UPUTSTVO ZA SPROVOĐENJE POJEDINIH ODREDABA ODLUKE O ADEKVATNOSTI KAPITALA BANKE KOJE SE ODNOSE NA KAPITAL BANKE ("Sl. glasnik RS", br. 82/2017)

Uvodna odredba

1. Ovim uputstvom se, radi sprovođenja pojedinih odredaba Odluke o adekvatnosti kapitala banke (u daljem tekstu: Odluka), bliže propisuju:

- slučajevi neposrednog i posrednog finansiranja kupovine instrumenata kapitala i subordiniranih obaveza banke;

- iznos raspodele dobiti po osnovu instrumenata osnovnog akcijskog kapitala s pravom na isplatu uvećane dividende;

- preferencijalni tretman instrumenata osnovnog akcijskog kapitala u vezi s raspodelom dobiti;

- način izračunavanja projektovanog iznosa obaveza za dividende i drugih obaveza iz dobiti za koji se umanjuje iznos dobiti tekuće godine ili dobit iz prethodne godine;

- način utvrđivanja postojanja visokog stepena korelacije između vrednosti pokrivenih obveznica i vrednosti imovine banke;

- način obračuna pojedinih odbitnih stavki od kapitala;

- pojedini uslovi za uključivanje instrumenata kapitala i subordiniranih obaveza banke u obračun dodatnog osnovnog kapitala i dopunskog kapitala banke;

- otpis nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata dodatnog osnovnog kapitala po nastupanju aktivirajućeg događaja;

- način primene tržišnog indeksa koji je široko zastupljen.

Slučajevi neposrednog i posrednog finansiranja kupovine instrumenata kapitala i subordiniranih obaveza banke

2. Pod neposrednim finansiranjem kupovine instrumenata kapitala iz tačke 8. stav 1. odredba pod 2), tačke 23. stav 1. odredba pod 1) i tačke 28. stav 1. odredba pod 3) Odluke podrazumeva se odobravanje kredita ili drugi oblik finansiranja sticaoca vlasništva u banci koji ta sredstva koristi za kupovinu instrumenata kapitala te banke.

Pod neposrednim finansiranjem iz stava 1. ove tačke podrazumeva se i finansiranje za namenu koja nije kupovina instrumenata kapitala banke, ako banka finansira lice koje je povezano s bankom u smislu Zakona o bankama, osim ako banka može da dokaže sledeće:

- finansiranje je izvršeno pod sličnim uslovima kao finansiranje drugih lica;

- sposobnost lica povezanih s bankom da izmire obaveze prema banci po osnovu tog finansiranja ne zavisi od raspodela po osnovu instrumenata kapitala banke ili njihove prodaje.

Pod posrednim finansiranjem kupovine instrumenata kapitala banke iz tačke 8. stav 1. odredba pod 2), tačke 23. stav 1. odredba pod 1) i tačke 28. stav 1. odredba pod 3) Odluke podrazumevaju se naročito sledeći slučajevi:

- lice u kojem banka ima kontrolno učešće ili lice koje je zajedno s bankom uključeno u konsolidaciju za potrebe kontrole bankarske grupe na konsolidovanoj osnovi koju vrši Narodna banka Srbije ili u konsolidaciju u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo - finansira kupovinu ovih instrumenata pri njihovom izdavanju ili nakon toga;

- lice kojem je pružena zaštita u vidu garancije, kreditnih derivata ili na drugi način, tako da se kreditni rizik prenosi na banku ili na lice u kojem banka ima kontrolno učešće ili na lice koje je zajedno s bankom uključeno u konsolidaciju za potrebe kontrole bankarske grupe na konsolidovanoj osnovi koju vrši Narodna banka Srbije ili u konsolidaciju u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo - finansira kupovinu ovih instrumenata pri njihovom izdavanju ili nakon toga;

- banka finansira lice koje ta sredstva prenosi krajnjem sticaocu vlasništva u banci radi kupovine ovih instrumenata pri njihovom izdavanju ili nakon toga.

Pri utvrđivanju da li je banka posredno ili neposredno finansirala kupovinu instrumenata kapitala, iznos koji se razmatra umanjuje se za iznos ispravki vrednosti i rezervisanja za gubitke po vanbilansnim stavkama koji je dobijen procenom na pojedinačnoj osnovi.

Na subordinirane obaveze iz tačke 28. stav 1. Odluke shodno se primenjuju odredbe ove tačke.

