PRAVILNIKO VAZDUHOPLOVNOM INFORMISANJU("Sl. glasnik RS", br. 61/2016 i 79/2017) |
UVODNE ODREDBE
Predmet Pravilnika
Ovim pravilnikom se propisuje način pružanja usluga vazduhoplovnog informisanja, uključujući i zahteve koji se odnose na sistem kvaliteta.
Ovim pravilnikom se bliže propisuje sadržaj i izgled elemenata Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa, vrste podataka koji se unose u Integrisani vazduhoplovni informativni paket, izvori podataka i način prikupljanja, dostavljanja i objavljivanja podataka.
Ovim pravilnikom se, uz prilagođavanje pravu Republike Srbije, preuzimaju međunarodni vazduhoplovni standardi i preporučena praksa iz Aneksa 4 i Aneksa 15 Konvencije o međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu (u daljem tekstu: Čikaška konvencija).
Značenje izraza
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) adresa data link (logon address) je specifični kod koji se koristi za pristup jedinici za pružanje usluga u vazdušnom saobraćaju (u daljem tekstu: ATS jedinica) radi prenosa digitalnih podataka;
2) aerodrom (aerodrome) je svako definisano područje (uključujući sve objekte, instalacije i opremu) na kopnu ili na vodi ili na fiksnoj, priobalnoj ili plutajućoj strukturi, koje je u celini ili delimično namenjeno za sletanje, poletanje i kretanje vazduhoplova;
3) aerodromski operativni minimumi (aerodrome operating minima) su ograničenja u korišćenju aerodroma za:
(1) poletanje, izražena u smislu vidljivosti duž poletno-sletne staze i/ili vidljivosti i, ako je potrebno, uslova oblačnosti;
(2) sletanje u operacijama preciznog prilaženja i sletanja, izražena u smislu vidljivosti i/ili vidljivosti duž poletno-sletne staze i apsolutne/relativne visine odluke, koje odgovaraju kategoriji operacija;
(3) sletanje u operacijama prilaženja i sletanja sa vertikalnim vođenjem, izražena u smislu vidljivosti i/ili vidljivosti duž poletno-sletne staze i apsolutne/relativne visine odluke;
(4) sletanje u nepreciznim operacijama prilaženja i sletanja, izražena u smislu vidljivosti i/ili vidljivosti duž poletno-sletne staze, minimalne apsolutne/relativne visine odluke i, ako je potrebno, uslova oblačnosti;
4) AIRAC (Aeronautical Information Regulation and Control) je skraćenica koja označava sistem sa svrhom pravovremenog najavljivanja okolnosti koje zahtevaju značajne izmene u operativnoj praksi, zasnovan na zajedničkim, unapred određenim datumima stupanja na snagu;
5) AIS proizvod (AIS product) su vazduhoplovni podaci i vazduhoplovne informacije u formi elemenata Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa (izuzev NOTAM i PIB), uključujući vazduhoplovne karte ili u formi pogodnih/odgovarajućih elektronskih medija;
6) Amandman na AIP (AIP Amendment) sadrži izmene stalne prirode informacija objavljenih u AIP;
7) aplikacija (application) je rukovanje podacima i njihova obrada u cilju podržavanja korisničkih zahteva (ISO 19104);
8) apsolutna visina (altitude) je vertikalna udaljenost nivoa, tačke ili objekta koji se smatra tačkom, mereno od srednjeg nivoa mora (MSL);
9) apsolutna visina nadvišavanja prepreka ili relativna visina nadvišavanja prepreka (obstacle clearance altitude/height) je najniža apsolutna visina ili najniža relativna visina iznad nadmorske visine praga odgovarajuće poletno-sletne staze ili nadmorske visine aerodroma, koja se koristi za uspostavljanje usaglašenosti sa odgovarajućim kriterijumima za nadvišavanje prepreka;
10) apsolutna/relativna visina na segmentu navigacionog postupka (procedure altitude/height) je apsolutna/relativna visina utvrđena na ili iznad minimalne apsolutne/relativne visine i uspostavljena radi prilagođavanja stabilnog poniranja pri utvrđenom uglu/nagibu poniranja u segmentu međuprilaženja ili završnog prilaženja;
11) atribut objekta (feature attribute) je karakteristika objekta (ISO 19101). Atribut objekta sadrži naziv, tip podatka i domen vrednosti koji mu je dodeljen;
12) automatski zavisni nadzor - emisija (automatic dependent surveillance - broadcast, ADS-B) je način na koji vazduhoplovi, vozila na aerodromu i drugi objekti mogu automatski da emituju i/ili primaju podatke kao što su identifikacija, pozicija i dodatne podatke, ukoliko je potrebno, emitovanjem posredstvom data link;
13) automatski zavisni nadzor - ugovor (automatic dependent surveillance - contract, ADS-C) je način na koji se razmenjuju podaci definisani ADS-C sporazumom između zemaljskog sistema i vazduhoplova posredstvom data link, precizirajući pod kojim uslovima se ADS-C izveštaji iniciraju i kakvi podaci su sadržani u izveštaju;
14) automatsko emitovanje terminalnih informacija (automatic terminal information service, ATIS) označava automatsku distribuciju podataka o aktuelnim informacijama za vazduhoplove u dolasku i odlasku koja se vrši u toku 24 sata ili određenog vremenskog intervala u toku dana:
(1) D-ATIS je distribucija ATIS informacija putem data link;
(2) Govorni ATIS (Voice-ATIS) je distribucija ATIS informacija putem kontinuirane i ponavljajuće govorne emisije;
15) vazduhoplovna karta (aeronautical chart) je prikaz dela Zemlje, veštačkih objekata na njoj i reljefa, posebno označenih da zadovolje zahteve vazdušne plovidbe;
16) vazduhoplovne informacije (aeronautical information) su informacije koje proizilaze iz prikupljanja, analize i formatiranja vazduhoplovnih podataka;
17) Vazduhoplovni informativni cirkular (Aeronautical information circular, AIC) je obaveštenje koje sadrži informacije koje se ne mogu objaviti putem NOTAM ili uneti u AIP, ali koje se odnose na bezbednost letenja, vazdušnu plovidbu, tehnički, administrativni ili zakonodavni sadržaj;
18) vazduhoplovni podaci (aeronautical data) predstavljaju formalizovan prikaz vazduhoplovnih činjenica, koncepata ili uputstava, podesan za komunikaciju, interpretaciju, tumačenje ili obradu;
19) vazdušni put (airway) je kontrolisani vazdušni prostor ili deo tog prostora koji je utvrđen u obliku koridora;
20) validacija (validation) je potvrda, kroz pružanje objektivnih dokaza, da su ispunjeni zahtevi za specifičnu nameravanu upotrebu ili primenu (ISO 9000);
21) vegetaciona površina (canopy) je ogoljeno tlo na koje je dodata visina vegetacije;
22) vektorisanje (vectoring) je vršenje navigacionog vođenja vazduhoplova davanjem instrukcija u obliku specifičnih kurseva zasnovanih na korišćenju sistema za ATS nadzor;
23) verifikacija (verification) je potvrda, kroz pružanje objektivnih dokaza, da su zadovoljeni specifični zahtevi (ISO 9000);
24) veštački objekti (culture) označavaju sve veštačke objekte izgrađene na površini Zemlje, kao što su gradovi, železničke pruge i kanali;
25) vidljivost duž poletno-sletne staze (runway visual range, RVR) je rastojanje do kojeg pilot vazduhoplova koji se nalazi na osi poletno-sletne staze može da vidi oznake na površini poletno-sletne staze ili svetla koja označavaju poletno-sletnu stazu ili njenu osu;
26) visina (level) je opšti pojam koji se odnosi na vertikalnu poziciju vazduhoplova u letu i označava relativnu visinu, apsolutnu visinu ili nivo leta;
27) voženje (rulanje) (taxiing) je kretanje vazduhoplova sopstvenim pogonom po površini za kretanje vazduhoplova na aerodromu ili operativnom mestu, isključujući poletanje i sletanje;
28) vrsta objekta (feature type) je klasa pojava iz realnog okruženja sa zajedničkim osobinama;
29) VOLMET predstavlja meteorološke informacije za vazduhoplove u letu;
30) VOLMET emisija (VOLMET broadcast) predstavlja pružanje, po potrebi, aktuelnih METAR, SPECI, TAF i SIGMET informacija putem neprekidne i ponavljajuće govorne emisije;
31) garancija kvaliteta (quality assurance) je deo upravljanja kvalitetom koje se bavi obezbeđivanjem uverenja da će zahtevi kvaliteta da budu ispunjeni (ISO 9000);
32) geodetski datum (geodetic datum) je minimalni skup parametara potrebnih za definisanje lokacije i orijentacije lokalnog referentnog sistema/okvira;
33) geodetsko rastojanje (geodesic distance) je najkraće rastojanje između bilo koje dve tačke na matematički definisanoj elipsoidnoj površini;
34) geoid (geoid) označava površ jednakih potencijala (ekvipotencijalnu površ) u polju Zemljine gravitacije koja se poklapa sa neuznemirenim srednjim nivoom mora kontinuirano produženim kroz kontinente. Oblik geoida je nepravilan zbog lokalnih gravitacionih poremećaja (plima, salinitet, strujanja, i sl.) i smer gravitacije je upravan/normalan na geoid u svakoj tački;
35) Gregorijanski kalendar (Gregorian calendar) je kalendar u opštoj upotrebi. Prvi put je uveden 1582. godine kako bi se definisala godina koja bliže aproksimira tropsku godinu nego Julijanski kalendar (ISO 19108);
36) gustina prostornih podataka (post spacing) je ugaono ili linearno rastojanje između dve uzastopne tačke u mreži koordinatnih tačaka sa utvrđenom nadmorskom visinom;
37) data link za komunikaciju kontrolor-pilot (controller-pilot data link communications, CPDLC) je sistem za komunikaciju između kontrolora letenja i pilota, koji koristi data link;
38) datum (datum) je bilo koja veličina ili skup veličina koji može da služi kao referenca ili osnova za izračunavanje drugih veličina (ISO 19104);
39) deklinacija stanice (station declination) je razlika u poravnanju između VOR radijala koji označava nula stepeni i pravog severa, utvrđena u vreme kalibraže VOR stanice;
40) digitalni model nadmorskih visina (digital elevation model, DEM) je prikaz površine terena pomoću kontinuiranih vrednosti nadmorskih visina na svim presecima definisane mreže, u odnosu na zajednički datum. Digitalni model terena se nekad naziva digitalnim modelom nadmorskih visina;
41) Dodatak na AIP (AIP supplement) sadrži privremene izmene informacija objavljenih u AIP koje se objavljuju na posebnim/izdvojenim stranama;
42) elektronski prikaz vazduhoplovne karte (electronic chart display) je prikaz vazduhoplovne karte i drugih potrebnih informacija na ekranu elektronskog uređaja koji omogućava da posada vazduhoplova na pouzdan i blagovremen način vrši planiranje i praćenje ruta i navigaciju;
43) elipsoidna visina (geodetska visina) (ellipsoid height (geodetic height) ) je visina u odnosu na referentni elipsoid, mereno duž spoljne normale elipsoida kroz posmatranu tačku;
44) zabranjena zona (prohibited area) je određeni deo vazdušnog prostora iznad određene teritorije u kome je zabranjeno letenje;
45) završno prilaženje (final approach) je deo postupka instrumentalnog prilaženja koji počinje od utvrđene tačke ili od tačke završnog prilaženja (FAF ili FAP) ili, u slučaju da te tačke nisu definisane:
(1) po završetku poslednjeg proceduralnog zaokreta, osnovnog zaokreta, zaokreta za dolet ili postupka za snižavanje visine kruženjem, ako su utvrđeni, ili
(2) u tački preseka poslednje definisane putanje u postupku prilaženja, izavršava se u tački u blizini aerodroma od koje se može izvršiti sletanje ili se započinje postupak neuspelog prilaženja;
46) zahtev (requirement) je potreba ili očekivanje koje je utvrđeno, opšte primenjeno ili obavezno (ISO 9000);
47) zaštitni pojas (shoulder) je površina uz ivicu kolovoznog zastora poletno-sletne staze pripremljena tako da omogući prelaz između kolovoznog zastora i susedne površine;
48) Zbornik vazduhoplovnih informacija (Aeronautical Information Publication, AIP) je publikacija koju objavljuje država ili se objavljuje u ime države i koja sadrži vazduhoplovne informacije trajnog karaktera značajne za vazdušnu plovidbu;
49) značajna tačka (significant point) je određena geografska pozicija koja se koristi za određivanje ATS rute ili putanje leta vazduhoplova, kao i za ostale potrebe u navigaciji i pružanju usluga u vazdušnom saobraćaju;
50) zona bez prepreka (obstacle free zone) je vazdušni prostor iznad unutrašnje prilazne površi, unutrašnjih prelaznih površi i površi prekinutog sletanja i onaj deo pojasa osnovne staze poletno-sletne staze koji je ograničen tim površima u kome nema prodora bilo koje fiksne prepreke, osim lakih i lomljivih objekata koji se koriste za navigaciju;
51) zona dodira (touchdown zone) je deo poletno-sletne staze iza praga gde vazduhoplov pri sletanju prvi put dodirne poletno-sletnu stazu;
52) zona završnog prilaza i poletanja (final approach and take-off area, FATO) je definisana površina iznad koje se završava faza prilaznog manevra lebdenja ili prizemljenja i sa koje započinje manevar poletanja. Ako zonu završnog prilaza i poletanja koriste helikopteri čije su performanse klase 1, definisana površina obuhvata i raspoloživu zonu za prekinuto poletanje;
53) zona identifikacije za potrebe vazdušne odbrane (air defence identification zone, ADIZ) je posebno određeni vazdušni prostor utvrđenih dimenzija u okviru kog vazduhoplovi moraju da poštuju posebne postupke za identifikaciju i izveštavanje, pored onih koji se odnose na pružanje usluga u vazdušnom saobraćaju;
54) zona prizemljenja i uzleta (touchdown and lift-off area, TLOF) je zona na kojoj helikopter može da sleti ili da uzleti;
55) izmešteni prag (displaced treshold) je prag poletno-sletne staze koji nije lociran na početku poletno-sletne staze;
56) izogona (isogonal) je linija na mapi ili karti na kojoj sve tačke imaju jednaku magnetsku deklinaciju za određenu epohu;
57) izogriva (isogriv) je linija na mapi ili karti koja spaja tačke sa jednakom ugaonom razlikom između severa na navigacionoj mreži i magnetskog severa;
58) izohipsa (contour line) je linija na mapi ili karti koja spaja tačke sa jednakom nadmorskom visinom;
59) Integrisani vazduhoplovni informativni paket (Integrated Aeronautical Information Package) je paket koji se sastoji od sledećih elemenata:
(1) Zbornika vazduhoplovnih informacija (u daljem tekstu: AIP), uključujući amandmane na AIP;
(2) Dodataka na AIP;
(3) Hitnih vazduhoplovnih obaveštenja (u daljem tekstu: NOTAM) i Pretpoletnih informativnih biltena (PIB);
(4) Vazduhoplovnih informativnih cirkulara (AIC);
(5) Kontrolnih lista i Lista važećih NOTAM;
60) integritet (vazduhoplovnih podataka) (integrity (aeronautical data) ) je stepen pouzdanosti da vazduhoplovni podaci i njihove vrednosti nisu bili izgubljeni ili promenjeni od vremena nastanka ili ovlašćene izmene;
61) informacioni proizvod (data product) je podatak ili serija podataka koji odgovaraju specifikaciji proizvoda podataka (ISO 19131);
62) ICAO (International Civil Aviation Organization) je skraćenica koja označava Međunarodnu organizaciju civilnog vazduhoplovstva;
63) kalendar (calendar) je diskretni vremenski referentni sistem koji pruža osnovu za utvrđivanje vremenske pozicije uz rezoluciju od jednog dana (ISO 19108);
64) kvalitet (quality) je stepen u kome skup svojstvenih karakteristika zadovoljava zahteve (ISO 9000);
65) kvalitet podataka (data quality) je stepen ili nivo pouzdanosti da pruženi podaci ispunjavaju zahteve korisnika u smislu tačnosti, rezolucije i integriteta;
66) klasifikacija integriteta (integrity classification) je klasifikacija zasnovana na potencijalnom riziku koji proizilazi iz korišćenja izgubljenih ili promenjenih podataka; Vazduhoplovni podaci se po integritetu klasifikuju kao:
(1) rutinski podaci: postoji vrlo mala verovatnoća da korišćenjem greškom izmenjenih rutinskih podataka nastavak letenja ili sletanje vazduhoplova bude vrlo rizično sa mogućnošću katastrofe;
(2) bitni podaci: postoji mala verovatnoća da korišćenjem greškom izmenjenih bitnih podataka nastavak letenja ili sletanje vazduhoplova bude vrlo rizično sa mogućnošću katastrofe;
(3) kritični podaci: postoji velika verovatnoća da korišćenjem greškom izmenjenih kritičnih podataka nastavak letenja ili sletanje vazduhoplova bude vrlo rizično sa mogućnošću katastrofe;
66a) komunikacija zasnovana na mogućnostima kontrole letenja (performance based communication, PBC) je komunikacija koja se zasniva na specifikacijama mogućnosti primenjenim na pružanje usluga kontrole letenja;
67) kontrola ciklične redundancije (cyclic redundancy check, CRC) je matematički algoritam koji se primenjuje na digitalno izražavanje podataka, koji omogućava nivo sigurnosti u odnosu na gubitak ili promenu podataka;
68) kritična tačka (hot spot) je lokacija na aerodromskim površinama za kretanje vazduhoplova sa poznatim ili mogućim rizikom sudara ili neovlašćenog ulaska na poletno-sletnu stazu, gde je neophodna povećana pažnja pilota/vozača;
69) linija puta (track) je projekcija putanje vazduhoplova na površinu Zemlje čiji je smer u bilo kojoj tački obično izražen u stepenima u odnosu na sever (pravi/geografski, magnetski ili mrežni);
70) magnetska deklinacija (magnetic variation) je ugaona razlika između pravog (geografskog) i magnetskog severa;
71) manevarska površina (manoeuvring area) je deo aerodroma koji je određen za poletanje, sletanje i rulanje vazduhoplova, osim platformi;
72) međunarodni aerodrom (international airport) je bilo koji aerodrom koji je država članica na čijoj teritoriji se aerodrom nalazi odredila za aerodrom ulaska i odlaska u međunarodnom vazdušnom saobraćaju, na kome se sprovode formalnosti koje se tiču carine, imigracije, zdravstva, životinjskog i biljnog karantina i slični postupci;
73) Međunarodni NOTAM biro (Intenational NOTAM office, NOF) je biro koji je država odredila za međunarodnu razmenu NOTAM;
74) meta-podaci (metadata) su podaci o podacima (ISO 19115). Meta-podaci pružaju strukturirani opis sadržaja, kvaliteta, stanja ili drugih karakteristika podataka;
75) minimalna apsolutna visina za oblast (area minimum altitude) je minimalna apsolutna visina koja se koristi u instrumentalnim meteorološkim uslovima, koja obezbeđuje minimalno nadvišavanje prepreka u okviru oblasti utvrđene paralelama i meridijanima;
76) minimalna apsolutna visina nadvišavanja prepreka (minimum obstacle clearance altitude, MOCA) je minimalna apsolutna visina za utvrđeni segment leta koja obezbeđuje zahtevano nadvišavanje prepreka;
77) minimalna apsolutna visina na ruti (minimum en-route altitude, MEA) je apsolutna visina za segment na ruti koja obezbeđuje odgovarajući prijem relevantnih navigacionih uređaja i komunikaciju u pružanju usluga u vazdušnom saobraćaju, koja je usklađena sa strukturom vazdušnog prostora i koja obezbeđuje adekvatno nadvišavanje prepreka;
78) minimalna sektorska apsolutna visina (minimum sector altitude, MSA) je najniža apsolutna visina koja se može koristiti, a koja omogućava minimalno nadvišavanje od 300 m (1.000 ft) svih objekata lociranih u prostoru koji se nalazi u okviru sektora kružnog oblika, poluprečnika 46 km (25 NM) sa centrom u značajnoj tački, referentnoj tački aerodroma (ARP) ili referentnoj tački helidroma (HRP);
79) navigacija zasnovana na mogućnostima vazduhoplova (performance-based navigation, PBN) je prostorna navigacija zasnovana na zahtevima koji se odnose na mogućnosti vazduhoplova koji obavljaju saobraćaj duž ruta vazdušnog saobraćaja, u postupku instrumentalnog prilaženja ili u određenom vazdušnom prostoru;
80) navigaciona specifikacija (navigation specification) je skup zahteva koji se odnose na vazduhoplov i posadu, neophodnih za podršku operacijama u navigaciji zasnovanoj na mogućnostima vazduhoplova u vazdušnom prostoru utvrđenih granica/dimenzija. Postoje dve vrste navigacione specifikacije:
(1) specifikacija zahtevanih navigacionih mogućnostije navigaciona specifikacija zasnovana na prostornoj navigaciji koja obuhvata zahtev za praćenje mogućnosti i uzbunjivanje, označena prefiksom RNP, npr. RNP 4, RNP APCH;
(2) specifikacija prostorne navigacijeje navigaciona specifikacija zasnovana na prostornoj navigaciji koja ne obuhvata zahtev za praćenje mogućnosti i uzbunjivanje, označena prefiksom RNAV, npr. RNAV 5, RNAV 1;
80a) nadzor zasnovan na mogućnostima kontrole letenja (performance-based surveillance, PBS) je nadzor koji se zasniva na specifikacijama mogućnosti primenjenim na pružanje usluga kontrole letenja;
81) nadmorska visina (elevation) je vertikalno rastojanje tačke ili nivoa na površini Zemlje ili projektovanog na površinu Zemlje, mereno u odnosu na srednji nivo mora;
82) nadmorska visina aerodroma (aerodrome elevation) je nadmorska visina najviše tačke na površini za sletanje;
83) nivo leta (flight level, FL) je površina konstantnog atmosferskog pritiska koja se određuje u odnosu na utvrđenu standardnu vrednost pritiska (1013,2 hPa), odvojena od drugih takvih površina određenim intervalima pritiska;
84) nivo pouzdanosti (confidence level) je verovatnoća da je stvarna vrednost parametra u okviru određenog intervala oko njegove procenjene vrednosti;
85) objedinjavanje podataka (assembly) je proces pridruživanja podataka od različitih izvora u bazu podataka i uspostavljanja osnova za dalju obradu;
86) objekat (feature) je uopštavanje pojava iz realnog okruženja (ISO 19101);
87) oblast informisanja vazduhoplova u letu (flight information region, FIR) je vazdušni prostor određenih dimenzija u kojem se pružaju usluge informisanja vazduhoplova u letu i uzbunjivanja;
88) ogoljeno tlo (bare earth) je površina Zemlje, uključujući vodene površine i površine koje su trajno pod ledom i snegom i isključujući vegetaciju i veštačke objekte;
89) oznaka (marking) je simbol ili grupa simbola postavljenih na površini za kretanje vazduhoplova koji služi za prenošenje vazduhoplovnih informacija;
90) opasna zona (danger area) je deo vazdušnog prostora utvrđenih dimenzija u kome se, u određenim vremenskim intervalima, mogu odvijati aktivnosti opasne po letenje vazduhoplova;
91) operacija nad objektom (feature operation) je operacija koja može da se izvede nad svakom instancom određenog objekta (ISO 19110);
92) ortometrijska visina (orthometric height) je visina tačke u odnosu na geoid, uopšteno predstavljena kao nadmorska visina, tj. visina u odnosu na srednji nivo mora;
93) osnovna staza poletno-sletne staze (runway strip) je određena površina, uključujući poletno-sletnu stazu i produžetak za zaustavljanje, ako postoji, koja je namenjena:
a) smanjenju rizika od oštećenja vazduhoplova koji je nekontrolisano skrenuo sa poletno-sletne staze; i
b) zaštiti vazduhoplova koji je nadleće za vreme poletanja, odnosno sletanja;
94) parking pozicija vazduhoplova (aircraft stand) je određeni deo na platformi koji se koristi za parkiranje vazduhoplova;
95) platforma (apron) je određeno područje koje je namenjeno za smeštaj vazduhoplova radi ukrcavanja ili iskrcavanja putnika, utovara ili istovara pošte ili tereta, snabdevanja gorivom, parkiranja ili održavanja;
96) površ za prikupljanje podataka o preprekama/terenu (obstacle/terrain data collection surface) je određena površ namenjena prikupljanju podataka o preprekama/terenu;
97) površina za kretanje vazduhoplova (movement area) je deo aerodroma koji se koristi za poletanje, sletanje i kretanje vazduhoplova po zemlji, a koji se sastoji od manevarskih površina i platforme/platformi;
98) površina za sletanje (landing area) je deo površine za kretanje vazduhoplova namenjen za sletanje ili poletanje vazduhoplova;
99) pozicija (geografska) (position (geographical) ) je skup koordinata (geografska širina i dužina) utvrđenih u odnosu na referentni matematički elipsoid kojim se definiše pozicija tačke na površini Zemlje;
100) pozicija za čekanje za izlazak na poletno-sletnu stazu (runway holding position) je određena pozicija namenjena zaštiti poletno-sletne staze, površi za ograničenje prepreka ili ILS/MLS kritičnog/osetljivog područja kod koje vazduhoplovi u voženju i vozila moraju stati i zadržati poziciju, osim ako aerodromska kontrola letenja ne odredi drugačije;
101) pokazivač smera sletanja (landing direction indicator) je sredstvo za vizuelno utvrđivanje trenutno dodeljenog smera sletanja i poletanja;
102) poletno-sletna staza (runway) je definisana pravougaona površina na aerodromu na kopnu koja je namenjena za sletanje i poletanje vazduhoplova;
103) postupak vizuelnog prilaženja (visual approach procedure) je niz unapred utvrđenih manevara u odnosu na vizuelne orijentire, od tačke početnog prilaženja (IAF) ili druge pozicije, gde je to primenjivo, od početka utvrđene rute za dolazak, do tačke od koje se može izvršiti sletanje i, nakon toga, ako sletanje nije izvršeno, postupak ponovljenog sletanja;
104) postupak za promenu smera (reversal procedure) je postupak dizajniran da omogući vazduhoplovu promenu smera u toku segmenta početnog prilaženja postupka instrumentalnog prilaženja. Postupak obuhvata proceduralni ili osnovni zaokret;
105) postupak za čekanje (holding procedure) je unapred utvrđeni manevar za zadržavanje vazduhoplova u određenom prostoru do izdavanja daljih odobrenja;
106) postupak instrumentalnog prilaženja (instrument approach procedure) je niz unapred određenih manevara vazduhoplova koji se izvode prema instrumentima u vazduhoplovu i koji obezbeđuju određenu udaljenost od prepreka, počevši od tačke početnog prilaženja ili ukoliko je to primenjivo, od početka određene putanje za dolazak, do tačke sa koje je moguće izvršiti sletanje, a ako sletanje nije izvršeno, do pozicije na kojoj se primenjuju kriterijumi nadvišavanja prepreka u čekanju ili na ruti;
107) postupak neuspelog prilaženja (missedapproach procedure) je postupak koji se primenjuje ako prilaženje ne može da se nastavi;
108) postupak preciznog prilaženja (precision approach procedure) je postupak instrumentalnog prilaženja pri kome se koriste informacije o pravcu i visini od ILS ili od radara za precizno prilaženje;
109) prag poletno-sletne staze (threshold) je početak dela poletno-sletne staze koji se koristi za sletanje;
110) prelazna apsolutna visina (transition altitude) je apsolutna visina na kojoj ili ispod koje se vertikalna pozicija vazduhoplova izražava kao apsolutna visina;
111) prenos podataka - VOLMET (data link VOLMET, D-VOLMET) predstavlja pružanje aktuelnih aerodromskih rutinskih meteoroloških izveštaja (METAR) i aerodromskih specijalnih izveštaja (SPECI), aerodromskih prognoza (TAF), SIGMET izveštaja, specijalnih izveštaja iz vazduha koji nisu obuhvaćeni SIGMET izveštajima i, ako je moguće, AIRMET izveštaja putem data link;
112) prepreka (obstacle) označava sve fiksne (privremene ili stalne) i pokretne objekte ili njihove delove, koji:
- su smešteni na površini namenjenoj za kretanje vazduhoplova po tlu, ili
- nadvišavaju definisane površi namenjene za zaštitu vazduhoplova u letu, ili
- se nalaze izvan tih definisanih površi i koji su ocenjeni kao opasni za vazdušnu plovidbu;
113) Pretpoletni informativni bilten (Pre-flight information bulletin, PIB) je prikaz aktuelnih NOTAM informacija od operativnog značaja, pripremljen neposredno pre izvršenja leta;
114) pretpolje (clearway) je definisana pravougaona površina na zemlji ili na vodi, pod kontrolom odgovarajućeg tela, koja je odabrana ili pripremljena kao odgovarajuća površina iznad koje avion može da izvede deo početnog penjanja do određene visine;
115) preciznost (precision) je najmanja razlika koja može da bude pouzdano utvrđena procesom merenja;
Napomena - U smislu geodetskih merenja, preciznost je stepen finoće u izvršenju aktivnosti ili stepen savršenosti instrumenata i metoda korišćenih pri vršenju merenja.
116) privremena pozicija za čekanje (intermediate holding position) je određeno mesto koje određuje kontrola letenja, na kome se vazduhoplovi i vozila koja se kreću po poletno-sletnoj stazi zaustavljaju i čekaju sve dok ne dobiju od aerodromske kontrole letenja odobrenje da dalje nastave svoje kretanje;
117) prikaz (portrayal) je način prikazivanja informacija ljudima (ISO 19117);
118) prilazna apsolutna visina u završnoj kontrolisanoj oblasti (terminal arrival altitude, TAA) je najniža apsolutna visina koja obezbeđuje minimalno nadvišavanje od 300 m (1.000 ft) svih objekata lociranih u kružnim lukovima definisanim pomoću poluprečnika od 46 km (25 NM) sa centrom u tački početnog prilaženja ili, ako ne postoji tačka početnog prilaženja, u tački međuprilaženja i razgraničenim pravim linijama koje spajaju završetak lukova sa tačkom međuprilaženja. Kombinovane prilazne apsolutne visine u završnoj kontrolisanoj oblasti zajedno sa postupkom prilaženja treba da obuhvate oblast od 360° oko tačke međuprilaženja;
119) principi ljudskog faktora (Human Factors principles) su principi koji se primenjuju u dizajnu, sertifikaciji, obuci, operacijama i održavanju u vazduhoplovstvu i koji teže bezbednom interfejsu između ljudi i drugih komponenti sistema uzimajući u obzir ljudske mogućnosti;
120) produžetak za zaustavljanje (stopway) je određena pravougaona površina na zemlji, na kraju raspoložive dužine zaleta u poletanju, pripremljena tako da bude pogodna površina na kojoj vazduhoplov može da se zaustavi u slučaju prekinutog poletanja;
121) prostorna navigacija (area navigation, RNAV) je navigacija koja omogućava da vazduhoplov leti željenom putanjom između bilo koje dve geografske tačke koje su u dometu navigacionih uređaja ili drugih samostalnih uređaja za navigaciju koji služe kao izvor navigacionih podataka. Prostorna navigacija obuhvata navigaciju zasnovanu na mogućnostima vazduhoplova, kao i druge operacije koje ne zadovoljavaju definiciju navigacije zasnovane na mogućnostima vazduhoplova;
122) proceduralni zaokret (procedure turn) je manevar u kome se vrši zaokret za odlet od zadate putanje, za kojim sledi zaokret u suprotnom smeru, kako bi se vazduhoplov vratio na zadatu putanju i nastavio u smeru suprotnom od početnog;
123) putanja poniranja (glide path) je putanja utvrđena u cilju vertikalnog vođenja tokom završnog prilaženja;
124) putna tačka (waypoint) je naznačena geografska lokacija koja se koristi za utvrđivanje rute prostorne navigacije ili putanje leta vazduhoplova koji koristi prostornu navigaciju. Putne tačke su označene kao:
(1) fly-by waypoint - putna tačka koja zahteva proračunavanje početka zaokreta kojim se tangencijalno izlazi na sledeći segment putanje, ili
(2) flyover waypoint - putna tačka u kojoj se zaokret započinje u cilju spajanja sa sledećim segmentom rute ili postupka;
125) radio-navigacione usluge (radio navigation service) su usluge koje obezbeđuju vođenje ili pozicione podatke za efikasne i bezbedne operacije vazduhoplova, podržane od jednog ili više radio-navigacionih sredstava;
126) rezolucija (resolution) je broj jedinica ili cifara pomoću kojih se izmerena ili izračunata vrednost izražava i koristi;
127) relativna visina (height) je vertikalna udaljenost nivoa, tačke ili objekta koji se može smatrati tačkom, mereno od određene ravni;
128) relacija nad objektima (feature relationship) je ono što povezuje instance jedne vrste objekta sa instancama objekata iste ili druge vrste;
129) reljef (relief) predstavlja nejednakosti u nadmorskoj visini površine Zemlje prikazane na vazduhoplovnim kartama pomoću izohipsa, hipsometrijskih nijansi, zasenčenja ili kota;
130) referentna tačka aerodroma (aerodrome reference point) je određeni geografski položaj aerodroma;
131) referentna tačka helidroma (heliport reference point) je određeni položaj helidroma ili položaj za sletanje;
132) rulna staza (taxiway) je određena površina na aerodromu na kopnu koja je namenjena za rulanje vazduhoplova i koja služi za povezivanje različitih delova aerodroma uključujući:
(1) stazu za kretanje vazduhoplova do parking pozicije - deo platforme koji je projektovan kao rulna staza i koja omogućava pristup isključivo parking pozicijama,
(2) rulnu stazu na platformi - deo sistema rulnih staza koji se nalazi na platformi i kojim se obezbeđuje putanja za kretanje vazduhoplova preko platforme,
(3) rulnu stazu za brzi izlazak vazduhoplova - rulna staza koja je povezana sa poletno-sletnom stazom pod oštrim uglom i koja je projektovana tako da omogućava da vazduhoplov koji je sleteo izađe sa poletno-sletne staze pri većim brzinama od onih koje se postižu na drugim rulnim stazama za izlazak vazduhoplova, čime se smanjuje vreme zauzetosti poletno-sletne staze;
133) ruta vazdušnog saobraćaja (ATS route) je vazdušni put, savetodavna ruta, kontrolisana ili nekontrolisana ruta, ruta u dolasku ili odlasku sa aerodroma, uspostavljena prvenstveno radi usmeravanja tokova saobraćaja u svrhu pružanja usluga u vazdušnom saobraćaju, a definiše se kriterijumima rute koji obuhvataju oznaku, smer u odnosu na značajnu tačku, udaljenost između značajnih tačaka, obavezu izveštavanja o poziciji i minimalne bezbedne visine na ruti;
134) ruta za voženje (rulanje) (taxi-route) je utvrđena putanja koja je uspostavljena u cilju kretanja helikoptera sa jednog dela helidroma na drugi. Ruta za voženje (rulanje) obuhvata vazdušnu ili zemaljsku rulnu stazu za helikopter koja je centralno postavljena duž rute za voženje (rulanje);
135) ruta za dolazak (arrival route) je ruta u postupku instrumentalnog prilaženja za prelazak vazduhoplova iz faze leta na vazdušnom putu do tačke početnog prilaženja;
136) segment završnog prilaženja (final approach segment) je segment u postupku instrumentalnog prilaženja u kome je vazduhoplov poravnat po pravcu i liniji poniranja za sletanje;
137) segment međuprilaženja (intermediate approach segment) je segment postupka instrumentalnog prilaženja između tačke međuprilaženja i tačke završnog prilaženja (FAF ili FAP) ili između kraja postupka za promenu smera (osnovni ili proceduralni zaokret), postupka kruženja (racetrack) ili računske navigacije i tačke završnog prilaženja (FAF ili FAP);
138) segment početnog prilaženja (initial approach segment) je segment postupka instrumentalnog prilaženja između tačke početnog prilaženja i tačke međuprilaženja ili, gde je primenjivo, tačke završnog prilaženja (FAF ili FAP);
139) serija skupa podataka (data set series) jekolekcija skupova podataka koji imaju istu specifikaciju informacionog proizvoda (ISO 19115);
140) sistem za ATS nadzor (ATS surveillance system) je zajednički izraz koji podrazumeva automatski zavisni nadzor - emisiju, primarni nadzorni radar, sekundarni nadzorni radar ili bilo koji uporediv zemaljski sistem koji omogućava identifikaciju vazduhoplova. Uporediv zemaljski sistem je onaj za koji uporednom procenom ili primenom drugih metoda može da se dokaže da poseduje nivo bezbednosti i mogućnosti najmanje jednake monopulsnom sekundarnom nadzornom radaru;
141) skup podataka (data set) je prepoznatljiva grupa podataka (ISO 19101);
142) sledljivost (traceability) je sposobnost praćenja istorije, primene ili lokacije predmeta razmatranja;
142a) specifikacija zahtevanih komunikacionih mogućnosti (required communication performance (RCP) specification) je skup zahteva za pružanje usluga kontrole letenja, opremu na zemlji, opremljenost vazduhoplova i operacije neophodne da podrže komunikaciju zasnovanu na mogućnostima kontrole letenja;
142b) specifikacija zahtevanih nadzornih mogućnosti (required surveillance performance (RSP) specification) je skup zahteva za pružanje usluga kontrole letenja, opremu na zemlji, opremljenost vazduhoplova i operacije neophodne da podrže nadzor zasnovan na mogućnostima kontrole letenja;
143) specifikacija informacionog proizvoda (data product specification) je detaljan opis skupa podataka ili serije skupa podataka zajedno sa dodatnim informacijama koje omogućavaju kreiranje tog skupa ili serije skupa podataka, njegovo dostavljanje drugom licu i korišćenje od strane drugog lica (ISO 19131). Specifikacija informacionog proizvoda daje opis svih podataka i specifikaciju za mapiranje svih podataka u skup podataka. Može da se koristi za produkciju, prodaju, krajnju upotrebu ili u druge svrhe;
144) SNOWTAM je posebna serija NOTAM kojom se obaveštava o postojanju ili uklanjanju opasnih uslova usled snega, leda, lapavice ili vode pomešane sa snegom, lapavicom i ledom na površinama za kretanje vazduhoplova;
145) tačka javljanja (reporting point) je utvrđena geografska pozicija u odnosu na koju je moguće dati izveštaj o poziciji vazduhoplova;
146) tačka neuspelog prilaženja (missed approach point) je tačka u postupku instrumentalnog prilaženja na kojoj ili pre koje utvrđeni postupak neuspelog prilaženja mora da se započne kako minimalno nadvišavanje prepreka ne bi bilo narušeno;
147) tačka prelaska (change-over point) označava tačku na kojoj se očekuje da pilot vazduhoplova koji leti duž dela ATS rute koji je određen u odnosu na VOR uređaj, svoju primarnu navigacionu referencu podešava na sledeći navigacioni uređaj koji se nalazi ispred vazduhoplova;
148) tačkasto svetlo (point light) je svetlosni signal koji se pojavljuje bez primetnog trajanja/dužine;
149) tačnost (accuracy) je stepen podudarnosti između procenjene ili izmerene vrednosti i stvarne vrednosti;
150) teren (terrain) je površina Zemlje koja sadrži prirodno nastale elemente kao što su planine, brda, grebeni, doline, vodene površine, površine koje su trajno pod snegom i ledom, isključujući prepreke;
151) tranzitna vazdušna ruta (air transit route) je utvrđena putanja uspostavljena za tranzit helikoptera u vazduhu;
152) undulacija geoida (geoid undulation) je rastojanje od geoida iznad (pozitivna) ili ispod (negativna) matematičkog referentnog elipsoida;
153) upravljanje vazduhoplovnim informacijama (aeronautical information management, AIM) je dinamičko, integrisano upravljanje vazduhoplovnim informacijama kroz pružanje i razmenu digitalnih vazduhoplovnih podataka garantovanog kvaliteta u saradnji sa svim učesnicima;
154) upravljanje vazdušnim saobraćajem (air traffic management, ATM) je dinamičko, integrisano upravljanje vazdušnim saobraćajem i vazdušnim prostorom, koje obuhvata usluge u vazdušnom saobraćaju, upravljanje vazdušnim prostorom i upravljanje protokom vazdušnog saobraćaja, na bezbedan, ekonomičan i efikasan način, stavljanjem na raspolaganje uređaja i pružanjem neprekidnih usluga u saradnji sa svim učesnicima, uključujući funkcije u vazduhu i na zemlji;
155) upravljanje kvalitetom (quality management) predstavlja koordinirane aktivnosti u cilju usmeravanja i kontrole organizacije u smislu kvaliteta (ISO 9000);
156) uslovno zabranjena zona (restricted area) je deo vazdušnog prostora u kome se na određeno vreme letenje vazduhoplova ograničava i odvija prema unapred određenim uslovima;
157) usluge vazduhoplovnog informisanja (aeronautical information service, AIS) su usluge uspostavljene u okviru utvrđene oblasti pokrivenosti kojima se pružaju vazduhoplovni podaci i vazduhoplovne informacije neophodni za bezbednu, redovnu i efikasnu vazdušnu plovidbu;
158) usluge u vazdušnom saobraćaju (air traffic service, ATS) je opšti naziv koji može da upućuje na usluge informisanja vazduhoplova u letu, usluge uzbunjivanja, savetodavne usluge u vazdušnom saobraćaju ili usluge kontrole letenja (oblasna, prilazna ili aerodromska kontrola letenja);
159) tačka završnog prilaženja (final approach fix or point) je ona tačka (FAF ili FAP) u postupku instrumentalnog prilaženja od koje počinje segment završnog prilaženja;
160) helidrom (heliport) je aerodrom ili određena površina na zemlji ili objektu koja je, u potpunosti ili delimično, namenjena za sletanje, poletanje i kretanje helikoptera na zemlji;
161) helikopterska parking pozicija (helicopter stand) je parking pozicija za vazduhoplove koja omogućava parkiranje helikoptera i na kojoj se završavaju operacije voženja (rulanja) po tlu ili na koju helikopter sleće ili poleće u cilju obavljanja operacija voženja (rulanja) u vazduhu;
162) hipsometrijske nijanse (hypsometric tints) predstavljaju niz senki ili nijansi boja koje se koriste za označavanje vrednosti nadmorske visine;
163) Hitno vazduhoplovno obaveštenje (NOTAM) je poruka koja se distribuira putem telekomunikacija, a koja sadrži informacije o uspostavljanju, stanju ili izmeni bilo kog navigacionog uređaja, službe, postupka ili opasnosti, čije je blagovremeno poznavanje značajno za osoblje koje učestvuje u pripremi i realizaciji leta.
Horizontalni referentni sistem
Svetski geodetski sistem - 1984 (WGS-84) koristi se kao horizontalni (geodetski) referentni sistem za međunarodnu vazdušnu plovidbu.
Objavljene vazduhoplovne geografske koordinate (koje označavaju geografsku širinu i dužinu) izražavaju se u WGS-84 referentnom geodetskom sistemu.
Određivanje i izveštavanje geografskih pozicija uspostavljenih od službi vazdušnog saobraćaja (tačnost merenja na terenu) u odnosu na WGS-84 se vrši u skladu sa specifikacijama koje su date u Aneksu 11 Čikaške konvencije (Poglavlje 2 i Dodatak 5, tabela 1), a za pozicije koje se odnose na aerodrome, odnosno helidrome u skladu sa specifikacijama koje su date u Aneksu 14 Čikaške konvencije (Knjige I i II, Poglavlje 2 i tabele A5-1 i 1 u Dodacima 5 i 1).
Geografske koordinate koje su transformisane u WGS-84 koordinate, a čija tačnost pri originalnom merenju na terenu ne ispunjava uslove iz Aneksa 11 Čikaške konvencije (Poglavlje 2) i Aneksa 14 Čikaške konvencije (Knjige I i II, Poglavlje 2), se označavaju zvezdicom.
Aneksi 11 i 14 Čikaške konvencije su dostupni na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Rezolucija objavljenih geografskih koordinata se usklađuje sa specifikacijama iz Priloga 1. i Priloga 6. (tabela A6-1), koji su odštampani uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo.
Vertikalni referentni sistem
Referentna površ srednjeg nivoa mora, kojom se izražava udaljenost tačke na osnovu gravitacije (nadmorska visina) do površi koja se naziva geoidom, koristi se kao vertikalni referentni sistem u međunarodnoj vazdušnoj plovidbi, a kao globalni gravitacioni model se koristi Zemljin gravitacioni model - 1996 (EGM-96), koji sadrži podatke o velikim talasnim dužinama gravitacionog polja do 360°.
Za određene snimljene tačke na tlu, pored nadmorske visine izražene u odnosu na srednji nivo mora (geoid), objavljuje se i undulacija geoida (u odnosu na WGS-84 elipsoid) za pozicije navedene u Prilogu 1. ovog pravilnika, odnosno na način utvrđen za određenu kartu.
