ODLUKAO UTVRĐIVANJU STAROG CENTRA VRANJEVA ZA PROSTORNO KULTURNO-ISTORIJSKU CELINU("Sl. glasnik RS", br. 14/2018) |
1. Stari centar Vranjeva utvrđuje se za prostorno kulturno-istorijsku celinu.
2. Stari centar Vranjeva (u daljem tekstu: prostorno kulturno-istorijska celina) nalazi se na teritoriji opštine Novi Bečej, u Vranjevu - delu Novog Bečeja, i obuhvata prostor i objekte na katastarskim parcelama br. 1779, 2116, 2117, 2119, 2120, 2121, 2122, 2123, 2130/1, 2130/2, 2134, 2135, 2295, 2296, 2297, 2302, 2303 i 2304 KO Novi Bečej, u privatnoj svojini, br. 1816/1, 2118, 2298 i 2299 KO Novi Bečej, u javnoj svojini, br. 2271, 2300 i 6526 KO Novi Bečej, u državnoj svojini i broj 2115 KO Novi Bečej, u mešovitoj svojini.
Ukoliko ovom odlukom drukčije nije navedeno, sve katastarske parcele koje se navode u ovoj odluci nalaze se na teritoriji KO Novi Bečej.
Granica prostorno kulturno-istorijske celine počinje od katastarske parcele broj 1816/1 Ulica Rajka Rakočevića 15, ide njenim unutrašnjim ivicama, skreće na jug osovinom Ulice Rajka Rakočevića i ide na istok unutrašnjim ivicama parcela parne strane Ulice Josifa Marinkovića obuhvatajući katastarske parcele br. 2115, 2116, 2117, 2118, 2119, 2120, preseca Ulicu Svetozara Markovića, nastavlja dalje na istok unutrašnjim ivicama katastarskih parcela br. 2302 i 2303, završno sa katastarskom parcelom broj 2304. Potom se granica penje na sever istočnom ivicom katastarske parcele broj 2304, sve do sredine Ulice Josifa Marinkovića, dalje se kreće na istok osovinom iste ulice gde se pod pravim uglom penje na sever do neparne strane Ulice Josifa Marinkovića i ide istočnom ivicom katastarske parcele broj 2295. Skreće na zapad i ide unutrašnjim ivicama katastarskih parcela neparne strane Ulice Josifa Marinkovića, obuhvatajući katastarske parcele br. 2295, 2296 i 2297. Skreće na jug od sredine katastarske parcele broj 2271 i ide istočnom ivicom iste sve do zgrade stare osnovne škole gde skreće na zapad presecajući katastarsku parcelu broj 2271 ivicom dvorišne, severne fasade iste škole, kao i ivicama ulične fasade zgrade nove škole sve do katastarske parcele broj 2299. Dalje, penje se na sever istočnom ivicom katastarskih parcela br. 2299 i 2298, skreće na zapad i nastavlja dalje unutrašnjim ivicama katastarskih parcela br. 2298 i 2300, preseca Ulicu Svetozara Markovića i nastavlja dalje na zapad unutrašnjim ivicama katastarskih parcela br. 2122, 2123, 2130/1, 2130/2, 2134, završno sa katastarskom parcelom broj 2135. Potom, granica se penje na sever istočnom ivicom katastarske parcele broj 2135 sve do Ulice Slobodana Perića, gde skreće na zapad obuhvatajući severnu ivicu iste katastarske parcele, ide dalje ka zapadu do sredine Ulice Rajka Rakočevića, spušta se ka jugu osovinom iste ulice do katastarske parcele broj 1779, gde skreće na zapad obilazeći po severnim i zapadnim ivicama istu katastarsku parcelu. Potom, granica se dalje spušta na jug, gde preseca Ulicu Josifa Marinkovića, te se na zapadu spaja sa severnom ivicom katastarske parcele broj 1816/1, odakle je počela.