Iznos raspodele dobiti po osnovu instrumenata osnovnog akcijskog kapitala s pravom na isplatu uvećane dividende

3. Iznos raspodele dobiti po osnovu instrumenata osnovnog akcijskog kapitala s pravom na isplatu uvećane dividende ne dovodi do nesrazmernog opterećenja kapitala banke u smislu tačke 8. stav 1. odredba pod 7), alineja treća, Odluke, ako su ispunjeni sledeći uslovi:

1) dividende su uvećane u odnosu na dividende koje se plaćaju na instrumente osnovnog akcijskog kapitala s pravom glasa i nije unapred određen njihov fiksni iznos;

2) uvećane dividende su predviđene unutrašnjim aktima ili odlukom o izdavanju instrumenata banke;

3) parametar uvećanja dividendi se ne može menjati;

4) na sve instrumente osnovnog akcijskog kapitala s pravom na isplatu uvećanih dividendi primenjuje se isti parametar uvećanja;

5) iznos raspodele ne prelazi 125% iznosa raspodele po osnovu jednog instrumenta osnovnog akcijskog kapitala s pravom glasa, odnosno izraženo kroz formulu:

l ≤ 1,25 * k

gde su:

k - iznos raspodele po osnovu jednog instrumenta osnovnog akcijskog kapitala bez prava na isplatu uvećane dividende,

l - iznos raspodele po osnovu jednog instrumenta osnovnog akcijskog kapitala s pravom na isplatu uvećane dividende;

6) ukupan iznos raspodele po osnovu svih instrumenata osnovnog akcijskog kapitala tokom godinu dana ne prelazi 105% iznosa dividendi koje bi bile isplaćene kada bi dividenda po osnovu instrumenata osnovnog akcijskog kapitala bez prava glasa bila jednaka dividendi po osnovu instrumenata osnovnog akcijskog kapitala s pravom glasa, odnosno izraženo kroz formulu koja se primenjuje na godišnjem nivou:

k * X + l * Y ≤ 1,05 * k * (X+Y)

gde su:

k - iznos raspodele po osnovu jednog instrumenta osnovnog akcijskog kapitala bez prava na isplatu uvećane dividende,

l - iznos raspodele po osnovu jednog instrumenta osnovnog akcijskog kapitala s pravom na isplatu uvećane dividende,

X - broj instrumenata osnovnog akcijskog kapitala s pravom glasa,

Y - broj instrumenata osnovnog akcijskog kapitala bez prava glasa.

Ako neki od uslova iz stava 1. odredbe 1)-5) ove tačke nije ispunjen, smatra se da iznos raspodele dobiti po osnovu svih instrumenata osnovnog akcijskog kapitala s pravom na uvećanu dividendu dovodi do nesrazmernog opterećenja kapitala banke.

Ako su ispunjeni uslovi iz stava 1. odredbe 1)-5) ove tačke, a nije ispunjen uslov iz stava 1. odredba pod 6) te tačke, smatra se da oni instrumenti osnovnog akcijskog kapitala s pravom na uvećanu dividendu koji prelaze gornju granicu iz odredbe pod 6) tog stava dovode do nesrazmernog opterećenja kapitala banke.

Preferencijalni tretman instrumenata osnovnog akcijskog kapitala u vezi s raspodelom dobiti

4. Pravo na isplatu u okviru raspodele dobiti po osnovu instrumenata osnovnog akcijskog kapitala u smislu tačke 8. stav 1. odredba pod 7), alineja prva, Odluke preferencijalno je u odnosu na pravo na isplatu po osnovu drugih instrumenata osnovnog akcijskog kapitala ako postoje razlike u iznosu isplate, osim ako su ispunjeni uslovi iz tačke 3. ovog uputstva.

Preferencijalni tretman instrumenata osnovnog akcijskog kapitala u vezi s redosledom isplate iz tačke 8. stav 1. odredba pod 7), alineja prva, Odluke postoji u odnosu na druge instrumente osnovnog akcijskog kapitala ako je ispunjen najmanje jedan od sledećih uslova:

- odluke o raspodeli dobiti donose se u različito vreme;

- isplate u okviru raspodele dobiti vrše se u različito vreme;

- postoji obaveza izdavaoca da izvrši isplate po osnovu jedne vrste instrumenata osnovnog akcijskog kapitala pre nego što izvrši isplate po osnovu druge vrste instrumenata osnovnog akcijskog kapitala;

- isplata se vrši po osnovu jedne vrste instrumenata osnovnog akcijskog kapitala, ali ne po osnovu druge vrste tih instrumenata.

Način izračunavanja projektovanog iznosa obaveza za dividende i drugih obaveza iz dobiti za koji se umanjuje iznos dobiti tekuće godine ili dobit iz prethodne godine

5. Projektovani iznos obaveza za dividende za koji se umanjuje dobit tekuće godine ili dobit iz prethodne godine u skladu sa tačkom 10. stav 3, alineja prva, Odluke utvrđuje se na sledeći način:

- ako je skupština banke donela odluku o raspodeli dobiti za dividende, banka je dužna da za raspodeljeni iznos umanji dobit iz prethodne godine;

- pre nego što skupština banke donese odluku o raspodeli dobiti za dividende, projektovani iznos obaveza za dividende za koji se umanjuje iznos dobiti tekuće godine ili dobiti iz prethodne godine dobija se množenjem iznosa dobiti iz tekuće godine ili dobiti iz prethodne godine stopom isplate dividendi, koja se određuje na osnovu politike dividendi koju je skupština banke odobrila za relevantan period.

