UREDBAO UTVRĐIVANJU PROSTORNOG PLANA PODRUČJA INFRASTRUKTURNOG KORIDORA NIŠ - GRANICA BUGARSKE("Sl. glasnik RS", br. 86/2009 i 96/2017) |
Utvrđuje se Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora Niš - granica Bugarske (u daljem tekstu: Prostorni plan), koji je odštampan uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo.
Prostornim planom utvrđuju se osnove organizacije, korišćenja, uređenja i zaštite područja infrastrukturnog koridora na delovima teritorija gradova Niša i Pirota i opština Bela Palanka i Dimitrovgrad.
Prostorni plan sastoji se iz tekstualnog dela, grafičkih prikaza i posebnog priloga koji se odnosi na posebne mere uređenja i pripreme teritorije za potrebe odbrane zemlje sa podacima o područjima i zonama objekata od posebnog značaja i interesa za odbranu zemlje.
Grafički prikazi (referalne karte) izrađeni u razmeri 1: 100 000 su:
1) Referalna karta broj 1: "Posebna namena prostora";
2) Referalna karta broj 2: "Mreža naselja i infrastrukturni sistemi";
3) Referalna karta broj 3: "Prirodni resursi, zaštita životne sredine i prirodnih i kulturnih dobara";
4) Referalna karta broj 4: "Karta sprovođenja".
Grafičke prikaze iz stava 2. ovog člana, izrađene u devet primeraka, svojim potpisom overava ovlašćeno lice organa koji je doneo planski dokument.
Tekstualni deo Prostornog plana objavljuje se u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Uređenje, korišćenje i zaštita područja sprovodiće se saglasno rešenjima iz Prostornog plana.
Grafički prikazi iz člana 3. stav 2. ove uredbe čuvaju se trajno u Vladi (jedan komplet), Ministarstvu građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture (dva kompleta), Ministarstvu trgovine, turizma i telekomunikacija (jedan komplet), u gradovima Nišu i Pirotu (po jedan komplet), u opštinama Bela Palanka i Dimitrovgrad (po jedan komplet) i u Javnom preduzeću "Putevi Srbije" (jedan komplet).
Analitičko-dokumentaciona osnova planskog dokumenta izrađuje se u dva primerka i trajno se čuva u ministarstvu nadležnom za poslove prostornog planiranja.
Prostorni plan je dostupan zainteresovanim licima, u elektronskom obliku, preko Centralnog registra planskih dokumenata, koji vodi organ nadležan za poslove državnog premera i katastra.
Usklađivanje važećih planskih dokumenata, planova i programa razvoja i tehničke dokumentacije sa rešenjima, pravilima i smernicama Prostornog plana izvršiće se na način utvrđen Prostornim planom.
Danom stupanja na snagu ove uredbe prestaje da važi Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš - granica Bugarske ("Službeni glasnik RS", br. 83/03 i 41/06).
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PROSTORNI PLAN
PODRUČJA INFRASTRUKTURNOG KORIDORA NIŠ - GRANICA BUGARSKE
1. Pravni i planski osnov za izradu Prostornog plana
Prostorni plan područja infrastrukturnog koridora Niš - granica Bugarske (u daljem tekstu: Prostorni plan) je dugoročni planski dokument kojim se razrađuje Prostorni plan Republike Srbije, utvrđuju planska rešenja, smernice i pravila za korišćenje, organizaciju, uređenje i zaštitu prostora, kao i izgradnju, rekonstrukciju i funkcionisanje magistralnih i regionalnih infrastrukturnih sistema na području Prostornog plana za period do 2026. godine.
Prostorni plan je izrađen na osnovu Odluke o izradi Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš - granica Bugarske (u daljem tekstu: Odluka), koju je donela Vlada na sednici od 19. juna 2000. godine ("Službeni glasnik RS", broj 22/00), a prema Programu izrade Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš - granica Bugarske (u daljem tekstu: Program) koji je sastavni deo te odluke.
Planska rešenja Prostornog plana urađena su u skladu sa odredbama Zakona o planiranju i izgradnji ("Službeni glasnik RS", broj 47/03), Zakona o Prostornom planu Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 13/96) i Pravilnika o sadržini i izradi planskih dokumenata ("Službeni glasnik RS", broj 60/03) i drugih komplementarnih zakona iz oblasti saobraćaja, vodoprivrede, životne sredine, spomenika kulture i dr.
Prostorni plan je elaboriran u dve knjige od kojih svaka sadrži:
KNJIGA I
I Granice Prostornog plana
II Značaj i funkciju infrastrukturnog koridora za integraciju prostora
III Ciljeve i osnovne postavke razvoja područja Prostornog plana
IV Organizaciju i namenu prostora
V Razmeštaj magistralnih infrastrukturnih sistema u infrastrukturnom koridoru
VI Zaštitu prostora
VII Pravila za uređenje i korišćenje prostora
VIII Primenu i sprovođenje Prostornog plana
IX Karte Prostornog plana
KNJIGA II
Brdska varijanta autoputa E-80 Niš - granica Bugarske na deonici Bela Palanka - petlja "Pirot - istok".
Dokumentaciona osnova Prostornog plana elaborirana je u knjigu III i sadrži: dokumentaciju o važećim prostornim i urbanističkim planovima i relevantnim razvojnim dokumentima, analizu i ocenu razvoja i organizacije, korišćenja i uređenja prostora, ciljeve i projekcije razvoja, planska rešenja sa obrazloženjem i smernicama za sprovođenje Prostornog plana, uslove za izradu i druga dokumenta iz procedure pripremanja, javnog uvida i stručne rasprave o Prostornom planu.
3. Cilj izrade Prostornog plana
Prostorni plan je izrađen sa ciljem da se utvrde takva rešenja za izgradnju, rekonstrukciju, usaglašavanje i opremanje magistralnih infrastrukturnih sistema u koridoru od Niša do granice Bugarske i takva rešenja i smernice za organizaciju, uređenje i zaštitu prirodnih, stvorenih i planiranih vrednosti na području Prostornog plana koja će da obezbede:
- uravnoteženo i harmonično funkcionisanje svih magistralnih infrastrukturnih sistema u koridoru;
- relativiziranje konflikata koje proizvode infrastrukturni sistemi međusobno i u odnosu na okruženje;
- maksimiziranje pozitivnih efekata infrastrukturnog koridora na okruženje (podsticaj za razvoj društvenih zajednica kroz koje prolazi koridor);
- racionalno zauzimanje poljoprivrednog zemljišta i šuma u građevinske svrhe.
II OBUHVAT I GRANICE PROSTORNOG PLANA
Prostorni plan obuhvata delove teritorija gradova Niša i Pirota i opština Bela Palanka i Dimitrovgrad.
Na teritoriji grada Niša obuhvata sledeće katastarske opštine: Čamurlija, Paljina, Rujnik, Donji Matejevac II, Knez Selo, Manastir, Prosek, Rautovo, Čukljenik, Kunovica, Sićevo, Ostrovica, Ravni Do, Bancarevo i delove katastarskih opština: Radikina Bara, Jelašnica, Pasi Poljana, Niš "Bubanj", Novo Selo, Medoševac, Popovac, Trupale, Donji Komren, Niš "Crveni krst", Niš "Ćele kula", Niš "Pantelej", Hum, Brenica, Kamenica, Donji Matejevac I, Gornji Matejevac, Donja Vrežina, Brzi Brod, Suvi Do, Prva Kutina, Niška Banja, Gornja Vrežina i Malča.
Na teritoriji opštine Bela Palanka, obuhvata sledeće katastarske opštine: Gradište I, Gradište II, Crnče, Dolac, Krupac, Lanište, Leskovik, Tamnjanica, Veta, Toponica, Vrandol, Draževo, Moklište, Crveni Breg, Glogovac, Crvena Reka, Špaj, Vrgudinac, Novo Selo, Mokra, Oreovac, Kremenica, Klisura, Telovac, Čiflik, Sinjac, Trešnjanci, LJubatovica, Klenje, Bukurovac Dol, Dol, Bela Palanka (varoš) i Bela Palanka - van varoš.
Na teritoriji grada Pirota, obuhvata sledeće katastarske opštine: Vranište, Crnoklište, Crvenčevo, Kumanovo, Temska, Sopot, Nišor, Gradašnica, Berilovac, Izvor, Basara, Staničenje, Mali Suvodol, Veliki Suvodol, Gnjilan, Ponor, Blato, Kostur, Barje Čiflik, Rasnica, Pirot (grad), Pirot (van varoš), Poljska Ržana, Trnjana, Petrovac, Držina, Veliki Jovanovac, Mali Jovanovac, Veliko Selo, Krupac, Gradište, Činiglavci, Milojkovac, Obrenovac, Srećkovac, Sukovo i Vojnegovac.
Na teritoriji opštine Dimitrovgrad, obuhvata sledeće katastarske opštine: Paskašija, Gojin Dol, Željuša, Lukavica, Gradinje, Bačevo i Dimitrovgrad.
Prostorni plan naročito obuhvata:
1) koridor autoputa E-80, deonica Niš - granica Bugarske, ukupne dužine oko 105,4 km i širine od 200 m do 700 m (po 100 m, odnosno 350 m od ose koridora autoputa) obuhvata trasu sa zaštitnim pojasevima (neposrednim zaštitnim pojasom - sa trasom, petljama, denivelisanim ukrštanjima i pratećim funkcionalnim sadržajima putnog saobraćaja, objektima za potrebe korisnika u saobraćaju, zaštitnim zelenilom i dr., i širim zaštitnim pojasom);
2) postojeće i planirane koridore drugih magistralnih infrastrukturnih sistema koji su u obuhvatu planskog područja, i to: železničke pruge, gasovode, dalekovode, optičke kablove i vodnu i vodoprivrednu infrastrukturu.
Prostorni plan će definisati: prateći alternativni putni pravac autoputa E-80 (bez naplate putarine); zonu uticaja koridora autoputa - prostor između koridora, to jest širih zaštitnih pojaseva pojedinih magistralnih infrastrukturnih sistema, koji su u fizičkoj i funkcionalnoj vezi sa koridorom autoputa (najbliža naselja, turistički prostori i sl.).
Ukupna površina Prostornog plana je oko 1150,65 km2.
III ZNAČAJ I FUNKCIJA INFRASTRUKTURNOG KORIDORA ZA INTEGRACIJU PROSTORA
Ekonomsko, sadržajno i infrastrukturno povezivanje Republike Srbije sa okruženjem odvija se prvenstveno razvijanjem tranzitnih funkcija između Evrope i Azije tokovima koji prate glavne osovine razvoja Republike Srbije: Dunavsko-Savsku i Moravsku osovinu razvoja.
Centralni položaj Republike Srbije na Balkanskom poluostrvu i ukrštanje Dunavsko-Savske i Moravske osovine razvoja na njenoj teritoriji predstavljaju komparativnu prednost Republike Srbije i realnu mogućnost za formiranje najkraće drumske i železničke veze zapadne i centralne Evrope sa zemljama južne Evrope i Azije preko teritorije Republike Srbije.
Planom Panevropske saobraćajne mreže utvrđen je multimodalni koridor "10" (Salcburg-Ljubljana-Zagreb-Beograd-Niš-Skoplje-Veles-Solun) sa krakom "C" Niš-Dimitrovgrad-Sofija, koji predstavlja okosnicu formiranja infrastrukturnog koridora Niš-granica Bugarske.
Izgradnja infrastrukturnog koridora Niš-granica Bugarske uticaće podsticajno na bolju saobraćajnu i privrednu povezanost Republike Srbije sa okruženjem kao i na brži razvoj regiona koji se naslanja na ovaj koridor. Preko ovog koridora i regionalne saobraćajne mreže ostvariće se bolje veze jugoistočne Srbije sa zapadnom, centralnom i južnom Srbijom i timočkim Podunavljem. Intenziviranje i povezivanje saobraćajnih tokova u koridoru uticaće na jačanje privrednih i drugih funkcija Niša, koji je već sada najznačajnije čvorište u Republici Srbiji posle Beograda, kao i na razvoj Pirota, Bele Palanke i Dimitrovgrada, centara na trasi koridora Niš-granica Bugarske.
U infrastrukturnom koridoru Niš-granica Bugarske utvrđeni su sledeći magistralni infrastrukturni sistemi:
- autoput E-80;
- železnička pruga E-70 za vozove velikih brzina;
- magistralni optički kabl;
- magistralni gasovod;
- dalekovodi 110 kV, 220 kV i 400 kV;
- objekti zaštite od voda - odbrambeni nasipi, cevovod regionalnog sistema vodosnabdevanja.
1. Značaj i funkcija autoputa E-80
Putni pravac E-80 Niš - granica Bugarske ima veoma značajnu saobraćajnu funkciju u Republici Srbiji (DP br. IA-A4) (M1.12), kao i u mreži E puteva srednje i jugoistočne Evrope. Funkcionalno predstavlja krak osnovnog magistralnog puta (DP br. IA-A1) (M-1), koji se pruža u pravcu Bugarske i Republike Turske odnosno zemalja Bliskog i Srednjeg Istoka, a saobraćajno-strateški se poklapa sa pravcem transevropskog (TEM) puta i krakom "C" Panevropskog multimodalnog koridora "10". Kao sastavni deo optimalne putne veze između evropske i azijske putne mreže ima veliki značaj u komuniciranju Evrope sa Bliskim Istokom preko teritorije Republike Srbije i u povezivanju zemalja zapadno evropskog i alpskog područja sa zemljama na jugoistoku Evrope i području Azije.
Preko mreže TEM puteva koji se pružaju teritorijom Republike Srbije, put E-80 povezuje se sa:
- zapadnom Evropom preko putnog pravca E-75 Niš-Beograd-Subotica;
- Republikom Grčkom, preko putnog pravca E-75 Niš - granica Republike Makedonije;
- srednjom i zapadnom Srbijom preko putnog pravca E-761 u dolini Zapadne Morave;
- sa Crnom Gorom preko auto-puta E-80 Niš - Priština - Kosovska Mitrovica - Rožaje;
- sa istočnom Evropom preko putnog pravca E-70 Beograd - Pančevo - granica Rumunije;
- sa Jadranom, putnim pravcem E-763 Beograd - Južni Jadran.
Funkcija auto-puta E-80 Niš - granica Bugarske je prihvatanje planiranih i očekivanih saobraćajnih tokova i podsticanje razvoja područja u zoni uticaja planiranog autoputa, što podrazumeva:
- obezbeđenje uslova za realizaciju saobraćajnih sistema velikog kapaciteta i visokog nivoa saobraćajne usluge za zadovoljenje očekivanih saobraćajnih tokova;
- obezbeđenje ekonomičnijeg, efikasnijeg i bezbednijeg transporta;
- neposredni podsticaj za privredni razvoj područja i obezbeđivanje većeg stepena funkcionalne integrisanosti;
- podizanje tzv. "stepena investicione privlačnosti" okruženja (poboljšanja "regionalnog profila"), u prvom redu za razvoj aktivnosti i funkcija kojima će se valorizovati pogodnosti položaja u infrastrukturnom koridoru.
2. Značaj i funkcija železničke pruge E-70
Železničke pruge u koridoru "10" povezaće Republiku Srbiju sa svim delovima Evrope, kao i sa Bliskim i Dalekim istokom. Kracima koridora "10", u kojima je i železnička pruga E-70, omogućiće se regulisanje železničkog saobraćaja i povezivanje velikih gradova Evrope sa gradovima Republike Srbije, dvokolosečnim prugama visokih performansi za mešoviti (putnički i teretni) saobraćaj i kombinovani transport sa projektovanim brzinama od 160 km/h, a gde je to moguće i brzinama do 220 km/h.
Na osnovu plana razvoja železničke mreže Evrope i potrebe razvoja železničkog saobraćaja u Republici Srbiji utvrđeno je da pruge visokih performansi predstavljaju nadgradnju na sistem dvokolosečnih pruga standardnih brzina. Ove pruge uklapaju se u mrežu pruga visokih performansi Evrope.
Železnička pruga visokih performansi E-70 Niš - granica Bugarske, definisana Zakonom o Prostornom planu Republike Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 88/10) od 2010. do 2020. godine, povezuje se sa planiranim prugama visokih performansi (E-85) Subotica - Beograd - Niš - granica Republike Makedonije, (E-66) Beograd - Pančevo - granica Rumunije i Beograd - Šid - granica Republike Hrvatske.
Funkcija železničkih pruga visokih performansi jeste da ispuni zahteve efikasnosti, bezbednosti i ekonomičnosti transporta putnika i robe poboljšanjem konkurentske osposobljenosti železničkog u odnosu na druge vidove saobraćaja.
Od strateškog je značaja rešavanje niškog železničkog čvora i izmeštanje železničke pruge iz centra grada, što podrazumeva izgradnju severne obilaznice oko grada Niša na deonici Niš putnička - Prosek u novom koridoru sa ciljem stvaranja uslova na ovoj deonici za funkcionisanje dvokolosečne železničke pruge visoke performanse.
3. Značaj i funkcija magistralnih optičkih kablova
Optički kablovi koji su položeni od tranzitne telefonske centrale "Niš" zrakasto ka:
- severu, prema međunarodnoj (tranzitnoj) centrali " Beograd";
- istoku, prema glavnoj telefonskoj centrali "Pirot" i međunarodnoj telefonskoj centrali "Sofija";
- jugu, prema glavnoj telefonskoj centrali "Vranje" i međunarodnoj telefonskoj centrali "Skoplje";
- jugozapadu, prema tranzitnoj telefonskoj centrali "Priština";
- severoistoku, prema glavnoj telefonskoj centrali "Zaječar",
omogućavaju uključivanje međunarodne centrale Niš u međunarodni saobraćaj prema istoku, jugu i severu i obavljanje lokalnog telefonskog saobraćaja preko tranzitne telefonske centrale "Niš".
4. Značaj i funkcija magistralnog gasovoda
U infrastrukturnom koridoru Niš - granica Bugarske, Niš, svojim položajem u mreži planiranih magistralnih gasovoda, ima izuzetan značaj kao "čvorište iz koga se račvaju gasovodi za sve pravce južne i istočne Srbije.
Magistralni gasovodi MG-09 "Pojate-Niš" i MG-10 "Niš-Dimitrovgrad" koji se spajaju u izgrađenom GRČ-u "Niš" omogućavaju dvostrano snabdevanje gasom (iz pravca Mađarske i iz pravca Bugarske) teritorije Republike Srbije.
Magistralni gasovod MG-10 Niš - Dimitrovgrad predstavljaće integralni deo magistralne gasovodne mreže Republike Srbije i ima strateški značaj za razvoj sistema gasifikacije južnog i jugoistočnog dela Srbije. Izgradnja ovog dela gasovoda ima za cilj da obezbedi nastavak razvoja gasifikacije na teritoriji opština Nišavskog i Pirotskog upravnog okruga, pre svih gradova Niš i Pirot i opština Bela Palanka i Dimitrovgrad. Razvoj gasifikacije omogućava i stvara preduslove za ekonomski razvoj, otvaranje novih radnih mesta kao i poboljšanje kvaliteta životne sredine, uz mogućnost smanjenja razlika između razvijenijih i manje razvijenih delova teritorije Republike Srbije, kojima pripadaju opštine na istoku i jugoistoku Srbije.
Izgradnjom ovog dela magistralnog gasovoda visokog pritiska (pritiska do 55 bar) stvoriće se uslovi za dalji razvoj gasifikacije na teritoriji istočne i jugoistočne Srbije. Pored izgradnje gasovoda planira se i izgradnja glavnih merno regulacionih stanica (GMRS) i primopredajnih stanica (PPS) koje će uz magistralni gasovod predstavljati osnovu sistema razvoja i distribucije prirodnog gasa (PPS "Trupale", GMRS "Niš 2"; GRČ "Knjaževac", od koga se planira trasa gasovoda MG-12; BS "Niška Banja", BS (blok stanica) "Crvena Reka", GMRS "Bela Palanka", za snabdevanje gasom opštine Bela Palanka; BS "Kremenica"; GMRS "Pirot" (sa BS), sa koje će se gasom snabdevati potrošači na području grada Pirota; GMRS "Dimitrovgrad", sa koje će se gasom snabdevati potrošači na teritoriji opštine Dimitrovgrad; primopredajna stanica (PPS) "Gradinje", koja se nalazi u neposrednoj blizini državne granice Republike Srbije i Bugarske.
Najveći planirani potrošači prirodnog gasa u delu konzumnog područja magistralnog gasovoda MG 10 su područja gradova Niša i Pirota i opština Bela Palanka i Dimitrovgrad.
Regionalni značaj razvoja sistema gasifikacije ogleda se u sigurnom, redovnom, kvalitetnom i pouzdanom snabdevanju energijom i energentima potrošača na jugu Srbije, kao i stvaranju uslova za pouzdan i bezbedan rad i održivi razvoj energetskih sistema. Ovo će omogućiti usklađivanje rada i razvoja energetskih proizvodnih sistema sa potrebama sektora potrošnje energije, kao i racionalizaciju potrošnje svih vidova energije.
Korišćenje prirodnog gasa kao energenta u industriji i u širokoj potrošnji ima za cilj i da se smanji potrošnja električne energije i na taj način oslobode određeni instalisani kapaciteti u elektropostrojenjima za potrebe novih potrošača.
5. Značaj i funkcija elektroenergetskih objekata
U infrastrukturnom koridoru Niš-granica Bugarske, a u okviru prenosnog 400 kV sistema Srbije, TS 400/220/110 kV "Niš 2" je jedno od najznačajnijih čvorišta. Do njega dolaze dalekovodi iz najvećih centrala "Obrenovca" (preko Kragujevca), "Đerdapa" (preko Bora) i Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija. Preko dalekovoda za Sofiju vrši se razmena energija sa Bugarskom, a preko 220 kV mreže iz TS "Niš 2" snabdeva se energijom konzumno područje Leskovca i dela Vranja, a po potrebi i konzumno područje Kruševca.
Preko 110 kV mreže iz TS "Niš 2" snabdevaju se električnom energijom potrošači u Nišavskoj i Topličkoj kotlini, Aleksinac sa Soko Banjom, Svrljig i po potrebi deo konzuma Leskovca.
6. Značaj i funkcija vodoprivrednih sistema
"Nišavski podsistem" za snabdevanje stanovništva vodom predstavlja deo Donje-Južnomoravskog regionalnog sistema iz kog se snabdevaju vodom naselja u opštini Niš i Bela Palanka i iz koga će se snabdevati vodom naselja u opštinama Pirot, Dimitrovgrad, Gadžin Han i Merošina kada se u konačnoj fazi izgradnje podsistema uključe akumulacije "Selova" (u izgradnji) na Toplici i "Zavoj" (izgrađena) na Visočici.
Regulacioni radovi izvedeni uglavnom na Nišavi zatvaraju kasete oko većih naselja Niša, Bele Palanke, Pirota i Dimitrovgrada i služe za odbranu teritorije naselja i poljoprivrednog zemljišta u njihovoj neposrednoj blizini. Izgradnjom linijskih sistema u okviru Južnomoravskog sistema, postići će se adekvatna zaštita od poplava i mogućnost planskog i kontrolisanog korišćenja, uređenja i zaštite rečnih voda.
Planirane akumulacije na Nišavi "Sopot" i "Čiflik" imaju za cilj poboljšanje elektroenergetskog potencijala kao osnovne namene, uglavnom lokalnog karaktera i održavanje režima malih voda i biološkog minimuma.
Rešavanje problema prečišćavanja otpadnih voda Niša i Pirota u sklopu Južnomoravskog sistema korišćenja, uređenja i zaštite rečnih voda uz učešće postojećih postrojenja u Beloj Palanci i Dimitrovgradu, dobija na značaju u okviru obezbeđenja propisane kategorije vodotoka, odnosno zaštite voda u slivu Nišave, posebno najuzvodnijih deonica osnovnog toka reke i njenih pritoka.
Polja za navodnjavanje i odvodnjavanje uglavnom služe kao dopunske mere stabilizacije poljoprivredne proizvodnje u prvom redu radi neutralizacije posledica suše (Belo Palanačko polje) i kao zaštita zemljišta od suvišnih voda (Pirotska kotlina). S obzirom na to da imaju isključivo lokalni karakter, nemaju poseban značaj na području koridora.
7. Značaj i funkcija produktovoda
Produktovod predstavlja sistem cevovoda za transport tečnih derivata nafte - motornih goriva (motornih benzina i dizela).
Cevovodni transport naftnih derivata ima niz prednosti u odnosu na konvencionalni način transporta kamionskim transportom u cisternama ili železničkim - vagonima cisternama. Prednost cevovodnog sistema transporta se pre svega ogleda u: (a) efikasnijem i ekonomičnijem načinu transporta; (b) bezbednijem i ekološki prihvatljivijem načinu transporta; (v) smanjenju troškova za gorivo i održavanju putne i železničke infrastrukture; (g) smanjenju saobraćajnih opterećenja; (d) podsticanju konkurentnosti proizvođača i snabdevača; kao i (đ) uvođenju savremenih tehnologija u upravljanju tokovima naftnih derivata.
Cevovodnim transportom naftnih derivata omogućiće se: (a) uvođenje savremenog transporta derivata; (b) smanjenje transportnih tarifa u odnosu na druge vidove transporta, povećanje zaposlenosti (u toku izgradnje i u toku eksploatacije); (v) stvaranje nove društvene vrednosti i efikasnosti povećanjem društvene neto sadašnje vrednosti i društvene interne stope rentabilnosti; (g) viši stepen ekološke bezbednosti uz veću efikasnost i pouzdanost transporta.
Izgradnja produktovoda kroz Republiku Srbiju koncipira se kao jednocevni i dvocevni sistem za transport motornih goriva kojim bi bilo povezano sedam planiranih pripadajućih terminala sa upravljačko-distributivnim centrima. Terminali predstavljaju čvorna mesta na kojima se vrši merna regulacija, skladištenje, distribucija i dr. funkcije neophodne za nesmetan, pouzdan i bezbedan transport naftnih derivata.
Izgradnjom i radom sistema produktovoda, planira se da se pre svega opskrbi domaće tržište naftnih derivata, a u perspektivi i inostrana tržišta.
Vizija je da se pored snabdevanja domaćeg tržišta, kada se stvore uslovi, preuzme i snabdevanje pograničnih područja susednih zemalja, a u perspektivi da se razmotri mogućnost povezivanja sa sistemima produktovoda u Mađarskoj, Rumuniji, Bugarskoj i drugim zemljama. U tom smislu terminal u Somboru bi bio orijentisan na snabdevanje tržišta u Republici Hrvatskoj i Mađarskoj, terminal u Jagodini za tržište u Republici Srpskoj (BiH), dok bi terminal i Nišu bio usmeren ka tržištima u Bugarskoj i Republici Makedoniji. Do izgradnje terminala u Prištini, u gravitaciji terminala u Nišu je područje AP Kosovo i Metohija.
Sastavne delove produktovoda predstavljaju i pumpne stanice, blok stanice, razvodni kolektori, merno-regulaciona oprema, sistemi katodne zaštite, telekomunikaciona mreža za potrebe sistema daljinskog nadzora i druga odgovarajuća postrojenja i uređaji. Cevovodi produktovoda uglavnom transportuju tečne naftne derivate u jednom smeru 333 dana u godini.
Ukupni kapacitet produktovoda kroz Republiku Srbiju planiran je na nivou od cca 4,3 mil. tona motornih goriva godišnje (1,6 mil. tona za motorni benzin i 2,7 mil. tona za dizel gorivo), od čega je oko 3,37 mil. tona namenjeno za plasman na domaće tržište (1,12 mil. tona benzina i 2,25 mil. tona dizel goriva) a 0,96 mil. tona (po 0,48 mil. tona benzina i dizel goriva) za plasman zemljama u okruženju.