Rezolucija sa kojom se objavljuju podaci o nadmorskoj visini i undulaciji geoida mora da odgovara onoj koja je definisana za određenu seriju karata i zahtevima iz Priloga 6. (tabela A6-2) ovog pravilnika.
Rezolucija objavljenih geografskih koordinata se usklađuje sa specifikacijama iz Priloga 1. i Priloga 6. (tabela A6-2) ovog pravilnika.
Vremenski referentni sistem
Gregorijanski kalendar i Koordinirano univerzalno vreme (u daljem tekstu: UTC) se koriste kao vremenski referentni sistem u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu.
Ako postoji potreba za korišćenjem drugog vremenskog referentnog sistema za neke aplikacije, u katalog objekata ili u meta-podatke vezane za šemu ili skup podataka za aplikaciju se unosi opis tog sistema ili referenca na dokument koji opisuje taj vremenski referentni sistem.
Ako se koristi neki drugi vremenski referentni sistem (npr. lokalno vreme - Local Time, LCT), to se objavljuje u Podsekciji GEN 2.1.2 AIP.
Korišćenje jezika, jedinica mera i skraćenica
Svaki deo Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa namenjen za međunarodnu distribuciju koji se izražava slobodnim tekstom se ispisuje na engleskom jeziku, a imena mesta se ispisuju u skladu sa lokalnom upotrebom, po potrebi latiničnim pismom.
Jedinice mere koje se koriste u stvaranju, obradi i distribuciji vazduhoplovnih podataka i informacija se usklađuju sa zakonom kojim se uređuje metrologija i Aneksom 5 Čikaške konvencije.
U pružanju usluga vazduhoplovnog informisanja koriste se ICAO skraćenice ako je to pogodno i ako njihovo korišćenje olakšava distribuciju vazduhoplovnih podataka i informacija.
NAČIN PRUŽANJA USLUGA VAZDUHOPLOVNOG INFORMISANJA
Pružalac usluga vazduhoplovnog informisanja
Usluge vazduhoplovnog informisanja može da pruža pružalac usluga vazduhoplovnog informisanja (u daljem tekstu: pružalac usluga) koji ispunjava uslove propisane zakonom kojim se uređuje vazdušni saobraćaj i propisom o načinu izdavanja i važenja sertifikata za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi.
Pružalac usluga dobija, prikuplja, objedinjava, ažurira, formatira, objavljuje, arhivira i distribuira vazduhoplovne podatke i vazduhoplovne informacije za čitavu teritoriju Republike Srbije.
Usluge vazduhoplovnog informisanja mogu da obuhvate i funkciju stvaranja vazduhoplovnih podataka i vazduhoplovnih informacija.
Pružalac usluga obezbeđuje vazduhoplovne podatke i informacije potrebne za bezbedno, redovno i efikasno odvijanje vazdušne plovidbe, i to u obliku koji je pogodan za:
1) osoblje zaduženo za obavljanje leta (uključujući letačku posadu), planiranje leta i uređaje za simuliranje letenja;
2) pružaoce usluga u vazdušnom saobraćaju koji su odgovorni za informisanje vazduhoplova u letu i pretpoletno informisanje.
Vazduhoplovne podatke i informacije pružalac usluga stavlja na raspolaganje korisnicima u vidu Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa.
Pružalac usluga preduzima sve potrebne mere kako bi se obezbedila adekvatnost i tačnost vazduhoplovnih podataka i informacija i vrši redovnu proveru njihove ažurnosti.
Izvori vazduhoplovnih podataka i informacija
Pružalac usluga dobija vazduhoplovne podatke i informacije od:
1) izvora podataka i informacija koji su dati u Prilogu 8, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo;
2) pružalaca usluga vazduhoplovnog informisanja drugih država i drugih izvora koji su na raspolaganju, po potrebi.
Ako su vazduhoplovni podaci i informacije obezbeđeni od pružalaca usluga vazduhoplovnog informisanja drugih država, prilikom njihove distribucije se označava da je za njih nadležna država iz koje potiču.
Ako nije moguće izvršiti verifikaciju vazduhoplovnih podataka i informacija obezbeđenih od drugih izvora, to se jasno navodi prilikom distribucije.
U cilju postizanja potpunosti, blagovremenosti i kvaliteta vazduhoplovnih podataka i vazduhoplovnih informacija, zaključuju se sporazumi između pružaoca usluga i izvora vazduhoplovnih podataka i informacija.
Dostupnost usluga vazduhoplovnog informisanja
Ako se usluga vazduhoplovnog informisanja ne pruža tokom svih 24 časa, ona mora da bude dostupna sve vreme dok je vazduhoplov u letu u oblasti nadležnosti pružaoca usluga, kao i najmanje dva sata pre i posle tog perioda.
Usluga vazduhoplovnog informisanja mora da bude dostupna i u drugo vreme, ako se o tome postigne sporazum između pružaoca usluga i zainteresovanog subjekta.
Na zahtev pružaoca usluga drugih država, pružalac usluga u najbržem mogućem roku stavlja na raspolaganje sve vazduhoplovne podatke i informacije koji su neophodni za bezbedno, redovno i efikasno odvijanje vazdušne plovidbe.
Razmena vazduhoplovnih podataka i informacija
Nadležna organizaciona jedinica pružaoca usluga prima elemente Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa koje im distribuiraju pružaoci usluga drugih država i odgovara na njihove zahteve.
Pružalac usluga, shodno potrebama, ispunjava operativne zahteve objavljivanja i prijema NOTAM koji su distribuirani putem telekomunikacija.
U cilju olakšanja razmene vazduhoplovnih podataka i informacija, pružalac usluga uspostavlja direktnu vezu sa pružaocima usluga drugih država i pruža sve informacije koje se odnose na teritoriju Republike Srbije, a koje su neophodne da bi se ispunili standardi iz Aneksa 4 Čikaške konvencije.
Na zahtev pružaoca usluga druge države članice ICAO, pružalac usluga dostavlja jednu kopiju svakog elementa Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa Republike Srbije, bez naknade, na uzajamno dogovoreni način.
Ako su na vazduhoplovnoj karti prikazane informacije koje se odnose i na teritoriju neke druge države, objavljivanje te vazduhoplovne karte se reguliše bilateralnim sporazumom između Republike Srbije i države čija je teritorija prikazana.
Autorska prava
Ako je država zaštitila AIS proizvod autorskim pravom, pružalac usluga stavlja na raspolaganje taj proizvod korisniku, pod uslovom da ga prethodno obavesti o tome da je proizvod zaštićen autorskim pravom i da je to na odgovarajući način obeleženo od strane države porekla.
Naknada troškova
Troškovi prikupljanja i obrade vazduhoplovnih podataka i informacija se uključuju u troškovnu bazu naknada za usluge vazdušne plovidbe u skladu sa ICAO Dokumentom broj 9082 - Principi naknada za aerodromske usluge i usluge vazdušne plovidbe, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Naplata određenog AIS proizvoda pojedinačnim kupcima se zasniva na troškovima štampe papirne kopije ili proizvodnje elektronske kopije, kao i na troškovima distribucije.
Zahtevi za upravljanje vazduhoplovnim informacijama
Pružalac usluga uspostavlja resurse i procese za upravljanje vazduhoplovnim informacijama koji omogućavaju blagovremeno prikupljanje, obradu, skladištenje, integraciju, razmenu i dostavljanje vazduhoplovnih podataka i informacija garantovanog kvaliteta u okviru sistema upravljanja vazdušnim saobraćajem.
Pružalac usluga vazduhoplovnog informisanja uspostavlja sistem kvaliteta koji sadrži procedure, procese i resurse neophodne za implementaciju upravljanja kvalitetom na svakom funkcionalnom nivou i demonstrira, kada je potrebno, upravljanje kvalitetom na svakom funkcionalnom nivou.
Procedure iz stava 2. ovog člana u svakom trenutku moraju da omoguće sledljivost podataka do njihovog izvora, tako da se isprave nepravilnosti i greške koje se uoče u toku faza stvaranja, odnosno ažuriranja ili u operativnoj upotrebi.
Validacija i verifikacija vazduhoplovnih podataka i informacija
Pre dostavljanja pružaocu usluga, izvori podataka detaljno proveravaju vazduhoplovne podatke i informacije koji se objavljuju kao deo Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa, kako bi se obezbedilo da su obuhvaćene sve neophodne informacije i da su one potpuno ispravne.
Nakon prijema vazduhoplovnih podataka i informacija, pružalac usluga primenjuje uspostavljene procedure za validaciju i verifikaciju vazduhoplovnih podataka i informacija, kojima se obezbeđuje zadovoljavanje zahteva kvaliteta (tačnost, rezolucija, integritet i sledljivost).
Tačnost vazduhoplovnih podataka
Tačnost vazduhoplovnih podataka se usklađuje sa specifikacijama koje su date u Aneksu 11 (Poglavlje 2) i Aneksu 14 (Knjige I i II, Poglavlje 2) Čikaške konvencije pri čemu se razlikuju tri vrste koordinata:
1) izmerene tačke (pragovi poletno-sletne staze, pozicije navigacionih uređaja, itd.);
2) izračunate tačke (matematički proračunate koordinate tačaka u prostoru na osnovu koordinata poznatih izmerenih tačaka);
3) deklarisane tačke (npr. granice FIR).
Rezolucija vazduhoplovnih podataka
Rezolucija objavljenih vazduhoplovnih podataka se usklađuje sa specifikacijama koje su date u Prilogu 1. i Prilogu 6. ovog pravilnika, a rezolucija objekata podataka u bazama podataka se usklađuje sa zahtevima za tačnost podataka.
Integritet vazduhoplovnih podataka
Klasifikacija integriteta vazduhoplovnih podataka se usklađuje sa zahtevima iz tabela A6-1 - A6-6 koje su date u Prilogu 6. ovog pravilnika.
Integritet vazduhoplovnih podataka se održava kroz ceo proces obrade podataka, počevši od merenja, odnosno nastanka, pa do distribucije sledećem nameravanom korisniku.
U zavisnosti od načina isporuke, distribucija do sledećeg nameravanog korisnika može da bude:
1) fizička distribucija, koja se postiže kroz isporuku fizičkog paketa (npr. poštanska usluga); ili
2) direktna elektronska distribucija, koja se postiže korišćenjem direktne elektronske veze između pružaoca usluga i sledećeg nameravanog korisnika.
Postupci validacije i verifikacije se zasnivaju na primenjenoj klasifikaciji integriteta i moraju da omoguće:
1) za rutinske podatke - da se izbegne gubljenje podataka ili njihova promena u toku obrade;
2) za bitne podatke - da se gubljenje ili promena podataka ne dese u toku bilo kog dela procesa i da se uključe dodatni procesi, ako je to potrebno, kako bi se uzeli u obzir potencijalni rizici u ukupnoj arhitekturi sistema i obezbedio integritet podataka na ovom nivou;
3) za kritične podatke - da se gubljenje ili promena podataka ne dese u toku bilo kog dela procesa i da se uključe dodatni procesi za garanciju integriteta kojima se potpuno ublažavaju posledice grešaka koje su uočene u toku analize ukupne arhitekture sistema i koje predstavljaju potencijalne rizike za integritet podataka.
Meta-podaci
Meta-podaci se prikupljaju za procese obrade i razmene vazduhoplovnih podataka kroz ceo lanac vazduhoplovnog informisanja, od mesta gde nastaju, do distribucije sledećem nameravanom korisniku.
Prikupljeni meta-podaci obavezno sadrže:
1) nazive organizacija ili subjekata koji obavljaju bilo kakvu aktivnost u vezi sa nastankom, prenosom ili obradom podataka;
2) aktivnost koja se obavlja;
3) datum i vreme obavljanja aktivnosti.
Zaštita vazduhoplovnih podataka
Vazduhoplovni podaci i skupovi podataka se štite u skladu sa tehnikama za obezbeđivanje, utvrđivanje verodostojnosti i uočavanje grešaka u podacima.
Skupovi vazduhoplovnih podataka u elektronskom obliku se štite 32-bitnim algoritmom za kontrolu ciklične redundancije koji se primenjuje u okviru elektronske aplikacije koja se bavi tim skupovima podataka.
Zaštita korišćenjem 32-bitnog algoritma za kontrolu ciklične redundancije se primenjuje na klase integriteta iz člana 17. stav 4. ovog pravilnika, ali se ne odnosi na komunikacione sisteme koji se koriste za prenos skupova podataka.
Upotreba automatizacije
Ako se u cilju poboljšanja blagovremenosti, kvaliteta, efikasnosti i ekonomičnosti usluga vazduhoplovnog informisanja uvodi automatizacija, ona mora da obezbedi:
1) digitalnu razmenu vazduhoplovnih podataka između učesnika u lancu obrade podataka;
2) korišćenje modela za razmenu vazduhoplovnih informacija i modela za razmenu podataka koji su globalno interoperabilni.
Ako se vazduhoplovni podaci i informacije stavljaju na raspolaganje u različitim formatima, mora da se obezbedi konzistentnost podataka i informacija u tim formatima.
Sistem upravljanja kvalitetom
Pružalac usluga primenjuje i održava sistem upravljanja kvalitetom koji obuhvata sve funkcije vazduhoplovnog informisanja iz člana 7. stav 2. ovog pravilnika i koji se dokazuje na svakom od funkcionalnih nivoa.
Upravljanje kvalitetom se primenjuje u čitavom lancu vazduhoplovnog informisanja, od stvaranja podataka do distribucije sledećem nameravanom korisniku, uzimajući u obzir nameravanu upotrebu podataka.
Sistem upravljanja kvalitetom uspostavljen u skladu sa stavom 1. ovog člana mora da bude usklađen sa ISO 9000 serijom standarda.
Sertifikat ISO 9000 koji je izdala odgovarajuće akreditovana organizacija je dovoljan dokaz o usklađenosti sa zahtevom iz stava 1. ovog člana.
U okviru uspostavljenog sistema upravljanja kvalitetom pružalac usluga određuje kompetentnost, znanje, veštine i sposobnosti koji su potrebni za vršenje svake funkcije vazduhoplovnog informisanja, definiše obuku osoblja koje izvršava te funkcije i uspostavlja procese kojima se obezbeđuje da to osoblje poseduje kompetentnost potrebnu za vršenje funkcija koje su mu dodeljene.
Kvalifikacije osoblja se potvrđuju vođenjem odgovarajućih evidencija i kroz inicijalne i periodične provere kojima se od osoblja traži da pokaže potrebnu kompetentnost i koje se koriste kao način da se otkriju i isprave nedostaci.
Sistem upravljanja kvalitetom sadrži načela, procese i postupke, uključujući one za korišćenje meta-podataka, kojima se obezbeđuje i verifikuje da su vazduhoplovni podaci sledljivi kroz lanac vazduhoplovnog informisanja, čime se omogućava da se prepoznaju uzroci grešaka i neregularnosti pri korišćenju podataka, da se one isprave i da se obaveste korisnici na koje one mogu da imaju uticaja.
Sistem upravljanja kvalitetom obezbeđuje korisnicima neophodne garancije i pouzdanost da distribuirani vazduhoplovni podaci i informacije ispunjavaju uslove iz čl. 15-17. ovog pravilnika koji se odnose na kvalitet vazduhoplovnih podataka po pitanju tačnosti, rezolucije i integriteta, kao i uslove koji se tiču sledljivosti podataka pružanjem odgovarajućih meta-podataka, na način propisan u članu 18. ovog pravilnika.
Sistem upravljanja kvalitetom garantuje da vazduhoplovni podaci imaju odgovarajući period važenja za nameravano korišćenje, kao i da se dostavljaju blagovremeno, u skladu sa dogovorenim rokovima.
Pružalac usluga preduzima sve potrebne mere za praćenje usaglašenosti sa sistemom upravljanja kvalitetom, otkrivanje neusaglašenosti, preduzimanje korektivnih mera i evidentiranje i dokumentovanje nalaza i korektivnih mera.
Uvažavanje ljudskog faktora
Prilikom pružanja usluga vazduhoplovnog informisanja, kao i prilikom dizajniranja, obrade i distribucije vazduhoplovnih podataka i informacija, uzimaju se u obzir principi ljudskog faktora koji olakšavaju njihovo optimalno korišćenje, a naročita pažnja se posvećuje integritetu informacija u slučajevima u kojima je potrebna ljudska interakcija.
II. ZBORNIK VAZDUHOPLOVNIH INFORMACIJA (AIP)
Sadržaj Zbornika vazduhoplovnih informacija (AIP)
Zbornik vazduhoplovnih informacija (AIP) sadrži tri dela podeljena na sekcije i podsekcije koje su standardno obeležene radi standardizovanog elektronskog skladištenja i pronalaženja.
AIP se objavljuje na latiničnom pismu, a sadržaj delova, sekcija i podsekcija AIP je prikazan u Prilogu 1. ovog pravilnika.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, ako se ukaže potreba da se olakša operativna upotreba u letu, format i uređenje AIP mogu da budu drugačiji, pod uslovom da se unese odgovarajuća tabela sadržaja.
Ako je potrebno, karte, mape ili dijagrami se koriste kao dodatak ili zamena za tekstualne ili tabelarne podatke u AIP.
Delovi Zbornika vazduhoplovnih informacija (AIP)
Prvi deo AIP (Opšte odredbe (GEN) ) sadrži:
1) podatke o ustanovama, odnosno organizacijama koje su odgovorne za opremu, usluge i postupke navedene u AIP;
2) opšte uslove pod kojima su usluge ili oprema dostupne za upotrebu u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu;
3) listu značajnih odstupanja domaćih propisa i prakse od ICAO standarda, preporučene prakse i postupaka, u formatu koji omogućava da korisnik lako razlikuje zahteve iz domaće regulative i ICAO zahteve;
4) izabrani pravac delovanja, u situaciji kada je u ICAO standardima, preporučenoj praksi i postupcima predviđena mogućnost izbora između više pravaca delovanja.
Drugi deo AIP (Vazdušni prostor (ENR) ) sadrži opšta pravila i postupke koji se primenjuju u vazdušnom prostoru Republike Srbije, opis i podelu vazdušnog prostora, podatke o ATS rutama, podatke o radio-navigacionim uređajima i sistemima, i podatke o aktivnostima koje mogu da utiču na bezbednost vazdušne plovidbe.
Treći deo AIP (Aerodromi/helidromi (AD) ) sadrži sledeće vazduhoplovne karte, ako su dostupne za određeni međunarodni aerodrom, odnosno helidrom:
1) Aerodromska/Helidromska karta - ICAO;
2) Karta prepreka aerodroma - ICAO tip A;
3) Elektronska karta terena i prepreka aerodroma - ICAO;
4) Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO;
5) Karta minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO;
6) Karta za instrumentalno prilaženje - ICAO;
7) Karta terena za precizno prilaženje - ICAO;
8) Karta standardnih instrumentalnih dolazaka (STAR) - ICAO;
9) Karta standardnih instrumentalnih odlazaka (SID) - ICAO;
10) Karta za vizuelno prilaženje - ICAO.
AIP - Opšte odredbe
AIP je zasebna publikacija koja mora da ima tabelu sadržaja.
Prilikom izrade AIP mora da se izbegne ponavljanje ili dupliranje informacija koje su već sadržane u njemu ili u drugim izvorima.
Ako se AIP objavljuje zajednički sa drugom državom, to se jasno naznačava na naslovnoj strani i u tabeli sadržaja.
Svaka strana/karta AIP se označava datumom koji se sastoji od dana, meseca (po imenu) i godine i koji predstavlja datum objavljivanja ili datum kada informacija stupa na snagu.
U cilju postizanja ažurnosti, u odgovarajućim vremenskim intervalima objavljuje se kontrolna lista koja sadrži broj strane i datum svake strane/karte u AIP, kao i datum kontrolne liste.
AIP sadrži informacije koje jasno ukazuju na:
1) identitet AIP;
2) teritoriju koju on obuhvata i način na koji je podeljen;
3) naziv države i organizaciju, odnosno ustanovu koja ga izrađuje;
4) broj strane, odnosno naslov karte;
5) stepen pouzdanosti, ako je informacija nepouzdana.
Veličina strane iznosi najviše 210x297 mm, s tim što mogu da se koriste veći formati pod uslovom da su presavijeni na istu veličinu.
Sve izmene AIP ili nove informacije na ponovo objavljenoj strani se označavaju uočljivim simbolom ili oznakom.
Izmene u AIP koje imaju operativni značaj se objavljuju u skladu sa AIRAC postupcima i jasno se označavaju skraćenicom AIRAC.
Intervali za izmenu AIP se raspoređuju tako da informacije u njemu budu ažurne i objavljuju se u prvom delu (GEN), pri čemu se ručne izmene izbegavaju kad god je to moguće.
Specifikacije za amandmane na AIP
Izmene u AIP koje su trajnog karaktera se objavljuju kao amandmani na AIP.
Svakom amandmanu na AIP se dodeljuje serijski broj, pri čemu ti brojevi moraju da budu uzastopni.
Na svakoj strani amandmana na AIP, uključujući naslovnu, prikazuje se datum objavljivanja, a na svakoj strani AIRAC amandmana na AIP, uključujući naslovnu, se prikazuje datum stupanja informacija na snagu, kao i tačno vreme početka važenja informacija, ako to vreme nije 0000 UTC.
Amandman na AIP sadrži reference na serijske brojeve elemenata Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa čiji sadržaj je uključen u amandman.
Na naslovnoj strani amandmana na AIP se nalazi kratak sadržaj informacija na koje se odnosi amandman.
Ako se amandman na AIP ne objavi u ustanovljenom vremenskom intervalu, objavljuje se obaveštenje sa skraćenicom NIL, koje se distribuira posredstvom mesečne liste važećih NOTAM u obliku slobodnog teksta, na način koji je propisan u članu 36. ovog pravilnika.
Specifikacije za dodatke na AIP
Privremene dugoročne izmene vazduhoplovnih informacija (tri meseca i duže) i kratkoročne informacije koje sadrže obiman tekst i/ili grafičke prikaze se objavljuju kao dodaci na AIP.
Svakom dodatku na AIP se dodeljuje serijski broj, pri čemu ti brojevi moraju da budu uzastopni i da se zasnivaju na kalendarskoj godini.
Strane dodataka na AIP se drže u AIP sve dok je njihov sadržaj ili deo sadržaja važeći.
Ako se pojavi greška u dodatku na AIP ili ako se promeni period važenja dodatka na AIP, novi dodatak na AIP se objavljuje kao zamena.
Ako postoje vremenska ograničenja u distribuciji dodatka na AIP, primenjuju se zahtevi koji se odnose na NOTAM.
Ako se dodatak na AIP dostavlja kao zamena za informacije sadržane u NOTAM, on mora da uključi serijski broj tog NOTAM.
Kontrolna lista važećih dodataka na AIP se objavljuje u intervalima koji nisu duži od jednog meseca, putem mesečne liste važećih NOTAM u obliku slobodnog teksta, na način koji je propisan u članu 36. ovog pravilnika.
Dodaci na AIP se objavljuju na stranama upadljive boje, po mogućnosti žute, i čuvaju se kao prva stavka u AIP.
Distribucija
AIP, amandmani na AIP i dodaci na AIP moraju da se dostavljaju korisnicima na najbrži mogući način.
Elektronski AIP (eAIP)
AIP, amandmani na AIP, dodaci na AIP i AIC mogu da se objavljuju u formatu koji omogućava prikazivanje na ekranu računara, štampanje na papiru i digitalnu razmenu podataka i naziva se "Elektronski AIP" (eAIP).
Sadržaj informacija u eAIP i struktura poglavlja, sekcija i podsekcija moraju da prate sadržaj i strukturu AIP u štampanom obliku i da sadrže datoteke koje omogućavaju štampanje AIP na papiru.
Elektronski AIP se stavlja naraspolaganje korisnicima na mediju za fizičku distribuciju (CD, DVD i sl.) i/ili online, putem interneta.
Izrada i objavljivanje NOTAM
NOTAM se izrađuje i objavljuje bez odlaganja ako je informacija koja treba da se distribuira privremene prirode i kratkog trajanja ili ako se operativno značajne stalne izmene ili privremene izmene dugog trajanja izvrše sa kratkim periodom najave, osim ako zahtevaju obiman tekst i/ili grafiku.
Operativno značajne izmene okolnosti navedenih u Delu 1 Priloga 3, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, objavljuju se u skladu sa sistemom za regulisanje i kontrolu vazduhoplovnih informacija (AIRAC) propisanim u Delu drugom, glava IV. ovog pravilnika.
Informacije kratkog trajanja koje sadrže obiman tekst i/ili grafiku se objavljuju kao dodatak na AIP.
Za svaku naknadnu obustavu aktivnosti ili svako smanjenje vremena aktivnosti ili dimenzija vazdušnog prostora NOTAM se objavljuje u najkraćem mogućem roku.
Ako se korisnici obaveštavaju o otkazu pomoćnih sredstava za vazdušnu plovidbu, opreme ili usluga komunikacija, NOTAM mora da sadrži procenjeni period trajanja otkaza ili vreme kada se očekuje ponovno uspostavljanje rada.
Ako se amandman na AIP ili dodatak na AIP objavljuje u skladu sa AIRAC postupcima, objavljuje se NOTAM koji daje kratak opis sadržaja, datum i vreme stupanja na snagu i referentni broj amandmana ili dodatka.
U slučaju iz stava 6. ovog člana, NOTAM stupa na snagu istog dana i u isto vreme kao i amandman ili dodatak i ostaje na snazi u pretpoletnim informativnim biltenima u periodu od 14 dana.
Informacije koje se objavljuju putem NOTAM
NOTAM se izrađuje i objavljuje u vezi sa sledećim informacijama:
1) otvaranje, zatvaranje ili značajne promene rada aerodroma/helidroma ili poletno-sletnih staza;
2) uspostavljanje, ukidanje ili značajne promene u radu vazduhoplovnih službi (AGA, AIS, ATS, CNS, MET, SAR, itd.);
3) uvođenje, ukidanje ili značajne promene u operativnim karakteristikama radio-navigacionih usluga i usluga komunikacije vazduh-zemlja, što obuhvata prekid rada, povratak u rad, promenu frekvencije, promenu objavljenog radnog vremena, promenu identifikacije, promenu orijentacije (za usmerene uređaje), promenu lokacije, povećanje ili smanjenje snage za 50% ili više, promenu u rasporedu emitovanja ili sadržaju emisija, nepravilnost ili nepouzdanost rada bilo koje radio-navigacione ili komunikacione usluge;
4) uvođenje, ukidanje ili značajne promene vizuelnih uređaja;
5) prekid rada ili povratak u rad glavnih komponenti sistema aerodromskih svetala;
6) uvođenje, ukidanje ili značajne promene postupaka za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi;
7) pojava ili otklanjanje velikih neispravnosti ili oštećenja na manevarskim površinama;
8) promene ili ograničenja u raspoloživosti goriva, maziva ili kiseonika;
9) veće promene raspoloživih sredstava i službi traganja i spasavanja;
10) uvođenje, ukidanje ili povratak u rad farova opasnosti kojima su obeležene prepreke za vazdušnu plovidbu;
11) promene u regulativi koje zahtevaju neodložnu primenu, npr. zabranjene oblasti za traganje i spasavanje;
12) prisustvo opasnosti koje utiču na vazdušnu plovidbu (uključujući prepreke, vojne vežbe, manifestacije, trke ili veće padobranske aktivnosti van za to predviđenih mesta);
13) postavljanje, uklanjanje ili promena prepreka za vazdušnu plovidbu u prostoru za poletanje/penjanje, neuspelo prilaženje i prilaženje, kao i na osnovnoj stazi poletno-sletne staze;
14) uspostavljanje ili ukidanje (uključujući i aktivaciju ili deaktivaciju) prema potrebi, ili promene statusa zabranjenih, uslovno zabranjenih ili opasnih zona;
15) uspostavljanje ili ukidanje oblasti ili ruta ili njihovih delova u kojima postoji mogućnost presretanja i gde je potrebno održavanje slušanja na VHF frekvenciji 121,5 MHz za hitne slučajeve;
16) dodela, ukidanje ili promena lokacijskih indikatora;
17) značajne promene u nivou zaštite koja je obično dostupna na aerodromu/helidromu za spasavanje i gašenje požara, pri čemu se NOTAM objavljuje samo ako nastane promena kategorije, što mora da bude jasno naznačeno;
18) prisustvo, uklanjanje ili značajne promene opasnih uslova prouzrokovanih snegom, lapavicom, ledom, radioaktivnim materijalom, toksičnim hemikalijama, taloženjem vulkanskog pepela ili vode na površinama za kretanje vazduhoplova;
19) pojava epidemije koja zahteva promene u objavljenim zahtevima za vakcinaciju i karantin;
20) prognoze solarnog kosmičkog zračenja, ako su dostupne;
21) operativno značajne promene u vulkanskoj aktivnosti, lokacija, datum i vreme vulkanske erupcije i/ili horizontalno i vertikalno širenje oblaka vulkanskog pepela, uključujući pravac kretanja, nivoe leta i rute ili delove ruta na koje bi to moglo da utiče;
22) ispuštanje u atmosferu radioaktivnih materijala ili toksičnih hemikalija nakon nuklearnog ili hemijskog incidenta, lokacija, datum i vreme incidenta, nivoi leta i rute ili njihovi delovi na koje bi to moglo da utiče i smer kretanja;
23) uspostavljanje akcija misija humanitarne pomoći, kao što su one pod okriljem Ujedinjenih nacija, zajedno sa postupcima i/ili ograničenjima koja utiču na vazdušnu plovidbu;
24) sprovođenje kratkoročnih vanrednih mera u slučaju prekida ili delimičnog prekida usluga vazdušnog saobraćaja i vezanih pratećih usluga.
Potreba za izradom i objavljivanjem NOTAM se razmatra i u svim drugim okolnostima koje mogu da utiču na operacije vazduhoplova.
Informacije koje se ne objavljuju putem NOTAM
Sledeće informacije se ne objavljuju putem NOTAM:
1) rutinski rad na održavanju platformi i rulnih staza koji ne utiče na bezbedno kretanje vazduhoplova;
2) rad na označavanju poletno-sletne staze, ako operacije vazduhoplova mogu bezbedno da se vrše na drugim raspoloživim poletno-sletnim stazama ili ako oprema koja se koristi može da se ukloni kad je potrebno;
3) privremene prepreke u okolini aerodroma/helidroma koje ne utiču na bezbednost operacija vazduhoplova;
4) delimični otkaz uređaja za svetlosno obeležavanje aerodroma/helidroma koji ne utiče direktno na operacije vazduhoplova;
5) delimični privremeni otkaz komunikacija vazduh-zemlja ako je poznato da su raspoložive i operativne odgovarajuće alternativne frekvencije;
6) nedostatak usluge signalista na platformi;
7) nefunkcionisanje oznaka za lokaciju, destinaciju ili drugih znakova na aerodromskim površinama za kretanje vazduhoplova;
8) padobranski skokovi, ako se izvode u nekontrolisanom vazdušnom prostoru pod VFR, ako podležu kontroli, ako se izvode na mestima koja su za takvu aktivnost određena i objavljena ili u okviru opasnih ili zabranjenih zona;
9) slične informacije privremenog karaktera.
NOTAM - Opšte odredbe
Osim u slučajevima iz stava 4. ovog člana, NOTAM se objavljuje na obrascu koji je dat u Prilogu 5, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Tekst NOTAM je sastavljen od oznaka koje podrazumevaju standardizovanu skraćenicu koja je dodeljena ICAO NOTAM kodu dopunjenu ICAO skraćenicama, indikatorima, identifikatorima, pozivnim znacima, frekvencijama, brojkama i otvorenim tekstom.
Ako je NOTAM namenjen za međunarodnu distribuciju, delovi izraženi slobodnim tekstom ispisuju se na engleskom jeziku.
Informacije o snegu, lapavici, ledu i vodi koja se zadržava na asfaltiranim površinama aerodroma/helidroma objavljuju se putem SNOWTAM, na obrascu koji je dat u Prilogu 2, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Služba, odnosno lice odgovorno za objavljivanje NOTAM dodeljuje svakom NOTAM seriju označenu slovom i četvorocifreni broj, za kojim sledi kosa crta i dvocifreni broj koji označava godinu.
Četvorocifreni brojevi iz stava 5. ovog člana su uzastopni i zasnovani na kalendarskoj godini.
Za identifikaciju serije NOTAM koriste se slova od A do Z, sa izuzetkom slova S i T.
Ako se u NOTAM uoči greška, objavljuje se NOTAM sa novim brojem koji zamenjuje NOTAM koji sadrži grešku ili se NOTAM koji sadrži grešku ukine, a novi NOTAM objavi, pri čemu putem NOTAM može da se ukine ili zameni samo jedan NOTAM.
Ako se objavi NOTAM kojim se ukida ili zamenjuje prethodni NOTAM, naznačava se serija i broj prethodnog NOTAM, a serija, lokacijski indikator i predmet oba NOTAM moraju da budu istovetni.
NOTAM mora da bude kratak koliko je to moguće, sastavljen tako da je njegovo značenje jasno i bez potrebe da se provere drugi dokumenti, da može da se prenese kao jedinstvena telekomunikaciona poruka i da se tiče samo jednog predmeta i jednog stanja tog predmeta.
NOTAM koji sadrži stalnu ili privremenu informaciju dugog trajanja mora da sadrži referencu na AIP ili dodatak na AIP.
Lokacijski indikatori
U tekstu NOTAM koriste se lokacijski indikatori koji su sadržani u ICAO Dokumentu broj 7910 - Lokacijski indikatori, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Lokacijski indikatori se ne koriste u skraćenom obliku.
Ako lokaciji nije dodeljen ICAO lokacijski indikator, naziv mesta se unosi na način propisan u članu 6. stav 1. ovog pravilnika.
Kontrolna lista NOTAM
Kontrolna lista NOTAM se objavljuje kao NOTAM preko fiksnih vazduhoplovnih veza (AFS) u intervalima koji ne mogu da budu duži od mesec dana, pri čemu se koristi obrazac iz Priloga 5. ovog pravilnika.
Za svaku seriju NOTAM se objavljuje jedna kontrolna lista (jedan NOTAM).
Izostavljanje NOTAM iz kontrolne liste NOTAM se ne koristi kao način za ukidanje NOTAM.
U kontrolnoj listi NOTAM se navode poslednji objavljeni amandman na AIP, dodatak na AIP i, kao minimum, vazduhoplovni cirkular koji ima međunarodnu distribuciju.
Kontrolna lista NOTAM mora da ima istu distribuciju kao i serija poruka na koje se odnosi i mora da bude jasno obeležena kao kontrolna lista NOTAM.
Mesečna lista važećih NOTAM
Mesečna lista važećih NOTAM u obliku slobodnog teksta, uključujući navođenje poslednjeg amandmana na AIP, objavljenog vazduhoplovnog cirkulara i kontrolnu listu dodataka na AIP, mora da bude pripremljena u što kraćem roku i na najbrži mogući način prosleđena korisnicima Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa.
Distribucija NOTAM
NOTAM se priprema u skladu sa odgovarajućim odredbama ICAO postupaka komunikacije i distribuira na osnovu zahteva korisnika, pri čemu se koristi AFS ako je to moguće.
Ako se NOTAM ne distribuira putem AFS već na drugi način, ispred teksta se navodi šestočlana grupa cifara koja označava datum i vreme objavljivanja NOTAM, kao i identifikacija službe ili osobe koja je izradila NOTAM.
Pružalac usluga određuje da li će NOTAM biti uključen u međunarodnu distribuciju, pri čemu, ako je to moguće, koristi selektivne distribucione liste i unapred definisani sistem distribucije za NOTAM koji se prenosi preko AFS u skladu sa Prilogom 4, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Telekomunikacioni zahtevi
Međunarodni NOTAM biro mora da bude povezan fiksnim vazduhoplovnim vezama (AFS), naročito sa sledećim subjektima u okviru teritorije za koju pruža usluge:
1) oblasnim centrima kontrole letenja i centrima za informisanje vazduhoplova u letu,
2) aerodromima i helidromima na kojima je uspostavljena usluga pretpoletnog informisanja, pri čemu komunikaciona oprema mora da obezbedi štampanu komunikaciju.
Razmena informacija koje nisu vremenski kritične može da se obavlja korišćenjem javnog interneta.
IV. REGULISANJE I KONTROLA VAZDUHOPLOVNIH INFORMACIJA (AIRAC)
AIRAC - Opšte odredbe
Informacije o okolnostima iz Delova 1 i 2 Priloga 3. ovog pravilnika se distribuiraju u okviru regulisanog sistema AIRAC, koji se zasniva na unapred određenim datumima stupanja na snagu u intervalima od 28 dana.
AIRAC informacije se ne menjaju u roku od najmanje 28 dana, osim ako su privremenog karaktera i ne traju tokom celog tog perioda.
Ako nema informacija koje treba objaviti određenog AIRAC datuma, objavljuje se informacija NIL i distribuira putem NOTAM ili na drugi pogodan način, najkasnije jedan ciklus pre onog AIRAC datuma stupanja na snagu na koji se odnosi.
Za izmene operativno značajnih vazduhoplovnih podataka i informacija koje zahtevaju kartografski rad i/ili ažuriranje navigacionih baza podataka izvori podataka planiraju datume stupanja na snagu koji se poklapaju sa AIRAC datumima stupanja na snagu.
Kao datumi stupanja na snagu se, po pravilu, ne koriste datumi unutar AIRAC ciklusa između 21. decembra i 17. januara, uključujući i njih.
Pružanje informacija u papirnom obliku
Pružalac usluga distribuira AIRAC informacije u štampanom obliku najkasnije 42 dana pre dana stupanja na snagu, sa ciljem da budu dostavljene korisnicima najkasnije 28 dana pre stupanja na snagu.
Ako se planiraju značajne izmene i ako je moguće unapred dati obaveštenje o tome, pružalac usluga distribuira AIRAC informacije u štampanom obliku najkasnije 56 dana pre dana stupanja na snagu.
Stav 2. ovog člana se primenjuje i na uspostavljanje okolnosti iz Dela 3 Priloga 3. ovog pravilnika i na unapred planirane značajne izmene u vezi sa tim okolnostima, kao i na druge značajne izmene, ako je to neophodno.
Pružanje informacija u elektronskom obliku
Prilikom ažuriranja sadržaja vazduhoplovne baze podataka u vezi sa okolnostima iz Dela 1 Priloga 3. ovog pravilnika, pružalac usluga mora da obezbedi da se datumi stupanja na snagu promena poklapaju sa AIRAC datumima stupanja na snagu.
Informacije koje se pružaju u elektronskom obliku u vezi sa okolnostima iz Dela 1 Priloga 3. ovog pravilnika pružalac usluga mora da distribuira, odnosno stavi na raspolaganje na takav način da stignu do korisnika najkasnije 28 dana pre AIRAC datuma stupanja na snagu.
Ako se planiraju značajne izmene i ako je moguće unapred dati obaveštenje o tome, pružalac usluga distribuira, odnosno stavlja na raspolaganje informacije koje se pružaju u elektronskom obliku najkasnije 56 dana pre stupanja na snagu.
Stav 3. ovog člana se primenjuje i na uspostavljanje okolnosti iz Dela 3 Priloga 3. ovog pravilnika i na unapred planirane značajne izmene u vezi sa tim okolnostima, kao i na druge značajne izmene, ako je to neophodno.
V. VAZDUHOPLOVNI INFORMATIVNI CIRKULARI (AIC)
Izrada i objavljivanje AIC
AIC se izrađuje ako je potrebno da se objave vazduhoplovne informacije koje ne ispunjavaju uslove propisane ovim pravilnikom za uključivanje u AIP ili za objavljivanje NOTAM.
AIC se izrađuje ako je potrebno da se objave:
1) dugoročna najava bilo kakve velike promene u propisima, postupcima ili sredstvima;
2) informacije savetodavne prirode ili objašnjenja koja utiču na bezbednost letenja;
3) informacije savetodavne prirode ili objašnjenja koja se tiču tehničkih, zakonodavnih ili administrativnih pitanja.
Informacije koje se objavljuju putem AIC
Informacije koje se objavljuju putem AIC obuhvataju:
1) najavu značajnih izmena u postupcima za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi, raspoloživim službama i sredstvima;
2) najavu primene novih navigacionih sistema;
3) značajne informacije koje proizilaze iz istraživanja udesa ili nezgoda, a koje imaju uticaja na bezbednost letenja;
4) informacije o propisima koji se odnose na zaštitu međunarodnog civilnog vazduhoplovstva od nezakonitog ometanja;
5) medicinske savete o pitanjima od posebnog interesa za pilote;
6) upozorenja pilotima o izbegavanju fizičkih opasnosti;
7) uticaj izvesnih vremenskih pojava na operacije vazduhoplova;
8) informacije o novim opasnostima koje utiču na tehnike opsluživanja vazduhoplova;
9) propise koji se odnose na prevoz vazdušnim putem robe za koju postoje ograničenja;
10) upućivanje na odredbe domaćih propisa i njihove eventualne izmene;
11) način izdavanja dozvola letačkom osoblju;
12) obuku vazduhoplovnog osoblja;
13) primenu, odnosno oslobađanja od zahteva u nacionalnoj regulativi;
14) savete o upotrebi i održavanju specifične vrste opreme;
15) aktuelnu ili planiranu raspoloživost novih ili revidiranih izdanja vazduhoplovnih karata;
16) opremljenost komunikacionom opremom;
17) informacije u vezi sa smanjenjem buke;
18) odabrane naloge o plovidbenosti;
19) promene u NOTAM serijama ili distribuciji, nova izdanja AIP ili velike promene u njihovom sadržaju, opsegu pokrivanja ili formatu;
20) podatke o planu čišćenja snega;
21) druge podatke slične prirode.
Informacije o čišćenju snega
Planu čišćenja snega, koji se objavljuje u sekciji AD 1.2.2 i čiji je sadržaj dat u Prilogu 1. ovog pravilnika, dodaje se sezonska informacija koja se objavljuje najkasnije mesec dana pre početka zimskih uslova.
Sezonska informacija iz stava 1. ovog člana sadrži:
1) listu aerodroma/helidroma na kojima se očekuje čišćenje snega tokom dolazeće zime:
(1) u skladu sa sistemom poletno-sletnih staza i rulnih staza; ili
(2) planirano čišćenje snega, koje odstupa od sistema poletno-sletnih staza (dužina, širina i broj poletno-sletnih staza, rulne staze i platforme na koje to utiče ili njihovi delovi);
2) informacije koje se tiču bilo kog centra namenjenog za koordinaciju informacija o tekućim akcijama čišćenja i o tekućem statusu poletno-sletnih staza, rulnih staza i platformi;
3) podelu aerodroma/helidroma na liste distribucije SNOWTAM, kojom se izbegava nepotrebna distribucija NOTAM;
4) napomenu o manjim izmenama postojećeg plana čišćenja snega, po potrebi;
5) opis opreme za čišćenje;
6) kriterijume za određivanje minimuma kritičnog snežnog pokrivača na svakom aerodromu/helidromu za koji se počinje izveštavanje.
Informacije iz stava 2. ovog člana, osim tačke 3), se po potrebi unose u AIP.
AIC - Opšte odredbe
Pružalac usluga određuje koji AIC treba da ima međunarodnu distribuciju i distribuira ga svim korisnicima koji primaju AIP.
Svakom AIC se dodeljuje sukcesivni serijski broj baziran na kalendarskoj godini.
Ako se AIC distribuira u više od jedne serije, svaka serija se obeležava posebnim slovom.
Ako postoji značajan broj AIC koji su na snazi, vrši se njihovo razvrstavanje i identifikacija prema sadržini pomoću različitih boja.
Kontrolna lista AIC se objavljuje najmanje jednom godišnje i dostavlja se svim korisnicima koji primaju AIC.
VI. PRETPOLETNO INFORMISANJE I INFORMISANJE POSLE LETA
Pretpoletne informacije
Na svakom aerodromu/helidromu koji se koristi za međunarodni vazdušni saobraćaj, vazduhoplovne informacije koje su od suštinskog značaja za bezbednost, redovnost i efikasnost vazdušne plovidbe, a koje se odnose na delove ruta koje polaze sa tog aerodroma/helidroma, moraju da budu dostupne osoblju koje učestvuje u operacijama letenja, uključujući letačko osoblje i osoblje odgovorno za pretpoletno informisanje.
Vazduhoplovne informacije za pretpoletno planiranje na aerodromima/ helidromima iz stava 1. ovog člana obuhvataju odgovarajuće elemente Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa, mape i karte.
Vazduhoplovne informacije iz st. 1. i 2. ovog člana mogu da budu ograničene na vazduhoplovne publikacije Republike Srbije i, kada je to izvodljivo, na vazduhoplovne publikacije susednih država, pri čemu se one čuvaju na jednoj centralnoj lokaciji odakle postoji direktan način komunikacije sa organizacionom jedinicom pružaoca usluga na aerodromu.
