PLAN ZDRAVSTVENE ZAŠTITE IZ OBAVEZNOG ZDRAVSTVENOG OSIGURANJA U REPUBLICI SRBIJI ZA 2018. GODINU ("Sl. glasnik RS", br. 119/2017)

 

1. UVOD

Republički fond za zdravstveno osiguranje (u daljem tekstu: Republički fond), u skladu sa zakonom kojim je uređena oblast zdravstvenog osiguranja (u daljem tekstu: Zakon) donosi Plan zdravstvene zaštite iz obaveznog zdravstvenog osiguranja u Republici Srbiji za 2018. godinu (u daljem tekstu: Plan), kao strateški i operativni dokument u sprovođenju politike obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Osnovni cilj donošenja Plana je da obezbedi što potpuniju realizaciju i standard prava osiguranih lica - sadržaj i obim, na zdravstvenu zaštitu iz obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Polazeći od strateških opredeljenja i ciljeva zdravstvene politike Republike Srbije i zakonskih okvira za planiranje i sprovođenje prava osiguranih lica u oblasti zdravstvene zaštite iz obaveznog zdravstvenog osiguranja, i na osnovu procene i izbora zdravstvenih potreba i prioriteta u zdravstvenoj zaštiti, Planom se bliže definišu ciljevi zdravstvene zaštite i sadržaj i obim mera zdravstvene zaštite iz obaveznog zdravstvenog osiguranja za 2018. godinu u okviru sledećeg sadržaja:

1) ciljevi zdravstvene zaštite;

2) zdravstvene potrebe osiguranih lica;

3) prioriteti za sprovođenje zdravstvene zaštite;

4) mere zdravstvene zaštite i zdravstvene usluge za realizaciju procenjenih zdravstvenih potreba osiguranih lica;

5) kapaciteti obaveznog zdravstvenog osiguranja i zdravstvene službe za realizaciju Plana.

2. CILJEVI ZDRAVSTVENE ZAŠTITE

Neposredni ciljevi se odnose na:

1) zaštitu i unapređenje zdravlja osiguranih lica;

2) povećanje očekivanog trajanja života i smanjenje smrtnosti;

3) povećanje broja godina života bez bolesti i/ili invalidnosti;

4) osiguravanje najvišeg mogućeg nivoa fizičkog i psihičkog zdravlja uz brigu za poboljšanje kvaliteta života.

Ciljevi zdravstvene zaštite ostvaruju se kroz:

1) podsticanje prirodnog obnavljanja stanovništva merama socijalne i zdravstvene politike i zdravstvene zaštite reproduktivnog zdravlja;

2) primarnu prevenciju gojaznosti i drugih rizika za nastajanje bolesti srca i krvnih sudova, metaboličkih poremećaja i sindroma, unapređenje higijene ishrane, kroz razvoj savetovališta i programske zadatke i aktivnosti instituta i zavoda za javno zdravlje;

3) unapređenje mentalnog zdravlja osiguranih lica merama primarne i sekundarne prevencije: prevencija nasilja u porodici, školi, kolektivu, razvoj modela zdrave porodice, zdrave škole, zdravog kolektiva, prevencija alkoholizma, pušenja, zloupotrebe lekova i droga kod najmlađih uzrasta;

4) povećanje obuhvata ciljnih grupa zdravog stanovništva, organizovanim skrining pregledima na maligne bolesti;

5) praćenje i unapređenje efikasnosti i kvaliteta sistema zdravstvene zaštite sa zaštitom prava osiguranih lica, kao korisnika zdravstvenih usluga i uključivanje privatnog zdravstvenog sektora u realizaciju prava osiguranih lica.

3. PROCENA ZDRAVSTVENIH POTREBA OSIGURANIH LICA

Plan sadrži procenu potencijalnih i očekivanih zdravstvenih potreba osiguranih lica i populacionih grupa Republike Srbije, u odnosu na ukupan broj osiguranih lica prema starosti, polu i vulnerabilnosti, na osnovu procene zdravstvenog stanja, korišćenja zdravstvene zaštite i zdravstvenih usluga, očekivanih uticaja na zdravlje u okviru demografskih, vitalnih i socijalnih promena i epidemiološke situacije. Na procenu vrste i obima potreba utiču i drugi faktori, kao navike i ponašanje u vezi zdravlja, vrednovanje zdravlja u tradiciji i kulturi osiguranih lica, samoprocena zdravlja, raspoloživi i dostupni kapaciteti zdravstvene zaštite, osiguranja i drugi faktori.

Potencijalne zdravstvene potrebe odnose se na zdrava osigurana lica u oblasti unapređenja i očuvanja zdravlja i radi zaštite i očuvanja vitalnih kapaciteta i sprečavanja delovanja prepoznatih rizika po zdravlje. Realizuju se na primarnom nivou u okviru preventivne zdravstvene zaštite, u manjem obimu u bolničkoj zdravstvenoj zaštiti u vezi stanja trudnoće i porođaja, u zdravstvenoj zaštiti novorođenčadi i odojčadi u okviru primarne i sekundarne prevencije.

Zdravstvene potrebe obolelih i povređenih osiguranih lica procenjuju se u oblasti lečenja, nege i rehabilitacije u primarnoj i bolničkoj zdravstvenoj zaštiti na sekundarnom i tercijarnom nivou, na osnovu očekivanog korišćenja zdravstvene zaštite i zdravstvenih usluga, registrovanog morbiditeta u primarnoj i bolničkoj zaštiti i određenih oboljenja i stanja od većeg socio-medicinskog značaja prema populacionim registrima, prijavama (zarazne i druge bolesti) i drugih pokazatelja ugroženosti zdravlja stanovništva i osiguranih lica, u odnosu na najčešće uzroke smrtnosti i drugo.

Vrsta i obim zdravstvenih potreba u oblasti preventivne zaštite, u oblasti lečenja i rehabilitacije za sva osigurana lica prema populacionim i vulnerabilnim grupama, procenjuju se u odnosu na dostignuti nivo realizacije prava, naročito u oblasti preventivne zdravstvene zaštite kao i u okviru korišćenja, u okviru propusne moći zdravstvene delatnosti, odnosno kapaciteta u državnoj svojini prema Planu mreže zdravstvenih ustanova (u daljem tekstu: Plan mreže), van Plana mreže i u privatnoj praksi, te utvrđenih mera izvršenja.

Potrebe za lečenjem neplodnosti medicinskim metodama asistirane reprodukcije u Republici Srbiji, obezbeđuju se postupcima biomedicinski potpomognutog oplođenja (u daljem tekstu: BMPO). Ovako kontrolisani postupci oplodnje sprovode se kako u zdravstvenim ustanovama iz Plana mreže, tako i u zdravstvenim ustanovama u privatnoj svojini koje ispunjavaju utvrđene uslove. Ograničeni kapaciteti zdravstvenih ustanova iz Plana mreže zahtevaju prošireno uključivanje privatnog sektora.

Kao posledica neravnoteže između zdravstvenih potreba i kapaciteta zdravstvene službe da odgovori postojećim zahtevima, planiraju se one vrste zdravstvenih usluga za koje je od 2013. godine zakonskom regulativom definisano formiranje lista čekanja. Zbog ograničenih kapaciteta zdravstvenih ustanova iz Plana mreže, pružanje usluga sa lista čekanja zahteva prošireno uključivanje privatnog sektora.

Zbog značaja i rastućih potreba, planiraju se i radioterapijske metode.

U cilju zadovoljenja dugotrajnih zdravstvenih potreba i u skladu sa raspoloživim resursima, planiraju se složene i mnogobrojne aktivnosti u vezi sa transplantacijom tkiva i organa.

Specifične i teško procenjive potrebe u slučaju bolesti i povrede u stacionarnim uslovima predstavljaju i obezbeđivanje krvi i krvnih derivata u okviru transfuziološke delatnosti.

Deo Plana predstavlja i plan potreba roba i usluga za koje se sprovode centralizovane javne nabavke.

4. PRIORITETI ZA SPROVOĐENJE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE OSIGURANIH LICA

Prioriteti u zdravstvenoj zaštiti osiguranih lica definisani su kriterijumima Svetske zdravstvene organizacije (veličina zdravstvenog problema, značaj i mogućnost zdravstvene intervencije), na osnovu procene zdravstvenih potreba i dostignutog standarda prava u zdravstvenoj zaštiti od određenih oboljenja.