IV CILJEVI I OSNOVNE POSTAVKE RAZVOJA PODRUČJA PROSTORNOG PLANA
Utvrđuju se opšti ciljevi dugoročnog razvoja područja Prostornog plana, i to:
- ostvarivanje uravnoteženog i harmoničnog razvoja ukupnog područja Prostornog plana;
- ublažavanje negativnih demografskih i privrednih kretanja na području Prostornog plana;
- podsticanje racionalne organizacije i uređenja prostora u skladu sa mogućnostima prostora i sa potrebama dugoročnog socijalnog i ekonomskog razvoja;
- ostvarivanje optimalnog korišćenja zemljišta u skladu sa njegovim prirodno-ekološkim svojstvima i potencijalima;
- optimalno korišćenje pogodnosti geografsko-saobraćajnog položaja područja Prostornog plana;
- aktiviranje prirodnih i antropogenih turističkih vrednosti;
- formiranje racionalne mreže infrastrukturnih sistema i njeno uklapanje u jedinstvene tehničke sisteme širih područja;
- otklanjanje negativnih posledica i degradacionih procesa od funkcionisanja već izgrađenih infrastrukturnih sistema na stanje i kvalitet zemljišta, voda, vazduha i građevinskih objekata;
- usklađivanje koncepcije organizacije, uređenja i zaštite prostora sa potrebama zaštite životne sredine, prirodnih vrednosti i nepokretnih kulturnih dobara od elementarnih i drugih nepogoda i od interesa za odbranu.
2.1. Korišćenje i organizacija prostora
U cilju očuvanja poljoprivrednog i šumskog zemljišta kao trajnog, neprocenjivog dobra, treba obezbediti:
- zaustavljanje tendencije stihijskog zauzimanja plodnog zemljišta u nepoljoprivredne svrhe;
- usklađivanje obima i načina korišćenja poljoprivrednog zemljišta i šuma sa prirodnim uslovima i ograničenjima;
- poboljšanje stanja uređenosti poljoprivrednog zemljišta putem komasacija, melioracija, regulacija vodotokova, uređenja putne mreže, uređenja naselja i ruralne sredine.
U cilju diferencijacije funkcija centara u potencijalnoj mreži naselja u okviru Prostornog plana i u njegovom funkcionalnom okruženju treba:
- usmeriti naseljavanje urbano polarizovanog stanovništva u naselja višeg stepena centraliteta u okviru potencijalne mreže naselja;
- povećati stepen urbanizovanosti seoskih naselja;
- podsticati disperziju privrednih kapaciteta u sekundarne centre u okviru potencijalne mreže naselja.
Ciljevi razvoja saobraćaja baziraju se na komparativnim prednostima saobraćajno-strateškog položaja Republike Srbije i područja Prostornog plana na raskrsnici koridora međunarodnih saobraćajnih pravaca E-75 i E-80, koji povezuju zemlje Evrope sa zemljama Bliskog istoka i Severne Afrike, a to su:
- izgradnja autoputa - (DP IA-A4; (M1.12)) Niš - Pirot - Dimitrovgrad - državna granica sa Bugarskom (granični prelaz Gradina), (međunarodnog saobraćajnog pravca E-80), kao kraka "C" Niš - Sofija - Istanbul multimodalnog koridora "10";
- uključivanje regiona u međunarodne tokove saobraćaja;
- modernizacija, unapređenje i razvoj mreže državnih i opštinskih puteva;
- izgradnja obilaznica na magistralnim pravcima oko Niša, Pirota i Dimitrovgrada;
- rekonstrukcija, izgradnja i modernizacija postojećih pruga koridora "10", E-85: Beograd-Niš, E-85: Niš - Preševo - granica Republike Makedonije, E-70: Niš - Dimitrovgrad - granica Bugarske, u dvokolosečne pruge visokih performansi za mešoviti (putnički i teretni) saobraćaj i kombinovani transport sa projektovanim brzinama od 160 km/h, a gde je to moguće i brzinama do 220 km/h, predstavljaće dugoročnu viziju;
- izgradnja železničke obilaznice oko grada Niša na deonici Niš putnička - Prosek u novom koridoru, pri čemu se u prvoj fazi gradi kao jednokolosečna pruga;
- rekonstrukcija i modernizacija postojeće jednokolosečne železničke pruge sa opremanjem pruge stabilnim postrojenjima električne vuče na deonici od Sićeva do Dimitrovgrada - državna granica (Dragoman);
- izgradnja drugog koloseka na deonici Niš putnička - Prosek u novom koridoru, sa ciljem stvaranja uslova na ovoj deonici za funkcionisanje dvokolosečne železničke pruge visoke performanse;
- izgradnja dvokolosečne železničke pruge visoke performanse na deonici Prosek-Dolac u novom koridoru, sa tunelskim vođenjem kroz masiv Sićevačke klisure;
- rekonstrukcija železničkih kapaciteta u zoni Proseka i Dolca, sa ciljem stvaranja uslova za funkcionisanje dvokolosečne železničke pruge visoke performanse E-70 (Niš - Dimitrovgrad - granica Bugarske), kao i železnice u postojećem koridoru jednokolosečne železničke pruge na deonici Niška Banja - Prosek - Dolac;
- izgradnja robno-transportnih centara i uključenje u sistem evropskih robno-transportnih centara;
- polaganje optičkih kablova i uključenje regiona u međunarodni telekomunikacioni sistem;
- razvoj kablovske televizije i mobilne telefonije.
U razvoju ostale infrastrukture ciljevi su:
- racionalno zauzimanje novih prostora za izgradnju mreže infrastrukture;
- koordinirano i kontrolisano vođenje planiranih infrastrukturnih sistema kroz infrastarukturne koridore svuda gde to prirodni faktori i tehnološko-tehnički uslovi građenja eksploatacije i zaštite dozvoljavaju;
- razmeštaj magistralnih infrastrukturnih sistema u koridoru kojim se broj premošćavanja vodotoka i depresija i međusobnog ukrštanja svodi na najmanju moguću meru, s tim da je za magistralne infrastrukturne sisteme sa značajnim tehničko-tehnološkim i lokacijskim zahtevima (autoput i železnička pruga) poželjan razmeštaj duž iste obale vodotoka;
- položaj trase infrastrukturnih sistema koji je bezbedan od dejstva velikih voda vodotoka i ne ugrožava objekte u zaleđu od štetnih dejstva unutrašnjih voda;
- povećanje proizvodnje energije korišćenjem hidropotencijala reke Nišave;
- poboljšanje kvaliteta rada i pouzdanosti postojeće elektroenergetske mreže i magistralne gasovodne mreže i dalji razvoj ovih mreža i sistema;
- revitalizacija delova mreže 110, 220 i 400 kV;
- gasifikacija gradova u području koridora, na bazi usklađenih koncepcija gasifikacije i toplifikacije.
3. Uticaj infrastrukturnog koridora na okruženje
Aktiviranje i eksploatacija mreže planiranih i potencijalnih infrastrukturnih sistema u infrastrukturnom koridoru ostvariće neposredne (promena načina korišćenja prostora) i posredne (demografska kretanja, mreža naselja, privredni razvoj) uticaje na samo područje Prostornog plana i njegovo funkcionalno okruženje.
Usmeravanjem ovih uticaja obezbediće se:
- dovođenje u sklad lokalnih i regionalnih interesa sa nacionalnim;
- pokretanje privrednih aktivnosti i čitavog lanca međusobno povezanih socijalnih i prostornih unapređenja;
- podizanje područja i okruženja na viši stepen investicione privlačnosti.
Područje Prostornog plana predstavlja deo makroregionalnog područja Niša, koje svoj uticaj ostvaruje na području koje čini 31 opština, sa oko 1,3 miliona stanovnika. Koncentracija svih vidova saobraćaja na uskom području rečnih dolina Južne Morave, Nišave i Toplice uslovila je koncentraciju oko 90% ukupnog stanovništva regiona, gradskih naselja, privrednih kapaciteta neagrarnog karaktera i magistralnih infrastrukturnih sistema na ovim osovinama.
Razvojne perspektive područja obuhvaćenog Prostornim planom biće višestruke, i to:
1) prednosti koje proističu iz geografsko-saobraćajne pozicije područja Prostornog plana, koje imaju trajnu vrednost, na osnovu koje se u planskom periodu može očekivati realizacija značajnih efekata u domenu investicionih ulaganja što će generirati i druge ekonomske efekte i promene u prostoru;
2) u domenu demografskih kretanja ne očekuje se veći obim prostorne redistribucije stanovništva. Za intenzivnija migraciona kretanja ne postoje pretpostavke u ukupnom demografskom potencijalu koji se nalazi u silaznoj razvojnoj fazi (negativan prirodni priraštaj, nepovoljna starosna struktura stanovništva). Stepen koncentracije stanovništva u gradskim centrima (Niš, Pirot, Bela Palanka, Dimitrovgrad) će se povećavati, više po osnovu opadanja ukupnog broja stanovnika u seoskim naseljima nego po osnovu porasta u gradovima;
3) hijerarhija gradskih centara određuje dominantnu ulogu u sistemu naselja već afirmisanim centrima (Niš, Pirot, Bela Palanka i Dimitrovgrad) koji će zadržati stečene pozicije sa stanovišta interregionalne podele funkcije (trostepena hijerarhija).
Promene u strukturi seoskih naselja obeležiće nastavak već započetog procesa demografskog propadanja (gašenja) velikog broja malih naselja i formiranje manjih centara sa obeležjima urbane strukture na ruralnom području. Proces formiranja ruralnih centara podrazumeva njihovo prestrukturiranje sa stanovišta zastupljenosti društveno-ekonomskih aktivnosti, tako što će se u njima razvijati i neagrarne delatnosti (zanatstvo, sitna industrija, ugostiteljstvo i ostale uslužne delatnosti). Stepen ovih promena zavisiće od veličine i pozicija centra u mreži naselja, odnosno položaja u odnosu na infrastrukturne sisteme u prvom redu saobraćajne. Formiranje većeg broja ovakvih centara sa polifunkcionalnim odlikama podrazumeva viši nivo društveno-ekonomske razvijenosti, a imaće pozitivne efekte u smislu smanjenja potreba za transportom, usporavanje dinamike rasta većih urbanih centara, poboljšanja kvaliteta životne sredine u naseljima, efikasniju zaštitu u slučaju ratnih i mirnodopskih opasnosti;
4) prostor obuhvaćen Prostornim planom ima dobre pretpostavke za intenzivan razvoj privrede, i to: povoljan geografsko-saobraćajni položaj, postojeće industrijske kapacitete i prirodno-ekološki i demografski potencijal. Polazeći od navedenih uslova, privredni razvoj će se usmeravati u sledećim pravcima:
- prioritetni razvoj tercijarnih delatnosti (saobraćajne usluge, trgovina, ugostiteljstvo, turizam). Lokacione povoljnosti za izgradnju odgovarajućih objekata nalaze se na skoro celoj relaciji puta i pruge. U ovom pogledu dve lokacije imaju izrazite prednosti: turistički kompleks na graničnom prelazu "Gradina" na teritoriji opštine Dimitrovgrad i područje grada Niša, posebno prostor deonice autoputa od Trupala do Proseka. Za ove lokacije već su pripremljeni odgovarajući urbanistički planovi i započete aktivnosti na izgradnji robno-transportnih centara, slobodnih carinskih zona, ugostiteljsko-turističkih objekata i servisa;
- razvoj industrije koji će karakterisati dva prioriteta, i to: tehnološko, organizaciono i vlasničko prestruktuiranje postojećih društvenih preduzeća i disperzivan razmeštaj malih industrijskih kapaciteta za čiju izgradnju postoje uslovi u sekundarnim i opštinskim centrima zajednice naselja. Ova strateška orijentacija treba da realizuje više pozitivnih razvojnih efekata, od kojih su najznačajniji poboljšanje konkurentske pozicije na svetskom tržištu i brzo efektuiranje investicionih ulaganja u smislu porasta ukupnog društvenog proizvoda i zaposlenosti;
- razvoj poljoprivrede koji će se bazirati na prirodnim potencijalima, tradiciji i savremenim tehničko-tehnološkim i naučnim dostignućima. Organizaciona forma koja objedinjuje navedene faktore je agrokompleks koji, osim primarne poljoprivredne proizvodnje, podrazumeva industrijsku preradu, prometnu i razvojnu funkciju. Prednost ovoj oblasti imaće razvoj voćarstva, vinogradarstva i stočarstva, odnosno proizvodnja ekološki zdrave hrane za kojom će se u budućnosti stalno povećavati tražnja na domaćem i svetskom tržištu;
- razvoj turizma sa izgradnjom i uređenjem turističkih kompleksa za tranzitni turizam u koridoru autoputa (informacioni punktovi, moteli, odmorišta, granični prelaz "Gradina"), boravišni turizam u gradskim i banjskim turističkim centrima kao što je Niš sa Medijanom i Cerjanskom pećinom, Bela Palanka, Pirot, Dimitrovgrad, Niška Banja i drugi vidovi turizma kao što je zdravstveni turizam u Nišu i Niškoj Banji, kongresni turizam u Nišu i Niškoj Banji, rekreativni turizam na Bojaninim vodama, u Divljani, Sićevačkoj klisuri, Banji Topilo, Kameničkom Visu i drugi. Saobraćajna povezanost atraktivnih turističkih potencijala sa područjem infrastrukturnog koridora ostvarena je preko saobraćajnih čvorišta i saobraćajnih pravaca i to: preko triangle Trupale pravcem E-75 (M.1) sa Sokobanjom, jezerom Bovan, Ozrenom, Vranjskom i Bujanovačkom Banjom; pravcem M-25 sa turističkom regijom Kopaonik; pravcem M-25 sa centralnom peripanonskom regijom Đerdap i sa istoimenim nacionalnim parkom; pravcem R-121 sa istočnom visokoplaninskom regijom Stare Planine sa Zavojskim jezerom, Vidličem, Zaglavkom, Budžakom; pravcima R-244a i M-9 sa istočnom visokoplaninskom regijom Krajišta i Vlasine sa klisurom Jerme, Čemernikom, Vardenikom, Poganovskim manastirom, Zvonačkom Banjom, Vlasinskim jezerom;
- razvoj rudarstva i energetike uzevši u obzir mogućnost nastavka vršenja eksploatacije mineralnih sirovina i razvoja novih ležišta mineralnih sirovina, kao i lokacije za izgradnju malih hidroelektrana koje se nalaze u okviru područja ovog prostornog plana u skladu sa dokumentom "Katastar malih hidroelektrana na teritoriji SR Srbije van SAP" iz 1987. godine i mogućnost gradnje kombinovanog postrojenja za proizvodnju električne i toplotne energije na gas kapaciteta do 600MW a za potrebe grada Niša.
V ORGANIZACIJA I NAMENA PROSTORA
Planska rešenja organizacije i namene prostora grafički su prikazana na referalnoj karti 2. Prostornog plana.
Prema demografskoj projekciji na području opština čiji delovi ulaze u sastav područja Prostornog plana će 2026. godine živeti 313.750 stanovnika (područje grada Niša 226.350, opština Bela Palanka 12.600, opština Pirot 64.100, opština Dimitrovgrad 10.700) u 97 naselja. Jasno je izraženo pet nivoa centara koji u potencijalnoj mreži naselja predstavljaju:
- makroregionalni centar: Niš;
- regionalni centar: Pirot;
- gradske centre: Bela Palanka i Dimitrovgrad;
- centre zajednice sela (ukupno 5): Gornji Matejevac (grad Niš); Crvena Reka i Čiflik (opština Bela Palanka); Temska i Sukovo (opština Pirot);
- centre dva i više sela (ukupno 13): Jelašnica, Sićevo, Malča, Kamenica, Hum (grad Niš); Glogovac, Dolac, Moklište (opština Bela Palanka); Blato, Krupac, Rasnica i Staničenje (opština Pirot); i Željuša (opština Dimitrovgrad).
Prioriteti potencijalne organizacije prostora su:
1) konstituisanje Niša kao gradske zajednice i makroregiona Niš kao osnovnih administrativnih jedinica u okviru Republike Srbije i uspostavljanje trajnijih regionalnih uticaja na području makroregiona sa poboljšanjem saobraćajne i infrastrukturne povezanosti;
2) politika razvoja sela i ruralnih područja podsticanjem razvoja infrastrukture na ovom području i podizanjem standarda njegove opšte opremljenosti;
3) izgradnja, razvoj i povezivanje magistralnih i regionalnih infrastrukturnih sistema (autoput E-80, pruga za vozove velikih brzina, optički kabl, gasovod i dr.) kao preduslova privrednog aktiviranja regionalnih razvojnih prednosti prostora;
4) podizanje kvaliteta i nivoa usluga u okviru magistralnih i regionalnih infrastrukturnih sistema.
Planska mreža naselja utvrdiće se regionalnim prostornim planom makroregiona ili Nišavskog okruga, dok se ovim prostornim planom definišu samo polazišta i potencijalne orijentacije.
Kao rezultat projekcije dugoročnog društveno - ekonomskog i demografskog razvoja na područje Prostornog plana utvrđena je namena prostora za:
1) neizgrađeno područje, površine 857,73 km2 (86% od ukupnog prostora područja Prostornog plana) koje čine poljoprivredno zemljište, šume i šumsko zemljište, vodno zemljište i ostale slobodne površine;
2) izgrađeno područje, površine 140,68 km2 (14% od ukupnog prostora područja Prostornog plana) koje čine površine naselja, posebnih funkcija, mreže i objekti infrastrukturnih sistema i drugih izgrađenih prostora.
2.1.1. Poljoprivredno zemljište
Najkvalitetnije poljoprivredno zemljište nalazi se u dolinama reka Južne Morave i Nišave. Do kraja planskog perioda površina poljoprivrednog zemljišta će se smanjiti za 7,18% odnosno 71,64 km2 i iznosiće ukupno 294,15 km2 do kraja 2026. godine.
Smanjenje će biti prouzrokovano angažovanjem 15,08 km2 poljoprivrednog zemljišta za izgradnju infrastrukturnih sistema (autoput i pruga) i za proširenje granica građevinskog područja gradova Niš, Bela Palanka i Dimitrovgrad i Pirot za 55,56 km2. Nije predviđena promena strukture korišćenja poljoprivrednog zemljišta na pojasevima postavljanja optičkog kabla i gasovoda.
Planirano je obnavljanje i intenziviranje poljoprivredne proizvodnje aktivnijim korišćenjem zemljišta u skladu sa njegovim pedološkim svojstvima. Realizacija planskih usmerenja podrazumeva primenu mera melioracije zemljišta (prevashodno njegovog navodnjavanja), saniranja klizišta i jake erozije (zatravnjivanjem i pošumljavanjem), unapređenja mreže atarskih puteva i podsticanja tržišnih uslova privređivanja.
2.1.2. Šume i šumsko zemljište
Šume pokrivaju prostore iznad VI bonitetne klase zemljišta ukupne površine od 561,08 km2. Površine pod šumama će se smanjiti za 0,64 km2, odnosno 0,066% (Tabela 2).
Prioritet će imati pošumljavanje erozijom zahvaćenih područja na zemljištu II - V bonitetne klase kao i uređenje zaštitnih šuma u zonama vodozahvata i vodotokova, saobraćajnih koridora i drugih područja zaštite kao i sanacija osiromašenih šumskih zajednica i obnova autohtonim vrstama.
2.1.3. Vodno i ostalo zemljište
Vodno zemljište na području Prostornog plana čine korito i obala vodotoka Nišave, njenih pritoka i akumulacija "Čiflik" i "Sopot", zajedno sa pojasom zemljišta koji se proteže neposredno uz korito za veliku vodu vodotoka Nišave, njenih pritoka i akumulacija "Čiflik" i "Sopot", pri čemu obala u području zaštićenom od poplava čini pojas zemljišta širine 50 metara računajući od unutrašnje nožice nasipa prema branjenom području.
Ostalo zemljište čine sva neproduktivna tla (bare, šikare, kamenjari i sl.).
Ukupna površina vodnog i ostalog zemljišta iznosi oko 143,18 km2.
2.1.4. Geološki resursi
Na prostoru predmetnog prostornog plana, Ministarstvo rudarstva i energetike, Sektor za geologiju i rudarstvo je odobrilo izvođenje geoloških istraživanja mineralnih resursa, i to: nafte i gasa, južno od Save i Dunava; lokalitet Kopajska reka - Planinica, sirovina Cu, Ag; lokalitet Donja-Studena, sirovina Su, Ag; lokalitet Babin Kal, sirovina Au; i lokalitet Pirot, sirovina Su, Ag.
Na osnovu službene evidencije katastra eksploatacionih polja koje se vodi u Ministarstvu rudarstva i energetike utvrđeno je da postoje sledeća eksploataciona polja: Fabrika hemijskih proizvoda Pomoravlje; ležište Ostrovica - Sićevačka klisura, sirovina krečnjak; ležište Dolac, sirovina krečnjak; ležište Dolac II kod Bele Palanke, sirovina krečnjak; ležište Babin Kal, sirovina krečnjak kao TGK; ležište Kale - Mali Vrh, sirovina krečnjak; ležište Kitka - Severni revir, sirovina krečnjak; ležište Kitka - Južni revir, sirovina krečnjak; Rudnik mrkog uglja Jelašnica, ležište Jama Jelašnica, sirovina mrki ugalj.
Istražene su i overene rezerve sledećih mineralnih sirovina: lokalitet Ostrovica, sirovina krečnjak; lokalitet Dolac, sirovina krečnjak; lokalitet Dolac II, sirovina krečnjak TGK; lokalitet Babin Kal - Dušilovik, sirovina krečnjak TGK; lokalitet Mala Rudina - Mrtvine rudno telo 2, sirovina laporovita stena; lokalitet Kale, sirovina krečnjak; lokalitet Mali Vrh, sirovina krečnjak; lokalitet Berilovac, sirovina šljunak i pesak; lokalitet Kitka kod Pirota, sirovina krečnjak; lokalitet Tepoš, sirovina mermer; lokalitet Vištin kamen, sirovina krečnjak TGK.
Osnovni kriterijumi za utvrđivanje građevinskog područja infrastrukturnih sistema su:
- racionalno korišćenje prostora za novu magistralnu infrastrukturu;
- dislokacija u najvećoj mogućoj meri postojeće magistralne infrastrukture, koja je u koliziji sa već izgrađenim prostorom građevinskih područja naselja.
2.2.1. Zone urbanizacije
Zone intenzivne urbanizacije zadržaće se u dolini Morave i Nišave na pravcima infrastrukturnih koridora. Koncentrisana urbanizacija nastaviće se oko urbanih centara Niš, Pirot, Bela Palanka i Dimitrovgrad, tako da će optimalna građevinska područja ovih gradova biti: za Niš 99,92 km2 (na području Prostornog plana 30,58 km2), Pirot 14,26 km2, Belu Palanku 4,60 km2 i Dimitrovgrad 6,12 km2.
Nije planirano veće proširenje građevinskih područja seoskih naselja, već samo popunjavanje postojećih prostora. Eventualna nova izgradnja je moguća kao interpolacija u već izgrađenom tkivu ili kao zamena dotrajalih stambenih objekata novim.
Ukupna površina ove zone iznosi 55,56 km2, odnosno 5,56% od ukupnog prostora područja Prostornog plana.
2.2.2. Prostori za infrastrukturne sisteme
Prostornim planom se rezerviše prostor - koridor za izgradnju i funkcionisanje i formiranje zaštitnih pojaseva sledećih magistralnih i regionalnih infrastrukturnih sistema (Tabela 1):
- autoputa E-80 Niš - granica Bugarske, magistralne i regionalne putne mreže sa pratećim objektima ukupne površine 46,54 km2;
- potencijalne severne obilaznice autoputa oko Niša ukupne površine oko 4,32 km2;
- železničke pruge za vozove velikih brzina Niš-granica Bugarske, modernizaciju postojeće magistralne pruge Niš-Pirot-Dimitrovgrad i rekonstrukciju regionalne pruge Niš-Zaječar na području grada Niša, ukupne površine 18,42 km2;
- magistralnog gasovoda Niš-Dimitrovgrad ukupne površine 31,6 km2;
- optičkog kabla Niš-Dimitrovgrad ukupne površine 0,41 km2;
- koaksijalnog kabla ukupne površine 0,365 km2;
- dalekovoda naponskih nivoa 400 kV, 220 kV i 110 kV od područja Prostornog plana ka Kruševcu, Kragujevcu, Boru, Sofiji, Leskovcu i Kosovu ukupne površine 11,12 km2;
- magistralnog cevovoda regionalnog vodovodnog sistema Ljuberađa-Krupac-Niš, ukupne površine 1,2 km2 (do povezivanja sa Moravskim vodovodom);
- polaganje magistralnog cevovoda Nišavskog podsistema Donje - Južnomoravskog regionalnog sistema za vodosnabdevanje od HE Pirot do spoja sa trasom postojećeg cevovoda ukupne površine 0,7 km2.
Infrastrukturni sistemi su racionalno vođeni uglavnom kroz saobraćajne koridore. Odstupanja od koridorskih pravaca pojavljuju se najčešće kod magistralnih i drugih dalekovoda, čije trase ne degradiraju prostor, ali ograničavaju njegovo korišćenje.
Za izgradnju i funkcionisanje planiranih i potencijalnih magistralnih i regionalnih infrastrukturnih sistema rezervisan je potreban prostor od 21,06 km2.
2.2.3. Bilans potrebnih površina za izgradnju, funkcionisanje i zaštitu infrastrukturnih sistema
Primenom izvedenog kriterijuma za širinu koridora autoputa od 700 m, pruge za velike brzine 435 m, gasovoda od 400 m, optičkog kabla od 10 m i dalekovoda od 10 do 35 m utvrđene su površine koridora svih infrastrukturnih sistema (Tabela 1).
Tabela 1. Bilans površina infrastrukturnih sistema
Infrastrukturni sistem |
Površina u km2 |
|||
Trasa |
Prateći objekti |
Zaštita |
Ukupno koridor |
|
Autoput i magistralni putevi |
9,25 |
1,08 |
31,03 |
72,451) |
Pruge |
2,80 |
1,50 |
37,70 |
40,00 |
Gasovod |
0,20 |
0,02 |
48,00 |
48,22 |
Telekomunikacioni kablovi |
0,25 |
- |
0,52 |
0,77 |
Dalekovodi |
- |
0,12 |
11,00 |
11,12 |
Magistralni cevovod |
0,26 |
- |
1,64 |
1,88 |
____________
1) Razlika u površinama je zbog širine koridora van zone zaštite u kome se javljaju uticaju autoputa na okruženje.
2.2.4. Prostori za industriju
Ne planira se značajnije proširenje postojećih industrijskih zona koje su locirane u okviru građevinskih područja gradova Niš, Bela Palanka, Pirot i Dimitrovgrad. Perspektivno se očekuje tehnološka preorijentacija u korišćenju postojećih kapaciteta, uključivanjem novih programa sa savremenom tehnologijom, koja zahteva manje prostora i obezbeđuje ekološki prihvatljiviju proizvodnju.
2.2.5. Skladišta i servisi
Skladišni prostor će se u planskom periodu intenzivnije širiti i opremati posebno uz gradove Niš i Pirot, uz pograničnu zonu, kao i u zonama intenzivne poljoprivredne proizvodnje.
Servisne zone, osim uz veće gradove, mogu se razvijati i kao manje samostalne jedinice uz trase magistralnih saobraćajnih pravaca, kao servisno - trgovinsko - ugostiteljski centri duž autoputa u neposrednoj blizini većih saobraćajnih raskrsnica kao što su turističko-uslužni centri: "Malča", "Bela Palanka", "Sopot", "Sukovo" i "Gradina".
