PRAVILNIKO OBAVEZAMA PRUŽALACA MEDIJSKIH USLUGA TOKOM PREDIZBORNE KAMPANJE("Sl. glasnik RS", br. 55/2015 i 90/2017) |
Ovim pravilnikom bliže se uređuje ispunjavanje obaveza pružalaca medijskih usluga u vezi sa dozvoljenošću emitovanja predizbornog programa, načinom emitovanja predizbornog programa, zabranom prikrivenog ili posrednog preporučivanja izbornih lista ili kandidata, informisanjem javnosti o predizbornim aktivnostima podnosilaca izbornih lista ili kandidata, informisanje javnosti o toku i rezultatima izbora, predstavljanjem izbornih lista i kandidata i političkim oglašavanjem tokom predizborne kampanje.
Značenje izraza u ovom pravilniku
Izborima se smatraju izbor narodnih poslanika Narodne skupštine Republike Srbije, izbor predsednika Republike Srbije, izbor poslanika skupštine autonomne pokrajine, lokalni izbori i izbori za nacionalne savete nacionalnih manjina.
Predizborna kampanja jeste period koji započinje objavljivanjem akta nadležnog organa javne vlasti o raspisivanju izbora u službenom glasilu, odnosno objavljivanjem liste elektora elektorske skupštine određene nacionalne manjine u službenom glasilu, a završava se otvaranjem biračkih mesta radi sprovođenja izbora, odnosno sa početkom održavanja elektorske skupštine nacionalne manjine.
Podnosilac izborne liste, odnosno predloga kandidata (u daljem tekstu: podnosilac izborne liste) jeste ovlašćeno lice, grupa lica ili organizacija koja učestvuje na izborima i čija izborna lista je proglašena odlukom nadležnog organa javne vlasti.
Kandidat sa izborne liste, odnosno liste kandidata (u daljem tekstu: kandidat) jeste fizičko lice označeno kao kandidat na izbornoj listi, koja je proglašena odlukom nadležnog organa javne vlasti.
Predizborni program jeste programski sadržaj koji je namenjen informisanju o predizbornim aktivnostima podnosilaca izbornih lista i kandidata, njihovom predstavljanju ili političkom oglašavanju.
Informisanjem o predizbornim aktivnostima podnosilaca izbornih lista i kandidata smatra se programski sadržaj koji se emituje, bez novčane ili druge naknade, u okviru informativnog programa ili posebne emisije isključivo posvećene predizbornoj kampanji, u cilju izveštavanja o predizbornim radnjama podnosilaca izbornih lista ili kandidata, idejama i mišljenjem koje su izneli tokom tih radnji ili da bi se, u vidu intervjua ili diskusije (npr. TV ili radio duel, javno sučeljavanje i sl.), raspravila određena pitanja nastala u vezi sa njihovim aktivnostima, idejama i mišljenjem.
Predstavljanje izbornih lista ili kandidata jeste programski sadržaj koji se emituje bez novčane ili druge naknade i ima za cilj da, posredstvom posebne emisije isključivo posvećene izborima, upozna javnost sa aktivnostima, idejama i mišljenjem svih podnosilaca izbornih lista ili kandidata.
Političko oglašavanje jeste javno saopštenje emitovano u vidu oglasne poruke, u zamenu za novčanu ili drugu naknadu, kojim se preporučuju podnosilac izborne liste ili kandidat ili njihove aktivnosti, njihove ideje ili stavovi u cilju njihovog uspeha na izborima.
Dozvoljenost emitovanja predizbornog programa
Ako su izbori raspisani samo za određeno područje u okviru Republike Srbije (npr. autonomna pokrajina, grad ili opština), predizborni program može emitovati samo pružalac medijske usluge čija zona pokrivanja obuhvata područje za koje su izbori raspisani, i to pružalac medijske usluge pokrajinskog nivoa pokrivanja, ako su izborni raspisani za područje odgovarajuće autonomne pokrajine, a pružalac medijske usluge regionalnog ili lokalnog nivo pokrivanja, ako su izbori raspisani za odgovarajuću opštinu ili grad.
Odredbom stava 1. ovog člana ne isključuje se pravo pružaoca medijske usluge da na opšti način informiše korisnike medijskih usluga o toku predizborne kampanje na području koje ne obuhvata njegova zona pokrivanja.