Prostorno kulturno-istorijska celina sa zaštićenom okolinom obuhvata šest građevinskih blokova. Unutar granice prostorno kulturno-istorijske celine valorizovano je šest objekata od posebne vrednosti, dvadeset i jedan objekat od vrednosti i jedan od vrednosti koji se nalazi u zaštićenoj okolini. Ukupna površina prostorno kulturno-istorijske celine je 4 ha, 24 a i 76 m2. Površina zaštićene okoline iznosi 4 ha, 29 a i 46 m2. Ukupna površina pod zaštitom iznosi 8 ha, 54 a i 22 m2.
Prostorno kulturno-istorijska celina nastala je kao rezultat razvoja varoši, počevši od kraja 18. i tokom 19. veka do kraja Prvog svetskog rata. Kontinuitet razvoja donekle se nastavlja sve do početka Drugog svetskog rata. Brzom ekonomskom prosperitetu mesta svakako je doprineo povoljan geografski položaj, blizina reke Tise i plodno obradivo zemljište u njegovoj okolini. Zahvaljujući razvoju poljoprivrede i izvozu žita rečnim putem u sve veće gradove srednje Evrope, već krajem 18, a posebno tokom prve polovine 19. veka, dolazi do procvata trgovine i ubrzanog bogaćenja stanovnika ovog mesta.
Sredinom 18. veka, nakon razvojačenja Potisko-pomoriške vojne granice, na inicijativu mađarskog plemstva bečki dvor je Srbima ponudio da pređu u Banat ili da ostanu pod ugarskom županijskom upravom. Od dela Srba koji je prešao u Banat tada je u severnom Banatu formirano šest graničarskih četa za održavanje reda, odbranu i zaštitu od Tise i regulisanje redovnog rečnog saobraćaja. Sedište jedne od tih četa bilo je u Vranjevu. Ova kapetanija je ubrzo preseljena iz pustare Vranova na uzvišicu grebena koji se prostirao od ruševina bečejske tvrđave do nekadašnjeg jezera Bakto (Pakto) u blizini pristaništa na Tisi zvanom Gustoš, nešto severnije od današnjeg velikog magacina na nasipu pored Tise na izlasku iz Novog Bečeja.
Tu se kasnije razvilo selo Vranjevo, zvano Šanac Vranjevo. Na tom mestu postojalo je naselje još iz bronzanog doba, a za vreme turskog perioda tu su živeli Srbi pastiri. U Pećkom pomeniku zabeleženo je mesto Vranovo 1717. godine sa 13 nastanjenih domova. Već 1752. godine Vranjevo je imalo 578 stanovnika pod vojnom upravom jer se posle razvojačenja Potisko-pomoriške vojne granice 1751-1752. godine ovde naselio veliki broj Srba graničara sa svojim porodicama.
Kada je 1774. godine formiran Velikokikindski dištrikt, koji je sačinjavalo deset srpskih naselja severnog Banata, uključujući i Kikindu, Vranjevo je ušlo u njegov sastav, beležeći vrlo brz ekonomski razvoj zahvaljujući povoljnom položaju na Tisi i trgovini žitom. U njemu su bili glavni žitni magacini čitavog Dištrikta.
Vranjevo je u periodu od završetka velike bune 1848-49. godine sve do Prvog svetskog rata neprekidno napredovalo. Za razliku od drugih sela u Banatu, u Vranjevu se živelo dosta udobno. To se pre svega misli na imućniji sloj zemljoradnika i trgovaca čija su deca po povratku sa školovanja tek počela da stiču građanski status.