Prioriteti su:

1) prevencija i suzbijanje hroničnih nezaraznih bolesti (pre svega bolesti srca i krvnih sudova, malignih i šećerne bolesti, unapređenje mentalnog zdravlja);

2) prevencija i suzbijanje zaraznih bolesti (prvenstveno vakcinabilnih bolesti, HIV/AIDS, tuberkuloze);

3) zdravstvena zaštita posebno osetljivih grupacija osiguranih lica (prioritetno žena u reproduktivnom periodu, odojčadi, male, školske dece i omladine, starijih lica i radno aktivnog stanovništva);

4) palijativna nega i zbrinjavanje osiguranih lica u terminalnom stadijumu bolesti.

5. MERE ZDRAVSTVENE ZAŠTITE, AKTIVNOSTI I USLUGE ZDRAVSTVENE SLUŽBE ZA REALIZACIJU PROCENJENIH POTREBA OSIGURANIH LICA

U skladu sa odredbama Zakona, odnosno u okviru utvrđenih prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja, za realizaciju procenjenih potreba osiguranih lica po populacionim grupama, po nivoima zdravstvene zaštite (primarni, sekundarni i tercijarni nivo), na nivou Republike Srbije planiraju se sledeće mere zdravstvene zaštite i zdravstvene usluge:

1) mere prevencije i ranog otkrivanja bolesti;

2) pregledi i lečenje u vezi sa trudnoćom, porođajem i postnatalnim periodom;

3) pregledi i lečenje u slučaju bolesti i povreda;

4) pregledi i lečenje bolesti usta i zuba;

5) medicinska rehabilitacija u slučaju bolesti i povreda;

6) obezbeđenje i korišćenje lekova i medicinskih sredstava;

7) obezbeđenje i korišćenje proteza, ortoza i drugih pomagala za kretanje, stajanje i sedenje, pomagala za vid, sluh i govor, stomatološke nadoknade, kao i druga medicinsko-tehnička pomagala.

Preventivna zdravstvena zaštita u oblasti obaveznog zdravstvenog osiguranja se planira kao prioritet na svim nivoima zdravstvene zaštite i prema važećem opštem aktu Republičkog fonda kojim su uređeni sadržaj i obim prava na zdravstvenu zaštitu iz obaveznog zdravstvenog osiguranja i participacija (u daljem tekstu: opšti akt o sadržaju i obimu prava).

Mere zdravstvene zaštite u oblasti dijagnostike, lečenja, nege i rehabilitacije planiraju se na osnovu korišćenja u prethodnom periodu, prema registrovanom i očekivanom morbiditetu, procenjenim potrebama osiguranih lica, raspoloživim kapacitetima zdravstvene službe i raspoloživim finansijskim sredstvima.

5.1. PRIMARNA ZDRAVSTVENA ZAŠTITA

U primarnoj zdravstvenoj zaštiti planira se realizacija najvećeg dela prava i procenjenih zdravstvenih potreba osiguranih lica (20% do 100% obuhvata osiguranih lica preventivnim merama i 80% potreba obolelih i povređenih osiguranih lica za dijagnostikom, lečenjem i medicinskom rehabilitacijom).

Mere, aktivnosti i usluge primarne zdravstvene zaštite planiraju, obezbeđuju i pružaju timovi sa izabranim lekarom u domovima zdravlja i sledećim zavodima: Zavodu za zdravstvenu zaštitu radnika, Zavodu za zdravstvenu zaštitu studenata, Zavodu za stomatologiju, Zavodu za plućne bolesti i tuberkulozu, Zavodu za kožno-venerične bolesti, Zavodu za hitnu medicinsku pomoć i Zavodu za kućno lečenje, gerontologiju i palijativno zbrinjavanje, a po oblastima zdravstvene zaštite.

Preventivne mere i zdravstvene usluge planiraju se u sledećim oblastima: promocija zdravlja, zdravstveno-vaspitni rad, prevencija i rano otkrivanja rizika i oboljenja, preventivni i kontrolni pregledi, skrining, obavezna imunizacija, imunoprofilaksa i hemoprofilaksa prema kliničkim i epidemiološkim indikacijama i posete patronažne sestre. Zdravstvene usluge i mere zdravstvene zaštite planiraju se u oblasti: pregleda i lečenja u slučaju bolesti, hitne medicinske pomoći, kućnog lečenja, nege i palijativnog zbrinjavanja, dijagnostike oboljenja i patoloških stanja i povreda, fizikalne medicine i rehabilitacije i kratkotrajne hospitalizacije u domovima zdravlja sa stacionarom.

Preventivne mere i zdravstvene usluge se planiraju po populacionim grupama (tabelarni prikaz): koddece do navršenih šest godina života, školske dece i omladine od sedam do 19 godina života, kod žena u generativnom periodu, trudnoći i kod planiranja porodice i porođaja, kod odraslih iznad 20 godina života i određenih vulnerabilnih kategorija odraslih osiguranih lica oba pola (preventivni pregledi i skrining dijagnostika malignih bolesti, faktora rizika i depresije).

U slučaju bolesti i povreda i drugih stanjautvrđuju se neophodne mere zdravstvene zaštite i obim (pregledi lekara i dijagnostičko-terapijske usluge), procenjeni na osnovu korišćenja u prethodnom periodu u slučajevima oboljenja i povrede za akutna stanja (tekuća evidencija o oboljenjima i stanjima), a za hronična oboljenja i na osnovu evidencije u okviru registara koji se vode za lica obolela od određenih oboljenja (dijabet, maligne bolesti, infarkt miokarda i koronarni sindrom).

5.1.1. Zdravstvena zaštita dece do navršenih šest godina života

U primarnoj zdravstvenoj zaštiti dece do navršenih šest godina života, prema potrebama i u okviru prioriteta, u skladu sa stručnom doktrinom i stručno-metodološkim uputstvom (u daljem tekstu: SMU) u ovoj oblasti, u skladu sa opštim aktom o sadržaju i obimu prava, sa ciljem da se unapredi i očuva zdravlje dece i spreče posledice u psihofizičkom i socijalnom razvoju, obezbedi rana dijagnostika i kontrola faktora rizika i oboljenja, lečenje i rehabilitacija, planira se (Tabela 1.).

Tabela 1. Plan usluga zdravstvene zaštite dece do navršenih šest godina života na primarnom nivou zdravstvene zaštite za 2018. godinu

Populaciona grupa	Broj osiguranih lica	Usluga prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava	Cilj - Planirani obuhvat	Planirani ukupan broj usluga za 2018.
Novorođenče i odojče	64.838	Preventivni pregled	100%	453.900
Odojče	64.838	Ultrazvučni pregled radi ranog otkrivanja displazije kukova	95%	61.600
Druga i četvrta godina života	131.654	Preventivni pregled	95%	187.300
Treća i peta godina života	131.587	Kontrolni pregled	30%	39.500
Sedma godina, odnosno pred polazak u školu	66.610	Preventivni pregled	100%	66.600
Četvrta i sedma godina života	132.571	Oftalmološki pregled	90%	119.320
Sedma godina života	66.610	ORL pregled	100%	66.600
Sedma godina života	66.610	Fizijatrijski pregled	100%	66.600
		Ukupno preventivni pregledi		1.061.420
Novorođenče	64.838	Patronažna poseta porodilji i novorođenčetu	90%	291.770
Odojče	64.838	Patronažna poseta odojčetu	90%	140.000
Malo dete (u drugoj i četvrtoj godini života)	131.654	Patronažna poseta malom detetu	90%	118.500
Deca do šest godina života	460.378	Ukupno pregledi radi lečenja		3.406.800
Deca do šest godina života	460.378	Dijagnostičko-terapijske usluge		920.800

Planira se:

1) ukupno oko 1.061.420 preventivnih pregleda i usluga za dijagnostiku i praćenje zdravstvenog stanja i psihofizičkog i psihosocijalnog razvoja u određenom uzrastu i oko 3.406.800 pregleda radi lečenja i oko 920.800 dijagnostičko-terapijskih usluga u vezi oboljenja i povreda u ovom uzrastu;

2) preventivna zdravstvena zaštita kod izabranog lekara pedijatra, preventivni pregledi u uzrastu novorođenčeta, odojčeta (u 2, 3, 4, 6, 7. i 10. mesecu), kod malog deteta u drugoj (dva preventivna pregleda) i četvrtoj godini, obuhvat najmanje 95% i kod predškolskog deteta sa potpunim obuhvatom. Kontrolni pregledi kod male dece u trećoj i petoj godini sa obuhvatom samo one dece kod koje je na prethodno obavljenom preventivnom pregledu utvrđeno neko patološko stanje i/ili oboljenje;

3) u cilju ranog otkrivanja poremećaja vida, sluha, govora, anomalija i deformiteta koštano-mišićnog sistema, preventivni pregledi dece određenog uzrasta u oblasti oftalmologije, otorinolaringologije i fizikalne medicine i rehabilitacije, uz obuhvat od najmanje 90% dece do potpunog obuhvata;

4) u razvojnom savetovališnom radu oko 20.000 pregleda lekara radi procene rizika i usluge tima: psihologa, oko 50.000 usluga (test psihičkih funkcija i individualna i grupna psihoterapija), defektologa oko 200.000 usluga (test funkcije govora) i socijalnog radnika oko 62.000 usluga zdravstveno-vaspitnog rada;

5) ukupno oko 307.000 zdravstveno-vaspitnih usluga (30% grupne metode), a u oblasti polivalentne patronaže, uz obuhvat 90% i pet poseta po novorođenčetu, ukupno oko 291.770 poseta patronažne sestre; ukupno oko 140.000 poseta odojčetu (dve posete po odojčetu i dve posete odojčetu sa smetnjama). Uz obuhvat od 90% oko 59.000 poseta za decu u drugoj godini i oko 59.400 poseta za decu u četvrtoj godini, sa po jednom posetom po detetu.