2.2.6. Specijalizovani centri
Intenziviranje transporta na magistralnim pravcima omogućiće dalje jačanje i uređenje specijalizovanih centara kao što su: banjski (Niška Banja, Ostrovičke Terme, Banja Topilo), robno-transportni (Niš, Pirot), pogranični (Gradina), turistički i sportsko - rekreativni centri (Stara planina, Suva planina, Seličevica, Sićevačka klisura, Jelašnička klisura i druge zone prirodnih vrednosti i nepokretnih kulturnih dobara).
2.3. Bilans planirane osnovne namene površina
Realizacijom planskih rešenja organizacije i uređenja prostora, koja su usmerena ka optimizaciji međuodnosa namene i korišćenja prostora sa jedne i ekoloških svojstava prostora sa druge strane, doći će do konverzija površina od 2,81 km2 u opštini Dimitrovgrad; 5,95 km2 u gradu Nišu; 6,2 km2 u opštini Bela Palanka do 9,57 km2 u opštini Pirot. Bilans planirane namene površina dat je u Tabeli 2.
Tabela 2. Bilans planirane osnovne namene površina
Grad - Opština |
Poljoprivredno zemljište km2 |
Šume i šumsko zemljište km2 |
Vodno i ostalo zemljište km2 |
Ukupna površina u koridoru |
|||||||||||||||
1999 |
2020 |
2020-1999 |
1999 |
2020 |
2020-1999 |
1999 |
2020 |
2020-1999 |
|||||||||||
km2 |
% |
km2 |
% |
km2 |
% |
km2 |
% |
km2 |
% |
km2 |
% |
km2 |
% |
km2 |
% |
km2 |
% |
||
Niš |
111,52 |
50,36 |
57,8 |
26,1 |
-53,72 |
-24,26 |
127,69 |
57,66 |
127,69 |
57,66 |
0,00 |
0,00 |
30,00 |
13,55 |
35,95 |
16,23 |
5,95 |
2,68 |
221,44 |
Bela Palanka |
56,6 |
20,14 |
51,37 |
18,28 |
-5,23 |
1,86 |
197,23 |
70,19 |
196,26 |
69,84 |
-0,97 |
0,36 |
27,18 |
9,67 |
33,38 |
11,88 |
6,2 |
2,21 |
281,01 |
Pirot |
184,73 |
43,07 |
175,16 |
40,84 |
-9,57 |
2,23 |
197,82 |
46,13 |
197,82 |
46,13 |
0,00 |
0,00 |
46,31 |
10,8 |
55,88 |
13,03 |
9,57 |
2,23 |
428,86 |
Dimitrovgrad |
12,94 |
19,28 |
9,82 |
14,64 |
-3,12 |
4,65 |
39,0 |
-58,13 |
39,31 |
58,58 |
0,31 |
0,46 |
15,16 |
22,59 |
17,97 |
26,78 |
2,81 |
4,19 |
67,102 |
Ukupno |
365,79 |
36,64 |
294,15 |
29,46 |
-71,64 |
-7,18 |
561,74 |
56,29 |
561,08 |
56,19 |
-0,64 |
-0,066 |
118,65 |
11,88 |
143,18 |
14,34 |
24,53 |
2,45 |
998,41 |
VI RAZMEŠTAJ MAGISTRALNIH INFRASTRUKTURNIH SISTEMA U INFRASTRUKTURNOM KORIDORU
Razmeštaj magistralnih infrastrukturnih sistema grafički je prikazan na referalnoj karti 1. Prostornog plana.
1. Položaj koridora magistralnih infrastrukturnih sistema
1.1. Položaj koridora autoputa E-80 Niš - granica Bugarske
Koridor auto-puta E-80 (DP IA-A4; (M1.12)), dužine oko 105.4 km počinje na njegovom ukrštanju sa koridorom auto-puta E-75 (DP IA-A1; (M-1)) (na stacionaži auto-puta E-75 km 435+007; odnosno na stacionaži autoputa E-80 km 000+000) severozapadno od Niša, na petlji "Trupale", kod istoimenog naselja, a završava se na granici sa Bugarskom (na stacionaži km 105+405,96). Širina koridora iznosi od 200 do 700 m. Obuhvata autoputno zemljište (pojas autoputa) širine oko 70 m sa obostranim zaštitnim pojasom i pojasom kontrolisane izgradnje ukupne širine 130 m, odnosno 630 m.
U odnosu na morfološke karakteristike i izgrađenost prostora, kao i u odnosu na postojeću saobraćajnu mrežu, koridor autoputa E-80 (DP IA-A4; (M1.12)), deonica Niš - granica Bugarske ima sledeći položaj i tehničke karakteristike po deonicama:
1) Trupale-Prosek (km 000+000 - km 17+462.63) - izgrađena deonica autoputa pruža se na obe obale doline reke Nišave u dužini od 17,46 km, sa tehničkim karakteristikama za brzinu kretanja vozila od 120 km/h sa četiri saobraćajne trake, dve zaustavne trake i razdelnim pojasom. Prolazi severnim obodom grada Niša, preseca formirane stambene zone i radnu zonu "Sever" sa Robno-transportnim centrom "Niš", naselja Komren, Pantelej i Gornju Vrežinu razdvajajući ih od gradskog jezgra i već formiranih komunikacija. Ova deonica je na blago nagnutom terenu sa jako povoljnim elementima situacionog i nivelacionog pružanja. Na ovoj deonici nalaze se petlje: "Trupale", "Komren", "Centar I", "Matejevac" i "Malča", ukrštaj sa DP IB-35; (R-274) i više ukrštaja sa gradskim ulicama i lokalnim putevima kao i sa manjim rečnim tokovima;
2) Prosek - Crvena reka (km 17+462.63 - km 39+987.46) - deonica je sa tehničkim karakteristikama za brzinu kretanja vozila od 120 km/h sa četiri saobraćajne trake, dve zaustavne trake i razdelnim pojasom. Na delovima trase u usponu pre i posle tunela Bancarevo, predviđeno je proširenje poprečnog profila uvođenjem trake za spora vozila. Ova deonica se sastoji iz dva dela (lota) Prosek-Bancarevo (km 18+125.17 - km 27+550.00), u dužini od 9,4 km i Bancarevo - Crvena reka (km 27+550.00 - km 40+650.00) u dužini od 13,1 km. Na prostoru iza sela Malča, trasa autoputa skreće na jugoistok, prelazi preko gradske saobraćajnice, preko postojeće pruge Niš-Dimitrovgrad i reke Nišave, napušta Sićevaćku klisuru, penje se do kote (499 m.n.v.) i tunelom Bancarevo od km 28+629 do km 29+347 dužine 718 m prolazi ispod vododelnice u dolinu Crvene Reke. Po visinskoj razlici koju savladava teren koridora autoputa bi se mogao svrstati u brdski do brdsko - planinski. Deonica Bancarevo - Crvena Reka na početku se nalazi u slivu Kunovačke reke, a onda na razvođu trasa ove deonice prelazi u sliv reke Draguše, odakle prelazi u dolinu Crvene Reke. Trasa prolazi kroz teren u kome se pri iskopu mogu javiti brojne nestabilne kosine, zbog kojih se moraju raditi mere sanacije i dodatne eksproprijacije.
Iza tunela na km 29+450 je Operativni centar za upravljanje tunelom Bancarevo. Na delu gde trasa autoputa zauzima položaj postojećeg državnog puta II B reda br. 427 Niška Banja - Jelašnica - Crvena reka, predviđeno je njegovo izmeštanje. Na ovoj deonici autoputa su predviđene razne vrste objekata (mostovi, natputnjaci, potputnjaci, propusti) za prolaz vodotokova, železničke pruge, državnih puteva i lokalnih saobraćajnica, devijacije postojećih saobraćajnica, novi atarski putevi za prilaz njivama, regulacije vodotokova, objekti za provođenje atmosferskih voda i odvođenje do recipijenata.
Za snabdevanje tunela Bancarevo električnom energijom, u skladu sa uslovima "EPS Distribucija" d.o.o. Beograd predviđene su dve TS 10/0.4 kV Tunel Bancarevo 1 i TS 10/0.4 kV Tunel Bancarevo 2, ispred i iza tunela. Za njihovo sigurno snabdevanje prema uslovima "EPS Distribucija" d.o.o. Beograd potrebna je izgradnja TS 35/10 kV Bancarevo, izgradnja DV 35 kV od TS 110/35 kV Svrljig do TS 35/10 kV Ostrovica, 35 kV voda od DV 35 kV Pirot-Niš (Ostrovica-Dolac) do TS 35/10 kV Bancarevo i rekonstrukcija DV 35 kV Pirot-Niš (priključak za TS Ostrovica - priključak za TS Dolac).
3) Crvena reka - Čiflik (km 39+987.46 - km 52+653.79) - deonica autoputa je dužine 12,67 km sa tehničkim karakteristikama za brzinu kretanja vozila od 120 km/h sa četiri saobraćajne trake, dve zaustavne trake i razdelnim pojasom. Trasa autoputa na ovoj deonici se pruža rečnom dolinom Nišave u koridoru između reke, železničke pruge Niš-Dimitrovgrad i postojećeg DP IIA - 259 (M1.12). Na km 47+520 se ukršta sa DP IIA-223 (R244a). Na samom kraju deonice trasa autoputa se pruža preko postojećeg DP IIA - 259 (M1.12). Na km 46+490 se nalazi "petlja Bela Palanka". Na ovoj deonici autoputa su predviđene razne vrste objekata (mostovi, natputnjaci, potputnjaci, propusti) za prolaz vodotokova, železničke pruge, državnih puteva i lokalnih saobraćajnica, devijacije postojećih saobraćajnica, novi atarski putevi za prilaz njivama, regulacije vodotokova, objekti za provođenje atmosferskih voda i odvođenje do recipijenata.
4) Čiflik-Staničenje (km 52+653.79 - km 64+726.21) ova deonica autoputa je dužine 11.48 km sa tehničkim karakteristikama za brzinu kretanja vozila od 120 km/h sa četiri saobraćajne trake, dve zaustavne trake i razdelnim pojasom. Trasa autoputa na ovoj deonici se pruža preko postojećeg DP IIA - 259 (M1.12) uskom, vijugavom rečnom dolinom Nišave. U ovom koridoru se nalazi i železnička pruga Niš-Dimitrovgrad. Kako je trasa na ovoj deonici u koridoru postojećeg DP IIA - 259 (M1.12), predviđeno je proširenje postojećeg profila DP IIA - 259 (M1.12) do širine od 10,70 m na desnoj kolovoznoj traci i izgradnja nove leve kolovozne trake.
Na ovoj deonici autoputa su predviđene razne vrste objekata (mostovi, natputnjaci, potputnjaci, propusti) za prolaz vodotokova, železničke pruge, državnih puteva i lokalnih saobraćajnica, devijacije postojećih saobraćajnica, novi atarski putevi za prilaz njivama, regulacije vodotokova, objekti za provođenje atmosferskih voda i odvođenje do recipijenata.
5) Staničenje - Pirot istok (km 64+800 - km 81+450), dužina ove deonice autoputa iznosi 16,65 km i ona je sa tehničkim karakteristikama za brzinu kretanja vozila od 120 km/h sa četiri saobraćajne trake, dve zaustavne trake i razdelnim pojasom. Trasa autoputa na ovoj deonici se pruža u koridoru postojećeg DP IIA - 259 (M1.12), na delu trase on predstavlja paralelni nekomercijalni put, a delom je njegova trasa izmeštena. Delom se pruža rečnom dolinom Nišave, a kasnije se reka Nišava ukršta sa autoputem i udaljava od njega. Autoput se oko Pirota kreće paralelno postojećem magistralnom putu, odnosno postojećoj obilaznici Pirota. Postojeća obilaznica Pirota DP IIA - 259 (M1.12) ostaje sa leve strane autoputa i koristiće se kao paralelni nekomercijalni put.
Severno od autoputa se pruža DP IIA reda br. 221 (R121) Knjaževac-Pirot-Dimitrovgrad. Na mestu postojeće veze državnog puta IIA reda br. 221 i državnog puta IIA reda br. 259, koja je prekinuta izgradnjom auto-puta, predviđena je nova veza ova dva državna puta kod km 66+450 (AP). Na deonici se nalazi: na km 69+743 petlja "Pirot - Zapad", na km 80+561 petlja "Pirot - Istok", dva tunela sa po dve tunelske cevi, tunel "Sopot" dužine 115 m (km 65+865 do km 65+980) i tunel "Sarlah" približne dužine 477 m (km 72+709 do km 73+186), kao i razne vrste objekata (mostovi, natputnjaci, potputnjaci, propusti) za prolaz vodotokova, železničke pruge, državnih puteva i lokalnih saobraćajnica, kao i za provođenje atmosferskih voda. Na km 73+400 autoput se ukršta sa DP IB-39 (M9) Pirot - Babušnica - Vlasotince - Leskovac - Lebane - Medveđa - Priština - Peć - državna granica sa Crnom Gorom.
Kod petlje "Pirot Istok" je baza za održavanje naspram km 80+500 (AP). Na ovoj deonici autoputa su osim navedenih objekata predviđene devijacije postojećih saobraćajnica, novi atarski putevi za prilaz njivama, regulacije vodotokova, objekti za provođenje atmosferskih voda i odvođenje do recipijenata.
Za snabdevanje tunela "Sopot" električnom energijom, prema uslovima "EPS Distribucija" d.o.o. Beograd predviđena je izgradnja TS 10/0.4 kV Sopotska petlja - tunel, u putnom pojasu, a u neposrednoj blizini postojeće TS 10/0.4 kV Sopotska petlja, čiji će vodovi biti prevezani na novu TS.
Za snabdevanje tunela "Sarlah" električnom energijom, prema uslovima "EPS Distribucija" d.o.o. Beograd predviđena je izgradnja TS 10/0.4 kV Tunel "Sarlah" koji će biti lociran ispred tunela "Sarlah", a napajaće se 10 kV vodovima iz TS 35/10 kV Industrijski park i TS 35/10 kV Pirot 1, kao i sa stuba DV TS 10/0.4 kV Tunel - TS 10/0.4 kV IVK.
6) Pirot istok - Dimitrovgrad (km 81+450 - km 95+731), dužina ove deonice autoputa iznosi 14,29 km i sastoji se iz dva dela (lota) Pirot (istok) - Sukovo od km 81+450 do km 87+447.73, u dužini od 6 km i Sukovo-Dimitrovgrad od km 87+447.73 do km 95+731.17 u dužini od 8,3 km. Trasa autoputa je u koridoru postojećeg DP IIA - 259 (M1.12). Pruža se ravničarskim terenom i pretežno je u pravcu i sa minimalnim nagibom nivelete. Na deonici između Pirota i Dimitrovgrada javlja se više denivelisanih ukrštaja sa lokalnim putevima i sa DP IIA - 223 (R-244a). Na ovoj deonici je čeona naplatna rampa Dimitrovgrad na km 95+375. Predviđene su razne vrste objekata (mostovi, natputnjaci, potputnjaci, propusti) za prolaz vodotokova, državnih puteva i lokalnih saobraćajnica, novi atarski putevi za prilaz njivama, regulacije vodotokova, objekti za provođenje atmosferskih voda i odvođenje do recipijenata. U okviru ove deonice je predviđeno izmeštanje i osiguranje putnog prelaza preko železničke pruge, lokalitet Činiglavci na km 90+642.
7) Obilaznica Dimitrovgrad (km 95+647 - km 103+915), dužina ove deonice autoputa iznosi oko 8 km i ona je sa tehničkim karakteristikama za brzinu kretanja vozila od 120 km/h sa četiri saobraćajne trake, dve zaustavne trake i razdelnim pojasom. Trasa autoputa prati tok reke Nišave do ulaska u gradsko područje Dimitrovgrada. Zatim, obilazi Dimitrovgrad i prigradska naselja sa severne strane preko stabilnog, neplodnog i neizgrađenog zemljišta, što ne remeti postojeće funkcionisanje Dimitrovgrada i njegov budući prostorni razvoj. Na delu graničnog prelaza trasa autoputa se uklapa u postojeću saobraćajnicu. Položaj petlje "Dimitrovgrad" je zapadno od gradskog jezgra na km 93+450. Na predmetnoj deonici se nalaze dva tunela: "Pržojna padina" km 95+576 do km 95+948 približne dužine 0,37 km i "Progon" od km 96+834 do km 97+865 približne dužine 1,03 km. Iza izlaznog potala tunela "Pržojna padina" predviđen je Operativni centar "Dimitrovgrad" na km 96+215 za upravljanje tunelima "Progon", "Pržojna padina", "Sarlah" i "Sopot". Na kraju deonice je petlja "Gradina", nakon koje se autoput uklapa u ranije izvedenu deonicu do granice sa Bugarskom. Na petlji Gradina predviđena je kružna raskrsnica kojom se krakovi petlje povezuju sa postojećim DP IIA-259 i izlaznom saobraćajnicom sa teretnog graničnog terminala. Osim tunela na ovoj deonici su i: razne vrste objekata (mostovi, natputnjaci, potputnjaci, propusti) za prolaz železničke pruge, vodotokova, državnih puteva i lokalnih saobraćajnica, novi atarski putevi za prilaz njivama, regulacije vodotokova, objekti za provođenje atmosferskih voda i odvođenje do recipijenata.
1.1.1. Plan razmeštaja pratećih sadržaja u koridoru autoputa E-80
Osnovna podela podrazumeva sadržaje kojima se obezbeđuje funkcija puta - funkcionalni sadržaji i sadržaje za zadovoljenje potreba korisnika puta - sadržaji za potrebe korisnika. Funkcionalni sadržaji direktno utiču na ukupne eksploatacione uslove, a sadržaji za potrebe korisnika, osim toga što posredno doprinose bezbednosti i udobnosti vožnje, predstavljaju izvor dodatnog prihoda za upravljača puta i mogu biti razvojni podsticaj za gravitaciono područje puta.
1.1.1.1. Funkcionalni prateći sadržaji
Funkcionalni prateći sadržaji obuhvataju sve službe i objekte čija je osnovna namena održavanje i manje opravke putnih objekata i elemenata, kao i prateće servisne opreme.
Ta grupa pratećih sadržaja uključuje i službe i/ili objekte potrebne za kontrolu i upravljanje saobraćajem na putu.
Funkcionalni sadržaji direktno utiču na sve bitne uslove eksploatacije putnog pravca (npr. brzine vozila, protočnost, bezbednost i sigurnost saobraćaja, udobnost vožnje itd.).
Funkcionalni prateći sadržaji obuhvataju sledeće osnovne grupe:
1) Baze za održavanje puteva su kompleksi objekata u kojima se smeštaju sve službe i oprema za zimsko i letnje održavanje puta, organizuju se tako da pokriju celovitu putnu mrežu.
U koridoru autoputa E-80, deonica Niš - granica Bugarske predviđena je baza za održavanje puta: Pirot istok na km 80+500; i data je mogućnost za realizaciju dodatnih: Veta na km 35+310; i Dimitrovgrad na km 95+570, a u odnosu na morfološke, klimatološke i hidrološke karakteristike prostora i u skladu sa realnim potrebama upravljača JP "Putevi Srbije".
2) Upravljanje i kontrola saobraćaja obuhvata službe za nadgledanje odvijanja saobraćaja, upravljanje saobraćajem i neposredne intervencije u slučaju poremećaja saobraćaja, organizuju se takođe, da pokriju celovitu putnu mrežu.
Prostornim planom se definišu tunelski operativni centri: "Bancarevo" na km 29+450 i tunelski operativni centar "Dimitrovgrad" na km 96+215, kao i njihovo povezivanje na "Regionalni centar za upravljanje u Nišu".
Lokacije objekata kontrole i upravljanja mogu se, u skladu sa programom razvoja JP "Putevi Srbije", odrediti i u okviru ostalih funkcionalnih sadržaja (po potrebi i parkirališta) u koridoru autoputa.
3) Naplata putarine obuhvata službe i objekte namenjene prikupljanju, obradi i kontroli naplate. Za obezbeđenje zatvorenog sistema naplate putarine predviđena su dva čeona naplatna mesta (ČNM): km 17+155 - Malča; km 95+375 - Gradina i četiri bočna (BNM): Veta-Glogovac, Bela Palanka, Pirot zapad i Pirot istok, uz napomenu da se sistem naplate putarine odnosno status ČNM i BNM može korigovati u skladu sa politikom upravljača autoputa JP "Putevi Srbije".
1.1.1.2. Prateći sadržaji za potrebe korisnika
Prateći sadržaji za potrebe korisnika puta obuhvataju sve funkcije i objekte koji treba da obezbede bezbednije i komfornije putovanje. Uticaj tih sadržaja na pokazatelje eksploatacije puta je posredan u pogledu bezbednosti, sigurnosti i udobnosti u toku vožnje (npr. odmor vozača), ali istovremeno ti sadržaji otvaraju mogućnost ostvarenja direktnih prihoda i mogu poslužiti kao podsticaj razvoja neposrednog okruženja.
Na osnovu funkcionalnih karakteristika pratećih sadržaja za potrebe korisnika puta moguće je definisati sledeće funkcionalne vrste i tipove:
1) Parkirališta koja služe za kraće zadržavanje i predah (15 do 30 min.) bilo po potrebi, bilo po želji. Parking za putničke automobile razdvojen je od parkinga za teretna vozila i autobuse koji se parkiraju na istoj površini. Parkirališta se opremaju internim telefonom, sanitarnim prostorijama, vodom za piće, panoima s turističkim informacijama i manjim uređenim površinama za odmor. Taj tip pratećeg sadržaja moguće je dodatno opremiti manjim prodavnicama (npr. pokretne prodavnice sezonskog voća) i/ili kafeima koji rade tokom najopterećenijih meseci i to u časovima kada je najintenzivniji saobraćaj. Nadzor i održavanje svih parkirališta je povremen i sprovodi ga služba za održavanje puta s tim što je moguće da površine van kolovoza budu ugovorna obaveza za kupca prodavnice i/ili kafea.
Parkirališta se mogu u određenoj meri standardizovati.
U koridoru autoputa E-80, deonica Niš - granica Bugarske predviđeno je trinaest parkirališta (u pravcu rasta stacionaže - sedam desno i osam levo) i to na sledećim lokacijama:
- samostalno jednostrano smaknuto parkiralište - levo (km 016+025);
- samostalna obostrana smaknuta parkirališta - desno i levo (km 020+025);
- samostalna obostrana smaknuta parkirališta - desno i levo (km 031+770);
- samostalna obostrana smaknuta parkirališta - desno i levo (km 035+620);
- samostalna obostrana smaknuta parkirališta - desno i levo (km 055+500);
- samostalna obostrana smaknuta parkirališta - desno i levo (km 076+000);
- samostalno jednostrano smaknuto parkiralište - desno (km 087+830);
- samostalno jednostrano smaknuto parkiralište - levo (km 090+145).
2) Odmorišta podrazumevaju duže zadržavanje korisnika (30 do 90 min.) i imaju razdvojene površine za parkiranje putničkih vozila, autobusa, teretnih vozila i ako postoji potreba, turističkih vozila. Ona sadrže sve programe parkirališta kao i dodatno javni telefon, osvetljenje, restorane, prodavnice kafe itd. Na odmorištu mogu biti i pumpe za gorivo i auto-servisi za manje usluge i opravke. Slobodne površine su predviđene za odmor i kraću rekreaciju korisnika puta. Nadzor i održavanje kolovoznih površina je zadatak službe za održavanje putnog pravca, dok se sve ostale površine mogu ugovorno regulisati sa zakupcima sadržaja.
Odmorišta se mogu u određenoj meri standardizovati.
U koridoru auto-puta E-80, deonica Niš - granica Bugarske predviđeno je devet odmorišta (u pravcu rasta stacionaže - tri desno i četiri levo) i to na sledećim lokacijama:
- samostalna obostrana smaknuta odmorišta - levo i desno "Niš 1" (km 008+650);
- samostalno jednostrano smaknuto odmorište - levo "Niš 2" (km 016+150);
- samostalna obostrana smaknuta odmorišta - levo i desno "Bela palanka" (km 046+600);
- samostalno jednostrano smaknuto odmorište - levo (km 067+500);
- samostalno jednostrano smaknuto odmorište - desno (km 068+000);
- samostalna obostrana smaknuta odmorišta - levo i desno "Pirot" (km 073+840)1.
________
1 Levo odmorište na ovoj stacionaži se planira u okviru rekonstrukcije i dogradnje lokacije postojeće benzinske stanice u skladu sa tehničkim uslovima i saglasnostima JP "Putevi Srbije" i "Koridori Srbije" d.o.o. Ova rekonstrukcija po potrebi podrazumeva izmeštanje dela infrastrukture (transportne, energetske, telekomunikacione i komunalne), uključujući i deo državnog puta.
3) Uslužni centri su celoviti multifunkcionalni prateći sadržaji koji prvenstveno služe za duže zadržavanje korisnika puta. Oni se pored prethodno navedenih elemenata opremaju motelima, kamping prostorom za rekreativna vozila, pumpama za gorivo, servisima i radionicama. Oni su mali i specifično urbanizovani kompleksi potpuno komunalno opremljeni. Interne saobraćajnice i površine za parkiranje se razdvajaju po vrstama vozila (putnički automobili, teretna vozila, autobusi), kao i po svrsi zadržavanja (npr. izdvojeno parkiralište za motel). Uslužni centri imaju veliki broj zaposlenih i lokalne korisnike iz šireg područja autoputa. Pristup uslužnom centru se obezbeđuje direktno sa putnog poteza (deonice) za korisnike autoputa, dok se za lokalne korisnike obezbeđuje pristup vozilima sa lokalne mreže. Parking se formira na posebnim površinama oslonjenim samo na lokalnu mrežu i pešačko kretanje do/od površina uslužnog centra. Takav koncept je obavezan za uslužne centre kako se ne bi mešalo daljinsko i lokalno kretanje. Uslužni centri rade 24 časa dnevno tokom cele godine. Nadzor i održavanje svih površina uslužnog centra su stalni uz moguću preraspodelu zadataka kao u slučaju odmorišta.
Uslužni centri su uvek specifični kompleksi pod značajnim uticajem karakteristika gravitacionog područja i lokacije. Za uslužne centre postavljaju se uslovi za obavezne i prihvatljive sadržaje, kao i uslovi povezivanja s putnim pravcem na koji su oslonjeni uz racionalnu procenu koliko sadržaji treba da se programiraju i oblikuju prema zahtevima drugih korisnika, odnosno korisnika iz šireg područja. Osnovni princip podrazumeva da uslužni centri prvenstveno služe korisnicima autoputa, pa su potrebe ostalih korisnika prihvatljive samo u onoj meri u kojoj ne ugrožavaju neophodan kvalitet usluge i nivo sigurnosti.
U koridoru autoputa E-80, deonica Niš - granica Bugarske predviđen je jedan uslužni centar "Dimitrovgrad-Gradina" na km 104+400. Njegov položaj je neposredno pre držane granice sa Bugarskom na mestu gde se sustiču DP IA-A4, Magistralna jednokolosečna železnička pruga broj 5: Niš - Dimitrovgrad - državna granica - (Dragoman) i DP IIA-259. Preko DP IIA-259 uslužni centar "Dimitrovgrad-Gradina" ostvaruje vezu sa širim gravitacionim područjem preko državnih puteva DP IIA-221 i DP IIB-429.
1.1.2. Elektroenergetski vodovi i postrojenja za potrebe napajanja sadržaja autoputa
Napajanje električnom energijom sadržaja autoputa i putnih objekata (tuneli, tehnički operativni centri, baze za održavanje, naplatne rampe, petlje itd.) obezbediće se priključenjem na postojeće i izgradnjom novih transformatorskih stanica, izgradnjom dalekovoda raznih naponskih nivoa kao i niskonaponske mreže (izvan neposrednog koridora autoputa).