Iako se Vranjevo od sredine 19. veka neprekidno razvijalo, njegov napredak nije tekao pravolinijski, jer promene koje su se dešavale na širem planu privrednog razvoja tog dela Banata odražavale su se i na njegov razvoj. Posle ukidanja Velikokikindskog dištrikta 1876. godine i njegovog priključenja Torontalskoj županiji, Vranjevo, Karlovo (deo Novog Miloševa), Kumane, Melenci i Taraš pripali su novobečejskom srezu. Ukidanjem Dištrikta i izgradnjom železničke pruge Segedin-Kikinda-Temišvar, pedesetih godina 19. veka, kao i nešto kasnije, drugih pruga u Banatu, Vranjevo je potpuno izgubilo značaj u trgovini žitaricama, jer su magacini prestali da budu interesantni za mesta koja su ranije pripadala Dištriktu. Transport roba nije se više obavljao lađama već sada mnogo bržim i jeftinijim železničkim putem. Iako Novi Bečej zajedno sa Vranjevom prestaje da bude glavna izvozna luka i centar trgovine pšenicom u Austrijskom carstvu, još uvek ima značaja u trgovini ostalom robom jer su mu kao centru sreza pripojena okolna veća sela.
Vreme od sredine 19. veka do Drugog svetskog rata predstavljalo je za Vranjevo period intenzivnijeg građenja i razvoja, promene izgleda, ne samo najužeg centra nego i mnogih okolnih ulica. U tom periodu izgrađene su mnoge privatne kuće bogatijih građana koje su do danas sačuvane.
Industrijska preduzeća koja su postojala u Vranjevu još od 1869. godine, izgradnjom ciglane, takođe su doprinela privrednom napretku ovoga mesta. Pored ciglane, izgrađena je i pivara 1910. godine, kao i dva mlina na valjke koja su služila za proizvodnju brašna.
Godine 1896. Novi Bečej zvanično menja naziv u Turski Bečej, dok je Vranjevo još osam godina ranije postalo Arača. Ovi nazivi ostali su sve do 1919. kada su im vraćeni stari.
Pored promena u ekonomskom i privrednom pogledu, u ovom periodu su se odvijale i vrlo značajne pozitivne promene u kulturnom životu osnivanjem mnogobrojnih diletantskih i profesionalnih udruženja i družina.
Prostorno kulturno-istorijska celina obuhvata prostor između ulica Rajka Rakočevića, Josifa Marinkovića i Svetozara Markovića. Granicama prostorno kulturno-istorijske celine obuhvaćene su građevine na raskrsnici Ulica Rajka Rakočevića i Josifa Marinkovića, te kuće sa leve i desne strane u Ulici Josifa Marinkovića od raskrsnice sa Ulicom Rajka Rakočevića do broja 85. Najvredniji objekti u celini koncentrisani su oko raskrsnice Ulica Josifa Marinkovića i Rajka Rakočevića i u Ulici Josifa Marinkovića.
Prostorno kulturno-istorijska celina predstavlja retko očuvan stari centar seoskih naselja, organizovan prema administrativnim merama i zakonima 18. veka u Vojvodini, sa autentičnim tipskim zgradama stare opštine i škole iz 1824. godine, do danas sačuvane, kao i srpskom pravoslavnom crkvom sv. Jovana Preteče, sagrađenom početkom 19. veka. Kuće u glavnoj Ulici Josifa Marinkovića su prizemne, podignute uglavnom tokom 19. veka, do Prvog svetskog rata, sa očuvanim autentičnim izgledom i parcelacijom. Svojim arhitektonsko-stilskim vrednostima i ulogom u istorijskim zbivanjima, političkom i kulturno-prosvetnom životu mesta, valorizovano graditeljsko nasleđe daje ovoj celini značajno mesto u istoriji srpskog naroda u Autonomnoj pokrajini Vojvodini i Republici Srbiji.
U okviru prostorno kulturno-istorijske celine pojedinačno su utvrđeni sledeći objekti za nepokretna kulturna dobra - spomenike kulture od velikog značaja, i to:
1) Srpska pravoslavna crkva, posvećena Sv. Jovanu Preteči, sagrađena je početkom 19. veka u duhu klasicizma na mestu stare crkve od pletera podignute još sredinom 18. veka. Sredinom 19. veka je prema nekim pokazateljima dozidana priprata sa tornjem i izvedeni su novi ukrasi na fasadi. Klasicistički ikonostas rad je slikara Jeftimija Popovića, između 1834. i 1836. godine, a verovatno je i zidne slike radio isti majstor (Rešenje broj 939/67, Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Novi Sad, od 1. aprila 1968. godine; "Službeni list APV", broj 28 od 30. decembra 1991. godine).
