PROGRAMISPITIVANJA MASENE AKTIVNOSTI RADIONUKLIDA U ZEMLJIŠTU I U ŽIVOTNOJ SREDINI NA TERITORIJI GRADA NIŠA ZA 2017/2018. GODINU("Sl. list grada Niša", br. 66/2017) |
Program ispitivanja masene aktivnosti radionuklida u zemljištu i u životnoj sredini na teritoriji grada Niša za 2017/2018. godinu, utvrđen je na osnovu odredaba Zakona o zaštiti od jonizujućih zračenja i o nuklearnoj sigurnosti ("Službeni glasnik RS", br. 36/09 i 93/12), Pravilnika o utvrđivanju programa sistematskog ispitivanja radioaktivnosti u životnoj sredini ("Službeni glasnik RS", br. 100/10), Pravilnika o monitoringu radioaktivnosti ("Službeni glasnik RS", br. 97/11) i Pravilnika o granicama izlaganja jonizujućim zračenjima i merenjima radi procene nivoa izlaganja jonizujućim zračenjima ("Službeni glasnik RS", br. 86/11).
Cilj programa sistematskog ispitivanja nivoa radioaktivnosti u životnoj sredini (u daljem tekstu: monitoring radioaktivnosti) je utvrđivanje prisustva radionuklida u životnoj sredini i procena nivoa izlaganja stanovništva jonizujućim zračenjima.
Monitoring radioaktivnosti u životnoj sredini na teritoriji grada Niša obuhvata:
- sistematsko ispitivanje radioaktivnosti u redovnim uslovima;
- ispitivanje radioaktivnosti kod sumnje na vanredni događaj i u toku vanrednog događaja.
Ispitivanje radioaktivnosti jeste skup merenja, obrade i interpretacije rezultata merenja radijacionih i drugih parametara u uzorcima iz životne sredine.
Na osnovu nadležnosti utvrđene zakonom, Sekretarijat za zaštitu životne sredine Gradske uprave grada Niša, vrši sistematsko merenje radioaktivnosti - spektrometrijsko određivanje koncentracije aktivnosti radionuklida, u uzorcima iz životne sredine na teritoriji grada Niša i to:
1. u zemljištu u blizini saobraćajnica i industrijskih objekata;
2. u građevinskom zemljištu u industrijskim zonama;
3. u zemljištu iz dvorišta predškolskih i školskih objekata;
4. u zemljištu uzetog iz okoline divljih deponija sa merenjem jačine apsorbovane gama doze u okolini;
5. u sezonskom voću i povrću;
6. u uzorcima hrane - prehrambenih proizvoda;
Ispitivanje koncentracije aktivnosti radionuklida u zemljištu najbolje je sprovesti u prolećnoj i jesenjoj sezoni zbog godišnjih varijacija atmosferskih parametara koji mogu uticati na koncentraciju radionuklida. Monitoring hrane ne zavisi od sezone, tako da se može sprovoditi tokom cele godine.
U uzorcima zemljišta ispituje se masena aktivnost sledećih radionuklida: 226Ra, 40K, 232Th i 137Cs, dok se u uzorcima hrane ispituje masena aktivnost radionuklida 40K i 137Cs.
Monitoring radioaktivnosti u životnoj sredini odnosno ispitivanje sadržaja radionuklida u životnoj sredini regulisano je Pravilnikom o monitoringu radioaktivnosti. Utvrđene vrste uzoraka, broja uzoraka i način ispitivanja sadržaja radionuklida u životnoj sredini, daju osnovne podatke za procenu radijacionog opterećenja stanovništva, kao i osnovne podatke o prosečnom nivou radioaktivnosti a sve u cilju sprovođenja potrebnih mera zaštite.
III - VRSTE MERENJA, BROJ UZORAKA I LOKACIJE NA KOJIMA ĆE SE VRŠITI ISPITIVANJE
Program ispitivanja masene aktivnosti radionuklida u zemljištu i u životnoj sredini obuhvata uzorkovanje i gamaspektrometrijsko ispitivanje sadržaja radionuklida na teritoriji svih pet Gradskih opština.