Dodatne pretpoletne informacije
Za potrebe pretpoletnog informisanja obezbeđuju se dodatne informacije koje se odnose na aerodrom poletanja, a koje obuhvataju informacije u vezi sa:
1) izgradnjom ili radovima na održavanju na manevarskim površinama ili u njihovoj neposrednoj blizini;
2) neravninama na bilo kom delu manevarskih površina, obeleženim ili neobeleženim (npr. slomljeni delovi asfalta);
3) prisustvom i dubinom snega, leda ili vode na poletno-sletnim stazama, uključujući i njihov uticaj na površinsko trenje;
4) snegom koji je nagomilan ili nanesen na poletno-sletne staze, rulne staze ili pored njih;
5) parkiranim vazduhoplovima ili drugim objektima na rulnim stazama ili u njihovoj neposrednoj blizini;
6) prisustvom drugih privremenih opasnosti;
7) prisustvom ptica koje predstavljaju potencijalnu opasnost za operacije vazduhoplova;
8) otkazom ili nepravilnim radom dela ili ukupnog sistema svetlosnog obeležavanja na aerodromu, uključujući prilazna svetla, svetla praga poletno-sletne staze, svetla poletno-sletne staze, svetla rulnih staza, svetla za obeležavanje prepreka i nemogućnosti korišćenja manevarskih površina, kao i električnog napajanja aerodroma;
9) otkazom, nepravilnim radom i promenom u operativnom statusu SSR, ADS-B, ADS-C, CPDLC, D-ATIS, D-VOLMET, radio-navigacionih usluga, VHF vazduhoplovnih govornih kanala, sistema za osmatranje RVR i sekundarnog električnog napajanja;
10) prisustvom i radom misija humanitarne pomoći (npr. misija Ujedinjenih nacija), zajedno sa svim povezanim postupcima i/ili ograničenjima.
Važeći NOTAM od operativnog značaja i druge informacije hitne prirode moraju da budu dostupni letačkom osoblju u obliku pretpoletnih informativnih biltena u slobodnom tekstu (PIB).
Automatizovani sistemi za pretpoletno informisanje
Za pretpoletno informisanje se koriste automatizovani sistemi u cilju dostupnosti vazduhoplovnih podataka osoblju koje učestvuje u operacijama letenja, uključujući letačko osoblje, za potrebe samostalnog informisanja, planiranja leta i informisanja vazduhoplova u letu.
Ako se koristi automatizovani sistem za pretpoletno informisanje, on mora da čini dostupnim informacije iz člana 47. ovog pravilnika.
Za potrebe konsultacija sa osobljem pružaoca usluga, telefonom ili na drugi odgovarajući način, osoblju koje učestvuje u operacijama letenja, uključujući letačko osoblje i drugo zainteresovano vazduhoplovno osoblje, se stavljaju na raspolaganje prostorije i oprema za samostalno informisanje.
Automatizovani sistemi za pretpoletno informisanje koji pružaju vazduhoplovne podatke i informacije za samostalno informisanje, planiranje leta i usluge informisanja vazduhoplova u letu moraju da:
1) obezbede neprekidno i blagovremeno ažuriranje svojih baza podataka i praćenje validnosti i kvaliteta vazduhoplovnih podataka koje sadrže;
2) omogućavaju pristup, putem odgovarajućih načina telekomunikacije, operativnom osoblju, uključujući letačko osoblje, drugo zainteresovano vazduhoplovno osoblje i druge vazduhoplovne korisnike;
3) obezbede (na zahtev) u štampanom obliku, vazduhoplovne podatke i informacije kojima se pristupa;
4) omoguće pristup i pretraživanje koji se zasnivaju, prema potrebi, na skraćenom slobodnom tekstu, ICAO lokacijskim indikatorima ili drugim odgovarajućim mehanizmima;
5) obezbede brz odgovor na zahtev korisnika.
Informisanje posle leta
Pružalac usluga obezbeđuje da se na aerodromima organizuje prijem informacija koje se tiču stanja i rada sredstava za vazdušnu plovidbu, kao i prisustva ptica, koje su uočili članovi posade vazduhoplova i da se te informacije distribuiraju kako okolnosti zahtevaju.
VII. PODACI O TERENU I PREPREKAMA U ELEKTRONSKOM OBLIKU
Namena podataka
Podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku su namenjeni za sledeće aplikacije u vazdušnoj plovidbi:
1) sistem upozorenja o (opasnom) približavanju zemlji sa funkcijom izbegavanja terena (Ground proximity warning system, GPWS) i sistem za upozorenje o minimalnoj bezbednoj visini (Minimum safe altitude warning, MSAW);
2) utvrđivanje postupaka za posebne okolnosti za upotrebu u slučaju nužde tokom prekinutog sletanja ili poletanja;
3) analiza operativnih ograničenja vazduhoplova;
4) izrada instrumentalnih postupaka (uključujući postupak kruženja);
5) određivanje postupka poniranja (drift-down) na ruti i lokacije prinudnog sletanja na ruti;
6) sistem za napredno vođenje i kontrolu kretanja na površinama (Advanced surface movement guidance and control system, A-SMGCS);
7) izrada vazduhoplovnih karata i baza podataka u vazduhoplovima.
Podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku mogu da se koriste i za druge namene, kao što su uređaji za simuliranje letenja i sistemi za sintetičku sliku ili kao pomoć pri određivanju ograničenja visine ili uklanjanju prepreka koje predstavljaju opasnost za vazdušnu plovidbu.
Oblasti pokrivanja
Oblasti pokrivanja za skupove podataka o terenu i preprekama u elektronskom obliku se određuju kao:
1) Oblast 1 - cela teritorija države;
2) Oblast 2 - u blizini aerodroma;
3) Oblast 3 - oblast koja se graniči sa manevarskim površinama aerodroma i koja se proteže horizontalno od ivice poletno-sletne staze do 90 m od ose poletno-sletne staze i 50 m od ivice svih drugih delova manevarskih površina aerodroma;
4) Oblast 4 - oblast koja se proteže 900 m ispred praga poletno-sletne staze i 60 m sa svake strane u odnosu na produženu osu poletno-sletne staze u pravcu prilaza, na poletno-sletnim stazama za precizno prilaženje kategorije II ili III.
Ako je na udaljenosti većoj od 900 m (3.000 ft) od praga poletno-sletne staze teren brdovit ili na drugi način značajan, dužina Oblasti 4 se povećava tako da iznosi najviše 2.000 m (6.500 ft) od praga poletno-sletne staze.
Oblast 2 se deli na manje delove na sledeći način:
1) Oblast 2a - pravougaoni prostor oko poletno-sletne staze koji se sastoji od zaštitnog pojasa poletno-sletne staze (Runway shoulder) i celokupnog postojećeg pretpolja (Clearway);
2) Oblast 2b - oblast koja se proteže od kraja Oblasti 2a u pravcu poletanja, u dužini od 10 km i sa nagibom od 15% na svaku stranu;
3) Oblast 2c - prostor koji se proteže od Oblasti 2a i 2b do 10 km od granice Oblasti 2a;
4) Oblast 2d - područje izvan Oblasti 2a, 2b i 2c do 45 km od referentne tačke aerodroma ili do postojeće granice TMA, u zavisnosti šta je bliže.
Zahtevi za pružanje podataka u Oblastima 1 i 2
Za Oblast 1 se u elektronskom obliku obezbeđuju podaci o terenu i podaci o preprekama višim od 100 m iznad tla.
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o terenu u elektronskom obliku:
1) za Oblast 2a;
2) za ravan putanje poletanja;
3) za oblast ograničenu horizontalnim granicama aerodromskih površi za ograničavanje prepreka.
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o preprekama u elektronskom obliku:
1) za Oblast 2a - za prepreke koje prodiru odgovarajuće površi za prikupljanje podataka o preprekama navedene u Prilogu 7, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo;
2) za objekte u ravni putanje poletanja koji se pružaju iznad ravne površi sa nagibom od 1,2% koja ima zajedničku osnovu sa ravni putanje poletanja;
3) ako prodiru aerodromske površi za ograničavanje prepreka.
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku za Oblasti 2b, 2c i 2d, za prepreke i teren koji prodiru odgovarajuću površ za prikupljanje podataka o terenu i preprekama iz Priloga 7. ovog pravilnika, osim podataka o preprekama čija je visina manja od 3 m iznad tla u Oblasti 2b ili manja od 15 m iznad tla u Oblasti 2c.
Ako se Oblasti 2 susednih aerodroma preklapaju, zaključuju se sporazumi o koordinaciji za pružanje podataka o terenu i preprekama za Oblast 2, kako bi se osiguralo da su isti podaci za teren ili prepreku tačni.
Na aerodromima koji se nalaze u blizini državnih granica zaključuju se sporazumi između država u cilju razmene podataka o terenu i preprekama za Oblast 2.
Zahtevi za pružanje podataka u Oblastima 3 i 4
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku za Oblast 3 - za prepreke i teren koji prodiru odgovarajuću površ za prikupljanje podataka o preprekama iz Priloga 7. ovog pravilnika (slika A7-3).
Na aerodromima koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu se obezbeđuju podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku za Oblast 4 - za prepreke i teren koji prodiru odgovarajuću površ za prikupljanje podataka o preprekama iz Priloga 7. ovog pravilnika, za sve poletno-sletne staze za precizno prilaženje kategorije II ili III, gde su detaljne informacije o terenu potrebne operaterima u cilju procene uticaja terena na određivanje visine odluke korišćenjem radio-visinomera.
Skup podataka o terenu - sadržaj, numerička specifikacija i struktura
Skup podataka o terenu sadrži digitalne skupove podataka koji predstavljaju površinu terena u obliku kontinuiranih vrednosti visina na svim presecima (tačkama) definisane mreže, u odnosu na zajedničku referentnu tačku, pri čemu je mreža tačaka terena ugaona ili linearna, pravilnog ili nepravilnog oblika.
Skup podataka o terenu u elektronskom obliku obuhvata prostorni (pozicija i nadmorska visina), tematski i vremenski aspekt površine Zemlje, uključujući prirodno nastale objekte (npr. planine, brda, grebene, doline, vodene površine, stalni sneg i led), osim prepreka.
U zavisnosti od metoda prikupljanja podataka, skup podataka o terenu u elektronskom obliku predstavlja kontinuiranu površinu koja postoji na ogoljenom tlu, na vrhu vegetacione površine ili negde između, poznatu kao "prva reflektujuća površ".
Skup podataka o terenu sadrži samo jedan tip objekta, odnosno teren koji je opisan atributima datim u Prilogu 7. ovog pravilnika (tabela A7-3).
Atributi terena iz stava 4. ovog člana predstavljaju minimalni set atributa terena, pri čemu oni koji su označeni kao obavezni moraju da budu zabeleženi u bazi podataka o terenu.
Podaci o terenu u elektronskom obliku za svaku oblast moraju da budu u saglasnosti sa važećim numeričkim zahtevima datim u Prilogu 7. ovog pravilnika (tabela A7-1).
Skup podataka o preprekama - sadržaj, numerička specifikacija i struktura
Podaci o preprekama sadrže digitalnu prezentaciju vertikalnog i horizontalnog opsega prepreke.
Elementi podataka o preprekama su objekti koji su predstavljeni u skupovima podataka kao tačke, linije ili poligoni.
U skupu podataka o preprekama se obezbeđuju svi definisani tipovi prepreka koji se opisuju prema spisku obaveznih atributa datih u Prilogu 7. ovog pravilnika (tabela A7-4).
Podaci o preprekama u elektronskom obliku za svaku oblast moraju da budu u skladu sa numeričkim zahtevima iz Priloga 7. ovog pravilnika (tabela A7-2).
Specifikacija informacionog proizvoda o terenu i preprekama
U cilju podrške razmene i korišćenja skupova podataka o terenu i preprekama između različitih izvora podataka i korisnika podataka, koristi se serija standarda ISO 19100 za geografske informacije kao opšti okvir za modeliranje podataka.
Prikaz dostupnih skupova podataka o terenu i preprekama u elektronskom obliku obezbeđuje se u obliku specifikacije informacionog proizvoda o terenu, kao i specifikacije informacionog proizvoda o preprekama, na osnovu kojih korisnici usluga u vazdušnoj plovidbi vrše procenu proizvoda i utvrđuju da li oni ispunjavaju zahteve za njihovu nameravanu upotrebu.
Specifikacija informacionog proizvoda o terenu obuhvata pregled i obim specifikacije, identifikaciju informacionog proizvoda, sadržaj podataka i strukturu, referentni sistem, kvalitet podataka, prikupljanje podataka, održavanje podataka, prikaz podataka, dostavljanje podataka, dodatne informacije i meta-podatke.
Pregled specifikacije informacionog proizvoda o terenu ili specifikacije informacionog proizvoda o preprekama sadrži opšte informacije o informacionom proizvodu.
Specifikacije podataka o terenu ne moraju da budu homogene u celom informacionom proizvodu, već mogu da se razlikuju za različite delove skupova podataka, pri čemu se za svaki podskup podataka određuje opseg specifikacije.
Informacije o identifikaciji u vezi sa informacionim proizvodom za teren i prepreke sadrže naziv proizvoda, kratak opis sadržaja, svrhu i prostornu rezoluciju ako je potrebno (opšti prikaz gustine prostornih podataka), geografsko područje koje pokriva informacioni proizvod i dodatne informacije.
Informacije o sadržaju skupova podataka o terenu ili preprekama koji se zasnivaju na objektima se opisuju u vidu:
1) aplikacione šeme, koja obezbeđuje formalni opis strukture podataka i sadržaja skupova podataka;
2) kataloga objekata, koji obezbeđuje semantiku za sve objekte, zajedno sa njihovim atributima i domenima vrednosti za atribute, vrstama relacija nad objektima i operacijama nad objektima, odnosima nasleđivanja i ograničenjima.
Specifikacije informacionog proizvoda o terenu i preprekama moraju jasno da naznače pokrivanje i/ili vizuelne prikaze koje sadrže i da obezbede opis svakog od njih, pri čemu se pokrivanje smatra podtipom objekta i može da bude izvedeno iz kolekcije objekata koji imaju zajedničke atribute.
Specifikacije informacionog proizvoda o terenu i preprekama sadrže informacije o referentnom sistemu koji se koristi u informacionom proizvodu, što uključuje prostorni i vremenski referentni sistem.
Specifikacije informacionog proizvoda o terenu i preprekama identifikuju zahteve kvaliteta podataka za svaki informacioni proizvod, što podrazumeva prikaz prihvatljivih nivoa kvaliteta i odgovarajućih mera za kvalitet podataka, koji obuhvata sve elemente i pod-elemente kvaliteta podataka.
Specifikacija informacionog proizvoda o terenu uključuje prikaz načina prikupljanja podataka koji predstavlja opšti opis izvora i postupaka koji se primenjuju za snimanje podataka o terenu.
Principi i kriterijumi koji se primenjuju za održavanje skupova podataka o terenu i preprekama se obezbeđuju specifikacijom podataka, uključujući učestalost sa kojom se informacioni proizvod ažurira, pri čemu je od posebnog značaja informacija o održavanju skupova podataka o preprekama i naznaka principa, metoda i kriterijuma koji se primenjuju na održavanje podataka o preprekama.
Specifikacija informacionog proizvoda za teren sadrži informaciju o tome da li su podaci sadržani u skupovima podataka predstavljeni kao grafički prikaz, nacrt ili slika.
Specifikacije informacionog proizvoda o terenu i preprekama sadrže i informaciju o dostavljanju proizvoda, uključujući informacije o formatima i medijima za dostavljanje.
U specifikacije informacionih proizvoda se uključuju osnovni elementi meta-podataka za teren i prepreke, kao i dodatne stavke meta-podataka koje treba da budu obezbeđene, zajedno sa formatom i kodiranjem meta-podataka.
Specifikacija informacionog proizvoda o preprekama, podržana geografskim koordinatama za svaki aerodrom koji je uključen u skup podataka, opisuje:
1) Oblasti 2a, 2b, 2c, 2d;
2) ravan putanje poletanja;
3) površi za ograničavanje prepreka.
VAZDUHOPLOVNE KARTE
I. ZAHTEVI KOJI SE ODNOSE NA SVE VAZDUHOPLOVNE KARTE
Operativni zahtevi
Svaki tip vazduhoplovne karte sadrži informacije u skladu sa funkcijom karte i pri njenoj izradi vodi se računa o principima ljudskog faktora kojima se postiže optimalna upotreba karte.
Svaki tip vazduhoplovne karte sadrži informacije koje odgovaraju određenoj fazi leta kako bi se postiglo bezbedno i ekspeditivno letenje vazduhoplova.
Informacije na karti prikazuju se tačno, bez izobličenja i deformacija, uredno i nedvosmisleno, tako da budu čitljive u svim uobičajenim operativnim uslovima.
Boje, nijanse i veličina informacija na karti moraju da budu takve da posada vazduhoplova može lako da čita i tumači kartu u različitim uslovima prirodnog i veštačkog svetla.
Informacije na karti daju se u obliku koji omogućava posadi vazduhoplova da ih uoči u razumno kratkom vremenu, u zavisnosti od radnog opterećenja i operativnih uslova.
Prikaz informacija na svakom tipu karte mora da omogući lak prelaz sa karte na kartu, u skladu sa fazama leta.
Karte su usmerene ili pokazuju pravac pravog (geografskog) severa.
Osnovne dimenzije stranice karte su 210x297 mm (format A4).
Naslov
Naslov vazduhoplovne karte ili serije karata mora da odgovara funkciji date karte i naslovima propisanim u ovom pravilniku, s tim da naslov ne može da sadrži oznaku "ICAO" ako karta ne ispunjava zahteve koji se odnose na sve vazduhoplovne karte, kao i zahteve koji se odnose na specifičnu kartu.
Druge informacije
Osim ako se za određeni tip karte zahteva drugačije, na marginama karte prikazuju se sledeće informacije:
1) oznaka ili naslov serije karata;
2) naziv i numeracija lista karte;
3) oznaka pridruženog lista na svakoj margini, ako postoji.
Simboli i skraćenice koji su upotrebljeni na karti prikazuju se u legendi.
Legenda se nalazi na prednjoj strani ili na poleđini karte, a ako je to nepraktično, legenda može da bude objavljena posebno.
Naziv i adresa pružaoca usluga se prikazuju na marginama karte, a ako je karta izrađena kao deo AIP, ovi podaci se prikazuju na naslovnoj strani AIP.
Simboli
Simboli koji se koriste na vazduhoplovnim kartama odgovaraju simbolima iz Dodatka 2 Aneksa 4 Čikaške konvencije - ICAO simboli na kartama, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Ako se na vazduhoplovnim kartama prikazuju posebni objekti ili stvari od značaja za civilno vazduhoplovstvo, može da se koristi bilo koji prikladan simbol, pri čemu se vodi računa o tome da se on razlikuje od postojećih ICAO simbola i da se time ne naruši čitljivost karte.
Na svim kartama, bez obzira na njihovu namenu, za prikazivanje zemaljskih radio-navigacionih sredstava, tačaka preseka (ukrštanja) i putnih tačaka se koriste jednaki osnovni simboli, koji moraju da budu u skladu sa Dodatkom 2 Aneksa 4 Čikaške konvencije - ICAO simboli na kartama.
Izbor simbola koji se koriste za prikaz značajnih tačaka zasnovan je na hijerarhiji simbola i izvršen prema sledećem redosledu:
1) simbol za zemaljsko radio-navigaciono sredstvo;
2) simbol za tačku preseka (ukrštanja);
3) simbol za putnu tačku.
Simbol za putnu tačku se koristi samo ako određena značajna tačka nije prethodno određena kao zemaljsko radio-navigaciono sredstvo ili kao tačka preseka (ukrštanja).
Jedinice mere
Rastojanja na kartama se izvode kao geodetska rastojanja i prikazuju u kilometrima i/ili nautičkim miljama, a jedinice mere se jasno naznačavaju.
Apsolutne visine, nadmorske visine i relativne visine se izražavaju u metrima i/ili stopama, a jedinice mere se jasno naznačavaju.
Linearne dimenzije na aerodromima i mala rastojanja se izražavaju u metrima.
Rezolucija sa kojom se objavljuju rastojanja, dimenzije, nadmorske i relativne visine mora da odgovara specifikacijama datim za određenu kartu.
Jedinice mere koje se koriste za izražavanje rastojanja, apsolutnih, nadmorskih i relativnih visina moraju nedvosmisleno da budu naznačene na prednjoj strani svake karte.
Skale za pretvaranje jedinica mere se nalaze na prednjoj strani svake karte.
Razmera i projekcija
Na karti na kojoj su prikazane velike oblasti naznačava se naziv, osnovni parametri i razmera projekcije.
Na karti na kojoj su prikazane male oblasti naznačava se samo linearna razmera.
Datum važenja vazduhoplovne informacije
Datum od kada vazduhoplovna informacija počinje da važi jasno se naznačava na prednjoj strani svake karte.
Pisanje geografskih naziva i skraćenica
Pri pisanju geografskih naziva na kartama obavezna je upotreba latiničnog pisma.
Ako je potrebno, pri pisanju naziva mesta i geografskih pojmova koriste se slova karakteristična za srpski jezik.
Ako se na karti koriste skraćenice geografskih izraza kao što su "rt", "tačka", "zaliv" i "reka", izraz koji ta skraćenica označava ispisuje se u celosti na srpskom jeziku za najuočljiviji primer za svaki izraz.
Pri pisanju skraćenica u okviru karte se ne koriste tačke iza skraćenog izraza.
Izrazi koji se uobičajeno ne pišu latiničnim pismom na kartama se ispisuju latinicom, tako da se originalni izgovor što manje izmeni.
Skraćenice se na kartama koriste uvek kad je to moguće, pri čemu se koriste skraćenice iz ICAO Dokumenta broj 8400 - Skraćenice i kodovi, ako za odgovarajući izraz postoji skraćenica u tom dokumentu.
Skraćenice iz stava 6. ovog člana se objavljuju u Zborniku vazduhoplovnih informacija.
Državne granice
Državne granice se prikazuju na karti, s tim da mogu da budu prekinute ako prekrivaju podatke koji su od većeg značaja za korišćenje karte.
Ako su na karti, pored teritorije Republike Srbije, prikazane i teritorije drugih država, nazivi svih država se jasno naznačavaju.
Boje i reljef
Boje koje se koriste na kartama odgovaraju bojama iz Dodatka 3 Aneksa 4 Čikaške konvencije - Uputstvo za korišćenje boja.
Ako postoji na karti, reljef se prikazuje na način koji zadovoljava potrebu korisnika za:
1) orijentacijom i identifikacijom;
2) bezbednim nadvišavanjem terena;
3) jasnim prikazom vazduhoplovnih informacija;
4) planiranjem.
Ako je reljef prikazan pomoću hipsometrijskih nijansi, korišćene nijanse odgovaraju nijansama iz Dodatka 4 Aneksa 4 Čikaške konvencije - Uputstvo za korišćenje hipsometrijskih nijansi.
Dodaci 3 i 4Aneksa 4 Čikaške konvencije su dostupni na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Ako su na karti naznačene kote, te kote moraju da budu odabrane kritične tačke.
Iza vrednosti kota sa neprecizno određenom tačnošću stoji simbol ±.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Ako su na karti prikazane zabranjene, uslovno zabranjene ili opasne zone, prikazuje se njihova oznaka ili identifikacija, s tim da državne oznake mogu da budu izostavljene.
Vazdušni prostor u kojem se pružaju usluge u vazdušnom saobraćaju
Ako je na karti prikazan vazdušni prostor u kojem se pružaju usluge u vazdušnom saobraćaju, naznačavaju se klasa vazdušnog prostora, tip, naziv ili pozivni znak, vertikalne granice, radio-frekvencija (ili frekvencije) koji se koriste, a horizontalne granice se prikazuju na način naveden u Dodatku 2 Aneksa 4 Čikaške konvencije - ICAO simboli na kartama.
Na prednjoj strani ili poleđini karata koje se koriste za vizuelno letenje prikazuju se oni delovi tabele klasifikacije vazdušnog prostora koji se odnose na vazdušni prostor prikazan na karti.
Magnetska deklinacija
Pravi (geografski) sever i magnetska deklinacija se naznačavaju na karti.
Magnetska deklinacija se objavljuje sa rezolucijom datom za određenu kartu.
Ako je magnetska deklinacija prikazana na karti, njena vrednost mora da odgovara vrednosti koja je izmerena u poslednjoj godini deljivoj brojem pet (npr. 1980, 1985, i sl.).
U posebnim slučajevima, ako trenutna vrednost odstupa za više od jednog stepena od vrednosti izmerene u poslednjoj godini deljivoj brojem pet, na karti se prikazuju trenutna godina i vrednost, nakon što se primeni proračun za godišnju promenu vrednosti.
Objavljivanje promene magnetske deklinacije na kartama instrumentalnog prilaženja vrši se u okviru najviše šest AIRAC ciklusa.
U velikim završnim kontrolisanim oblastima (TMA) sa više aerodroma primenjuje se jedinstvena zaokružena vrednost magnetske deklinacije, tako da za postupke koji se koriste za više aerodroma važi jedna, zajednička vrednost deklinacije.
II. KARTA PREPREKA AERODROMA - ICAO TIP A (OPERATIVNA OGRANIČENJA)
Funkcija
Karta prepreka aerodroma - ICAO tip A (operativna ograničenja), u kombinaciji sa odgovarajućim informacijama objavljenim u AIP, obezbeđuje podatke neophodne avio-prevoziocima da ispune operativne zahteve iz Aneksa 6 Čikaške konvencije, Deo I, Poglavlje 5 i Deo III, Sekcija II, Poglavlje 3.
Raspoloživost
Karta prepreka aerodroma - ICAO tip A se stavlja na raspolaganje korisnicima u skladu sa zahtevima koji su propisani ovim pravilnikom za sve vazduhoplovne karte.
Ako izrada ove karte nije neophodna usled nepostojanja prepreka u ravni putanje poletanja, to se objavljuje u AIP.
Jedinice mere
Vrednost nadmorske visine na karti se prikazuje zaokružena na najbližih 1 m.
Linearne dimenzije na karti se prikazuju zaokružene na najbližih 1 m.
Pokrivenost i razmera
Površina karte mora da bude dovoljna da prikaže sve prepreke.
Horizontalna razmera karte mora da bude takva da dimenzije karte ne budu manje od formata A3.
Vertikalna razmera karte je deset puta veća od horizontalne razmere.
Na karti se prikazuju horizontalne i vertikalne linearne skale koje pokazuju metre i stope.
Format
Karta prikazuje horizontalnu projekciju i vertikalni presek (profil) svake poletno-sletne staze i njenih produžetaka za zaustavljanje ili pretpolja, ravni putanje poletanja i prepreka.
Vertikalni presek (profil) svake poletno-sletne staze, produžetka za zaustavljanje, pretpolja i prepreka u ravni putanje poletanja prikazuje se iznad odgovarajuće horizontalne projekcije.
Vertikalni presek (profil) alternativne ravni putanje poletanja predstavlja linearnu projekciju kompletne putanje poletanja i prikazuje se iznad odgovarajuće horizontalne projekcije, na način najpovoljniji za brzu interpretaciju informacija.
Koordinatna mreža vertikalnog preseka se prostire preko cele oblasti koju pokriva vertikalni presek, osim preko poletno-sletne staze.
Nulta visinska kota se postavlja na srednjem nivou mora.
Nulta položajna koordinata se postavlja na kraju poletno-sletne staze koji je najviše udaljen od posmatrane ravni putanje poletanja.
Podeoci na skali koji prikazuju podelu na intervale se prikazuju duž osnove koordinatne mreže i duž ivičnih horizontalnih i vertikalnih linija koordinatne mreže profila.
Koordinatna mreža profila se deli na vertikalne intervale od 30 m (100 ft) i horizontalne intervale od 300 m (1.000 ft).
Na karti se prikazuju:
1) tabela sa operativnim podacima iz člana 79. ovog pravilnika;
2) tabela sa izmenama i datumima kada su one napravljene.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv države u kojoj se nalazi aerodrom, naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku poletno-sletne staze (ili staza).
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje vrednost magnetske deklinacije koja se zaokružuje na najbliži stepen, kao i datum kada je izmerena.
Prepreke
Objekti u ravni putanje poletanja koji prodiru ravnu površ nagiba 1,2% se smatraju preprekama, osim prepreka koje se u potpunosti nalaze u senci drugih objekata i koje ne moraju da budu prikazane na karti.
Pokretni objekti, kao što su brodovi, vozovi i kamioni, koji mogu da prodiru ravan nagiba 1,2% se smatraju preprekama, ali se ne smatraju objektima koji mogu da prave senku.
Senkom objekta se smatra ravna površ čiji početak predstavlja ravan koja prolazi kroz vrh prepreke pod pravim uglom u odnosu na osu ravni putanje poletanja.
Površ pokriva kompletnu širinu ravni putanje poletanja i produžava se do ravni koja ima nagib 1,2%, koja je opisana u stavu 1. ovog člana ili do sledeće više prepreke, ako se pojavi prva.
U prvih 300 m (1.000 ft) ravni putanje poletanja površi zasenčenja su horizontalne, a posle te tačke imaju pozitivan (rastući) nagib 1,2%.
Ako se ukloni prepreka koja stvara senku, objekti koji njenim uklanjanjem postaju prepreke se prikazuju na karti.
Ravan putanje poletanja
Ravan putanje poletanja je četvorostrana ravan iznad površine zemlje koja je simetrično postavljena oko putanje poletanja i koja ima sledeće karakteristike:
1) njen početak je na kraju deklarisane površine pogodne za poletanje (tj. na kraju poletno-sletne staze ili na kraju pretpolja);
2) njena početna širina je 180 m (600 ft) i povećava se za 0,25 D dok ne dostigne širinu od 1.800 m (6.000 ft), pri čemu D predstavlja rastojanje od početne tačke;
3) prostire se do tačke iza koje ne postoje prepreke ili do udaljenosti od 10 km (5,4 NM), u zavisnosti šta je manje.
Za poletno-sletne staze na kojima se obavljaju operacije vazduhoplova sa operativnim ograničenjima koja ne dozvoljavaju korišćenje gradijenta penjanja manjeg od 1,2%, dužina ravni putanje poletanja iz stava 1. tačka 3) ovog člana se povećava, tako da iznosi najmanje 12 km (6,5 NM), a nagib ravne površi iz člana 77. ovog pravilnika se smanjuje, tako da iznosi najviše 1,0%.
Ako ravan putanje poletanja sa gradijentom od 1,0% ne dodiruje nijednu prepreku, ona može da se spusti sve dok ne dodirne prvu prepreku.
Deklarisane dužine
Za svaki prag svake poletno-sletne staze se na odgovarajućem mestu na karti unose podaci o:
1) raspoloživoj dužini zaleta;
2) raspoloživoj dužini za ubrzavanje i zaustavljanje vazduhoplova;
3) raspoloživoj dužini za poletanje;
4) raspoloživoj dužini za sletanje.
Ako se podaci o raspoloživim dužinama ne pružaju zbog toga što se koristi samo jedan prag poletno-sletne staze, poletno-sletna staza se označava kao "staza koja se ne koristi za poletanje, sletanje ili ni za jedno ni za drugo" ("Not usable for take-off, landing or both").
Horizontalni prikaz
Horizontalni prikaz sadrži:
1) ivice poletno-sletnih staza predstavljene punom linijom, uključujući dužinu i širinu, smer u odnosu na magnetski ili geografski sever zaokružen na najbliži stepen i broj (oznaku) poletno-sletne staze;
2) ivice pretpolja predstavljene isprekidanom linijom, uključujući dužinu i oznaku, ako postoji;
3) ravni putanje poletanja predstavljene isprekidanom linijom i osu poletno-sletne staze predstavljenu tankom linijom koja se sastoji od kratkih i dugih crtica;
4) alternativne ravni putanje poletanja. Kada se prikazuju alternativne ravni putanje poletanja koje nisu centralno postavljene u produžetku ose poletno-sletne staze, njihov značaj mora da se objasni;
5) prepreke, uključujući:
(1) tačan položaj svake prepreke, zajedno sa simbolom koji prikazuje prirodu te prepreke;
(2) nadmorsku visinu i oznaku svake prepreke;
(3) granice značajnih prodora prepreka na jasan način prikazane u legendi ili na poleđini karte.
Na horizontalnom prikazu se naznačava vrsta površine poletno-sletne staze i produžetka za zaustavljanje.
Ako se na karti prikazuju produžeci za zaustavljanje, oni se jasno naznačavaju kao takvi, prikazuju isprekidanom linijom i naznačava se dužina svakog od njih.
Vertikalni presek (profil)
Vertikalni presek (profil) sadrži:
1) vertikalni presek (profil) ose poletno-sletne staze prikazan punom linijom i vertikalni presek ose svakog od pridruženih produžetaka za zaustavljanje i pretpolja prikazan isprekidanom linijom;
2) nadmorsku visinu ose poletno-sletne staze na svakom kraju poletno-sletne staze, na kraju produžetka za zaustavljanje i na početku svake površine za poletanje i u svakoj tački značajne promene nagiba poletno-sletne staze ili produžetka za zaustavljanje;
3) prepreke, uključujući:
(1) svaku prepreku prikazanu punom vertikalnom linijom koja počinje na nekoj od linija koordinatne mreže, preseca bar još jednu liniju koordinatne mreže i završava se u tački koja označava nadmorsku visinu vrha prepreke;
(2) oznaku svake prepreke;
(3) granice značajnih prodora prepreka na jasan način prikazane u legendi.
Tačnost
Postignuta tačnost podataka prikazuje se na karti.
Vrednosti horizontalnih dimenzija i nadmorske visine poletno-sletne staze, produžetka za zaustavljanje i pretpolja prikazanih na karti se zaokružuju na najbližih 0,5 m (1 ft).
Tačnost merenja podataka na terenu i preciznost izrade karata mora da bude takva da vrednosti date u ravni putanje poletanja budu u okviru sledećih maksimalnih odstupanja:
1) horizontalna rastojanja: 5 m (15 ft) sa povećanjem od 1 m na svakih 500 m;
2) vertikalna rastojanja: 0,5 m (1,5 ft) u prvih 300 m (1.000 ft) sa povećanjem od 1 m na svakih 100 m.
Ako ne postoji tačan datum za vertikalni referentni sistem, navodi se nadmorska visina datuma koji se koristi i označava kao pretpostavljena.
III. KARTA PREPREKA AERODROMA - ICAO TIP B
Funkcija
Karta prepreka aerodroma - ICAO tip B obezbeđuje informacije u cilju:
1) određivanja minimalnih bezbednih apsolutnih/relativnih visina, uključujući one koje se koriste u postupcima vizuelnog manevrisanja (kruženja);
2) određivanja postupaka koji se koriste za slučajeve opasnosti u toku poletanja ili sletanja;
3) primene kriterijuma za nadvišavanje i označavanje prepreka;
4) obezbeđivanja izvornog materijala za druge vazduhoplovne karte.
Raspoloživost
Karta prepreka aerodroma - ICAO tip B se stavlja na raspolaganje korisnicima za sve aerodrome koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu, osim za aerodrome za koje se objavljuje elektronska karta terena i prepreka aerodroma - ICAO, u skladu sa zahtevima iz Dela trećeg, glava IV. ovog pravilnika.
Ako je korisnicima na raspolaganju karta koja predstavlja kombinaciju zahteva datih u Delu trećem, glave II. i III. ovog pravilnika, ona se naziva opštom aerodromskom kartom prepreka - ICAO.
Jedinice mere
Vrednosti nadmorskih visina i vrednosti linearnih dimenzija na karti prepreka aerodroma - ICAO tip B se zaokružuju na najbližih 1 m.
Pokrivenost i razmera
Površina karte mora da bude dovoljna da prikaže sve prepreke.
Horizontalna razmera karte mora da bude takva da dimenzije karte ne budu manje od formata A3.
Na karti se prikazuje horizontalna linearna skala koja prikazuje metre i stope, a ako je to neophodno i linearna skala za kilometre i nautičke milje.
Format
Na karti prepreka aerodroma - ICAO tip B se prikazuje:
1) svako neophodno objašnjenje projekcije koja se koristi;
2) svaka neophodna oznaka koordinatne mreže koja se koristi;
3) informacija o tome da su prikazane one prepreke koje prodiru površi za ograničenje prepreka određene propisom o aerodromima;
4) tabela u koju se unose izmene na karti i datumi kada izmene stupaju na snagu;
5) mreža geografske širine i dužine na svaki minut sa ispisom stepena i minuta po ivicama korisnog prostora karte.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv države u kojoj se nalazi aerodrom, naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje i naziv aerodroma.
Veštački objekti i topografija
Detalji vezani za drenažu i hidrografiju se prikazuju na karti u što je moguće manjoj meri.
Građevine i drugi istaknuti objekti u vezi sa aerodromom se prikazuju na karti, po mogućnosti u razmeri.
Na karti se prikazuju svi prirodni i veštački objekti koji se projektuju iznad površi za poletanje i prilaženje određenih u propisu o aerodromima.
Na karti se prikazuju putevi i železničke pruge koji se nalaze u oblasti poletanja i prilaženja, a koji su udaljeni manje od 600 m (2.000 ft) od kraja poletno-sletne staze ili njenog produžetka.
Magnetska deklinacija
Karta se usmerava ka pravom (geografskom) severu ili ka tački koja predstavlja sever na kojoj je prikazana vrednost magnetske deklinacije zaokružena na najbliži stepen, uključujući datum kada je izmerena.
Vazduhoplovni podaci
Na karti se prikazuju:
1) referentna tačka aerodroma i njene geografske koordinate izražene u stepenima, minutima, sekundama i stotim delovima sekunde;
2) ivice poletno-sletnih staza prikazane punom linijom;
3) dužina i širina poletno-sletne staze;
4) pravac poletno-sletne staze izražen u odnosu na geografski sever i zaokružen na najbliži stepen, kao i oznaka poletno-sletne staze;
5) nadmorska visina ose poletno-sletne staze na svakom njenom kraju, na produžetku za zaustavljanje, na početku svake površine poletanja i prilaženja, kao i na svakoj tački značajne promene nagiba poletno-sletne staze i produžetka za zaustavljanje;
6) rulne staze, platforme i površine označene kao površine za parkiranje, kao i njihove granice prikazane punom linijom;
7) staze koje su označene kao produžeci za zaustavljanje i njihove ivice prikazane isprekidanom linijom;
8) dužina svakog produžetka za zaustavljanje;
9) površine koje su označene kao pretpolje i njihove ivice prikazane isprekidanom linijom;
10) dužina svakog pretpolja;
11) površi koje su označene kao površi za poletanje i prilaženje prikazane isprekidanom linijom;
12) oblasti poletanja i prilaženja;
13) prepreke i njihov precizni položaj, uključujući:
(1) simbol koji označava vrstu prepreke;
(2) nadmorsku visinu;
(3) oznaku;
(4) granice značajnih prodora prepreka na jasan način prikazane u legendi;
14) svaka druga prepreka, određena u skladu sa članom 77. ovog pravilnika, uključujući prepreke koje se nalaze u senci drugih prepreka, koje bi na drugi način bile izostavljene;
15) vrsta površine poletno-sletnih staza i produžetaka za zaustavljanje;
16) površine pod drvećem i oblici reljefa čiji delovi predstavljaju prepreke.
Ako je to izvodljivo, na karti se uočljivo prikazuju najviši objekat ili prepreka između dve susedne oblasti prilaženja u poluprečniku od 5.000 m (15.000 ft) u odnosu na referentnu tačku aerodroma.
Tačnost
Postignuta tačnost podataka se prikazuje na karti.
Horizontalne dimenzije i vrednosti nadmorskih visina površina za kretanje, produžetaka za zaustavljanje i pretpolja koje se objavljuju na karti zaokružuju se na najbližih 0,5 m (1 ft).
Tačnost merenja podataka na terenu i preciznost izrade karata treba da omogući da vrednosti rezultujućih podataka budu u okviru sledećih maksimalnih odstupanja:
1) oblasti poletanja i prilaženja:
(1) horizontalna rastojanja: 5 m (15 ft) u početnoj tački, sa povećanjem u odnosu 1:500;
(2) vertikalna rastojanja: 0,5 m (1,5 ft) u prvih 300 m (1.000 ft), a posle toga sa povećanjem u odnosu 1:1.000;
2) druge oblasti:
(1) horizontalna rastojanja: 5 m (15 ft) u okviru 5.000 m (15.000 ft) u odnosu na referentnu tačku aerodroma i 12 m (40 ft) posle te oblasti;
(2) vertikalna rastojanja: 1 m (3 ft) u okviru 1.500 m (5.000 ft) u odnosu na referentnu tačku aerodroma, a posle toga sa povećanjem u odnosu 1:1.000.
Ako ne postoji tačan datum za vertikalni referentni sistem, navodi se nadmorska visina datuma koji se koristi i označava kao pretpostavljena.
IV. ELEKTRONSKA KARTA TERENA I PREPREKA AERODROMA - ICAO
Funkcija
Elektronska karta terena i prepreka aerodroma - ICAO prikazuje podatke o terenu i preprekama zajedno sa vazduhoplovnim podacima, sa ciljem da:
1) omogući avio-prevoziocu usaglašavanje sa operativnim ograničenjima iz Aneksa 6 Čikaške konvencije (Deo I, Poglavlje 5 i Deo III, Sekcija II, Poglavlje 3) razvijanjem postupaka za posebne okolnosti koji se koriste u slučajevima opasnosti u toku neuspelog prilaženja ili poletanja i vršenjem analize operativnih ograničenja vazduhoplova;
2) podrži sledeće aplikacije koje se koriste u vazdušnoj plovidbi:
(1) izradu instrumentalnih postupaka (uključujući i postupke vizuelnog manevrisanja (kruženja) );
(2) ograničenje i uklanjanje prepreka na aerodromima;
(3) obezbeđivanje izvora podataka za izradu drugih vazduhoplovnih karata.
Raspoloživost
Elektronska karta terena i prepreka aerodroma se stavlja na raspolaganje korisnicima za sve aerodrome koji se redovno koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu.
Na zahtev korisnika elektronska karta terena i prepreka aerodroma se stavlja na raspolaganje i u štampanom obliku.
Kao opšti okvir za modeliranje podataka prikazanih na karti koristi se ISO 19100 serija standarda za geografske informacije.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv države u kojoj se nalazi aerodrom, naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje i naziv aerodroma.
Pokrivenost
Površina karte pokriva Oblast 2 za prikupljanje podataka o terenu i preprekama u elektronskom obliku, na način određen u Delu drugom ovog pravilnika.
Opšte odredbe
Prilikom razvoja računarskih grafičkih aplikacija koje se koriste za prikazivanje objekata na karti, odnos između objekata, atributa koji ih opisuju i prostorne geometrijske podloge, kao i prateći topografski odnosi, naznačava se u aplikacionoj šemi (šemi primene).
Prikazane informacije se daju na osnovu prikazanih specifikacija primenjenih u skladu sa utvrđenim pravilima prikazivanja.
Pravila prikazivanja se nalaze u katalogu prikazivanja koji upućuje na specifikacije prikazivanja koje se čuvaju odvojeno.
Simboli koji se koriste za prikazivanje objekata odgovaraju zahtevima iz člana 60. ovog pravilnika.
Podaci o terenu
Podaci o terenu i njemu pridruženi atributi koji se prikazuju u bazi podataka povezanoj sa kartom se zasnivaju na elektronskim skupovima podataka o terenu koji zadovoljavaju zahteve određene u Delu drugom ovog pravilnika.
Podaci o terenu se prikazuju na način koji pruža efektivnu opštu predstavu o terenu, što se postiže prikazivanjem površine terena u vidu kontinuiranih vrednosti nadmorskih visina u svim tačkama preseka geografske mreže (tj. digitalnim modelom nadmorskih visina).
Kao dodatak digitalnom modelu nadmorskih visina, površina terena se prikazuje i pomoću selektivnih slojeva izohipsa.
Za unapređenje digitalnog modela nadmorskih visina se koristi ortometrijski projektovana slika koja povezuje objekte iz digitalnog modela nadmorskih visina sa objektima na slici koja ga preklapa i ta slika se koristi kao poseban selektivni sloj.
Podacima o terenu prikazanim na karti se pridružuju sledeći atributi u bazi (ili bazama) podataka:
1) horizontalni položaj tačaka geografske mreže dat u vidu geografskih koordinata, kao i nadmorske visine tih tačaka;
2) vrsta površine;
3) vrednosti izohipsa (ako su podaci dostupni);
4) nazivi gradova, naselja i drugih značajnih geografskih pojmova.
Podacima o terenu prikazanim na karti se pridružuju i ostali atributi iz Dela drugog ovog pravilnika sadržani u bazi (ili bazama) podataka.
Podaci o preprekama
Podaci o preprekama i njima pridruženi atributi koji su prikazani u bazi podataka povezanoj sa kartom se zasnivaju na elektronskim skupovima podataka o preprekama koji zadovoljavaju zahteve iz Dela drugog ovog pravilnika.