U zdravstvenoj zaštiti od zaraznih bolesti planira se obavezna imunizacija (vakcinacija i revakcinacija) dece određenog uzrasta protiv tuberkuloze, difterije, tetanusa, velikog kašlja, protiv hepatitisa B, oboljenja izazvanih Hemofilusom influence tip b (Hib), oboljenja izazvanih streptokokom pneumonije, protiv malih boginja, rubele i zaušaka, sa ciljem dostizanja obuhvata od najmanje 95% kako na nacionalnom tako i na drugim nivoima, kao i imunizacija lica u posebnom riziku od infekcija izazvanih respiratornim sincicijalnim virusom, lica eksponiranih određenim zaraznim bolestima i po kliničkim indikacijama prema opštem aktu kojim je uređena imunizacija i način zaštite lekovima, koji donosi ministar nadležan za poslove zdravlja (u daljem tekstu: opšti akt o imunizaciji).

Planirane mere zdravstvene zaštite sprovode službe za zdravstvenu zaštitu dece do šest godina života u svim domovima zdravlja, razvojna savetovališta (na 8500 dece do šest godina života) kojih ima ukupno 38 u Republici Srbiji i nalaze se u većini upravnih okruga, sa timovima koje sačinjavaju specijalisti pedijatrije i zdravstveni saradnici (psiholog, defektolog socijalni radnik, pedagog) i druge specijalističke službe (oftalmologije, ORL, fizikalne medicine i rehabilitacije), polivalentna patronaža, službe za rendgen i ultrazvučnu dijagnostiku, laboratorijska služba i druge.

5.1.2. Zdravstvena zaštita školske dece i omladine

U zdravstvenoj zaštiti školske dece i omladine u osnovnoj i srednjoj školi uzrasta od sedam do 19 godina života, planira se oko 815.500 usluga u okviru preventivne zdravstvene zaštite, oko 3.638.500 pregleda lekara radi dijagnostike i lečenja i oko 818.600 dijagnostičko-terapijskih usluga u slučaju oboljenja i povreda (Tabela 2.).

Tabela 2. Plan primarne zdravstvene zaštite školske dece i omladine za 2018. godinu

Populaciona grupa	Broj osiguranih lica	Usluga prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava	Cilj - Planirani obuhvat	Planirani ukupan broj usluga za 2018.
Osma, deseta, dvanaesta i četrnaesta godina života	276.782	Ukupni preventivni pregled školske dece i omladine	95%	262.900
Deveta, jedanaesta, trinaesta i petnaesta godina života	279.419	Ukupni kontrolni pregledi dece, školske dece i omladine	30%	83.800
Šesnaesta i osamnaesta godina života	139.156	Ukupni preventivni pregled školske dece i omladine	90%	125.300
Sedamnaesta i devetnaesta godina života	139.383	Ukupni kontrolni pregledi dece, školske dece i omladine	30%	41.800
Školska deca sportisti i deca uključena u školski sport, starosti od šest do 14 godina života	195.595	Preventivni pregledi školske dece sportista i dece uključene u školski sport, starosti od šest do 14 godina života	90%	176.400
Deca u desetoj godini života	67.152	Fizijatrijski pregled	90%	60.400
Deca u četrnaestoj godini života	72.127	Oftalmološki pregled	90%	64.900
Od sedam do 19 godina života	909.623	Ukupno preventivni pregledi školske dece		815.500
Od sedam do 19 godina života	909.623	Ukupno pregledi radi dijagnostike i lečenja		3.638.492
Od sedam do 19 godina života	909.623	Dijagnostičko-terapijske usluge		818.600

Preventivna zdravstvena zaštita se planira u oblasti praćenja zdravstvenog stanja i psihofizičkog razvoja kroz preventivne preglede sa obuhvatom od 90 do 95%, zavisno od uzrasta i kroz kontrolne preglede kod sve dece sa zdravstvenim potrebama utvrđenim preventivnim pregledima (procena potreba kod oko 30% učenika).

Preventivni pregledi se planiraju u osmoj, desetoj, dvanaestoj, četrnaestoj, šesnaestoj i osamnaestoj godini, a kontrolni pregledi u devetoj, jedanaestoj, trinaestoj, petnaestoj, sedamnaestoj i devetnaestoj godini života kod dece i omladine sa otkrivenim poremećajima.

Kod dece u desetoj godini se planira fizijatrijski pregled, a u četrnaestoj godini oftalmološki preventivni pregled, uz obuhvat od 90% dece.

U okviru promocije zdravlja i savetovališnog rada planira se oko 293.000 zdravstveno-vaspitnih usluga, u edukaciji omladine za efikasniju zaštitu od potencijalnih faktora rizika, na ranom otkrivanju i prepoznavanju rizika po zdravlje (u oblasti mentalnog zdravlja, zloupotrebe alkohola, droge i duvana, zlostavljanja, nasilja i agresivnog ponašanja i u oblasti reproduktivnog zdravlja) i na njihovom sprečavanju.

Planira se obavezna imunizacija u zaštiti od određenih zaraznih bolesti, dece i omladine određenih uzrasta, u skladu sa opštim aktom o imunizaciji, sa obuhvatom ne manjim od 95%: vakcinacija protiv hepatitisa B samo za decu koja nisu do tada redovno vakcinisana (HB) u 12 godini; treća revakcinacija protiv difterije i tetanusa (DT) i treća revakcinacija protiv dečje paralize (OPV) u petnaestoj godini. Planiraju se i obavezne imunizacije prema kliničkim i epidemiološkim indikacijama i profilaktičke mere u zaštiti zajednice.

Planirane mere zdravstvene zaštite sprovode službe za zdravstvenu zaštitu školske dece i omladine do 19 godina života, organizovane u domovima zdravlja i u okviru savetovališta za mlade, koja su organizovana u većini okruga, tj. ukupno u 42 domova zdravlja (na 7000 dece školskog uzrasta) sa lekarom specijalistom pedijatrom i timovima saradnika (psiholog, defektolog, socijalni radnik) uz specijalističko-konsultativne službe ginekologije i drugih specijalnosti kao što su: neuropsihijatrija, oftalmologija, ORL i fizikalna medicina sa rehabilitacijom.

5.1.3. Zdravstvena zaštita žena

U primarnoj zdravstvenoj zaštiti žena planira se ukupno oko 2.453.700 preventivnih pregleda i usluga kod posebnih stanja i kategorija žena u reproduktivnom periodu i u vezi ranog otkrivanja malignih i drugih oboljenja kod žena iz definisanih vulnerabilnih grupa prema starosti, a za obolele i povređene osiguranice starije od 15 godina života oko 1.050.000 pregleda lekara radi lečenja i oko 1.400.000 dijagnostičko-terapijskih usluga.

U reproduktivnom periodu žena se prioritetno planiraju mere preventivne zdravstvene zaštite (Tabela 3.).