1.2. Položaj koridora železničke pruge E-70
Dugoročna vizija, položaj, realizacija i izgradnja koridora železničke pruge E-70, predstavljena je na sledeći način: Koridor dvokolosečne elektrificirane železničke pruge visoke performanse za mešoviti (putnički i teretni) saobraćaj i kombinovani transport sa projektovanim brzinama od 160 km/h, a gde je to moguće i brzinama do 220 km/h (u daljem tekstu: koridor železničke pruge E-70), ukupne dužine oko 103,68 km, prati koridor (uz manja odstupanja radi neophodnog korigovanja radijusa krivina za potrebe velikih brzina) postojeće Magistralne jednokolosečne železničke pruge broj 5: Niš - Dimitrovgrad - državna granica - (Dragoman) osim, na deonicama:
- od stanice Niš Putnička do Proseka i pruga (Crveni Krst) - odvojna skretnica 2 - odvojna skretnica 4 - (Ćele Kula) koje egzistiraju u okviru predmetnog plana, gde ih zamenjuje novi obilazni krak Magistralne jednokolosečne železničke pruge broj 5: Niš - Dimitrovgrad - državna granica - (Dragoman), ukupne dužine oko 20 km. Polazna tačka obilazne pruge je locirana na izlaznom grlu stanice Niš Ranžirna pruge Niš Ranžirna - Crveni Krst. Obilazna pruga se uvodi u buduću stanicu Sever bez ukrštanja sa postojećom prugom Beograd - Mladenovac - Lapovo - Niš - Preševo - granica Republike Makedonije. Iz stanice Sever se odvaja kolosek u pravcu stanice Crveni Krst i krak obilazne pruge u pravcu nove stanice Pantelej, iz koje se dalje odvaja regionalna pruga Crveni krst - Zaječar - Prahovo Pristanište. Posle stanice Pantelej, trasa obilazne pruge vodi se paralelno sa auto-putem E-80, korišćenjem krivina velikih radijusa koje dozvoljavaju brzinu do 160 km/h. Trasa obilazne pruge ide paralelno sa autoputem sve do uklapanja u postojeću Magistralnu jednokolosečnu železničku prugu broj 5: Niš - Dimitrovgrad - državna granica - (Dragoman) u rejonu Proseka. Pruge od stanice Niš Putnička do Proseka i pruga (Crveni krst) - odvojna skretnica 2 - odvojna skretnica 4 - (Ćele Kula) zadržavaju se za obavljanje putničkog i teretnog unutrašnjeg i međunarodnog železničkog saobraćaja do izgradnje i puštanja u eksploataciju jednokolosečne obilazne pruge oko Niša, nakon čega se ukidaju;
- od Proseka do Dolca zbog tehničkih ograničenja koja postoje na ovom delu, oštrih krivina na prostoru Sićevačke klisure i zaštite Parka prirode Sićevačka klisura. Brzine kretanja vozova na postojećoj Magistralnoj jednokolosečnoj železničkoj pruzi broj 5. kroz Sićevačku klisuru su od 70 do 85 km/h. Planirani koridor železničke pruge E-70 od Proseka do Dolca prolazi kroz masiv Sićevačke klisure sa tunelskim vođenjem trase sve do uklapanja u koridor postojeće Magistralne jednokolosečne železničke pruge broj 5: Niš - Dimitrovgrad - državna granica - (Dragoman) u rejonu Dolca.
Konačan položaj novog koridora pruge visoke performanse E-80 na deonici Prosek-Dolac, sa tunelskim vođenjem trase kroz masiv Sićevačke klisure, biće utvrđen po izradi i verifikaciji tehničke dokumentacije na nivou Generalnog projekta.
Dugoročna vizija i izgradnja dvokolosečne elektrificirane železničke pruge visoke performanse za mešoviti (putnički i teretni) saobraćaj i kombinovani transport sa projektovanim brzinama od 160 km/h, a gde je to moguće i brzinama do 220 km/h - Železničke pruge E-70, odvijaće se u tri faze.
U prvoj fazi izgradiće se obilazni krak Magistralne jednokolosečne železničke pruge broj 5: Niš - Dimitrovgrad - državna granica - (Dragoman), oko Niša, ukupne dužine oko 20 km, nakon čega će se izvršiti elektrifikacija jednokolosečne pruge i službenih mesta na celoj deonici od Niša do Dimitrovgrada - državne granice - (Dragoman).
U cilju realizacije rekonstrukcije i modernizacije predviđeno je sledeće:
1) brzine kretanja vozova su od 70 do 85 km/h (kroz Sićevačku klisuru) zbog tehničkih ograničenja koja postoje na tom delu, a do 120 km/h na delu od Staničenja do Dimitrovgrada;
2) minimalna širina planuma iznosi 6,60 m;
3) kategorija pruge D4, masa po osovini od 22,5 t/os i masa po dužnom metru od 8t/m’ i tovarnim profilom UIC-GC;
4) produženje prijemno-otpremnih staničnih koloseka sa ciljem da se obezbedi korisna dužina do 660 m za saobraćaj vozova od 120 km/h u svim stanicama, a u stanicama Ostrovica i Bela Palanka dužina po jednog preticajnog koloseka korisne od 750 m;
5) gornji stroj na otvorenoj pruzi, glavnim prolaznim i ostalim kolosecima su od šina tipa 60E1 na armirano betonskim pragovima dužine 2,60 m, sa elastičnim pričvrsnim priborom;
6) osiguranje službenih mesta je sa kompletnim elektronskim signalno sigurnosnim uređajima. Elektronski signalno-sigurnosni uređaji sadrže i interfejse za ETCS (za LEU - europetlje, za LEU - eurobalize i za RBC) koji omogućavaju naknadno uvođenje ETCS nivoa 1 ili 2, bez imena na elektronskoj postavnici, već samo uz ugradnju dodatne spoljne opreme (LEU-a za eurobalize i za europetlje, europetlji, eurobaliza i RBC) i kablova;
7) za putne prelaze koji ostaju u funkciji predviđeno je podizanje nivoa osiguranja automatskim elektronskim uređajima sa uključnim i isključnim tačkama i u zavisnosti sa izlaznim signalima susednih stanica;
8) elektrifikacija jednokolosečne pruge i službenih mesta železničke pruge Niš-Dimitrovgrad je sistemom vuče 25 kV/50Hz, sa daljinskim upravljanjem. Prema do sada izrađenoj tehničkoj dokumentaciji, predviđene lokacije elektrovučnih podstanica (EVP-a), vučnih eletroenergetskih postrojenja (PSN - postrojenje za sekcionisanje kod neutralnih sekcija) i postrojenja za sekcionisanje (PS) su sledeće:
- PSN Niška Banja, predviđen je u km 10+280, sa leve strane postojeće pruge, na katastarskoj parceli broj 6093 KO Niška Banja,
- PS Dolac, predviđen je u km 31+560, sa desne strane postojeće pruge, na katastarskoj parceli broj 2917 KO Dolac,
- EVP Bela Palanka, u km 41+980, sa desne strane postojeće pruge, na delovima kat. parc. br. 876, 877 i 878 KO Novo Selo,
- PS Čiflik u km 53+440, sa desne strane pruge u zoni stanice Čiflik, na katastarskoj parceli broj 1279 KO Čiflik,
- PSN Staničenje u km 63+935, sa leve strane postojeće pruge, na katastarskoj parceli broj 8518 KO Staničenje,
- PS Pirot u km 72+830, sa desne strane postojeće pruge, na katastarskoj parceli broj 4443/1 KO Pirot,
- EVP Sukovo u km 87+330, sa desne uz postojeću prugu i asfaltni put, na delovima kat. parc. br. 8220/1, 857, 890, 891 i 892 KO Sukovo, grad Pirot.
U slučaju da se ukaže potreba za novim lokacijama moguća je izrada plana detaljne regulacije na pripadajućim područjima lokalnih samouprava u okviru koridora.
U prvoj fazi izgradnje potrebno je priključiti i modernizaciju i elektrifikaciju deonice Crveni krst - Pantelej do mesta povezivanja sa obilaznicom, jer predmetna deonica zajedno sa novim koridorom železničke pruge Niš-Dimitrovgrad predstavlja funkcionalnu celinu.
U drugoj fazi izvršiće se rekonstrukcija i modernizacija jednokolosečne železničke pruge i izgraditi i elektrificirati i drugi kolosek od Dolca do Dimitrovgrada - državne granice - (Dragoman), kako bi se na ovoj deonici stvorili uslovi za funkcionisanje dvokolosečne elektrificirane železničke pruge visoke performanse.
U trećoj fazi od Proseka do Dolca izgradiće se tuneli i ostali objekti za dvokolosečnu elektrificiranu železničku prugu visoke performanse, kroz masiv Sićevačke klisure sa tunelskim vođenjem trase, kao i drugi kolosek železničke obilaznice oko grada Niša na deonici Niš putnička - Prosek u novom koridoru. Postojeća deonica od Proseka do Dolca koja prolazi kroz Sićevačku klisuru i Park prirode Sićevačka klisura i postojeća deonica Magistralne jednokolosečne železničke pruge broj 5: Niš - Dimitrovgrad - državna granica - (Dragoman) u zoni Proseka ka Niškoj Banji, zadržaće se kao transportni koridor, čija će se namena odrediti u budućnosti. Izvršiće se takođe, rekonstrukcija železničkih kapaciteta u zoni Proseka i Dolca, sa ciljem stvaranja uslova za funkcionisanje dvokolosečne železničke pruge visoke performanse E-70 (Niš - Dimitrovgrad - granica Bugarske), i transportne železnice u postojećem koridoru jednokolosečne železničke pruge na deonici Niška Banja - Prosek - Dolac.
1.3. Položaj koridora elektroenergetske infrastrukture
Niš je jedno od čvorišta 400 kV-nog sistema Republike Srbije što uslovljava mrežu od velikog broja dalekovoda različitog naponskog nivoa. Dalekovodi su građeni u koridorima, kako na području Niša tako i duž kotline Nišave.
Sa područja Niša od TS 400/220/110 kV "Niš 2" pružaju se koridori dalekovoda, i to:
- "Niš 2 - Niš 1" - ide preko brda Gorica i Bubanj južnom stranom građevinskog reona i grana se prema trafostanicama na gradskom području ("Niš 3" i "Niš 8") i prema Leskovcu. Koridor čine dalekovodi 110 kV (devet vodova, od čega dva planirana dalekovoda sa dva sistema vodova);
- "Niš 2 - Kosovo B" - postojeći dalekovod 400 kV ide ka jugozapadu ka planini Seličevici;
- "Niš 2 - Jagodina 4" - dalekovod 400 kV za Jagodinu, sa dalekovodom 220 kV za Kruševac, dvostrukim dalekovodom 110 kV za "Niš 13" i dalje ka "Nišu 10" i planiranim dalekovodom 400 kV za Kruševac čine koridor. Koridor od "Niš 2" ide na sever do prelaska Nišave, gde skreće na severozapad preko brda Vinik i severno od Popove Glave, do ispred Toponičke reke, gde se odvaja dalekovod 220 kV za Kruševac ka zapadu;
- "Niš 2 - Leskovac" - postojeći dalekovod 220 kV sa dalekovodom 400 kV za Leskovac čini koridor ka jugu koji ide dolinom Kutinske reke do iza Lazarevog sela gde skreće ka Leskovcu;
- "Niš 2 - Bor" - dalekovod 400 kV sa dalekovodom 110 kV za Knjaževac (Svrljig) u zajedničkom koridoru je sa "Niš 2 - Jagodina", oba postojeća, do prelaska Nišave gde se odvaja i skreće na istok do Gornje Vrežine, a zatim na severoistok ka Svrljigu;
- "Niš 1 - Prokuplje" - postojeći dalekovod 110 kV sa planiranim dalekovodom 110 kV čini koridor koji od TS "Niš 1" ide ka Prokuplju;
- "Niš 1 - Aleksinac" - postojeći dalekovod 110 kV ide na sever ka Aleksincu;
- "Niš 2 - Sofija" - dalekovod 400 kV za Sofiju, dalekovod 110 kV za Pirot i 110 kV dalekovod za Nišku Banju, postojeći dalekovodi čine koridor koji ide južno do Niške Banje, nadalje dalekovod 400 kV za Sofiju i dalekovod 110 kV za Pirot, po severnim obroncima Suve Planine i južno od Bele Palanke i Pirota. Vodovi su razdvojeni kod Jelašnice i od Bele Palanke (Mokra) i istočno od Bele Palanke sve do Pirota, te za te deonice čine posebne koridore.
Sa područja Pirota polaze postojeći dalekovodi, i to:
- "Niš 2 - Sofija" - dalekovod 400 kV za Sofiju istočno od Pirota skreće ka severoistoku, prelazi put E-80 Niš - granica Bugarske i prugu za Dimitrovgrad, a zatim skreće na istok i prelazi Nišavu sve do prelaska granice sa Bugarskom;
- "Pirot 1 - Pirot 2 - Zavoj" - koridor čine dalekovodi 110 kV. Između HE "Zavoj" (Pirot) i TS 110/35 kV "Pirot 2" koridor čini jedan vod. Od TS "Pirot 2" koridor ide ka jugozapadu do prelaska autoputa E-80 Niš - granica Bugarske i železničke pruge Niš - Dimitrovgrad i čine ga četiri voda. Na dalje koridor čine dva voda koji obilaze Pirot sa južne strane, od čega jedan vod ulazi u TS 110/35 kV "Pirot 1", a drugi ide prema Nišu;
- "Pirot 2 - Dimitrovgrad" - od kraja koridora od četiri dalekovoda 110 kV, koji polaze od TS 110/35 kV "Pirot 2", vod za Dimitrovgrad skreće ka jugoistoku do ispred Dimitrovgrada, gde skreće na istok, pri čemu prelazi preko autoputa E-80 Niš - granica Bugarske i železničke pruge Niš - Dimitrovgrad i Nišave i ulazi u TS 110/35 kV "Dimitrovgrad";
- "Pirot - Babušnica" - od kraja koridora od četiri dalekovoda 110 kV, koji polaze od TS "Pirot 2" vod ide ka jugozapadu prelazi autoput E-80 Niš - granica Bugarske do ukrštaja sa dalekovodom 400 kV za Sofiju, skreće ka zapadu, ide paralelno sa dalekovodom 400 kV do Kostura, skreće ka jugozapadu i ide dalje do TS 110/35 kV "Babušnica";
- "Pirot 1 - Svrljig" - dalekovod 110 kV od TS 110/35 kV "Pirot 1" ide na severozapad do prelaska Nišave. Po prelasku Nišave prelazi autoput E-80 Niš - granica Bugarske skreće na zapad do ispred Crnoklišta, gde skreće ka severozapadu i ide dalje prema Svrljigu.
1.4. Položaj koridora magistralnih gasovoda
Postojeći magistralni gasovod MG-09 Pojate-Niš ulazi u područje plana sa severozapadne strane i dolazi do Glavnog razdelnog čvora (GRČ) "Niš" i Glavne merno-regulacione stanice (GMRS) "Niš - 1", u neposrednoj blizini naselja Čamurlija.
Od GRČ-a "Niš" ka jugu nastavlja magistralni gasovod MG-11 (Niš-Priština, odnosno Leskovac i Vranje).
Od glavnog razdelnog čvora "Niš" ka istoku protežu se magistralni gasovodi MG-10 Niš-Dimitrovgrad i MG-12 Niš-Prahovo. Koridor ovih gasovoda je zajednički od GRČ-a "Niš", odakle gasovod prolazeći kroz primopredajnu stanicu PPS "Trupale", prelazi DP IIA-158 i nastavlja u pravcu severoistoka prelazeći preko Crvenog brega i Rujničke reke odakle skreće ka jugu i prolazi između naseljenih mesta Gornji Komren i Hum, nastavlja ka jugoistoku, prelazi Matejevački put i dolazi do GMRS "Niš 2". Odatle gasovod prelazi Breničku i Matejevačku reku i nastavlja ka jugoistoku do GRČ "Knjaževac", odakle se račva u dva kraka prema Prahovu (MG-12) i Dimitrovgradu (MG-10).
Odavde se magistralni gasovod (MG-10) pruža južno preko DP IA-A4 (M1.12), a potom skreće ka istoku i ide paralelno sa državnim putem u dužini od oko 5500 m, prelazi reku Nišavu i ide dalje ka jugu, gde prelazi Studenu reku i u pravcu jugoistoka prolazi kroz naseljeno mesto Jelašnica. Nastavljajući u pravcu jugoistoka, gasovod prelazi Sugarčev vrh, potoke Smrdenac i Moralija odakle ide paralelno sa DP IIB-427 Niška Banja - Jelašnica - Crvena reka do Starog garinja. Odavde se gasovod odvaja severno od DP IIB-427 do Raskrsja, a potom nastavlja duž DP IIB-427, prolazeći naizmenično sa leve i desne strane državnog puta. Dalje, gasovod skreće ka severoistoku i nastavlja do železničke pruge E-70, prelazi je i pruža se između reke i železničke pruge, a potom prelazi reku Nišavu. Odatle gasovod prolazi kroz Draževski brod, prelazi potok Krivi Dol i reku Nišavu, nastavlja ka jugoistoku, pa opet prelazi reku Nišavu i ulazi u GMRS "Bela Palanka". Odatle gasovod u pravcu jugoistoka i istoka prati tok reke Nišave, a dalje skreće ka jugu do prelaska železničke pruge E-70, i DP IA-A4 (M1.12). Odatle gasovod skreće ka severu do naselja Kremenica, ide paralelno sa DP IA-A4 (M1.12) preko Misirkovog roga, nastavlja jugoistočno, dva puta prelazi DP IA-A4 (M1.12) i nastavlja ka istoku, prelazi potok Stubal i približava se DP IA-A4 (M1.12), ide dalje do naseljenog mesta Ponor i nastavlja istočno. Dalje gasovod prelazi potok Balvan i Maglićku reku, opštinski put za naseljeno mesto Blato, potom prelazi Rasničku reku, Bezdansku reku, potok Rogoz, seče opštinski put za Prisjan i u pravcu severoistoka i istoka nastavlja u dužini od oko 7400 m do GMRS "Pirot". Od ovog objekta gasovod nastavlja u pravcu jugoistoka u dužini od oko 1200 m, ukršta se sa železničkom prugom E-70 i DP IA-A4 (M1.12), a potom skreće ka severoistoku i ide preko Bačevih livada. Dalje nastavlja jugoistočno i paralelno sa železničkom prugom E-70 i DP IA-A4 (M1.12), a potom prelazi reku Jermu. Dalje gasovod prelazi opštinski put ka Gradištu, tangira korito reke Nišave, a zatim nastavlja u pravcu jugoistoka i opet prelazi železničku prugu E-70 i DP IA-A4 (M1.12). Gasovod potom nastavlja u istom pravcu seče lokalne puteve i potok koji prolazi kroz Srećkovac i obilazi naseljeno mesto Srećkovac. Odavde se gasovod ukršta sa železničkom prugom E-70, DP IA-A4 (M1.12) i rekom Nišavom i nastavlja ka jugoistoku, a potom ka istoku do GMRS "Dimitrovgrad". Odavde se gasovod pruža dalje ka jugoistoku preko Gladnog polja i Kandine bare i dolazi do PPS "Dimitrovgrad" koja se nalazi u neposrednoj blizini državne granice. Krajnja tačka je interkonekcija gasovoda na granici Republike Srbije i Bugarske.
Koncepcija razvoja i mere zaštite životne sredine koridora magistralnog gasovoda (MG-10) sprovodiće se u skladu sa Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora magistralnog gasovoda Niš- Dimitrovgrad sa elementima detaljne regulacije ("Službeni glasnik RS", broj 102/16).
1.5. Položaj koridora magistralne telekomunikacione infrastrukture
Koridor ove infrastrukture obuhvata optičke i koaksijalne kablove. Koridor se pruža paralelno spoljnoj ivici autoputa E-80 Niš - granica Bugarske najčešće na rastojanju od 3,0 do 20,0 metara od žičane ograde autoputa. Postojeći koaksijalni kabl i optički kabl položeni su sa severne strane autoputa E-80 Niš - granica Bugarske i tom stranom dolaze do petlje "12. februar" i ulaza u Niš do ulaska u tranzitnu centralu "Niš".
Postojeći optički kabl između Niša i Dimitrovgrada položen je od tranzitne centrale "Niš" kablovskom kanalizacijom do Niške Banje, a potom pored puta R-241a Niš - Bela Palanka i autoputa E-80 koji preseca severno od Bancareva ide do naselja Crvena reka. Od naselja Crvena reka do Bele Palanke optički koridor prati trasu železničke pruge Niš - Dimitrovgrad i ponovo preseca autoput E-80. Na ulazu u Belu Palanku koridor skreće na sever i obilazi naselje do regionalnog puta R-262 Bela Palanka - Pirot. Prateći ovaj regionalni put optički kabl preseca autoput E-80 Niš - granica Bugarske na dva mesta do naselja Čiflik. Od naselja Čiflik do ulaza u Pirot optički kabl prati trasu železničke pruge Niš - Dimitrovgrad. Zatim optički kabl prolazi kroz Pirot, pa nastavlja ka Dimitrovgradu sa južne strane regionalnog puta Niš - Dimitrovgrad presecajući autoput E-80 Niš - granica Bugarske kod mesta Jovanovac. Optički kabl prolazi kroz naselje Dimitrovgrad, a potom severno od železničke pruge preseca autoput E-80 Niš - granica Bugarske kod Gradinja i sa severne strane autoputa nastavlja ka granici Bugarske.
Postojeći koaksijalni kabl od Niša ka Dimitrovgradu polazi od tranzitne telefonske centrale "Niš" ide kroz naselja Matejevac, Knez Selo, Malču i Jelašnicu gde se ukršta sa autoputem E-80 Niš - granica Bugarske i potom prati regionalni put R-241a Niš - Bela Palanka do naselja Crvena Reka presecajući autoput E-80 Niš - granica Bugarske. Od naselja Crvena Reka trasa koaksijalnog kabla prati regionalni put Niš - Pirot sa južne strane, preseca autoput E-80 Niš - granica Bugarske, prolazi kroz Belu Palanku i nastavlja da prati put R-262 Bela Palanka - Pirot. Kod naselja Grljan, jedan krak koaksijalnog kabla ulazi u Pirot, a drugi krak obilazi Pirot sa južne strane i kod naselja Poljska Ržana prelazi autoput E-80 Niš - granica Bugarske i železničku prugu Niš - Dimitrovgrad. Odavde trasa koaksijalnog kabla prati regionalni put sa severne strane do naselja Gradište, gde preseca autoput E-80 Niš - granica Bugarske. Od naselja Gradište do ulaza u Dimitrovgrad trasa koaksijalnog kabla prati regionalni put sa južne strane. Posle prolaska kroz Dimitrovgrad trasa koaksijalnog kabla ide sa severne strane u odnosu na železničku prugu Niš - Dimitrovgrad, preseca autoput E-80 Niš - granica Bugarske kod mesta Gradinje i nastavlja do granice sa Bugarskom.
1.6. Položaj magistralne vodoprivredne infrastrukture
Vodoprivredna infrastruktura zastupljena je sa regionalnim vodovodom, akumulacijama, poljima za navodnjavanje i objektima za odbranu od poplave.
"Nišavski podsistem" za snabdevanje vodom pripada "Donje-južnomoravskom regionalnom sistemu". Iz ovog sistema snabdevaju se vodom naselja u Nišu, Beloj Palanci, Pirotu i Dimitrovgradu, a snabdevaće se vodom i opštine Gadžin Han i Merošina. Oslanja se na akumulacije: "Selova" (u izgradnji), na Toplici i "Zavoj" (izgrađena) na Visočici i izvorište podzemnih voda "Mediana".
Koridor magistralnog cevovoda Ljuberađa-Niš kao elemenat regionalnog vodovoda u prostor koridora ulazi ispod sela Divljana (opština Bela Palanka), ide pored regionalnog R-244 puta Babušnica-Bela Palanka do sela Mokra, odakle se kreće prema Beloj Palanci, skreće na zapad i dolinom Nišave njenom levom obalom ide paralelno sa regionalnim putem Niš - Dimitrovgrad do sela Vrandol, prolazeći pre toga ispod korita Nišave i ispod puta E-80 Niš - granica Bugarske. Napustivši atar sela Vrandol, cevovod se proteže do sela Krupac, prolazi ispod regionalnog puta Niš - Pirot ulazi u Sićevačku klisuru ide njome između Nišave i železničke pruge Niš Dimitrovgrad i izlazi iz nje nizvodno od sela Prosek. Po izlasku iz Sićevačke klisure cevovod prolazi ispod železničke pruge, ide pored regionalnog puta Niš-Dimitrovgrad, prolazi kroz atare sela Gornja i Donja Vrežina, ide severnom granicom Niškog naselja Pantelej i ulazi u rezervoar prve visinske zone "Vinik".
Budući cevovod, od HE Pirot do spoja sa postojećim magistralnim regionalnim cevovodom po svojoj pripadnosti ulazi u sastav "Nišavskog podsistema". Koridor ovog cevovoda planiran je sa početkom istočno od Pirota, od kompezacionog bazena HE Pirot, lociranog u neposrednoj blizini Pirota, na desnoj obali Nišave na lokalitetu "Zalužje", odakle se koridor pruža duž korita Nišave između Pirota i desnoobalnog odbrambenog nasipa, izlazi iz Pirota, prolazi južnom stranom lokaliteta "Beg - bašta", napušta priobalje Nišave i nastavlja paralelno sa regionalnim putem R-121 Pirot - Knjaževac. Prošavši istočnom stranom lokaliteta "Ledine", koridor nastavlja duž navedenog regionalnog puta obilazeći buduću akumulaciju "Sopot", napušta regionalni put R-121 Pirot - Knjaževac i ispod uzvišenja "Gradište" se približava koridoru dolinske trase autoputa E-80 Niš - granica Bugarske i nastavlja paralelno sa njime do podnožja uzvišenja "Božin vrh" prolazeći pre toga kroz lokalitete: "Mađijka", "Gornje polje" i "Brežinje" (južna strana), duž planirane akumulacije "Čiflik" i ukrstivši se sa koridorom trase pruge za vozove velikih brzina. Posle prolaska severno od uzvišenja "Božin vrh", koridor trase cevovoda nastavlja desnom obalom Nišave, prolazi severnom stranom lokaliteta "Ostrvo" ispod brda "Mala rudina" i kroz lokalitet "Podbrdo", ukršta se sa koridorom trase autoputa E-80 Niš - granica Bugarske i koridorom trase pruge za brze vozove i nastavlja lokalitetima "Lug" i "Janjine". Duž severne granice polja za navodnjavanje pored glavnog dovodnog kanala, uz dva ukrštanja sa već spomenutim koridorom trase pruge za vozove velikih brzina, sve do prolaska ispod korita Nišave i dalje levom obalom Nišave duž severozapadne strane obilaznice postojećeg magistralnog puta M 1.12 Niš - Dimitrovgrad oko Bele Palanke do spoja sa postojećim magistralnim regionalnim cevovodom.