Predizborni program ne može emitovati pružalac medijske usluge koji u svom programskom elaboratu nije predvideo da će emitovati vesti i program aktuelnosti.
Zabrana iz stava 3. ovog člana ne odnosi se na emitovanje političkog oglašavanja, osim ako je reč o pružaocu medijske usluge čiji je program specijalizovan za sadržaje namenjene deci, odnosno maloletnicima.
Način emitovanja predizbornog programa
Predizborni program mora biti odvojen zvukom i slikom (najavna i odjavna špica) od ostatka programa.
U okviru audio-vizuelne medijske usluge predizborni program tokom celog trajanja mora biti jasno označen tekstualnim obaveštenjem (npr. predizborni program, predsednički izbori i sl.), izuzev ako je reč o političkom oglašavanju.
Predizborni program se ne sme emitovati u toku i najmanje deset minuta pre ili nakon emitovanja dečije emisije, odnosno emisije namenjene maloletnicima
Predizborni program ne sme se emitovati 48 časova pre dana održavanja izbora i na dan održavanja izbora do zatvaranja biračkih mesta.
Zabrana iz stava 4. ovog člana ne odnosi se na mogućnost pružaoca medijske usluge da u tom periodu izveštava javnost o neposrednom toku izbornog postupka (npr. objavljivanje podataka o izlaznosti, prenošenje atmosfere sa određenih biračkih mesta ili prenošenje toka sednice elektorske skupštine i sl.).
Prikriveno ili posredno preporučivanje izbornih lista ili kandidata
Zabranjeno je prikriveno emitovati predizborni program u vidu informativnog ili druge vrste programa.
Zabranjeno je tokom predizborne kampanje emitovati igrane, dokumentarne, zabavne ili druge slične programske sadržaje u kojima se pojavljuje funkcioner ili istaknuti predstavnik podnosioca izborne liste ili kandidat.
Zabrana iz stava 2. ovog člana ne odnosi se na programske sadržaje koji su proizvedeni najmanje jednu godinu pre nego što su izbori raspisani.
Funkcioner ili istaknuti predstavnik podnosioca izborne liste ili kandidat ne sme se tokom predizborne kampanje pojaviti u programu pružaoca medijske usluge kao voditelj, spiker, reporter ili u drugom sličnom svojstvu, bez obzira na prirodu programskog sadržaja.
Informisanje o predizbornim aktivnostima podnosilaca izbornih lista ili kandidata
Pružalac medijske usluge je dužan da prilikom informisanja o predizbornim aktivnostima podnosilaca izbornih lista i kandidata obezbedi njihovu zastupljenost u programu bez diskriminacije.
Informisanje iz stava 1. ovog člana mora biti istinito, objektivno, potpuno i blagovremeno, te se na njega primenjuju odredba člana 47. stav 1. tačka 1) Zakona o elektronskim medijima ("Službeni glasnik RS", broj 83/14) i odredbe podzakonskog akta kojim se bliže uređuje ispunjavanje obaveza pružalaca medijskih usluga u vezi sa poštovanjem prava na istinito, potpuno i blagovremeno informisanje.
Informisanje o toku i rezultatima izbora
Pružalac medijske usluge može podatke o toku i rezultatima izbora označiti kao zvanične samo ako su oni saopšteni od strane nadležnog organa javne vlasti, dok podaci saopšteni od strane nekog drugog lica moraju biti označeni kao nezvanični.
Pružalac medijske usluge ne može objaviti rezultate istraživanja javnog mnjenja povodom raspisanih izbora u udarnom terminu emisije vesti (npr. naslovi, "hedovi", vest dana, prva ili najvažnija vest i sl.).
Na objavljivanje rezultata istraživanja javnog mnjenja povodom raspisanih izbora primenjuju se odredbe podzakonskog akta kojim se bliže uređuje ispunjavanje obaveza pružalaca medijskih usluga u vezi sa poštovanjem prava na istinito, potpuno i blagovremeno informisanje.