Tabela 3. Plan primarne zdravstvene zaštite žena za 2018. godinu

Populaciona grupa	Broj osiguranih lica	Usluga prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava	Cilj - Planirani obuhvat	Planirani ukupan broj usluga za 2018.
Žene generativnog doba (od 15 do 49 godina života)	1.550.651	Preventivni pregled u vezi sa planiranjem porodice	20%	310.200
Trudnice (I trimestar trudnoće)	65.000	Preventivni pregled trudnice	90%	58.500
Trudnice (I, II i III trimestar trudnoće)	65.000	Ultrazvučni pregled	90%	260.000
Trudnice (II i III trimestar trudnoće)	65.000	Kontrolni pregled trudnice	90%	270.000
Porodilje	65.000	Preventivni pregled porodilje (6 nedelja i 6 meseci nakon porođaja)	90%	117.000
Žene sa 15 i više godina života	3.127.552	Preventivni ginekološki pregled	20%	625.500
Žene od 25 do 64 godina života	1.980.052	Skrining/ rano otkrivanje raka grlića materice	25%*	495.000
Žene od 50 do 69 godina života	1.058.023	Skrining/ rano otkrivanje raka dojke	30%**	317.500
		Ukupno preventivni pregledi kod žena		2.453.700
Žene starije od 15 godina života	3.127.552	Ukupno pregledi radi lečenja		1.050.000
Žene starije od 15 godina života	3.127.552	Dijagnostičko-terapijske usluge		1.400.000
Trudnice (II i III trimestar trudnoće))	65.000	Poseta patronažne sestre	90%	70.000

* Prikazan je obuhvat ciljne populacije za teritoriju Republike Srbije. Planiran obuhvat ciljne populacije žena za organizovani i/ili oportuni skrining raka grlića materice odnosi se na sve žene ciljne populacije na teritoriji Republike Srbije (prema proceni stanovništva za 2016. godinu).

** Prikazan je obuhvat ciljne populacije za teritoriju Republike Srbije. Planiran obuhvat ciljne populacije žena uslugama za organizovani i/ili oportuni skrining raka dojke odnosi se na sve žene ciljne populacije na teritoriji Republike Srbije (prema proceni stanovništva za 2016. godinu).

Planira se:

1) u oblasti planiranja porodice, oko 310.200 pregleda i usluga savetovanja žena starosti od 15 do 49 godina života i njihovih partnera, uz najmanji obuhvat od 20%; intenzivniji savetovališni i edukativni rad i obuhvat žena od 15 do 25 godina života, u vezi prevencije pobačaja, sekundarnog steriliteta i obolevanja od zaraznih polno prenosivih bolesti;

2) u zdravstvenoj zaštiti trudnica, u vezi kontrole zdravlja trudnice i toka trudnoće, ukupno oko 588.500 preventivnih pregleda i usluga i to: oko 58.500 pregleda u prvom trimestru (obuhvat 90%) i oko 270.000 kontrolnih pregleda trudnica i trudnica sa visoko-rizičnom trudnoćom (procena oko 20% trudnica) u drugom i trećem trimestru (obuhvat 90%); oko 260.000 pregleda u okviru ultrazvučne dijagnostike (obuhvat oko 90% trudnica i trudnica sa visoko-rizičnom trudnoćom);

3) u preventivnoj zdravstvenoj zaštiti porodilja, uz obuhvat 90%, ukupno 117.000 preventivnih pregleda - prvi pregled šest nedelja i kontrolni šest meseci posle porođaja.

U oblasti zdravstvene zaštite žena od određenih oboljenja i posebno od malignih bolesti, raka dojke i grlića materice, u okviru ciljnih dobnih grupa planiraju se mere primarne prevencije (zdravstveno-vaspitne aktivnosti) i mere sekundarne prevencije (pregledi na ranom otkrivanju oboljenja kao oportuni skrining i planirani organizovani skrining zdravstvene službe) kroz određeni obuhvat, odnosno:

1) oko 625.500 preventivnih ginekoloških pregleda (obuhvat 20% žena);

2) oko 495.000 skrining pregleda na ranom otkrivanju raka grlića materice kod žena od 25 do 64 godina života i obuhvat od 25% žena;

3) oko 317.500 skrininga na rak dojke, kod 30% žena od 50 do 69 godina života. Žene sa pozitivnim mamografskim nalazom (oko 5%) upućuju se na dodatnu dijagnostiku u bolničke ustanove.

U oblasti promocije zdravlja, planira se ukupno oko 392.000 zdravstveno-vaspitnih usluga (30% grupnih metoda rada) sa trudnicama, porodiljama, u planiranju porodice i sa vulnerabilnim kategorijama žena i oko 70.000 patronažnih poseta trudnici (obuhvat 90% trudnica i svih trudnica sa visoko rizičnom trudnoćom).

Planirane mere zdravstvene zaštite sprovode službe za zdravstvenu zaštitu žena, organizovane u svim domovima zdravlja, u zavodima za zdravstvenu zaštitu studenata, radnika, polivalentna patronaža i dijagnostičke službe (rendgen, laboratorija) u zavisnosti od vrste usluge, kao i zdravstvene ustanove na sekundarnom i tercijarnom nivou za visoko-rizične trudnoće.

5.1.4. Zdravstvena zaštita odraslih

U zdravstvenoj zaštiti odraslih lica, planira se ukupno oko 3.637.500 preventivnih pregleda i oko 25.000.000 pregleda lekarai oko 11.376.700 dijagnostičko-terapijskih usluga za obolela i povređena lica u okviru dijagnostike bolesti i stanja i lečenja (Tabela 4.).

Tabela 4. Plan primarne zdravstvene zaštite odraslog stanovništva za 2018. godinu

Populaciona grupa	Broj osiguranih lica	Usluga prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava	Cilj - Planirani obuhvat	Planirani ukupan broj usluga za 2018.
Odraslo stanovništvo	5.688.321	Preventivni pregled odraslih	20%	1.137.700
Odraslo stanovništvo	5.688.321	Skrining/rano otkrivanje depresije	8%	455.100
Odraslo stanovništvo, oba pola sa navršenih 35 godina života	4.349.956	Skrining/rano otkrivanje dijabetesa tipa 2	20%	870.000
Odraslo stanovništvo (muškarci od 35 do 69 i žene od 45 do 69 godina života)	2.983.334	Skrining/rano otkrivanje kardiovaskularnog rizika	20%	596.700
Odraslo stanovništvo oba pola od 50 do 74 godina života	2.310.233	Skrining/rano otkrivanje kolorektalnog karcinoma	25%*	578.000
Odraslo stanovništvo	5.688.321	Ukupno preventivnih pregleda odraslih		3.637.500
Odraslo stanovništvo	5.688.321	Ukupno pregleda radi lečenja		25.000.000
Odraslo stanovništvo	5.688.321	Dijagnostičko-terapijske usluge		11.376.700
Lica od 65 godina i više godina	1.352.948	Patronažna poseta	30%	405.880
Obolelim licima i porodici		Patronažna poseta	Prema potrebi	250.000

* Planiran obuhvat ciljne populacije za organizovani i/ili oportuni skrining kolorektalnog karcinoma odnosi se na odraslo stanovništvo ciljne populacije na teritoriji Republike Srbije.

U oblasti preventivne zdravstvene zaštite odraslih osoba, u okviru određenih starosnih grupa i zavisno od vulnerabilnosti grupe, planira se:

1) ukupno oko 1.137.700 preventivnih pregleda određenih sadržaja, prema sledećoj dinamici: u 20. i u 22. godini života jedanput, u uzrastu od navršenih 23 do 34 godine života, jedanput u pet godina i u uzrastu od navršenih 35 godina života i više, jedanput u dve godine;

2) oko 455.100 preventivnih pregleda (kod 8% odraslih osoba) u vezi skrininga/ranog otkrivanja faktora rizika za nastajanje depresivnog sindroma;

3) oko 870.000 preventivnih pregleda radi skrininga/ranog otkrivanja faktora rizika za nastajanje dijabetesa tipa 2, kod starijih od 35 godina života, oba pola;

4) oko 338.000 pregleda muškaraca (od 35 do 69 godina života) i oko 258.700 pregleda žena (od 45 do 69 godina života) radi skrininga/ranog otkrivanja faktora rizika za nastanak bolesti srca i krvnih sudova sa obuhvatom od 20%;

5) oko 578.000 skrining laboratorijskih usluga prisustva okultne krvi u stolici, u vezi faktora rizika i nastanka raka debelog creva i rektuma, kod osoba ciljne populacije uzrasta od 50 do 74 godine života, oba pola zbirno, u oportunom i/ili organizovanom skriningu kolorektalnog karcinoma. Sve osobe sa pozitivnim rezultatom imunohemijskog iFOB testa se obavezno upućuju na kolonoskopiju (5%).