Od značajnih izvorišta u okviru granica Prostornog plana izdvajaju se:
1) karsna vrela, i to:
- "Krupac" u blizini istoimenog sela - opština Niš;
- "Belopalanačko vrelo" u Beloj Palanci;
- "Mokranjsko vrelo" u ataru sela Mokra - opština Bela Palanka;
- "Krupačko vrelo" u ataru sela Krupac - opština Pirot;
2) izvori, i to:
- "Banjica" sa crpnom stanicom "Gnjilan", "Kavak" sa crpnom stanicom, "Božica" i "Ćeltaš" na istoimenim lokalitetima u opštini Pirot;
- "Ivkovo vrelo" u aluvionu Nišave, na istoimenom lokalitetu u ataru sela Gradinje - opština Dimitrovgrad.
Karsna vrela: "Krupac" i "Mokranjsko vrelo" uključena su u Nišavski podsistem donje-južnomoravskog regionalnog sistema za snabdevanje stanovništva vodom; "Krupačko vrelo" i izvori "Banjica" sa crpnom stanicom "Gnjilan" za snabdevanje Gnjilana i "Kavak" sa crpnom stanicom. "Božica" i "Ćeltaš" pripadaju sistemu za snabdevanje vodom Pirota, a "Ivkovo vrelo" sistemu za vodosnabdevanje Dimitrovgrada.
Za vodosnabdevanje Pirota pored navedenih koristiće se i bunar "Sarlah".
Akumulacije "Čiflik" i "Sopot" namenjene su potrebama elektroenergetike. Brana "Čiflik" je predviđena na Nišavi u blizini istoimenog sela. Jezero je dugačko oko 3,3 km i proteže se uzvodno do lokaliteta "Tutundžika". Brana "Sopot" je planirana takođe na Nišavi na istoimenom lokalitetu. Jezero je dugačko oko 2,5 km i proteže se duž lokaliteta "Pejčin del", "Dubravica" i "Ledine".
Polja za navodnjavanje su planirana u Belo-Palanačkom polju na desnoj obali Nišave na lokalitetima: "Šetrovac", "Janjine" i "Lug" i u Pirotskom polju na lokalitetima: "Mamušnica", "Baračanski rid", "Džingine vrbe", "Božurato" i "Kolina padina".
Objekti za odbranu od poplave - odbrambeni nasipi planirani su uglavnom na Nišavi i služe za odbranu urbanih prostora Niša, Bele Palanke, Pirota i Dimitrovgrada. Međusobom se povezuju nasipi čime se formiraju manje kasete i zaokružuju u celovite sisteme za odbranu od poplava.
Planirani objekti za odbranu od bujičnih voda predviđeni su na značajnim bujičnim tokovima: Velepoljskoj reci, Toponičkoj reci, Rujničkom potoku, Humskom potoku, Trebinjskom potoku, Malčanskoj reci, Crvenoj reci, Mokliškom potoku, Osmakovskoj reci, Petrovoj reci, Temskoj reci, Rasničkom potoku, Rogozu i Jermi. U obzir su uzeti vodotoci hidrografske klase A - bujične reke, B - bujične rečice i V - bujični potoci i kategorije razornosti I - ekscesivna erozija, II - jaka erozija i III - srednja erozija.
1.7. Položaj koridora produktovoda
Položaj koridora produktovoda (naftnih derivata) kroz Republiku Srbiju (deonica Pančevo-Beograd-Smederevo-Jagodina-Niš) malim delom se nalazi u infrastrukturnom koridoru Niš - granica Bugarske (u dužini od oko 5,13 km) i to na području grada Niša (KO: Trupale, Popovac, Medoševac, Donji Komren i Niš - Crveni Krst).
Produktovod se uglavnom vodi ispod poljoprivrednog zemljišta na propisanom rastojanju od objekata, vodotoka, puteva, gasovoda i železničkih pruga. Na teritoriji predmetnog plana, dolazi iz pravca severozapada u koridoru auto-puta E-75: Beograd-Niš, sa leve strane autoputa, obilazi petlju "Trupale" sa severoistočne strane, skreće prema jugoistoku i nastavlja koridorom auto-puta E-80: Niš - granica Bugarske sa leve strane autoputa, dolazi do petlje "Niš sever", kada prelazi na desnu stranu autoputa. Obilazi petlju "Niš sever" sa južne strane, prati koridor autoputa i dolazi do terminala "Niš".
Terminal "Niš" se nalazi u okviru kompleksa postojećeg skladišta NIS "Petrola" sa aneksom neposredno uz kompleks čija je ukupna površina sa aneksom cca 5,03 ha.
Na prostoru kompleksa terminala planiraju se kao obavezni sadržaji sledeći objekti: postrojenja i uređaji neophodni za obavljanje gore navedenih funkcija terminala: rezervoari za skladištenje motornih goriva sa tankvanama, upravna zgrada, tehničko-servisni objekat (radionica, vatrogasnica i dr.), trafostanica, portirnica, interne saobraćajnice i platoi.
U okviru aneksa neposredno uz kompleks terminala potrebno je izgraditi: čistačko mesto, filtere, redukcionu stanicu, sistem za prikupljanje benzinskih para, pumpnu stanicu za produktovode, mernu stanicu za benzine, dizele i produktovode, i postrojenje za tretman zauljenih otpadnih voda.
Koncepcija razvoja i mere zaštite životne sredine koridora produktovoda sprovodiće se u skladu sa Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene sistema produktovoda kroz Republiku Srbiju (Sombor - Novi Sad - Pančevo -Beograd - Smederevo - Jagodina - Niš) ("Službeni glasnik RS", broj 19/11).
2. Plan veza infrastrukturnih sistema sa okruženjem
2.1. Plan veza auto-puta E-80 s okruženjem
Veze auto-puta E-80 s okruženjem ostvarivaće se putem petlji i denivelisanih ukrštanja, primenom sledećih kriterijuma:
- uspostavljanjem veza s autoputem na mestima ukrštanja sa državnim putevima I reda i saobraćajno najfrekventnijim državnim putevima II reda i/ili javnim opštinskim putevima, uz korišćenje alternativnih putnih pravaca;
- uspostavljanjem veza gradskih i opštinskih centara u okruženju koridora sa autoputem, po mogućstvu na mestima već postojećih ukrštaja sa pravcima glavnih gradskih - naseljskih saobraćajnica;
- uspostavljanjem veza auto-puta sa područjima značajnim za razvoj turizma, industrije, robno-transportnih centara i sl.
2.1.1. Petlje
Na koridoru auto-puta E-80 od Trupala do granice Bugarske nalazi se 10 petlji i to:
- petlja "Trupale" (km 435+007) (km 0+000) u funkciji račvanja autoputa iz pravca Bugarske (E-80) na pravce prema Beogradu (E-75) i Republici Makedoniji (E-75);
- petlja "Niš sever" (km 002+250) preko koje se grad Niš (Bulevar "12. februar") i DP IIA-158 (R-214) Aleksinac-Niš uključuju na auto-put;
- petlja "Niš istok" (km 009+315) nalazi se na ukrštanju autoputa sa DP IIB-426 (R274) i gradskom magistralom "bulevar Medijana" i predstavlja izlaz grada Niša prema istoku;
- petlja "Malča" (km 016+620) - preko koje su povezani DP IB - 35 (M-25) Zaječar - Niš sa auto-putem E-80 i širom saobraćajnom mrežom.
- planirana petlja "Veta" (km 034+500);
- planirana petlja "Bela Palanka" (km 045+730) - preko koje su Bela Palanka i okolina povezani sa autoputem, DP IIA-259 (M1.12) Niš-Dimitrovgrad, DP IIA-223 (R-244a) Babušnica - Bela Palanka - Svrljig;
- planirana petlja "Pirot zapad" (km 069+665) preko koje se ostvaruje veza sa DP IB-39 (M9), DP IIA-259 (M1.12) Niš-Dimitrovgrad, DP IIA-221(R121) i DP IIB-428 (R262);
- planirana petlja "Pirot istok" (km 080+617), preko koje Pirot ostvaruje vezu sa DP IB-39 (M9), DP IIA-259 (M1.12) Niš-Dimitrovgrad i DP IIA-223 (R244a);
- planirana petlja "Dimitrovgrad" (km 096+170) koja se nalazi zapadno od Dimitrovgrada, a neposredno pre ukrštanja autoputa sa rekom Nišavom i gradskim saobraćajnicama. U funkcionalnom smislu predstavlja vezu autoputa preko gradskih saobraćajnica sa DP IIA-259 (M1.12) Niš-Dimitrovgrad i DP IIA-221 (R121) i DP IIB-429 (R244);
- planirana petlja "Gradina" (km 103+675) - veza autoputa sa graničnim prelazom i sa robno-transportnim centrom obavlja se preko petlje "Gradina". Preko ove petlje se i postojeći put iz Dimitrovgrada uključuje na auto-put E-80. Ona predstavlja istočnu vezu Dimitrovgrada sa auto-putem E-80.
2.1.2. Denivelisana ukrštanja
Denivelisanim ukrštanjima se obezbeđuje kvalitetno povezivanje i prohodnost saobraćajne mreže na području infrastrukturnog koridora izgradnjom nadvožnjaka ili podvožnjaka, odnosno objekata iznad ili ispod auto-puta E-80.
Utvrđuju se sledeći posebni kriterijumi za razmeštaj denivelisanih ukrštanja:
- zadržavaju se postojeće trase svih državnih i javnih opštinskih puteva i njihovog denivelisanog ukrštanja sa autoputem;
- obezbeđuje se denivelisano ukrštanje za sve nekategorisane opštinske puteve (atarske puteve - poljski, šumski), s tim da mesto ukrštanja može biti pomereno sa trase atarskog puta na distanci maksimalne dužine 0,5 km, u kom slučaju se obezbeđuje izgradnja deonice nekategorisanog opštinskog puta duž ograde autoputa do pogodnog mesta za ukrštanje;
- ukoliko je potrebno obezbeđuje se bar jedno denivelisano ukrštanje za područje katastarske opštine čiju teritoriju preseca autoput;
- razmeštajem denivelisanih ukrštanja javnih i nekategorisanih opštinskih puteva sa autoputem obezbediće se udaljenost susednih ukrštanja koja je veća od 2 km, a manja od 4 km;
- na otvorenom prostoru, po pravilu, prednost će imati nadvožnjaci, a u naseljima podvožnjaci, dok će ostali nadzemni vodovi (vodoprivredni, energetski i dr.) biti provedeni ispod trase;
- dimenzionisanjem nadvožnjaka ili podvožnjaka obezbeđuje se prolazak svih vrsta vozila (npr. poljoprivredne mehanizacije) za dvosmerni saobraćaj, tako da minimalna visina podvožnjaka iznosi 4,5 m, a širina 6 m;
- mostovi (za premošćavanje vodotoka, suvih dolina i depresija) predvideće se kao višenamenski, sa mogućnošću korišćenja za kolski i pešački saobraćaj ili prolaz niske divljači;
- instalacije i vodovi, koji su položeni uz autoput i prugu, smestiće se van ograđenog autoputnog ili pružnog pojasa, a ukoliko ne postoji adekvatno rešenje za njihovo izmeštanje, instalacijama i vodovima obezbediće se posebne mere pristupa i zaštite.
Denivelisana ukrštanja (prelazi preko/ispod) autoputa su:
Tabela 1: Spisak ukrštaja na autoputu E-80, Niš - granica Bugarske
OBJEKAT |
stacionaža |
||
1. |
nadvožnjak |
2+497.00 |
|
2. |
podvožnjak |
3+306.00 |
|
3. |
podvožnjak |
4+715.00 |
|
4. |
podvožnjak |
7+022.00 |
|
5. |
podvožnjak |
7+868.00 |
|
6. |
podvožnjak |
9+537.00 |
|
7. |
nadvožnjak |
14+391.00 |
|
8. |
nadvožnjak |
16+944.00 |
|
9. |
podvožnjak |
18+340.00 |
|
10. |
podvožnjak |
19+268.00 |
|
11. |
podvožnjak |
19+940.00 |
|
12. |
podvožnjak |
22+288.00 |
|
13. |
podvožnjak |
25+588.00 |
|
14. |
tunel "Bancarevo" |
27+973.00 |
28+696.00 |
15. |
podvožnjak |
34+614.00 |
|
16. |
podvožnjak |
37+535.00 |
|
17. |
nadvožnjak |
38+994.00 |
|
18. |
podvožnjak |
40+262.00 |
|
19. |
podvožnjak |
42+055.00 |
|
20. |
podvožnjak |
42+894.00 |
|
21. |
podvožnjak |
43+775.00 |
|
22. |
podvožnjak |
45+200.00 |
|
23. |
podvožnjak |
45+830.00 |
|
24. |
podvožnjak |
46+050.00 |
|
25. |
nadvožnjak |
46+855.00 |
|
26. |
podvožnjak |
47+425.00 |
|
27. |
nadvožnjak |
49+626.00 |
|
28. |
podvožnjak |
56+345.00 |
|
29. |
nadvožnjak |
56+728.00 |
|
30. |
podvožnjak |
59+266.00 |
|
31. |
nadvožnjak |
60+109.00 |
|
32. |
podvožnjak |
60+945.00 |
|
33. |
podvožnjak |
61+962.00 |
|
34. |
nadvožnjak |
63+080.00 |
|
35. |
podvožnjak |
64+235.00 |
|
36. |
nadvožnjak |
65+295.00 |
|
37. |
tunel "Sopot" |
65+792.00 |
65+908.00 |
38. |
nadvožnjak |
66+450.00 |
|
39. |
nadvožnjak |
69+665.00 |
|
40. |
nadvožnjak |
69+987.00 |
|
41. |
tunel "Sarlah" |
72+640.00 |
73+127.00 |
42. |
podvožnjak |
75+410.00 |
|
43. |
nadvožnjak |
76+968.00 |
|
44. |
nadvožnjak |
77+712.00 |
|
45. |
podvožnjak |
78+912.00 |
|
46. |
podvožnjak |
80+267.00 |
|
47. |
podvožnjak |
80+467.00 |
|
48. |
podvožnjak |
80+780.00 |
|
49. |
nadvožnjak |
82+515.00 |
|
50. |
nadvožnjak |
84+138.00 |
|
51. |
podvožnjak |
87+562.00 |
|
52. |
podvožnjak |
89+030.00 |
|
53. |
nadvožnjak |
89+530.00 |
|
54. |
nadvožnjak |
91+588.00 |
|
55. |
podvožnjak |
92+288.00 |
|
56. |
podvožnjak |
93+049.00 |
|
57. |
podvožnjak |
94+046.00 |
|
58. |
podvožnjak |
96+195.00 |
|
59. |
podvožnjak |
97+546.00 |
|
60. |
tunel "Pržojna padina" |
98+342.00 |
98+926.00 |
61. |
tunel "Progon" |
99+535.00 |
100+640.00 |
62. |
podvožnjak |
101+693.00 |
|
63. |
podvožnjak |
102+502.00 |
|
64. |
podvožnjak |
103+472.00 |
|
65. |
nadvožnjak |
104+500.00 |
2.1.3. Paralelni alternativni putni pravci
2.1.3.1. Alternativni putni pravci
Osnovne funkcije alternativnog putnog pravca auto-puta E-80 su:
- obezbeđenje alternativnog putnog pravca iz pravca zapada prema istoku u Infrastrukturnom koridoru, radi omogućavanja obavljanja dela saobraćaja na ovom pravcu bez naplate putarine;
- prijem saobraćaja sa poprečnih putnih pravaca i usmeravanje na autoput preko najbližih petlji;
- uspostavljanje veze državnih puteva II reda, opštinskih puteva i frekventnijih gradskih saobraćajnica, kao i zadovoljenje lokalnih saobraćajnih potreba u Infrastrukturnom koridoru.
Koridor alternativnog putnog pravca pružaće se paralelno koridoru autoputa E-80 sa deonicama sa desne i leve strane, čije će se funkcionalno povezivanje ostvariti preko DP IIA-259 (M1.12) Niš-Dimitrovgrad odnosno, njegovim deonicama koje nisu obuhvaćene planiranom trasom autoputa E-80 i paralelnim nekomercijalnim putem Bela Palanka - Pirot.
2.1.3.2. Paralelni nekomercijalni put Bela Palanka - Pirot
Paralelni nekomercijalni put je podeljen na tri deonice.
Početak prve deonice (km 51+055.33) je na mestu gde projektovana osovina napušta DP IIA-259 (M1.12). Nakon toga paralelni put prolazi ispod mosta (km 51+255.88) na autoputu E-80, zatim mostom (km 51+855.72) preko železničke pruge Niš - Dimitrovgrad i reke Nišave i idući obalom Nišave se na km 52+700 uključuje u koridor lokalnog puta Klenje-Ljubatovica-Straža-Crnoklište. Do kraja deonice (km 55+288.49) trasa paralelnog puta je položena koridorom pomenutog lokalnog puta i udaljena je od autoputa E-80 do 1,7 km. Horizontalna geometrija trase diktirala je računsku brzinu od 60 km/h. Veza sa lokalnom putnom mrežom se ostvaruje preko raskrsnica i priključaka, a za svako naseljeno mesto predvideti bar po jedno autobusko stajalište. Na ovoj deonici su i: razne vrste objekata (mostovi, propusti) za prolaz železničke pruge, vodotokova, lokalnih saobraćajnica, novi atarski putevi za prilaz njivama, regulacije vodotokova, objekti za provođenje atmosferskih voda i odvođenje do recipijenata.
Deo paralelnog puta na početku druge deonice vodi se nezavisno od autoputa, prolazeći iznad sela "Selište", koristeći delimično stari (zemljani) put koji je vodio do Pirota, do km 56+800.00 kada se približava autoputu. Na km 59+020.00, ponovo napušta koridor autoputa, dolazi do sela "Crnoklište" prelazeći mostom preko "Petrove" reke, i dalje prolazeći ispod sela. Geometriju trase je diktirala računska brzina od 60 km/h. Najvećim delom trasa paralelnog puta je vođena uz autoput. Paralelni put svojim trupom naleže na projektovanu kosinu nasipa autoputa, tako da pomenute saobraćajnice imaju zajednički trup, tampon se odvodnjava zajedničkim drenažnim sistemom. Veza sa lokalnom putnom mrežom se ostvaruje preko raskrsnica i priključaka, a za svako naseljeno mesto predvideti bar po jedno autobusko stajalište. Na ovoj deonici su i: razne vrste objekata (mostovi, propusti) za prolaz vodotokova i lokalnih saobraćajnica, novi atarski putevi za prilaz njivama, regulacije vodotokova, objekti za provođenje atmosferskih voda i odvođenje do recipijenata.
Treća deonica paralelnog nekomercijalnog puta na početku prati autoput sa leve strane, a zatim ispred tunela "Sopot" natputnjakom na km 65+370 (AP) prelazi sa desne strane autoputa, prolazi kroz postojeći tunel "Sopot" i ide sve do natputnjaka iza petlje "Pirot zapad" delom po postojećem DP IIA-259 (M1.12), a delom kao nova trasa. Natputnjakom na km 70+060 (AP) prelazi na levu stranu autoputa, sve do tunela "Sarlah", gde se povezuje na postojeći DP IIA-259 (M1.12). Na mestu postojeće veze sa državnim putem IIA reda br. 221, koja je prekinuta izgradnjom autoputa, predviđena je nova veza ova dva državna puta kod km 66+450 (AP). Geometriju trase je diktirala računska brzina od 60 km/h. Veza sa lokalnom putnom mrežom se ostvaruje preko raskrsnica i priključaka, a za svako naseljeno mesto predvideti bar po jedno autobusko stajalište. Na ovoj deonici su i: razne vrste objekata (mostovi, propusti) za prolaz vodotokova i lokalnih saobraćajnica, novi atarski putevi za prilaz njivama, regulacije vodotokova, objekti za provođenje atmosferskih voda i odvođenje do recipijenata.
2.1.3.3. Paralelne servisne saobraćajnice
Osnovne funkcije paralelnih servisnih saobraćajnica auto-puta E-80 su da:
- na deonicama koridora autoputa obezbede prilaz građevinskom području naselja i gradova;
- vrše prijem saobraćaja sa paralelnih servisnih magacinskih, trgovinsko - ugostiteljskih i sportsko-rekreativnih sadržaja pored autoputa i usmeravaju ih na autoput.
Položaj servisnih saobraćajnica utvrđivaće se odgovarajućim urbanističkim planom za naseljeno mesto, odnosno primenom prostornog plana jedinice lokalne samouprave uz poštovanje kriterijuma priključenja na autoput na petljama.
Ograničenja u korišćenju i mere zaštite prostora na području Prostornog plana prikazane su grafički na referalnoj karti 3. Prostornog plana.
1. Uticaj infrastrukturnog koridora na životnu sredinu
Globalna analiza uticaja postojećih i planiranih infrastrukturnih sistema na životnu sredinu pokazuje da se svi efekti ispoljavaju u okviru tri osnovna vida uticaja, i to:
- uticaji koji se javljaju kao posledica građenja objekta i koji su privremenog karaktera;
- uticaji koji se javljaju kao posledica egzistencije sistema u prostoru, koji imaju trajni karakter;
- uticaji koji se javljaju kao posledica eksploatacije sistema kroz vreme, koji su trajnog karaktera.
Intenzitet ovih uticaja varira od sistema do sistema, a efekti na životnu sredinu se ispoljavaju kroz: buku, aerozagađenje, vibracije, zagađenje voda, zagađenje i degradaciju tla, zauzimanje zemljišta, prostorno razdvajanje funkcija, ugrožavanje flore i faune, degradaciju pejzaža, ugrožavanje prirodnih i istorijskih kulturnih dobara, socio-ekonomske uticaje i rizik od akcidenata i drugih nepogoda.
Posebno negativni uticaji pojavljuju se na koridoru autoputa E-80 i to na deonici Trupale - Prosek, zato što svojim većim delom ona prolazi kroz kontinualno izgrađeno tkivo Niša. Svojom trasom u zaštitnoj ogradi autoput preseca gradske saobraćajne tokove, degradira vizure i pretstavlja faktor ograničenja jedinstvenog, ujednačenog i usklađenog uređenja i organizovanja prostora sa jedne i druge strane autoputa.
2. Mere zaštite prostora od negativnog uticaja infrastrukturnog koridora
Uređenje prostora u koridorima planiranih magistralnih infrastrukturnih sistema odvijaće se prema pravilima, smernicama i uslovima utvrđenim ovim Prostornim planom do donošenja razrade Prostornog plana na nivou regulacionog plana i/ili usklađivanja važećih urbanističkih planova sa ovim prostornim planom.
Naselja se štite od negativnih uticaja infrastrukturnih sistema koji su izraženi kroz efekte buke, vibracija, aerozagađenja, opasnosti od akcidenata izgradnjom obilaznice autoputa E-80 izvan građevinskog područja Niša, Pirota i Dimitrovgrada i obilaznica magistralnih puteva oko naselja (Malča, Blato);
Ukoliko izgradnja obilaznica nije izvodljiva u planskom periodu naselja se štite:
- izmeštanjem svih stambenih objekata koji se nalaze na udaljenosti manjoj od 50 m od ograde autoputa, odnosno 25 m od ograde pruge, ukoliko se za njih ne može obezbediti zaštita od buke, vibracija i aero-zagađenja primenom tehničkih mera zaštite;
- obezbeđenjem tehničkih mera zaštite od buke, vibracija i aerozagađenja svih stambenih objekata koji se nalaze na udaljenosti manjoj od 300 m od trase autoputa (deonice Niš-Trupale-Prosek, Jelašnica, Crvena Reka, Klenje, Čiflik, Crnoklište i Dimitrovgrad), odnosno 200 m od poslednjeg koloseka (deonice Niš, Leskovik, Vrandol, Staničenje, Pirot, Gradina i Dimitrovgrad);
- obezbeđenjem minimalne udaljenosti magistralnog gasovoda od stambenih objekata koja iznosi 30 m, kao i sprovođenje mera zaštite za one udaljene od 30 m do 200 m od trase gasovoda.
2.2. Zaštita poljoprivrednog zemljišta i šuma
Mere zaštite odnose se pre svega na racionalno korišćenje prostora za potrebe izgradnje i eksploatacije magistralnih infrastrukturnih sistema i to trasiranjem infrastrukturnih sistema najkraćim putem od Niša do granice Bugarske, trasom optimalno prilagođenom uslovima terenima, paralelnim vođenjem infrastrukturnih sistema u koridoru i korišćenjem postojećih trasa uvek kada je to tehnički i funkcionalno izvodljivo. Poljoprivredno zemljište se štiti kontrolisanim prečišćavanjem atmosferskih voda sa kolovoza i trupa pruge pre upuštanja u najbliži recipijent ili retencioni prostor.
Šumski fond se održava i štiti pošumljavanjem degradiranih i ogolelih površina autohtonom i ekološki odgovarajućom vegetacijom.
U slučaju usitnjavanja postojećih katastarskih parcela i poremećaja mreže poljskih puteva, a zbog izgradnje infrastrukturnog koridora, komasacijom će se izvršiti pregrupisavanje katastarskih parcela i uraditi nova putna mreža.
Zaštita vazduha se unapređuje stvaranjem sistema zelenih površina međusobno povezanih sa vrstama adekvatno odabranim i održavanim. Mere zaštite vazduha obuhvataju rekultivaciju oštećenog zemljišta i odgovarajuće pejzažno uređenje zaštitnih koridora.
2.4. Zaštita voda i zaštita od voda
Utvrđuju se sledeće mere zaštite voda:
- naselja veća od 5.000 ES (Niš i Pirot) i sva industrija moraju da do 2027. godine izgrade odgovarajuća postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda, radi zaštite kvaliteta voda do nivoa propisanih klasa površinskih voda; Bela Palanka i Dimitrovgrad poseduju postrojenja za tretman otpadnih voda. Važećom zakonskom regulativom pripisane su sledeće klase vode:
1) Nišava: od granice Bugarske - do Dimitrovgrada - II kategorija;
2) Nišava: od Dimitrovgrada - do ušća reke Temske - II b kategorija;
3) Nišava: od ušća reke Temštice - do Niša - II a kategorija;
4) Nišava: od Niša - do ušća u Južnu Moravu - II b kategorija:
- područje na kome se nalazi izvorište podzemnih voda kod Pirota i područja izvorišta površinskih voda od kojih se zahteva visoki kvalitet treba štititi od namernih ili slučajnih zagađenja i drugih uticaja infrastrukturnih sistema u koridoru;
- toksične industrijske otpadne vode podvrgnuti predtretmanu pre upuštanja u gradsku kanalizaciju ili u centralno postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda;
- planska racionalizacija potrošnje;
- raspodela voda imaće prioritete: garantovani minimum, snabdevanje stanovništva vodom za piće, navodnjavanje, energetika, rekreacija, snabdevanje industrije vodom, ribnjaci;
- namensko ispuštanje vode iz akumulacije radi očuvanja vodnog režima u periodu malovođa, kao i u slučajevima akcidentnih zagađenja;
- organizacione i ekonomske mere kojima se onemogućuju i sankcionišu aktivnosti koje dovode do narušavanja kvaliteta voda.
Utvrđuju se sledeće mere zaštite od voda:
- zaštita od poplava organizuje se sistemom odbrambenih nasipa (pasivna zaštita) i korišćenjem postojećih i budućih akumulacija i retenzija (aktivna zaštita);
- sistemi odbrambenih objekata organizuju se tako da zajednički brane jednu teritorijalnu celinu - kasetu;
- oko velikih naselja i krupnih privrednih centara formiraju se manje kasete radi ostvarivanja visoko zahtevanog stepena zaštite;
- merodavne velike vode za zaštitne nasipe određuju se prema značaju prostora i objekata koji se štite i to prema Tabeli 3;
- radovi na uređenju korita izvode se u cilju obezbeđenja stabilnosti i funkcionalnosti linijskih sistema (nasipa) za zaštitu od poplava;
- eksploatacija materijala iz rečnih korita vrši se planski bez nepovoljnih efekata po režim voda i biocenozu;
- radi suzbijanja procesa erozije i razornog dejstva vode u koritu bujičnih vodotokova i kontrolu nanosa, primenjuju se tehnički (nasipi, zidane pregrade i dr.) i biološki radovi (pošumljavanje, zatravljivanje i dr.);
- prikupljanje, transport i evakuacija otpadnih voda iz naselja i industrijskih pogona vrši se zatvorenim kanalima i kontrolisano ispušta u prijemnik;
- prikupljanje, transport i evakuacija atmosferskih voda palih na područje branjenih kaseta vrši se zatvorenim i otvorenim kanalima i kontrolisano ispušta u vodoprijemnik.