Predstavljanje izbornih lista i kandidata
Javna medijska ustanova "Radio-televizija Srbije" i Javna medijska ustanova "Radio-televizija Vojvodine" dužne su da u svom programu ravnomerno i bez diskriminacije, pod istim programskim i tehničkim uslovima, predstave sve izborne liste i kandidate, pridržavajući se sporazuma koji su zaključile u skladu sa članom 51. Zakona o izboru narodnih poslanika ("Službeni glasnik RS", br. 35/00, 69/02, 57/03, 72/03, 75/03, 18/04, 85/05, 101/05, 104/09, 28/11 i 36/11).
Ako komercijalni pružalac medijske usluge ili pružalac medijske usluge civilnog sektora predstavlja izborne liste ili kandidate, dužan je da to čini u skladu sa sporazumom iz stava 1. ovog člana.
Predstavljanje izbornih lista i kandidata povodom raspisanih izbora za nacionalne savete nacionalnih manjina
Javna medijska ustanova "Radio-televizija Srbije" dužna je da u svom programu ravnomerno, bez diskriminacije i pod istim programskim i tehničkim uslovima, predstavi sve izborne liste i kandidate povodom raspisanih izbora za nacionalne savete nacionalnih manjina.
Javna medijska ustanova "Radio-televizija Vojvodine" dužna je da u svom programu, pod uslovima iz stava 1. ovog člana, predstavi sve izborne liste podnete radi izbora članova nacionalnih saveta bunjevačke, mađarske, nemačke, romske, rumunske, rusinske, slovačke, ukrajinske i češke nacionalne manjine.
Ako komercijalni pružalac medijske usluge ili pružalac medijske usluge civilnog sektora u svom programu predstavlja izborne liste ili kandidate povodom izbora za nacionalne savete nacionalnih manjina, primenjuju se st. 1. i 2. ovog člana.
Političko oglašavanje tokom predizborne kampanje
Pružalac medijske usluge dužan je da emituje političke oglasne poruke svih zainteresovanih podnosilaca izbornih lista i kandidata pod jednakim programskim, tehničkim i finansijskim uslovima.
Ako je više podnosilaca izbornih lista ili kandidata zainteresovano za emitovanje svojih političkih oglasnih poruka u programu, a ne postoje tehnički uslovi da se njihovi interesi zadovolje u celosti, pružalac medijske usluge je dužan da vreme namenjeno političkom oglašavanju raspodeli na podnosioce izbornih lista ili kandidate srazmerno njihovoj iskazanoj zainteresovanosti.
Ako podnosilac izborne liste ili kandidat zakupi termin u programu pružaoca medijske usluge, sadržaj emitovan u tom periodu smatraće se političkom oglasnom porukom.
Na sadržaj političke oglasne poruke primenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje oblast oglašavanja i odredbe podzakonskog akta kojim se bliže uređuju obaveze pružalaca medijskih usluga u vezi sa sadržajem audio-vizuelnih komercijalnih komunikacija.
Na način emitovanja političke oglasne poruke primenjuju se odredbe čl. 12, 32, 33, 34. i 35. Zakona o oglašavanju ("Službeni glasnik RS", broj 6/16) i odredbe podzakonskog akta kojim se bliže uređuju obaveze pružalaca medijskih usluga u vezi sa televizijskim oglašavanjem i televizijskom prodajom.
U smislu stava 5. ovog člana, najavna i odjavna špica bloka političkih oglasnih poruka mora sadržati tekstualno obaveštenje u televizijskom programu, odnosno zvučno obaveštenje u radijskom programu, na osnovu koga se jasno može zaključiti da je reč o političkom oglašavanju (npr. politički marketing, izborni marketing, političke reklame).
U smislu stava 5. ovog člana, političke oglasne poruke ne mogu biti emitovane zajedno, odnosno u istom bloku sa oglasnim porukama koje nemaju političku prirodu.
Odredbe ovog pravilnika shodno se primenjuju kada nadležan organ javne vlasti raspiše referendum.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaju da važe:
1) odredbe odeljka 12. Opšte obavezujućeg uputstva o ponašanju emitera (Kodeks ponašanja emitera) - ("Službeni glasnik RS", br. 63/07 i 60/14);
2) Opšte obavezujuće uputstvo radio i televizijskim stanicama (emiterima) u predizbornoj kampanji za lokalne, pokrajinske i republičke skupštinske izbore, izbore za predsednika republike i izbore za nacionalne savete nacionalnih manjina ("Službeni glasnik RS", broj 18/12).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".