Svaka prepreka na karti se predstavlja odgovarajućim simbolom i oznakom prepreke.
Podacima o prepreci prikazanim na karti se pridružuju sledeći atributi u bazi podataka:
1) horizontalni položaj izražen u geografskim koordinatama i nadmorska visina;
2) vrsta prepreke;
3) dimenzije prepreke, ako su podaci dostupni.
Podacima o preprekama prikazanim na karti se pridružuju i ostali atributi iz Dela drugog ovog pravilnika sadržani u bazi (ili bazama) podataka.
Podaci o aerodromima
Podaci o aerodromima i njima pridruženi atributi koji su prikazani u bazi podataka povezanoj sa kartom se zasnivaju na podacima o aerodromima koji ispunjavaju zahteve iz propisa o aerodromima i Dela drugog ovog pravilnika.
Na karti se odgovarajućim simbolima prikazuju sledeći podaci o aerodromima:
1) referentna tačka aerodroma;
2) sve poletno-sletne staze i njihove oznake, kao i svi produžeci za zaustavljanje i pretpolja, ako postoje;
3) rulne staze, platforme, visoke zgrade i drugi značajni objekti na aerodromu.
Prikazani podaci o aerodromima se povezuju sa sledećim atributima u bazi podataka:
1) geografske koordinate referentne tačke aerodroma;
2) vrednost magnetske deklinacije aerodroma, godina kada je ona izmerena i vrednost njene godišnje promene;
3) dužina i širina svih poletno-sletnih staza, produžetaka za zaustavljanje i pretpolja;
4) vrsta površine svih poletno-sletnih staza i produžetaka za zaustavljanje;
5) usmerenje poletno-sletne staze u odnosu na pravac magnetskog severa, zaokruženo na najbliži stepen;
6) nadmorska visina svih poletno-sletnih staza, produžetaka za zaustavljanje i pretpolja i svih tačaka značajne promene nagiba poletno-sletne staze ili produžetka za zaustavljanje;
7) deklarisane dužine za svaki smer poletno-sletne staze ili skraćenica "NU" ("Not Used") ako određeni smer poletno-sletne staze ne može da se koristi za poletanje i/ili sletanje.
Podaci o radio-navigacionim uređajima
Svi radio-navigacioni uređaji koji se nalaze u prostoru koji pokriva karta prikazuju se odgovarajućim simbolima.
Tačnost i rezolucija
Tačnost vazduhoplovnih podataka mora da odgovara zahtevima iz propisa o aerodromima i zahtevima iz Dodatka 5 Aneksa 11 Čikaške konvencije, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Tačnost podataka o terenu i preprekama mora da odgovara zahtevima iz Dela drugog ovog pravilnika.
Rezolucija vazduhoplovnih podataka i rezolucija podataka o terenu i preprekama moraju da odgovaraju zahtevima iz Dela drugog ovog pravilnika.
Elektronska funkcionalnost
Karta se izrađuje na način koji omogućava korisnicima promenu razmere u kojoj se karta posmatra.
Simboli i veličina teksta se usklađuju sa razmerom karte u cilju poboljšanja njene čitljivosti i preglednosti.
Informacije na karti su georeferencirane i omogućeno je utvrđivanje položaja kursora, najmanje na jednu sekundu.
Karta mora da bude kompatibilna sa računarskim hardverom, softverom i medijima koji su u opštoj upotrebi i može da ima svoj sopstveni softver za očitavanje.
Informacije na karti se ne mogu menjati ili uklanjati bez odgovarajuće autorizacije.
Ako usled postojanja velikog broja informacija detalji neophodni da podrže funkciju karte ne mogu da budu predstavljeni dovoljno jasno na jednom sveobuhvatnom prikazu karte, prave se selektivni slojevi informacija koji omogućavaju kombinacije informacija prema potrebi korisnika.
Karta se štampa u zavisnosti od specifikacija vezanih za njen sadržaj i razmere koju odredi korisnik.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda
Pružalac usluga daje opštu izjavu o skupovima podataka koji čine kartu u formi specifikacije informacionog proizvoda.
Na osnovu specifikacije informacionog proizvoda korisnici usluga u vazdušnoj plovidbi mogu da izvrše procenu podataka na karti i utvrde da li ona ispunjava zahteve koji se odnose na njenu nameravanu upotrebu ili aplikaciju.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda obuhvata: pregled specifikacije, domen specifikacije, identifikaciju informacionog proizvoda, informacije o sadržaju podataka, korišćene referentne sisteme, zahteve koji se odnose na kvalitet podataka, informacije o prikupljanju, održavanju i prikazu podataka, informacije o dostavljanju informacionog proizvoda, meta-podatke, kao i sve druge raspoložive informacije.
Pregled specifikacije kartografskog informacionog proizvoda pruža informativni opis proizvoda i sadrži opšte informacije o informacionom proizvodu.
Domen specifikacije kartografskog informacionog proizvoda sadrži prostorne (horizontalne) granice pokrivanja karte.
Identifikacija kartografskog informacionog proizvoda obuhvata naziv proizvoda, kratak pregled sadržaja i svrhe, kao i opis geografske oblasti koju karta pokriva.
Sadržaj podataka u okviru specifikacije kartografskog informacionog proizvoda ima za cilj da jasno naznači pokrivenost i/ili prikaz i pruži opis podataka.
Informacije o korišćenim referentnim sistemima obuhvataju informacije o prostornom (horizontalnom i vertikalnom) i, prema potrebi, vremenskom referentnom sistemu.
Zahtevi koji se odnose na kvalitet podataka sadrže izjavu o prihvatljivim nivoima za zadovoljenje kvaliteta i odgovarajuće mere kvaliteta podataka.
Izjava iz stava 9. ovog člana obuhvata sve elemente i pod-elemente kvaliteta, uključujući i naznaku da određeni element ili pod-element kvaliteta nije primenjiv.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda sadrži izjavu o prikupljanju podataka koja pruža opšti opis izvora podataka na karti i procesa koji se primenjuju pri njihovom prikupljanju.
Principi i kriterijumi koji se primenjuju na ažuriranje karte obuhvataju frekvenciju (učestalost) kojom se kartografski proizvod ažurira, naročito ažuriranje skupova podataka o preprekama koje su objavljene na karti i navođenje principa, metoda i kriterijuma koji se primenjuju na ažuriranje podataka o preprekama.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda sadrži informacije u vezi sa prikazom podataka na karti, na način propisan u članu 97. ovog pravilnika.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda obuhvata informacije o distribuciji informacionog proizvoda, uključujući informacije o formatu i načinu distribucije.
Specifikacija kartografskog informacionog proizvoda obuhvata i osnovne elemente meta-podataka, kao i sve dodatne elemente, zajedno sa formatom i šifriranjem (kodiranjem) tih meta-podataka.
V. KARTA TERENA ZA PRECIZNO PRILAŽENJE - ICAO
Funkcija
Karta terena za precizno prilaženje - ICAO pruža detaljne informacije o profilu terena u okviru utvrđenog dela završnog prilaženja, na način koji omogućava avio-prevoziocima procenu uticaja terena na utvrđivanje relativne visine odluke korišćenjem radio-visinomera.
Raspoloživost
Karta terena za precizno prilaženje - ICAO mora da bude na raspolaganju za sve poletno-sletne staze koje se koriste za operacije preciznog prilaženja kategorije II i III na međunarodnim civilnim aerodromima, izuzev ako su zahtevane informacije objavljene na elektronskoj karti terena i prepreka aerodroma - ICAO na način propisan u Delu trećem, glava IV. ovog pravilnika.
Ažuriranje karte terena za precizno prilaženje - ICAO se vrši ako se dogodi bilo koja značajnija izmena elemenata koji su prikazani na njoj.
Razmera
Horizontalna razmera karte mora da bude takva da dimenzije karte ne budu manje od formata A4.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv države u kojoj se nalazi aerodrom, naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku praga poletno-sletne staze.
Informacije na horizontalnom i vertikalnom prikazu
Karta obuhvata:
1) horizontalni prikaz koji sadrži izohipse u intervalima od 1 m (3 ft) u prostoru širine 60 m (200 ft) sa svake strane produžene ose poletno-sletne staze i dužine koja odgovara dužini za koju je izrađen vertikalni presek (profil), pri čemu su vrednosti na izohipsama date u odnosu na prag poletno-sletne staze;
2) napomenu u slučaju da teren ili bilo koji objekat koji se nalazi na njemu odstupa vertikalno ± 3 m (10 ft) u odnosu na osu poletno-sletne staze i postoji verovatnoća uticaja na radio-visinomer;
3) vertikalni presek terena do udaljenosti od 900 m (3.000 ft) u odnosu na prag, duž produžene ose poletno-sletne staze.
Ako je teren na udaljenosti većoj od 900 m (3.000 ft) u odnosu na prag poletno-sletne staze brdovit ili na drugi način značajan za korisnike karte, vertikalni prikaz terena se daje do udaljenosti od najviše 2.000 m (6.500 ft) u odnosu na prag poletno-sletne staze.
Referentni datum sistema za instrumentalno sletanje (ILS) se prikazuje na karti, zaokružen na najbližih pola metra ili stope.
VI. KARTA VAZDUŠNIH PUTEVA - ICAO
Funkcija
Karta vazdušnih puteva - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije u cilju vršenja navigacije duž ruta vazdušnog saobraćaja u skladu sa postupcima kontrole letenja.
Raspoloživost
Karta vazdušnih puteva - ICAO mora da bude na raspolaganju svuda gde je uspostavljena oblast informisanja vazduhoplova u letu (FIR).
Ako različite rute vazdušnog saobraćaja, zahtevi za izveštavanje o poziciji ili granice oblasti informisanja vazduhoplova u letu ili kontrolisanih oblasti postoje u različitim slojevima vazdušnog prostora i ne mogu dovoljno jasno da budu prikazani na jednoj karti, objavljuju se posebne karte.
Pokrivenost i razmera
Prikaz linija na karti uslovljen je gustinom i rasporedom strukture ruta vazdušnog saobraćaja, pri čemu se izbegavaju velike varijacije u razmeri između susednih karata koje prikazuju kontinuirane strukture ruta.
U cilju postizanja kontinuiteta u navigaciji omogućava se odgovarajuće preklapanje karata.
Projekcija
Za izradu karte vazdušnih puteva se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Paralele i meridijani na karti prikazuju se u odgovarajućim intervalima.
Duž odabranih paralela i meridijana postavlja se, u odgovarajućim intervalima, skala sa podeocima koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Svaka karta vazdušnih puteva - ICAO sadrži podatke o seriji i broj.
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuje linija obale svih većih vodenih površina, velikih jezera i reka, osim kada ona prekriva sadržaj koji je od većeg značaja za funkciju karte.
Minimalna apsolutna visina za oblast se prikazuje za svaki pravougaonik koji obrazuju meridijani i paralele.
Ako karta nije orijentisana u odnosu na pravi (geografski) sever, ta činjenica, kao i odabrana orijentacija, jasno se navode na karti.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuju izogone, njihove vrednosti, kao i datum kada su date informacije o izogonama.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali na karti se prikazuju u odnosu na pravac magnetskog severa.
Podaci o aerodromima
Na karti se prikazuju svi aerodromi koji se koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu, a na kojima se vrše operacije instrumentalnog prilaženja.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Na karti se prikazuju zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje su od značaja za prikazani sloj vazdušnog prostora, zajedno sa njihovim oznakama i vertikalnim granicama, ako je primenjivo.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Na karti se, uvek kad je to moguće, prikazuju sledeće komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju:
1) radio-navigaciona sredstva koja se koriste u ATS sistemu, uključujući njihove nazive, oznake, frekvencije i geografske koordinate izražene u stepenima, minutima i sekundama;
2) za uređaj za merenje odstojanja (Distance Measuring Equipment, DME) dodatno se prikazuju podaci o nadmorskoj visini predajne antene na najbliži metar ili najbližu stopu;
3) oznaka vazdušnog prostora, uključujući horizontalne i vertikalne granice i odgovarajuću klasu vazdušnog prostora;
4) sve rute vazdušnog saobraćaja za obavljanje saobraćaja na vazdušnim putevima, uključujući oznake ruta, tip zahtevanih navigacionih mogućnosti, usmerenje zaokruženo na najbliži stepen u oba smera duž svakog segmenta rute i, tamo gde je to moguće, smer toka saobraćaja;
5) sve značajne tačke koje definišu rute vazdušnog saobraćaja, a nisu označene pozicijom radio-navigacionog sredstva, uključujući i njihove nazive, kodove/oznake i geografske koordinate izražene u stepenima, minutima, sekundama i desetim delovima sekunde;
6) za putne tačke koje definišu VOR/DME rute prostorne navigacije dodatno se prikazuju:
(1) identifikacija i radio-frekvencija odgovarajućeg VOR/DME uređaja;
(2) smer na najbliži stepen i rastojanje na najbliže dve desetine (2/10) km, odnosno jednu desetinu (1/10) NM, u odnosu na odgovarajući VOR/DME, u slučaju da putna tačka nije kolocirana sa sredstvom;
7) sve obavezne tačke javljanja, tačke javljanja na kojima se javljanje vrši na zahtev, kao i ATS/MET tačke javljanja;
8) rastojanje između značajnih tačaka koje predstavljaju tačke zaokreta ili tačke javljanja, zaokruženo na najbližih 1/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja;
9) tačke primopredaje na segmentima ruta koje su utvrđene u odnosu na VOR uređaje, uz rastojanja u odnosu na navigaciona sredstva, zaokružena na najbližih 1/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja;
10) minimalne apsolutne visine na vazdušnim putevima i minimalne apsolutne visine nadvišavanja prepreka na rutama vazdušnog saobraćaja, zaokružene na prvih većih 50 m (100 ft), a u skladu sa zahtevima iz tačke 2.22 Aneksa 11 Čikaške konvencije;
11) uređaji za komunikaciju, zajedno sa njihovim kanalima i, kada je to primenjivo, adresom data link i brojem satelitske govorne komunikacije (SATVOICE broj);
12) zone identifikacije za potrebe vazdušne odbrane sa odgovarajućim oznakama.
Dodatne informacije
Na karti se prikazuju detalji ruta za odlazak i dolazak i njima pridruženih putanja za čekanje, izuzev ako su ti detalji već prikazani na karti standardnih instrumentalnih odlazaka (SID) - ICAO ili karti standardnih instrumentalnih dolazaka (STAR) - ICAO.
Na karti se prikazuju oblasti za podešavanje visinomera, ako su one uspostavljene.
VII. KARTA STANDARDNIH INSTRUMENTALNIH ODLAZAKA (SID) - ICAO
Funkcija
Karta standardnih instrumentalnih odlazaka (Standard Instrument Departure, SID) - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije neophodne za usaglašavanje sa postupcima za odlazak po uspostavljenim rutama instrumentalnog odlaska, od faze poletanja do faze letenja po vazdušnim putevima.
Raspoloživost
Karta standardnih instrumentalnih odlazaka - ICAO mora da bude na raspolaganju korisnicima za svaku uspostavljenu rutu instrumentalnog odlaska.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti mora da bude dovoljna da prikaže tačku u kojoj počinje odgovarajuća ruta za odlazak, kao i odgovarajuću tačku u kojoj počinje faza letenja po vazdušnom putu duž određenih ruta vazdušnog saobraćaja.
Karta se izrađuje u razmeri, pri čemu se na njoj prikazuje skala razmere.
Ako karta nije izrađena u razmeri, na njoj se objavljuje napomena "NIJE U RAZMERI" ("NOT TO SCALE"), a na putanjama i drugim elementima karte koji su suviše veliki da bi se prikazali u razmeri koristi se simbol za prekid razmere.
Projekcija
Za izradu karte standardnih instrumentalnih odlazaka se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Paralele i meridijani na karti se prikazuju u odgovarajućim intervalima.
Duž ivice karte se postavlja skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku ruta standardnih instrumentalnih odlazaka koje su uspostavljene u skladu sa ICAO Dokumentom broj 8168 - Postupci za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo I, Sekcija 3, Poglavlje 5), koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Veštački objekti i topografija
Ako je karta izrađena u razmeri, na njoj se prikazuje linija obale svih velikih vodenih površina, velikih jezera i reka, osim kada ona prekriva sadržaj koji je od većeg značaja za funkciju karte.
Za područja sa izraženim reljefom karta se izrađuje u razmeri i reljef koji je viši od 300 m (1.000 ft), mereno u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma, se prikazuje glatkim izohipsama i njihovim vrednostima, dok se slojevi reljefa prikazuju u nijansama braon boje.
Na karti se prikazuju prepreke i kote, s tim da se kote, uključujući najvišu tačku u okviru određene izohipse, prikazuju crnom bojom.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje vrednost magnetske deklinacije, koja se koristi za utvrđivanje magnetskih smerova, putanja i radijala, zaokružena na najbliži stepen.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali na karti se prikazuju u odnosu na magnetski sever.
Smerovi i putanje za segmente prostorne navigacije se prikazuju u odnosu na magnetski sever, zaokruženi na najbliži stepen, a u zagradi u odnosu na pravac geografskog severa sa oznakom T (true) i rezolucijom od 1/10 stepena, npr. 290° (294,9° T).
Podaci o aerodromima
Na karti se prikazuje poletno-sletna staza na aerodromu odlaska.
Svi aerodromi za koje se primenjuje određena ruta standardnih instrumentalnih odlazaka se prikazuju i na odgovarajući način obeležavaju na karti, a kad je to moguće, prikazuju se i poletno-sletne staze na tim aerodromima.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje mogu da utiču na izvršenje postupaka instrumentalnih odlazaka se prikazuju na karti, uključujući njihove oznake i vertikalne granice, ako je primenjivo.
Minimalna sektorska apsolutna visina
Na karti se prikazuje uspostavljena minimalna sektorska apsolutna visina, uključujući jasnu naznaku sektora u kome se ta visina primenjuje.
Ako minimalna sektorska apsolutna visina nije uspostavljena, karta se izrađuje u razmeri i minimalne apsolutne visine se objavljuju za pravougaonike oformljene od meridijana i paralela.
Minimalne apsolutne visine za oblast se prikazuju na delovima karte koji nisu pokriveni minimalnim sektorskim apsolutnim visinama.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Na karti se prikazuju sledeće komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju:
1) grafički prikaz svake rute standardnih instrumentalnih odlazaka, uključujući:
(1) oznaku rute;
(2) značajne tačke koje definišu rutu;
(3) putanju ili radijal duž svakog segmenta rute, zaokružene na najbliži stepen;
(4) rastojanja između značajnih tačaka, zaokružena na najbližih 1/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja;
(5) minimalne apsolutne visine nadvišavanja prepreka duž rute ili njenih segmenata i apsolutne visine na segmentu postupka, zaokružene na prvih većih 50 m ili 100 ft, ili ograničenja u nivoima leta, ako su uspostavljena;
(6) ako je karta izrađena u razmeri i ako se vrši vektorisanje u odlasku, uspostavljene minimalne apsolutne vektorske visine, zaokružene na prvih većih 50 m ili 100 ft, jasno naznačene;
1a) za postupke odlaska izrađene posebno za helikoptere izraz "CAT H" treba naznačiti na horizontalnom prikazu karte odlazaka;
2) radio-navigaciona sredstva na ruti, uključujući:
(1) jasan naziv;
(2) oznaku;
(3) frekvenciju;
(4) geografske koordinate u stepenima, minutima, sekundama i desetim delovima sekunde;
(5) za DME, kanal i nadmorsku visinu predajne antene, zaokruženu na najbliži metar ili najbližu stopu;
3) nazivi - kodovi značajnih tačaka koje nisu označene pozicijom radio-navigacionih sredstava, njihove geografske koordinate u stepenima, minutima, sekundama i desetim delovima sekunde, kao i smer (zaokružen na najbliži stepen) i rastojanje (zaokruženo na najbliže 2/10 km ili 1/10 NM) u odnosu na odgovarajuće navigaciono sredstvo;
4) postupci za čekanje koji se koriste;
5) apsolutna i relativna prelazna visina, zaokružene na prvih većih 300 m ili 1.000 ft;
6) pozicija i relativna visina prepreka u blizini koje prodiru površi za ograničenje prepreka. Ako postoji prepreka u blizini koja prodire površi za ograničenje prepreka, ali tako da to ne utiče na objavljeni gradijent penjanja u odlasku, na karti se objavljuje napomena;
7) ograničenja u brzini za oblast, ako su uspostavljena;
8) oznaka navigacionih specifikacija, uključujući sva ograničenja koja su uspostavljena;
9) sve obavezne tačke javljanja, kao i tačke javljanja na zahtev;
10) postupci radio-komunikacije, uključujući:
(1) pozivni znak svake ATS jedinice;
(2) frekvenciju i, ako je primenjivo, SATVOICE broj;
(3) podešavanje transpondera, kada je to prikladno;
11) oznaka "flyover" značajnih tačaka.
Tekstualni opis ruta i postupaka
Tekstualni opis ruta standardnih instrumentalnih odlazaka (SID) i odgovarajućih postupaka u slučaju otkaza komunikacione opreme objavljuje se, kad god je to izvodljivo, na poleđini karte ili na istoj strani na kojoj se nalazi karta.
Zahtevi koji se odnose na vazduhoplovnu bazu podataka
Podaci neophodni za usaglašavanje sa zahtevima koji se odnose na kodiranje postupaka koji su sastavni deo vazduhoplovne baze podataka, u skladu sa zahtevima iz ICAO Dokumenta broj 8168 - Postupci za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo III, Sekcija 5, Poglavlje 2, 2.1), objavljuju se na poleđini karte ili na posebnoj, odgovarajuće obeleženoj stranici.
VIII. KARTA STANDARDNIH INSTRUMENTALNIH DOLAZAKA (STAR) - ICAO
Funkcija
Karta standardnih instrumentalnih dolazaka (Standard Instrument Arrival, STAR) - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije neophodne za usaglašavanje sa postupcima za dolazak po uspostavljenim rutama za instrumentalni dolazak, od faze letenja po vazdušnim putevima do faze prilaženja.
Raspoloživost
Karta standardnih instrumentalnih dolazaka - ICAO se objavljuje za svaku uspostavljenu rutu za standardni instrumentalni dolazak.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti mora da bude dovoljna da prikaže tačku u kojoj se završava faza letenja po vazdušnom putu, kao i odgovarajuću tačku u kojoj počinje faza prilaženja.
Karta se izrađuje u razmeri, pri čemu se na njoj prikazuje skala razmere.
Ako karta nije izrađena u razmeri, na njoj se objavljuje napomena "NIJE U RAZMERI" ("NOT TO SCALE"), a na putanjama i drugim elementima karte koji su suviše veliki da bi se prikazali u razmeri koristi se simbol za prekid razmere.
Projekcija
Za izradu karte standardnih instrumentalnih dolazaka se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Paralele i meridijani na karti se prikazuju u odgovarajućim intervalima.
Duž ivice karte postavlja se skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku ruta standardnih instrumentalnih dolazaka koje su uspostavljene u skladu sa ICAO Dokumentom broj 8168 - Postupci za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo I, Sekcija 4, Poglavlje 2).
Veštački objekti i topografija
Ako je karta izrađena u razmeri, na njoj se prikazuje okvirna linija obale svih velikih vodenih površina, velikih jezera i reka, osim kada ona prekriva sadržaj koji je od većeg značaja za funkciju karte.
U područjima sa izraženim reljefom karta se izrađuje u razmeri i reljef koji je viši od 300 m (1.000 ft), mereno u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma, se prikazuje glatkim izohipsama i njihovim vrednostima, dok se slojevi reljefa prikazuju u nijansama braon boje.
Na karti se prikazuju prepreke i kote, s tim da se kote, uključujući najvišu tačku u okviru određene izohipse, prikazuju crnom bojom.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje vrednost magnetske deklinacije, koja se koristi za utvrđivanje magnetskih smerova, putanja i radijala, zaokružena na najbliži stepen.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali se prikazuju na karti u odnosu na magnetski sever.
Smerovi i putanje za segmente prostorne navigacije se prikazuju u odnosu na magnetski sever, zaokruženi na najbliži stepen, a u zagradi u odnosu na pravac geografskog severa sa oznakom T (true) sa rezolucijom od 1/10 stepena, npr. 290° (294,9° T).
Podaci o aerodromima
Na karti se prikazuje poletno-sletna staza na aerodromu dolaska.
Svi aerodromi za koje se primenjuje određena ruta standardnih instrumentalnih dolazaka se prikazuju i na odgovarajući način obeležavaju na karti, a ako je to moguće, prikazuju se i poletno-sletne staze na tim aerodromima.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje mogu da utiču na izvršenje postupaka instrumentalnih dolazaka se prikazuju na karti, uključujući njihove oznake i vertikalne granice, ako je primenjivo.
Minimalna sektorska apsolutna visina
Na karti se prikazuje uspostavljena minimalna sektorska apsolutna visina, uključujući jasnu naznaku sektora u kome se ta visina primenjuje.
Ako minimalna sektorska apsolutna visina nije uspostavljena, karta se izrađuje u razmeri i minimalne apsolutne visine se objavljuju za pravougaonike oformljene od meridijana i paralela.
Minimalne apsolutne visine za oblast se prikazuju na delovima karte koji nisu pokriveni minimalnim sektorskim apsolutnim visinama.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Na karti se prikazuju sledeće komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju:
1) grafički prikaz svake rute standardnih instrumentalnih dolazaka, uključujući:
(1) oznaku rute;
(2) značajne tačke koje definišu rutu;
(3) putanju ili radijal duž svakog segmenta rute, zaokružene na najbliži stepen;
(4) rastojanja između značajnih tačaka, zaokružena na najbližih 1/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja;
(5) minimalne apsolutne visine nadvišavanja prepreka duž rute ili njenih segmenata i apsolutne visine na segmentu postupka, zaokružene na prvih većih 50 m ili 100 ft, ili ograničenja u nivoima leta, ako su uspostavljena;
(6) ako je karta izrađena u razmeri i ako se vrši vektorisanje u odlasku, uspostavljene minimalne apsolutne vektorske visine, zaokružene na prvih većih 50 m ili 100 ft, jasno naznačene;
2) radio-navigaciona sredstva na ruti, uključujući:
(1) jasan naziv;
(2) oznaku;
(3) frekvenciju;
(4) geografske koordinate u stepenima, minutima, sekundama i desetim delovima sekunde;
(5) za DME, kanal i nadmorsku visinu predajne antene, zaokruženu na najbliži metar ili najbližu stopu;
3) nazivi-kodovi značajnih tačaka koje nisu označene pozicijom radio-navigacionih sredstava, njihove geografske koordinate u stepenima, minutima, sekundama i desetim delovima sekunde, kao i smer (zaokružen na najbliži stepen) i rastojanje (zaokruženo na najbliže 2/10 km ili 1/10 NM) u odnosu na odgovarajuće navigaciono sredstvo;
4) postupci za čekanje koji se koriste;
5) apsolutna i relativna prelazna visina, zaokružene na prvih većih 300 m ili 1.000 ft;
6) ograničenja u brzini za oblast, ako su uspostavljena;
7) oznaka navigacionih specifikacija, uključujući sva ograničenja koja su uspostavljena;
8) sve obavezne tačke javljanja, kao i tačke javljanja na zahtev;
9) postupci radio-komunikacije, uključujući:
(1) pozivni znak svake od ATS jedinica;
(2) frekvenciju i, ako je primenjivo, SATVOICE broj;
(3) podešavanje transpondera, kada je to prikladno;
10) oznaka "flyover" značajnih tačaka;
11) za postupke instrumentalnih dolazaka izrađene posebno za helikoptere izraz "CAT H" treba naznačiti na horizontalnom prikazu karte dolazaka.
Tekstualni opis ruta i postupaka
Tekstualni opis ruta standardnih instrumentalnih dolazaka (STAR) i odgovarajućih postupaka u slučaju otkaza komunikacione opreme objavljuje se, kad god je to izvodljivo, na poleđini karte ili na istoj strani na kojoj se nalazi karta.
Zahtevi koji se odnose na vazduhoplovnu bazu podataka
Podaci neophodni za usaglašavanje sa zahtevima koji se odnose na kodiranje postupaka koji su sastavni deo vazduhoplovne baze podataka, u skladu sa zahtevima iz ICAO Dokumenta broj 8168 - Postupci za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo III, Sekcija 5, Poglavlje 2, 2.2), objavljuju se na poleđini karte ili na posebnoj, odgovarajuće obeleženoj stranici.
IX. KARTA ZA INSTRUMENTALNO PRILAŽENJE - ICAO
Funkcija
Karta za instrumentalno prilaženje - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije neophodne za izvršenje uspostavljenog postupka prilaženja i sletanja na poletno-sletnu stazu, uključujući postupak neuspelog prilaženja i, kada je to primenjivo, pridružene postupke za čekanje.
Raspoloživost
Karta za instrumentalno prilaženje - ICAO se izrađuje za sve aerodrome koji se koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu i za koje su uspostavljeni postupci instrumentalnog prilaženja.
Za svaki postupak preciznog instrumentalnog prilaženja, kao i za svaki postupak nepreciznog instrumentalnog prilaženja, izrađuje se posebna karta za instrumentalno prilaženje.
Ako u segmentima postupka instrumentalnog prilaženja (osim segmenta završnog prilaženja), u zavisnosti od kategorije vazduhoplova postoje razlike u putanji, vremenu ili apsolutnoj visini, čije bi objavljivanje opteretilo sadržaj jedne karte ili izazvalo zabunu, izrađuje se više karata.
Ažuriranje karte za instrumentalno prilaženje - ICAO se vrši ako dođe do bilo koje izmene informacija od značaja za bezbedno letenje vazduhoplova koje su prikazane na njoj.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti mora da bude dovoljna da obuhvati sve segmente postupka instrumentalnog prilaženja i sve dodatne površine koje su neophodne za vrstu planiranog prilaženja.
Razmera karte se određuje tako da se postigne optimalna čitljivost u zavisnosti od:
1) postupka prikazanog na karti;
2) formata karte.
Na karti se navode podaci o razmeri.
Na karti se, izuzev ako je to nepraktično, prikazuje krug poluprečnika 20 km (10 NM), sa centrom u DME uređaju lociranom na ili u blizini aerodroma ili u referentnoj tački aerodroma, ako na aerodromu ne postoji DME uređaj.
Vrednost poluprečnika kruga iz stava 4. ovog člana se upisuje na njegovoj kružnici.
Direktno ispod vertikalnog preseka (profila) se prikazuje skala rastojanja.
Format
Karta se izrađuje u formatu A4 (210 x 297 mm).
Projekcija
Za izradu karte za instrumentalno prilaženje - ICAO se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Duž ivice karte se postavlja skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje, naziv aerodroma i oznaku postupka instrumentalnog prilaženja koji je uspostavljen u skladu sa ICAO Dokumentom broj 8168 - Postupci za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo I, Sekcija 4, Poglavlje 9).
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuju informacije o veštačkim objektima i topografiji od značaja za bezbedno izvršenje postupaka instrumentalnog prilaženja, uključujući uspostavljene postupke neuspelog prilaženja, pridružene postupke za čekanje i postupke vizuelnog manevrisanja (kruženja).
Nazivi topografskih pojmova se unose na kartu samo ako je to neophodno za njihovo bolje razumevanje, a kao minimum se označavaju kopnene površine i velika jezera i reke.
Reljef na karti se prikazuje na način koji najviše odgovara visinskim karakteristikama terena.
U oblastima u kojima:
1) reljef prelazi 1.200 m (4.000 ft) iznad nadmorske visine referentne tačke aerodroma u okviru zone pokrivanja karte, ili
2) reljef prelazi 600 m (2.000 ft) u okviru 11 km (6 NM), mereno u odnosu na referentnu tačku aerodroma, ili
3) je gradijent/nagib postupka završnog ili neuspelog prilaženja veći zbog oblika terena,
sav reljef iznad 150 m (500 ft) u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma se prikazuje glatkim linijama, sa vrednostima izohipsa i slojevima prikazanim u nijansama braon boje.
U oblastima u kojima je reljef niži u odnosu na karakteristike iz stava 4. ovog člana, sav reljef iznad 150 m (500 ft) u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma se prikazuje glatkim linijama izohipsa, sa vrednostima izohipsa i slojevima prikazanim u nijansama braon boje.
U slučajevima iz st. 4. i 5. ovog člana, kote, uključujući najveću vrednost nadmorske visine u okviru svake izohipse, se prikazuju crnom bojom.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje vrednost magnetske deklinacije koja se koristi za utvrđivanje magnetskih smerova, putanja i radijala, zaokružena na najbliži stepen.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali na karti se prikazuju u odnosu na magnetski sever.
Smerovi i putanje za segmente prostorne navigacije se prikazuju u odnosu na magnetski sever, zaokruženi na najbliži stepen, a u zagradi u odnosu na pravac geografskog severa sa oznakom T (true) sa rezolucijom od 1/10 stepena, npr. 290° (294,9° T).
Podaci o aerodromima
Na karti se odgovarajućim simbolom prikazuju svi aerodromi koji su jasno vidljivi iz vazduha, pri čemu se napušteni aerodromi označavaju kao napušteni.
Poletno-sletne staze se prikazuju u razmeri dovoljno velikoj da bi se jasno predstavile, i to za:
1) aerodrome na koje se odnosi postupak instrumentalnog prilaženja prikazan na karti;
2) aerodrome koji su u blizini ili su locirani tako da bi, pod nepovoljnim meteorološkim uslovima, mogli da budu pogrešno identifikovani kao aerodrom dolaska.
Vrednost nadmorske visine aerodroma se zaokružuje na najbliži metar ili stopu i prikazuje na lako uočljivom mestu na karti.
Na karti se prikazuje i vrednost nadmorske visine praga poletno-sletne staze i, ako je to primenjivo, najveća vrednost nadmorske visine zone dodira, zaokružena na najbliži metar ili stopu.
Podaci o preprekama
Na karti se prikazuju prepreke, pri čemu se posebno obeležavaju prepreke koje utiču na određivanje apsolutne/relativne visine nadvišavanja prepreka.
Nadmorska visina vrha svake prepreke prikazane na karti se zaokružuje na najbliži (prvi veći) metar ili stopu.
Relativne visine prepreka koje su određene u odnosu na datum različit od srednjeg nivoa mora se prikazuju u zagradama.
Ako se relativne visine prepreka određuju u odnosu na datum različit od srednjeg nivoa mora, taj datum mora da bude nadmorska visina aerodroma.
Izuzetno od stava 4. ovog člana, u slučaju postojanja poletno-sletnih staza na aerodromu na kojima se obavljaju operacije instrumentalnog letenja i na kojima je nadmorska visina praga za više od 2 m (7 ft) manja od nadmorske visine aerodroma, datum u odnosu na koji se određuju relativne visine prepreka mora da bude nadmorska visina praga poletno-sletne staze na koju se odnosi postupak instrumentalnog prilaženja.
Ako se koristi datum različit od srednjeg nivoa mora, to se posebno naznačava na lako uočljivom mestu na karti.
Ako nije uspostavljena zona bez prepreka za poletno-sletne staze na kojima se obavljaju operacije preciznog prilaženja kategorije I, to se posebno naznačava na karti.
Prepreke koje prodiru površinu vizuelnog segmenta moraju da budu prikazane na karti.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje mogu da utiču na izvršenje postupka instrumentalnog prilaženja se prikazuju na karti, uključujući njihove oznake i vertikalne granice, ako je primenjivo.
Uređaji za radio-komunikaciju i sredstva za navigaciju
Na karti se prikazuju radio-navigaciona sredstva neophodna za izvršenje postupka instrumentalnog prilaženja, njihove frekvencije i identifikacione oznake, kao i karakteristike za definisanje putanje, ako one postoje.
Za postupke kod kojih na putanji završnog prilaženja postoji više od jednog navigacionog sredstva, na karti se jasno obeležava navigaciono sredstvo koje se koristi za vođenje po pravcu.
Sredstva koja se ne koriste za izvršenje postupka instrumentalnog prilaženja se ne prikazuju na karti.
Na karti se prikazuju i označavaju:
1) tačka početnog prilaženja;
2) tačka međuprilaženja;
3) tačka završnog prilaženja;
4) tačka neuspelog prilaženja;
5) druge značajne tačke i tačke koji su elementi postupka.
Tačka završnog prilaženja se označava koordinatama izraženim u stepenima, minutima, sekundama i desetim delovima sekunde.
Na karti se prikazuju radio-navigaciona sredstva koja mogu da se koriste u postupcima odstupanja od planirane putanje, zajedno sa karakteristikama za definisanje putanje, ako one postoje.
Frekvencije koje se koriste u radio-komunikaciji, neophodne za izvršenje postupka, se prikazuju na karti zajedno sa pozivnim znakom.
Ako se to zahteva postupkom, na karti se prikazuje rastojanje između aerodroma i svakog radio-navigacionog sredstva koje se koristi u završnom prilaženju, zaokruženo na najbližih 1/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja.
Ako se za određivanje smera aerodroma koristi sredstvo koje ne pokazuje putanju, smer aerodroma se zaokružuje na najbliži stepen.
Minimalna sektorska apsolutna visina ili apsolutna visina dolaska u završnu kontrolisanu oblast (TMA)
Minimalna sektorska apsolutna visina ili apsolutna visina dolaska u završnu kontrolisanu oblast (TMA) koje su uspostavljene od strane nadležne službe pružaoca usluga u vazdušnom saobraćaju prikazuju se na karti, sa jasnom naznakom sektora u kojem se primenjuju.
Prikaz putanja u postupku
Horizontalni prikaz karte sadrži sledeće informacije:
1) putanju postupka prilaženja, predstavljenu punom linijom sa strelicom koja pokazuje smer letenja;
2) putanju postupka neuspelog prilaženja, predstavljenu isprekidanom linijom i strelicom;
3) svaku drugu putanju obuhvaćenu postupkom, predstavljenu tačkastom linijom i strelicom;
4) smerove, putanje i radijale zaokružene na najbliži stepen i rastojanja zaokružena na najbliže 2/10 km ili 1/10 NM ili vremena koja se zahtevaju postupkom;
5) ako nije na raspolaganju sredstvo na osnovu čijeg pokazivanja je moguće odrediti putanju, prikazuje se magnetski smer ka aerodromu, zaokružen na najbliži stepen, meren u odnosu na radio-navigaciono sredstvo koje se koristi u završnom prilaženju;
6) granice svakog sektora u kome je zabranjeno vizuelno manevrisanje (kruženje);
7) postupak za čekanje i minimalna apsolutna/relativna visina čekanja u završnom prilaženju i neuspelom prilaženju, ako su uspostavljeni;
8) sva neophodna upozorenja, prikazana na lako uočljivom mestu na karti;
9) obeležavanje "flyover" značajnih tačaka.
Ako je to moguće, na horizontalnom prikazu se daje rastojanje između aerodroma i svakog radio-navigacionog sredstva koje se koristi u završnom prilaženju.
Vertikalni presek karte (profil) se postavlja ispod horizontalnog prikaza i sadrži sledeće podatke:
1) aerodrom predstavljen punim pravougaonikom na nivou nadmorske visine aerodroma;
2) profil segmenata postupka prilaženja predstavljen punom linijom koja pokazuje smer leta;
3) profil segmenta neuspelog prilaženja predstavljen isprekidanom usmerenom linijom i opis neuspelog prilaženja;
4) profil svakog drugog segmenta u okviru postupka, predstavljen tačkastom usmerenom linijom;
5) smerove, putanje i radijale zaokružene na najbliži stepen i rastojanja zaokružena na najbliže 2/10 km ili 1/10 NM ili vremena koja se zahtevaju postupkom;
6) apsolutne/relativne visine utvrđene postupkom, uključujući prelaznu apsolutnu visinu, apsolutne/relativne visine na segmentu postupka i visinu preleta helidroma, ako su uspostavljene;
7) ograničavajuća rastojanja u proceduralnom zaokretu, ako su uspostavljena, zaokružena na najbližih 1/10 kilometara ili 1/10 nautičkih milja;
8) tačku međuprilaženja u postupcima u kojima nije dozvoljena promena kursa;
9) liniju koja predstavlja nadmorsku visinu poletno-sletne staze ili praga poletno-sletne staze i koja se pruža celom širinom karte, uključujući skalu rastojanja na kojoj je prag poletno-sletne staze označen nulom.
Relativne visine neophodne za izvršenje postupka se na karti prikazuju u zagradama, uz naznaku datuma odabranog na način propisan u članu 160. st. 4. i 5. ovog pravilnika.
Vertikalni presek (profil) karte može da sadrži i:
1) profil terena, predstavljen punom linijom koja označava najviše tačke na reljefu koje se javljaju u primarnom prostoru segmenta završnog prilaženja, odnosno isprekidanom linijom koja označava najviše tačke na reljefu koje se javljaju u sekundarnom prostoru segmenta završnog prilaženja;
2) minimalne apsolutne/relativne visine u segmentima međuprilaženja i završnog prilaženja, čije se vrednosti upisuju u uokvirene zasenčene pravougaonike.
Na karti se prikazuju aerodromski operativni minimumi, ako su oni određeni od strane Direktorata civilnog vazduhoplovstva Republike Srbije.
Na karti se objavljuju apsolutne/relativne visine nadvišavanja prepreka za kategorije vazduhoplova za koje je uspostavljen postupak instrumentalnog prilaženja.
Za postupke preciznog prilaženja, dodatna vrednost apsolutne/relativne visine nadvišavanja prepreka za DL kategoriju vazduhoplova (raspon krila između 65 i 80 m i/ili vertikalno rastojanje između putanje točkova stajnog trapa i putanje antene ravni poniranja između 7 i 8 m) se objavljuje na karti, ako je to neophodno.
Dopunske informacije
Ako je tačka neuspelog prilaženja definisana pomoću:
1) rastojanja u odnosu na tačku završnog prilaženja, ili
2) uređaja ili tačke i rastojanja u odnosu na tačku završnog prilaženja,
na karti se prikazuje rastojanje između tačke završnog prilaženja i tačke neuspelog prilaženja zaokruženo na najbliže 2/10 km ili 1/10 NM, kao i tabela koja prikazuje brzine u odnosu na zemlju i vreme između tačke završnog prilaženja i tačke neuspelog prilaženja.
Za postupke u kojima se DME koristi u segmentu završnog prilaženja, na karti se prikazuje tabela sa vrednostima apsolutnih/relativnih visina za svaka dva kilometra (jednu nautičku milju) rastojanja.
U tabeli se ne prikazuju rastojanja kojima odgovaraju apsolutne/relativne visine manje od apsolutne/relativne visine nadvišavanja prepreka.
Za postupke u kojima se DME ne koristi u segmentu završnog prilaženja, ali postoji pogodno lociran DME koji pruža savetodavne informacije o profilu poniranja, na karti se prikazuje tabela sa vrednostima apsolutnih/relativnih visina.
Na karti se prikazuje tabela vertikalnih brzina (brzina poniranja).
Za postupke nepreciznog prilaženja sa tačkom završnog prilaženja (FAP) na karti se prikazuju gradijent poniranja, zaokružen na najbliži deseti deo procenta i, u zagradi, ugao poniranja, zaokružen na najbliži deseti deo stepena.
Za postupke preciznog prilaženja i postupke prilaženja sa vertikalnim vođenjem, na karti se prikazuje visina određena u odnosu na referentni datum, zaokružena na najbližih pola metra ili stope i ravan poniranja (ili nadmorska visina ili ugao ravni poniranja), zaokružena na najbliži deseti deo stepena.
U postupku prilaženja po ILS za tačku završnog prilaženja jasno se naznačava da li se ona primenjuje na ILS, na postupak kada je ispravan samo lokalajzer ili u oba slučaja.
Ako je gradijent/ugao poniranja za bilo koji postupak instrumentalnog prilaženja veći od maksimalne vrednosti navedene u ICAO Dokumentu broj 8168 - Postupci za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo I, Sekcija 4, Poglavlje 5), objavljuje se odgovarajuće upozorenje.
Zahtevi koji se odnose na vazduhoplovnu bazu podataka
Podaci neophodni za kodiranje postupaka koji su sastavni deo vazduhoplovne baze podataka, u skladu sa zahtevima iz ICAO Dokumenta broj 8168 - Postupci za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi - operacije vazduhoplova (Knjiga II, Deo III, Sekcija 5, Poglavlje 2, 2.3, za postupke prostorne navigacije i Knjiga II, Deo I, Sekcija 4, Poglavlje 9, 9.4.1.4, za postupke koji nisu postupci prostorne navigacije), objavljuju se na poleđini karte ili na posebnoj, odgovarajuće obeleženoj stranici.
X. KARTA ZA VIZUELNO PRILAŽENJE - ICAO
Funkcija
Karta za vizuelno prilaženje - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije neophodne za prelazak iz faze letenja po vazdušnom putu ili faze poniranja do faze prilaženja na poletno-sletnu stazu na koju je planirano sletanje po vizuelnim orijentirima.