Tabela 3. Merodavne velike vode za zaštitne nasipe
Područja i objekti zaštite |
Merodavna računska voda za verovatnoću pojave jednom u godina |
Područje sa preko 50.000 ljudi |
200 |
Područje sa 20.000 do 50.000 ljudi |
100 |
Strateški privredni objekti (određuje rep. Vlada) |
100 |
Objekti privrede koji nisu od strateškog značaja |
50 (ili manje, zavisno od osiguranja) |
Mostovi na području naselja sa više od 20.000 ljudi |
100 |
Mostovi na području naselja od 5.000 do 20.000 ljudi |
50 |
Poljoprivredni sistemi i površine i izvorišta za vodosnabdevanje |
25 |
Planska rešenja koridora infrastrukturnih sistema ne indikuju značajnije nepovoljne uticaje na zaštićena prirodna dobra i ekološki značajna područja, a očekivani uticaji mogu se izbeći, smanjiti ili nadoknaditi.
Zaštićena prirodna dobra u obuhvatu predmetnog plana (ili njihovi delovi) (Prirodni spomenik "Kamenički vis 1", Spomenik prirode "Dud zapis u Medoševcu", Spomenik prirode "Novoselski brest - zapis", Spomenik prirode "Beli dud u Niškoj banji", Park prirode "Sićevačka klisura" - režimi zaštite II i III stepena, Specijalni rezervat prirode "Jelašnička klisura" - režim zaštite II stepena, Spomenik prirode "Krupačko vrelo"- režim zaštite II stepena, Specijalni rezervat prirode "Suva planina" - režim zaštite I i II stepena, Park prirode "Stara planina" - režim zaštite II i III stepena), štite se posebnim merama koje su utvrđene uredbama koje uređuju zaštitu ovih prirodnih dobara. Za razradu ovog prostornog plana planovima nižeg reda, kao i za sve radove na prostorima ovih prirodnih dobara obavezno je naknadno obezbediti posebne detaljne uslove Zavoda za zaštitu prirode Srbije i mišljenje upravljača zaštićenih prirodnih dobara.
U obuhvatu ovog prostornog plana nalaze se i dva dobra u postupku zaštite ("Dva stabla hrasta medunca u Čukljeniku" i Specijalni rezervat prirode "Krupačko blato"). Takođe, u obuhvatu se nalaze i ekološki značajna područja i delovi Ekološke mreže Srbije (delovi IPA, IBA, RVA i EMERALD mreže) - "Kamenički vis 1", "Suva planina", "Sićevačka klisura", "Jelašnička klisura", "Šljivovički vis", "Stara planina", "Jerma", "Dimitrovgrad - Golemi vrh".
Na zaštićenom području uspostavljaju se sledeći režimi zaštite: 1) I stepena, 2) II stepena i/ili 3) III stepena.
Režim zaštite I stepena - stroga zaštita, sprovodi se na zaštićenom području ili njegovom delu sa izvornim ili malo izmenjenim ekosistemima izuzetnog naučnog i praktičnog značaja, kojom se omogućavaju procesi prirodne sukcesije i očuvanje staništa i životnih zajednica u uslovima divljine.
Režim zaštite I stepena:
1) zabranjuje korišćenje prirodnih resursa i izgradnju objekata;
2) ograničava radove i aktivnosti na naučna istraživanja i praćenje prirodnih procesa, kontrolisanu posetu u obrazovne, rekreativne i opštekulturne svrhe, kao i sprovođenje zaštitnih, sanacionih i drugih neophodnih mera u slučaju požara, elementarnih nepogoda i udesa, pojava biljnih i životinjskih bolesti i prenamnožavanja štetočina, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove zaštite prirode.
Režim zaštite II stepena - aktivna zaštita, sprovodi se na zaštićenom području ili njegovom delu sa delimično izmenjenim ekosistemima velikog naučnog i praktičnog značaja i posebno vrednim predelima i objektima geonasleđa.
U II stepenu zaštite mogu se vršiti upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja zaštićenog područja, bez posledica po primarne vrednosti njihovih prirodnih staništa, populacija, ekosistema, obeležja predela i objekata geonasleđa, obavljati tradicionalne delatnosti i ograničeno koristiti prirodni resursi na održiv i strogo kontrolisan način.
Režim zaštite II stepena:
1) zabranjuje izgradnju industrijskih, metalurških i rudarskih objekata, asfaltnih baza, rafinerija nafte, kao i objekata za skladištenje i prodaju derivata nafte i tečnog naftnog gasa, termoelektrana i vetrogeneratora, luka i robno-trgovinskih centara, aerodroma, uslužnih skladišta, magacina i hladnjača, vikendica i drugih porodičnih objekata za odmor, eksploataciju mineralnih sirovina, treseta i materijala rečnih korita i jezera, preoravanje prirodnih travnjaka, privredni ribolov, unošenje invazivnih alohtonih vrsta, izgradnju objekata za reciklažu i spaljivanje otpada i obrazovanje deponija otpada;
2) ograničava regulaciju i pregrađivanje vodotoka, formiranje vodoakumulacija, melioracione i druge hidrotehničke radove, izgradnju hidroelektrana, solarnih elektrana i elektrana na bio-gas, objekata turističkog smeštaja, ugostiteljstva, nautičkog turizma i turističke infrastrukture i uređenje javnih skijališta, izgradnju objekata saobraćajne, energetske, komunalne i druge infrastrukture, stambenih i ekonomskih objekata poljoprivrednih gazdinstava, tradicionalno korišćenje kamena, gline i drugog materijala za lokalne potrebe, izgradnju ribnjaka, objekata za konvencionalno gajenje domaćih životinja i divljači, ribolov, lov, sakupljanje gljiva, divljih biljnih i životinjskih vrsta, gazdovanje šumama i šumskim zemljištem, formiranje šumskih i poljoprivrednih monokultura, unošenje vrsta stranih za divlji biljni i životinjski svet regije u kojoj se nalazi zaštićeno područje i primenu hemijskih sredstava.
Režim zaštite III stepena - proaktivna zaštita, sprovodi se na zaštićenom području ili njegovom delu sa delimično izmenjenim i/ili izmenjenim ekosistemima, predelima i objektima geonasleđa od naučnog i praktičnog značaja.
U III stepenu zaštite mogu se vršiti upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja zaštićenog područja, razvoj sela i unapređenje seoskih domaćinstava, uređenje objekata kulturno-istorijskog nasleđa i tradicionalnog graditeljstva, očuvanje tradicionalnih delatnosti lokalnog stanovništva, selektivno i ograničeno korišćenje prirodnih resursa i prostora uz potrebnu infrastrukturnu i drugu izgradnju.
Režim zaštite III stepena:
1) zabranjuje izgradnju rafinerija nafte i objekata hemijske industrije, metalurških i termoenergetskih objekata, skladišta nafte, naftnih derivata i prirodnog gasa, unošenje invazivnih alohtonih vrsta i obrazovanje deponija;
2) ograničava izgradnju drugih industrijskih i energetskih objekata, asfaltnih baza, objekata turističkog smeštaja i javnih skijališta, infrastrukturnih objekata, skladišta industrijske robe i građevinskog materijala, vikendica, eksploataciju i primarnu preradu mineralnih sirovina, obrazovanje objekata za upravljanje otpadom, izgradnju naselja i širenje njihovih građevinskih područja, lov i ribolov, formiranje šumskih i poljoprivrednih monokultura, primenu hemijskih sredstava i druge radove i aktivnosti koji mogu imati značajan nepovoljan uticaj na prirodne i druge vrednosti zaštićenog područja.
Režim zaštitne zone zaštićenog područja zabranjuje i ograničava radove i aktivnosti za koje se (u postupku utvrđenim zakonom i drugim propisima) utvrdi da mogu imati značajan nepovoljan uticaj na biološku raznovrsnost, vrednosti geonasleđa i predela tog zaštićenog područja.
Određuju se sledeće mere i preporuke za izbegavanje, otklanjanje i umanjivanje nepovoljnih uticaja izgradnje infrastrukturnih sistema na prirodna dobra i prirodne vrednosti:
- projektovati i izgraditi odgovarajuće ekološke prelaze shodno Pravilniku o specijalnim tehničko-tehnološkim rešenjima koja omogućavaju nesmetanu i sigurnu komunikaciju divljih životinja ("Službeni glasnik RS", broj 72/10), a zaštitno zelenilo formirati tako da osim osnovne funkcije (zaštita od vetra, buke, erozije i dr.) ima i ulogu očuvanja i unapređenja karakteristične slike predela;
- seču šume i uklanjanje pojedinačnih stabala drveća, posebno na mestima premošćavanja reka, svesti na najneophodniji minimum;
- ukoliko se u toku radova naiđe na geološka i paleontološka nalazišta (fosili, minerali, kristali i dr.), koja bi mogla predstavljati zaštićenu prirodnu vrednost nalazač je, shodno članu 99. Zakona o zaštiti prirode ("Službeni glasnik RS", br. 36/09 i 88/10) dužan da o nalazu obavesti ministarstvo nadležno za poslove zaštite prirode u roku od osam dana od pronalaska i preduzme mere zaštite od uništenja, oštećivanja ili krađe do dolaska ovlašćenog lica;
- u skladu sa Zakonom o proceni uticaja na životnu sredinu ("Službeni glasnik RS", br. 135/04 i 36/09) i Uredbom o utvrđivanju Liste projekata za koje je obavezna procena uticaja i Liste projekata za koje se može zahtevati procena uticaja na životnu sredinu (tačka 7. podtač. 1) i 2) ("Službeni glasnik RS", broj 114/08) investitor je obavezan da u postupku sprovođenja Prostornog plana, izradi Studiju o proceni uticaja izgradnje i eksploatacije planiranih infrastrukturnih objekata na životnu sredinu. Studija o proceni uticaja izrađuje se na nivou Idejnog projekta i bez saglasnosti na studiju, ne može se pristupiti izvođenju radova. U tom smislu je, a u skladu sa čl. 7, 8. i. Zakona o zaštiti prirode, obavezno obraćanje Zavodu za zaštitu prirode Srbije sa zahtevom za davanje detaljnijih uslova zaštite prirode za izradu Studije.
2.6. Zaštita biljnog i životinjskog sveta
Površine pod izmenjenom vegetacijom, obuhvataju putni i pružni pojas (pojas nasipa i useka, kanali) koji se nakon izgradnje ozelenjava. One se štite pre svega odvođenjem atmosferskih voda sa kolovoza i trupa pruge u zabarene depresije sa prirodnom vodom.
Obavezno je utvrđivanje "ekoloških koridora" (prolaza za faunu), optimalnog razmaka oko 2 km, iznad ili ispod trupa autoputa i pruge na deonicama autoputa i pruge, a posebno na deonicama pored Kameničkog Visa i preko Suve planine.
U zone prelaza i prolaza treba ugraditi mere zaštite od buke, podići remize, obezbediti mrežu zelenih koridora - puteva faune i povezati remize sa zelenim masivima.
Utvrđivanje ekoloških koridora uradiće se razradom Prostornog plana na nivou regulacionog plana.
Negativni vizuelni efekti se umanjuju:
- adekvatnim ozelenjavanjem nasipa i konstrukcija autohtonim vrstama;
- uklapanjem useka i nasipa u prirodni oblik terena;
- preoblikovanjem terena narušenog morfološkog lika u skladu sa pejzažom;
- ponovnim uspostavljanjem trajnog biljnog pokrivača na svim mestima na kojima su prestale aktivnosti koje prate građenje;
- kompozicionim rešenjem zelenih masiva na ulazima i izlazima iz tunela;
- formiranjem novih pojaseva zaštitnog zelenila sa rasporedom zelenih masiva, koji će smanjiti uticaj jednoličnosti trase, naizmeničnim otvaranjem i zatvaranjem vizura prema okolnom predelu.
Zaštitu pejzaža posebno izvršiti na delu koridora autoputa od Jelašnice do Crvene Reke i od Bele Palanke do Pirota.
Mere zaštite od akcidenata definisane su posebnim programima, u odnosu na propisan metod procene opasnosti od vrste zagađivača koji sadrže mere za otklanjanje posledice akcidenata.
Rizik od akumulacija "Čiflik" i "Sopot", smanjiće se sistematskom kontrolom vodozahvatnih objekata i brana i blagovremenom intervencijom u slučaju zarušavanja brana i havarijskog pražnjenja akumulacija.
Neophodno je uraditi studiju rizika sa utvrđivanjem kota mogućih poplavnih talasa i zaštite prirodnih i materijalnih dobara u slučaju akcidenata.
2.9. Zaštita nepokretnih kulturnih dobara
Na području Prostornog plana nalazi se 79 nepokretnih kulturnih dobara
(u daljem tekstu: NKD), od čega je utvrđeno (proglašenjem i upisom u registar), zaštićeno i kategorisano je osam NKD i to četiri kulturna dobra od velikog značaja i četiri kulturna dobra. Kulturnih dobara od izuzetnog značaja nema.
Dobra koja uživaju prethodnu zaštitu su ostala, evidentirana dobra (71 dobro) za koja će se vrednovati spomenična svojstva, predlog za utvrđivanje za kulturno dobro i kategorizaciju pripremiti i proglašenje izvršiti u I etapi realizacije Prostornog plana.
U delu koridora na području grada Niša su spomenici kulture u Sićevu Sv. Bogorodica - manastir i arheološka nalazišta u Humu Velika čuka - praistorijsko naselje.
U delu koridora na području opštine Bela Palanka je arheološko nalazište u Beloj Palanci Remesiana.
U delu koridora na području opštine Pirot je spomenik kulture u Pirotu Momčilov grad.
Kulturna dobra od velikog značaja se nalaze u gradskim (Niš) i opštinskim centrima (Bela Palanka, Pirot, Dimitrovgrad) i njihova zaštita već je ugrađena u prostorne, generalne i regulacione planove.
Utvrđuju se sledeće osnovne mere zaštite NKD na području infrastrukturnog koridora:
- pre izgradnje pojedinačnih infrastrukturnih sistema mora se obezbediti stručna opservacija terena od strane nadležne službe zaštite kulturnih dobara;
- pri projektovanju i izgradnji pojedinačnih infrastrukturnih sistema, u dogovoru sa nadležnom službom zaštite kulturnih dobara treba se što je moguće više udaljiti od NKD. Ako se pri izgradnji pojedinačnih infrastrukturnih sistema ne mogu zaobići postojeća NKD mora se prethodno istražiti lokalitet (kod nekropola i manjih praistorijskih naseobina) i posle završenih istraživanja, pod određenim uslovima, predati lokacija;
- do utvrđivanja mera tehničke zaštite postojećih NKD i njihove okoline ne smeju se vršiti aktivnosti izgradnje i uređenja prostora bez prethodne saglasnosti nadležne službe zaštite kulturnih dobara;
- pri izgradnji pojedinačnih infrastrukturnih sistema mora se obezbediti prisustvo nadležnih stručnjaka koji će vršiti nadzor i dokumentovati eventualne nalaze;
- ako se pri izvođenju zemljanih radova naiđe na arheološka nalazišta ili predmete, izvođač radova je dužan da, bez odlaganja, prekine radove i obavesti nadležnu službu zaštite spomenika kulture i preduzme mere da se nalaz ne uništi ili ošteti, da se sačuva na mestu i u položaju u kom je otkriven;
- pri izgradnji i eksploataciji prostora, zaštita, prezentacija i uključivanje u turističku ponudu kulturnih dobara od velikog značaja, moraju se u svemu vršiti prema važećim prostornim, generalnim i regulacionim planovima.
2.10. Zaštita od elementarnih nepogoda i ratnih razaranja
Koncept zaštite od elementarnih nepogoda i ratnih razaranja ugrađen je u planska rešenja Prostornog plana koja obuhvataju organizaciju, namenu i korišćenje prostora, planiranje mreže saobraćajne, vodoprivredne i elektroenergetske infrastrukture i primenu opštih principa, mera i normativa zaštite od elementarnih nepogoda i ratnih razaranja.
Zaštita od elementarnih nepogoda ostvaruje se sanacijom i uređenjem infrastrukturnih pojaseva, podizanjem vatrozaštitnih i snegobranih pojaseva celom dužinom ugroženih trasa i sprovođenjem bioinženjerskih mera na zemljištu podložnom eroziji.
Posebne mere zaštite od ratnih razaranja utvrđene su posebnim aneksom "Odbrana i zaštita područja infrastrukturnog koridora Niš - granica Bugarske od ratnih razaranja" koji je sastavni deo Prostornog plana.
2.11. Zaštita geoloških resursa
Za održivo i efektivno korišćenje poznatih (istraženih) i potencijalnih (pretpostavljenih ili delimično dokazanih) mineralnih resursa, osnovni preduslov jeste, izrada Dugoročne mineralne strategije i politike Republike Srbije, kao i realizacija više strateških dokumenata koji se direktno ili indirektno odnose na mineralne resurse.
Koncepcija održivog korišćenja mineralnih sirovina ovog područja zasniva se na:
- stvaranju uslova za intenzivnije i kompleksnije korišćenje istraženog i bilansiranog mineralnog bogatstva, u prvom redu za dokazane rezerve uglja i više nemetala (građevinsko-tehnički kamen, krečnjak, peskovi i dr.), zatim ruda zlata, srebra, bakra i drugih pratećih elemenata;
- stimulisanju rudarstva malih kapaciteta, odnosno optimalnog korišćenja malih ležišta, što je posebno interesantno kod zlata i kvalitetnijeg građevinsko-tehničkog kamena;
- razradi strategije razmeštaja rudarskih proizvodnih kapaciteta, polazeći od lokacije rudnih ležišta, optimalnog izbora metoda otkopavanja, potrebnog prostora za odlagališta svih vrsta jalovine, eventualna buduća proširenja postojećih kapaciteta;
- saniranju degradirane (zagađene, devastirane) površine oko postojećih rudarskih objekata (odlagališta iz rudarskih radova, flotacija, topionice i dr.) i razvoju projekata koji minimalno ugrožavaju životnu sredinu, primenom tzv. "zeleno inženjerstvo" i "tehnologije bez ili sa minimumom otpadaka".
VIII PRAVILA ZA UREĐENJE I KORIŠĆENJE PROSTORA
1. Pravila za utvrđivanje razmeštaja i potrebnog prostora za izgradnju infrastrukturnih sistema
1.1. Saobraćajna infrastruktura
Utvrđuju se sledeći osnovni kriterijumi za razmeštaj pratećih sadržaja u koridoru autoputa E-80:
1) razmeštaj pratećih sadržaja obezbediće funkcionalno zadovoljavanje:
- bezbednosti saobraćaja (nepovoljnim se smatraju lokacije na samoj petlji i u njenoj neposrednoj blizini, ulaznim i izlaznim kracima petlje),
- komfora korisnika autoputa i pratećeg sadržaja (lokacija ne sme da bude mesto "nasilnog" usporenja na autoputu,
- osnovnih zahteva u pogledu sadašnjih i budućih potreba i mogućnost fazne realizacije pratećih sadržaja u zavisnosti od intenziteta saobraćaja i neophodnih rekonstrukcija;
2) poštovanje optimalnih funkcionalnih rastojanja između pratećih sadržaja (ritam), uz uvažavanje postojećeg stanja, odnosno stečenih obaveza vezanih za postojeće objekte koji imaju građevinske ili upotrebne dozvole;
3) ravnomerno raspoređivanje pratećih sadržaja na celoj deonici autoputa, tako da svaka lokalna zajednica ima direktne i indirektne koristi u smislu zapošljavanja lokalnog stanovništva, prihoda od poreza na profit objekata i dr.;
4) da na jednoj lokaciji može da egzistira samo jedna dominantna funkcija sa dopunskim, kompatibilnim sadržajima, sa ulaznom i izlaznom saobraćajnicom na autoput;
5) odstupanje od kriterijuma 2) i 3) i gušći raspored pratećih sadržaja na koridoru 10c moguć je kod urbanih centara (međunarodnog i regionalnog značaja) utvrđenih Prostornim planom Republike Srbije (Niš i Pirot) i na prilazu putnim graničnim prelazima, koji se nalaze na koridoru 10c (Dimitrovgrad-Gradina), zbog veće frekvencije ulaznog i izlaznog saobraćaja na autoputu;
6) rangiranje deonica prema verovatnoći korišćenja pratećih sadržaja na osnovu prosečnog godišnjeg dnevnog saobraćaja i karakteristika gravitacionog područja posmatrane deonice autoputa (rang ukrštanja, godišnji obim i neravnomernost ulazno-izlaznog saobraćaja);
7) stacionaža određenog sadržaja predstavlja stacionažu na sredini dužine u odnosu na ulivne i izlivne trake autoputa. Stacionaže korišćene pri izradi Prostornog plana su orijentacione a preciznije će biti definisane nakon izrade tehničke dokumentacije, a prema potrebi i izradom geodetskih elaborata. Nakon završetka izgradnje autoputa potrebno je izraditi projekat izvedenog stanja, kojim će se utvrditi konačne stacionaže, a kao početak uzeti čvor br. 148, Petlja "Trupale", km 0+000,00. Stacionaže koje su date u Prostornom planu, orijentaciono (sa tačnošću +/- 1000 m), do poslednje deonice, omogućavaju usaglašavanje sa stacionažama datim u tehničkoj dokumentaciji.
Za izgradnju pratećih sadržaja u koridoru auto-puta preporučuje se poštovanje ekoloških principa i kriterijuma sa malim stepenom uticaja na životnu sredinu i korišćenje obnovljivih izvora energije i naprednih tehnika gradnje koje koriste sunce i vetar, korišćenje lokalnog građevinskog materijala, uklapanje u pejzaž i dr.
Utvrđuju se sledeći kriterijumi za izbor lokacija funkcionalnih sadržaja u koridoru auto-puta E-80:
1) baza za održavanje puta:
- blizina naseljenog mesta, mogućnost opremanja komunalnom infrastrukturom, ekološka pogodnost;
- funkcionalno rastojanje od 50 do 70 km;
- mogućnost manipulisanja vozila (petlje, naplata putarine);
- površina od 2 do 3 ha,
- petlja:
- površina oko 5 ha.
- 2) naplatna stanica:
- površina oko 1,5 do 5 ha.
Utvrđuju se sledeći kriterijumi za izbor lokacija sadržaja za potrebe korisnika puta u koridoru auto-puta E-80:
1) parkirališta:
- tehnički zahtevi saobraćaja;
- površina od 0,5 do 1,5 ha;
- funkcionalno rastojanje od 10 do 20 km - obostrano i naizmenično;
- poželjna je blizina naseljenih mesta ili prirodnog ambijenta - pejzaža;
- opremljenost ili mogućnost opremanja lokacije komunalnom infrastrukturom.
- 2) odmorišta:
- tehnički zahtevi saobraćaja;
- površina od 0,5 do 5 ha;
- funkcionalno rastojanje od 20 do 40 km - obostrano i naizmenično;
- poželjna je blizina naseljenih mesta ili prirodnog ambijenta - pejzaža;
- opremljenost ili mogućnost opremanja lokacije komunalnom infrastrukturom.
- 3) uslužnog centra:
- tehnički zahtevi saobraćaja;
- površina minimum 5 do 20 i više ha;
- funkcionalno rastojanje od 80 do 160 km;
- poželjna je blizina naseljenih mesta ili prirodnog ambijenta - pejzaža;
- opremljenost ili mogućnost opremanja lokacije komunalnom infrastrukturom;
- u zavisnosti od pogodnosti lokacije, uslužni centri će se graditi sa obe strane autoputa, radi racionalizacije poslovanja i korišćenja izgrađenih kapaciteta, sa međusobnom pešačkom i/ili kolsko - službenom vezom;
- mogućnost povezivanja sa državnim putevima i javnim opštinskim putevima;
- sadržaji uslužnog centra mogu da budu i izvan zone autoputa povezani sa pešačkom komunikacijom.
Položaj koridora alternativnog putnog pravca utvrđen je primenom sledećih kriterijuma: da je u neposrednoj blizini koridora auto-puta E-80 i da povezuje gradske i opštinske centre i veća naselja u okruženju koridora.
Atarski putevi duž ograde auto-puta gradiće se ukoliko se pogodno mesto ukrštanja postojeće trase atarskog puta sa autoputem pomera više od 500 m od postojećeg ukrštaja.
Površina železničke stanice (prosečno) - 1,5 ha, dok će se površine glavnih železničkih stanica u Nišu, Pirotu i Dimitrovgradu dimenzionisati po posebnom programu.
1.2. Energetska infrastruktura
Za izgradnju dalekovoda obezbeđuje se zemljište za radni prostor širine:
DV 400 kV - 60 m
DV 110 kV - 30 m
DV 2x110 kV - 40 m
Po izgradnji zadržava se imovinski status na zemljištu sem za stubna mesta gde zemljište pripada vlasniku dalekovoda. Veličina zemljišta za stubna mesta zavisi od tipa i namena stuba i naponskog nivoa.
U vreme normalnog pogona dalekovodi se štite užim koridorima, a za održavanje i otklanjanje havarija obezbeđuje se radni prostor širine kao pri izgradnji.
Za izgradnju i korišćenje trafostanica potreban kompleks je tipiziran i iznosi:
TS 400/hkV - min 250 m x 250 m
TS 110/hkV - min 50 m x 80 m
Za izgradnju magistralnog gasovoda (gasovod visokog pritiska), obezbeđuje se zemljište za radni pojas širine 16,0 m, koji se koristi u postupku izgradnje. Po izgradnji gasovoda zemljište zadržava postojeći imovinski status, a širina pojasa gasovoda iznosi 5,0 m.
Za potrebe izgradnje glavnih razdelnih čvorova (GRČ "Niš" i GRČ "Knjaževac") potrebno je obezbediti prostor dimenzija 100,0 x 75,0 metara. Za potrebe izgradnje glavnih merno-regulacionih stanica (GMRS) potrebno je obezbediti prostor dimenzija 50,0 x 80,0 metara.
1.3. Vodoprivredna infrastruktura
Potreban prostor se utvrđuje primenom pravila da se:
- polaganje magistralnih cevovoda vrši u pojasu širine od 1,5 - 3,0 m zavisno od prečnika cevovoda;
- izgradnja otvorenih kanala za dovod vode iz akumulacije "Sopot" do hidroelektrane "Crnoklište" i iz akumulacije "Čiflik" do hidroelektrane "Bela Palanka" vrši se u pojasu širine od 11,0 - 25,0 m u zavisnosti od geometrijskih karakteristika poprečnog preseka kanala.
2. Pravila za vođenje trase, formiranje čvorišta, stanica i drugih objekata
2.1. Saobraćajna infrastruktura
2.1.1. Autoput
Saobraćajna povezanost područja kroz koje prolazi autoput mora biti najmanje na istom nivou kao i pre izgradnje uz odgovarajuću racionalnost rešenja i zaštitu prostora.