Ako je politikom dividendi koju je odobrila skupština banke utvrdila raspon mogućih isplata dividendi, banka je dužna da pri umanjenju dobiti tekuće godine ili dobiti iz prethodne godine koristi gornju granicu tog raspona.

Ako banka nema politiku dividendi koju je odobrila skupština banke ili ako ta politika ne predstavlja dovoljan osnov za utvrđivanje projektovanog iznosa umanjenja dobiti tekuće godine ili dobiti iz prethodne godine - stopa isplata dividendi obračunava se kao veća od sledeće dve vrednosti:

- prosečna stopa isplata dividendi koja se utvrđuje za poslednje tri godine u kojima je banka ostvarila dobit koje su prethodile godini za koju se računa projektovani iznos obaveza za dividende iz tačke 10. stav 3, alineja prva, Odluke, a za koje je odluka o raspodeli dobiti isplatom dividende doneta do dana podnošenja zahteva za dobijanje prethodne saglasnosti Narodne banke Srbije za uključivanje dobiti u skladu s tačkom 10. stav 2. Odluke;

- stopa isplata dividendi u poslednjoj godini u kojoj je banka ostvarila dobit koja je prethodila godini za koju se računa projektovani iznos obaveza za dividende iz tačke 10. stav 3, alineja prva, Odluke, a za koju je odluka o raspodeli dobiti isplatom dividende doneta do dana podnošenja zahteva za dobijanje prethodne saglasnosti Narodne banke Srbije za uključivanje dobiti u skladu s tačkom 10. stav 2. Odluke.

Pri utvrđivanju projektovanog iznosa obaveza za dividende, banka je dužna da primeni regulatorna ograničenja za raspodelu dobiti, uključujući i ograničenja raspodele iz tačke 455. Odluke. Ako banka ne ispunjava zahtev za zaštitni kombinovani sloj, projektovani iznos obaveza za dividende utvrđuje se na osnovu plana očuvanja kapitala koji je odobrila Narodna banka Srbije u skladu s tačkom 458. Odluke.

Projektovani iznos dividendi koji će biti isplaćen u obliku koji ne smanjuje iznos osnovnog akcijskog kapitala, poput plaćanja u akcijama, ne odbija se od iznosa dobiti tekuće godine ili dobiti iz prethodne godine koji se uključuje u osnovni akcijski kapital banke.

Za projektovane iznose poreza na dobit i svih drugih obaveza iz dobiti koji nisu već evidentirani u bilansu uspeha banke, banka je dužna da umanji dobit perioda u kojem su te obaveze nastale, tako da svakom periodu bude pripisan iznos tih obaveza koji se odnosi na taj period. Događaji koji bi mogli uticati na raspodelu dobiti uzimaju se u obzir u celosti i bez odlaganja u periodu u kom su nastali, bez obzira na to da li su jednokratni ili trajniji.

Način utvrđivanja postojanja visokog stepena korelacije između vrednosti pokrivenih obveznica i vrednosti imovine banke

6. Visok stepen korelacije između vrednosti pokrivenih obveznica i vrednosti imovine banke u smislu tačke 12. stav 2. odredba pod 2) Odluke postoji ako su ispunjeni sledeći uslovi:

1) svaka promena fer vrednosti pokrivenih obveznica koje je izdala banka dovodi do promene fer vrednosti odnosne imovine tih obveznica u istom iznosu, pri čemu se fer vrednost utvrđuje u skladu sa MSFI/MRS;

2) moguće je u svakom trenutku otplatiti odnosne kredite obezbeđene hipotekama na nepokretnostima korišćenjem opcije otkupa pokrivenih obveznica koje je banka izdala radi finansiranja ovih kredita, po tržišnoj ili nominalnoj vrednosti;

3) fer vrednosti kredita obezbeđenih hipotekama na nepokretnostima i pokrivenih obveznica procenjuju se transparentno, pri čemu se u procenu fer vrednosti kredita obezbeđenih hipotekama na nepokretnostima uključuje fer vrednost opcije otkupa pokrivenih obveznica u smislu odredbe pod 2) ovog stava.

Visok stepen korelacije između vrednosti pokrivenih obveznica i vrednosti imovine banke u smislu stava 1. ove tačke ne postoji ako banka ostvaruje neto dobitak ili neto gubitak po osnovu promena fer vrednosti pokrivenih obveznica ili fer vrednosti odnosnog kredita obezbeđenih hipotekama na nepokretnostima sa ugrađenom opcijom otkupa.