2) Zgrada stare opštine, sagrađena je 1824. godine, u stilu pojednostavljene, seoske varijante klasicizma (Rešenje broj 940/67, Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Novi Sad, od 1. aprila 1968. godine; "Službeni list APV", broj 28 od 30. decembra 1991. godine).
3) Kuća Vladimira Glavaša, sagrađena je u prvoj polovini 19. veka, u stilu pojednostavljene varijante klasicizma. Uređenje i oprema enterijera je u bidermajer stilu (Rešenje broj 941/67, Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Novi Sad, od 1. aprila 1968. godine; "Službeni list APV", broj 28 od 30. decembra 1991. godine).
Prostorno kulturno-istorijska celina na levoj obali Tise, u neposrednoj blizini Novog Bečeja, danas u sastavu ovoga mesta, okružena plodnim obradivim zemljištem, poseduje urbanističke, arhitektonsko-stilske i kulturno-istorijske vrednosti kao centar kulturnog i duhovnog života Srba u Severnom Banatu u sklopu Austrijske i Austro-Ugarske carevine u 18, 19. i početkom 20. veka. Sa vrednim graditeljskim nasleđem i istorijom mesta koji najvažnije događaje beleži u sastavu Velikokikindskog dištrikta (1774-1876), primer je jasno definisanog geografskog, duhovnog, prosvetnog i kulturnog prostora jednog naroda, i na najbolji način svedoči o njegovoj potrebi za očuvanjem nacionalnog, verskog, političkog i kulturnog identiteta i uvek prisutnih nastojanja da se ne zaostaje za bogatijim sredinama i iskustvom kulturno-istorijskog i graditeljskog nasleđa susednih, evropskih zemalja i njihove tradicije.
3. Zaštićena okolina prostorno kulturno-istorijske celine obuhvata prostor i objekte na sledećim katastarskim parcelama: br. 1776, 1777, 1778, 1780, 1781, 1782, 1783, 1817, 2101, 2102, 2103, 2104, 2105, 2106, 2107, 2108, 2109, 2110, 2112, 2113, 2124, 2125, 2126, 2127, 2128, 2129, 2131, 2132, 2133, 2266/1, 2266/2, 2267, 2268, 2269, 2270, 2271, 2305, 2306, 2332/2, 2333, 2334, 2335/1, 2335/2, 2335/3 i 2294 KO Novi Bečej, u privatnoj svojini, br. 2114, 2136, 2265 i 2301 KO Novi Bečej, u javnoj svojini i broj 2111 KO Novi Bečej, u mešovitoj svojini.
Granica zaštićene okoline polazi od zapadne ivice katastarske parcele broj 1817, ide njenim unutrašnjim ivicama, spušta se na jug do Karađorđeve ulice, gde dalje ide na istok spoljašnjim ivicama iste parcele, preseca Ulicu Rajka Rakočevića, nastavlja dalje spoljašnjim ivicama neparne strane Karađorđeve ulice obuhvatajući katastarske parcele br. 2113, 2112, 2111, 2110, 2109, 2108, 2107, 2106, 2105, 2104, 2103, 2102, 2101, preseca Ulicu Svetozara Markovića, nastavlja dalje na istok spoljašnjim ivicama katastarskih parcela br. 2335/2, 2335/3, 2335/1, 2333, 2334, završno sa katastarskom parcelom broj 2332/2. Potom, granica se penje na sever istočnom ivicom katastarske parcele broj 2332/2, skreće na istok unutrašnjom ivicom katastarskih parcela br. 2305 i 2306, zatim se ponovo penje na sever istočnom ivicom iste parcele, sve do Ulice Josifa Marinkovića. Dalje skreće na istok i ide spoljašnjim ivicama katastarskih parcela br. 2307, 2308, 2309 i 2310/1 iste ulice, gde se pod pravim uglom penje na sever presecajući ulicu Josifa Marinkovića i ide do njene neparne strane. Dalje se penje na sever istočnom ivicom katastarske parcele broj 2294, zatim se vraća na zapad unutrašnjom ivicom katastarskih parcela br. 2294 i 2297 do sredine istočne ivice katastarske parcele broj 2271. Penje se na sever istočnom ivicom iste katastarske parcele do Ulice Slobodana Perića. Zatim ponovo skreće na zapad, pa ide spoljašnjim ivicama katastarskih parcela iste