PROGRAMMONITORINGA NEJONIZUJUĆIH ZRAČENJA NA TERITORIJI GRADA NIŠA ZA 2017. GODINU("Sl. list grada Niša", br. 66/2017) |
Današnje vreme pripada eri telekomunikacija i telekomunikacionih uređaja. Proizvodnja mobilnih telefona ubrzano raste, tržište je u stalnoj ekspanziji, a izgradnja baznih stanica mobilne telefonije je sve veća. Radio bazne stanice mobilnih i fiksnih bežičnih komunikacija, kao i predajnici radiorelejnih sistema su izvori nejonizujućih zračenja. Po definiciji izvor nejonizujućih zračenja jeste uređaj, instalacija ili objekat koji emituje ili može da emituje nejonizujuće zračenje. Izvor nejonizujućih zračenja od posebnog interesa jeste izvor koji može da bude štetan po zdravlje ljudi, a određeni su kao izvori čije elektromagnetno polje u zoni povećane osetljivosti, dostiže najmanje 10% iznosa referentne, granične vrednosti propisane za frekvencijske opsege u kojima rade sistemi radio baznih stanica i radiorelejni sistemi, u skladu sa Pravilnikom o izvorima nejonizujućih zračenja od posebnog interesa, vrstama izvora, načinu i periodu njihovog ispitivanja ("Službeni glasnik RS", br. 104/09). Upotreba sve većeg broja ovakvih uređaja doprinosi sve višem nivou ambijentalne izloženosti ljudske populacije pojedinim delovima elektromagnetnog spektra.
Zakonom o zaštiti od nejonizujućih zračenja ("Službeni glasnik RS", br. 36/09), propisano je da se, radi otkrivanja prisustva, utvrđivanja opasnosti, obaveštavanja i preduzimanja mera zaštite od nejonizujućih zračenja vrši sistematsko ispitivanje nivoa nejonizujućih zračenja u životnoj sredini, dok Pravilnik o granicama izlaganja nejonizujućim zračenjima ("Službeni glasnik RS", br. 104/09), određuje bazična ograničenja i referentne granične nivoe izlaganja stanovništva električnim, magnetnim i elektromagnetnim poljima različitih frekvencija.
U skladu sa Zakonom o zaštiti životne sredine, zaštita od zračenja sprovodi se primenom sistema mera kojima se sprečava ugrožavanje životne sredine i zdravlja ljudi od dejstva koja potiču iz nejonizujućih izvora i otklanjaju posledice emisija koje izvori zračenja emituju ili mogu da emituju.
Monitoring se vrši sistematskim praćenjem vrednosti indikatora, odnosno praćenjem negativnih uticaja na životnu sredinu, stanja životne sredine, mera i aktivnosti koje se preduzimaju u cilju smanjenja negativnih uticaja i podizanja nivoa kvaliteta životne sredine.
Monitoring je deo jedinstvenog informacionog sistema životne sredine.
Realizacijom Programa monitoringa nejonizujućih zračenja, vrši se periodična kontrola nivoa elektromagnetskog zračenja, na definisanoj mreži lokacija na celoj teritoriji Grada. Time se nadležnim službama omogućuje uvid u stepen ugroženosti životne sredine koji je posledica nejonizujućih zračenja u radiofrekvencijskom opsegu.
Ciljevi monitoringa nivoa nejonizujućih zračenja u životnoj sredini, na teritoriji grada Niša su:
• utvrđivanje realnog stanja nivoa elektromagnetnog zračenja i prostorne raspodele emitovane elektromagnetske energije na osnovu merenja i proračuna nivoa elektromagnetnog polja na utvrđenim mernim tačkama u okruženju izvora zračenja;
• kvantitativno prikazivanje uticaja postojećeg nivoa zračenja na okruženje i ljudsku populaciju, poređenjem dobijenih rezultata sa važećim propisima u domenu zaštite ljudstva i životne sredine od nejonizujućih zračenja;
• dobijanje potrebnih rezultata i informacija radi mogućnosti preventivnog delovanja u cilju zaštite zdravlja ljudi i zaštite životne sredine kao i mogućnost informisanja javnosti o rezultatima merenja;
• evidentiranje izvora elektromagnetnog zračenja od posebnog interesa;
• utvrđivanje i primena mera i uslova zaštite od nejonizujućih zračenja u životnoj sredini;
• sprovođenje nadzora i kontrole primene mera zaštite od nejonizujućih zračenja u životnoj sredini;
• dobijanje podataka o potencijalnim lokacijama na kojima bi se mogle postavljati buduće bazne stanice mobilne telefonije.