U oblasti promocije zdravih stilova života i na prevenciji rizika i rizičnih oblika ponašanja, planira se oko 1.450.000 zdravstveno-vaspitnih usluga i oko 405.880 poseta patronažne sestre starim licima sa 65 i više godina života (jedna poseta i obuhvat do 30%) i oko 250.000 poseta obolelim licima (maligna bolest, tuberkuloza, duševna bolest, šećerna bolest) i porodicama, najmanje po dve posete, prema nalogu lekara.

U oblasti zaštite od zaraznih bolesti odraslih lica eksponiranih tetanusu, hepatitisu B i besnilu planira se obavezna imunizacija kao i revakcinacija odraslih lica određenog uzrasta protiv tetanusa i po kliničkim i epidemiološkim indikacijama (vakcinacija protiv gripa) prema opštem aktu o imunizaciji. Higijenske i protivepidemijske mere na kolektivnom i individualnom nivou planiraju instituti i zavodi za javno zdravlje.

Planirane mere zdravstvene zaštite sprovode službe za zdravstvenu zaštitu odraslih, opšta medicina, polivalentna patronaža i specijalističke i dijagnostičke službe u zavisnosti od vrste usluge.

5.1.5. Hitna medicinska pomoć

Hitnu medicinsku pomoć (HMP) obezbeđuju službe za HMP domova zdravlja i zavodi za hitnu medicinsku pomoć (Beograd, Niš, Kragujevac i Novi Sad).

Planira se ukupno oko 2.071.800 lekarskih pregleda i intervencija lekara i drugih medicinskih radnika u 2018. godini u Republici Srbiji, od toga oko 498.650 lekarskih pregleda na terenu (na mestu povređivanja i razboljevanja) dok se u zdravstvenim ustanovama (ambulantama HMP) planira pružanje oko 1.573.150 lekarskih pregleda. Planom u oblasti hitne medicinske pomoći za 2018. godinu planirano je ukupno oko 3.150.450 dijagnostičko-terapijskih usluga (najčešće pružene usluge EKG, aplikacija leka, druge terapijske procedure, fiksacije, hemostaze i dr.). Planiraju se usluge prevoza akutno obolelih i povređenih lica do odgovarajućih zdravstvenih ustanova, nepokretnih i ograničeno pokretnih pacijenata, kao i pacijenata na dijalizi u obimu od oko 41.757.000 kilometara u obe kategorije sanitetskog prevoza (sa i bez medicinske pratnje, Tabela 5.).

Tabela 5. Plan hitne medicinske pomoći u domovima zdravlja i zavodima za hitnu medicinsku pomoć za 2018. godinu

Na mestu povređivanja i razboljevanja (na terenu)	U zdravstvenoj ustanovi (u ambulanti HMP)	Ukupne dijagnostičko-terapijske usluge	Sanitetski prevoz pacijenata (ukupno km)
498.650	1.573.150	3.150.450	41.757.000

5.1.6. Kućno lečenje, nega i palijativno zbrinjavanje

Zdravstvene usluge kućnog lečenja, nege i palijativnog zbrinjavanja pružaju službe za zdravstvenu zaštitu odraslih ili posebne organizacione jedinice 158 domova zdravlja i Gradski zavod za gerontologiju i palijativno zbrinjavanje Beograd.

Plan rada službi kućnog lečenja, nege i palijativnog zbrinjavanja za 2018. godinu sadrži: planirani ukupan broj pregleda lekara u službama kućnog lečenja, broj lica kod kojih je planirana sveobuhvatna gerijatrijska procena, ukupan broj dijagnostičko-terapijskih usluga, broj lica na kućnom lečenju i planirani broj lica kojima će se pružiti usluge palijativnog zbrinjavanja.

Planom rada kućnog lečenja i palijativnog zbrinjavanja u domovima zdravlja za 2018. godinu u Republici Srbiji je predviđeno pružanje oko 685.000 ukupnog broja pregleda lekara.

Sveobuhvatna gerijatrijska procena je planirana u obimu od oko 27.350, a dijagnostičko-terapijske usluge su na nivou Republike Srbije planirane u obimu od oko 3.862.900 usluga. Ukupan planirani broj lica na kućnom lečenju i palijativnom zbrinjavanju u 2018. godini u Republici Srbiji iznosi oko 224.000 lica, od toga oko 26.000 lica na palijativnom zbrinjavanju (Tabela 6.).

Tabela 6. Plan kućnog lečenja i palijativnog zbrinjavanja u primarnoj zdravstvenoj zaštiti za 2018. godinu

Broj pregleda lekara	Sveobuhvatna gerijatrijska procena	Broj dijagnostičko- terapijskih usluga	Broj osiguranih lica na kućnom lečenju i palijativnom zbrinjavanju	Broj osiguranih lica na palijativnom zbrinjavanju
685.000	27.350	3.862.900	224.000	26.000

5.1.7. Dijagnostika

U okviru dijagnostike u primarnoj zdravstvenoj zaštiti planiraju se laboratorijske analize, mikrobiološke analize, kao i usluge rendgen i ultrazvučne dijagnostike na osnovu korišćenja, osim za skrining dijagnostiku (Tabela 7.).

Tabela 7. Plan dijagnostičkih usluga u primarnoj zdravstvenoj zaštiti za 2018. godinu

Usluge	Planirani ukupan broj usluga za 2018.
Laboratorijska dijagnostika	35.283.200
Pregled stolice iFOB testom (Organizovani skrining raka)	281.200
Mikrobiološka dijagnostika	230.600
Rendgen dijagnostika - bez skrining mamografije	921.400
Ultrazvučna dijagnostika	582.100
Skrining mamografija*	217.650
Citoskrining (prvo čitanje PAP brisa u okviru organizovanog skrininga raka grlića materice) **	157.562
Supervizija (drugo čitanje PAP brisa u okviru organizovanog skrininga raka grlića materice) **	31.512
Ukupno	37.705.224

* usluge skrining mamografije u oblasti rendgen dijagnostike se obezbeđuju u domu zdravlja koji imaju službu radiološke dijagnostike odnosno mamograf, ostale usluge skrining mamografije obavljaju se u bolnici na teritoriji opštine, ukoliko domovi zdravlja nemaju službu radiološke dijagnostike

** usluge citoskrininga i supervizija u skriningu raka grlića materice

U Republici Srbiji u 2018. godini planirano je ukupno 35.283.200 laboratorijskih analiza, među kojima su najčešće biohemijske analize, analize urina, hematološke i analize stolice. Mikrobiološka dijagnostika je planirana u obimu od 230.600 usluga (u domovima zdravlja i zavodima na primarnom nivou zdravstvene zaštite).

U okviru rada rendgen dijagnostike planirano je 921.400 usluga, a u ultrazvučnoj dijagnostici 582.100 usluga.

5.1.8. Specijalističko-konsultativna delatnost

U domovima zdravlja i zavodima u okviru organizovanih specijalističko-konsultativnih službi, po uputu izabranog lekara planira se oko 3.414.100 specijalističko-konsultativnih pregleda lekara i oko 8.377.100 dijagnostičko-terapijskih usluga (Tabela 8.).

Tabela 8. Plan specijalističko-konsultativnih usluga lečenja u primarnoj zdravstvenoj zaštititi za 2018. godinu

Oblast zdravstvene zaštite	Ukupno pregleda lekara radi dijagnostike i lečenja	Ukupno dijagnostičko-terapijskih usluga
Pneumoftiziološka zaštita	297.300	251.000
Interna medicina	854.200	715.300
ORL	487.900	286.000
Oftalmologija	607.500	642.300
Psihijatrija	350.000	170.000
Dermatologija	291.200	142.500
Fizikalna medicina i rehabilitacija	526.000	6.170.000
Ukupno	3.414.100	8.377.100

5.1.9. Stomatološka zdravstvena zaštita

U oblasti stomatološke zdravstvene zaštite planiraju se mere prevencije sa ciljem očuvanja i unapređenja oralnog zdravlja osiguranih lica i terapijske usluge radi lečenja bolesti usta i zuba. Ukupno je planirano oko 4.490.500 mera prevencije: preventivni pregleda odojčadi, stomatološki pregleda male i školske dece, omladine i studenata na redovnom školovanju do navršene 26-te godine života, kao i trudnica i porodilja, sistematski pregledi dece u trećoj, sedmoj i dvanaestoj godini života, uklanjanja naslaga, aplikacije fluorida, zalivanja fisura stalnih molara i zdravstveno-vaspitni rad (Tabela 9.).