Način obračuna pojedinih odbitnih stavki od kapitala

Značajno ulaganje banke u lice u finansijskom sektoru

7. Pri utvrđivanju da li postoji značajno ulaganje banke iz tačke 13. stav 4. odredba pod 1) Odluke, banka je dužna da utvrdi zbir iznosa direktnih ulaganja u instrumente osnovnog akcijskog kapitala tog lica i iznosa indirektnih ulaganja u te instrumente iz tačke 10. stav 2, alineje od treće do šeste, ovog uputstva.

Pri utvrđivanju da li postoji značajno ulaganje iz tačke 13. stav 4. odredba pod 2) Odluke, uzimaju se u obzir direktna, indirektna i sintetička ulaganja u instrumente osnovnog akcijskog kapitala tog lica.

Pri utvrđivanju da li postoji značajno ulaganje iz tačke 13. stav 4. odredba pod 3) Odluke, uzimaju se u obzir direktna, indirektna i sintetička ulaganja u instrumente osnovnog akcijskog kapitala tog lica.

Iznos poreza u vezi sa elementima osnovnog akcijskog kapitala koji se može predvideti u vreme obračuna kapitala

8. Ako banka u skladu s propisima u celosti priznaje tekuće i odložene poreske obaveze u vezi s transakcijama i događajima priznatim u bilansu stanja i/ili bilansu uspeha banke, smatra se da je iznos poreza u vezi sa elementima osnovnog akcijskog kapitala koji se može predvideti u vreme obračuna kapitala u skladu s tačkom 13. stav 1. odredba pod 12) Odluke već uzet u obzir.

Ako uslov iz stava 1. ove tačke nije ispunjen, banka je dužna da umanji iznos osnovnog akcijskog kapitala za procenjeni iznos tekućih ili odloženih poreskih obaveza koji još nije priznat u bilansu stanja i/ili bilansu uspeha banke, a koje se odnose na transakcije i događaje priznate u bilansu stanja ili bilansu uspeha. Procenjeni iznos odloženih poreskih obaveza ne može da bude umanjen za procenjeni iznos odloženih poreskih sredstava koja nisu priznata u bilansu stanja i bilansu uspeha banke.

Direktna, indirektna i sintetička ulaganja banke

9. Za potrebe obračuna odbitnih stavki iz tačke 13. stav 1. odredbe 7)-9), tačke 26. stav 1. odredbe 2)-4) i tačke 30. stav 1. odredbe 2)-4) Odluke, kada je lice u finansijskom sektoru banka, odnosno strana banka na koju se primenjuju propisi kojima se uređuje poslovanje banaka i nadzor nad tim poslovanjem usklađeni sa odgovarajućim propisima Evropske unije - ulaganja u instrumente kapitala tog lica odbijaju se od istog oblika kapitala u koji bi se ti instrumenti svrstali da ih je izdala sama banka.

Ulaganja u instrumente kapitala drugih lica u finansijskom sektoru odbijaju se od kapitala na sledeći način:

- kada se na ta lica primenjuju kapitalni zahtevi, a instrumenti kapitala tih lica ispunjavaju uslove da se iskazuju kao kapital i bez ograničenja se uključuju u oblik regulatornog kapitala najvišeg nivoa kvaliteta - odbijaju se od osnovnog akcijskog kapitala banke, pri čemu se ulaganja u instrumente kapitala koji ne ispunjavaju uslove za uključivanje u njihov regulatorni kapital ne odbijaju od regulatornog kapitala banke, već se uključuju u obračun rizične aktive;

- kada se na ta lica ne primenjuju kapitalni zahtevi, a instrumenti kapitala tih lica ispunjavaju uslove da se iskazuju kao kapital, nemaju utvrđen rok dospeća, prvi i u srazmerno najvećem učešću se koriste za pokriće gubitaka, nemaju preferencijalni i unapred definisani iznos isplata u okviru raspodela, a potraživanja vlasnika po osnovu tih instrumenata u slučaju stečaja ili likvidacije tog lica svrstavaju se u niži isplatni red u odnosu na sve ostale poverioce i vlasnike drugih instrumenata kapitala tog lica - odbijaju se od osnovnog akcijskog kapitala banke;

- ulaganja u instrumente kapitala nižeg kvaliteta koji služe za pokriće gubitaka u toku redovnog poslovanja i koji daju diskreciono pravo izdavaocu da odustane od raspodele po osnovu tih instrumenata - odbijaju se od dodatnog osnovnog kapitala banke, a kada je iznos ulaganja u te instrumente veći od iznosa dodatnog osnovnog kapitala banke, ta razlika odbija se od osnovnog akcijskog kapitala;