Raspoloživost
Karta za vizuelno prilaženje - ICAO mora da bude na raspolaganju korisnicima za sve aerodrome koji se koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu i na kojima:
1) ne postoji dovoljno navigacionih uređaja;
2) nisu na raspolaganju uređaji za radio-komunikaciju;
3) nisu na raspolaganju odgovarajuće vazduhoplovne karte aerodroma i njegove okoline; ili
4) su uspostavljeni postupci vizuelnog prilaženja.
Razmera
Razmera u kojoj se izrađuje karta mora da bude dovoljno velika da bi se omogućilo jasno prikazivanje značajnih objekata i označavanje aerodroma.
Razmera karte ne može da bude manja od 1:500.000.
Ako je za određeni aerodrom izrađena karta za instrumentalno prilaženje, karta za vizuelno prilaženje se prikazuje u istoj razmeri.
Format
Karta se izrađuje u formatu A4 (210 x 297 mm).
Projekcija
Za izradu karte za vizuelno prilaženje - ICAO se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira Veliki krug.
Duž ivice karte se postavlja skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje i naziv aerodroma.
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuju prirodni i veštački orijentiri (grebeni, litice, peščane dine, naselja, putevi, železničke pruge, usamljeni svetionici i sl.).
Geografski nazivi se upisuju na kartu samo ako je to neophodno za izbegavanje zabune i višeznačnosti.
Na karti se prikazuju linije obale, jezera, reke i potoci.
Reljef se na karti prikazuje na način koji najbolje odgovara određenoj nadmorskoj visini i karakteristikama prepreka u oblasti pokrivenoj kartom.
Kote koje se prikazuju na karti moraju da budu pažljivo odabrane.
Ako se na karti prikazuju vrednosti nadmorskih visina određenih u odnosu na različite referentne nivoe, u njihovom prikazu se jasno naznačava u odnosu na koji referentni nivo su određene.
Magnetska deklinacija
Na karti za vizuelno prilaženje - ICAO se prikazuje vrednost magnetske deklinacije.
Smerovi, putanje i radijali
Smerovi, putanje i radijali na karti za vizuelno prilaženje - ICAO se prikazuju u odnosu na magnetski sever.
Podaci o aerodromima
Aerodromi se prikazuju na karti pomoću njihovih poletno-sletnih staza.
Na karti se prikazuju ograničenja u operacijama za bilo koji prag poletno-sletne staze.
Ako postoji rizik zabune između dva susedna aerodroma, to se naznačava na karti.
Napušteni aerodromi se označavaju na karti kao napušteni.
Nadmorska visina aerodroma se prikazuje na lako uočljivom delu karte.
Podaci o preprekama
Na karti se prikazuju i jasno označavaju prepreke.
Na karti se prikazuje nadmorska visina vrha prepreka zaokružena na najbliži (prvi veći) metar ili stopu.
Ako je na karti prikazana i relativna visina prepreka, ona se određuje u odnosu na nadmorsku visinu aerodroma, pri čemu se na lako uočljivom mestu na karti navodi visinski datum, a relativne visine prepreka se prikazuju u zagradi.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone koje mogu da utiču na izvršenje postupaka vizuelnog prilaženja se prikazuju na karti, uključujući njihove oznake i vertikalne granice, ako je primenjivo.
Vazdušni prostor
Na karti se, ako je to moguće, prikazuju kontrolisane zone i aerodromske saobraćajne zone, zajedno sa njihovim vertikalnim granicama i odgovarajućom klasom vazdušnog prostora.
Informacije o vizuelnom prilaženju
Na karti se, ako je to moguće, prikazuju postupci vizuelnog prilaženja, kao i vizuelna navigaciona sredstva.
Na karti se prikazuju pozicija i vrsta vizuelnih pokazivača nagiba prilaženja, sa nominalnim uglovima nagiba prilaženja i minimalnom visinom oka iznad praga poletno-sletne staze na koji se sleće, a ako osa vizuelnog pokazivača nagiba prilaženja nije postavljena paralelno u odnosu na osu poletno-sletne staze, prikazuju se i ugao i pravac između osa poletno-sletne staze i vizuelnog pokazivača nagiba prilaženja.
Dopunske informacije
Na karti se, ako je to moguće, prikazuju radio-navigaciona sredstva, njihove frekvencije i oznake, kao i uređaji za radio-komunikaciju i njihove frekvencije.
XI. AERODROMSKA/HELIDROMSKA KARTA - ICAO
Funkcija
Aerodromska/helidromska karta - ICAO pruža posadi vazduhoplova podatke neophodne za kretanje vazduhoplova po tlu:
1) od parking pozicije do poletno-sletne staze;
2) od poletno-sletne staze do parking pozicije;
kao i podatke neophodne za kretanje helikoptera:
1) od helikopterske parking pozicije do zone prizemljenja i uzletai zone završnog prilaza i poletanja;
2) od zone završnog prilaza i poletanja i zone prizemljenja i uzletado helikopterske parking pozicije;
3) duž zemaljskih i vazdušnih rulnih staza;
4) duž vazdušnih tranzitnih ruta.
Aerodromska/helidromska karta - ICAO pruža i osnovne operativne podatke na aerodromu, odnosno helidromu.
Raspoloživost
Aerodromska/helidromska karta - ICAO mora da bude na raspolaganju korisnicima za sve aerodrome, odnosno helidrome koji se koriste u međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti i razmera karte moraju da budu dovoljno velike da jasno prikažu podatke iz člana 187. ovog pravilnika.
Na karti se prikazuje linearna skala.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom/helidrom opslužuje i naziv aerodroma/helidroma.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuju strelice koje pokazuju smer pravog (geografskog) severa i vrednost magnetske deklinacije, zaokružena na najbliži stepen.
Podaci o aerodromima/helidromima
Na aerodromskoj/helidromskoj karti - ICAO se prikazuju:
1) geografske koordinate referentne tačke aerodroma, odnosno helidroma u stepenima, minutima, sekundama i stotim delovima sekunde;
2) nadmorska visina aerodroma, odnosno helidroma i platforme (tačaka provere visinomera) zaokružene na najbliži metar ili stopu. Za operacije nepreciznog prilaženja, na karti se prikazuju nadmorska visina i, ako je raspoloživa, undulacija geoida pragova poletno-sletne staze i geometrijskog centra zone prizemljenja i uzleta;
3) nadmorska visina i, ako je raspoloživa, undulacija geoida (zaokružene na najbliži metar ili stopu) praga poletno-sletne staze na kojoj se obavljaju operacije preciznog prilaženja, geometrijskog centra zone prizemljenja i uzleta i tačke sa najvećom nadmorskom visinom u zoni dodira poletno-sletne staze na kojoj se obavljaju operacije preciznog prilaženja;
4) sve poletno-sletne staze, uključujući one koje su u izgradnji, njihove brojne oznake, dužina i širina (zaokružene na najbliži metar), nosivost, ako je raspoloživa, izmešteni pragovi, produžeci za zaustavljanje, pretpolja, smerovi poletno-sletnih staza u odnosu na magnetski sever (zaokruženi na najbliži stepen), vrsta površine i oznake poletno-sletne staze;
5) sve platforme, parking pozicije za vazduhoplove, odnosno helikoptere, osvetljenje, oznake i druga sredstva (gde je to primenjivo) za vizuelno vođenje i kontrolu, uključujući poziciju i vrstu sistema za vizuelno vođenje prilikom uparkiravanja, vrstu površine za helikoptere ili nosivost rulne staze, ako je raspoloživa, odnosno ograničenja vezana za tip vazduhoplova u situacijama kada je nosivost rulne staze manja od nosivosti pridružene poletno-sletne staze;
6) geografske koordinate praga poletno-sletne staze, geometrijskog centra zone prizemljenja i uzleta i/ili praga zone završnog prilaza i poletanja (gde je to primenjivo), izražene u stepenima, minutima, sekundama i stotim delovima sekunde;
7) sve rulne staze, vazdušne i zemaljske rulne staze za helikoptere, vrsta površine, vazdušne tranzitne rute za helikoptere, njihove brojne oznake, širina, osvetljenje i oznake (uključujući pozicije za čekanje za izlazak na poletno-sletnu stazu i, kada su uspostavljene, privremene pozicije za čekanje), prečke za zaustavljanje i druga sredstva za vizuelno vođenje i kontrolu, kao i nosivost rulne staze, odnosno ograničenja vezana za tip vazduhoplova u situacijama kada je nosivost rulne staze manja od nosivosti pridružene poletno-sletne staze;
8) pozicije kritičnih tačaka, ako su uspostavljene;
9) geografske koordinate utvrđenih tačaka duž ose rulnih staza i na parking pozicijama, izražene u stepenima, minutima, sekundama i stotim delovima sekunde;
10) standardne putanje voženja vazduhoplova (ako su uspostavljene) i njihove oznake;
11) granice nadležnosti pružanja usluga kontrole letenja;
12) pozicije tačaka merenja vidljivosti duž poletno-sletne staze;
13) prilazna svetla i svetla poletno-sletne staze;
14) pozicija i vrsta vizuelnih pokazivača nagiba prilaženja, sa nominalnim uglovima nagiba prilaženja i minimalnom visinom oka iznad praga poletno-sletne staze na koji se sleće, kao i uglom i pravcem između osa poletno-sletne staze i vizuelnog pokazivača nagiba prilaženja (ako osa vizuelnog pokazivača nagiba prilaženja nije postavljena paralelno u odnosu na osu poletno-sletne staze);
15) spisak odgovarajućih uređaja za komunikaciju, njihovih kanala i, kada je to primenjivo, adresa data link i SATVOICE broj;
16) prepreke u voženju;
17) zgrade za servisiranje, odnosno održavanje vazduhoplova i objekti od operativnog značaja;
18) tačke provere VOR uređaja i odgovarajuće radio-frekvencije;
19) delovi površina za kretanje vazduhoplova koji su određeni kao trajno neupotrebljivi za vazduhoplove, jasno naznačeni kao takvi.
Na karti se prikazuju i sledeći elementi od značaja za operacije helikoptera:
1) vrsta helidroma;
2) zone prizemljenja i uzleta i njihove dimenzije, zaokružene na najbliži metar, nagib, vrsta površine i nosivost u tonama;
3) zone završnog prilaza i poletanja i njihova vrsta, smer u odnosu na pravi (geografski) sever zaokružen na najbliži stepen, brojčana oznaka (gde je to primenjivo), dužina i širina zaokružene na najbliži metar, nagib i vrsta površine;
4) zona bezbednosti, njena dužina, širina i vrsta površine;
5) pretpolja za helikoptere, njihova dužina i profil terena;
6) prepreke, njihova vrsta i nadmorska visina vrha zaokružena na najbliži (prvi veći) metar ili stopu;
7) vizuelna sredstva koja se koriste u postupku prilaženja, oznake i svetla zone završnog prilaza i poletanja i zone prizemljenja i uzleta;
8) deklarisane dužine za helidrome (gde je to primenjivo) zaokružene na najbliži metar, uključujući:
(1) raspoloživu dužinu za poletanje;
(2) raspoloživu dužinu za prekinuto poletanje;
(3) raspoloživu dužinu za sletanje.
XII. KARTA PARKIRANJA/PRISTAJANJA VAZDUHOPLOVA - ICAO
Funkcija
Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO pruža posadi vazduhoplova detaljne informacije neophodne za kretanje vazduhoplova po površinama za kretanje od rulnih staza do parking pozicija i obrnuto, kao i za parkiranje/pristajanje vazduhoplova.
Raspoloživost
Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO se stavlja na raspolaganje korisnicima za aerodrome na kojima, usled kompleksnosti objekata, neophodne informacije ne mogu dovoljno jasno da budu prikazane na aerodromskoj/helidromskoj karti - ICAO.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti i razmera karte moraju da budu dovoljno velike da jasno prikažu sve podatke iz člana 193. ovog pravilnika.
Na karti se, po potrebi, prikazuje linearna skala.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv grada ili oblasti koju aerodrom opslužuje i naziv aerodroma.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje strelica koja pokazuje smer pravog (geografskog) severa i vrednost magnetske deklinacije, zaokružena na najbliži stepen.
Podaci o aerodromima/helidromima
Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO prikazuje, na isti način, sve informacije prikazane na aerodromskoj/helidromskoj karti - ICAO, koje su od značaja u posmatranoj oblasti, uključujući:
1) nadmorsku visinu platformi, zaokruženu na najbliži metar ili stopu;
2) platforme i parking pozicije vazduhoplova, njihovu nosivost, ako je raspoloživa, ili ograničenja vezana za tip vazduhoplova, osvetljenje, oznake i druga sredstva za vizuelno vođenje i kontrolu (gde je to primenjivo), uključujući poziciju i vrstu sistema za vizuelno vođenje prilikom uparkiravanja;
3) geografske koordinate parking pozicija, izražene u stepenima, minutima, sekundama i stotim delovima sekunde;
4) mesta ulaska na rulne staze i njihove oznake, uključujući pozicije za čekanje za izlazak na poletno-sletnu stazu, kao i privremene pozicije za čekanje i prečke za zaustavljanje (ako su uspostavljene);
5) poziciju kritičnih tačaka (ako su uspostavljene);
6) geografske koordinate utvrđenih tačaka duž ose rulnih staza, izražene u stepenima, minutima, sekundama i stotim delovima sekunde;
7) granice nadležnosti pružanja usluga kontrole letenja;
8) spisak odgovarajućih uređaja za komunikaciju, njihovih kanala i, kad je to primenjivo, adresa data link;
9) prepreke u voženju;
10) zgrade za servisiranje, odnosno održavanje vazduhoplova i objekte od operativnog značaja;
11) tačke provere VOR uređaja i odgovarajuće radio-frekvencije;
12) delove površina za kretanje vazduhoplova koji su određeni kao trajno neupotrebljivi za vazduhoplove, jasno naznačene kao takve.
XIII. VAZDUHOPLOVNA KARTA - ICAO 1:500.000
Funkcija
Vazduhoplovna karta - ICAO 1:500.000 pruža informacije neophodne za ispunjenje zahteva koji se odnose na vazdušnu plovidbu u vizuelnim uslovima, pri malim brzinama, kratkim ili srednjim dometima i na malim i srednjim visinama.
Raspoloživost
Vazduhoplovna karta - ICAO 1:500.000 se stavlja na raspolaganje korisnicima za oblasti iz Dodatka 5 Aneksa 4 Čikaške konvencije - Podela na listove za svetsku vazduhoplovnu kartu - ICAO 1:1.000.000, koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici Međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva (ICAO).
Skale
Na margini karte se prikazuju linearne skale za kilometre i nautičke milje sledećim redom:
1) kilometri;
2) nautičke milje,
sa podeocima koji označavaju nulu, postavljenim na istoj vertikalnoj liniji.
Dužina linearne skale iznosi najmanje 200 mm.
Na margini karte se prikazuje skala konverzije iz metara u stope i obrnuto.
Format
Naslov karte i tekstualne informacije na marginama se ispisuju na srpskom i engleskom jeziku.
Informacije koje se odnose na broj susednih listova i jedinice mere koje se koriste za izražavanje nadmorske visine se prikazuju na karti na način koji omogućava da budu lako uočljive kada je list savijen.
List karte se savija po uzdužnoj osi u blizini srednje paralele, tako da lice karte bude spolja, zatim se savija na unutrašnju stranu u blizini meridijana i na kraju se obe polovine saviju unazad.
Veličina lista, ako je to moguće, odgovara jednoj četvrtini lista svetske vazduhoplovne karte - ICAO 1:1.000.000.
Na licu ili poleđini karte se daje indeks susednih listova koji prikazuje odnos između dve serije karata.
Preklapanje listova se obezbeđuje tako što se sa gornje i desne strane povećava površina karte izvan one koja je navedena u indeksu.
Oblast preklapanja listova sadrži sve vazduhoplovne, topografske, hidrografske i informacije o veštačkim objektima.
Preklapanje listova iznosi, ako je moguće, najviše 15 km (8 NM), ali tako da obuhvata prostor od ograničavajućih paralela i meridijana do okvira karte.
Projekcija
Za izradu vazduhoplovne karte - ICAO 1:500.000 se koristi konformna (ortometrijska) projekcija, koja odgovara, ako je to izvodljivo, projekciji svetske vazduhoplovne karte - ICAO 1:1.000.000.
Paralele i meridijani na karti se prikazuju u intervalima od 30 minuta (30‘).
Podeoci na skali se prikazuju u intervalima od jednog minuta (1‘) duž svakog meridijana i paralele koji predstavljaju ceo stepen, polazeći od Griniča i ekvatora.
Podeoci koji predstavljaju deset minuta (10‘) se prikazuju sa obe strane linije koja predstavlja meridijan i paralelu u mreži.
Dužina podeoka na skali koji prikazuje interval od jednog minuta (1‘) iznosi približno 1,3 mm, a dužina podeoka na skali koji prikazuje interval od dva minuta (2‘) iznosi 2 mm.
Dužina podeoka na skali koji prikazuje interval od deset minuta (10‘) iznosi 2 mm sa obe strane linije koja predstavlja meridijan i paralelu u mreži.
Brojčane vrednosti za svaki meridijan i paralelu se prikazuju na okviru karte, a unutar okvira karte samo ako je to potrebno iz operativnih razloga.
Na okviru karte se prikazuju naziv i osnovni parametri projekcije karte.
Naslov
Naslov svakog lista karte sadrži naziv grada ili važnog geografskog pojma koji je prikazan na njemu, a ako je to primenjivo, sadrži i brojčanu oznaku odgovarajuće svetske vazduhoplovne karte - ICAO 1:1.000.000, iza koje stoji jedna ili više slovnih oznaka koje predstavljaju kvadrante.
Slovne oznake koje predstavljaju kvadrante su sledeće:
Slovna oznaka |
Kvadrant karte |
A |
Severozapadni |
B |
Severoistočni |
C |
Jugoistočni |
D |
Jugozapadni |
Izgrađene oblasti
Gradovi, sela i drugi oblici naselja se prikazuju na karti selektivno, u skladu sa značajem koji imaju za vizuelnu vazduhoplovnu navigaciju.
Veliki gradovi i naselja se predstavljaju na karti konturama koje označavaju granice izgrađenih oblasti.
Železnica
Na karti se prikazuju sve železničke pruge i tuneli koji mogu da se koriste kao orijentiri.
Mreža puteva
Mreža puteva se prikazuje na karti dovoljno detaljno da istakne značajne elemente strukture, posmatrano iz vazduha.
U izgrađenim oblastima mreža puteva se prikazuje samo ako može da se koristi kao orijentir.
Orijentiri
Na karti se prikazuju svi prirodni i veštački objekti koji se smatraju značajnim za vizuelnu vazduhoplovnu navigaciju, kao što su: mostovi, rudnici, osmatračke kule, utvrđenja, ruševine, nasipi, cevovodi, dalekovodi, žičare, stene, grebeni, litice, peščane dine, usamljeni svetionici, brodovi - svetionici, i sl.
Državne granice
Državne granice se prikazuju na karti, a granice koje nisu obeležene ili nisu definisane se opisuju u napomenama.
Hidrografija
Na karti se prikazuju, u skladu sa razmerom, sve vodene površine, linije obale, jezera, reke i potoci (uključujući i one koji nisu stalni), slana jezera, glečeri i ledeni pokrivači.
Velike otvorene vodene površine se prikazuju veoma svetlim nijansama boje.
Grebeni i sprudovi, uključujući i stenovite ivice, ravne površine nastale plimom, usamljene stene, peskovite, šljunkovite, kamenite i slične oblasti se prikazuju na karti simbolima ako su od značaja za orijentaciju.
Izohipse
Na karti se prikazuju izohipse i njihove vrednosti, pri čemu se odabir intervala vrši tako da se jasno istaknu oblici reljefa od značaja za vazduhoplovnu navigaciju.
Hipsometrijske nijanse
Ako se koriste hipsometrijske nijanse, na karti se prikazuje interval nadmorskih visina predstavljen svakom nijansom.
Skala korišćenih hipsometrijskih nijansi se prikazuje na okviru karte.
Kote
Na karti se prikazuju kote za odabrane kritične tačke, pri čemu se odabir kritičnih tačaka vrši tako da to uvek budu najviše tačke u bliskom okruženju, kao što su vrhovi, grebeni, i sl.
Na karti se prikazuju i nadmorske visine u dolinama i na površini jezera od značaja za navigaciju.
Pozicija svake odabrane kote se označava tačkom.
Nadmorska visina (izražena u metrima ili stopama) najviše tačke na površini karte i njena pozicija, zaokružena na najbližih pet minuta (5‘), se prikazuje na okviru karte.
Prikazivanje vrednosti nadmorske visine najviše tačke na svakom listu karte se vrši tako da ta vrednost ne bude prekrivena hipsometrijskim nijansama.
Nepotpuni ili nepouzdani podaci o reljefu
Oblasti u kojima nije izvršeno merenje podataka o reljefu se na karti označavaju napomenom "Podaci o reljefu nisu potpuni" ("Relief data incomplete").
Ako su podaci o kotama nepouzdani, na lako uočljivom mestu na licu karte, bojom koja se koristi za vazduhoplovne informacije, objavljuje se napomena sledeće sadržine:
"Upozorenje - Informacije o reljefu na ovoj karti su nepouzdane i nadmorske visine treba koristiti sa oprezom." ("Warning - The reliability of relief information on this chart is doubtful and elevations should be used with caution.").
Strmi nagibi
Strmi nagibi se prikazuju na karti ako predstavljaju značajne orijentire ili ako postoje oskudni podaci o veštačkim objektima.
Pošumljene oblasti
Na karti mogu da budu prikazane pošumljene oblasti, sa severnim i južnim granicama prostiranja drveća koje su naznačene crnom tačkastom linijom i na odgovarajući način obeležene.
Datum topografskih informacija
Datum od kada važi najnovija informacija koja je prikazana na topografskoj osnovi se navodi na okviru karte.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuju izogone, a datum od kada važe informacije koje su u vezi sa magnetskom deklinacijom se prikazuje na okviru karte.
Vazduhoplovni podaci
Vazduhoplovni podaci se prikazuju na karti u skladu sa namenom karte i ciklusom revizije.
Podaci o aerodromima
Aerodromi na kopnu i vodi i helidromi se prikazuju na karti sa njihovim nazivima, na način kojim se neće opteretiti sadržaj karte, pri čemu prioritet imaju informacije koje su od većeg značaja za vazduhoplovstvo.
Nadmorska visina aerodroma, raspoloživo osvetljenje, vrsta površine poletno-sletne staze i dužina najduže poletno-sletne staze ili kanala za poletanje, se prikazuju na karti u skraćenom obliku za svaki aerodrom, u skladu sa zahtevima iz Dodatka 2 Aneksa 4 Čikaške konvencije - ICAO simboli na kartama i na način kojim se neće opteretiti sadržaj karte.
Na karti se prikazuju napušteni aerodromi koji mogu da se prepoznaju iz vazduha kao aerodromi, pri čemu se označavaju kao napušteni.
Podaci o preprekama
Na karti se prikazuju prepreke, kao i istaknuti dalekovodi i žičare, ako je to od značaja za vizuelno letenje.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone se prikazuju na karti.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Značajne komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju, uključujući, kada je to praktično, kontrolisane zone, aerodromske saobraćajne zone, kontrolisane oblasti, oblasti informisanja vazduhoplova u letu i druge delove vazdušnog prostora u kojima se obavlja letenje u vizuelnim uslovima, se prikazuju na karti, zajedno sa odgovarajućom klasom vazdušnog prostora.
Ako je to primenjivo, na karti se prikazuje i na odgovarajući način obeležava zona identifikacije za potrebe vazdušne odbrane.
Radio-navigaciona sredstva
Radio-navigaciona sredstva se prikazuju na karti pomoću odgovarajućih simbola i naziva (ali bez frekvencija), kodiranih oznaka, vremenskih intervala kada su u funkciji i drugih karakteristika, izuzev ako se ažurnost nekih ili svih prikazanih informacija održava novim izdanjima karte.
Dopunske informacije
Na karti se prikazuju vazduhoplovna svetla na zemlji i njihove oznake i/ili karakteristike.
XIV. ELEKTRONSKI PRIKAZ VAZDUHOPLOVNE KARTE - ICAO
Funkcija
Elektronski prikaz vazduhoplovne karte - ICAO, uz odgovarajuću "back-up" podršku i u skladu sa zahtevima iz Aneksa 6 Čikaške konvencije koji se odnose na karte, omogućava posadi vazduhoplova pogodno i pravovremeno planiranje, praćenje i navigaciju na rutama prikazivanjem odgovarajućih informacija.
Informacije koje su na raspolaganju za prikaz
Na elektronskom prikazu vazduhoplovne karte - ICAO mora da bude omogućen prikaz svih vazduhoplovnih i topografskih informacija, kao i informacija o veštačkim objektima koje se zahtevaju ili preporučuju u Delu trećem, glava IV. i glave VI-XIII. ovog pravilnika.
Kategorije prikaza
Informacije koje su na raspolaganju za prikaz se svrstavaju u sledeće kategorije:
1) osnovne informacije za prikaz - informacije stalno prisutne na ekranu koje predstavljaju minimum informacija neophodnih za bezbedno izvršenje leta;
2) ostale informacije za prikaz - informacije koje mogu da budu uklonjene sa ekrana ili prikazane posebno na zahtev i koje nisu neophodne za bezbedno izvršenje leta.
Informacije koje pripadaju kategoriji "osnovne informacije za prikaz" se neuklanjaju saekrana, a dodavanje ili uklanjanje sa ekrana informacija koje pripadaju kategoriji "ostale informacije za prikaz" mora da bude jednostavno.
Način prikaza i generisanje okoline
Na elektronskom prikazu vazduhoplovne karte - ICAO omogućava se kontinuirani prikaz pozicija vazduhoplova u realnom vremenu, uz automatsko resetovanje i generisanje okoline i manuelnu promenu prostora karte i pozicije vazduhoplova u odnosu na okvir ekrana.
Razmera
Na elektronskom prikazu vazduhoplovne karte - ICAO postoji mogućnost promene razmere u kojoj je karta prikazana.
Simboli
Simboli koji se koriste odgovaraju simbolima navedenim u Dodatku 2 (ICAO simboli na kartama) Aneksa 4 Čikaške konvencije, koji se odnose na elektronske karte.
Ako se prikazuju elementi za koje ne postoje ICAO kartografski simboli, simboli za elektronske karte se biraju tako da se:
1) koristi što manji broj linija, lukova i popunjenog prostora;
2) ne izazove zabuna sa bilo kojim postojećim vazduhoplovnim kartografskim simbolom;
3) ne utiče na čitljivost prikaza.
Hardver za prikaz
Koristan prostor prikaza karte mora da bude dovoljan da prikaže, bez mnogo pomeranja, sve informacije iz člana 222. ovog pravilnika.
Na elektronskom prikazu vazduhoplovne karte - ICAO omogućava se tačan prikaz simbola iz Dodatka 2 (ICAO simboli na kartama) Aneksa 4 Čikaške konvencije.
Način na koji su informacije prikazane omogućava da one budu jasno uočljive za korisnika u uslovima prirodnog i veštačkog osvetljenja u pilotskoj kabini.
Posadi vazduhoplova mora da se omogući podešavanje jasnoće prikaza.
Prikupljanje i ažuriranje podataka
Prikupljanje i ažuriranje podataka koji se koriste u prikazu vrši se u skladu sa zahtevima koji se odnose na sistem kvaliteta vazduhoplovnih podataka.
Na prikazu se omogućava automatsko prihvatanje autorizovanog ažuriranja postojećih podataka i propisno unošenje autorizovanih podataka i odgovarajućih ažuriranja tih podataka na prikaz.
Na prikazu se omogućava ažuriranje autorizovanih podataka koje je izvršeno manuelno, uz jednostavnu verifikaciju pre prihvatanja podataka.
Ažuriranje koje je izvršeno manuelno razlikuje se na prikazu u odnosu na autorizovane podatke i njihovo autorizovano ažuriranje i ne može da utiče na čitljivost prikaza.
Podaci o izvršenom ažuriranju se čuvaju, uključujući datum i vreme kada je ono izvršeno.
Posadi vazduhoplova se omogućava prikaz ažuriranja, tako da mogu da revidiraju ažurirani sadržaj i provere da li je on unet u sistem.
Testovi performansi, alarmi i pokazivači neispravnosti
U vazduhoplovu se omogućava testiranje osnovnih funkcija prikaza koje, za slučaj neispravnosti, daje informacije o tome koji su elementi sistema neispravni i postoji odgovarajući alarm ili pokazivač neispravnosti sistema.
"Back-up" podrška
U cilju omogućavanja bezbedne navigacije u slučaju neispravnosti elektronskog prikaza vazduhoplovne karte - ICAO, uspostavlja se odgovarajuća "back-up" podrška (rezervni sistem) koja sadrži:
1) uređaje koji omogućavaju bezbedno preuzimanje funkcija prikaza kako bi se sprečilo nastajanje kritične situacije kao posledice neispravnosti;
2) elemente kojima se omogućava bezbedna navigacija u nastavku leta.
XV. KARTA MINIMALNIH RADARSKIH APSOLUTNIH VISINA - ICAO
Funkcija
Karta minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO pruža posadi vazduhoplova informacije koje omogućavaju praćenje i unakrsnu proveru apsolutnih visina koje dodeljuje kontrolor letenja koristeći sistem za ATS nadzor.
Na lako uočljivom mestu na licu karte minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO prikazuje se napomena da karta može da se koristi samo za unakrsnu proveru apsolutnih visina dodeljenih u periodu kada je vazduhoplov identifikovan.
Raspoloživost
Karta minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO se stavlja na raspolaganje korisnicima ako su uspostavljeni postupci radarskog vektorisanja i ako minimalne apsolutne visine vektorisanja ne mogu adekvatno da budu prikazane na karti standardnih instrumentalnih odlazaka (SID) - ICAO ili karti standardnih instrumentalnih dolazaka (STAR) - ICAO.
Pokrivenost i razmera
Oblast prikazana na karti mora da bude dovoljna da efikasno prikaže informacije koje se odnose na postupke radarskog vektorisanja.
Karta se izrađuje u razmeri.
Projekcija
Za izradu karte minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO se koristi konformna projekcija u kojoj prava linija aproksimira geodezijsku liniju.
Duž ivice karte se postavlja skala sa konstantnim intervalima između podeoka koji predstavljaju vrednosti geografske dužine i širine.
Naslov
Naslov karte sadrži naziv aerodroma na kome su uspostavljeni postupci radarskog vektorisanja ili naziv koji se odnosi na prikazani deo vazdušnog prostora, ako se postupci radarskog vektorisanja primenjuju na više aerodroma.
Veštački objekti i topografija
Na karti se prikazuje linija obale svih velikih vodenih površina, velikih jezera i reka, osim ako ona prekriva sadržaj koji je od većeg značaja za funkciju karte.
Na karti se prikazuju odgovarajuće kote i prepreke.
Magnetska deklinacija
Na karti se prikazuje srednja vrednost magnetske deklinacije za prikazanu oblast, zaokružena na najbliži stepen.
Smerovi, putanje i radijali
Vrednosti smerova, putanja i radijala koje su prikazane na karti izražavaju se u odnosu na magnetski sever.
Podaci o aerodromima
Svi aerodromi koji se nalaze u posmatranoj završnoj kontrolisanoj oblasti se prikazuju na karti, pri čemu se za prikazivanje, ako je to primenjivo, koriste simboli za poletno-sletnu stazu.
Na karti se prikazuje nadmorska visina primarnog aerodroma, zaokružena na najbliži metar ili stopu.
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone i njihove oznake se prikazuju na karti.
Sistem usluga u vazdušnom saobraćaju (ATS sistem)
Na karti se prikazuju sledeće komponente uspostavljenih usluga u vazdušnom saobraćaju:
1) odgovarajuća radio-navigaciona sredstva i njihove oznake;
2) horizontalne granice vazdušnog prostora;
3) značajne tačke koje su elementi standardnih postupaka instrumentalnog odlaska i dolaska;
4) prelazna apsolutna visina, ako je uspostavljena;
5) informacije u vezi sa radarskim vektorisanjem, uključujući:
(1) jasno naznačene minimalne apsolutne visine vektorisanja, zaokružene na prvih viših 50 m (100 ft);
(2) horizontalne granice sektora minimalnih apsolutnih visina vektorisanja koje su definisane smerovima i radijalima ka, odnosno od radio-navigacionih sredstava, zaokružene na najbliži stepen (ili, ako to nije praktično, geografskim koordinatama izraženim u stepenima, minutima i sekundama) i prikazane punom linijom, tako da jasno razgraničavaju uspostavljene sektore;
(3) krugove sa poluprečnicima u intervalima od 20 km ili 10 NM (ili, ako je to praktično, u intervalima od 10 km ili 5 NM), koji su prikazani tankom isprekidanom linijom, sa vrednostima poluprečnika na obodu svakog kruga i sa centrom u glavnom VOR uređaju ili u referentnoj tački aerodroma, odnosno helidroma, ako na njemu ne postoji VOR uređaj;
(4) napomene koje se odnose na korekciju usled efekta niske temperature, ako je to primenjivo;
6) postupci za komunikaciju, uključujući pozivne znake i kanale odgovarajućih jedinica kontrole letenja.
Na karti se prikazuje, ako je to moguće, tekstualni opis odgovarajućih postupaka za slučaj prekida komunikacije.
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Usklađivanje objavljenih vazduhoplovnih informacija
Pružaoci usluga vazduhoplovnog informisanja su dužni da usklade objavljene vazduhoplovne informacije sa zahtevima koji su utvrđeni ovim pravilnikom u roku od 18 meseci od dana stupanja na snagu ovog pravilnika.
Stupanje Pravilnika na snagu
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
SADRŽAJ ZBORNIKA VAZDUHOPLOVNIH INFORMACIJA (AIP)
OPŠTE ODREDBE (GEN)
Deo 1 AIP sadrži predgovor, pregled amandmana na AIP, pregled dodataka na AIP, kontrolnu listu AIP stranica i spisak ručnih ispravki AIP, a u odgovarajućim sekcijama u Delovima 2 i 3 AIP se unosi napomena "nije primenjivo".
GEN 0.1 Predgovor
Kratak opis Zbornika vazduhoplovnih informacija (AIP), uključujući:
1) naziv nadležnog izdavača;
2) primenjene ICAO dokumente;
3) formu objavljivanja (npr. štampana, elektronska ili putem interneta);
4) strukturu AIP i uspostavljene intervale publikovanja redovnih amandmana;
5) autorska prava, ako je primenjivo;
6) službu za kontakt u slučaju uočenih grešaka ili propusta u AIP.
GEN 0.2 Pregled amandmana na AIP
Pregled amandmana na AIP i AIRAC amandmana na AIP (onih koji su objavljeni u skladu sa sistemom AIRAC) sadrži:
1) broj amandmana;
2) datum objavljivanja;
3) datum ulaganja (za AIRAC amandmane na AIP datum stupanja na snagu);
4) inicijale osobe koja je unela amandman.
GEN 0.3 Pregled dodataka na AIP
Pregled objavljenih dodataka na AIP sadrži:
1) broj dodatka;
2) naziv dodatka;
3) AIP sekciju na koju se odnosi;
4) period važenja;
5) kad je i kako poništen.
GEN 0.4 Kontrolna lista AIP stranica
Kontrolna lista AIP stranica sadrži:
1) broj stranice/naziv karte;
2) datum objavljivanja ili stupanja na snagu (dan, mesec po imenu i godina) vazduhoplovne informacije.
GEN 0.5 Spisak ručnih ispravki AIP
Lista aktuelnih ručnih ispravki AIP sadrži:
1) stranice na koje se odnosi;
2) tekst ispravke;
3) broj amandmana na AIP kojim je ispravka uvedena.
GEN 0.6 Sadržaj prvog dela
Lista sekcija i podsekcija sadržanih u prvom delu (GEN).
Napomena - Podsekcije mogu da budu izlistane po abecednom redu.
GEN 1. DOMAĆI PROPISI I ZAHTEVI
GEN 1.1 Nadležni organi
Adrese nadležnih organa koji obavljaju poslove od značaja za međunarodni vazdušni saobraćaj (organi nadležni za civilno vazduhoplovstvo, meteorologiju, carinu, imigraciju, zdravlje, rutne i aerodromske/helidromske naknade, poljoprivredni karantin i istraživanje udesa vazduhoplova) za svaki organ sadrže:
1) nadležnost organa;
2) ime organa;
3) poštansku adresu;
4) telefon;
5) telefaks;
6) elektronsku poštu;
7) AFS adresu;
8) internet adresu, ako postoji.
GEN 1.2 Dolazak, tranzit i odlazak vazduhoplova
Propisi i zahtevi za najavljivanje i podnošenje zahteva za dozvolu za dolazak, tranzit i odlazak vazduhoplova na međunarodnim letovima.
GEN 1.3 Dolazak, tranzit i odlazak putnika i posade
Propisi (uključujući carinu, imigraciju, karantin i zahteve za najavljivanje i podnošenje zahteva za dozvole) koji se tiču dolaska, tranzita i odlaska putnika i posade.
GEN 1.4 Dolazak, tranzit i odlazak robe
Propisi (uključujući carinu, najavljivanje i podnošenje zahteva za dozvole) koji se tiču dolazaka, tranzita i odlaska robe.
Napomena - Odredbe u vezi sa olakšicama za poletanje u cilju traganja i spasavanja, sprovođenjem istrage i popravkom u vezi sa nestalim ili oštećenim vazduhoplovom se detaljnije navode u sekciji GEN 3.6 Traganje i spasavanje.
GEN 1.5 Instrumenti, oprema, isprave i knjige vazduhoplova
Kratak opis instrumenata vazduhoplova, opreme i dokumenata u vezi sa letom, uključujući:
1) instrumente, opremu (uključujući opremu u vazduhoplovu za komunikaciju, navigaciju i pozicioniranje) i dokumente u vezi sa letom koji moraju da se nalaze u vazduhoplovu, uključujući bilo kakve specijalne zahteve pored onih navedenih u ICAO Aneksu 6, Deo I, Glave 6 i 7;
2) predajnik za određivanje mesta nesreće (ELT), signalnu opremu i opremu za spasavanje, kao što je navedeno u ICAO Aneksu 6, Deo I, 6.6 i Deo II, 2.4.5, ako je tako određeno regionalnim dogovorima u oblasti vazdušne plovidbe za letove iznad određenog prostora.
GEN 1.6 Zbirka nacionalnih propisa i međunarodnih sporazuma i konvencija
Lista naziva i referenci i, prema potrebi, sažetak nacionalnih propisa koji imaju uticaja na vazdušnu plovidbu, zajedno sa listom međunarodnih sporazuma i konvencija ratifikovanih od strane države.
GEN 1.7 Odstupanja od ICAO standarda, preporučene prakse i postupaka
Lista značajnih odstupanja nacionalnih propisa i prakse od relevantnih ICAO odredbi uključujući:
1) dotične ICAO odredbe (aneks i broj izdanja, paragraf);
2) pun tekst odstupanja.
Sva bitna odstupanja moraju da budu izlistana u ovoj podsekciji.
Svi aneksi moraju da budu izlistani po brojevima, čak i kada nema odstupanja u odnosu na aneks, u kom slučaju stoji NIL. Odstupanja u odnosu na regionalne dopunske postupke (SUPPS) moraju da se navedu neposredno posle aneksa na koji se dodatni postupci odnose.
GEN 2. TABELE I KODOVI
GEN 2.1 Merni sistemi, oznake vazduhoplova, praznici
GEN 2.1.1 Merne jedinice
Opis mernih jedinica koje se koriste, uključujući tabelu mernih jedinica.
GEN 2.1.2 Vremenski referentni sistem
Opis vremenskog referentnog sistema (kalendara i vremenskog sistema) u upotrebi, zajedno sa informacijom da li se koristi "letnje računanje vremena" i kako je vremenski referentni sistem predstavljen kroz AIP.
GEN 2.1.3 Horizontalni referentni sistem
Kratak opis horizontalnog (geodetskog) referentnog sistema koji se koristi, uključujući:
1) naziv/oznaku referentnog sistema;
2) identifikaciju i parametre projekcije;
3) identifikaciju elipsoida koji se koristi;
4) identifikaciju referentnog datuma;
5) oblast (i) primene;
6) objašnjenje, ako je prikladno, o korišćenju zvezdice koja se koristi da se obeleže one koordinate koje ne zadovoljavaju zahteve za tačnost navedene u ICAO Aneksima 11 i 14.
GEN 2.1.4 Visinski referentni sistem
Kratak opis visinskog referentnog sistema koji se koristi, uključujući:
1) naziv/oznaku referentnog sistema;
2) opis modela geoida koji se koristi, uključujući parametre potrebne za transformacije visine između tog modela i EGM-96;
3) objašnjenje, ako je prikladno, o korišćenju zvezdice koja se koristi da se obeleže one nadmorske visine/undulacije geoida koje ne zadovoljavaju zahteve za tačnost navedene u ICAO Aneksu 14.
GEN 2.1.5 Oznake državne pripadnosti i oznake registracije vazduhoplova
Informacije o oznakama državne pripadnosti i oznakama registracije vazduhoplova koje su usvojene u državi.
GEN 2.1.6 Državni praznici
Lista državnih praznika sa objašnjenjem uticaja na usluge.
GEN 2.2 Skraćenice koje se koriste u AIS publikacijama
Lista skraćenica i njihovih značenja, alfabetski poređanih, koje se koriste u AIP i u distribuciji vazduhoplovnih podataka i informacija, sa odgovarajućom oznakom za nacionalne skraćenice koje se razlikuju od onih koje su sadržane u ICAO Dokumentu broj 8400, PANS-ABC.
Napomena - Može da bude dodata i lista definicija/rečnik izraza alfabetski poređanih.
GEN 2.3 Kartografski simboli
Lista kartografskih simbola složenih prema seriji karata na koju se simboli odnose.
GEN 2.4 Lokacijski indikatori
Lista alfabetski poređanih lokacijskih indikatora dodeljenih lokacijama fiksnih vazduhoplovnih stanica u svrhu kodiranja i dekodiranja. Lokacije koje nisu povezane AFS vezama moraju da budu posebno označene.
GEN 2.5 Spisak radio-navigacionih uređaja
Spisak radio-navigacionih uređaja, alfabetski poređanih, koji sadrži:
1) identifikaciju;
2) ime stanice;
3) tip uređaja/sredstva;
4) indikaciju da li uređaj služi kao rutni uređaj (E), aerodromski uređaj (A) ili oboje (AE).
GEN 2.6 Pretvaranje mernih jedinica
Tablice ili formule za pretvaranje:
1) nautičkih milja u kilometre i obrnuto;
2) stopa u metre i obrnuto;
3) decimalnih ugaonih minuta u ugaone sekunde i obrnuto;
4) drugih mernih jedinica, ako je primenjivo.
GEN 2.7 Izlazi i zalazi Sunca
Informacije o vremenima izlaza i zalaza Sunca, uključujući kratak opis kriterijuma koji se koriste da se odrede vremena i formule ili tablice odakle ta vremena mogu da se izračunaju za bilo koju lokaciju, zajedno sa alfabetski poređanim lokacijama za koje su vremena data, sa referencom na stranicu na kojoj su date tablice izlaza i zalaza Sunca za određenu stanicu/lokaciju, uključujući:
1) ime stanice;
2) ICAO lokacijski indikator;
3) geografske koordinate u stepenima i minutama;
4) datume za koje su vremena data;
5) vreme početka jutarnjeg građanskog sumraka;
6) vreme izlaza Sunca;
7) vreme zalaza Sunca;
8) vreme kraja večernjeg građanskog sumraka.
GEN 3. USLUGE
GEN 3.1 Vazduhoplovno informisanje
GEN 3.1.1 Nadležna služba
Opis usluga vazduhoplovnog informisanja koje se pružaju i glavnih komponenti, uključujući:
1) naziv službe/jedinice;
2) poštansku adresu;
3) telefonski broj;
4) broj telefaksa;
5) elektronsku poštu;
6) AFS adresu;
7) internet adresu, ako postoji;
8) navođenje dokumenata ICAO na kojima se zasnivaju usluge i referencu na mesto u AIP gde su objavljena odstupanja, ako postoje;
9) naznaku ako se usluge ne pružaju 24 časa.
GEN 3.1.2 Oblast nadležnosti
Oblast nadležnosti službe vazduhoplovnog informisanja.
GEN 3.1.3 Vazduhoplovne publikacije
Opis elemenata Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa, uključujući:
1) AIP i njegove amandmane;
2) dodatke na AIP;
3) vazduhoplovne informativne cirkulare (AIC);
4) NOTAM i pretpoletne informativne biltene (PIB);
5) kontrolne liste i mesečne liste važećih NOTAM;
6) kako se mogu pribaviti.
Ako se cene publikacija objavljuju putem AIC, to mora da bude navedeno u ovoj sekciji AIP.