Tabela 9. Plan stomatološke zdravstvene zaštite za 2018. godinu

Vrsta mere/usluge prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava	Planiran broj usluga za 2018.
Preventivni pregled odojčadi od 2 meseca do navršene jedne godine života	65.700
Stomatološki pregled	960.000
Sistematski pregled	138.700
Uklanjanje naslaga	1.102.200
Aplikacija fluorida	682.900
Zalivanje fisura stalnih molara	200.000
Zdravstveno vaspitni rad	1.341.000
Ukupno preventivne mere	4.490.500
Ukupno terapijske usluge	2.869.550

Za stomatološku zdravstvenu zaštitu planirano je oko 2.869.550 terapijskih usluga radi lečenja bolesti usta i zuba, koje su razvrstane u 274 različitih terapijskih i dijagnostičkih postupaka.

5.1.10. Lekovi i medicinsko-tehnička pomagala

Lekovi i medicinsko-tehnička pomagala (medicinska sredstva) na primarnom nivou zdravstvene zaštite se planiraju na osnovu realizacije u prethodnom periodu, u skladu sa planom potreba i zaključenim odgovarajućim ugovorom sa Republičkim fondom. Apoteke planiraju broj lekova sa Liste lekova A i A1. Lekove i medicinsko-tehnička pomagala propisuju lekari, u skladu sa stručno-medicinskom doktrinom i prema opštem aktu Republičkog fonda kojim je propisana Lista lekova koji se propisuju i izdaju na teret sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja.

5.2. DIJALIZA U ZDRAVSTVENIM USTANOVAMA I KUĆNIM USLOVIMA

Zdravstvene usluge u oblasti dijalize za 2018. godinu utvrđuju se i planiraju na osnovu ažurirane baze podataka osiguranih lica koja ostvaruju lečenje postupcima dijalize (hronični program) na teret sredstava obaveznog zdravstvenog osiguranja u Republici Srbiji (meseci preseka mart i septembar).

Ukupan broj osiguranih lica koji se dijaliziraju u Republici Srbiji iznosio je 5102, od toga 4593 u zdravstvenim ustanovama i 509 osiguranih lica u kućnim uslovima (podaci za mesec preseka mart 2017. godine za hronični program hemodijalize i peritoneumske dijalize).

Procenjuje se da će se broj osiguranih lica koji ostvaruju lečenje postupcima hemodijalize u Republici Srbiji u 2018. godini povećati za oko 50, uz sledstveno povećanje broja dijaliznih postupaka za oko 7.800, dok će se broj osiguranih lica na kućnoj dijalizi povećati za oko 10, na osnovu procenjenog trenda obolevanja od hronične bubrežne insuficijencije.

5.3. ORGANIZOVANI SKRINING MALIGNIH BOLESTI

U skladu sa aktima Vlade Republike Srbije o nacionalnim programima ranog otkrivanja karcinoma dojke, karcinoma grlića materice i kolorektalnog karcinoma na teritoriji Republike Srbije programi se sprovode po decentralizovanom modelu. Zdravstvene ustanove koje sprovode usluge organizovanog skrininga malignih bolesti, uključuju se u programe u skladu sa ispunjenim kriterijumima za uključivanje. Obuhvat ciljne populacije u programima organizovanog skrininga za svaki od pojedinačnih programa teži obuhvatu od 75% ciljne populacije u ciklusu skrininga na teritorijama domova zdravlja i opština, gde se programi sprovode. Dužina ciklusa organizovanih skrining programa malignih bolesti traje dve godine za organizovani skrining karcinoma dojke i kolorektalnog karcinoma i tri godine za organizovani skrining program karcinoma grlića materice.

Ukupan broj usluga u programima organizovanih skrininga malignih bolesti, sadržan je u ukupnom broju skrining pregleda (oportuni i organizovani) planiranom za teritoriju Republike Srbije za 2017. godinu (Tabela 3 i Tabela 4).

Nacionalnim programom organizovanog skrininga karcinoma dojke u 2018. godini radom stacionarnih i mobilnih mamografa biće obuhvaćeno oko 317.500 žena ciljne populacije od 50 do 69 godina starosti. Planirano je da se skrining mamografija u okviru programa sprovodi radom stacionarnih mamografa u zdravstvenim ustanovama na teritoriji 35 opština i radom dva mobilna mamografa na teritoriji 18 opština.

Na primarnom nivou zdravstvene zaštite planirani obuhvat skrining mamografijom realizovaće se u 18 domova zdravlja gde postoji služba radiološke dijagnostike, odnosno mamograf, sa obimom rada od oko 147.000 usluga skrining mamografija.

Na sekundarnom nivou zdravstvene zaštite planirani obuhvat skrining mamografije realizovaće se u 20 opštih bolnica, u kojima postoji radiološka služba (radiološka služba ne postoji u pripadajućim domovima zdravlja na teritoriji okruga) sa obimom od oko 80.000 usluga skrining mamografije.

Na tercijarnom nivou planirani obuhvat skrining mamografijom realizovaće se sa obimom od oko 30.000 usluga radom dva mobilna mamografa (Klinički centar Niš i Institut za medicinu rada "Dr Dragomir Karajović").

Drugo čitanje mamografskih snimaka vršiće se na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite, od strane radiologa - drugog čitača nalaza, nezavisno, 217.696 usluga drugog čitanja mamografskih snimaka.

Supervizijsko čitanje pozitivnih mamografskih nalaza realizovaće se na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite od strane radiologa supervizora sa obuhvatom od oko 12.750 usluga (5% od obuhvata ciljne populacije, odnosno od broja realizovanih mamografskih snimaka).

Nacionalnim programom organizovanog skrininga raka grlića materice u 2018. godini planiran je obuhvat ciljne populacije žena od 75% (žene uzrasta od 25 do 64 godine) za teritorije 17 domova zdravlja, odnosno 18 opština, uključenih u program.

Organizovani skrining raka grlića materice podrazumeva uzimanje brisa odnosno uzorkovanje Papanikolau testa (PAP testa) u domovima zdravlja, zatim prvo čitanje PAP testa (citoskrining) i drugo čitanje PAP testa (supervizija).

Ukupno u 2018. godini, planirano je da se obavi pregled oko 157.562 žena u organizovanom skriningu raka grlića materice, zatim isti broj prvih čitanja PAP testa oko 157.562 (citoskrining) i ukupno oko 31.512 drugih čitanja PAP testa (supervizija) što čini 20% od ukupnog broja citoskrining pregleda u 2018. godini, što je identično obuhvatu od 5% celokupne ciljne populacije. Drugo čitanje (superviziju) izvode sertifikovani supervizori sa znanjem cervikalne citopatologije, u skladu sa programom i preporukama Republičke stručne komisije za praćenje sprovođenja organizovanog skrininga - podkomisija za rano otkrivanje karcinoma grlića materice.

U slučaju da nova zdravstvena ustanova ispunjava kriterijume za uključivanje u program omogućiće se dopuna plana rada zdravstvene ustanove u delu organizovanog skrininga raka grlića materice i aneksiranje ugovora sa Republičkim fondom.

Nacionalnim programom organizovanog skrininga kolorektalnog karcinoma u 2018. godini, kojom se završava treći ciklus organizovanog skrininga kolorektalnog karcinoma, planira se obuhvat od 75% ciljne populacije za 2018. godinu što čini oko 281.200 skrining pregleda. Ciljnu populaciju za 2018. godinu čini polovina ukupnog broja muškaraca i žena uzrasta od 50 do 74 godine, s obzirom da ciklus organizovanog skrininga kolorektalnog karcinoma traje 2 godine. Skrining pregledi se obavljaju primenom imunohemijskog FOB testa (FIT). Organizovani skrining kolorektalnog karcinoma sprovodi se u okviru programa u domovima zdravlja (služba za zaštitu zdravlja odraslog stanovništva i laboratorija) na teritoriji 33 opštine kao i kolonoskopijama, kod FIT pozitivnih nalaza, u 13 bolničkih ustanova, četiri kliničko bolničke ustanove i tri klinička centra i VMA, sa procenjenim brojem od ukupno oko 14.100 kolonoskopija u svim navedenim ustanovama u 2018. godini (5% od planiranog obuhvata ciljne populacije u 2018. godini). Kolonoskopije izvode sertifikovani kolonoskopisti sa znanjem polipektomije, u skladu sa Uredbom i preporukama Republičke stručne komisije za rano otkrivanje kolorektalnog karcinoma, prema Planu sprovođenja organizovanog skrininga za 2018. godinu.