ulice na kojima su objekti sa parnim brojevima, preseca Ulicu Svetozara Markovića, zatim nastavlja dalje, istom stranom ulice, gde se poklapa sa granicom prostorno kulturno-istorijske celine koja ide po spoljašnjim ivicama katastarske parcele broj 2135. Dalje preseca Ulicu Rajka Rakočevića i ide spoljašnjom ivicom katastarske parcele broj 1777, spušta se na jug zapadnom ivicom iste do katastarske parcele broj 1779, da bi nastavila dalje na zapad poklapajući se sa granicom prostorno kulturno-istorijske celine koja ide severnom ivicom katastarske parcele broj 1779. Potom, nastavlja dalje unutrašnjim ivicama katastarskih parcela br. 1781, 1782 i 1783, spušta se na jug zapadnom ivicom katastarske parcele broj 1783 do Ulice Josifa Marinkovića, preseca istu ulicu i završava se na katastarskoj parceli broj 1817, sa njene zapadne strane, odakle je i počela.
4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite prostorno kulturno-istorijske celine:
A) Opšte mere zaštite:
1) u prostorno kulturno-istorijskoj celini i njenoj zaštićenoj okolini primenjuju se odgovarajući metodi savremene konzervatorske prakse;
2) očuvanje zatečene istorijske urbane matrice;
3) očuvanje postojećih regulacionih i građevinskih linija na području prostorno kulturno-istorijske celine;
4) očuvanje ivične blokovske izgradnje na parceli, kao nasleđenog tipa građenja:
(1) izgradnje na regulacionoj liniji, sa objektima postavljenim "na preko",
(2) izgradnje na regulacionoj liniji, sa objektima postavljenim "dužom",
(3) nasleđene izgradnje slobodnostojećih objekata;
5) očuvanje unutrašnjih dvorišta i autentičnih dvorišnih objekata;
6) očuvanje vertikalne regulacije, odnosno postojeće linije potkrovnih venaca i kota slemena krovova;
7) očuvanje ili restauracija originalnog izgleda, stilskih karakteristika, dekorativnih elemenata i autentičnog kolorita objekata koji imaju arhitektonsku i kulturno-istorijsku vrednost;
8) korišćenje prostora prostorno kulturno-istorijske celine za javnu namenu, stambenu, poslovnu i stambeno-poslovnu namenu; dozvoljavaju se samo male tradicionalne zanatske radionice bez emanacije štetnih supstanci;
9) očuvanje proporcijskih odnosa na fasadama objekata, kao i otvora na fasadama;
10) parterno opremanje i uređenje prostora vršiti prema uslovima nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;
11) uklanjanje asfaltne podloge i postavljanje kamene kocke na ulicama koje se nalaze u zaštićenoj zoni;
12) postavljanje elemenata urbanog mobilijara izvoditi prema posebnom projektu "urbane opreme" izrađenom prema uslovima nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture, a u skladu sa stilskim obeležjima ambijenta;
13) izmeštanje ili uklanjanje pomoćnih objekata koji ne odgovaraju funkcionalnim potrebama ili narušavaju kulturno-istorijske ili estetske vrednosti prostorno kulturno-istorijske celine;
14) unutrašnja dvorišta rešavati u zavisnosti od namene objekta, kao dvorišta otvorenog tipa, funkcionalno pripojena ulici, odnosno zatvorenog tipa u funkciji vlasnika objekta; dvorišta otvorenog tipa parterno rešiti; unutar njih ukloniti neadekvatne pomoćne objekte;
15) rekonstrukcija ili zamena postojećih dvorišnih objekata ne sme znatnije povećavati već postignuti stepen izgrađenosti; visina dvorišnih objekata ne sme prelaziti visinu dvorišnih krila glavnog objekta koji se zadržava i štiti;
16) izgradnje parking mesta prema uslovima nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;