Primarni cilj Programa monitoringa nejonizujućih zračenja jeste da se na osnovu rezultata merenja vrednosti jačine električnog polja E(V/m) i ocene stepena izloženosti ljudske populacije elektromagnetnim zračenjima u zonama povećane osetljivosti definiše predlog mera za smanjenje nivoa elektromagnetnih zračenja u cilju zaštite od štetnog uticaja elektromagnetnog zračenja.
Monitoring nejonizujućih zračenja podrazumeva merenje, a po potrebi i proračun parametara elektromagnetnog polja u zadatim oblastima životne sredine.
Na osnovu nivoa elektromagnetnog zračenja, vrši se utvrđivanje prostorne raspodele emitovane elektromagnetne energije. Poređenjem dobijenih rezultata merenja sa važećim propisima u domenu zaštite ljudstva i životne sredine od nejonizujućih zračenja, moguće je kvalitativno izražavanje uticaja postojećeg nivoa zračenja na okruženje i ljudsku populaciju. Evidentiranjem svih značajnih izvora zračenja po bitnim parametrima i analizom njihovog uticaja u okviru realizacije programa monitoringa, izvršiće se ocena stepena izloženosti ljudstva elektromagnetnim zračenjima u zonama povećane osetljivosti i definisati predlog mera za smanjenje nivoa elektromagnetnih zračenja, kao i način i dinamika daljeg monitoringa.
Monitoring nejonizujućih zračenja vrši se ispitivanjem nivoa nejonizujućih zračenja za visokofrekventna područja, koja potiču od radio baznih stanica mobilne i fiksne bežične telefonije, kao i predajnika radiorelejnih sistema, u zonama povećane osetljivosti. Zone povećane osetljivosti podrazumevaju područja stambenih zona u kojima se osobe mogu zadržavati i 24 sata dnevno: škole, domovi, predškolske ustanove, porodilišta, bolnice, turistički objekti, dečija igrališta i površine neizgrađenih parcela namenjenih prema urbanističkom planu za pomenute namene, u skladu sa preporukama Svetske zdravstvene organizacije.
IV - MERNA MESTA, OBIM I METODE ISPITIVANJA
Program monitoringa nejonizujućih zračenja na teritoriji grada Niša za 2017. godinu, utvrđuje se sistematsko ispitivanje nivoa nejonizujućih zračenja u visokofrekventnom području u životnoj sredini, i to: period i lokacije merenja, metode merenja i proračuna i izveštavanja.
Prema Programu monitoringa nejonizujućih zračenja za 2017. godinu, u visokofrekventnom području vršiće se merenja nivoa nejonizujućih zračenja u životnoj sredini, u zonama povećane osetljivosti, i to:
• radio baznih stanica mobilne telefonije;
• telekomunikacionih predajnika radiorelejnih sistema.
Kontrolni monitoring nejonizujućih zračenja za 2017. godinu, vrši se na 30 definisanih mernih mesta:
Redni broj |
Merno mesto - lokacija radio bazne stanice |
1. |
ul. Generala Milojka Lešjanina br. 28 - 30 |
2. |
ul. Petra Vučinića br. 11 |
3. |
ul. Obilićev venac br. 5 - 11 |
4. |
ul. Cara Dušana br. 54 |
5. |
Trg Učitelja Tase br. 1a |
6. |
ul. Obrenovićeva br. 42 |
7. |
ul. Nikole Pašića br. 30 - 32 |
8. |
Bulevar Nemanjića br. 34 - 34a |
9. |
ul. 7. jula br. bb |
10. |
Bulevar Nemanjića bb - obdanište "Cvrčak" (iza TC Zona 3) |
11. |
Matejevački put br. 13 |
12. |
ul. Generala Milojka Lešjanina br. 6 |
13. |
ul. Knjaževačka br. 103, 105, 107 |
14. |
ul. 9. brigade i ul. Zetska (objekti Kliničkog centra Niš) |
15. |
ul. Kneginje Milice br. 16 |
16. |
ul. Srpskih junaka br. 1 (hotel Radon, rehabilitacioni centar "Zelengora" i stacionar "Terme") |
17. |
ul. Aleksandra Medvedeva (Studentski dom Elektronskog fakulteta) |
18. |
ul. Dragiše Cvetkovića br. 14 - 24 |
19. |
Bulevar dr Zorana Đinđića br. 123 |
20. |