Tabela 10. Plan usluga organizovanog skrininga na rano otkrivanje karcinoma grlića materice, dojke i debelog creva za 2018. godinu

Populaciona grupa	Ciljna populacija za 2018. godinu	Usluge prema opštem aktu o sadržaju i obimu prava	Cilj: planirani obuhvat	Planirani ukupan broj usluga
Žene od 25 do 64 godine života	210.082	Skrining /rano otkrivanje karcinoma grlića materice	75%	157.562
Žene od 50 do 69 godina života	330.000	Skrining/ rano otkrivanje karcinoma dojke	75%	217.649+30.000=247.649*
Osobe oba pola od 50 do 74 godina života	374.967	Skrining/rano otkrivanje karcinoma debelog creva	75%	281.200

* 30.000 skrining mamografija iz rada dva mobilna mamografa

Domovi zdravlja uključeni u organizovani skrining planiraju i sprovode prvenstveno programe organizovanog skrininga karcinoma dojke, karcinoma grlića materice i kolorektalnog karcinoma, u skladu sa metodološkim uputstvima koje sadrže ovi programi.

5.4. INSTITUTI I ZAVODI ZA JAVNO ZDRAVLJE

Instituti i zavodi za javno zdravlje (ukupno 25 ustanova) planiraju poslove i zadatke iz obaveznog zdravstvenog osiguranja iz oblasti socijalne medicine, epidemiologije i kliničke mikrobiologije (5.261.400) usluga po zahtevu izabranih lekara i za potrebe stacionarnih pacijenata).

5.5. SEKUNDARNI I TERCIJARNI NIVO ZDRAVSTVENE ZAŠTITE

Ciljevi na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite za 2018. godinu su:

1) obezbediti 100% realizacije prava novorođenčadi, trudnica i porodilja u oblasti preventivne zdravstvene zaštite;

2) održati na ostvarenom nivou korišćenje stacionarne zdravstvene zaštite u slučaju bolesti i povreda za hospitalizovana lica i korisnike ambulantnih usluga;

3) obezbediti efikasno lečenje za potrebe pacijenata u okviru prosečne dužine lečenja do osam dana u okviru kratkotrajne i oko 25 dana dugotrajne hospitalizacije;

4) racionalnizacija bolničkog lečenja optimizacijom korišćenja standardnih postelja u okviru planirane prosečne dnevne zauzetosti postelja od 70% do 80% u ustanovama za kratkotrajnu hospitalizaciju (domovi zdravlja sa stacionarom, opšte bolnice, klinike i instituti 80%, kliničko-bolnički centri 70% i klinički centri 75%) i od 80% do 90% u ustanovama za dugotrajnu hospitalizaciju (specijalne bolnice za psihijatrijske bolesti 85%, za plućne bolesti 80%, za rehabilitaciju 90% i ostale specijalne bolnice 80%);

5) dovođenje vremena čekanja na zdravstvene usluge za koje se vode liste čekanja na nivo medicinskih rokova definisanih opštim aktom Republičkog fonda o listama čekanja.

Racionalizacija posteljnih kapaciteta može se ostvariti u okviru sledećih mera:

1) smanjivanja broja bolničkih postelja uz poboljšanje prostornih uslova i opredeljene površine po pacijentu;

2) restruktuiranje bolničkih postelja u skladu sa zdravstvenim potrebama i zdravstvenim stanjem osiguranika, za potrebe dnevnih bolnica, jedinica za palijativno zbrinjavanje i lečenje određenih hroničnih oboljenja;

3) utvrđivanje broja postelja za vanredna stanja i masovne zdravstvene probleme u stacionarnim zdravstvenim ustanovama za akutna oboljenja i kratkotrajnu hospitalizaciju.

5.5.1. Preventivne mere, aktivnosti i usluge na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite

Preventivne mere, aktivnosti i usluge na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite planiraju se, prioritetno, za novorođenčad i žene u reproduktivnom periodu (od 15 do 49 godina života) u vezi sa trudnoćom i porođajem.

5.5.1.1. Zdravstvena zaštita novorođenčadi

U okviru ove vrste zdravstvene zaštite planiraju se:

1) za svu novorođenčad u porodilištu oko 65.000 preventivnih pregleda pedijatra/neonatologa i oko 65.000 zdravstveno-vaspitnih aktivnosti sa roditeljima novorođenčadi;

2) oko 65.000 obaveznih imunizacija protiv tuberkuloze i oko 65.000 obaveznih imunizacija protiv hepatitisa B za svu novorođenu decu, kao i aplikacija imunoglobulina - HBs antigena kod novorođenčadi od pozitivnih majki (HBIG);

3) kod sve novorođene dece do petog dana po rođenju oko 130.000 skrining laboratorijskih analiza na fenilketonuriju i hipotireoidizam;

4) rana dijagnostika poremećaja i oštećenja sluha kod sve novorođenčadi odgovarajućom metodom u porodilištu, oko 65.000 usluga;

5) rana dijagnostika prematurne retinopatije u okviru ROP pregleda očnog dna, kod dece sa rizikom, oko 9600 usluga;

6) rano otkrivanje retkih bolesti u nacionalnim referentnim centrima, prema potrebi i utvrđenom broju obolele dece, kao i dopunska dijagnostika u skladu sa opštim aktom kojim je uređeno upućivanje osiguranih lica na lečenje u inostranstvo.

5.5.1.2. Zdravstvena zaštita žena u vezi sa trudnoćom i porođajem

U okviru ove vrste zdravstvene zaštite planiraju se:

1) pregled i lečenje u vezi steriliteta radi pokušaja vantelesnog oplođenja kod žena do navršenih 42 godina života, u skladu sa opštim aktom o sadržaju i obimu prava, oko 6100 postupaka;

2) kontrola i praćenje zdravlja svih hospitalizovanih trudnica pod rizikom i sa patološkom trudnoćom (za približno 20% ukupnog broja trudnica ili za oko 13.000 trudnica) i oko 65.000 usluga zdravstveno-vaspitnog rada sa trudnicama i porodiljama;

3) oko 18.500 skrining testova kod trudnica u prvom i drugom trimestru trudnoće u vezi ranog otkrivanja Down i drugih naslednih sindroma;

4) priprema trudnice za normalni porođaj, organizovanje i sprovođenje porođaja u zdravstvenoj ustanovi (oko 65.000 porođaja) i kontrola zdravlja porodilje, po potrebi.

5.5.2. Zdravstvena zaštita obolelih i povređenih

U odnosu na postojeći broj zdravstvenih ustanova u Planu mreže, njihove prostorne i kadrovske kapacitete, obim ostvarenog prava osiguranih lica/pacijenata na obaveznu zdravstvenu zaštitu u prethodnoj kalendarskoj godini i procenu zdravstvenih potreba za 2018. godinu planira se:

1) oko 1.054.300 hospitalizacija obolelih i povređenih lica na standardnim posteljama radi zbrinjavanja, nege, lečenja i medicinske rehabilitacije, kao i u vezi trudnoće i porođaja;

2) oko 9.165.800 bolničkih dana (prikazanih u Tabeli 11.), što će dati dužinu lečenja od prosečno 8,3 dana na nivou svih bolničkih kapaciteta i različitu prosečnu dužinu lečenja u zavisnosti od prirode oboljenja i vrste povrede;

3) u dnevnim bolnicama (3094 postelja) će se hospitalizovati oko 315.200 osiguranih lica radi zbrinjavanja, nege i lečenja i to: psihijatrijskih bolesnika, bolesnika sa malignim oboljenjem, radi hirurških, ginekoloških, oftalmoloških, ORL i drugih intervencija. Očekivan broj korisnika ostvariće oko 963.800 bolničkih dana, uz prosečnu dnevnu zauzetost postelja od najmanje 80%.