- ulaganja u sve ostale instrumente kapitala nižeg kvaliteta odbijaju se od dopunskog kapitala banke, s tim što, u slučaju da je iznos ulaganja u te instrumente veći od iznosa dopunskog kapitala banke, ta razlika se odbija od dodatnog osnovnog kapitala, a ako je iznos razlike veći i od iznosa dodatnog osnovnog kapitala, preostali iznos razlike odbija se od osnovnog akcijskog kapitala banke;

- ulaganja u sve ostale instrumente kapitala lica u finansijskom sektoru koji su uključeni u kapital tog lica u skladu sa prudencijalnim propisima, kao i svi ostali instrumenti za koje banka ne može da dokaže da ispunjavaju uslove iz alineja od prve do četvrte ovog stava - odbijaju se od osnovnog akcijskog kapitala.

10. Pod indirektnim ulaganjem banke u instrumente kapitala lica u finansijskom sektoru u skladu s tačkom 13. stav 1. odredbe pod 6), 8) i 9) Odluke podrazumeva se bilo koja izloženost prema posredniku koji ima izloženost u vidu instrumenata kapitala tog lica, pri čemu se gubitak koji bi nastao za banku ne bi značajno razlikovao od gubitka koji bi banka pretrpela da ima direktno ulaganje u te instrumente kapitala u slučaju da ti instrumenti kapitala budu trajno otpisani.

Pod posrednikom iz stava 1. ove tačke podrazumevaju se sledeća lica koja imaju instrumente kapitala lica u finansijskom sektoru:

- otvoreni investicioni fond;

- penzijski fond;

- lice u kojem banka, njeno podređeno društvo, matično društvo banke ili njegovo podređeno društvo ili član bankarske grupe kojoj banka pripada, ima direktno ili indirektno vlasništvo u iznosu najmanje 10% kapitala tog lica, odnosno mogućnost efektivnog vršenja znatnog uticaja na upravljanje ili na poslovnu politiku tog lica;

- društvo za posebne namene;

- društvo koje se bavi ulaganjem u finansijske instrumente lica u finansijskom sektoru;

- lice za koje Narodna banka Srbije oceni da posluje u nameri izbegavanja obaveza iz propisa koje se odnose na umanjenje osnovnog akcijskog kapitala za iznos indirektnih i sintetičkih ulaganja u lica u finansijskom sektoru.

Osim u slučaju iz stava 2, alineja šesta, ove tačke, pod posrednikom se ne podrazumevaju sledeća lica:

- mešoviti finansijski holding, banka, društvo za osiguranje i društvo za reosiguranje;

- lice u finansijskom sektoru čije je poslovanje pod odgovarajućim nadzorom nadležnog regulatornog tela i od kojeg se zahteva da direktna i indirektna ulaganja u sopstvene instrumente kapitala i instrumente kapitala lica u finansijskom sektoru odbije od svog regulatornog kapitala.

Iznos indirektnih ulaganja u instrumente osnovnog akcijskog kapitala koja se odbijau od osnovnog akcijskog kapitala u skladu sa tačkom 13. stav 1. odredbe pod 6), 8) i 9) Odluke utvrđuje se na jedan od sledećih načina:

- primenom standardnog pristupa u skladu sa st. 5-8. ove tačke;

- primenom pristupa koji se zasniva na strukturi ulaganja u skladu sa st. 9-15. ove tačke, ako banka dokaže da bi primena pristupa iz alineje prve ovog stava predstavljala prekomerno opterećenje, pri čemu banka ne može da ga koristi za utvrđivanje iznosa odbitnih stavki od osnovnog akcijskog kapitala koje se odnose na ulaganja u lica iz stava 2, alineja treća, ove tačke.

U skladu sa standardnim pristupom, iznos indirektnih ulaganja u instrumente osnovnog akcijskog kapitala koji se odbijaju od osnovnog akcijskog kapitala u skladu s tačkom 13. stav 1. odredbe pod 6), 8) i 9) Odluke utvrđuje se za svako ulaganje u lice u finansijskom sektoru od strane svakog od posrednika iz stava 2. ove tačke, i to na sledeći način:

- ako izloženosti svih lica prema posredniku imaju jednako pravo prvenstva naplate, iznos odbitne stavke utvrđuje se množenjem procenta ulaganja banke iznosom instrumenata osnovnog akcijskog kapitala lica u finansijskom sektoru koje posrednik ima u tom licu;

- ako izloženosti svih lica prema posredniku nemaju jednako pravo prvenstva naplate, iznos odbitne stavke utvrđuje se množenjem procenta ulaganja banke iznosom instrumenata osnovnog akcijskog kapitala koje posrednik ima u licu u finansijskom sektoru ili zbirom iznosa izloženosti banke prema posredniku i iznosa izloženosti svih ostalih lica prema posredniku koje imaju isto pravo prvenstva naplate kao izloženost banke, u zavisnosti od toga koji je iznos manji, pri čemu se ovaj obračun vrši za svaku grupu izloženosti istog prava prvenstva naplate kao izloženosti banke.