Za vođenje trase, formiranje čvorišta i stanica utvrđuju se sledeća pravila koja će se primenjivati u razradi planskih rešenja na nivou regulacionog plana:
- na delovima trase autoputa gde se javlja denivelacija levog i desnog kolovoza širina razdelnog pojasa je promenljiva;
- odstojanje saobraćajnih petlji je oko 20 km, osim u gradskom području gde je rastojanje uslovljeno položajem primarnih gradskih saobraćajnica i tokovima saobraćaja;
- u definisanju denivelisanih ukrštaja, uz prvenstveno uvažavanje zahteva očekivanog saobraćaja, vodiće se računa i o ravnomernoj zastupljenosti ovih ukrštaja po katastarskim opštinama preko kojih prolazi autoput;
- svi lokalni putevi, po pravilu, zadržavaju postojeću trasu, a obezbeđuje im se denivelisan ukrštaj sa autoputem;
- rastojanje susednih ukrštanja nije veće od 4 km.
2.1.2. Železnička pruga
Saobraćajna povezanost područja kroz koje prolazi trasa pruge za vozove velikih brzina mora biti najmanje na istom nivou kao i pre izgradnje uz odgovarajuću racionalnost rešenja i zaštitu prostora. Za osposobljavanje pruge za saobraćaj vozova velikih brzina i u uslovima odvijanja mešovitog saobraćaja potrebno je da:
- pruga na celoj dužini bude dvokolosečna, elektrificirana i opremljena savremenim signalno - sigurnosnim postrojenjima;
- pruga ispuni uslove ATS sporazuma o najvažnijim magistralnim prugama Evrope u pogledu brzine vožnje, nagiba nivelete, dužine preticajnih koloseka, dužine perona, osovinskih opterećenja, gabarita, denivelacije putnih prelaza i sl.;
- ulivanje saobraćaja na prugu i odlivanje saobraćaja sa pruge u priključnim stanicama bude bez presecanja puteva vožnje u nivou;
- preko stanica i industrijskih koloseka budu povezane postojeće i planirane industrijske zone;
- pri utvrđivanju trase pruge vodiće se računa o zaštiti nepokretnih kulturnih dobara i zaštiti prirode i zaštiti životne sredine;
- na pruzi će se zadržati sve dosadašnje stanice koje imaju opravdanost u ekonomskom i funkcionalnom pogledu uz obaveznu rekonstrukciju i modernizaciju.
3. Pravila za međusobno usaglašavanje infrastrukturnih sistema
3.1. Saobraćajna infrastruktura
Osnovno pravilo u međusobnom usaglašavanju infrastrukturnih sistema odnosi se na njihovo trasiranje i paralelno vođenje kroz zajednički koridor uz obavezno uvažavanje pravila funkcionisanja i zaštite svakog pojedinačnog sistema sa što racionalnijim pristupom u korišćenju zemljišta u koridoru i to:
- telekomunikacioni kablovi (optički, koaksijalni) kod paralelnog polaganja sa saobraćajnicama i železničkom prugom moraju se polagati izvan zemljišnog pojasa puta ili pruge, ili izuzetno na spoljnoj ivici putnog pojasa, a kod paralelnog polaganja telekomunikacionih kablova sa vodovodnom i kanalizacionom mrežom, kablovskom elektroenergetskom mrežom minimalno horizontalno rastojanje ne sme biti manje od 1,0 metara;
- telegrafske i telefonske vazdušne i kablovske linije i vodovi niskog napona mogu da se postavljaju i u zaštitnom pojasu uz saglasnost pravnog lica koje upravlja autoputem;
- instalacije i vodovi koji su položeni uz prugu moraju biti van pružnog pojasa tj. moraju biti udaljeni najmanje 6 m od osovine poslednjeg koloseka u naseljima ili 8,0 m na otvorenoj pruzi;
- za vodove u pružnom pojasu potrebne su posebne mere zaštite.
3.2. Energetska infrastruktura i odnos prema ostalim sistemima u infrastrukturnom koridoru
Približavanje i paralelno vođenje dalekovoda sa drugim objektima infrastrukture vrši se pod sledećim uslovima:
- udaljenost bilo kog dela stuba od ivice autoputa je najmanje 40,0 m. Pri paralelnom vođenju dužem od 5,0 km udaljenost je najmanje 100,0 m, a na brdovitom i šumovitim predelima može se smanjiti na 40,0 m;
- udaljenost bilo kog dela stuba, od ograde pruge za vozove velikih brzina je najmanje 25,0 m i od najbliže šine pruga za normalan transport najmanje 15,0 m;
- udaljenost TT kablova od stubova dalekovoda iznosi najmanje: za 110 kV - 10,0 m; 220 kV - 15,0 m; 400 kV - 25,0 m;
- horizontalna udaljenost između najbližih provodnika dalekovoda i TT voda je najmanje jednaka visini stubova uvećana za 3,0 m i uz pojačanu mehaničku i električnu sigurnost iznosi za: 400 kV - 5,5 m; 220 kV - 4,0 m i 110 kV - 3,0 m.
3.3. Vodoprivredna infrastruktura
Položaj trase infrastrukturnih sistema (autoput, pruga, gasovod, optički kabl) biće van zone neposredne i uže zaštite podzemnih i površinskih izvorišta vodosnabdevanja. Tamo gde to nije moguće, zaštita izvorišta obezbediće se posebnim projektom zaštite i kontinualne kontrole kvaliteta voda.
Minimalno horizontalno rastojanje trase cevovoda pri paralelnom vođenju trase u odnosu na trasu optičkog i koaksijalnog kabla i trasu gasovoda iznosi 1,0 m mereno od spoljnih ivica rovova, 1,5 m od nožice nasipa i 2,0 m od spoljnih ivica drumskog i železničkog zemljišta.
Sve aktivnosti na usaglašavanju infrastrukturnih sistema sa vodoprivrednom infrastrukturom obavljaće se uz saglasnost i kontrolu nadležnih organa za poslove vodoprivrede.
4. Pravila za ukrštanje infrastrukturnih sistema
Na području Prostornog plana pojavljuje se šest zona višestrukog ukrštanja infrastrukturnih sistema i to na sledećim lokalitetima: Jelašnica (oko km 21+000), Crvena Reka (oko km 40+700), Klenje (oko km 51+000), Čiflik (oko km 54+600), Crnoklište (oko km 66,000), Dimitrovgrad (oko km 98,000). Na ovim mestima javljaju se zone konflikata koji se rešavaju regulacionim planovima.
4.1. Saobraćajna infrastruktura
Ukrštanje pruge i autoputa sa ostalim infrastrukturnim sistemima kao što su vodovod, električne, TT, toplovodne, gasne i dr. instalacije kao i otvoreni vodotokovi najpovoljnije je pod pravim uglom. Sve nadzemne vodove treba rekonstruisati i provesti ispod pruge i puta.
Ukrštanje infrastrukturnih sistema odvijaće se primenom sledećih pravila:
- ukrštanje autoputa ili železničke pruge sa magistralnim i regionalnim putevima rešavaju se denivelisano i to na samom mestu ukrštanja;
- ukrštanje autoputa ili železničke pruge sa lokalnim putevima izvešće se grupisanjem i izgradnjom paralelnih veza ali ne duže od 2,0 km od mesta ukrštanja, odnosno 2,5 km od železničke pruge za vozove velikih brzina;
- na deonici "Pirot - Sukovo" svi ukrštaji rešavaju se denivelisanim objektima u trupu autoputa ili železničke pruge tj. samo izgradnjom podvožnjaka;
- na izgrađenim deonicama autoputa E-80 (Trupale - Komren i Komren - Prosek) zadržavaju se svi izgrađeni ukrštaji.
4.2. Energetska infrastruktura
Ukrštanje dalekovoda sa drugim objektima infrastrukture vrši se pod sledećim uslovima:
- ugao ukrštanja sa autoputem i magistralnim putem je 30° i više, a sa regionalnim 20° i više, sa visinom najnižeg provodnika pod najnepovoljnijim uslovima od najmanje 7,0 m;
- ugao ukrštanja sa železničkom prugom je 45° i više, sa visinom najnižeg provodnika pod najnepovoljnijim uslovima od 12,0 m;
- ugao ukrštanja sa TT vodovima je najmanje 45° i međusobnog odstojanja najbližih vodova od 3,0 m, 4,0 m i 5,5 m za napone 110 kV, 220 kV i 400 kV.
Ukrštanje gasovoda sa saobraćajnicama, vodotocima i drugim infrastrukturnim mrežama treba izvesti pod uglom od 60° i 90°. Kod ukrštanja gasovoda sa železničkom prugom ugao manji od 60° nije dozvoljen.
4.3. Telekomunikaciona infrastruktura
Ukrštanje telekomunikacionih kablova sa saobraćajnicama i železničkom prugom treba izvesti pod uglom od 90°.
Ukrštanje telekomunikacionih kablova sa visokonaponskim elektroenergetskim vodovima, vodovodnom i kanalizacionom mrežom poželjno je vršiti pod uglom od 90°, ali minimalni ugao ukrštanja može iznositi 45° van naseljenih mesta i 30° u naseljenom mestu. Telekomunikacioni kablovi se polažu iznad elektroenergetskih kablovskih vodova, vodovodne i kanalizacione mreže na minimalnom odstojanju od 0,3 m.
4.4. Vodoprivredna infrastruktura
Na mestu ukrštanja planiranih trasa autoputa i pruge sa izgrađenim vodovodnim ili kanalizacionim cevovodom, potrebno je predvideti odgovarajuću zaštitu cevovoda od uticaja statičkog i dinamičkog opterećenja konstrukcije autoputa i pruge.
Sva ukrštanja planiranih infrastrukturnih sistema autoput, pruga, optički kabl i gasovod sa vodotocima u prirodnom ili uređenom stanju, potrebno je organizovati na način kojim se neće poremetiti osnovna namena i funkcija vodotoka.
Objekte lokalnog karaktera, kao što su mostovi i propusti treba dimenzionisati na velike vode verovatnoće pojave jednom u sto godina. Na mestu ukrštanja, zaštitu obala i korita od erozije potrebno je obezbediti obaloutvrdama 3,0 m uzvodno i nizvodno od mesta ukrštanja uz odvodnjavanje u zoni mosta.
Položaj trase površinskog ili podzemnog linijskog vodnog objekta potrebno je predvideti po pravilu van vodnog zemljišta, a na mestima ukrštanja sa vodotokom, ukrštaj od približno 90°, pod uslovom da se podzemni linijski objekti na mestu ukrštanja obezbeđuju mostom za veći vodotok ili zaštitnim cevima ispod dna (regulisanog ili neregulisanog) manjeg vodotoka.
Kontrolisano prikupljanje i evakuacija atmosferskih voda duž trupa autoputa i pruge i njihovo odvođenje organizovati putem rigola i propusta u najbliži odvodnik (vodotok, retencioni prostor, jaruga).
Za projektovanje i realizaciju svih magistralnih sistema i njihovih ukrštanja sa vodotocima, odnosno vodoprivrednim objektima moraju se obezbediti vodoprivredni uslovi za projektovanje, saglasnost na projekat i potvrda po izgradnji od ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
5. Pravila za utvrđivanje zona zaštite magistralnih infrastrukturnih sistema i režim korišćenja prostora u njima
5.1. Pojasi zaštite i režimi korišćenja i uređenja koridora auto-puta E-80
Utvrđuje se koridor autoputa u ukupnoj širini od 700 m izuzev na područjima: generalnih urbanističkih planova gradova Niša i Pirota i planova generalne regulacije opština Bela Palanka, Dimitrovgrada i naselja Crvena reka opštine Bela Palanka, gde je širine oko 200 m.
Prostornim planom se u koridoru autoputa rezerviše prostor orijentacione širine 70 m za autoputno zemljište (pojas auto-puta), izuzev na područjima: generalnih urbanističkih planova gradova Niša i Pirota i planova generalne regulacije opština Bela Palanka, Dimitrovgrad i naselja Crvena reka opštine Bela Palanka, gde je širine oko 50 m. Širina autoputnog zemljišta (pojas autoputa) utvrđuje se regulacionom razradom i kreće se od 70 m do 150 m, u skladu sa promenom profila državnog puta. Regulacionom razradom utvrđuju se potrebne dodatne površine za objekte petlji i denivelisanih ukrštanja, funkcionalnih i pratećih sadržaja autoputa. Autoputno zemljište (pojas autoputa) i površine za objekte petlji i denivelisanih ukrštanja, funkcionalnih sadržaja, devijacije prekinutih državnih puteva i lokalnih saobraćajnica, regulacije vodotokova i odvođenja atmosferskih voda do recipijenata, kao i za elektroenergetska postrojenja i stubna mesta dalekovoda svih naponskih nivoa koji su u funkciji napajanja autoputnih objekata utvrđuju se ovim prostornim planom za zemljište javne namene.
Pojasi zaštite i režimi korišćenja i uređenja koridora autoputa utvrđuju se na osnovu čl. 28, 29. i 30. Zakona o javnim putevima ("Službeni glasnik RS", br. 101/05, 123/07, 101/11, 93/12 i 104/13).
U koridoru autoputa utvrđuju se sledeći obostrani pojasevi/zone zaštite autoputa:
- zaštitni pojas - širine 50-75 m od krajnje tačke autoputnog zemljišta (pojasa autoputa) sa svake strane autoputa, koji se ovim prostornim planom utvrđuje za zemljište ostale namene (ukupne širine 100-150 m);
- pojas kontrolisane izgradnje i zaštite životne sredine - širine 200-240 m od krajnje tačke zaštitnog pojasa sa svake strane autoputa, koji se ovim prostornim planom utvrđuje za zemljište ostale namene (ukupne širine 400-480 m).
U okviru autoputnog zemljišta (pojasa autoputa) i zaštitnog pojasa uspostavlja se trajna obaveza pribavljanja uslova/saglasnosti od strane preduzeća nadležnog za realizaciju i gazdovanje autoputem kod planiranja, projektovanja i izvođenja drugih građevinskih i zemljanih radova i prenamene površina.
Ustanovljava se sledeći režim korišćenja i uređenja prostora u koridoru autoputa za:
1) autoputno zemljište (pojas auto-puta) - uspostavlja se režim zabrane izgradnje svih objekata koji nisu u funkciji izgradnje auto-puta, funkcionalnih i pratećih sadržaja autoputa;
2) zaštitni pojas - uspostavlja se režim strogo kontrolisanog korišćenja prostora, kojim se:
- zabranjuje otvaranje rudnika, kamenoloma i deponija komunalnog i drugog otpada,
- dozvoljava izgradnja, odnosno postavljanje vodovoda, kanalizacije i drugih objekata tehničke infrastrukture po prethodno pribavljenim uslovima i saglasnosti od strane preduzeća nadležnog za realizaciju i gazdovanje auto-putem,
- ne dozvoljava izgradnja novih objekata, izuzev objekata koji su u funkciji izgradnje trase i objekata, funkcionalnih i pratećih sadržaja autoputa, a prostor se van naselja može koristiti kao šumsko i poljoprivredno zemljište,
- u okviru građevinskog područja naselja, po prethodno pribavljenim uslovima i saglasnosti od strane preduzeća nadležnog za realizaciju i gazdovanje autoputem, dozvoljava se rekonstrukcija postojećih objekata ukoliko se tehničkim rešenjima obezbedi adekvatna zaštita od negativnih uticaja autoputa (od buke, vibracija i aerozagađenja).
3) pojas kontrolisane izgradnje i zaštite životne sredine - uspostavlja se režim kontrolisanog korišćenja prostora, kojim se:
- ne dozvoljava izgradnja deponija komunalnog i drugog otpada, rudnika, kamenoloma, krečana, ciglana, stočnih pijaca, kvantaških pijaca i drugih objekata za koja se ograničenja utvrde u skladu sa posebnim propisima,
- dozvoljava razvoj postojećih i novih aktivnosti koje nisu u koliziji sa funkcionalnim i tehničkim zahtevima postojećih i planiranih saobraćajnih i tehničkih infrastrukturnih sistema od nacionalnog i regionalnog značaja,
- za proširenje i rekonstrukciju postojećih i izgradnju planiranih proizvodnih, skladišnih, distributivnih, uslužno-trgovinskih i drugih kapaciteta utvrđuje obaveza izrade procene uticaja na životnu sredinu, kojom će se, pored propisanog sadržaja, obuhvatiti i uticaji tih objekata na i od autoputa, s tim da troškove sprovođenja svih mera zaštite životne sredine snose investitori tih objekata.
5.2. Pojasi zaštite i režimi korišćenja i uređenja železničke infrastrukture
Prostornim planom utvrđuje se novi koridor dvokolosečne železničke pruge visoke performanse E-70 na deonici Niš putnička - Prosek u ukupnoj širini od 200 m, a koji istovremeno predstavlja ukupni zaštitni pružni pojas. Prostornim planom se zadržava pružni pojas postojeće železničke pruge na deonici Niš putnička - Prosek, kao zemljište javne namene - građevinsko zemljište u javnoj svojini sa postojećom namenom za javni železnički saobraćaj, i to do izgradnje i puštanja u eksploataciju jednokolosečne železničke obilaznice oko grada Niša na deonici Niš putnička - Prosek u novom koridoru. Položaj novog koridora pruge visoke performanse E-70 na deonici Prosek-Dolac, sa tunelskim vođenjem kroz masiv Sićevačke klisure, biće utvrđen po izradi i verifikaciji tehničke dokumentacije na nivou Generalnog projekta. Prostornim planom zadržava se koridor postojeće železničke pruge na deonici Dolac - granica Bugarske kao zemljište javne namene - građevinsko zemljište u javnoj svojini sa postojećom namenom za javni železnički saobraćaj, pri čemu će se konačna ukupna širina pružnog pojasa dvokolosečne železničke pruge visoke performanse E-70 na predmetnoj deonici utvrditi po izradi i verifikaciji tehničke dokumentacije na nivou Idejnog projekta, kao i pojasi zaštite i režimi korišćenja i uređenja železničke infrastrukture za potrebe rekonstrukcije železničkih kapaciteta u zoni Proseka i Dolca, sa ciljem stvaranja uslova za funkcionisanje dvokolosečne železničke pruge visoke performanse E-70 (Niš - Dimitrovgrad - granica Bugarske), i transportne železnice u postojećem koridoru jednokolosečne železničke pruge na deonici Niška Banja - Prosek - Dolac.
Prostornim planom utvrđuje se železničko područje, kao zemljišni prostor na kome se nalaze železnička pruga, objekti, postrojenja i uređaji koji neposredno služe za vršenje železničkog saobraćaja, prostor ispod mostova i vijadukata, kao i prostor iznad trase tunela.
Železnička infrastruktura obuhvata: donji i gornji stroj pruge, objekte na pruzi, stanične koloseke, telekomunikaciona, signalno-sigurnosna, elektrovučna, elektroenergetska i ostala postrojenja i uređaje na pruzi, opremu pruge, zgrade železničkih stanica sa pripadajućim zemljištem i ostale objekte na železničkim službenim mestima koji su u funkciji organizovanja i regulisanja železničkog saobraćaja sa zemljištem koje služi tim zgradama, pružni pojas i vazdušni prostor iznad pruge u visini od 12 m, odnosno 14 m kod dalekovoda napona preko 220 kV, računajući od gornje ivice šine. Železnička infrastruktura obuhvata i izgrađeni putni prelaz kod ukrštanja železničke infrastrukture i puta izveden u istom nivou sa obe strane koloseka u širini od tri metra računajući od ose koloseka, uključujući i prostor između koloseka kada se na putnom prelazu nalazi više koloseka.
Koridor železničke infrastrukture u širini zaštitnog pružnog pojasa (širi pojas zaštite) od 100 m, računajući od ose krajnjih koloseka sa obe strane pruge obuhvata:
- infrastrukturni pojas (neposredni pojas zaštite) sa obe strane pruge, u širini od 25 m, mereći od ose krajnjih koloseka;
- pružni pojas sa obe strane pruge, u širini od 8 m, u naseljenom mestu 6 m, mereći od ose krajnjih koloseka, zemljište ispod pruge i vazdušni prostor u visini od 14 m. Pružni pojas obuhvata i zemljišni prostor službenih mesta (stanica, ukrsnica, stajališta, rasputnica, putnih prelaza i slično) koji obuhvata sve tehničko-tehnološke objekte, instalacije i pristupno-požarni put do najbližeg javnog puta, prostor ispod mostova i vijadukata, kao i prostor iznad trase tunela.
U pružnom i infrastrukturnom pojasu zaštite uspostavlja se trajna obaveza pribavljanja uslova/saglasnosti od strane upravljača javne železničke infrastrukture kod planiranja, projektovanja i izvođenja građevinskih i zemljanih radova.
Uspostavlja se sledeći režim korišćenja i uređenja prostora u koridoru železničke pruge za:
1) Pružni pojas zabrana izgradnje svih objekata koji nisu u funkciji železničkog saobraćaja;
2) Infrastrukturni pojas strogo kontrolisano korišćenje prostora, kojim se:
- ne dozvoljava izgradnja deponija komunalnog i drugog otpada, rudnika, kamenoloma, industrija hemijskih i eksplozivnih proizvoda, kanalizacionih izliva i drugih objekata za koja se ograničenja utvrde u skladu sa posebnim propisima;
- dozvoljava izgradnja putnih objekata, objekata za odvodnju atmosferskih voda, postavljanje kablova i elektroenergetskih niskonaponskih vodova (za osvetljavanje), vodovoda i kanalizacije, elektronskih vazdušnih linija i vodova i drugih sličnih objekata i postrojenja na osnovu prethodno pribavljene saglasnosti od upravljača železničke infrastrukture;
- na građevinskom području naselja izuzetno može dozvoliti izgradnja novih i rekonstrukcija postojećih objekata koji nisu u funkciji železničkog saobraćaja na osnovu prethodno pribavljene saglasnosti od upravljača železničke infrastrukture i pod uslovom da je izgradnja ili rekonstrukcija tih objekata predviđena odgovarajućim urbanističkim planom, a lokalna samouprava preuzima troškove sprovođenja propisanih mera njihove zaštite.
Zaštitni pružni pojas kontrolisano korišćenje prostora, kojim se na udaljenosti od 50 m od ose krajnjeg koloseka ne dozvoljava izgradnja deponija komunalnog i drugog otpada, rudnika, kamenoloma u kojima se koriste eksplozivna sredstva, industrija hemijskih i eksplozivnih proizvoda, postrojenja i drugih objekata za koja se ograničenja utvrde u skladu sa posebnim propisima.
5.3. Pojasi zaštite i režimi korišćenja i uređenja elektronske infrastrukture
Prema Pravilniku o zahtevima za utvrđivanje zaštitnog pojasa za elektronske komunikacione mreže i pripadajućih sredstava, radio-koridora i zaštitne zone i načinu izvođenja radova prilikom izgradnje objekata ("Službeni glasnik RS", broj 16/12), utvrđuju se koridori za optičke kablove ukupne širine 5 m, po 2,5 m sa obe strane ose cevovoda.
U okviru ovog koridora pojas optičkog kabla ima širinu 1 m.
Duž pojasa optičkog kabla utvrđuje se zaštitni pojas širine 2 m od spoljne ivice sa obe strane optičkog kabla.
U koridoru optičkog kabla - pojasu optičkog kabla i zaštitnom pojasu ne dozvoljava se izgradnja novih i rekonstrukcija postojećih objekata i podizanje trajnih zasada.
5.4. Pojasi zaštite i režimi korišćenja i uređenja magistralnih gasovoda
Planskim rešenjem definiše se energetski koridor magistralnih i razvodnih gasovoda gasne interkonekcije u ukupnoj širini od 400 m, po 200 m sa obe strane ose cevovoda. U odnosu na odredbe Pravilnika o uslovima za nesmetan i bezbedan transport prirodnog gasa gasovodima pritiska većeg od 16 bar ("Službeni glasnik RS", br. 37/13 i 87/15), utvrđuju se sledeći pojasevi/zone zaštite:
Pojas neposredne zaštite koji obuhvata eksploatacioni pojas cevovoda ukupne širine 15 m (po 7,5 m sa obe strane ose cevovoda) i zonu opasnosti od eksplozije minimalne širine 3 m oko objekata koji predstavljaju sastavni deo gasovoda. U granicama pojasa neposredne zaštite može se utvrditi javni interes za potrebe izvođenja, eksploatacije i održavanja planiranih objekata i instalacija magistralnog gasovoda. Konačna trasa gasovoda i položaj objekta koji predstavljaju sastavni deo magistralnog gasovoda utvrđuje se u pojasu neposredne zaštite, a na osnovu tehničke dokumentacije na nivou projekta za građevinsku dozvolu.
Pojas uže zaštite koji se uspostavlja između pojasa neposredne zaštite i pojasa šire zaštite, a obuhvata, u najvećem delu, pojas duž cevovoda ukupne širine 60 m (po 30 m sa obe strane ose cevovoda) i pojas odgovarajuće širine oko objekata koji predstavljaju sastavni deo gasovoda. Pojas uže zaštite u najvećoj meri predstavlja i pojas detaljne regulacije.
Pojas šire zaštite, uspostavlja se između spoljne granice pojasa uže zaštite i granice energetskog koridora.
Pojasi zaštite uspostavljaju se po završetku izgradnje gasovoda.
Za potrebe izgradnje gasovoda može se uspostaviti radni pojas u ukupnoj širini do 24 m (po 12 m sa obe strane ose cevovoda).
Uspostavlja se sledeći režim korišćenja i uređenja prostora u energetskom koridoru:
U pojasu neposredne zaštite gasovoda mogu se graditi samo objekti koji su u funkciji gasovoda. U pojasu gasovoda ne smeju se izvoditi radovi i druge aktivnosti (postavljanje transformatorskih stanica, pumpnih stanica, podzemnih i nadzemnih rezervoara, stalnih kamp mesta, vozila za kampovanje, kontejnera, skladištenja silirane hrane i teško-transportujućih materijala, kao i postavljanje ograde sa temeljom i sl.) izuzev poljoprivrednih radova dubine do 0,5 m bez pismenog odobrenja operatora transportnog sistema. Zabranjeno je saditi drveće i drugo rastinje čiji koreni dosežu dubinu veću od 1 m, odnosno, za koje je potrebno da se zemljište obrađuje dublje od 0,5 m.
U pojasu uže zaštite zabranjena je izgradnja objekata i drugih javnih površina koji podrazumevaju trajni ili privremeni boravak ljudi. Postojeća putna i druga infrastruktura se zadržava kao stečeno stanje uz mogućnost usaglašavanja/izmeštanja, što se rešava kroz projektnu dokumentaciju gasovoda i uz saradnju sa vlasnikom/upravljačem predmetne infrastrukture. Izgradnja nove putne i druge infrastrukture je moguća, uz obavezujući uslov obezbeđenja saradnje sa upravljačem gasovoda.
U pojasu šire zaštite dozvoljena je rekonstrukcija, adaptacija i sanacija postojećih objekata, kao i izgradnja putne i druge infrastrukture. Izgradnja nadzemnih objekata, infrastrukturnih i komunalnih sistema je moguća, uz obaveznu procenu moguće ugroženosti.
5.5. Pojasi zaštite i režimi korišćenja i uređenja elektroenergetske infrastrukture
Za potrebe gradnje pratećih infrastrukturnih objekata u koridoru dalekovoda, u odnosu na naponske nivoe utvrđuju se sledeće širine koridora za elektroenergetske vodove:
- nadzemne vodove - 220 kV i 400 kV od 80 m + rastojanje između krajnjih faznih provodnika; 110 kV od 70 m + rastojanje između krajnjih faznih provodnika; i 35 kV od 50 m + rastojanje između krajnjih faznih provodnika;
- podzemne vodove (kablove) - iznad 110 kV od 26 m + širina rova, 110 kV od 24 m + širina rova, i 35 kV od 22 m + širina rova.