17) svi zemljani radovi na teritoriji prostorno kulturno-istorijske celine uslovljavaju se prethodnim arheološkim iskopavanjima, arheološkim praćenjem i dokumentovanjem;
18) očuvanje i dopuna postojećeg vrednog zelenila na javnim površinama ulica, unutrašnjih dvorišta, kao i u portama sakralnih objekata;
19) uklanjanje zelenila koje je bez vrednosti, a zaklanja fasade ili ugrožava istorijska zdanja;
20) zelene površine, staze i urbani mobilijar rešavati prema uslovima nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;
21) dekorativnu rasvetu vrednih objekata rešavati prema uslovima nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;
22) izgradnju objekata infrastrukture na području prostorno kulturno-istorijske celine vršiti prema uslovima nadležne ustanove zaštite nepokretnih kulturnih dobara;
23) uklanjanje vazdušnih vodova električne energije i postavljanje podzemnih vodova;
24) postavljanje elemenata razvodne mreže gasa na dvorišnim zidovima objekata ili njihovo adekvatno maskiranje;
25) izvođenje regulacije površinskih tokova i rešavanje odvođenja atmosferske i podzemne vode tako da ne ugrožavaju zaštićene objekte;
26) priključivanje svih objekata na gradsku kanalizaciju;
27) izgradnja kanalizacione mreže za odvod atmosferske vode i omogućavanje odvođenja vode od zaštićenih objekata;
28) izgradnja hidrantske mreže sa pristupima vatrogasnoj službi.
B) Posebne mere zaštite za objekte i prostore:
Za objekte od posebne vrednosti (objekti na katastarskim parcelama br. 1779, 2122, 2135 i 2300 KO Novi Bečej, u privatnoj svojini, i broj 1816/1 KO Novi Bečej, u javnoj svojini) utvrđuju se sledeće mere zaštite:
1) očuvanje autentičnog horizontalnog i vertikalnog gabarita, primenjenih materijala i konstruktivnog sklopa;
2) očuvanje ili restauracija izvornog izgleda kompozicije, stilskih karakteristika, dekorativnih elemenata i autentičnog kolorita objekata;
3) očuvanje osnovnih vrednosti funkcionalnog sklopa i enterijera (dekorativnog moleraja, peći, gipsane plastike i sl.);
4) dozvoljeno je osavremenjivanje objekata, u cilju boljeg korišćenja, bez nadgradnje i dogradnje objekata, što podrazumeva sledeće intervencije:
(1) uvođenje savremenih instalacija, pod uslovom da ne naruše enterijerske vrednosti objekta,
(2) uređenje potkrovlja, osim kod sakralnih objekata, moguće je isključivo u postojećem gabaritu krova, sa pristupom iz postojećeg stepenišnog prostora ili neke druge prostorije, ako se time ne narušava izvorno funkcionalno rešenje objekta; osvetljenje ostvariti putem krovnih prozora orijentisanih prema dvorišnom prostoru, a prema uličnom delu moguće je otvaranje krovnih prozora u ravni krova, i to samo ako se time ne narušava estetika i sklad izvornog izgleda objekta,
(3) uređenje podruma dozvoljava se u slučaju da se time ne narušavaju osnovne vrednosti objekta i njegova stabilnost; izvršiti prethodna ispitivanja tla i noseće konstrukcije objekta u slučaju spuštanja nivelete poda,
(4) kod slobodnostojećih objekata i istorijskih sakralnih objekata ne dozvoljava se dogradnja dvorišnih delova;
5) otvaranje portala i izloga moguće je na uličnim fasadama objekata samo u slučaju restauracije izvornog izgleda objekta;
6) portali mogu biti izrađeni isključivo od drveta;
7) ostali objekti na parceli ne podležu režimu glavnog objekta i rešavaju se u skladu sa njihovom valorizacijom, ali tako da ne ugroze glavni objekat; naknadno dograđeni neestetski delovi objekata i neadekvatni pomoćni objekti sa parcele i iz okruženja koji nemaju spomenička svojstva - uklanjaju se; dvorišne objekte u svemu uskladiti sa glavnim (uličnim) objektom.