Procenat ulaganja banke za potrebe obračuna iz stava 5. ove tačke dobija se kada se iznos izloženosti banke prema posredniku podeli sa zbirom iznosa izloženosti banke prema posredniku i izloženosti svih drugih lica prema tom posredniku koje imaju isto pravo prvenstva naplate kao izloženost banke.

Ako banka ima indirektno ulaganje u instrumente osnovnog akcijskog kapitala lica u finansijskom sektoru preko više posrednika istovremeno ili u nizu, procenat ulaganja banke za potrebe stava 5. ove tačke utvrđuje se deljenjem 1) iznosa koji se dobija kao rezultat množenja iznosa izloženosti banke prema posredniku iznosima izloženosti svakog od posrednika prema sledećem posredniku u nizu sa 2) iznosom koji se dobija kao rezultat množenja iznosa instrumenata kapitala koje je izdao svaki posrednik.

Procenat ulaganja banke iz stava 7. ove tačke utvrđuje se zasebno za svako ulaganje posrednika u lice u finansijskom sektoru i za svaku grupu izloženosti istog prava prvenstva naplate kao izloženosti banke i posrednika u nizu.

U skladu s pristupom koji se zasniva na strukturi ulaganja, iznos indirektnih ulaganja u sopstvene instrumente osnovnog akcijskog kapitala koji se odbijaju od osnovnog akcijskog kapitala iz tačke 13. stav 1. odredba pod 6) Odluke utvrđuje se množenjem procenta ulaganja banke iz stava 6. ove tačke ukupnim iznosom instrumenata osnovnog akcijskog kapitala banke koje ima svaki posrednik iz stava 2. ove tačke.

U skladu s pristupom koji se zasniva na strukturi ulaganja, iznos indirektnih ulaganja u instrumente kapitala lica u finansijskom sektoru koji se odbijaju od osnovnog akcijskog kapitala iz tačke 13. stav 1. odredbe pod 8) i 9) Odluke utvrđuje se za svakog posrednika iz stava 2. ove tačke množenjem procenta ulaganja banke iz stava 6. ove tačke ukupnim iznosom ulaganja tog posrednika u instrumente osnovnog akcijskog kapitala svih lica u finansijskom sektoru. Ovako utvrđen iznos indirektnih ulaganja u instrumente osnovnog akcijskog kapitala lica u finansijskom sektoru smatra se značajnim ulaganjem iz tačke 13. stav 4. Odluke i predstavlja odbitnu stavku od osnovnog akcijskog kapitala u skladu s tačkom 13. stav 1. odredba pod 9) Odluke.

Radi primene st. 9 i 10. ove tačke, banka je dužna da posebno za svakog posrednika obračunava ukupni iznos instrumenata osnovnog akcijskog kapitala banke koje ima posrednik i ukupan iznos instrumenata osnovnog akcijskog kapitala drugih lica u finansijskom sektoru koje ima posrednik.

Procenat ulaganja banke se, radi primene st. 9. i 10. ove tačke, utvrđuje u skladu sa st. 7. i 8. ove tačke kada se ulaganja u instrumente osnovnog akcijskog kapitala lica u finansijskom sektoru vrše indirektno preko više posrednika istovremeno ili u nizu.

Ako ne može da utvrdi ukupan iznos ulaganja posrednika u instrumente osnovnog akcijskog kapitala banke, odnosno instrumente osnovnog akcijskog kapitala drugog lica u finansijskom sektoru - banka je dužna da, radi primene stava 11. ove tačke, te iznose proceni na osnovu najviših dozvoljenih iznosa ulaganja prema investicionoj politici tog posrednika. Ako ne može da odredi najviši dozvoljeni iznos ulaganja posrednika u ove instrumente na osnovu njegove investicione politike, banka je dužna da iznos izloženosti prema posredniku tretira kao ulaganje u sopstvene instrumente osnovnog akcijskog kapitala i da za taj iznos umanji osnovni akcijski kapital u skladu s tačkom 13. stav 1. odredba pod 6) Odluke.

Izuzetno od stava 13. ove tačke, banka može iznos izloženosti prema posredniku da tretira kao ulaganje koje nije značajno i da za taj iznos umanji osnovni akcijski kapital u skladu s tačkom 13. stav 1. odredba pod 8) Odluke ako su ispunjeni sledeći uslovi:

- iznos izloženosti prema posredniku niži je od 0,25% njenog osnovnog akcijskog kapitala;

- iznos izloženosti prema posredniku niži je od 1.200.000.000 dinara;

- banka ne može da odredi iznos ulaganja posrednika u instrumente osnovnog akcijskog kapitala banke.