GEN 3.1.4 AIRAC sistem
Kratak opis AIRAC sistema koji se koristi, uključujući listu tekućih AIRAC datuma i onih u sledeće dve godine.
GEN 3.1.5 Pretpoletno informisanje na aerodromima/helidromima
Lista aerodroma/helidroma na kojima je uobičajeno dostupno pretpoletno informisanje, uključujući relevantne:
1) elemente Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa koji postoje;
2) mape i karte koje postoje;
3) generalnu oblast koju podaci pokrivaju.
GEN 3.1.6 Podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku
Detalji o tome kako mogu da se pribave podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku, gde se navodi:
1) ime nadležnog pojedinca, službe ili organizacije;
2) poštanska adresa i elektronska adresa nadležnog pojedinca, službe ili organizacije;
3) broj telefaksa nadležnog pojedinca, službe ili organizacije;
4) kontakt telefon nadležnog pojedinca, službe ili organizacije;
5) radno vreme nadležnog pojedinca, službe ili organizacije;
6) informacija na internetu koja može da se koristi za kontaktiranje nadležnog pojedinca, službe ili organizacije;
7) dodatne informacije, po potrebi, o tome kako i kada kontaktirati nadležnog pojedinca, službe ili organizacije.
GEN 3.2 Vazduhoplovne karte
GEN 3.2.1 Nadležna služba
Opis službe odgovorne za izradu vazduhoplovnih karata, uključujući:
1) naziv službe;
2) poštansku adresu;
3) telefonski broj;
4) broj telefaksa;
5) elektronsku poštu;
6) AFS adresu;
7) internet adresu, ako postoji;
8) navođenje dokumenata ICAO na kojima se zasnivaju usluge i referencu na mesto u AIP gde su objavljena odstupanja, ako postoje;
9) naznaku ako se usluge ne pružaju 24 časa.
GEN 3.2.2 Ažuriranje karata
Kratak opis kako se revidiraju i menjaju vazduhoplovne karte.
GEN 3.2.3 Kupovina karata
Detalji o tome kako karte mogu da se pribave, koji sadrže:
1) službu prodaje;
2) poštansku adresu;
3) telefonski broj;
4) broj telefaksa;
5) elektronsku poštu;
6) AFS adresu;
7) internet adresu, ako postoji.
GEN 3.2.4 Vrste vazduhoplovnih karata
Spisak vrsta vazduhoplovnih karata koje su dostupne, zajedno sa generalnim opisom svake vrste i naznakom koja im je namena.
GEN 3.2.5 Pregled raspoloživih vazduhoplovnih karata
Pregled vazduhoplovnih karata koje su na raspolaganju, uključujući:
1) naziv vrste;
2) razmeru;
3) ime i/ili broj svake karte određene vrste;
4) cenu po listu;
5) datum poslednje revizije.
GEN 3.2.6 Indeks svetske vazduhoplovne karte 1:1.000000
Indeksna karta koja pokazuje pokrivanje i raspored svetskih vazduhoplovnih karata 1:1.000000 koje se izrađuju u državi. Ako se izrađuje ICAO karta 1:500.000 umesto svetske vazduhoplovne karte 1:1.000000, indeksna karta pokazuje pokrivanje i raspored ICAO 1: 500.000 karata.
GEN 3.2.7 Topografske karte
Detalji o tome kako se mogu pribaviti topografske karte, koji sadrže:
1) ime službe/agencije;
2) poštansku adresu;
3) telefonski broj;
4) broj telefaksa;
5) elektronsku poštu;
6) AFS adresu;
7) internet adresu, ako postoji.
GEN 3.2.8 Ispravke na kartama koje nisu deo AIP
Lista korekcija na vazduhoplovnim kartama koje nisu deo AIP, ili naznaka gde takva informacija može da se dobije.
GEN 3.3 Usluge u vazdušnom saobraćaju
GEN 3.3.1 Nadležna služba
Opis usluga u vazdušnom saobraćaju i njihove glavne komponente, uključujući:
1) ime službe;
2) poštansku adresu;
3) telefonski broj;
4) broj telefaksa;
5) elektronsku poštu;
6) AFS adresu;
7) internet adresu, ako postoji;
8) navođenje dokumenata ICAO na kojima se zasnivaju usluge i referencu na mesto u AIP gde su objavljena odstupanja, ako postoje;
9) naznaku ako se usluge ne pružaju 24 časa.
GEN 3.3.2 Oblast nadležnosti
Kratak opis oblasti nadležnosti za koju se pružaju usluge u vazdušnom saobraćaju.
GEN 3.3.3 Vrste usluga
Kratak opis osnovnih vrsta usluga koje se pružaju.
GEN 3.3.4 Koordinacija između avio-prevozioca i ATS
Opšti uslovi pod kojima se odvija koordinacija između avio-prevozioca i pružaoca usluga u vazdušnom saobraćaju.
GEN 3.3.5 Minimalna apsolutna visina leta
Kriterijumi koji se koriste da se odrede minimalne apsolutne visine leta.
GEN 3.3.6 Adresna lista službi vazdušnog saobraćaja
Adresna lista službi vazdušnog saobraćaja poređanih po abecednom redu sadrži:
1) ime službe;
2) poštansku adresu;
3) telefonski broj;
4) broj telefaksa;
5) elektronsku poštu;
6) AFS adresu;
7) internet adresu, ako postoji.
GEN 3.4 Veze
GEN 3.4.1 Nadležna služba
Opis usluga službe nadležne za pružanje telekomunikacionih i navigacionih usluga, uključujući:
1) ime službe;
2) poštansku adresu;
3) telefonski broj;
4) broj telefaksa;
5) elektronsku poštu;
6) AFS adresu;
7) internet adresu, ako postoji;
8) navođenje dokumenata ICAO na kojima se zasnivaju usluge i referencu na mesto u AIP gde su objavljena odstupanja, ako postoje;
9) naznaku ako se usluge ne pružaju 24 časa.
GEN 3.4.2 Oblast nadležnosti
Kratak opis oblasti nadležnosti u kojoj su obezbeđene telekomunikacione usluge.
GEN 3.4.3 Vrste usluga
Kratak opis glavnih vrsta usluga i uređaja, uključujući:
1) usluge radio-navigacije;
2) usluge prenosa govora i/ili podataka;
3) usluge emitovanja;
4) jezik/jezike koji se koriste;
5) naznaku gde se mogu pribaviti detaljnije informacije.
GEN 3.4.4 Zahtevi i uslovi
Kratak opis koji se tiče zahteva i uslova pod kojima su veze dostupne.
GEN 3.4.5 Ostale informacije
Bilo koja dodatna informacija (npr. odabrane radio-stanice za emisiju, dijagram telekomunikacija).
GEN 3.5 Meteorološke usluge
GEN 3.5.1 Nadležna služba
Kratak opis meteorološke službe koja je nadležna za pružanje meteoroloških informacija, uključujući:
1) ime službe;
2) poštansku adresu;
3) telefonski broj;
4) broj telefaksa;
5) elektronsku poštu;
6) AFS adresu;
7) internet adresu, ako postoji;
8) navođenje dokumenata ICAO na kojima se zasnivaju usluge i referencu na mesto u AIP gde su objavljena odstupanja, ako postoje;
9) naznaku ako se usluge ne pružaju 24 časa.
GEN 3.5.2 Oblast nadležnosti
Kratak opis oblasti i/ili vazdušnih puteva za koje se pružaju meteorološke usluge.
GEN 3.5.3 Meteorološka osmatranja i izveštaji
Detaljni opis meteoroloških osmatranja i izveštaja koji se obezbeđuju za međunarodnu vazdušnu plovidbu, uključujući:
1) ime stanice i ICAO lokacijski indikator;
2) tip i učestalost osmatranja, uključujući naznaku da li se koristi oprema za automatsko osmatranje;
3) tipove meteoroloških izveštaja (npr. METAR) i dostupnost trend prognoze;
4) specifične vrste sistema osmatranja i broj osmatračkih stanica koje se koriste za osmatranje i izveštavanje o prizemnom vetru, vidljivosti, vidljivosti duž poletno-sletne staze, bazi oblaka, temperaturi i, gde je primenjivo, smicanju vetra (npr. anemometar na ukrštanju poletno-sletnih staza, transmisometar pored zone dodira, itd);
5) radno vreme;
6) naznaku o dostupnim klimatološkim informacijama.
GEN 3.5.4 Vrste usluga
Kratak opis glavnih vrsta usluga koje se pružaju, uključujući detalje brifinga, konsultacije, prikaz meteoroloških informacija, dokumentaciju za let dostupnu avio-prevoziocima i članovima letačkog osoblja i opis metoda i načina koji se koriste za pružanje meteoroloških informacija.
GEN 3.5.5 Najava zahteva za MET uslugu
Minimalni period najave zahteva koji uspostavlja nadležni organ za meteorologiju prema avio-prevoziocima, koji se odnose na brifing, konsultaciju i dokumentaciju za let i druge meteorološke informacije koje avio-prevozioci zahtevaju ili žele da promene.
GEN 3.5.6 Izveštaji iz vazduhoplova
Prema potrebi, zahtevi nadležnog organa za meteorologiju za izradu i slanje izveštaja iz vazduhoplova.
GEN 3.5.7 VOLMET
Opis VOLMET i/ili D-VOLMET usluga, uključujući:
1) naziv stanice;
2) pozivni znak ili identifikaciju i skraćenicu za radio-emisiju;
3) frekvenciju ili frekvencije koje se koriste za emitovanje;
4) period emitovanja;
5) radno vreme;
6) listu aerodroma/helidroma za koje su izveštaji i/ili prognoze uključene;
7) izveštaje, prognoze i SIGMET informacije koji su uključeni, i primedbe.
GEN 3.5.8 SIGMET i AIRMET
Opis meteorološkog bdenja koje se obezbeđuje u oblasti informisanja vazduhoplova u letu ili kontrolnim oblastima u kojima su obezbeđene usluge vazdušnog saobraćaja, uključujući listu biroa za meteorološko bdenje, koji sadrži:
1) naziv biroa za meteorološko bdenje, ICAO lokacijski indikator;
2) radno vreme;
3) oblasti informisanja u letu ili kontrolne oblasti u kojima se pružaju usluge;
4) periode važenja SIGMET informacije;
5) specifične postupke primenjene na SIGMET informacije (npr. vulkanski pepeo i tropski cikloni);
6) postupke primenjene na AIRMET informacije (u skladu sa relevantnim regionalnim sporazumima u oblasti vazdušne plovidbe);
7) ATS jedinice kojima se pružaju SIGMET i AIRMET informacije;
8) dodatne informacije (npr. koje se tiču ograničenja u pružanju usluga, i sl.).
GEN 3.5.9 Druge automatizovane meteorološke usluge
Opis raspoloživih automatizovanih usluga za pružanje meteoroloških informacija (npr. automatizovane usluge pretpoletnog informisanja dostupne preko telefona i/ili modema), uključujući:
1) naziv usluge;
2) dostupne informacije;
3) oblasti, rute i aerodrome koje pokrivaju;
4) brojeve telefona i telefaksa, elektronsku poštu i internet adrese, ako postoje.
GEN 3.6 Traganje i spasavanje
GEN 3.6.1 Nadležna služba
Kratak opis službi nadležnih za pružanje usluga traganja i spasavanja, uključujući:
1) ime službe;
2) poštansku adresu;
3) telefonski broj;
4) broj telefaksa;
5) elektronsku poštu;
6) AFS adresu;
7) internet adresu, ako postoji;
8) navođenje dokumenata ICAO na kojima se zasnivaju usluge i referencu na mesto u AIP gde su objavljena odstupanja, ako postoje.
GEN 3.6.2 Oblast nadležnosti
Kratak opis oblasti nadležnosti u kojoj se pružaju usluge traganja i spasavanja.
Napomena - Može se koristiti karta da bi se dopunio opis oblasti nadležnosti.
GEN 3.6.3 Vrste usluga
Kratak opis i geografski prikaz, gde je moguće, vrste usluga i opreme koji se pružaju, uključujući i naznake gde prostorno pokrivanje SAR zavisi od značajnog razmeštaja vazduhoplova.
GEN 3.6.4 Sporazumi o traganju i spasavanju
Kratak opis sporazuma o traganju i spasavanju koji su na snazi, uključujući odredbe za olakšavanje dolaska i odlaska vazduhoplova drugih država namenjenih traganju, spasavanju lica i imovine, popravci ili spasavanju u vezi sa izgubljenim ili oštećenim vazduhoplovom, bilo na osnovu obaveštenja iz vazduha ili posle obaveštenja putem plana leta.
GEN 3.6.5 Uslovi raspoloživosti
Kratak opis odredbi za traganje i spasavanje, uključujući opšte uslove pod kojima su usluge i oprema raspoloživi za međunarodnu upotrebu, uključujući naznaku o tome da li je oprema za traganje i spasavanje specijalizovana za tehnike traganja i spasavanja ili se koristi za druge svrhe, ali je prilagođena za traganje i spasavanje putem obuke i opremanja, ili je raspoloživa samo u nekim okolnostima i nema posebne obuke ili pripreme za traganje i spasavanje.
GEN 3.6.6 Procedure i signali
Kratak opis procedura i signala koje koriste vazduhoplovi za spasavanje i tabela koja pokazuje signale koje treba da koriste preživeli.
GEN 4. AERODROMSKE/HELIDROMSKE NAKNADE I NAKNADE ZA USLUGE U VAZDUŠNOJ PLOVIDBI
Mogu da budu navedene reference gde se mogu naći detalji, ako nisu navedeni u ovom odeljku.
GEN 4.1 Aerodromske/helidromske naknade
Kratak opis vrste naknada koje se odnose na aerodrome/helidrome dostupne za međunarodnu upotrebu, uključujući:
1) sletanje vazduhoplova;
2) parkiranje, parkiranje u hangaru i dugotrajno parkiranje;
3) putničke usluge;
4) obezbeđivanje;
5) buku;
6) ostalo (carina, zdravlje, imigracija, itd.);
7) izuzeća/umanjenja;
8) načine plaćanja.
GEN 4.2 Naknade za usluge u vazdušnoj plovidbi
Kratak opis naknada koje mogu da se odnose na usluge u vazdušnoj plovidbi uključujući:
1) prilaznu kontrolu;
2) usluge na ruti;
3) troškovnu bazu za usluge u vazdušnoj plovidbi i izuzeća/umanjenja;
4) metode plaćanja.
VAZDUŠNI PROSTOR (ENR)
ENR 0.6 Sadržaj dela 2
Lista sekcija i podsekcija sadržanih u delu 2 - Vazdušni prostor.
Napomena - Podsekcije mogu da budu izlistane po abecednom redu.
ENR 1. OPŠTA PRAVILA I POSTUPCI
ENR 1.1 Opšta pravila
Objavljivanje opštih pravila koja se primenjuju u državi.
ENR 1.2 Pravila vizuelnog letenja
Objavljivanje pravila vizuelnog letenja u državi.
ENR 1.3 Pravila instrumentalnog letenja
Objavljivanje pravila instrumentalnog letenja u državi.
ENR 1.4 Opis i klasifikacija vazdušnog prostora u kome se pružaju ATS usluge
ENR 1.4.1 Klasifikacija vazdušnog prostora ATS
Opis klasa vazdušnog prostora ATS u obliku tabele klasifikacije u ICAO Aneksu 11, Dodatak 4, tako da se ukazuje na to koje klase se ne primenjuju u državi.
ENR 1.4.2 Opis vazdušnog prostora ATS
Opis ostalog vazdušnog prostora ATS, ako je primenjivo, uključujući opšti tekstualni opis.
ENR 1.5 Postupci čekanja, prilaženja i odlaska
ENR 1.5.1 Opšte
Prikaz kriterijuma na kojima su zasnovani postupci za čekanje, prilaženje i odlazak. Ako se razlikuju od ICAO odredbi, moraju da se predstave u formi tabele.
ENR 1.5.2 Dolazeći saobraćaj
Prikaz postupaka (konvencionalna ili prostorna navigacija, ili obe) za dolazeće letove koji su zajednički za ili u okviru istog tipa vazdušnog prostora. Ako se drugačiji postupci primenjuju u okviru vazdušnog prostora u završnoj kontrolisanoj oblasti (TMA), to mora da bude zabeleženo, zajedno sa referencom gde opis specifičnih postupaka može da se nađe.
ENR 1.5.3 Odlazeći saobraćaj
Prikaz postupaka za odlazeće letove (konvencionalna ili prostorna navigacija, ili obe) koji su zajednički za letove sa svih aerodroma/helidroma.
ENR 1.5.4 Ostale informacije i postupci
Kratak opis dodatnih informacija kao što su postupci ulaska, poravnanja u završnom prilaženju, postupci i putanje čekanja.
ENR 1.6 Usluge i postupci nadzora
ENR 1.6.1 Primarni radar
Opis usluga i postupaka koji se odnose na primarni radar, uključujući:
1) dodatne usluge;
2) primenu usluge radarske kontrole;
3) postupke za slučaj otkaza radara i komunikacije vazduh-zemlja;
4) zahteve za usmeno izveštavanje o poziciji ili putem CPDLC;
5) grafički prikaz oblasti radarskog pokrivanja.
ENR 1.6.2 Sekundarni nadzorni radar (SSR)
Opis operativnih postupaka za sekundarni nadzorni radar (SSR) uključujući:
1) postupke u slučaju opasnosti;
2) postupke u slučaju otkaza komunikacije vazduh-zemlja i u slučaju nezakonitog ometanja;
3) sistem dodele SSR kodova;
4) zahteve za usmeno izveštavanje o poziciji ili putem CPDLC;
5) grafički prikaz oblasti radarskog pokrivanja.
ENR 1.6.3 Automatski zavisni nadzor - emisija (ADS-B)
Opis operativnih postupaka automatskog zavisnog nadzora - emisija (ADS-B), uključujući:
1) postupke u slučaju opasnosti;
2) postupke u slučaju otkaza komunikacije vazduh-zemlja i u slučaju nezakonitog ometanja;
3) zahteve za identifikaciju vazduhoplova;
4) zahteve za usmeno izveštavanje o poziciji ili putem CPDLC;
5) grafički prikaz oblasti ADS-B pokrivanja.
ENR 1.6.4 Ostale informacije i postupci
Kratak opis dodatnih informacija, kao što su postupci otkaza radara i transpondera.
ENR 1.7 Postupci za podešavanje visinomera
Opis postupaka koji se upotrebljavaju za podešavanje visinomera, koji sadrži:
1) kratak uvod sa iskazom koji se tiče ICAO dokumenata na kojima se postupci zasnivaju, zajedno sa odstupanjima u odnosu na ICAO odredbe, ako postoje;
2) osnovne postupke za podešavanja visinomera;
3) opise regiona za podešavanje visinomera;
4) postupke koji se odnose na operatere (uključujući pilote);
5) tabelu nivoa krstarenja.
ENR 1.8 Regionalni dopunski postupci
Zahtev je da se ovde predstave regionalni dopunski postupci (SUPPS) koji utiču na ukupnu oblast odgovornosti.
ENR 1.9 Upravljanje protokom vazdušnog saobraćaja i upravljanje vazdušnim prostorom
Kratak opis sistema za upravljanje protokom vazdušnog saobraćaja (ATFM) i sistema za upravljanje vazdušnim prostorom, uključujući:
1) ATFM strukturu, oblast koju opslužuje, uslugu koja se pruža, lokaciju jedinica i radno vreme;
2) tip poruka za regulisanje protoka i opis formata;
3) postupke primenjive za odlazeće letove koji sadrže:
(a) službu odgovornu za pružanje informacija o primenjenim ATFM merama;
(b) zahteve za prijavu plana leta;
(c) alokaciju slotova;
4) informacije o odgovornosti u pogledu: upravljanja vazdušnim prostorom u okviru FIR, detalja o civilno-vojnoj alokaciji i koordinaciji u upravljanju vazdušnim prostorom, strukture vazdušnog prostora (alokacija i izmene u alokaciji) i opštih postupaka.
ENR 1.10 Planiranje letova
Zahteva se da se naznače bilo kakva ograničenja ili daju savetodavne informacije koje se odnose na fazu planiranja leta koje mogu pomoći korisnicima u predstavljanju nameravane operacije letenja, uključujući:
1) postupke za podnošenje plana leta;
2) sistem skupnog plana leta;
3) promene već podnetog plana leta.
ENR 1.11 Adresiranje poruka planova leta
Zahteva se naznaka, u tabelarnoj formi, adresa alociranih za planove leta, koja pokazuje:
1) kategoriju leta (IFR, VFR ili oboje);
2) rutu (u ili kroz FIR i/ili TMA);
3) adresu poruke.
ENR 1.12 Presretanje civilnih vazduhoplova
Zahteva se opis kompletnog postupka za presretanje i vizuelnih signala koji se koriste sa jasnom naznakom da li se primenjuju ICAO odredbe i, ako se ne primenjuju, napomenom da postoje odstupanja.
Napomena - Lista značajnih odstupanja između nacionalnih propisa i prakse i odgovarajućih ICAO odredbi se objavljuje u GEN 1.7.
ENR 1.13 Otmica vazduhoplova
Zahteva se predstavljanje odgovarajućeg postupka koji se koristi u slučaju otmice vazduhoplova.
ENR 1.14 Nezgode u vazdušnom saobraćaju
Opis sistema za izveštavanje o nezgodama u vazdušnom saobraćaju, uključujući:
1) definiciju nezgode u vazdušnom saobraćaju;
2) upotrebu obrasca za prijavu događaja u vazdušnom saobraćaju;
3) postupke izveštavanja (uključujući postupke u toku leta);
4) svrhu izveštavanja i postupak prosleđivanja prijave.
Napomena - Kao referenca, može se uključiti kopija obrasca za prijavu događaja u vazdušnom saobraćaju (PANS-ATM, Dokument 4444, Dodatak 4).
ENR 2 VAZDUŠNI PROSTOR U KOME SE PRUŽAJU ATS USLUGE
ENR 2.1 FIR, UIR, TMA i CTA
Detaljan opis oblasti informisanja vazduhoplova u letu (FIR), gornje oblasti informisanja u letu (UIR) i kontrolisanih oblasti (CTA, uključujući specifične CTA kao što je TMA), uključujući:
1) naziv, geografske koordinate u stepenima, minutama i sekundama horizontalnih granica FIR/UIR i CTA, vertikalne granice i klase vazdušnog prostora;
2) identifikaciju jedinice koja pruža usluge;
3) pozivni znak vazduhoplovne stanice jedinice koja pruža usluge, jezik/jezike koji se koriste, sa naznakom oblasti i uslova, kada i gde se koriste;
4) frekvencije dopunjene naznakom za određenu upotrebu i SATVOICE broj, ako je primenjivo;
5) primedbe.
Kontrolisane zone oko vojnih vazduhoplovnih baza koje nisu negde drugde opisane u AIP moraju da se uključe u ovu podsekciju. Mora da se navede i informacija o određenim oblastima ili njihovim delovima u kojima se zahtevi ICAO Aneksa 2 u vezi sa planovima leta, dvosmernom komunikacijom i izveštavanju o poziciji primenjuju na sve letove u cilju eliminisanja ili smanjenja potrebe za presretanjem i/ili gde postoji mogućnost presretanja i zahteva se slušanje na VHF kanalu 121,5 MHz za hitne slučajeve.
Opis određenih područja u kojima je obavezna opremljenost predajnikom za određivanje mesta nesreće (ELT) i gde vazduhoplov mora kontinuirano da sluša VHF frekvenciju 121,5 MHz za hitne slučajeve, osim onih perioda kada vazduhoplov obavlja komunikaciju na drugim VHF kanalima ili kada oprema vazduhoplova ili dužnosti posade ne dozvoljavaju istovremeno slušanje dva kanala.
Napomena - Druge vrste vazdušnog prostora oko civilnih aerodroma/helidroma, kao što su kontrolisane zone i aerodromske saobraćajne zone, su opisane u odgovarajućim aerodromskim ili helidromskim sekcijama.
ENR 2.2 Ostali regulisani vazdušni prostor
Detaljni opis ostalih vrsta regulisanog vazdušnog prostora i klasifikacije vazdušnog prostora, ako su uspostavljene.
ENR 3. RUTE U VAZDUŠNOM SAOBRAĆAJU (ATS RUTE)
Napomena 1 - Smerovi, putanje i radijali su magnetski.
Napomena 2 - Tačke prelaska (Shangeover points) koje su uspostavljene na sredini između dva navigaciona sredstva ili na preseku dva radijala u slučaju rute koja menja pravac između dva navigaciona sredstva ne moraju da budu prikazane za svaki segment rute ako postoji opšti iskaz o njihovom postojanju.
ENR 3.1 Donje ATS rute
Detaljni opis donjih ATS ruta, uključujući:
1) oznaku rute, oznaku navigacione specifikacije koja se odnosi na određeni segment (segmente), oznaku specifikacije zahtevanih komunikacionih mogućnosti, oznaku specifikacije zahtevanih nadzornih mogućnosti, nazive, kodirane oznake ili kodne oznake i geografske koordinate u stepenima, minutama i sekundama za sve značajne tačke koje definišu rutu, uključujući tačke obaveznog javljanja ili javljanja na zahtev;
2) smer putanje ili VOR radijala zaokružene na najbliži stepen, geodetsko rastojanje zaokruženo na najbliži deseti deo kilometra ili deseti deo nautičke milje između bilo koje dve uzastopne značajne tačke i, u slučaju VOR radijala, tačke prelaska;
3) gornje i donje granice ili minimalnu apsolutnu visinu na ruti, zaokružene na najbližih 50 m ili 100 ft i klasifikaciju vazdušnog prostora;
4) horizontalne granice i minimalnu apsolutnu visinu nadvišavanja prepreka;
5) smerove nivoa krstarenja;
6) zahtev za navigacionu tačnost za svaki segment PNB (RNAV ili RNP) rute;
7) napomene, uključujući naznaku jedinice kontrole, njen operativni kanal i, ako je primenjivo, adresu data link, SATVOICE broj i svako ograničenje u navigacionoj specifikaciji, specifikaciji zahtevanih komunikacionih mogućnosti i specifikaciji zahtevanih nadzornih mogućnosti.
Napomena - U vezi sa ICAO Aneksom 11, Dodatak 1, i za potrebe planiranja letenja, definisana navigaciona specifikacija se ne smatra sastavnim delom oznake rute.
ENR 3.2 Gornje ATS rute
Detaljni opis gornjih ATS ruta, uključujući:
1) oznaku rute, oznaku navigacione specifikacije koja se odnosi na određene segmente, oznaku specifikacije zahtevanih komunikacionih mogućnosti, oznaku specifikacije zahtevanih nadzornih mogućnosti, imena, kodirane oznake ili kodne oznake i geografske koordinate u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde za sve značajne tačke koje definišu rutu, uključujući tačke obaveznog javljanja ili javljanja na zahtev;
2) smer putanje ili VOR radijala zaokružen na najbliži stepen, geodetsko rastojanje zaokruženo na najbliži deseti deo kilometra ili deseti deo nautičke milje između bilo koje dve uzastopne značajne tačke i, u slučaju VOR radijala, tačke promene navigacionog sredstva;
3) gornje i donje granice i klasifikaciju vazdušnog prostora;
4) horizontalne granice;
5) smerove nivoa krstarenja;
6) zahtev za navigacionu tačnost za svaki segment PNB (RNAV ili RNP) rute;
7) napomene, uključujući naznaku jedinice kontrole, njen operativni kanal i, ako je primenjivo, adresu data link, SATVOICE broj i svako ograničenje u navigacionoj specifikaciji, specifikaciji zahtevanih komunikacionih mogućnosti i specifikaciji zahtevanih nadzornih mogućnosti.
Napomena - U vezi sa ICAO Aneksom 11, Dodatak 1, i za potrebe planiranja letenja, definisana navigaciona specifikacija se ne smatra sastavnim delom oznake rute.
ENR 3.3 Rute prostorne navigacije
Detaljni opis PBN ruta (RNAV i RNP), uključujući:
1) oznaku rute, oznaku navigacione specifikacije koja se odnosi na određene segmente, oznaku specifikacije zahtevanih komunikacionih mogućnosti, oznaku specifikacije zahtevanih nadzornih mogućnosti, imena, kodirane oznake ili kodne oznake i geografske koordinate u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde za sve značajne tačke koje definišu rutu, uključujući tačke obaveznog javljanja ili javljanja na zahtev;
2) po pitanju tačaka na ruti koje definišu rutu prostorne navigacije, dodatno (ako je primenjivo):
(a) identifikaciju stanice referentnog uređaja VOR/DME;
(b) smer zaokružen na najbliži stepen i udaljenost zaokruženu na najbliži deseti deo kilometra ili deseti deo nautičke milje od referentnog uređaja VOR/DME, ako tačka na putanji nije kolocirana sa njim; i
(c) nadmorsku visinu predajne antene DME zaokruženu na najbliži metar ili najbližu stopu;
3) magnetsko usmerenje zaokruženo na najbliži stepen, geodetsko rastojanje zaokruženo na najbliži deseti deo kilometra ili deseti deo nautičke milje između definisanih krajnjih tačaka i udaljenosti između uzastopnih određenih značajnih tačaka;
4) gornje i donje granice i klasifikaciju vazdušnog prostora;
5) smerove nivoa krstarenja;
6) zahtev za navigacionu tačnost za svaki segment PNB (RNAV ili RNP) rute;
7) napomene, uključujući naznaku jedinice kontrole, njen operativni kanal i, ako je primenjivo, adresu data link, SATVOICE broj i svako ograničenje u navigacionoj specifikaciji, specifikaciji zahtevanih komunikacionih mogućnosti i specifikaciji zahtevanih nadzornih mogućnosti.
ENR 3.4 Helikopterske rute
Detaljni opis helikopterskih ruta, uključujući:
1) oznaku rute, oznaku navigacione specifikacije koja se odnosi na određene segmente, oznaku specifikacije zahtevanih komunikacionih mogućnosti, oznaku specifikacije zahtevanih nadzornih mogućnosti, imena, kodirane oznake ili kodne oznake i geografske koordinate u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde za sve značajne tačke koje definišu rutu, uključujući tačke obaveznog javljanja ili javljanja na zahtev;
2) putanju ili VOR radijal zaokružen na najbliži stepen, geodetsko rastojanje zaokruženo na najbliži deseti deo kilometra ili deseti deo nautičke milje između bilo koje dve uzastopne značajne tačke i, u slučaju VOR radijala, tačke prelaska;
3) gornje i donje granice i klasifikaciju vazdušnog prostora;
4) minimalne apsolutne visine leta zaokružene na najbližih 50 m ili 100 ft;
5) zahtev za navigacionu tačnost za svaki segment PNB (RNAV ili RNP) rute;
6) napomene, uključujući naznaku jedinice kontrole, njen operativni kanal, SATVOICE broj, adresu data link i svako ograničenje u navigacionoj specifikaciji, specifikaciji zahtevanih komunikacionih mogućnosti i specifikaciji zahtevanih nadzornih mogućnosti.
Napomena - U vezi sa ICAO Aneksom 11, Dodatak 1, i za potrebe planiranja letenja, definisana navigaciona specifikacija se ne smatra sastavnim delom oznake rute.
ENR 3.5 Ostale rute
Zahtev je da se opišu druge rute, specifično određene koje su obavezne u okviru određenih oblasti, ako postoje.
Napomena - Rute za dolazak, transfer i odlazak koje su određene u vezi sa postupcima za saobraćaj do i od aerodroma/helidroma ne treba da se opisuju, pošto se one opisuju u odgovarajućoj sekciji Dela 3 - Aerodromi.
ENR 3.6 Čekanje na ruti
Detaljan opis postupaka za čekanje na ruti, koji sadrži:
1) identifikaciju čekanja i tačku čekanja (navigacioni uređaj) ili tačku na ruti prostorne navigacije (waypoint) sa geografskim koordinatama u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde;
2) putanju za dolet;
3) smer proceduralnog zaokreta;
4) maksimalnu indiciranu brzinu;
5) minimalni i maksimalni nivo čekanja;
6) vreme/rastojanje za odlet;
7) naznaku jedinice kontrole i njene radne frekvencije.
Napomena - Kriterijumi za nadvišavanje prepreka koji se odnose na postupke čekanja su sadržani u Postupcima za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi - Operacije vazduhoplova (PANS-OPS, ICAO Dokument broj 8168), Delovi I i II.
ENR 4. RADIO-NAVIGACIONI UREĐAJI/SISTEMI
ENR 4.1 Rutni radio-navigacioni uređaji
Lista stanica koje pružaju radio-navigacione usluge na ruti (en-route), uređena alfabetski po imenu stanice, uključujući:
1) ime stanice i magnetsku deklinaciju zaokruženu na najbliži stepen, a za VOR deklinaciju stanice zaokruženu na najbliži stepen, koja se koristi za tehničko poravnanje uređaja;
2) identifikaciju;
3) frekvenciju/kanal za svaki element;
4) radno vreme;
5) geografske koordinate u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde, pozicije predajne antene;
6) nadmorsku visinu predajne DME antene zaokruženu na najbliži metar ili najbližu stopu;
7) primedbe.
Ako operater uređaja nije pružalac usluga komunikacije, navigacije i nadzora kojeg je odredila Vlada, ime operatera uređaja mora da bude naznačeno u koloni primedbe. Pokrivanje uređaja mora da bude naznačeno u koloni primedbe.
ENR 4.2 Specijalni navigacioni sistemi
Opis stanica povezanih sa specijalnim navigacionim sistemima (DECCA, LORAN, itd.), uključujući:
1) ime stanice ili lanca stanica;
2) vrstu raspoložive usluge (master signal, slave signal, boja);
3) frekvenciju (broj kanala, osnovna frekvencija pulsa, frekvencija ponavljanja, prema potrebi);
4) radno vreme;
5) geografske koordinate predajne stanice, u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde;
6) primedbe.
Ako operater uređaja nije pružalac usluga komunikacije, navigacije i nadzora kojeg je odredila Vlada, ime operatera uređaja mora da bude naznačeno u koloni primedbe. Pokrivanje uređaja mora da bude naznačeno u koloni primedbe.
ENR 4.3 Globalni navigacioni satelitski sistem (GNSS)
Lista i opis elemenata globalnog navigacionog satelitskog sistema (GNSS) koji pruža navigacionu uslugu uspostavljenu za potrebe navigacije na ruti i poređano alfabetski po imenu elementa, uključujući:
1) ime GNSS elementa (GPS, GLONASS, EGNOS, MSAS, WAAS, itd.);
2) odgovarajuću frekvenciju/frekvencije;
3) geografske koordinate nominalne oblasti u kojoj se pruža usluga u stepenima, minutama i sekundama;
4) primedbe.
Ako operater uređaja nije pružalac usluga komunikacije, navigacije i nadzora kojeg je odredila Vlada, ime operatera uređaja mora da bude naznačeno u koloni primedbe.
ENR 4.4 Kodne oznake značajnih tačaka
Alfabetski poređana lista kodnih oznaka (kodne oznake od pet slova, pogodne za izgovor) uspostavljenih za značajne tačke na pozicijama gde nisu locirana radio-navigaciona sredstva, uključujući:
1) kodnu oznaku;
2) geografske koordinate pozicije u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde;
3) referencu na ATS ili druge rute na kojima se tačka nalazi;
4) primedbe, uključujući dodatnu definiciju pozicije, ako se to zahteva.
ENR 4.5 Rutna vazduhoplovna svetla na zemlji
Lista rutnih vazduhoplovnih svetala na zemlji i drugih svetlosnih signala koji označavaju geografske pozicije koje je država odredila kao značajne, uključujući:
1) ime grada ili drugu identifikaciju signala;
2) vrstu signala i intenzitet svetla u hiljadama kandela;
3) karakteristike signala;
4) vreme kada su u funkciji;
5) primedbe.
ENR 5 NAVIGACIONA UPOZORENJA
ENR 5.1 Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone
Opis i odgovarajući grafički prikaz zabranjenih, uslovno zabranjenih i opasnih zona, zajedno sa informacijama koje se tiču njihovog uspostavljanja i aktiviranja, uključujući:
1) identifikaciju, naziv i geografske koordinate horizontalnih granica u stepenima, minutama i sekundama ako su unutar kontrolisane oblasti/kontrolisane zone, odnosno u stepenima i minutama ako su izvan kontrolisane oblasti/kontrolisane zone;
2) gornje i donje granice;
3) primedbe, uključujući vreme aktivnosti.
Vrsta ograničenja ili priroda opasnosti i rizik od presretanja u slučaju prodiranja u zonu moraju da budu naznačeni u koloni primedbe.
ENR 5.2 Zone za vojne vežbe i obuku i zona identifikacije za potrebe vazdušne odbrane (ADIZ)
Opis i odgovarajući grafički prikaz uspostavljenih zona za vojne vežbe i obuku u kojima se vežbe odvijaju u redovnim intervalima i uspostavljene zone identifikacije za potrebe vazdušne odbrane (ADIZ), uključujući:
1) geografske koordinate horizontalnih granica u stepenima, minutama i sekundama;
2) gornje i donje granice, sistem i način objavljivanja o aktiviranju, zajedno sa informacijom koja se odnosi na civilno letenje i odgovarajući ADIZ postupak;
3) primedbe, uključujući vreme aktivnosti i rizik od presretanja u slučaju prodiranja u ADIZ.
ENR 5.3 Ostale opasne aktivnosti i druge potencijalne opasnosti
ENR 5.3.1. Ostale opasne aktivnosti
Opis aktivnosti koje predstavljaju specifičnu ili očiglednu opasnost i koje mogu da utiču na letenje, dopunjen odgovarajućim kartama, uključujući:
1) geografske koordinate u stepenima, minutama i sekundama od centra zone i domet uticaja;
2) vertikalne granice;
3) savetodavne mere;
4) organizaciju koja je odgovorna za pružanje informacija;
5) primedbe, uključujući vreme aktivnosti.
ENR 5.3.2 Druge potencijalne opasnosti
Opis, dopunjen odgovarajućim kartama, ostalih potencijalnih opasnosti koje mogu da utiču na letenje (npr. aktivni vulkani, nuklearne elektrane i sl), uključujući:
1) geografske koordinate lokacija potencijalne opasnosti u stepenima, minutama i sekundama;
2) vertikalne granice;
3) savetodavne mere;
4) organizaciju koja je odgovorna za pružanje informacija;
5) primedbe.
ENR 5.4 Rutne navigacione prepreke
Lista prepreka koje utiču na vazdušnu plovidbu u oblasti 1 (cela teritorija države), uključujući:
1) identifikaciju ili oznaku prepreke;
2) tip prepreke;
3) poziciju prepreke, predstavljenu geografskim koordinatama u stepenima, minutama i sekundama;
4) nadmorsku i relativnu visinu prepreke zaokružene na najbliži metar ili stopu;
5) tip i boju osvetljenja prepreke, ako je osvetljena;
6) ako je primenjivo, naznaku da je lista prepreka dostupna u elektronskoj formi i referencu na GEN 3.1.6.
Napomena 1 - Prepreka čija je visina iznad tla 100 m i više se smatra preprekom za oblast 1;
Napomena 2 - Specifikacije za određivanje i izveštavanje (tačnost merenja na terenu i integritet podataka) o pozicijama (geografska širina i dužina) i nadmorskoj visini/visini iznad tla za prepreke u oblasti 1 su date u ICAO Aneksu 11, Dodatak 5, tabele 1 i 2, redom.
ENR 5.5 Vazduhoplovne sportske i rekreativne aktivnosti
Kratak opis, dopunjen odgovarajućim kartama, intenzivnih sportskih i rekreativnih aktivnosti, zajedno sa uslovima pod kojima se odvijaju, uključujući:
1) oznake i geografske koordinate horizontalnih granica u stepenima, minutama i sekundama;
2) vertikalne granice;
3) telefonski broj operatera/korisnika;
4) primedbe, uključujući vreme aktivnosti.
Napomena - Ovaj pasus može da bude podeljen u nekoliko sekcija, za svaku kategoriju aktivnosti, dajući potrebne detalje za svaki od slučajeva.
ENR 5.6 Kretanje ptica i oblasti sa osetljivom faunom
Opis, dopunjen odgovarajućim kartama, kretanja ptica povezanih sa seobama, uključujući rute kretanja i stalna odmorišta i oblasti sa osetljivom faunom.
ENR 6. Karte vazdušnih puteva
Karta vazdušnih puteva - ICAO i indeksne karte moraju da budu uključene u ovu sekciju.
AERODROMI (AD)
AD 0.6 Sadržaj dela 3
Lista sekcija i podsekcija sadržanih u delu 3 - Aerodromi (AD).
Napomena - Podsekcije mogu da budu izlistane po abecednom redu.
AD 1. AERODROMI/HELIDROMI - UVOD
AD 1.1 Raspoloživost i uslovi za korišćenje aerodroma/helidroma
AD 1.1.1 Opšti uslovi
Informacije o raspoloživosti aerodroma, uključujući:
1) opšte uslove za korišćenje aerodroma/helidroma i pripadajuće opreme;
2) iskaz o ICAO dokumentima na kojima se zasnivaju usluge i referencu na deo u AIP gde su navedena odstupanja, ako postoje.
AD 1.1.2 Upotreba vojnih aerodroma
Regulativa i postupci, ako postoje, koji se tiču civilne upotrebe vojnih aerodroma.
AD 1.1.3 Postupci u uslovima smanjene vidljivosti
Opšti uslovi pod kojima se primenjuju postupci u uslovima smanjene vidljivosti koje se odnose na CAT II/III operacije.
AD 1.1.4 Aerodromski operativni minimumi
Detalji u vezi sa aerodromskim operativnim minimumima koji se primenjuju u državi.
AD 1.1.5 Ostale informacije
Ako je primenjivo, ostale informacije slične prirode.
AD 1.2 Spasilačko-vatrogasna služba i plan čišćenja snega
AD 1.2.1 Spasilačko-vatrogasna služba
Kratak opis pravila po kojima je uspostavljena spasilačko-vatrogasna služba na aerodromima i helidromima raspoloživim za javnu upotrebu, zajedno sa naznakom kategorija spasilačko-vatrogasne službe uspostavljenih od strane države.
AD 1.2.2 Plan čišćenja snega
Kratak opis opštih pitanja čišćenja snega na aerodromima/helidromima za javnu upotrebu na kojima se uobičajeno očekuju snežni uslovi, uključujući:
1) organizaciju zimske službe;
2) nadzor površina za kretanje vazduhoplova;
3) merne metode i merenja;
4) mere za održavanje upotrebljivosti površina za kretanje vazduhoplova;
5) izveštavanje;
6) zatvaranje aerodroma;
7) distribuiranje informacija o zimskim uslovima.
Napomena - Kada se primenjuju različita razmatranja u vezi sa planom čišćenja snega na aerodromima/helidromima, ova podsekcija može dalje da se podeli u skladu sa tim.
AD 1.3 Pregled aerodroma i helidroma
Lista i grafički prikaz aerodroma i helidroma u državi, uključujući:
1) naziv aerodroma/helidroma i ICAO lokacijski indikator;
2) vrstu saobraćaja dozvoljenu na aerodromu/helidromu (međunarodni /nacionalni, IFR/VFR, redovni/vanredni, opšta avijacija, vojni i sl.);
3) referencu na podsekciju u Delu 3. AIP gde se nalaze detalji o aerodromu/helidromu.
AD 1.4 Grupisanje aerodroma/helidroma
Kratak opis kriterijuma koji se primenjuju u državi za grupisanje aerodroma/helidroma u cilju izrade/distribucije/pružanja informacija (npr. međunarodni/nacionalni, primarni/sekundarni, glavni/ostali, civilni/vojni, i sl).
AD 1.5 Status sertifikacije aerodroma
Lista aerodroma sa informacijom o statusu sertifikacije, uključujući:
1) naziv aerodroma i ICAO lokacijski indikator;
2) datum sertifikacije i, ako je primenjivo, važenje sertifikata;
3) primedbe, ako ih ima.
AD 2. AERODROMI
Napomena - Umesto **** treba da stoji odgovarajući ICAO lokacijski indikator.
**** AD 2.1 Lokacijski indikator i naziv aerodroma
ICAO lokacijski indikator dodeljen aerodromu i naziv aerodroma.
ICAO lokacijski indikator mora da bude integralni deo sistema obeležavanja svih podsekcija u sekciji AD 2.
**** AD 2.2 Geografski i administrativni podaci o aerodromu
Geografski i administrativni podaci o aerodromu, uključujući:
1) referentnu tačku aerodroma (geografske koordinate u stepenima, minutama, sekundama i stotim delovima sekunde) i položaj na aerodromu;
2) smer i rastojanje referentne tačke aerodroma od centra grada ili mesta koje aerodrom opslužuje;
3) nadmorsku visinu aerodroma zaokruženu na najbliži metar ili stopu i referentnu temperaturu;
4) ako je primenjivo, undulaciju geoida na položaju na kom je izmerena nadmorska visina aerodroma zaokruženu na najbliži metar ili stopu;
5) magnetsku deklinaciju zaokruženu na najbliži stepen, datum informacije i godišnju promenu;
6) naziv operatera aerodroma, adresu, telefon, telefaks, elektronsku poštu, AFS adresu i internet adresu, ako postoji;
7) odobrene vrste saobraćaja na aerodromu (IFR/VFR);
8) primedbe.
