poslednjih godina raste, a uglavnom su nepoznate - ne samo široj populaciji, nego i većini lekara. Pojava dirofilarioze kod pasa u Vojvodini vrlo je česta, a poseban problem predstavlja širenje D. immitis. Kada su u pitanju lisice, podaci za su nepoznati. Raširenost toksokarijaze kod pasa i divljih karnivora jeste velika, a ta infekcija kod ljudi nije istražena.
Evropska agencija za bezbednost hrane (EFSA), od 2012. godine, bavi se procenom rizika od E. multilocularis i drugih zoonoza u okviru Evropske unije, ali i susednih zemalja, u koje se svratava i Srbija, što podrazumeva kvantitativnu procenu trenutnog stanja na osnovu podataka o kretanju infekcija kod životinja. Pasterov zavod, u saradnji sa ovom agencijom, već je dostavio u Francusku uzorke parazita lisica E. multilocularis na molekularno ispitivanje decembra 2016. godine.
Zakonom o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", br. 107/05, 72/09 dr. zakon, 88/10, 99/10, 57/11, 119/12, 45/13 - drugi zakon, 93/14, 96/15 i 106/15), članom 13. stav 4. utvrđeno je da autonomna pokrajina može doneti posebne programe zdravstvene zaštite za pojedine kategorije stanovništva, odnosno za vrste bolesti koje su specifične za autonomnu pokrajinu, a za koje nije donet poseban program zdravstvene zaštite na republičkom nivou, u skladu sa svojim mogućnostima, te utvrditi cene tih pojedinačnih usluga, odnosno programa.
Lovci i druge kategorije lica koja duže borave u prirodi nisu obuhvaćeni specijalizovanim epidemiološkim nadzorom. Predmetni program je u skladu s Pravilnikom o vrstama i načinu sprovođenja epidemiološkog nadzora nad zaraznim bolestima i posebnim zdravstvenim pitanjima ("Službeni glasnik RS", broj 3/17).
Program preventivne zdravstvene zaštite lovaca, lovočuvara i šumara u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2017. godinu realizovaće Zavod za antirabičnu zaštitu - Pasterov zavod, Novi Sad.
II
Ciljevi, aktivnosti, metodologija realizacije i indikatori programa
Ciljevi programa jesu procena rizika za pojavu zoonotskih infekcija kod lovaca, lovočuvara i lica koja duže borave u prirodi, edukacija ciljnih grupa, rana dijagnostika zoonoza - po mogućnosti kod životinja, te time sprečavanje infekcije ljudi, rana dijagnoza i terapija zoonoza koje ugrožavaju populaciju lovaca i drugih lica koja duže borave u prirodi.
Specifični cilj programa jeste identifikacija žarišta ehinokokoze lisica u AP Vojvodini.
Ciljna grupa su lovci, lovočuvari, preparatori i šumari, kao i sva lica koja borave duže vreme u prirodi. Prema podacima Lovačkog saveza Vojvodine, u Vojvodini je registrovano oko 1.900 lovaca, organizovanih u lovačka društva i lovačka udruženja, a u odnosu na očekivanu prevalencu prema preliminarnim istraživanjima, neophodno je uključiti najmanje 30% ovih ispitanika, da bi dobijeni podaci mogli da se statistički obrade i valorizuju. Istovremeno, njihovom edukacijom, očekuje se smanjenje incidencije ehinokokoze i drugih bolesti koje se nalaze u prirodnim žarištima. Uzorak bi obuhvatio pod jednak broj slučajno izabranih ispitanika iz sva tri regiona Vojvodine, koji bi se na principu dobrovoljnosti uključili u ispitivanje.
Nakon uspostavljanja saradnje s Lovačkim savezom Vojvodine, JP "Vojvodinašume" i Nacionalnim parkom "Fruška gora", planira se da se organizuju predavanja za zainteresovane lovce i ostale ciljne grupe širom Autonomne pokrajine Vojvodine. Program podrazumeva organizovanje lekarskog pregleda, vađenja krvi, prikupljanja uzoraka od pasa i lisica, krpelja, laboratorijske analize. Nakon obrade podataka, biće sačinjeni izveštaji i preporuke za smanjenje rizika pojave zoonotskih patogena u Vojvodini.