Kada je indirektno ulaganje izvršeno u obliku ulaganja u otvoreni investicioni fond, radi utvrđivanja ukupnog iznosa ulaganja posrednika u instrumente osnovnog akcijskog kapitala banke iz stava 13. ove tačke, banka može da koristi procene trećeg lica iz tačke 60. stav 5. Odluke ako su ispunjeni uslovi iz te tačke.

Kada posrednik iz stava 2. ove tačke ima ulaganja u instrumente osnovnog akcijskog kapitala, dodatnog osnovnog kapitala i dopunskog kapitala lica u finansijskom sektoru, banka je dužna da za iznos ulaganja u kapital posrednika prvo umanji instrumente osnovnog akcijskog kapitala, zatim instrumente dodatnog osnovnog kapitala i na kraju instrumente dopunskog kapitala, u skladu sa sledećim ograničenjima:

- kod ulaganja u instrumente kapitala banke, pri utvrđivanju iznosa odbitnih stavki od svakog oblika kapitala, banka je dužna da prvo oduzme ulaganja posrednika u njene instrumente kapitala;

- kod ulaganja u instrumente kapitala lica u finansijskom sektoru, iznos koji se odbija od kapitala banke po osnovu tih ulaganja ne sme biti veći od ukupnog iznosa izloženosti banke prema posredniku ili iznosa ulaganja posrednika u instrumenate kapitala lica u finansijskom sektoru, u zavisnosti od toga koji je od ovih iznosa manji.

11. Sintetička ulaganja u smislu tačke 13. stav 1. odredbe 6), 8) i 9) Odluke obuhvataju sledeće finansijske instrumente i instrumente kreditne zaštite:

- izvedene finansijske instrumente koji u osnovi imaju instrumente kapitala lica u finansijskom sektoru, odnosno kao referentno lice imaju lice u finansijskom sektoru;

- date garancije ili kreditna zaštita koja je pružena trećem licu po osnovu ulaganja tog lica u instrumente kapitala lica u finansijskom sektoru.

Finansijski instrumenti iz stava 1. ove tačke uključuju:

- TRS derivate koji se odnose na instrumente kapitala lica u finansijskom sektoru;

- call opcije koje je kupila banka i koje u osnovi imaju instrument kapitala lica u finansijskom sektoru;

- put opcije koje je banka prodala i koji u osnovi imaju instrument kapitala lica u finansijskom sektoru ili bilo koju drugu nastalu ili uslovnu obavezu banke da otkupi sopstvene instrumente kapitala;

- forvard ugovore za kupovinu instrumenata kapitala lica u finansijskom sektoru.

Iznos sintetičkih ulaganja koje je banka dužna da odbije od osnovnog akcijskog kapitala od dana zaključenja ugovora između banke i druge ugovorne strane, u skladu s tačkom 13. stav 1. odredbe pod 6), 8) i 9) Odluke, za ulaganja iz knjige trgovanja utvrđuje se na sledeći način:

- za opcije - kao vrednost odnosne izloženosti pomnožene odgovarajućim delta koeficijentom koja je izračunata u skladu sa odredbama Glave VII Odluke;

- za ostala sintetička ulaganja - kao nominalni ili hipotetički iznos.

Iznos iz stava 3. ove tačke se za ulaganja iz bankarske knjige utvrđuje na sledeći način:

- za call opcije - kao tekuća tržišna vrednost;

- za ostala sintetička ulaganja - kao nominalni ili hipotetički iznos.

12. Odbitne stavke od dodatnog osnovnog kapitala banke iz tačke 26. stav 1. odredbe 2)-4) Odluke banka obračunava shodnom primenom tač. 7, 10. i 11. ovog uputstva.

13. Odbitne stavke od dopunskog kapitala iz tačke 30. stav 1. odredbe 2)-4) Odluke banka obračunava shodnom primenom tač. 7, 10. i 11. ovog uputstva.

Pojedini uslovi za uključivanje instrumenata kapitala i subordiniranih obaveza u obračun dodatnog osnovnog kapitala i dopunskog kapitala

14. Podsticaji da banka otkupi instrument kapitala u smislu tačke 23. stav 1. odredba pod 6) i tačke 28. stav 1. odredba pod 8) Odluke obuhvataju sve karakteristike instrumenata, odnosno subordiniranih obaveza na osnovu kojih se na datum izdavanja može očekivati da će instrument kapitala, odnosno subordinirana obaveza biti otkupljeni i uključuju:

- ugrađenu call opciju uz povećanje kreditne marže instrumenta ako se ta opcija ne iskoristi;

- ugrađenu call opciju sa obavezom ili pravom imaoca instrumenta da ga konvertuje u instrument osnovnog akcijskog kapitala ako se opcija ne iskoristi;

- ugrađenu call opciju s povećanjem iznosa za koji se vrši otkup u budućnosti;

- stavljanje instrumenta na tržište na način koji njihovim imaocima ukazuje na to da će banka izvršiti otkup tog instrumenta.