**** AD 2.3 Radno vreme
Detaljni opis radnog vremena aerodromskih službi, uključujući:
1) operatera aerodroma;
2) carinsku i pasošku kontrolu;
3) zdravstvenu i sanitarnu službu;
4) AIS brifing biro;
5) ATS prijavni biro (ARO);
6) MET brifing biro;
7) usluge u vazdušnom saobraćaju;
8) snabdevanje gorivom;
9) opsluživanje;
10) obezbeđivanje;
11) odleđivanje;
12) primedbe.
**** AD 2.4 Službe i sredstva za opsluživanje
Detaljni opis službi i sredstava za opsluživanje dostupnih na aerodromu, uključujući:
1) sredstva za opsluživanje robe;
2) vrste goriva/maziva;
3) sredstva za snabdevanje gorivom/kapacitet;
4) uređaje i sredstva za odleđivanje;
5) hangarski prostor za vazduhoplove u prolazu;
6) sredstva za popravku vazduhoplova u prolazu;
7) primedbe.
**** AD 2.5 Pogodnosti za putnike
Pogodnosti za putnike dostupne na aerodromu, date u vidu kratkog opisa ili reference na druge izvore informacija (npr. internet stranica), uključujući:
1) hotel/hotele na ili u blizini aerodroma;
2) restoran/restorane na ili u blizini aerodroma;
3) mogućnosti prevoza;
4) medicinske usluge;
5) banke ili pošte na ili u blizini aerodroma;
6) turističke agencije;
7) primedbe.
**** AD 2.6 Spasilačko-vatrogasna služba
Detaljni opis spasilačko-vatrogasnih usluga i opreme koja je na raspolaganju na aerodromu, uključujući:
1) vatrogasnu kategoriju aerodroma;
2) opremu za spasavanje;
3) mogućnost uklanjanja oštećenog vazduhoplova;
4) primedbe.
**** AD 2.7 Sezonska upotrebljivost - čišćenje
Detaljni opis opreme i operativnih prioriteta uspostavljenih za čišćenje aerodromskih površina za kretanje vazduhoplova, uključujući:
1) vrstu (vrste) opreme za čišćenje;
2) prioritete za čišćenje;
3) primedbe.
**** AD 2.8 Pristanišne platforme, rulne staze i mesta provere položaja
Detalji koji se tiču fizičkih karakteristika pristanišnih platformi, rulnih staza i lokacija/pozicija označenih tačaka provere, uključujući:
1) oznaku, površinu i nosivost pristanišne platforme;
2) oznaku, širinu, površinu i nosivost rulnih staza;
3) lokaciju i nadmorsku visinu zaokruženu na najbliži metar ili stopu za tačke provere visinomera (ACL);
4) poziciju tačke provere VOR;
5) poziciju tačke provere inercijalnog navigacionog sistema (INS) u stepenima, minutama, sekundama i stotim delovima sekunde;
6) primedbe.
Ako su tačke provere prikazane na aerodromskoj karti, ovde mora da stoji naznaka o tome.
**** AD 2.9 Sistem za vođenje i kontrolu kretanja i dnevne oznake
Kratak opis sistema za vođenje i kontrolu kretanja po površinama i oznaka poletno-sletnih staza i rulnih staza, uključujući:
1) znake identifikacije parking pozicija, linije vodilje na rulnim stazama i sistem za vizuelno vođenje prilikom uparkiravanja;
2) dnevne oznake i svetla poletno-sletne staze i rulne staze;
3) prečke za zaustavljanje (ako postoje);
4) primedbe.
**** AD 2.10 Aerodromske prepreke
Detaljni opis prepreka, uključujući:
1) prepreke u Oblasti 2:
(a) identifikaciju ili oznaku prepreke;
(b) tip prepreke;
(c) poziciju prepreke, predstavljenu geografskim koordinatama u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekundi;
(d) nadmorsku visinu i relativnu visinu prepreke zaokružene na najbliži deseti deo metra ili stope;
(e) oznaku prepreke i vrstu i boju svetala kojima je označena;
(f) naznaku da li je lista prepreka dostupna u elektronskoj formi i referencu na GEN 3.1.6;
(g) NIL indikaciju, ako nema prepreka;
Napomena 1 - U članu 51. ovog pravilnika se nalazi opis Oblasti 2, dok slika A7-2 u Prilogu 7. ovog pravilnika sadrži grafičku ilustraciju površi za prikupljanje podataka o preprekama i kriterijume za identifikaciju prepreka u Oblasti 2;
Napomena 2 - Specifikacije za određivanje i izveštavanje (tačnost merenja na terenu i integritet podataka) o pozicijama (geografska širina i dužina) i nadmorskim visinama za prepreke u Oblasti 2 su date u ICAO Aneksu 11, Dodatak 5, tabele 1 i 2 i u ICAO Aneksu 14, Knjiga I, Dodatak 5, tabele A5-1 i A5-2, redom.
2) odsustvo skupa podataka za Oblast 2 za aerodrome mora da bude jasno naglašeno i podaci o preprekama moraju da budu obezbeđeni za:
(a) prepreke koje probijaju površi za ograničavanje prepreka;
(b) prepreke koje probijaju površi za identifikaciju prepreka u ravni putanje poletanja;
(c) druge prepreke za koje je procenjeno da predstavljaju opasnost za vazdušnu plovidbu;
3) naznaku da nema informacija o preprekama u Oblasti 3, ili ako ima:
(a) identifikaciju ili oznaku prepreke;
(b) tip prepreke;
(c) poziciju prepreke, predstavljenu geografskim koordinatama u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekundi;
(d) nadmorsku visinu i relativnu visinu prepreke zaokružene na najbliži metar ili stopu;
(e) oznaku prepreke i vrstu i boju svetala kojima je označena;
(f) naznaku da li je lista prepreka dostupna u elektronskoj formi i referencu na GEN 3.1.6;
(g) NIL indikaciju, ako nema prepreka.
Napomena 1 - U članu 51. ovog pravilnika se nalazi opis Oblasti 3, dok slika A7-3 u Prilogu 7. ovog pravilnika sadrži grafičku ilustraciju površi za prikupljanje podataka o preprekama i kriterijume za identifikaciju prepreka u Oblasti 3;
Napomena 2 - Specifikacije za određivanje i izveštavanje (tačnost merenja na terenu i integritet podataka) o pozicijama (geografska širina i dužina) i nadmorskim visinama za prepreke u Oblasti 3 su date u ICAO Aneksu 14, Knjiga I, Dodatak 5, tabele A5-1 i A5-2, redom.
**** AD 2.11 Meteorološke informacije
Detaljan opis meteoroloških informacija koje se pružaju na aerodromu i naznaku koji meteorološki biro je nadležan za nabrojane usluge, uključujući:
1) naziv MET biroa;
2) radno vreme i, po potrebi, nadležni MET biro van tog vremena;
3) biro odgovoran za pripremu TAF i periode važenja i interval izdavanja prognoza;
4) dostupnost trend prognoze i interval izdavanja;
5) informaciju o tome kako su brifing i/ili konsultacije dostupni;
6) vrstu dokumentacije za let koja je dostupna i jezik/jezike koji se koriste u dokumentaciji za let;
7) karte i druge informacije koje se prikazuju ili pružaju u svrhu brifinga ili konsultacije;
8) dopunsku opremu dostupnu za obezbeđivanje informacija o meteorološkim uslovima, npr. vremenski radar i prijemnik za satelitske slike;
9) ATS jedinicu/jedinice kojima se dostavljaju meteorološke informacije;
10) dodatne informacije (ograničenja usluga i sl.).
**** AD 2.12 Fizičke karakteristike poletno-sletne staze
Detaljan opis fizičkih karakteristika poletno-sletne staze, za svaku poletno-sletnu stazu, uključujući:
1) oznaku;
2) smer u odnosu na pravi (geografski) sever, zaokružen na stoti deo stepena;
3) dimenzije poletno-sletne staze, zaokružene na najbliži metar ili stopu;
4) nosivost kolovozne konstrukcije (PCN i pridruženi podaci) i površinu svake poletno-sletne staze i pridruženih produžetaka za zaustavljanje;
5) geografske koordinate u stepenima, minutama, sekundama i stotim delovima sekunde za svaki prag i kraj poletno-sletne staze i, ako je primenjivo, undulaciju geoida za:
- prag poletno-sletne staze za neprecizno prilaženje zaokruženu na najbliži metar ili stopu;
- prag poletno-sletne staze za precizno prilaženje zaokruženu na najbliži deseti deo metra ili stope;
6) nadmorsku visinu:
- praga poletno-sletne staze za neprecizno prilaženje zaokruženu na najbliži metar ili stopu;
- praga i tačke sa najvećom nadmorskom visinom u zoni dodira poletno-sletne staze za precizno prilaženje zakruženu na najbliži deseti deo metra ili deseti deo stope;
7) nagib svake poletno-sletne staze i pridruženih produžetaka za zaustavljanje;
8) dimenzije produžetaka za zaustavljanje (ako postoje) zaokružene na najbliži metar ili stopu;
9) dimenzije pretpolja (ako postoje) zaokružene na najbliži metar ili stopu;
10) dimenzije osnovne staze;
10a) dimenzije zaštitne površine kraja poletno-sletne staze;
10b) lokaciju (kraj poletno-sletne staze) i opis sistema za zaustavljanje (ako postoji);
11) postojanje zone bez prepreka;
12) primedbe.
**** AD 2.13 Deklarisane dužine
Detaljan opis deklarisanih dužina zaokruženih na najbliži metar ili stopu za svaki smer svake poletno-sletne staze, uključujući:
1) oznaku poletno-sletne staze;
2) raspoloživu dužinu zaleta;
3) raspoloživu dužinu za poletanje i, ako je primenjivo, alternativne redukovane deklarisane dužine;
4) raspoloživu dužinu za ubrzavanje i zaustavljanje vazduhoplova;
5) raspoloživu dužinu za sletanje;
6) primedbe, uključujući početnu ili ulaznu tačku na poletno-sletnoj stazi od koje počinju alternativne redukovane deklarisane dužine.
Ako smer poletno-sletne staze ne može da se koristi za sletanje ili poletanje, ili oboje, onda to mora da bude naznačeno unošenjem skraćenice NU (Not usable).
**** AD 2.14 Prilazna svetla i svetla poletno-sletne staze
Detaljan opis prilaznih svetala i svetala poletno-sletne staze, uključujući:
1) oznaku poletno-sletne staze;
2) vrstu, dužinu i intenzitet sistema prilaznih svetala;
3) svetla praga poletno-sletne staze, boju i svetla prečki praga;
4) vrstu vizuelnog sistema pokazivača nagiba prilaza (VASIS);
5) dužinu svetala zone dodira poletno-sletne staze;
6) dužinu, razmak, boju i intenzitet svetala ose poletno-sletne staze;
7) dužinu, razmak, boju i intenzitet ivičnih svetala poletno-sletne staze;
8) boju svetala kraja poletno-sletne staze i prečki praga;
9) dužinu i boju svetala produžetaka za zaustavljanje;
10) primedbe.
**** AD 2.15 Ostale svetlosne oznake, rezervno napajanje
Opis drugih svetlosnih oznaka i rezervnog napajanja, uključujući:
1) lokaciju, karakteristike i radno vreme aerodromskih farova/identifikacionih farova (ako postoje);
2) lokaciju i svetlosne oznake (ako postoje) anemometra/pokazivača smera sletanja;
3) ivična svetla rulnih staza i svetla ose rulnih staza;
4) rezervno napajanje, uključujući vreme uključivanja;
5) primedbe.
**** AD 2.16 Površina za sletanje helikoptera
Detaljni opis površine za sletanje helikoptera koja postoji na aerodromu, uključujući:
1) geografske koordinate u stepenima, minutama, sekundama i stotim delovima sekunde i, ako je primenjivo, undulaciju geoida geometrijskog centra TLOF ili svakog praga FATO površine:
- za neprecizni prilaz, zaokruženu na najbliži metar ili stopu; i
- za precizni prilaz, zaokruženu na najbliži deseti deo metra ili deseti deo stope;
2) nadmorsku visinu TLOF i/ili FATO površine:
- za neprecizni prilaz, zaokruženu na najbliži metar ili stopu; i
- za precizni prilaz, zaokruženu na najbližu desetinu metra ili stope;
3) dimenzije TLOF i/ili FATO površine zaokružene na najbliži metar ili stopu, vrstu površine, nosivost i oznake;
4) smer FATO u odnosu na pravi (geografski) sever, zaokružen na stoti deo stepena;
5) deklarisane raspoložive dužine zaokružene na najbliži metar ili stopu;
6) prilazna i svetla FATO;
7) primedbe.
**** AD 2.17 Vazdušni prostor u kome se pružaju ATS usluge
Detaljni opis vazdušnog prostora u kome se pružaju ATS usluge uspostavljene na aerodromu, uključujući:
1) oznaku i geografske koordinate horizontalnih granica vazdušnog prostora u stepenima, minutama i sekundama;
2) vertikalne granice;
3) klasifikaciju vazdušnog prostora;
4) pozivni znak i jezik/jezike na kojima ATS jedinica pruža usluge;
5) prelaznu apsolutnu visinu;
6) radno vreme;
7) primedbe.
**** AD 2.18 Sredstva za komunikaciju u pružanju ATS usluga
Detaljni opis sredstava za komunikaciju u pružanju ATS usluga uspostavljenih na aerodromu, uključujući:
1) oznaku službe;
2) pozivni znak;
3) kanal/kanale;
3a) SATVOICE broj, ako je na raspolaganju;
4) adresu data link, po potrebi;
5) radno vreme; i
6) primedbe.
**** AD 2.19 Radio-navigacioni i uređaji za sletanje
Detaljni opis radio-navigacionih i uređaja za sletanje vezanih za instrumentalno prilaženje i postupke u završnoj kontrolisanoj oblasti (TMA) aerodroma, uključujući:
1) vrstu uređaja, magnetsku deklinaciju zaokruženu na najbliži stepen, prema potrebi, i vrstu podržanih operacija za ILS/MLS, osnovni GNSS, SBAS i GBAS, a za VOR/ILS/MLS i deklinaciju stanice koja se koristi za tehničko podešavanje zaokruženu na najbliži stepen;
2) identifikaciju, ako je potrebna;
3) frekvenciju (frekvencije), brojeve kanala, pružaoca usluga i oznaku (oznake) referentne putanje (RPI), prema potrebi;
4) radno vreme, prema potrebi;
5) geografske koordinate pozicije predajne antene u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde, prema potrebi;
6) nadmorsku visinu predajne antene DME i DME/P zaokruženu na najbliži metar ili najbližu stopu, nadmorsku visinu i elipsoidnu visinu referentne tačke GBAS, zaokruženu na najbliži metar ili stopu. Za SBAS elipsoidnu visinu praga poletno-sletne staze na koji se sleće ili elipsoidnu visinu fiktivnog praga zaokruženu na najbliži metar ili stopu;
7) poluprečnik opsluživanja u odnosu na referentnu tačku GBAS zaokružen na najbliži kilometar ili nautičku milju;
8) primedbe.
Kada se isti uređaj koristi na ruti i na aerodromu, opis mora da bude dat i u odeljku ENR 4. Ako zemaljski sistem za poboljšanje signala (GBAS) opslužuje više od jednog aerodroma, opis sistema mora da se obezbedi u okviru svakog aerodroma. Ako operater uređaja nije pružalac usluga komunikacije, navigacije i nadzora kojeg je odredila Vlada, ime operatera uređaja mora da bude naznačeno u koloni primedbe. Oblast pokrivanja mora da bude navedena u koloni primedbe.
**** AD 2.20 Lokalni propisi na aerodromu
Detaljni opis propisa koji važe za korišćenje aerodroma, uključujući prihvatanje letova za obuku, vazduhoplova koji nisu opremljeni radio-vezom, ultralakih vazduhoplova i sličnih, za manevrisanje na zemlji i parkiranje, isključujući postupke za letenje.
**** AD 2.21 Postupci za smanjenje buke
Detaljni opis postupaka za smanjenje buke uspostavljenih na aerodromu.
**** AD 2.22 Postupci za letenje
Detaljni opis uslova i postupaka za letenje, uključujući radarske i ADS-B postupke, uspostavljene na osnovu organizacije vazdušnog prostora na aerodromu.
Ako su uspostavljeni postupci pri smanjenoj vidljivosti na aerodromu, njihov detaljni opis, uključujući:
1) poletno-sletne staze i pridružena sredstva namenjena za korišćenje u postupcima pri smanjenoj vidljivosti;
2) definisane meteorološke uslove pod kojima se pokreću, koriste i prestaju postupci pri smanjenoj vidljivosti;
3) opis oznaka i svetlosnih oznaka koje se koriste u postupcima pri smanjenoj vidljivosti;
4) primedbe.
**** AD 2.23 Dodatne informacije
Dodatne informacije o aerodromu, kao što su naznaka o koncentraciji ptica na aerodromu, zajedno sa naznakom o značajnim dnevnim kretanjima između odmorišta i zona za hranjenje, u meri u kojoj je to izvodljivo.
**** AD 2.24 Karte koje se odnose na aerodrom
Karte se uključuju po sledećem redosledu:
1) Aerodromska/helidromska karta - ICAO;
2) Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO;
3) Karta taksiranja vazduhoplova - ICAO;
4) Karta prepreka aerodroma - ICAO tip A;
5) Elektronska karta terena i prepreka aerodroma - ICAO;
6) Karta terena za precizno prilaženje - ICAO;
7) Karta oblasti - ICAO (za rute za odlazak i tranzitne rute);
8) Karta standardnih instrumentalnih odlazaka - ICAO;
9) Karta oblasti - ICAO;
10) Karta standardnih instrumentalnih dolazaka - ICAO;
11) Karta minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO;
12) Karta za instrumentalno prilaženje - ICAO (za svaku poletno-sletnu stazu i tip postupka);
13) Karta za vizuelno prilaženje - ICAO;
14) Koncentracija ptica u blizini aerodroma.
Ako se neka od karata ne izrađuje, naznaka o tome mora da bude data u GEN 3.2 Vazduhoplovne karte.
Napomena - Elektronska karta terena i prepreka aerodroma - ICAO na odgovarajućem elektronskom mediju može da se drži u džepu (pregradi) napravljenom na stranici AIP.
AD 3. HELIDROMI
Kada je na aerodromu obezbeđena površina za sletanje helikoptera, podaci o tome moraju da budu navedeni samo pod **** AD 2.16
Napomena - Umesto **** treba da stoji odgovarajući ICAO lokacijski indikator.
**** AD 3.1 Lokacijski indikator i ime helidroma
Zahtev se odnosi na ICAO lokacijski indikator dodeljen helidromu i ime helidroma. ICAO lokacijski indikator mora da bude integralni deo sistema obeležavanja svih podsekcija u sekciji AD 3.
**** AD 3.2 Geografski i administrativni podaci o helidromu
Geografski i administrativni podaci o helidromu, uključujući:
1) referentnu tačku helidroma (geografske koordinate u stepenima, minutama, sekundama i stotim delovima sekunde) i položaj na helidromu;
2) smer i rastojanje referentne tačke helidroma od centra grada ili mesta koje helidrom opslužuje;
3) nadmorsku visinu helidroma zaokruženu na najbliži metar ili stopu i referentnu temperaturu;
4) ako je primenjivo, undulaciju geoida na položaju na kome je izmerena nadmorska visina helidroma do najbližeg metra ili stope;
5) magnetsku deklinaciju zaokruženu na najbliži stepen, datum podatka i godišnju promenu;
6) naziv operatera helidroma, adresu, telefon, telefaks, elektronsku poštu, AFS adresu i internet adresu, ako postoji;
7) odobrene vrste saobraćaja na helidromu (IFR/VFR);
8) primedbe.
**** AD 3.3 Radno vreme
Detaljni opis radnog vremena za službe na helidromu, uključujući:
1) operatera helidroma;
2) carinsku i pasošku kontrolu;
3) zdravstvenu i sanitarnu službu;
4) AIS brifing biro;
5) ATS prijavni biro (ARO);
6) MET brifing biro;
7) usluge u vazdušnom saobraćaju;
8) snabdevanje gorivom;
9) opsluživanje;
10) obezbeđivanje;
11) odleđivanje;
12) primedbe.
**** AD 3.4 Službe i sredstva za opsluživanje
Detaljni opis službe i sredstava za opsluživanje dostupnih na helidromu, uključujući:
1) sredstva za opsluživanje robe;
2) vrste goriva/maziva;
3) sredstva za snabdevanje gorivom/kapacitet;
4) uređaje i sredstva za odleđivanje;
5) hangarski prostor za helikoptere u prolazu;
6) sredstva za popravku helikoptera u prolazu;
7) primedbe.
**** AD 3.5 Pogodnosti za putnike
Pogodnosti za putnike dostupne na helidromu, u vidu kratkog opisa ili reference na druge izvore informacija (npr. internet stranica), uključujući:
1) hotel/hotele na ili u blizini helidroma;
2) restoran/restorane na ili u blizini helidroma;
3) mogućnosti prevoza;
4) medicinske usluge;
5) banke ili pošte na ili u blizini helidroma;
6) turističke agencije;
7) primedbe.
**** AD 3.6 Spasilačko-vatrogasna služba
Detaljni opis spasilačko-vatrogasnih usluga i opreme koja je na raspolaganju na helidromu, uključujući:
1) vatrogasnu kategoriju helidroma;
2) opremu za spasavanje;
3) mogućnost uklanjanja oštećenog helikoptera;
4) primedbe.
**** AD 3.7 Sezonska upotrebljivost - čišćenje
Detaljni opis opreme i operativnih prioriteta uspostavljenih za čišćenje helidromskih površina za kretanje, uključujući:
1) vrstu opreme za čišćenje;
2) prioritete za čišćenje;
3) primedbe.
**** AD 3.8 Pristanišne platforme, rulne staze i mesta provere položaja
Detalji koji se tiču fizičkih karakteristika pristanišne platforme, rulnih staza i lokacija/pozicija označenih tačaka provere, uključujući:
1) oznaku, površinu i nosivost pristanišne platforme, parking pozicija za helikoptere;
2) oznaku, širinu i površinu helikopterskih rulnih staza na zemlji;
3) širinu i oznaku helikopterskih vazdušnih rulnih staza;
4) lokaciju i nadmorsku visinu za tačke provere visinometra (ACL) zaokružene na najbliži metar ili stopu;
5) poziciju tačke provere VOR;
6) poziciju tačke provere inerecijalnog navigacionog sistema (INS) u stepenima, minutama, sekundama i stotim delovima sekunde;
7) primedbe.
Ako su tačke provere prikazane na helidromskoj karti, ovde mora da stoji naznaka o tome.
**** AD 3.9 Oznake i markeri
Kratak opis oznaka i markera površina za završno prilaženje i poletanje i rulnih staza, uključujući:
1) oznake zona završnog prilaza i poletanja;
2) oznake rulnih staza, markere vazdušnih rulnih staza i markere vazdušnih tranzitnih ruta;
3) primedbe.
**** AD 3.10 Helidromske prepreke
Detaljni opis prepreka, uključujući:
1) identifikaciju ili oznaku prepreke;
2) tip prepreke;
3) poziciju prepreke, predstavljenu geografskim koordinatama u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde;
4) nadmorsku visinu i relativnu visinu prepreke zaokružene na najbliži metar ili stopu;
5) oznaku prepreke i vrstu i boju svetala kojima je označena (ako postoje);
6) prema potrebi, naznaku da li je lista prepreka dostupna u elektronskoj formi i referencu na GEN 3.1.6;
7) NIL naznaku, ako nema prepreka.
**** AD 3.11 Meteorološke informacije
Detaljan opis meteoroloških informacija koje se pružaju na helidromu i naznaku koji meteorološki biro je nadležan za nabrojane usluge, uključujući:
1) naziv MET biroa;
2) radno vreme i, po potrebi, nadležni MET biro van tog vremena;
3) biro odgovoran za pripremu TAF, periode važenja i interval izdavanja prognoza;
4) dostupnost trend prognoze i interval izdavanja;
5) informaciju o tome kako su brifing/konsultacije dostupne;
6) vrstu dokumentacije koja je dostupna i jezike koji se koriste u dokumentaciji za let;
7) karte i druge informacije koje se prikazuju ili pružaju za brifing/konsultacije;
8) dopunsku opremu dostupnu za obezbeđivanje informacija o meteorološkim uslovima, npr. vremenski radar ili prijemnik za satelitske slike;
9) ATS jedinicu/jedinice kojima se dostavljaju meteorološke informacije;
10) dodatne informacije (ograničenje usluga i sl.).
**** AD 3.12 Podaci o helidromu
Detaljan opis dimenzija helidroma i pridružene informacije, uključujući:
1) tip helidroma - površinski, helidrom na izdignutom objektu ili helidrom na platformi;
2) dimenzije zone prizemljenja i uzleta (TLOF) zaokružene na najbliži metar ili stopu;
3) smer zone završnog prilaza i poletanja (FATO) u odnosu na pravi (geografski) sever zaokružen na stoti deo stepena;
4) dimenzije FATO zaokružene na najbliži metar ili stopu i tip površine;
5) površinu i nosivost TLOF;
6) geografske koordinate u stepenima, minutama, sekundama i stotim delovima sekunde i, ako je primenjivo, undulaciju geoida geometrijskog centra TLOF ili svakog praga FATO, zaokruženu na najbližih pola metra ili stope;
7) nagib TLOF i FATO i nadmorsku visinu:
- za neprecizne prilaze, zaokruženu na najbliži metar ili stopu; i
- za precizne prilaze, zaokruženu na najbližih pola metra ili stope;
8) dimenzije zone bezbednosti;
9) dimenzije helikopterskog pretpolja zaokružene na najbliži metar ili stopu;
10) postojanje sektora bez prepreka;
11) primedbe.
**** AD 3.13 Deklarisane dužine
Detaljan opis deklarisanih dužina zaokruženih na najbliži metar ili stopu kada je značajno za helidrom, uključujući:
1) raspoloživu dužinu za poletanje i, ako je primenjivo, alternativne redukovane deklarisane dužine;
2) raspoloživu dužinu za prekinuto poletanje;
3) raspoloživu dužinu za sletanje;
4) primedbe, uključujuću polaznu ili ulaznu tačku od koje počinju alternativne redukovane deklarisane dužine.
**** AD 3.14 Prilazna i FATO svetla
Detaljan opis prilaznih svetala i FATO svetala, uključujući:
1) vrstu, dužinu i intenzitet sistema prilaznih svetala;
2) vrstu vizuelnog sistema pokazivača nagiba prilaza (VASIS);
3) karakteristike i lokaciju svetala FATO oblasti;
4) karakteristike i lokaciju svetala ciljne tačke za sletanje;
5) karakteristike i lokaciju sistema TLOF svetala;
6) primedbe.
**** AD 3.15 Ostale svetlosne oznake, rezervno napajanje
Opis drugih svetlosnih oznaka i rezervnog napajanja, uključujući:
1) lokaciju, karakteristike i radno vreme helidromskih farova;
2) lokaciju i svetlosne oznake pokazivača smera vetra;
3) ivična svetla rulnih staza i svetla ose rulnih staza;
4) rezervno napajanje, uključujući vreme uključivanja;
5) primedbe.
**** AD 3.16 Vazdušni prostor u kome se pružaju ATS usluge
Detaljni opis vazdušnog prostora u kome se pružaju ATS usluge uspostavljene na helidromu, uključujući:
1) oznaku i geografske koordinate horizontalnih granica vazdušnog prostora u stepenima, minutama i sekundama;
2) vertikalne granice;
3) klasifikaciju vazdušnog prostora;
4) pozivni znak i jezik/jezike na kojima ATS jedinica pruža usluge;
5) prelaznu apsolutnu visinu;
6) radno vreme;
7) primedbe.
**** AD 3.17 Sredstva za komunikaciju u pružanju ATS usluga
Detaljni opis sredstava za komunikaciju u pružanju ATS usluga uspostavljenih na helidromu, uključujući:
1) oznaku službe;
2) pozivni znak;
3) frekvenciju (frekvencije);
4) radno vreme;
5) primedbe.
**** AD 3.18 Radio-navigacioni i uređaji za sletanje
Detaljni opis radio-navigacionih i uređaja za sletanje vezanih za instrumentalno prilaženje i postupke u završnoj kontrolisanoj oblasti (TMA) helidroma, uključujući:
1) vrstu uređaja, magnetsku deklinaciju zaokruženu na najbliži stepen, prema potrebi, i vrstu podržanih operacija za ILS/MLS, osnovni GNSS, SBAS i GBAS;
2) identifikaciju, ako je potrebna;
3) frekvenciju (frekvencije), prema potrebi;
4) radno vreme, prema potrebi;
5) geografske koordinate pozicije predajne antene u stepenima, minutama, sekundama i desetim delovima sekunde, prema potrebi;
6) nadmorsku visinu predajne antene DME i DME/P zaokruženu na najbliži metar ili najbližu stopu;
7) primedbe.
Ako se isti uređaj koristi na ruti i na helidromu, opis mora da bude dat i u odeljku ENR 4. Ako zemaljski sistem za poboljšanje signala (GBAS) opslužuje više od jednog helidroma, opis sistema mora da se obezbedi u okviru svakog helidroma. Ako operater uređaja nije pružalac usluga komunikacije, navigacije i nadzora kojeg je odredila Vlada, ime operatera uređaja mora da bude naznačeno u koloni primedbe. Oblast pokrivanja mora da bude navedena u koloni primedbe.
**** AD 3.19 Lokalni propisi na helidromu
Detaljni opis propisa koji važe za korišćenje helidroma, uključujući prihvatanje letova za obuku, vazduhoplova koji nisu opremljeni radio-vezom, ultralakih vazduhoplova i sličnih, za manevrisanje na zemlji i parkiranje, isključujući postupke za letenje.
**** AD 3.20 Postupci za smanjenje buke
Detaljni opis postupaka za smanjenje buke uspostavljenih na helidromu.
**** AD 3.21 Postupci za letenje
Detaljni opis uslova i postupaka za letenje, uključujući radarske i ADS-B postupke, uspostavljenih na osnovu organizacije vazdušnog prostora na helidromu.
Ako su uspostavljeni, detaljni opis postupaka pri smanjenoj vidljivosti na helidromu, uključujući:
1) površine zone prizemljenja i uzleta (TLOF) i pridruženu opremu namenjenu za korišćenje u postupcima pri smanjenoj vidljivosti;
2) definisane meteorološke uslove pod kojima se pokreću, koriste i prestaju postupci pri smanjenoj vidljivosti;
3) opis oznaka i svetlosnih oznaka koje se koriste u postupcima pri smanjenoj vidljivosti;
4) primedbe.
**** AD 3.22 Dodatne informacije
Dodatne informacije o helidromu, kao što su naznaka o koncentraciji ptica na helidromu, zajedno sa naznakom o značajnim dnevnim kretanjima između odmorišta i zona za hranjenje, u meri u kojoj je to izvodljivo.
**** AD 3.23 Karte koje se odnose na helidrom
Karte se uključuju po sledećem redosledu:
1) Aerodromska/helidromska karta - ICAO;
2) Karta oblasti - ICAO (za rute za odlazak i tranzitne rute);
3) Karta standardnih instrumentalnih odlazaka - ICAO;
4) Karta oblasti - ICAO (za rute za dolazak i tranzitne rute);
5) Karta standardnih instrumentalnih dolazaka - ICAO;
6) Karta minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO;
7) Karta za instrumentalno prilaženje - ICAO (za svaki tip postupka);
8) Karta za vizuelno prilaženje - ICAO;
9) Koncentracija ptica u blizini helidroma.
Ako se neka od karata ne izrađuje, naznaka o tome mora da bude data u GEN 3.2, Vazduhoplovne karte.
SNOWTAM OBRAZAC
Uputstvo za popunjavanje SNOWTAM obrasca
1. Opšte
(a) Kada se izveštava o više od jedne poletno-sletne staze, potrebno je ponoviti tačke od B do P (uključujući i P).
(b) One tačke za koje nema informacija potpuno se izostavljaju.
(c) Koriste se metričke jedinice, a merna jedinica se ne navodi.
(d) Maksimalna važnost SNOWTAM je 24 časa. Novi SNOWTAM se mora objaviti uvek kad ima značajnih promena. Sledeće promene stanja RWY smatraju se značajnim:
1) izmene koeficijenta trenja kočenja za oko 0,05;
2) izmene debljine naslage veće od sledećih veličina: 20 mm za suv sneg, 10 mm za mokar sneg, 3 mm za lapavicu;
3) izmene raspoložive dužine ili širine RWY za 10% i više;
4) bilo koja izmena vrste ili površinskog opsega atmosferskog taloga koja zahteva izmenu u tačkama F ili TSNOWTAM obrasca;
5) bilo koja izmena visine ili rastojanja kritičnih naslaga snega od ose RWY, kada takve naslage postoje sa jedne ili obe strane RWY;
6) izmena uočljivosti svetala RWY zbog zaklonjenosti svetiljki;
7) bilo koje drugo poznato značajno stanje, shodno iskustvu i lokalnim uslovima.
(e) Skraćeno zaglavlje "TTAAiiii CCCC MMYYGGgg (BBB) " uvedeno je da bi se omogućila automatska obrada SNOWTAM poruka u računarskim bazama podataka.
Objašnjenje ovih simbola je:
TT = oznaka za SNOWTAM = SW;
AA = geografska oznaka države, npr. LF = Francuska, EG = Velika Britanija (videti Lokacijske indikatore (ICAO Dokument broj 7910), Deo 2, Indeks nacionalnih slova za lokacijske indikatore);
iiii = četvorocifreni serijski broj SNOWTAM;
CCCC = četvoroslovni lokacijski indikator aerodroma na koji se SNOWTAM odnosi (videti Lokacijske indikatore (ICAO Dokument broj 7910) );
MMYYGGgg = datum/vreme osmatranja/merenja, gde je:
MM = mesec, npr. januar = 01, decembar = 12
YY = dan u mesecu
GGgg = vreme izraženo u časovima (GG) i minutama (gg) UTC;
(BBB) = alternativna grupa za: Korekciju SNOWTAM poruke prethodno upućene sa istim serijskim brojem = COR
Napomena 1 - Zagrade kod (BBB) se koriste da označe da je ova grupa alternativna.
Napomena 2 - Kada se izveštava o više od jedne poletno-sletne staze i kada su individualni datumi/vremena osmatranja/merenja navedeni ponavljanjem tačke B, poslednji datum/vreme osmatranja/merenja se unosi u skraćeni naslov (MMYYGGgg).
Primer: Skraćeno zaglavlje SNOWTAM br. 149 iz Ciriha, merenje/osmatranje od 7. novembra u 0620 UTC:
SWLS0149 LSZH 11070620
Napomena - Grupe informacija se razdvajaju razmakom kao što je prikazano iznad.
(f) Tekst "SNOWTAM" u SNOWTAM formatu i serijski broj SNOWTAM prikazan četvorocifrenom grupom se razdvajaju razmakom. Primer: SNOWTAM 0124.
(g) U svrhu čitljivosti SNOWTAM poruke ubacuje se prazna linija posle serijskog broja SNOWTAM, posle tačke A, posle poslednje tačke koja se odnosi na poletno-sletnu stazu (npr. tačka P) i posle tačke S.
2. Tačka A - Lokacijski indikator aerodroma (četvoroslovni lokacijski indikator).
3. Tačka B - Osmocifrena datumsko/vremenska grupa - daje se vreme osmatranja kao mesec, dan, čas i minut u UTC; ova tačka uvek mora da bude popunjena.
4. Tačka C - Niža brojna oznaka RWY.
5. Tačka D - Dužina očišćene RWY u metrima, ako je manja od objavljene dužine (videti tačku T koja se odnosi na neočišćeni deo RWY).
6. Tačka E - Širina očišćene RWY u metrima, ako je manja od objavljene širine; ako očišćeni deo nije simetričan u odnosu na osu RWY, staviti (bez razmaka) oznaku "L" ili "R" posmatrano od praga sa nižom brojnom oznakom RWY.
7. Tačka F - Naslage po čitavoj dužini RWY na način koji je dat u SNOWTAM obrascu. Odgovarajuće kombinacije ovih brojeva mogu da se koriste da se naznači variranje stanja duž segmenata RWY. Ako na istom delu RWY ima više od jedne naslage, o njima se izveštava redosledom od vrha (najbliže nebu) do dna (najbliže poletno-sletnoj stazi). Smetovi debljine naslaga većih od prosečnih ili druge značajne karakteristike naslaga mogu se objaviti pod tačkom T otvorenim tekstom. Vrednosti za svaku trećinu poletno-sletne staze se razdvajaju kosom crtom (/) bez razmaka između vrednosti naslaga i kose crte. Na primer: 47/47/47.
Napomena - Definicije različitih vrsta snega date su na kraju ovog priloga.
8. Tačka G - Srednja debljina naslage u milimetrima za svaku trećinu ukupne dužine RWY, ili "XX" ako ne može da se izmeri ili operativno nije značajno; procenu izvršiti do 20 mm tačnosti za suv sneg, 10 mm za mokar sneg i 3 mm za lapavicu. Vrednosti za svaku trećinu poletno-sletne staze se razdvajaju kosom crtom (/) bez razmaka između vrednosti naslaga i kose crte. Na primer: 20/20/20.
9. Tačka H - Procenjeno površinsko trenje na svakoj trećini poletno-sletne staze (jedna cifra) redosledom od praga sa nižom brojnom oznakom RWY.
Uređaji za merenje trenja mogu da se koriste kao deo ukupne procene površine poletno-sletne staze. Mogu da se primene postupci za procenu površine poletno-sletne staze koji koriste informacije od uređaja za merenje trenja ili na osnovu izveštaja o kvantitativnim vrednostima. U takvim situacijama ovi postupci se objavljuju u AIP i o njima se izveštava u tački T SNOWTAM formata. Vrednosti za svaku trećinu poletno-sletne staze se razdvajaju kosom crtom (/) bez razmaka između vrednosti površinskog trenja i kose crte. Na primer: 5/5/5.
10. Tačka J - Kritične bankine snega.
Ako ih ima, uneti visinu u centimetrima i rastojanje od ivice RWY u metrima iza koje sledi (bez razmaka) leva ("L") ili desna ("R") strana ili obe strane ("LR"), posmatrano od praga sa nižom brojnom oznakom RWY.
11. Tačka K - Ako su svetla RWY zaklonjena, uneti "YES" iza koga sledi (bez razmaka) leva "L" ili desna "R" ili oboje "LR" posmatrano od praga sa nižom brojnom oznakom RWY.
12. Tačka L - Ako predstoji čišćenje, uneti dužinu i širinu RWY koja će biti očišćena ili "TOTAL" ako će cela RWY biti očišćena.
13. Tačka M - Uneti očekivano vreme završetka čišćenja u UTC.
14. Tačka N - Kod (ili kombinacija kodova) iz tačke F može se koristiti da bi se opisali uslovi na rulnoj stazi; uneti "NO" ako nijedna rulna staza koja opslužuje RWY nije u upotrebi.
15. Tačka P - Ako su naslage snega više od 60 cm upisati "YES" sa bočnim odstojanjem (koje se odnosi na rastojanje između naslaga snega u metrima).
16. Tačka R - Kodom (ili kombinacijom kodova) iz tačke F može se opisati stanje na platformi; uneti "NO" ako je platforma neupotrebljiva.
17. Tačka S - Uneti predviđeno vreme sledećeg osmatranja/merenja u UTC.
18. Tačka T - Opisati otvorenim tekstom svako značajno operativno obaveštenje, s tim što se za RWY uvek upisuje neočišćena dužina (tačka D) i opseg pokrivenosti (tačka F), i to za svaku trećinu RWY (odnosno za neočišćene trećine) u skladu sa sledećom skalom:
Neočišćena dužina deset procenata - ako je 10% ili manje površine poletno-sletne staze neočišćeno.
Neočišćena dužina 25 procenata - ako je 11-25% površine poletno-sletne staze neočišćeno.
Neočišćena dužina 50 procenata - ako je 26-50% površine poletno-sletne staze neočišćeno.
Neočišćena dužina 100 procenata - ako je 51-100% površine poletno-sletne staze neočišćeno.
Primer popunjenog SNOWTAM obrasca
GG EHAMZQZX EDDFZQZX EKCHZQZX
070645 LSZHYNYX
SWLS0149 LSZH 11070700
(SNOWTAM 0149
A) LSZH
B) 11070620 C) 02 D). .. P)
B) 11070600 C) 09 D). .. P)
B) 11070700 C) 12 D). .. P)
R) NO S) 11070920
T) DEICING
Napomena - Videti Priručnik za usluge vazduhoplovnog informisanja (Dokument 8126) za dodatne primere SNOWTAM koji podrazumevaju različite uslove poletno-sletne staze.
Definicije različitih vrsta snega
Lapavica je voda zasićena snegom koja se raspljuskuje unaokolo pri gaženju; zapreminska masa: 0,5 do 0,8.
Napomena - Sjedinjavanje leda, snega i/ili vodenog sloja može, naročito kada pada kiša, kiša i sneg, ili sneg formirati supstance sa zapreminskom masom koja prelazi 0,8. Takve supstance zbog visoke zasićenosti vodom imaće više transparentan izgled nego mutan i pri višim zapreminskim masama lako će se razlikovati od lapavice.
Sneg (na zemlji).
(a) Suv sneg je sneg koji se može oduvati i koji se raspada posle pokušaja stvaranja snežne grudve; zapreminska masa iznosi do, ali ne uključuje 0,35.
(b) Vlažan sneg je sneg koji se sjedinjuje kad se stegne rukama i od kog može da se stvori snežna grudva; zapreminska masa iznosi 0,35 do ali ne uključuje 0,5.
(c) Zbijen sneg je sneg koji je sabijen u čvrstu masu koja se ne može više sabijati i menjati oblik, a koja se lomi u komade pri podizanju; zapreminska masa iznosi 0,5 i više.
INFORMACIJE PREDVIĐENE ZA OBJAVLJIVANJE KROZ AIRAC
1. Uspostavljanje, ukidanje i unapred predviđene značajne promene (uključujući i probne operacije) koje se odnose na:
1.1 Granice (horizontalne i vertikalne), propise i postupke primenjive na:
(a) oblasti informisanja vazduhoplova u letu (FIR);
(b) kontrolisane oblasti;
(c) kontrolisane zone;
(d) savetodavne oblasti;
(e) ATS rute;
(f) stalne opasne, zabranjene i uslovno zabranjene zone (uključujući vrstu i periode aktivnosti, kada su poznati) i ADIZ;
(g) stalne oblasti ili rute ili njihove delove na kojima postoji mogućnost presretanja.
1.2 Pozicije, frekvencije, pozivne znake, poznate neregularnosti i periode održavanja radio-navigacionih uređaja i sredstava komunikacije i nadzora.
1.3 Postupke čekanja i prilaženja, postupke dolazaka i odlazaka, postupke za smanjenje buke i druge bitne ATS postupke.
1.4 Prelazne nivoe, prelazne apsolutne visine i minimalne sektorske apsolutne visine.
1.5 Meteorološke uređaje (uključujući emisije) i postupke.
1.6 Poletno-sletne staze i produžetke za zaustavljanje.
1.7 Rulne staze i platforme.
1.8 Aerodromske operativne postupke na tlu (uključujući postupke pri smanjenoj vidljivosti).
1.9 Prilazna svetla i svetla poletno-sletne staze.
1.10 Aerodromske operativne minimume, ako ih objavi država.
2. Uspostavljanje, ukidanje i unapred predviđene značajne promene koje se odnose na:
2.1 Pozicije, visine i osvetljenost navigacionih prepreka.
2.2 Radno vreme: aerodroma, sredstava i službi.
2.3 Carinu, pasošku i zdravstvenu službu.
2.4 Privremene opasne, zabranjene i uslovno zabranjene zone i opasnosti po vazdušnu plovidbu, vojne vežbe i grupno letenje vazduhoplova.
2.5 Privremene oblasti ili rute ili njihove delove gde postoji mogućnost presretanja.
3. Uspostavljanje i unapred predviđene značajne promene koje se odnose na:
3.1 Nove aerodrome namenjene obavljanju međunarodnog IFR saobraćaja.
3.2 Nove poletno-sletne staze namenjene obavljanju IFR saobraćaja na međunarodnim aerodromima.
3.3 Izradu i strukturu mreže ruta vazdušnog saobraćaja.
3.4 Izradu i strukturu skupa postupaka u završnoj kontrolisanoj oblasti (TMA), uključujući promenu smerova postupaka usled promene magnetske deklinacije.