Metodologija sprovođenja programa
- opšti lekarski pregled ispitanika, popunjavanje anketnog upitnika o poznavanju najvažnijih zoonotskih bolesti, serološki pregled na lajmsku bolest, krpeljski meningoencefalitis, rikecioze i toksokarijazu;
- pregled lisica i lovačkih pasa na prisustvo ehinokokoze i dirofilarioze kontinuirano tokom cele godine istraživanja;
- pregled krpelja sa ispitinika i lisica i pasa (identifikacija vrste, prisustvo, borelija, rikecija);
- izrada programa kontinuirane obuke rizične populacije o zaštiti od zoonotskih bolesti;
izrada mape endemskih područja Vojvodine, na kojima postoji povećan rizik od oboljevanja ljudi na osnovu prisustva ehinokokoze i dirofilarioze kod lisica;
- donošenje preporuka za zaštitu od zoonotskih bolesti. Indikatori
Program treba da doprinese smanjenju broja novoregistrovanih slučajeva oboljevanja, jer se kontrolom i suzbijanjem infekcija kod lisisca i pasa može postići redukcija indeksa rizika za pojavljivanje infekcija kod ljudi.
1. Pravljenje godišnjeg izveštaja o broju novo dijagnostikovanih slučajeva u populaciji ispitanika: multilokularne ehinokokoze, pseće ehinokokoze, lajmske bolesti, krpeljskog meningoencefalitisa, toksokarijaze i dirofilarijaze.
2. Pravljenje godišnjeg izveštaja o incidenciji prisustva uzročnika u krpeljima donetim od strane ispitanika sa svojih lovačkih pasa, odnosno s tela u slučaju uboda: lajmske bolesti, krpeljskog meningoencefalitisa i rikecija.
3. Pravljenje godišnjeg izveštaja o incidenciji prisustva uzročnika u uzorcima lisica i pasa, koje donesu ispitanici i druga lica: multilokularne ehinokokoze, pseće ehinokokoze i dirofilarioze.
III
Finansijska sredstva potrebna za realizaciju programa
Za realizaciju Programa preventivne zdravstvene zaštite lovaca, lovočuvara i šumara u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2017. godinu potrebno je 355.439,87 dinara. Budući da je ukupna cena programa 355.439,87 dinara - na bazi 300 pacijenata, cena pojedinačne usluge iznosi 1.184,80 dinara.
TABELARNI PRIKAZ UKUPNIH TROŠKOVA ZA REALIZACIJU PROGRAMA PREVENTIVNE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE LOVACA, LOVOČUVARA I ŠUMARA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2017. GODINU
Tabela 1
- u dinarima
Redni broj |
NAZIV TROŠKOVA PROGRAMA |
IZNOS UKUPNO POTREBNIH SREDSTAVA |
1 |
2 |
3 |
1. |
TROŠKOVI NABAVKE OPREME |
0 |
2. |
TROŠKOVI NABAVKE MATERIJALA I USLUGA |
0 |
3. |
TROŠKOVI USLUGA I NAKNADA |
355.439,87 |
|
UKUPNO: |
355.439,87 |
TABELARNI PRIKAZ TROŠKOVA USLUGA I NAKNADA LICA ANGAŽOVANIH NA REALIZACIJI PROGRAMA
Tabela 1.3.
- u dinarima
Redni broj |
Struka (zvanje) učesnika u programu |
Broj učesnika u programu |
Bruto iznos |
Neto iznos |
1. |
lekar specijalista |
1 |
150.543,21 |
106.546,15 |
2. |
lekar na specijalizaciji |
1 |
114.572,64 |
81.475,82 |
3. |
dipl. biolog |
1 |
90.324,02 |
64.477,54 |
|
|
UKUPNO: |
355.439,87 |
252.499,51 |