ul. Filipa Višnjića br. 24 |
21. |
Bulevar Nemanjića br. 2 (radio JAT i radio TDI SEVEN) |
22. |
ul. Babičkog odreda bb (City radio) |
23. |
Bulevar dr Zorana Đinđića br. 19 (Radio Marija) |
24. |
ul. Njegoševa br. 81a |
25. |
ul. Šantićeva (antenski stub pored FK "Car Konstantin") |
26. |
Kej 29. decembar bb (hotel Niški cvet i "My Place") |
27. |
ul. Pantelejska br. 77 |
28. |
ul. Toplički partizanski odred br. 99 |
29. |
Toponički put bb (lokacija Drvopromet) |
30. |
ul. Cara Dušana br. 6 - 8 |
Merne tačke, u okviru svakog mernog mesta, odrediće stručna akreditovana institucija za sprovođenje monitoringa, preliminarnim merenjem jačine električnog polja, koje će ukazati na poziciju tačke za detaljno ispitivanje i relevantni izvor u zoni od interesa. U okviru mernih mesta izbor mernih tačaka treba da omogući najbolju ocenu nivoa elektromagnetnog zračenja, kao i uticaj na ljudstvo i životnu sredinu.
Merenje se sprovodi u frekvencijskim opsezima u kojima rade sistemi radio baznih stanica i radiorelejni sistemi.
Lista metoda i standarda, koji se koriste za merenje ili proračun nivoa elektromagnetnog polja u zadatim oblastima životne sredine, obuhvata spisak referentnih metoda i standarda koji će se koristiti pri realizaciji programa.
Stručna akreditovana institucija koja vrši monitoring u obavezi je da, u izveštaju o kontrolnom monitoringu nejonizujućih zračenja, navede listu metoda i standarda koji se koriste za merenje ili proračun nivoa elektromagnetnog polja u zadatim oblastima životne sredine.
Tumačenje rezultata ispitivanja vrši se na osnovu važeće zakonske regulative.
Monitoring nejonizujućih zračenja vršiće se u toku 2017. godine u periodu jul-novembar. Svi vremenski periodi merenja biće definisani operativnim planom.
Stručna akreditovana institucija, koja vrši poslove sistematskog ispitivanja nivoa nejonizujućih zračenja u životnoj sredini, Izveštaj o monitoringu nejonizujućih zračenja podnosi na obrascu, u skladu sa Pravilnikom o sadržini i izgledu obrasca izveštaja o sistematskom ispitivanju nivoa nejonizujućih zračenja u životnoj sredini ("Službeni glasnik RS", br. 104/09).
Izveštaji se dostavljaju u skladu sa dinamikom merenja, u roku od 30 dana, od završetka merenja.
Konačni izveštaj za 2017. godinu dostavlja se do 30.11.2017. godine.
Podaci dobijeni realizacijom Programa monitoringa nejonizujućih zračenja dostavljaju se Agenciji za zaštitu životne sredine do 31. marta tekuće godine za prethodnu godinu i sastavni su deo informacionog sistema zaštite životne sredine.
V - AKTIVNOSTI ZA REALIZACIJU PROGRAMA
Realizacija Programa monitoringa nejonizujućih zračenja na teritoriji grada Niša za 2017. godinu, obuhvata sledeće aktivnosti:
1. Donošenje Programa monitoringa nejonizujućih zračenja na teritoriji grada Niša za 2017. godinu, od strane Gradskog veća Grada Niša;
2. Izbor stručne akreditovane institucije za realizaciju Programa, sprovođenjem postupka javne nabavke i potpisivanje ugovora;
3. Realizacija Programa od strane izabrane stručne akreditovane institucije.
Program monitoringa nejonizujućih zračenja na teritoriji grada Niša u 2017. godini, finansiraće se iz sredstava Budžetskog fonda za zaštitu životne sredine, predviđenih Odlukom o budžetu Grada Niša za 2017. godinu ("Službeni list grada Niša", br. 148/16), razdeo 3; glava 3.1; funkcija 560, pozicija 91, ekonomska klasifikacija 424 - specijalizovane usluge, od ukupno namenjene aproprijacije u iznosu od 15.700.000,00 dinara.
Program objaviti u "Službenom listu Grada Niša".