Na teritoriji Gradskih opština Medijana, Pantelej, Palilula, Crveni Krst i Niška Banja vršiće se:
1. uzorkovanje i spektrometrijsko ispitivanje sadržaja radionuklida zemljišta u blizini saobraćajnica i industrijskih objekata (10 uzoraka u jesenjem periodu i 10 uzoraka u prolećnom periodu);
2. uzorkovanje i spektrometrijsko ispitivanje sadržaja radionuklida građevinskog zemljišta u industrijskim zonama (10 uzoraka u jesenjem periodu i 10 uzoraka u prolećnom periodu);
3. uzorkovanje i spektrometrijsko ispitivanje sadržaja radionuklida zemljišta iz dvorišta predškolskih i školskih ustanova (10 uzoraka u jesenjem periodu i 10 uzoraka u prolećnom periodu);
4. uzorkovanje i gamaspektrometrijsko ispitivanje sadržaja radionuklida zemljišta uzetog iz okoline divljih deponija sa merenjem jačine apsorbovane gama doze u okolini (5 uzoraka u jesenjem periodu i 5 uzoraka u prolećnom periodu);
5. uzorkovanje sezonskog voća i povrća sa lokacija svih opština (10 uzoraka u jesenjem periodu i 10 uzoraka u prolećnom periodu);
6. uzorkovanje i gamaspektrometrijsko ispitivanje sadržaja radionuklida u uzorcima prehrambenih proizvoda kontinuirano tokom godine (20 uzoraka).
Koncentracija aktivnosti radionuklida u uzorcima iz životne sredine određuje se metodom niskofonske gamaspektrometrije.
Lokacije na kojima će se vršiti uzorkovanje i ispitivanje sadržaja radionuklida utvrdiće se nakon zaključenja ugovora sa stručnom akreditovanom institucijom koja će realizovati Program. Uzorkovanje će se vršiti u jesenjem periodu 2017. godine i u prolećnom periodu 2018. godine.
Pored sistematskih merenja vrše se i povremena merenja radioaktivnosti. Ona se vrše na mernim mestima koja nisu obuhvaćena lokacijama sistematskog ispitivanja, a za koja se ukaže potreba.
IV - OBRADA I ANALIZA PODATAKA I IZVEŠTAVANJE O REZULTATIMA MERENJA
Uzorkovanje, laboratorijsko ispitivanje sadržaja radionuklida, obradu i analizu podataka i interpretaciju dobijenih rezultata vrši stručna akreditovana institucija.
Stručna akreditovana institucija koja vrši monitoring radioaktivnosti vodi računa o primeni akreditovanih metoda ispitivanja, kao i o održavanju mernih instrumenata sa pratećom opremom, radi obezbeđivanja validnih rezultata ispitivanja.
Vremenski periodi uzorkovanja i ispitivanja radioaktivnosti biće definisani operativnim planom od strane stručne akreditovane institucije koja vrši monitoring radioaktivnosti.
Izveštaje o izvršenim ispitivanjima, odnosno rezultate dobijene merenjem radioaktivnosti, stručna akreditovana institucija dostavlja Sekretarijatu za zaštitu životne sredine, kao i godišnji izveštaj.
U dostavljenim izveštajima potrebno je da bude opisana metodologija uzorkovanja, merna oprema i metodologija obrade podataka, a rezultati prikazani tabelarno, grafički i tekstualno, sa zaključkom o stanju na ispitanim lokacijama.
Tumačenje rezultata ispitivanja vrši se u skladu sa važećom zakonskom regulativom.
Konačni izveštaj o realizaciji Programa ispitivanja masene aktivnosti radionuklida u zemljištu i u životnoj sredini na teritoriji grada Niša za 2017/2018. godinu, dostavlja se do 30.06.2018. godine.
Realizacija Programa ispitivanja masene aktivnosti radionuklida u zemljištu i u životnoj sredini na teritoriji grada Niša za 2017/2018. godinu obuhvata tri faze:
I faza - Donošenje Programa ispitivanja masene aktivnosti radionuklida u zemljištu i u životnoj sredini na teritoriji grada Niša za 2017/2018. godinu od strane Gradskog veća Grada Niša;
II faza - Izbor stručne akreditovane institucije za realizaciju Programa i potpisivanje ugovora;
III faza - Realizacija Programa od strane stručne akreditovane institucije.
Program ispitivanja masene aktivnosti radionuklida u zemljištu i u životnoj sredini na teritoriji grada Niša za 2017/2018. godinu, finansiraće se iz sredstava Budžetskog fonda za zaštitu životne sredine, predviđenih Odlukom o budžetu Grada Niša za 2017. godinu ("Službeni list grada Niša", br. 148/16), razdeo 3; glava 3.1; funkcija 560, pozicija 91, ekonomska klasifikacija 424 - specijalizovane usluge, od ukupno namenjene aproprijacije u iznosu od 15.700.000,00 dinara.
Program objaviti u "Službenom listu Grada Niša".