U okviru koridora elektroenergetskih vodova formira se zaštitni pojas sledećih širina:
- za nadzemne vodove sa obe strane voda od krajnjeg faznog provodnika - 220 kV i 400 kV od 30 m; 110 kV od 25 m; i 35 kV od 15 m;
- za podzemne vodove (kablove) od ivice armirano - betonskog kanala - iznad 110 kV od 3 m, 110 kV od 2 m, i 35 kV od 1 m.
Zaštitni pojas za transformatorske stanice na otvorenom iznosi 10 m za naponski nivo do 35 kV i 30 m za naponski nivo 110 kV i iznad 110 kV.
U zaštitnom pojasu dalekovoda zabranjeno je skladištenje lako zapaljivog materijala (gorivo i sl.).
Prilikom izvođenja radova i eksploatacije planiranih objekata ne sme da se naruši sigurnosna udaljenost od 5 m u odnosu na provodnike dalekovoda naponskog nivoa 110 kV, odnosno 6 m od provodnika dalekovoda naponskog nivoa 220 kV i 7 m od provodnika dalekovoda naponskog nivoa 400 kV.
U zaštitnom pojasu, ispod, iznad ili pored elektroenergetskih objekata, ne mogu se graditi objekti, izvoditi drugi radovi, niti zasađivati drveće i drugo rastinje. Vlasnici i nosioci drugih prava na nepokretnostima koje se nalaze u zaštitnom pojasu, ispod, iznad ili pored energetskog objekta ne mogu preduzimati radove ili druge radnje kojima se onemogućava ili ugrožava rad energetskog objekta bez prethodne saglasnosti energetskog subjekta koji je vlasnik, odnosno korisnik energetskog objekta. Za izgradnju planiranih objekata u koridoru dalekovoda neophodna je izrada elaborata o mogućnostima gradnje, na koji se pribavlja saglasnost.
Izgradnja objekata i druge infrastrukture u koridoru zaštitnog pojasa dalekovoda mora biti u skladu sa:
- Zakonom o energetici ("Službeni glasnik RS", broj 145/14);
- Pravilnikom o tehničkim normativima za izgradnju nadzemnih elektroenergetskih vodova nazivnog napona od 1 kV do 400 kV ("Službeni list SFRJ", broj 65/88 i "Službeni list SRJ", broj 18/92);
- Pravilnikom o tehničkim normativima za elektroenergetska postrojenja nazivnog napona iznad 1000 V ("Službeni list SFRJ", br. 4/74, 13/78 i "Službeni list SRJ", broj 61/95);
- Pravilnikom o tehničkim normativima za uzemljenja elektroenergetskih postrojenja nazivnog napona iznad 1000 V ("Službeni list SRJ", broj 61/95);
- Zakonom o zaštiti od nejonizujućih zračenja ("Službeni glasnik RS", broj 36/09);
- Pravilnikom o granicama izlaganja nejonizujućim zračenjima ("Službeni glasnik RS", broj 104/09);
- Pravilnikom o izvorima nejonizujućeg zračenja od posebnog interesa, vrstama izvora, načinu i periodu njihovog ispitivanja ("Službeni glasnik RS", broj 104/09) i dr.;
- SRPS N.C0.105 - Tehničkim uslovima zaštite podzemnih metalnih cevovoda od uticaja elektroenergetskih postrojenja ("Službeni list SFRJ", broj 68/86).
5.6. Pojasi i zone zaštite voda i vodoprivredne infrastrukture
U skladu sa Pravilnikom o načinu određivanja i održavanja zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja ("Službeni glasnik RS", broj 92/08), za postojeća i planirana izvorišta vodosnabdevanja, a u cilju zaštite vode u izvorištu uspostavljaju se:
- zona neposredne sanitarne zaštite (u daljem tekstu: zona I);
- uža zona sanitarne zaštite (u daljem tekstu: zona II);
- šira zona sanitarne zaštite (u daljem tekstu: zona III).
5.6.1. Zone sanitarne zaštite izvorišta podzemne vode
5.6.1.1. Zona I izvorišta podzemne vode
Zona I izvorišta podzemne vode formira se na prostoru izvorišta neposredno oko vodozahvatnog objekta. Zasađuje se dekorativnim zelenilom, rastinjem koje nema duboki koren i može se koristiti kao senokos. Zona I izvorišta podzemne vode, zbog nadziranja i održavanja u kojoj boravi stalno zaposlena osoba, ograđuje se radi sprečavanja nekontrolisanog pristupa ljudi i životinja zaštitnom ogradom koja ne može biti bliža od 10 m od vodozahvatnog objekta koji okružuje. Gde ne boravi stalno zaposlena osoba, ova zona se ograđuje radi sprečavanja nekontrolisanog pristupa ljudi i životinja zaštitnom ogradom koja ne može biti bliža od 3 m od vodozahvatnog objekta koji okružuje.
5.6.1.2. Zona II izvorišta podzemne vode
U poroznoj sredini međuzonskog tipa, kada je podzemna voda sa slobodnim nivoom i kada je vodonosna sredina pokrivena povlatnim zaštitnim slojem koji umanjuje uticaj zagađivača sa površine terena, zona II obuhvata prostor sa kog voda dotiče do vodozahvatnog objekta za najmanje 50 dana, dok u slučaju kada je podzemna voda pod pritiskom prostiranje zone II ne može da bude kraće od 50 m od vodozahvatnog objekta.
U poroznoj sredini karstno-pukotinskog tipa, kada je podzemna voda sa slobodnim nivoom i kada je vodonosna sredina pokrivena povlatnim zaštitnim slojem koji umanjuje uticaj zagađivača sa površine terena, zona II obuhvata prostor sa kog voda dotiče do vodozahvatnog objekta za najmanje jedan dan, dok u slučaju kada je podzemna voda pod pritiskom, prostiranje zone II ne može da bude kraće od 500 m od vodozahvatnog objekta. Kod izdani u poroznoj sredini karstno-pukotinskog tipa ograđuje se i ponor, vrtača, rased i drugi karstni oblik u okviru zone II u koji voda neposredno ponire i na koji se primenjuju zaštitne mere kao za zonu I.
Zona II može se izjednačiti sa zonom I kada je vodonosna sredina izdani u poroznoj sredini međuzrnskog tipa i izdani u poroznoj sredini karstno-pukotinskog tipa pokrivena povlatnim zaštitnim slojem koji neutrališe uticaj zagađivača sa površine terena.
5.6.1.3. Zona III izvorišta podzemne vode
U poroznoj sredini međuzrnskog tipa, kada je podzemna voda sa slobodnim nivoom i kada je vodonosna sredina pokrivena povlatnim zaštitnim slojem koji umanjuje uticaj zagađivača sa površine terena, zona III obuhvata prostor sa kog voda dotiče do vodozahvatnog objekta za najmanje 200 dana, dok u slučaju kada je podzemna voda pod pritiskom, prostiranje zone III ne može da bude kraće od 500 m od vodozahvatnog objekta.
U poroznoj sredini karstno-pukotinskog tipa, kada je podzemna voda sa slobodnim nivoom i kada je vodonosna sredina pokrivena povlatnim zaštitnim slojem koji umanjuje uticaj zagađivača sa površine terena, zona III obuhvata celo slivno područje, dok u slučaju kada je podzemna voda pod pritiskom, prostiranje zone III ne može da bude kraće od 1000 m od vodozahvatnog objekta u pravcu toka vode. Kod izdani u poroznoj sredini karstno-pukotinskog tipa ograđuje se i ponor, vrtača, rased i drugi karstni oblik u okviru zone III u koji voda neposredno ponire i na koji se primenjuju zaštitne mere kao za zonu I.
Zona III može se izjednačiti sa zonom II kada je vodonosna sredina izdani u poroznoj sredini međuzrnskog tipa i izdani u poroznoj sredini karstno-pukotinskog tipa pokrivena povlatnim zaštitnim slojem koji neutrališe uticaj zagađivača sa površine terena.
5.6.2. Zone sanitarne zaštite akumulacije površinske vode
5.6.2.1. Zona I akumulacije površinske vode
Zona I akumulacije površinske vode obuhvata jezero iz koga se zahvata voda za javno vodosnabdevanje, uključujući vrh pregradnog objekta ako je akumulacija veštačka i priobalno područje akumulacije čija širina iznosi 10 m u horizontalnoj projekciji od nivoa vode pri najvišem nivou vode u jezeru. Zona I akumulacije površinske vode obuhvata i nadzemnu pritoku duž celog toka i područje sa obe strane pritoke čija širina iznosi najmanje 10 m u horizontalnoj projekciji mereno od nivoa vode pri vodostaju pritoke koji se javlja jednom u deset godina.
5.6.2.2. Zona II akumulacije površinske vode
Zona II akumulacije površinske vode obuhvata područje oko jezera čija širina iznosi 500 m mereno u horizontalnoj projekciji od spoljne granice zone I.
5.6.2.3. Zona III akumulacije površinske vode
Zona III akumulacije površinske vode obuhvata područje izvan granice zone II do granice koja zaokružuje površinu sliva.
5.6.3. Zona sanitarne zaštite otvorenog vodotoka
Zona I vodozahvata u otvorenom vodotoku obuhvata akvatoriju i teritoriju oko vodozahvatnog objekta, pri čemu se ovaj prostor u vodotoku obeležava plutačama, a na obali ogradom kojom se sprečava nekontrolisan pristup ljudi i životinja, tako da se zona I uzvodno prostire najmanje 100 m, obostrano bočno u odnosu na tok vode po 30 m i nizvodno 20 m.
5.6.4. Zaštita vodnog zemljišta
Vodno zemljište jeste korito za veliku vodu i priobalno zemljište.
Uspostavlja se vodno zemljište za: neregulisane vodotoke - na pojasu širine 10 m duž obala vodotoka i regulisane vodotoke do 50 m od nožice nasipa prema branjenom području, izuzev kada se regulacioni objekti grade za zaštitu puta od poplava na zemljišnom pojasu puta.
Na vodnom zemljištu zabranjuje se izgradnja objekata koji nisu u funkciji vodnih objekata i obavljanje radova na uređenju vodotoka i zaštiti od štetnog dejstva vode.
5.6.5. Zaštita vodoprivredne infrastrukture
Za postojeće krake magistralnog cevovoda Nišavskog podsistema uspostavlja se zaštitni pojas ukupne širine 5,0 m.
Za planirane krake magistralnog cevovoda Nišavskog podsistema za snabdevanje vodom naselja uspostavlja se koridor ukupne širine od 20 m za potrebe pozicioniranja i izvođenja radova na trasi i pratećim objektima cevovoda. Nakon postavljanja trase i objekata magistralnog cevovoda, uspostavlja se zaštitni pojas ukupne širine 5,0 m.
U zaštitnom pojasu moguća je izgradnja ili rekonstrukcija drugih objekata i instalacija, po prethodno pribavljenim uslovima i saglasnosti od preduzeća nadležnog za cevovod sirove vode.
IX PRIMENA I SPROVOĐENJE PROSTORNOG PLANA
Utvrđuju se sledeći opšti prioriteti:
1) obezbeđenje neophodnih uslova i smanjenje prostornih ograničenja za izgradnju, opremanje i funkcionisanje infrastrukturnih sistema u koridoru;
2) sprečavanje svih direktnih i indirektnih negativnih uticaja od postojećih infrastrukturnih sistema i sanacija nastalih šteta;
3) socijalna, ekonomska i ekološka zaštita stanovništva u infrastrukturnom koridoru, koje je neposredno ugroženo izgradnjom i funkcijom infrastrukturnih sistema;
4) dosledna primena prostorno-planskih, urbanističkih i ekoloških mera, opštih propisa u pogledu zaštite životne sredine i neposrednih tehničko-tehnoloških mera zaštite;
5) poreskim i kreditnim merama stimulisati one aktivnosti i delatnosti koje na najbrži način mogu da povećavaju zaposlenost i omoguće ostvarivanje dobiti;
6) obezbeđivanje institucionalnih, organizacionih i informatičkih uslova za sprovođenje;
7) obezbeđivanje uslova za nastavak započetih istraživanja, izradu odgovarajućih programa, planova i projekata od interesa za razvoj područja.
1.2. Prioritetna planska rešenja i projekti
Utvrđuju se sledeći prioriteti:
1) do 2018. godine:
- završetak izgradnje auto-puta E-80 na deonici: Prosek - granica Bugarske;
- izgradnja funkcionalnih sadržaja autoputa i to: planiranih petlji, baza za održavanje puta, objekata kontrole i upravljanja i objekata naplate putarine;
- izgradnja pratećih sadržaja za potrebe korisnika autoputa i to: uređenje postojećih i izgradnja planiranih parkirališta;
- izgradnja elektroenergetskih vodova i postrojenja za potrebe napajanja sadržaja autoputa;
- rehabilitacija kolovoza postojećeg DP IIA-259 (M1.12);
- završetak izgradnje Paralelnog nekomercijalnog puta Bela Palanka - Pirot;
- izgradnja paralelnih servisnih saobraćajnica;
2) do 2020. godine:
- izgradnja pratećih sadržaja za potrebe korisnika autoputa i to: uređenje postojećih i izgradnja planiranih odmorišta i uslužnog centra;
- izgradnja železničke obilaznice oko grada Niša na deonici Niš putnička - Prosek u novom koridoru, pri čemu se u prvoj fazi gradi kao jednokolosečna pruga;
- rekonstrukcija i modernizacija postojeće jednokolosečne železničke pruge sa opremanjem pruge stabilnim postrojenjima električne vuče i izgradnja drugog koloseka na deonici od Dolca do Dimitrovgrada - državna granica (Dragoman), sa ciljem stvaranja uslova na ovoj deonici za funkcionisanje dvokolosečne železničke pruge visoke performanse;
- dovođenje u optimalno funkcionalno stanje postojećih magistralnih gasovoda (MG-9 i MG-11) i izgradnja linijskog dela magistralnog gasovoda MG-10, sa postavljanjem sistema katodne zaštite i uređaja i opreme za potrebe daljinskog nadzora i upravljanja;
- izgradnja objekata koji su sastavni delovi magistralnog gasovoda MG-10 i to: PPS "Trupale", GMRS "Niš 2"; GRČ "Knjaževac" (sa delom opreme koja obezbeđuje perspektivno priključenje magistralnog gasovoda MG-12), BS "Niška Banja", BS "Crvena Reka", GMRS "Bela Palanka", BS "Kremenica", GMRS "Pirot" sa BS, GMRS "Dimitrovgrad" i PPS "Dimitrovgrad", sa infrastrukturnim opremanjem lokacija i uređenjem pristupnih/ priključnih puteva;
- dovođenje u optimalno funkcionalno stanje elektroprenosne mreže i transformatorskih postrojenja uz obezbeđenje nesmetanog pristupa i održavanja i funkcionisanja DV i TS;
- razvoj telekomunikacione infrastrukture povezivanjem: na magistralne optičke kablove i nacionalne čvorove telekomunikacione centre, kao i regionalnih čvorova sa mrežom krajnjih centrala;
- izgradnja tehničkih mera zaštite životne sredine u pojasu autoputa i pružnom pojasu pruge (npr. zaštitne konstrukcije od buke i dr.), a u skladu sa verifikovanom tehničkom dokumentacijom, kao i verifikovanim Studijama o proceni uticaja na životnu sredinu, za autoput E-80 i dvokolosečnu železničku prugu visoke performanse E-70: na građevinskom području naselja duž koridora autoputa i pruge;
- razvoj obnovljivih izvora energije u skladu sa prostornim planovima jedinica lokalne samouprave i uz saglasnost resornog ministarstva;
- izvođenje geoloških istraživanja;
- korišćenje i zaštita zemljišta, voda i vodoprivredne infrastrukture, što podrazumeva: (1) obezbeđenje zaštite obradivog poljoprivrednog zemljišta od prve do četvrte klase, naročito onog koje je uređeno postupkom komasacije; težnja da se pri realizaciji putne i železničke infrastrukture (sa pratećim sadržajima), gde je moguće, izbegne iskorišćavanje kvalitetnog poljoprivrednog zemljišta, odnosno da se koristi zemljište slabije bonitetne klase i neobradivo poljoprivredno zemljište; (2) realizacija regionalnih sistema za snabdevanje stanovništva vodom (izgradnja magistralnog cevovoda regionalnog sistema za vodosnabdevanje deonica od HE Pirot do spoja sa postojećim magistralnim cevovodom) i rečnog sistema za korišćenje i zaštitu voda; razvoj sistema za odvodnjavanje realizacijom, revitalizacijom i održavanjem postojećih sistema; i razvoj kanalizacionih sistema i postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (naročito izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih za Niš i Pirot);
3) do 2025. godine:
- izgradnja drugog koloseka na deonici Niš putnička - Prosek u novom koridoru, sa ciljem stvaranja uslova na ovoj deonici za funkcionisanje dvokolosečne železničke pruge visoke performanse;
- izgradnja dvokolosečne železničke pruge visoke performanse na deonici Prosek-Dolac u novom koridoru, sa tunelskim vođenjem kroz masiv Sićevačke klisure;
- rekonstrukcija železničkih kapaciteta u zoni Proseka i Dolca, sa ciljem stvaranja uslova za funkcionisanje dvokolosečne železničke pruge visoke performanse E-70 (Niš - Dimitrovgrad - granica Bugarske), kao i turističko-muzejske železnice u postojećem koridoru jednokolosečne železničke pruge na deonici Niška Banja - Prosek - Dolac.
Prostorni plan se sprovodi:
1) Prostornim planovima područja posebne namene koji delom egzistiraju u okviru obuhvata predmetnog plana i to:
(a) primenom planskih rešenja, pravila i smernica iz važećih prostornih planova područja posebne namene:
- Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora autoputa E-75, deonica Beograd-Niš ("Službeni glasnik RS", br. 69/03 i 121/14);
- Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš - granica Republike Makedonije ("Službeni glasnik RS", br. 77/02 i 127/14);
- Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene sistema produktovoda kroz Republiku Srbiju (Sombor - Novi Sad - Pančevo - Beograd - Smederevo - Jagodina - Niš) ("Službeni glasnik RS", broj 19/11);
- Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja Parka prirode i turističke regije Stara planina ("Službeni glasnik RS", broj 115/08);
- Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene Specijalnog rezervata prirode Suva planina ("Službeni glasnik RS", broj 55/12);
- Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora magistralnog gasovoda Niš - Dimitrovgrad sa elementima detaljne regulacije ("Službeni glasnik RS", broj 102/16).
(b) primenom planskih rešenja, pravila i smernica iz prostornih planova područja posebne namene koji će biti doneti:
- Prostorni plan područja posebne namene specijalnog rezervata prirode "Jerma";
- Prostorni plan posebne namene infrastrukturnog koridora autoputa "Niš-Kladovo".
2) Primenom planskih rešenja, pravila i smernica (koje nisu u suprotnosti sa ovim Prostornim planom) iz prostornih planova jedinica lokalnih samouprava:
- Prostorni plan administrativnog područja grada Niša 2021. ("Službeni list grada Niša", broj 45/11);
- Prostorni plan opštine Pirot ("Službeni list grada Niša", br. 42/11 i 18/13);
- Prostorni plan opštine Bela Palanka ("Službeni list grada Niša", broj 77/11);
- Prostorni plan opštine Dimitrovgrad ("Službeni list grada Niša", broj 62/12);
3) Primenom planskih rešenja, pravila i smernica (koje nisu u suprotnosti sa ovim Prostornim planom) iz generalnih urbanističkih planova:
- Generalni urbanistički plan Niša 2010-2025. ("Službeni list grada Niša", br. 43/11 i 136/16);
- Generalni urbanistički plan Pirota ("Službeni list grada Niša", broj 45/13).
- Primenom planskih rešenja, pravila i smernica (koje nisu u suprotnosti sa ovim Prostornim planom) iz planova generalne regulacije:
(a) iz važećih planova:
- Plan generalne regulacije Bele Palanke ("Službeni list grada Niša", broj 84/13);
- Plan generalne regulacije Dimitrovgrada ("Službeni list grada Niša", broj 92/14),
(b) iz plana koji će biti donet:
- Plan generalne regulacije naselja Crvena reka opštine Bela Palanka.
5) Plan detaljne regulacije čiji će se preliminarni obuhvat definisati prilikom izrade, za izlivnu traku sa autoputa na deonici između petlje "Gradina" i tunela na lokalitetu "Kndina bara", zbog veze za budućom radnom zonom koja je planirana u ovom delu, uz saradnju opštine Dimitrovgrad sa "Koridori Srbije" d.o.o. i JP "Putevi Srbije", koji će ispitati mogućnost povezivanja ove zone sa autoputem.
6) Plan detaljne regulacije ili urbanistički projekat čiji će se preliminarni obuhvati definisati prilikom izrade za:
- baze za održavanje puta;
- planirana parkirališta, odmorišta i uslužnog centra na koridoru autoputa E-80 od Niša do granice Bugarske;
- za koridore i objekte ostalih planiranih magistralnih infrastrukturnih sistema, a nakon obezbeđenja tehničke dokumentacije na nivou idejnih projekata od strane nadležnih javnih preduzeća i posebnih organizacija.
7) Izdavanjem lokacijskih uslova na osnovu Prostornog plana za: trasu i prateće sadržaje u funkciji autoputa (petlje i denivelisana ukrštanja, baze za održavanje, tehničke operativne centre, naplatne rampe), devijacije prekinutih državnih puteva i lokalnih saobraćajnica, elektroenergetske vodove i postrojenja za potrebe napajanja objekata autoputa, regulacije vodotokova u zoni autoputa i devijacija državnih puteva i lokalnih saobraćajnica, kao i rešenja odvodnjavanja atmosferskih voda.
2.1. Smernice za sprovođenje Prostornog plana u drugim planskim dokumentima
2.1.1. Usklađivanje važećih planskih dokumenata
Usklađivanje važećih planskih dokumenata (prostorni planovi jedinica lokalne samouprave, urbanistički planovi) sa rešenjima, pravilima i smernicama ovog prostornog plana nadležne lokalne samouprave će izvršiti kroz redovne procedure preispitivanja i izmene i dopune planskih dokumenata, ali u roku koji ne može biti duži od dve godine od dana donošenja ovog prostornog plana.
Do usklađivanja, važeći planski dokumenti se ne mogu primenjivati u delovima koji su u suprotnosti sa planskim rešenjima, pravilima i smernicama ovog prostornog plana koja se odnose na prateće sadržaje u funkciji autoputa (petlje, baze za održavanje puta i denivelisana ukrštanja), prateće sadržaje za potrebe korisnika puta (parkirališta, odmorišta i uslužni centar), položaj magistralnih infrastrukturnih sistema u Infrastrukturnom koridoru i zaštitne pojaseve magistralnih infrastrukturnih sistema.
Usklađivanje urbanističkih planova koji obuhvataju delove područja magistralnih infrastrukturnih koridora, nadležne lokalne samouprave će izvršiti u rokovima usklađenim sa dinamikom kompletiranja i izgradnje tih sistema.
2.1.2. Usklađivanje drugih dokumenata i obaveze u sprovođenju Prostornog plana
Nadležna javna preduzeća i posebne organizacije u roku od najduže šest meseci po donošenju ovih izmena i dopuna Prostornog plana, uskladiće, po potrebi, sa planskim rešenjima, pravilima i smernicama ovog prostornog plana svoje srednjoročne i godišnje planove i tehničku dokumentaciju, a posebno planove rekonstrukcije i održavanja puteva, održavanja i izgradnje pruga, gasovoda, optičkih kablova i dr.
Ovaj prostorni plan predstavlja planski osnov za direktno sprovođenje izdavanjem lokacijskih uslova, izradu tehničke dokumentacije, pribavljanje dozvola u skladu sa zakonom, odnosno stvaranje uslova za rekonstrukciju i izgradnju železničkih pruga u koridoru E-70.
Prioritetne mere i obaveze za sprovođenje planskih rešenja, pravila i smernica su:
1) obezbeđenje mera pojačanog nadzora urbanističke i građevinske inspekcije radi kontrole korišćenja rezervisanog prostora za magistralne infrastrukturne koridore, do njegovog privođenja planiranoj nameni;
2) nadležna javna preduzeća i posebne organizacije obezbediće detaljno snimanje stanja izgrađenosti prostora i vlasništva nepokretnosti predviđenih za uklanjanje u neposrednim zaštitnim pojasima infrastrukturnih koridora (autoputa, pruge, gasovoda, optičkog kabla), a prema dinamici kompletiranja, izgradnje i modernizacije pojedinih infrastrukturnih sistema utvrđenoj ovim prostornim planom;
3) nadležna javna preduzeća, JP "Putevi Srbije" i dr., utvrdiće i obavestiti nadležne gradske i opštinske službe o kriterijumima za finansijsko i materijalno obeštećenje kod preuzimanja nepokretnosti, ograničenja prava svojine i šteta nastalih pri izvođenju radova na izgradnji pojedinih infrastrukturnih sistema i objekata;
4) stručne službe nadležnih skupština gradova i opština informisaće, putem oglašavanja u sredstvima javnog informisanja, lokalnu zajednicu o donetim programima iz odeljka 2. ovog prostornog plana, davati uputstva o pravima i obavezama vlasnika i korisnika obuhvaćenih nepokretnosti i druga potrebna obaveštenja u vezi sa sprovođenjem Prostornog plana;
5) u implementaciji planskih rešenja koridora autoputa, kroz izradu i verifikaciju projektne dokumentacije, potrebno je dokazati tehno-ekonomsku opravdanost izgradnje planiranih petlji.
3. Dalje aktivnosti na izmenama i dopunama Prostornog plana
Dopune i eventualne izmene Prostornog plana, obaviće se po kompletiranju i/ili izmeni i verifikaciji tehničke dokumentacije za pojedine magistralne infrastrukturne sisteme u Infrastrukturnom koridoru na nivou generalnog i/ili idejnog projekta.
U etapi sprovođenja Prostornog plana do 2020. odnosno 2025. godine predviđena je dopuna planskih rešenja po ispunjenju uslova iz prethodnog stava i to za koridor pruge visokih performansi, kao i za druge infrastrukturne sisteme u koridoru.
4. Pretpostavke za praćenje sprovođenja Prostornog plana
JP "Putevi Srbije", "Koridori Srbije" d.o.o., "Infrastruktura železnice Srbije" a.d., AD "Elektromreža Srbije", JP "Elektroprivreda Srbije", JP "Pošta Srbije", JVP "Srbijavode", JP "Transnafta" JP "Srbijašume", "Jugorosgaz" a.d. i dr., stručne službe Nišavskog i Pirotskog upravnog okruga, gradova Niša i Pirota i opština Bela Palanka i Dimitrovgrad izveštavaće periodično, a najmanje jednom u dve godine ministarstvo nadležno za poslove prostornog planiranja o preduzetim aktivnostima i problemima u zaštiti i korišćenju zaštitnih pojasa postojećih i rezervisanog prostora za planirane koridore magistralnih infrastrukturnih sistema u Infrastrukturnom koridoru, odnosno o sprovođenju planskih rešenja, pravila i smernica utvrđenih Prostornim planom.
Ministarstvo nadležno za poslove prostornog planiranja na osnovu izveštaja iz stava 1. ovog odeljka, po potrebi će izveštavati Vladu o problemima i predlagati mere za efikasnije sprovođenje Prostornog plana.
Prostorni plan grafički je prikazan na tri referalne karte i na jednoj tematskoj karti u razmeri 1:50.000 koje čine njegov sastavni deo, i to:
- Referalna karta 1. Položaj infrastrukturnih sistema u infrastrukturnom koridoru;
- Referalna karta 2. Namena prostora;
- Referalna karta 3. Zaštita prostora;
Prostorni plan sadrži i Tematsku kartu "Saobraćajna mreža i objekti" u razmeri 1:100.000.