Za objekte od vrednosti (objekti na katastarskim parcelama br. 2116, 2117, 2120, 2121, 2130/1, 2134, 2270, 2295, 2296, 2297, 2299, 2302, 2303 i 2304 KO Novi Bečej, u privatnoj svojini, br. 2118 i 2299 KO Novi Bečej, u javnoj svojini, broj 2115 KO Novi Bečej, u mešovitoj svojini i broj 2271 KO Novi Bečej, u državnoj svojini) utvrđuju se sledeće mere zaštite:
1) očuvanje originalnog horizontalnog i vertikalnog gabarita, primenjenih materijala i konstruktivnog sklopa;
2) očuvanje ili restauracija izvornog izgleda, stilskih karakteristika, dekorativnih elemenata i autentičnog kolorita objekata;
3) očuvanje osnovnih vrednosti enterijera (dekorativnog moleraja, peći, gipsane plastike i sl.);
4) dozvoljeno je osavremenjivanje objekata, u cilju boljeg korišćenja, bez nadgradnje objekata, što podrazumeva sledeće intervencije:
(1) uvođenje savremenih instalacija, pod uslovom da ne naruše enterijerske vrednosti objekta,
(2) uređenje potkrovlja moguće je isključivo u postojećem gabaritu krova, sa pristupom iz postojećeg stepenišnog prostora ili neke druge prostorije, ako se time ne narušava izvorno funkcionalno rešenje objekta; osvetljenje ostvariti putem krovnih prozora orijentisanih prema dvorišnom prostoru, a prema uličnom delu moguće je otvaranje krovnih prozora u ravni krova, i to ako se time ne narušava estetika i sklad izvornog izgleda objekta; krovne prozore moguće je projektovati i kao vertikalne badže, s tim da se uskladi izgled badža sa arhitektonskim i stilskim odlikama objekta,
(3) uređenje podruma moguće je ostvariti ako se time ne narušavaju osnovne vrednosti zdanja i njegova stabilnost; izvršiti prethodna ispitivanja tla i noseće konstrukcije objekta u slučaju spuštanja nivelete poda; pristup podrumu je moguće ostvariti iz postojećeg stepenišnog prostora, iz druge prostorije ili iz dvorišta, ali samo u slučaju da se time ne narušavaju stabilnost i vrednosti objekta,
(4) dvorišna krila glavnog objekta mogu biti dograđena do visine uličnog krila; dvorišne dogradnje jedinstveno rešiti za čitavu parcelu kako bi se ostvarila jedinstvena estetska celina;
5) otvaranje portala i izloga moguće je na uličnim fasadama objekata koji su bili poslovno stambeni u doba podizanja i to jedinstvenim tretiranjem čitave fasade; izgled portala i izloga definisati prema uslovima nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;
6) portali i izlozi mogu biti izrađeni isključivo od drveta;
7) ostali objekti na parceli ne podležu režimu glavnog objekta i rešavaju se u skladu sa njihovom valorizacijom, ali tako da ne ugroze glavni objekat; naknadno dograđeni neestetski delovi građevine i neadekvatni pomoćni objekti sa parcele i iz okruženja se uklanjaju; dvorišne objekte u svemu uskladiti sa glavnim (uličnim) objektom;
8) moguća je promena namene objekata, s tim da nove funkcije moraju biti primerene arhitekturi, postojećem funkcionalnom i konstruktivnom sklopu objekta;
9) reklame i table sa imenima značajnih ličnosti koje su živele u objektima, osvetljenje i dr. na fasadama, mogu se postaviti uz pribavljene uslove i saglasnost nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;
10) klima uređaji i drugi tehnički uređaji i instalacije ne mogu se postavljati na ulične fasade; na dvorišne fasade se mogu postavljati samo uz pribavljene uslove i saglasnost nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture;
11) u granicama zaštićene zone nalazi se javni spomenik u obliku krsta na postamentu postavljen na raskrsnici Ulica Rajka Rakočevića i Josifa Marinkovića na javnoj površini. Spomenik će se čuvati u autentičnom izgledu;
12) na katastarskoj parceli pod brojem 2303; KO Novi Bečej, u privatnoj svojini, nalazi se stara kotarka od vrednosti;
13) na katastarskoj parceli pod brojem 2116, KO Novi Bečej, u privatnoj svojini, nalaze se ekonomski objekti od vrednosti;
14) na katastarskoj parceli pod brojem 2117, KO Novi Bečej, u privatnoj svojini, nalazi se stari staklenik i golubarnik od vrednosti.