Otpis nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata dodatnog osnovnog kapitala po nastupanju aktivirajućeg događaja

15. Otpis nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata dodatnog osnovnog kapitala po nastupanju aktivirajućeg događaja iz tačke 23. stav 1. odredba pod 13) Odluke - primenjuje se srazmerno na sve imaoce instrumenata dodatnog osnovnog kapitala koji imaju sličan mehanizam otpisa nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice kod kojih je predviđen isti nivo pokazatelja adekvatnosti osnovnog akcijskog kapitala na kom se smatra da je nastupio aktivirajući događaj.

Otpis nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata dodatnog osnovnog kapitala po nastupanju aktivirajućeg događaja je privremen ako su ispunjeni sledeći uslovi:

- raspodela koja se vrši po osnovu instrumenata nakon otpisa nominalne vrednosti, odnosno glavnice tih instrumenata zasnovana je na preostalom iznosu nakon otpisa;

- povećanje nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata zasniva se na iznosu dobiti banke iz usvojenih finansijskih izveštaja;

- povećanje nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata ili kuponske isplate zasnovane na otpisanom iznosu glavnice sprovodi se uz diskreciono pravo banke i podleže ograničenjima iz alineja od četvrte do šeste ovog stava, a ne postoji obaveza za banku da sprovede ili ubrza povećanje nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata;

- povećanje nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata vrši se srazmerno za slične instrumente dodatnog osnovnog kapitala kod kojih je prethodno izvršen otpis nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenta;

- povećanje nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata zajedno sa iznosom kuponskih isplata zasnovanih na preostalom iznosu glavnice nakon otpisa - ne može biti veće od iznosa dobiti banke pomnožene učešćem nominalne vrednosti, odnosno glavnice svih instrumenata dodatnog osnovnog kapitala kod kojih je izvršen otpis (pri čemu banka uzima njihovu vrednost pre otpisa) u iznosu ukupnog osnovnog kapitala, s tim što se takav obračun vrši u trenutku povećanja nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenata;

- povećanje nominalne vrednosti, odnosno iznosa glavnice instrumenta zajedno sa iznosom kuponskih isplata zasnovanih na preostalom iznosu glavnice nakon otpisa tretiraće se kao isplata koja dovodi do smanjenja osnovnog akcijskog kapitala i koja, zajedno sa ostalim raspodelama po osnovu instrumenata osnovnog akcijskog kapitala, podleže ograničenjima u vezi s najvećim raspodeljivim iznosom iz tačke 455. Odluke.

Način primene tržišnog indeksa koji je široko zastupljen

16. Indeks kamatne stope smatra se tržišnim indeksom koji je široko zastupljen iz tačke 31. stav 5. Odluke ako ispunjava sledeće uslove:

- koristi se za utvrđivanje kamatnih stopa na pozajmice na međubankarskom novčanom tržištu u jednoj ili više valuta;

- banka ga koristi kao referentnu kamatnu stopu za kredite s promenljivim kamatnim stopama koje odobrava u istoj valuti, gde je to primenljivo;

- utvrđuje ga kao prosečnu kamatnu stopu telo koje je nezavisno od banaka koje doprinose formiranju indeksa kamatne stope (u daljem tekstu: panel banaka);

- svaka kamatna stopa na osnovu koje se utvrđuje indeks kamatne stope zasniva se na kotacijama banaka koje čine panel banaka koje posluju na tom međubankarskom tržištu;

- sastav panela banaka obezbeđuje odgovarajući nivo reprezentativnosti banaka prisutnih na tržištu u Republici Srbiji, odnosno državi članici Evropske unije.

U smislu stava 1, alineja peta, ove tačke, smatra se da panel banaka obezbeđuje odgovarajući nivo reprezentativnosti ako je ispunjen jedan od sledećih uslova:

- panel banaka čini najmanje šest banaka koje doprinose formiranju indeksa kamatne stope;

- panel banaka čine najmanje četiri banke koje doprinose formiranju indeksa kamatne stope, ako učešće imovine i obaveza banaka koje čine taj panel u zbiru imovine i obaveza svih banaka koje posluju na tržištu na koje se taj indeks odnosi iznosi najmanje 60%.

Berzanski indeks smatra se tržišnim indeksom koji je široko zastupljen ako predstavlja široko diversifikovani indeks iz tačke 354. stava 5. Odluke.

17. Ovo uputstvo stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 30. septembra 2017. godine.