Tabela 11. Plan bolničke zdravstvene zaštite u zdravstvenim ustanovama za 2018. godinu prema granama medicine

Grana medicine	Broj postelja	Planirani broj hospitalizovanih lica	Planirani broj dana hospitalizacije
Internističke grane medicine	22.301	509.232	5.526.411
Gerontologija	63	430	6900
Dermatovenerologija	302	6685	64183
Interna medicina	6344	233.742	1.636.000
Infektivne bolesti	786	17.632	163.874
Neurologija	1812	45.390	439.890
Nuklearna	4	114	425
Onkologija	415	16.050	123.700
Pneumoftiziologija	2092	40.209	482.595
Psihijatrija	5128	30.812	1.252.602
Radiološka terapija	80	1175	24.650
Rehabilitacija	1985	26,743	536.139
Fizikalna medicina	1267	12.749	373.634
Pedijatrija	2023	77.501	421.819
Hirurške grane medicine	13.208	501.091	2.905.918
Ortopedija sa traumatologijom	2031	45.908	499.033
Otorinolaringologija	828	32.110	155.419
Oftalmologija	647	28.229	118.954
Urologija	1105	43.649	262.513
Hirurgija	5157	195.412	1.174.502
Ginekologija i akušerstvo	3440	155.783	695.497
Neonatologija	1311	55.156	295.664
Produženo lečenje i nega	1322	18.195	288.545
Jedinica intenzivne nege i lečenja	123	5427	32.695
Urgentni centar	374	20.350	116.500
Ukupno:	38.639	1.109.451	9.165.733
Ukupno, bez neonatologije:	37.328	1.054.295	8.870.069
Ukupno postelja definisano Uredbom:	38.845

U bolničkoj zdravstvenoj zaštiti, u formiranim jedinicama za palijativno zbrinjavanje, na nivou Republike Srbije planirano je palijativno zbrinjavanje za oko 5000 lica u 28 zdravstvenih ustanova (opštih bolnica, kliničkih centara i kliničko-bolničkih centara). Planirani broj postelja u jedinicama za palijativno zbrinjavanje iznosi 283 (Tabela 12).

Tabela 12. Plan palijativnog zbrinjavanja obolelih u bolničkoj zdravstvenoj zaštiti za 2018. godinu

Broj postelja u jedinici za palijativno zbrinjavanje	Planirani broj hospitalizovanih lica na palijativnom zbrinjavanju
283	5000

Specijalističko-konsultativni pregledi, hirurške procedure u ambulantnim uslovima, laboratorijska, mikrobiološka, rendgen, ultrazvučna, dopler, skener i dijagnostika magnetnom rezonancom, terapijske intervencije i usluge fizikalne medicine i rehabilitacije se planiraju za ambulantne pacijente pre svega na osnovu ostvarenog stepena realizacije/korišćenja u 2016. godini (Tabela 13). Za stacionarne pacijente pomenute usluge pružaju se kao sastavni deo bolničkog lečenja u skladu sa medicinskim indikacijama osiguranih lica i planiraju se u okviru epizode bolničkog lečenja.

Tabela 13. Plan zdravstvenih usluga za ambulantne pacijente u bolničkoj zdravstvenoj zaštiti za 2018. godinu

Aktivnosti	Usluge za ambulantne pacijente
Specijalističko-konsultativni pregledi	12.171.416
Laboratorijska dijagnostika	22.203.228
Mikrobiološka dijagnostika	1.652.183
Rendgen dijagnostika	1.600.632
Ultrazvučna dijagnostika	1.002.973
Dopler	145.771
Skener	216.321
Magnetna rezonanca	116.528
Terapijske intervencije	11.299.678
Fizikalna medicina i rehabilitacija	11.913.066
Usluge radiološke onkologije	310.730

Rano otkrivanje retkih bolesti planira se u nacionalnim referentnim centrima prema utvrđenom broju obolelih.

Postupci BMPO planiraju se u obimu od oko 6100, a u skladu sa potrebama osiguranih lica i raspoloživim resursima u zdravstvenim ustanovama, kako iz Plana mreže, tako i u privatnoj praksi, koje ispunjavaju zakonom propisane uslove za obavljanje ove delatnosti.

Transplantacija ćelija, tkiva i organa se planira u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove za obavljanje delatnosti transplantacije u skladu sa zakonskom regulativom.

U 2018. godini planira se oko 1.054.300 epizoda bolničkog lečenja u okviru kojih je planirano pružiti 422.000 operacija, 65.000 porođaja, 6100 BMPO, 202.060 usluga iz oblasti radiološke onkologije, 18.778.391 ostalih terapijskih intervencija (Tabela 14).

Tabela 14. Plan zdravstvenih usluga za stacionarne pacijente u bolničkoj zdravstvenoj zaštiti za 2018. godinu

Aktivnosti	Usluge za stacionarne pacijente
Operacije	422.000
Porođaji	65.000
Terapijske intervencije	18.778.391
Usluge radiološke onkologije	202.060
Usluge BMPO	6.100

Ukupno se na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite planira oko 422.000 operacija, oko 13.700.000 specijalističko-konsultativnih pregleda, oko 54.412.300 laboratorijskih analiza, oko 3.467.600 usluga mikrobiološke dijagnostike, oko 2.102.000 usluga rendgen dijagnostike, oko 1.000.000 usluga ultrazvučne dijagnostike, oko 230.000 usluga dopler dijagnostike, oko 341.000 usluga skener dijagnostike, oko 158.000 usluga dijagnostike magnetnom rezonancom, oko 31.000.000 terapijskih intervencija, oko 20.000.000 usluga fizikalne medicine i rehabilitacije i oko 512.790 usluga radioterapije.

U okviru obaveznog zdravstvenog osiguranja planira se dovođenje vremena čekanja na zdravstvene usluge za koje se vode liste čekanja na nivo medicinskih rokova definisanih opštim aktom Republičkog fonda o listama čekanja.

Stacionarne zdravstvene ustanove obezbeđuju osiguranom licu lekove za vreme stacionarnog lečenja, lečenja u dnevnoj bolnici i u toku ambulantno-polikliničkog lečenja pod uslovom da je na otpusnoj listi utvrđena dalja terapija istim lekom, u skladu sa planom potreba. Osiguranim licima se obezbeđuju medicinsko-tehnička pomagala (proteze, ortoze i druga pomagala za kretanje, stajanje i sedenje, pomagala za vid, sluh, govor, stomatološke nadoknade, kao i druga medicinsko-tehnička pomagala) potrebna za lečenje i rehabilitaciju u skladu sa opštim aktom Republičkog fonda.

5.5.3. Planiranje zdravstvene zaštite i izveštavanje za zdravstvene ustanove sekundarnog i tercijarnog nivoa u skladu sa dijagnostički srodnim grupama

Kao nastavak aktivnosti na implementaciji plaćanja zdravstvene zaštite po modelu dijagnostički srodnih grupa u toku 2017. godine započeo je pilot projekat u cilju unapređenja kvaliteta izveštavanja i izrade modela za praćenje i analizu troškova u 14 zdravstvenih ustanova: Institut za onkologiju Vojvodine, Institut za kardiovaskularne bolesti - Dedinje, Kliničko bolnički centar - Bežanijska kosa, Ginekološko-akušerska klinika "Narodni front", Zdravstveni centar Kladovo, Opšta bolnica Zrenjanin, Opšta bolnica Kruševac, Opšta bolnica Senta, Opšta bolnica Leskovac, Institut za ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica", Specijalna bolnica za internističke bolesti Vrnjačka Banja, Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta Srbije - "Dr Vukan Čupić", Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine, Klinički centar Kragujevac. S tim u vezi navedene zdravstvene ustanove će u 2018. godini, u okviru kratkotrajne hospitalizacije, planirati zdravstvenu zaštitu i izveštavati po modelu dijagnostički srodnih grupa, pored planiranja i izveštavanja usluga za ambulantne i stacionirane pacijente prema dosadašnjoj metodologiji.

6. PLAN ROBA I USLUGA ZA KOJE SE SPROVODE CENTRALIZOVANE JAVNE NABAVKE

Predlog plana potreba zdravstvenih ustanova za robama i uslugama za koje se sprovode centralizovane javne nabavke u funkciji realizacije Plana, utvrđuje se u skladu sa aktom Vlade Republike Srbije kojim se određuju vrste roba i usluga koje su predmet centralizovanih javnih nabavki.

7. KAPACITETI OBAVEZNOG ZDRAVSTVENOG OSIGURANJA I ZDRAVSTVENE SLUŽBE ZA REALIZACIJU PLANA ZDRAVSTVENE ZAŠTITE

Zdravstvene potrebe osiguranih lica u oblasti zdravstvene zaštite iz obaveznog zdravstvenog osiguranja planiraju se na godišnjem nivou, u skladu sa Planom. Realizacija Plana se sprovodi u zdravstvenim ustanovama iz Plana mreže u skladu sa kapacitetima i zakonskom regulativom, kao i u zdravstvenim ustanovama van Plana mreže u obimu i sadržaju, prema mišljenju nadležnih instituta i zavoda za javno zdravlje.

Republički fond utvrđuje potrebna finansijska sredstva za sprovođenje Plana.

Način sprovođenja i praćenje realizacije Plana definisan je aktom Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje.

8. Ovaj plan objavljuje se u "Službenom glasniku Republike Srbije".