3.5 Okolnosti navedene u Delu 1, ako je njima zahvaćena čitava teritorija države ili bilo koji njen značajan deo ili ako se zahteva koordinacija između susednih država.
UNAPRED DEFINISANI SISTEM DISTRIBUCIJE ZA NOTAM
1. Unapred definisani sistem distribucije obezbeđuje da se NOTAM (uključujući SNOWTAM) upute preko AFS mreže direktno ka određenim adresama koje je odredila država koja prima informacije, dok se istovremeno upućuju međunarodnom NOTAM birou u svrhu provere i kontrole.
2. Adresni indikatori za te određene adrese se formiraju na sledeći način:
1) Prvo i drugo slovo:
Prva dva slova lokacijskog indikatora za AFS komunikacioni centar koji je povezan sa NOTAM biroom države koja prima informacije.
2) Treće i četvrto slovo:
Slova "ZZ" koja označavaju zahtev za specijalnu distribuciju.
3) Peto slovo:
Peto slovo označava da li se radi o NOTAM (slovo "N") ili SNOWTAM (slovo "S").
4) Šesto i sedmo slovo:
Šesto i sedmo slovo, svako izabrano između slova engleske abecede od A do Z, označavaju nacionalnu ili međunarodnu listu distribucije koja se koristi od strane AFS centra koji prima informacije.
Napomena - Peto, šesto i sedmo slovo zamenjuju troslovnu oznaku "YNY" koja u normalnom sistemu distribucije označava međunarodni NOTAM biro.
5) Osmo slovo:
Na osmo mesto se stavlja slovo "X" da popuni osmocifreni adresni indikator.
3. Države treba da informišu države od kojih primaju NOTAM o tome koje šesto i sedmo slovo se koriste u raznim okolnostima da bi se obezbedilo pravilno usmeravanje informacija.
NOTAM OBRAZAC
Uputstvo za popunjavanje NOTAM obrasca
1. Opšte
Kvalifikatori (Q linija) i svi identifikatori (tačke A) -G) ) se prenose, zajedno sa zatvorenim zagradama, kao što je prikazano na obrascu, osim ako su prazne.
2. Numerisanje NOTAM
Svakom NOTAM se dodeljuje serija koja se sastoji od slova i četvorocifrenog broja, kose crte i dvocifrenog broja koji predstavlja godinu (npr. A0023/03). Svaka serija će započeti brojem 0001 na dan 1. januar.
3. Kvalifikatori (Q linija)
Q linija je podeljena na osam polja koja su odvojena kosim crtama. Svako polje treba da bude popunjeno. Definicija polja je sledeća:
1) FIR
(a) Ako se informacija nalazi geografski unutar jednog FIR, upisuje se ICAO lokacijski indikator tog FIR. Kada se aerodrom nalazi u okviru FIR druge države, polje Q) treba da sadrži kod za taj FIR (npr. Q) LFRR/…A) EGJJ);
ili,
ako se informacija odnosi na više od jednog FIR, u polje FIR se upisuju prva dva slova ICAO lokacijskog indikatora države koja objavljuje NOTAM, a zatim se upisuje "XX" (lokacijski indikator odgovarajućeg UIR se ne koristi). ICAO lokacijski indikatori FIR na koje se informacija odnosi se nabrajaju u polju A) ili se navodi oznaka države ili nevladine agencije koja je odgovorna za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi u više od jedne države.
(b) Ako se NOTAM odnosi na FIR više država, upisuju se prva dva slova ICAO lokacijskog indikatora države koja objavljuje NOTAM, a zatim se upisuje "XX". U tom slučaju se u polju A) navode lokacijski indikatori svih zahvaćenih FIR, ili oznaka države ili nevladine agencije koja je odgovorna za pružanje usluga u vazdušnoj plovidbi u više od jedne države.
2) NOTAM kod
Sve NOTAM kodne grupe sadrže ukupno pet slova, od kojih je prvo slovo uvek Q. Drugo i treće slovo određuju predmet NOTAM, a četvrto i peto status ili stanje predmeta o kom se izveštava. Dvoslovni kodovi za predmet i stanje predmeta su oni koji su sadržani u PANS-ABC (ICAO Dokument broj 8400). Za kombinacije drugog i trećeg i četvrtog i petog slova se koriste kriterijumi za selekciju NOTAM navedeni u ICAO Dokumentu broj 8126 (Priručnik za usluge vazduhoplovnog informisanja), ili se upisuje jedna od sledećih kombinacija, po potrebi:
(a) Ako predmet nije sadržan u listi NOTAM kodova (ICAO Dokument broj 8400) ili u kriterijumima za selekciju NOTAM (ICAO Dokument broj 8126), upisuju se slova "XX" kao drugo i treće slovo NOTAM koda (npr. QXXAK);
(b) Ako stanje predmeta nije sadržano u listi NOTAM kodova (ICAO Dokument broj 8400) ili u kriterijumima za selekciju NOTAM (ICAO Dokument broj 8126), upisuju se slova "XX" kao četvrto i peto slovo NOTAM koda (npr. QFAXX);
(c) Kada se NOTAM koji sadrži informacije od operativnog značaja objavljuje u skladu sa Delom drugim, glava III. i Prilogom 4. ovog pravilnika i kada se koristi za najavu postojanja AIRAC AIP amandmana ili dodatka, upisuju se slova "TT" kao četvrto i peto slovo koda;
(d) Kada se objavljuje NOTAM koji sadrži kontrolnu listu NOTAM, upisuju se slova "QKKKK" kao drugo, treće, četvrto i peto slovo;
(e) Za poništenje NOTAM se koriste sledeće kombinacije četvrtog i petog slova NOTAM koda:
AK: uspostavljen normalni rad
AL: u funkciji (ili ponovo u funkciji), u skladu sa prethodno objavljenim ograničenjima/uslovima
AO: u funkciji
CC: završeno
CN: otkazano
HV: rad završen
XX: otvoren tekst
Napomena 1 - Pošto se Q - - AO = u funkciji koristi za poništavanje NOTAM, za NOTAM kojim se obaveštava o novoj opremi ili usluzi se koristi sledeće četvrto i peto slovo: Q - - CS = instalirano.
Napomena 2 - Q - - CN = otkazano se koristi za otkazivanje planiranih aktivnosti, kao što su navigaciona upozorenja, a Q - - HV = rad završen se koristi da se otkaže rad koji je u toku.
3) Saobraćaj (TRAFFIC)
I = IFR
V = VFR
K = NOTAM je kontrolna lista
Napomena - Zavisno od predmeta i sadržaja NOTAM, polje TRAFFIC može da sadrži kombinovane kvalifikatore. Uputstva koja se odnose na kombinovanje kvalifikatora polja TRAFFIC sa predmetima i stanjima predmeta u skladu sa kriterijuma za selekciju NOTAM su sadržana u ICAO Dokumentu broj 8126.
4) Namena (PURPOSE)
N = NOTAM selektovan za hitan prikaz članovima letačke posade
B = NOTAM od operativnog značaja selektovan za unošenje u PIB
O = NOTAM se odnosi na letačke operacije
M = ostali NOTAM; nisu predmet brifinga, ali se mogu dobiti na zahtev
K = NOTAM je kontrolna lista
Napomena - Zavisno od predmeta i sadržaja NOTAM, polje PURPOSE može da sadrži kombinovane kvalifikatore BO ili NBO. Uputstva koja se odnose na kombinovanje kvalifikatora polja PURPOSE sa predmetima i stanjima predmeta u skladu sa zbirnim kvalifikatorima NOTAM su sadržana u ICAO Dokumentu broj 8126.
5) Delokrug (SCOPE)
A = aerodrom
E = rutne informacije
W = navigaciona upozorenja
K = NOTAM je kontrolna lista
Napomena - Zavisno od predmeta i sadržaja NOTAM, polje SCOPE može da sadrži kombinovane kvalifikatore. Uputstva koja se odnose na kombinovanje kvalifikatora polja SCOPE sa predmetima i stanjima predmeta u skladu sa kriterijumima za selekciju NOTAM su sadržana u ICAO Dokumentu broj 8126. Ako je predmet kvalifikovan kao AE, aerodromski lokacijski indikator mora biti naveden u tački A).
6) i 7) Donja/gornja granica (LOWER/UPPER)
Donja i gornja granica se isključivo izražavaju u nivoima leta (FL) i predstavljaju stvarne vertikalne granice oblasti na koju se odnose bez dodavanja zaštitnog sloja. U slučaju navigacionih upozorenja i ograničavanja u korišćenju vazdušnog prostora, unesene vrednosti moraju biti u skladu sa podacima unetim u polja F) i G). Ako predmet NOTAM ne sadrži specifične informacije o visini, unosi se "000" za donju granicu i "999" za gornju granicu.
8) Koordinate, poluprečnik (COORDINATES, RADIUS)
Geografska širina i dužina zaokružene na jednu minutu, kao i trocifreni broj koji izražava poluprečnik uticaja u NM (npr. 4700N01140E043). Koordinate približno predstavljaju centar kruga čiji poluprečnik obuhvata celokupnu oblast pod uticajem, a ako se NOTAM odnosi na ceo FIR/UIR ili više od jednog FIR/UIR, za poluprečnik se unose cifre "999".
4. Polje A)
Unosi se lokacijski indikator, koji se nalazi u ICAO Dokumentu broj 7910, aerodroma ili FIR u kom se nalaze sredstvo, vazdušni prostor ili stanje o kom se izveštava. Po potrebi se može navesti više od jednog FIR/UIR. Ako ne postoji ICAO lokacijski indikator, unose se nacionalna slova iz ICAO Dokumenta broj 7910, Deo 2, i slova "XX", a u polje E) se unosi naziv otvorenim tekstom.
Ako se informacija tiče GNSS, unosi se odgovarajući ICAO lokacijski indikator dodeljen GNSS elementu ili zajednički lokacijski indikator dodeljen svim elementima GNSS (izuzev GBAS).
Napomena - U slučaju GNSS, lokacijski indikator može biti korišćen da se identifikuje prekid rada GNSS elementa (npr. KNMH za prekid rada GPS satelita).
5. Polje B)
Za datumsko-vremensku grupu koristi se desetocifrena grupa koja sadrži godinu, mesec, dan, sate i minute u UTC. Ovaj podatak predstavlja datum i vreme kada NOTAMN stupa na snagu. Za NOTAMR i NOTAMC, datumsko-vremenska grupa se poklapa sa stvarni datumom i vremenom objavljivanja NOTAM. Početak dana se označava sa "0000".
6. Polje C)
Izuzimajući NOTAMC, unosi se datumsko-vremenska grupa (desetocifrena grupa koja sadrži godinu, mesec, dan, sate i minute u UTC) koja predstavlja vreme do kada traje informacija, osim ako je informacija trajne prirode, kada se unosi skraćenica "PERM". Kraj dana se označava sa "2359" (odnosno ne koristi se "2400"). Ako je neizvesno vreme trajanja informacije, unosi se približno vreme trajanja za kojim sledi skraćenica "EST". Svaki NOTAM koji sadrži "EST" mora biti poništen ili zamenjen pre isteka vremena naznačenog u polju C).
7. Polje D)
Ako je opasnost, operativni status ili stanje sredstva o kome se izveštava aktivno u skladu sa određenim rasporedom vremena i datuma navedenih u poljima B) i C), te informacije se unose u polje D). Ako je polje D) duže od 200 karaktera, treba razmotriti mogućnost objavljivanja informacija u dva uzastopna NOTAM.
Napomena - Uputstva o harmonizovanoj definiciji sadržaja polja D) su sadržana u ICAO Dokumentu broj 8126.
8. Polje E)
Koristi se dekodirani NOTAM kod, dopunjen po potrebi ICAO skraćenicama, indikatorima, identifikatorima, oznakama, pozivnim znacima, frekvencijama, ciframa i otvorenim tekstom. Kada je NOTAM namenjen međunarodnoj distribuciji, otvoreni tekst se unosi na engleskom jeziku. Ova stavka mora biti jasna i koncizna da bi bila pogodna za unošenje u PIB. Za NOTAMC se mora navesti referenca na predmet i stanje, kako bi se omogućila provera verodostojnosti.
9. Polja F) i G)
Ova polja se uobičajeno odnose na navigaciona upozorenja ili ograničenja u korišćenju vazdušnog prostora i obično se prenose u PIB. Unose se gornja i donja granica aktivnosti ili ograničenja, jasno naznačujući samo jednu jedinicu mere i referentni datum. Skraćenice GND ili SFC se koriste u polju F) da označe tlo, odnosno površinu, redom. Skraćenica UNL se koristi u stavci G) kao oznaka za neograničeno.
Napomena - Za primere NOTAM videti ICAO Dokument broj 8126 i PANS-ABC (ICAO Dokument broj 8400).
KLASIFIKACIJA REZOLUCIJE OBJAVLJIVANJA I INTEGRITETA VAZDUHOPLOVNIH PODATAKA
Tabela A6-1. Geografska širina i dužina
Geografska širina i dužina |
Rezolucija objavljivanja |
Klasifikacija integriteta |
Granične tačke FIR |
1 sec |
rutinsko |
Granične tačke P, R, D zona |
1 sec |
bitno |
Granične tačke CTA/CTR |
1 sec |
bitno |
Rutna navigaciona sredstva, tačke ukrštanja, putne tačke, tačke na poziciji čekanja i STAR/SID tačke |
1/10 sec |
bitno |
Prepreke u oblasti 1 (cela teritorija države) |
1 sec |
rutinsko |
Referentna tačka aerodroma/helidroma |
1/100 sec |
rutinsko |
Navigaciona sredstva na aerodromu/helidromu |
1/100 sec |
bitno |
Prepreke u oblasti 3 |
1/10 sec |
bitno |
Prepreke u oblasti 2 |
1/10 sec |
bitno |
Tačke završnog prilaženja i ostale bitne tačke koje čine postupak instrumentalnog prilaženja |
1/10 sec |
bitno |
Pragovi RWY |
1/100 sec |
kritično |
Kraj RWY |
1/100 sec |
kritično |
Pozicije za čekanje za izlazak na RWY |
1/100 sec |
kritično |
Tačke na osi TWY/liniji vodilji ka parkingu |
1/100 sec |
bitno |
Linija za označavanje ukrštanja sa TWY |
1/100 sec |
bitno |
Linija vođenja ka izlazu |
1/100 sec |
bitno |
Tačke na parking poziciji/tačke provere INS |
1/100 sec |
rutinsko |
Geometrijski centar praga TLOF ili FATO, helidromi |
1/100 sec |
kritično |
Granice platforme (poligon) |
1/10 sec |
rutinsko |
Platforma za odleđivanje (poligon) |
1/10 sec |
rutinsko |
Napomena - Videti Prilog 7. za grafičku ilustraciju površi za prikupljanje podataka o preprekama i kriterijume koji se koriste za identifikaciju prepreka u definisanim oblastima.
Tabela A6-2. Nadmorska/apsolutna/relativna visina
Nadmorska/apsolutna/relativna visina |
Rezolucija objavljivanja |
Klasifikacija integriteta |
Nadmorska visina aerodroma/helidroma |
1 m ili 1 ft |
bitno |
WGS-84 undulacija geoida na poziciji u kojoj je izmerena nadmorska visina aerodroma/helidroma |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Prag RWY ili FATO, neprecizno prilaženje |
1 m ili 1 ft |
bitno |
WGS-84 undulacija geoida na pragu RWY ili FATO, geometrijskom centru TLOF, neprecizno prilaženje |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Prag RWY ili FATO, precizno prilaženje |
0,1 m ili 0,1 ft |
kritično |
WGS-84 undulacija geoida na pragu RWY ili FATO, geometrijskom centru TLOF, precizno prilaženje |
0,1 m ili 0,1 ft |
kritično |
Visina preleta praga (visina referentnog datuma), precizno prilaženje |
0,1 m ili 0,1 ft |
kritično |
Prepreke u oblasti 2 |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Prepreke u oblasti 3 |
0,1 m ili 0,1 ft |
bitno |
Prepreke u oblasti 1 (cela teritorija države) |
1 m ili 1 ft |
rutinsko |
DME/P |
1 m ili 1 ft |
bitno |
DME |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Minimalne apsolutne visine |
50 m ili 100 ft |
rutinsko |
Apsolutna/relativna visina nadvišavanja prepreka (OCA/H) |
kao u PANS-OPS |
bitno |
Apsolutna visina postupka za instrumentalno prilaženje |
kao u PANS-OPS |
bitno |
Referentna tačka GBAS |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Tačka preleta helidroma, PinS prilazi |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Napomena - Videti Prilog 7. za grafičku ilustraciju površi za prikupljanje podataka o preprekama i kriterijume koji se koriste za identifikaciju prepreka u definisanim oblastima.
Tabela A6-3. Deklinacija i magnetska deklinacija
Deklinacija/magnetska deklinacija |
Rezolucija objavljivanja |
Klasifikacija integriteta |
Deklinacija stanice VHF navigacionog sredstva koja se koristi za tehničko podešavanje |
1 stepen |
bitno |
Magnetska deklinacija NDB navigacionog sredstva |
1 stepen |
rutinsko |
Magnetska deklinacija aerodroma/helidroma |
1 stepen |
bitno |
Magnetska deklinacija antene ILS lokalajzera |
1 stepen |
bitno |
Magnetska deklinacija antene MLS azimuta |
1 stepen |
bitno |
Tabela A6-4. Smer
Smer |
Rezolucija objavljivanja |
Klasifikacija integriteta |
Segmenti vazdušnih puteva |
1 stepen |
rutinsko |
Smer koji se koristi za formiranje rutnih i tačaka u završnoj kontrolisanoj oblasti (TMA) |
1 stepen |
rutinsko |
Segmenti ruta za dolazak/odlazak u završnoj kontrolisanoj oblasti (TMA) |
1 stepen |
rutinsko |
Smer koji se koristi za formiranje tačaka u postupcima instrumentalnog prilaženja |
1/100 |
bitno |
Usmerenje ILS lokalajzera (pravo) |
1/100 |
bitno |
Usmerenje nultog azimuta MLS (pravo) |
1/100 |
bitno |
Smer RWY i FATO (pravi) |
1/100 |
rutinsko |
Tabela A6-5. Dužina/rastojanje/dimenzije
Dužina/rastojanje/dimenzije |
Rezolucija objavljivanja |
Klasifikacija integriteta |
Dužina segmenta vazdušnog puta |
1/10 km ili |
rutinsko |
Rastojanje koje se koristi za formiranje rutnih tačaka |
1/10 km ili |
rutinsko |
Dužina segmenata ruta za dolazak/odlazak u završnoj kontrolisanoj oblasti (TMA) |
1/100 km ili |
bitno |
Rastojanje koje se koristi za formiranje tačaka u završnoj kontrolisanoj oblasti (TMA) i postupku instrumentalnog prilaženja |
1/100 km ili |
bitno |
Dužine RWY i FATO, dimenzije TLOF |
1 m ili 1 ft |
kritično |
Širina RWY |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Rastojanje (od kraja poletno-sletne staze) do izmeštenog praga |
1 m ili 1 ft |
rutinsko |
Dužina i širina pretpolja |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Dužina i širina produžetka za zaustavljanje |
1 m ili 1 ft |
kritično |
Raspoloživa dužina za sletanje |
1 m ili 1 ft |
kritično |
Raspoloživa dužina zaleta |
1 m ili 1 ft |
kritično |
Raspoloživa dužina za poletanje |
1 m ili 1 ft |
kritično |
Raspoloživa dužina za ubrzavanje i zaustavljanje vazduhoplova |
1 m ili 1 ft |
kritično |
Širina pojasa poletno-sletne staze |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Širina rulne staze |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Širina pojasa rulne staze |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Udaljenost antene ILS lokalajzera od kraja RWY |
1 m ili 1 ft |
rutinsko |
Udaljenost antene putanje poniranja ILS od praga duž ose |
1 m ili 1 ft |
rutinsko |
Udaljenost ILS markera od praga |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Udaljenost antene ILS DME od praga duž ose |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Udaljenost antene azimuta MLS od kraja RWY |
1 m ili 1 ft |
rutinsko |
Udaljenost antene nadmorske visine MLS od praga duž ose |
1 m ili 1 ft |
rutinsko |
Udaljenost antene MLS DME/P od praga duž ose |
1 m ili 1 ft |
bitno |
Tabela A6-6. Nagib i ugao
Vrsta nagiba/ugla |
Rezolucija objavljivanja |
Klasifikacija integriteta |
Nagib poniranja u nepreciznom završnom prilaženju |
0,1 procenat |
kritično |
Ugao poniranja u završnom prilaženju (neprecizno prilaženje ili prilaženje sa vertikalnim vođenjem) |
0,1 stepen |
kritično |
Putanja poniranja u završnom prilaženju/mesni ugao |
0,1 stepen |
kritično |
ZAHTEVI ZA PODATKE O TERENU I PREPREKAMA
Slika A7-1. Površi za prikupljanje podataka o terenu - Oblast 1 i Oblast 2
1. U okviru područja pokrivenog poluprečnikom od 10 km u odnosu na ARP, podaci o terenu moraju biti u skladu sa numeričkim zahtevima za Oblast 2.
2. U oblasti između 10 km i granice TMA ili poluprečnika 45 km (šta god da je manje), podaci o terenu koji prodire horizontalnu ravan od 120 m iznad najniže nadmorske visine poletno-sletne staze moraju biti u skladu sa numeričkim zahtevima za Oblast 2.
3. U oblasti između 10 km i granice TMA ili poluprečnika 45 km (šta god da je manje), podaci o terenu koji ne prodire horizontalnu ravan od 120 m iznad najniže nadmorske visine poletno-sletne staze moraju biti u skladu sa numeričkim zahtevima za Oblast 1.
4. U onim delovima Oblasti 2 gde je letenje zabranjeno, zbog veoma visokog terena ili drugih lokalnih ograničenja i/ili propisa, podaci o terenu moraju biti u skladu sa numeričkim zahtevima za Oblast 1.
Napomena - Numerički zahtevi za podatke o terenu za Oblasti 1 i 2 su navedeni u tabeli A7-1.
Slika A7-2. Površi za prikupljanje podataka o preprekama - Oblast 1 i Oblast 2
1. Podaci o preprekama se prikupljaju i beleže u skladu sa numeričkim zahtevima za Oblast 2 navedenim u tabeli A7-2:
a) Oblast 2a: pravougaoni prostor oko poletno-sletne staze koji se sastoji od osnovne staze i pretpolja, ako postoji. Površ za prikupljanje podataka o preprekama za Oblast 2a ima visinu od 3 m iznad najbliže nadmorske visine poletno-sletne staze, mereno duž ose poletno-sletne staze, a za delove koji se odnose na pretpolje, ako postoji, na nadmorskoj visini najbližeg kraja poletno-sletne staze;
b) Oblast 2b: prostor koji se proteže od kraja Oblasti 2a u pravcu odlaska, dužine 10 km, koji se širi pod uglom od 15% na svaku stranu. Površ za prikupljanje prepreka za Oblast 2b ima nagib od 1,2% počev od kraja Oblasti 2a na nadmorskoj visini kraja poletno-sletne staze u smeru odlaska, u dužini od 10 km i sa uglom širenja od 15% na svaku stranu; Prepreke čija visina iznosi manje od 3 m iznad tla ne moraju da se prikupljaju;
c) Oblast 2c: prostor koji se proteže izvan Oblasti 2a i 2b na udaljenosti ne većoj od 10 km od granice Oblasti 2a. Površ za prikupljanje prepreka za Oblast 2c ima nagib od 1,2% počev od kraja Oblasti 2a i 2b do udaljenosti od ne više od 10 km od granice Oblasti 2a. Početna visina površi Oblasti 2c je jednaka nadmorskoj visini tačke u Oblasti 2a u kojoj ona počinje; Prepreke čija visina iznosi manje od 15 m iznad tla ne moraju da se prikupljaju;
d) Oblast 2d: prostor izvan Oblasti 2a, 2b i 2c do udaljenosti od 45 km u odnosu na aerodromsku referentnu tačku ili granicu postojećeg TMA, šta god da je najbliže. Površ za prikupljanje prepreka za Oblast 2d ima visinu od 100 m iznad tla.
2. U onim delovima Oblasti 2 gde je letenje zabranjeno zbog veoma visokog terena ili drugih lokalnih ograničenja i/ili propisa, podaci o preprekama se prikupljaju i beleže u skladu sa zahtevima za Oblast 1.
3. Podaci o svakoj prepreci u Oblasti 1 čija visina iznad tla iznosi 100 m ili više se moraju prikupljati i beležiti u bazu podataka, u skladu sa numeričkim zahtevima za Oblast 1 navedenim u tabeli A7-2.
Slika A7-3. Površ za prikupljanje podataka o terenu i preprekama - Oblast 3
1. Površ za prikupljanje podataka o terenu i preprekama se prostire pola metra (0,5 m) iznad horizontalne ravni koja prolazi kroz najbližu tačku aerodromskih površina za kretanje vazduhoplova.
2. Podaci o terenu i preprekama u Oblasti 3 moraju biti u skladu sa numeričkim zahtevima navedenim u tabeli A7-1 i tabeli A7-2, redom.
Slika A7-4. Površ za prikupljanje podataka o terenu i preprekama - Oblast 4
Podaci o terenu i preprekama u Oblasti 4 moraju biti u skladu sa numeričkim zahtevima navedenim u tabeli A7-1 i A7-2 redom.
Napomena - Oblast 4 može biti proširena u skladu sa 10.1.2.
Tabela A7-1. Numerički zahtevi za podatke o terenu
Oblast 1 |
Oblast 2 |
Oblast 3 |
Oblast 4 |
|
Gustina tačaka |
3 ugaone sekunde (oko 90 m) |
1 ugaona sekunda (oko 30 m) |
0,6 ugaone sekunde (oko 20 m) |
0,3 ugaone sekunde (oko 9 m) |
Vertikalna tačnost |
30 m |
3 m |
0,5 m |
1 m |
Vertikalna rezolucija |
1 m |
0,1 m |
0,01 m |
0,1 m |
Horizontalna tačnost |
50 m |
5 m |
0,5 m |
2,5 m |
Nivo poverenja |
90% |
90% |
90% |
90% |
Klasifikacija integriteta |
rutinski |
bitni |
bitni |
bitni |
Period ažuriranja |
po potrebi |
po potrebi |
po potrebi |
po potrebi |
Tabela A7-2. Numerički zahtevi za podatke o preprekama
Oblast 1 |
Oblast 2 |
Oblast 3 |
Oblast 4 |
|
Vertikalna tačnost |
30 m |
3 m |
0,5 m |
1 m |
Vertikalna rezolucija |
1 m |
0,1 m |
0,01 m |
0,1 m |
Horizontalna tačnost |
50 m |
5 m |
0,5 m |
2,5 m |
Nivo poverenja |
90% |
90% |
90% |
90% |
Klasifikacija integriteta |
rutinski |
bitni |
bitni |
bitni |
Period ažuriranja |
po potrebi |
po potrebi |
po potrebi |
po potrebi |
Tabela A7-3. Atributi terena
Atributi terena |
Obavezno/Opciono |
Oblast pokrivanja |
Obavezno |
Izvor podataka |
Obavezno |
Oznaka izvora podataka |
Obavezno |
Metod prikupljanja podataka |
Obavezno |
Gustina tačaka |
Obavezno |
Horizontalni referentni sistem |
Obavezno |
Horizontalna rezolucija |
Obavezno |
Horizontalna tačnost |
Obavezno |
Nivo poverenja (horizontalno) |
Obavezno |
Horizontalna pozicija |
Obavezno |
Nadmorska visina |
Obavezno |
Referenca za nadmorsku visinu |
Obavezno |
Visinski referentni sistem |
Obavezno |
Vertikalna rezolucija |
Obavezno |
Vertikalna tačnost |
Obavezno |
Nivo poverenja (vertikalno) |
Obavezno |
Vrsta površine tla |
Opciono |
Zabeležena površina |
Obavezno |
Nivo prodiranja |
Obavezno |
Poznate varijacije |
Obavezno |
Integritet |
Obavezno |
Datum i vreme |
Obavezno |
Korišćene jedinice |
Obavezno |
Tabela A7-4. Atributi prepreka
Atributi prepreka |
Obavezno/Opciono |
Oblast pokrivanja |
Obavezno |
Izvor podataka |
Obavezno |
Oznaka izvora podataka |
Obavezno |
Identifikacija prepreke |
Obavezno |
Horizontalna tačnost |
Obavezno |
Nivo poverenja (horizontalno) |
Obavezno |
Horizontalna pozicija |
Obavezno |
Horizontalna rezolucija |
Obavezno |
Horizontalni opseg |
Obavezno |
Horizontalni referentni sistem |
Obavezno |
Nadmorska visina |
Obavezno |
Visina |
Opciono |
Vertikalna tačnost |
Obavezno |
Nivo poverenja |
Obavezno |
Nivo poverenja (vertikalno) |
Obavezno |
Referenca za nadmorsku visinu |
Obavezno |
Vertikalna rezolucija |
Obavezno |
Visinski referentni sistem |
Obavezno |
Vrsta prepreke |
Obavezno |
Tip geometrijskog objekta |
Obavezno |
Integritet |
Obavezno |
Datum i vreme |
Obavezno |
Korišćene jedinice |
Obavezno |
Operacije |
Opciono |
Važenje |
Opciono |
Osvetljenje |
Obavezno |
Oznake |
Obavezno |
IZVORI PODATAKA ZA INTEGRISANI VAZDUHOPLOVNI INFORMATIVNI PAKET
U tabeli su dati izvori podataka za elemente Integrisanog vazduhoplovnog informativnog paketa: AIP, amandmane na AIP, dodatke na AIP i NOTAM.
Sekcija AIP |
Vrsta podataka |
Izvor podataka |
Uloga DCV |
Napomena |
1. deo |
OPŠTE (GEN) |
|||
GEN 0 |
|
KL |
Informisanje |
|
GEN 1 |
DOMAĆI PROPISI I ZAHTEVI |
|||
GEN 1.1 |
Nadležni organi |
DCV |
Izvor |
|
GEN 1.2 |
Dolazak, tranzit i odlazak vazduhoplova |
DCV |
Izvor |
|
GEN 1.3 |
Dolazak, tranzit i odlazak putnika i posade |
DCV |
Izvor |
|
1. Carinski zahtevi |
MC |
Posrednik |
||
2. Imigracioni zahtevi |
MUP |
Posrednik |
||
3. Zahtevi zdravstvene kontrole |
MZ |
Posrednik |
||
GEN 1.4 |
Dolazak, tranzit i odlazak robe |
DCV |
Izvor |
|
1. Carinski zahtevi u pogledu robe i drugih predmeta |
MC |
Posrednik |
||
2. Zahtevi fitosanitarne i veterinarske kontrole |
MP |
Posrednik |
||
3. Zahtevi u pogledu prevoza opasnog tereta, oružja i municije |
DCV |
Izvor |
||
GEN 1.5 |
Instrumenti, oprema, isprave i knjige vazduhoplova |
DCV |
Izvor |
|
GEN 1.6 |
Zbirka nacionalnih propisa i međunarodnih sporazuma i konvencija |
DCV |
Izvor |
|
GEN 1.7 |
Odstupanja od ICAO standarda, preporučene prakse i postupaka |
DCV |
Izvor |
|
GEN 2 |
TABELE I KODOVI |
|||
GEN 2.1 |
Merni sistem, oznake vazduhoplova, praznici |
|||
1. Merne jedinice |
DMDM |
Posrednik |
||
2. Vremenski referentni sistem |
DCV |
Izvor |
||
3. Horizontalni referentni sistem |
DCV |
Izvor |
||
4. Vertikalni referentni sistem |
DCV |
Izvor |
||
5. Oznake državne pripadnosti i oznake registracije vazduhoplova |
DCV |
Izvor |
||
6. Državni praznici |
DCV |
Izvor |
||
GEN 2.2 |
Skraćenice koje se koriste u AIS publikacijama |
DCV |
Izvor |
|
GEN 2.3 |
Kartografski simboli |
KL |
Informisanje |
|
GEN 2.4 |
Lokacijski indikatori |
DCV |
Izvor |
Iz ICAO Dok. 7910 |
GEN 2.5 |
Spisak radio-navigacionih uređaja |
KL |
Informisanje |
|
GEN 2.6 |
Pretvaranje mernih jedinica |
KL |
Informisanje |
|
GEN 2.7 |
Izlazi i zalazi Sunca |
MF |
||
GEN 3 |
USLUGE |
|||
GEN 3.1 |
Vazduhoplovno informisanje (tačke 1-5) |
DCV/KL |
Izvor/Informisanje |
DCV i KL se usaglašavaju oko teksta u ovoj sekciji |
6. Podaci o terenu i preprekama u elektronskom obliku |
RGZ |
Posrednik |
||
GEN 3.2 |
Vazduhoplovne karte |
DCV/KL |
Izvor/Informisanje |
DCV i KL se usaglašavaju oko teksta u ovoj sekciji |
GEN 3.3 |
Usluge u vazdušnom saobraćaju |
DCV/KL |
Izvor/Informisanje |
DCV i KL se usaglašavaju oko teksta u ovoj sekciji |
GEN 3.4 |
Veze |
DCV/KL |
Izvor/Informisanje |
DCV i KL se usaglašavaju oko teksta u ovoj sekciji |
GEN 3.5 |
Meteorološke usluge |
DCV/KL |
Izvor/Informisanje |
DCV i KL se usaglašavaju oko teksta u ovoj sekciji |
GEN 3.6 |
Traganje i spasavanje |
DCV |
Izvor |
|
GEN 4 |
AERODROMSKE/HELIDROMSKE NAKNADE I NAKNADE ZA USLUGE U VAZDUŠNOJ PLOVIDBI |
|||
GEN 4.1 |
Aerodromske/helidromske naknade |
DCV |
Izvor |
|
GEN 4.2 |
Naknada za usluge u vazdušnoj plovidbi |
DCV |
Izvor |
|
2. deo |
VAZDUŠNI PROSTOR (ENR) |
|||
ENR 1 |
OPŠTA PRAVILA I POSTUPCI |
|||
ENR 1.1 |
Opšta pravila |
DCV |
Izvor |
|
ENR 1.2 |
Pravila vizuelnog letenja |
DCV |
Izvor |
|
ENR 1.3 |
Pravila instrumentalnog letenja |
DCV |
Izvor |
|
ENR 1.4 |
Opis i klasifikacija vazdušnog prostora u kome se pružaju ATS usluge |
DCV |
Izvor |
|
ENR 1.5 |
Postupci čekanja, prilaženja i odlaska |
DCV |
Izvor |
|
ENR 1.6 |
Usluge i postupci nadzora |
DCV |
Izvor |
DCV: regulatorni deo, norme, standardi; KL: pozicije radara i njihove tehničke karakteristike |
ENR 1.7 |
Postupci podešavanja visinomera |
DCV |
Izvor |
|
ENR 1.8 |
Regionalni dopunski postupci |
DCV |
Izvor |
|
ENR 1.9 |
Upravljanje protokom vazdušnog saobraćaja i upravljanje vazdušnim prostorom |
DCV/KL |
Izvor/Informisanje |
DCV i KL se usaglašavaju oko teksta u ovoj sekciji |
ENR 1.10 |
Planiranje letova |
DCV/KL |
Izvor/Informisanje |
DCV i KL se usaglašavaju oko teksta u ovoj sekciji |
ENR 1.11 |
Adresiranje poruka planova leta |
KL |
Informisanje |
|
ENR 1.12 |
Presretanje civilnih vazduhoplova |
DCV |
Izvor |
|
ENR 1.13 |
Otmica vazduhoplova |
DCV |
Izvor |
|
ENR 1.14 |
Nezgode u vazdušnom saobraćaju |
DCV |
Izvor |
|
ENR 2 |
VAZDUŠNI PROSTOR U KOME SE PRUŽAJU ATS USLUGE |
|||
ENR 2.1 |
FIR, UIR, TMA i CTA |
DCV |
Izvor |
DCV: jezik na kome se pruža usluga i primedbe |
ENR 2.2 |
Drugi regulisani vazdušni prostor |
DCV |
Izvor |
|
ENR 3 |
RUTE U VAZDUŠNOM SAOBRAĆAJU (ATS RUTE) |
|||
ENR 3.1 |
Donje ATS rute |
KL |
Informisanje |
|
ENR 3.2 |
Gornje ATS rute |
KL |
Informisanje |
|
ENR 3.3 |
Rute prostorne navigacije |
KL |
Informisanje |
|
ENR 3.4 |
Helikopterske rute |
KL |
Informisanje |
|
ENR 3.5 |
Ostale rute |
KL |
Informisanje |
|
ENR 3.6 |
Čekanje na ruti |
KL |
Informisanje |
|
ENR 4 |
RADIO-NAVIGACIONI UREĐAJI/SISTEMI |
|||
ENR 4.1 |
Rutni radio-navigacioni uređaji/sistemi |
KL |
Informisanje |
|
ENR 4.2 |
Specijalni navigacioni sistemi |
KL |
Informisanje |
|
ENR 4.3 |
Globalni navigaciono-satelitski sistem (GNSS) |
KL |
Informisanje |
Izvor podataka za GNSS RAIM NOTAM je EUROCONTROL |
ENR 4.4 |
Kodne oznake značajnih tačaka |
KL |
Informisanje |
|
ENR 4.5 |
Rutna vazduhoplovna zemaljska svetla |
DCV |
Izvor |
|
ENR 5 |
NAVIGACIONA UPOZORENJA |
|||
ENR 5.1 |
Zabranjene, uslovno zabranjene i opasne zone |
MO |
Informisanje |
|
ENR 5.2 |
Zone za vojne vežbe i obuku i zona identifikacije za potrebe vazdušne odbrane (ADIZ) |
MO |
Posrednik |
NOTAM: KL |
ENR 5.3 |
Ostale opasne aktivnosti i druge potencijalne opasnosti |
DCV |
Izvor |
NOTAM: KL |
ENR 5.4 |
Rutne navigacione prepreke |
DCV |
Izvor |
|
ENR 5.5 |
Vazduhoplovne sportske i rekreativne aktivnosti |
DCV |
Izvor |
NOTAM: KL |
ENR 5.6 |
Kretanje ptica i oblasti sa osetljivom faunom |
MP |
Posrednik |
|
ENR 6 |
KARTE VAZDUŠNIH PUTEVA |
KL |
Informisanje |
|
AD 1 |
AERODROMI/HELIDROMI - UVOD |
|||
AD 1.1 |
Raspoloživost i uslovi za korišćenje aerodroma/helidroma |
DCV |
Izvor |
|
AD 1.2 |
Spasilačko-vatrogasna služba i plan čišćenja snega |
DCV |
Izvor |
|
AD 1.3 |
Pregled aerodroma i helidroma |
KL |
Informisanje |
|
AD 1.4 |
Grupisanje aerodroma/helidroma |
KL |
Informisanje |
|
AD 1.5 |
Status sertifikacije aerodroma |
DCV |
Izvor |
|
AD 2 |
AERODROMI |
|||
AD 2.1 |
Lokacijski indikator i naziv aerodroma |
DCV |
Izvor |
Iz ICAO Dok. 7910 |
AD 2.2 |
Geografski i administrativni podaci o aerodromu |
AD |
Informisanje |
Proverava AIS |
AD 2.3 |
Radno vreme |
AD, KL, DCV |
Informisanje, Izvor |
|
AD 2.4 |
Službe i sredstva za opsluživanje |
AD |
Informisanje |
|
AD 2.5 |
Pogodnosti za putnike |
AD |
Informisanje |
|
AD 2.6 |
Spasilačko-vatrogasna služba |
AD |
Saglasnost |
DCV: vatrogasna kategorija aerodroma |
AD 2.7 |
Sezonska upotrebljivost - čišćenje |
AD |
Informisanje |
|
AD 2.8 |
Pristanišne platforme, rulne staze i mesta provere položaja |
AD |
Saglasnost |
|
AD 2.9 |
Sistem za vođenje i kontrolu kretanja i dnevne oznake |
AD |
Saglasnost |
|
AD 2.10 |
Aerodromske prepreke |
DCV |
Izvor |
|
AD 2.11 |
Meteorološke informacije |
KL |
Informisanje |
|
AD 2.12 |
Fizičke karakteristike poletno-sletne staze |
AD |
Saglasnost |
Proverava AIS |
AD 2.13 |
Deklarisane dužine |
AD |
Saglasnost |
Proverava AIS |
AD 2.14 |
Prilazna i svetla poletno-sletne staze |
AD |
Saglasnost |
|
AD 2.15 |
Ostale svetlosne oznake, rezervno napajanje |
AD, KL |
Saglasnost |
|
AD 2.16 |
Površine za sletanje helikoptera |
AD |
Saglasnost |
Proverava AIS |
AD 2.17 |
Vazdušni prostor u kome se pružaju ATS usluge |
KL |
Saglasnost |
|
AD 2.18 |
Sredstva za komunikaciju u pružanju ATS usluga |
KL |
Informisanje |
|
AD 2.19 |
Radio-navigacioni i uređaji za sletanje |
KL |
Informisanje |
|
AD 2.20 |
Lokalni saobraćajni propisi |
AD, KL, DCV |
Informisanje, Izvor |
|
AD 2.21 |
Postupci za smanjenje buke |
DCV |
Izvor |
|
AD 2.22 |
Postupci za letenje |
DCV |
Izvor |
NOTAM: KL |
AD 2.23 |
Dodatne informacije |
AD, KL, DCV |
Informisanje, Izvor |
|
AD 2.24 |
Karte koje se odnose na aerodrom |
KL |
Informisanje |
AIS izrađuje one karte za koje ima dostupne podatke |
Aerodromska karta - ICAO |
AD |
Saglasnost |
||
Karta parkiranja/pristajanja vazduhoplova - ICAO |
AD |
Saglasnost |
||
Karta taksiranja vazduhoplova - ICAO; |
AD |
Saglasnost |
||
Karta prepreka aerodroma tip A - ICAO; |
DCV |
Izvor |
DCV: prepreke |
|
Karta terena za precizno prilaženje - ICAO; |
DCV |
Izvor |
DCV: prepreke |
|
Karta oblasti - ICAO (za rute za odlazak i tranzitne rute); |
KL |
Informisanje |
||
Karta standardnih instrumentalnih odlazaka (SID) - ICAO; |
KL |
Informisanje |
||
Karta oblasti - ICAO; |
KL |
Informisanje |
||
Karta standardnih instrumentalnih dolazaka (STAR) - ICAO; |
KL |
Informisanje |
||
Karta minimalnih radarskih apsolutnih visina - ICAO; |
KL |
Informisanje |
||
Karta za instrumentalno prilaženje (IAC) - ICAO (za svaku poletno-sletnu stazu i tip postupka); |
KL |
Informisanje |
||
Karta za vizuelno prilaženje (VAC) - ICAO; |
KL |
Informisanje |
||
Koncentracija ptica u blizini aerodroma. |
AD |
Informisanje |
||
AD 3 |
HELIDROMI |
/ |
/ |
Kolone u tabeli:
Sekcija AIP - deo Zbornika vazduhoplovnih informacija, referenca na Prilog 1. ovog pravilnika;
Vrsta podataka - naziv sekcije, odnosno predmet sekcije AIP;
Izvor podataka - vazduhoplovni subjekat, organ državne uprave, organizacija ili drugo lice koje pruža informacije za Zbornik vazduhoplovnih informacija, i to na sopstvenu inicijativu ili na zahtev pružaoca usluga u vazdušnoj plovidbi ili Direktorata civilnog vazduhoplovstva Republike Srbije;
Napomena - Izvor podataka koji inicira objavljivanje NOTAM je odgovoran za dostavljanje podataka koji rezultiraju produženjem ili ukidanjem tog NOTAM.
Uloga DCV u pogledu izvora podataka može da bude:
- Izvor - označava da je DCV izvor podataka;
- Posrednik - označava da DCV posreduje u razmeni podataka između izvora i AIS;
- Saglasnost - označava da podatke nije moguće objaviti bez saglasnosti DCV;
- Informisanje - označava da za objavljivanje podataka nije potrebna saglasnost DCV, već samo obaveštavanje o nameri objavljivanja.
Skraćenice:
AD - operater aerodroma za koji se objavljuju informacije u AIP;
AIS - pružalac usluga vazduhoplovnog informisanja;
DCV - Direktorat civilnog vazduhoplovsta Republike Srbije;
DMDM - Direkcija za mere i dragocene metale;
KL - Kontrola letenja Srbije i Crne Gore SMATSA d.o.o. Beograd, kao pružalac usluga u vazdušnoj plovidbi;
MC - ministarstvo nadležno za poslove carine;
MUP - ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove;
MO - ministarstvo nadležno za poslove odbrane;
MP - ministarstvo nadležno za poljoprivredu;
MZ - ministarstvo nadležno za poslove zdravlja;
MF - Matematički fakultet - Katedra za astronomiju;
RGZ - Republički geodetski zavod.