5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline prostorno kulturno-istorijske celine:
A) Opšte mere zaštite:
1) očuvanje zatečene urbane matrice;
2) očuvanje vertikalne regulacije;
3) očuvanje načina života i privređivanja na porodičnim parcelama;
4) usklađivanje novih objekata sa karakterom ambijenta i vrednostima urbanog nasleđa u pogledu dimenzija, dispozicije, proporcija, tipa gradnje i oblikovanja;
5) gabarit novog objekta se po dubini rešava slobodno u skladu sa funkcijom objekta; u slučaju da se novi objekat gradi uz objekat koji je predviđen za čuvanje, visine zabata i kalkanskih zidova dvorišnih krila ne mogu prelaziti visine zidova susednih objekata;
6) prilikom izgradnje novog objekta rešiti parkiranje i garažiranje unutar parcele, kao i hortikulturno uređenje okruženja;
7) oblikovanje novoplaniranih objekata, kao i celokupno arhitektonsko delo (konstrukcija, funkcija), može da nosi pečat svoga vremena;
8) za spoljnu obradu novog objekta dozvoljena je upotreba materijala koji ne odudaraju od izvornih, primenjenih na postojećim objektima prostorno kulturno-istorijske celine koji imaju kulturno-istorijsku vrednost (s tim što nije dozvoljena upotreba bele silikatne opeke, lomljenog kamena i vidljivih betonskih površina);
9) namena novih objekata može biti: javna, stambena, poslovna i mešovita;
10) na postojećim objektima su moguće intervencije (otvaranje portala, izloga, na uličnoj fasadi i dr.) jedinstvenim tretiranjem čitavog objekta, tako da se na taj način ostvare kvalitetni proporcijski odnosi i estetska celina objekta;
11) dozvoljava se osavremenjivanje objekata, u cilju boljeg korišćenja, uvođenjem savremenih instalacija;
12) moguće je uređenje potkrovlja sa osvetljenjem putem krovnih prozora u ravni krova;
13) ako se u toku izvođenja građevinskih i drugih radova na području zaštićene okoline prostorne kulturno-istorijske celine naiđe na arheološka nalazišta, izvođač radova je dužan da odmah obustavi radove i obavesti nadležni zavod za zaštitu spomenika kulture kako bi se obavili zaštitni arheološki radovi;
14) za objekte koji se nalaze na parcelama koje su u zaleđini parcela u zaštićenoj zoni ne dozvoljava se izgradnja objekata ili postrojenja koja će visinom i dimenzijama vizuelno ugrožavati zonu; dozvoljava se izgradnja objekata spratnosti P+PK.
B) Posebne mere zaštite:
1) na katastarskoj parceli pod brojem 2101 KO Novi Bečej, u privatnoj svojini, nalazi se objekat od vrednosti i na njemu se primenjuju sve mere zaštite utvrđene za objekte od vrednosti.
6. U slučaju neslaganja brojeva katastarskih parcela iz ove odluke sa stanjem u katastru primenjuje se stanje zabeleženo u katastru.
7. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".