ODLUKA O UTVRĐIVANJU BIBIĆEVE KUĆE U MELENCIMA ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 16/2018)

1. Bibićeva kuća u Melencima utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Bibićeva kuća u Melencima (u daljem tekstu: spomenik kulture), nalazi se na teritoriji grada Zrenjanina, u selu Melenci, Ulica Bore Mikina broj 63, u državnoj svojini, na katastarskoj parceli broj 1618, KO Melenci, u državnoj svojini.

Spomenik kulture nalazi se u centru sela, na uglu ulica Bore Mikina i Maksima Gorkog, u blizini prostranog parka sa trgom, koji je dobio ime po Pavlu Bibiću, najznačajnijem članu porodice Bibić. Svojim položajem, arhitekturom i istorijskim značajem, zauzima posebno mesto u urbanističko-ambijentalnoj celini sela Melenci. Kuću je sagradio Paja Bibić, plemić od Jenopolja (1843-1918), sin Nikole Bibića, osnivača mnogih kulturnih i opštekorisnih društava (Melenačka čitaonica i biblioteka, Crkveno pevačko društvo "Kolo", Vatrogasno društvo itd.). Plemićka diploma izdata je prvo Pavlu Bibiću (Melenci, 1790-1869) sa prediktom od Jenopolja, za sva njegova priznanja i zasluge 1866. godine, uzdigla ga je zajedno sa potomcima u red plemstva Austrijske carevine. Pored Pavla Bibića, značajnije ličnosti iz ove familije su i njegovi sinovi Nikola Bibić plemić od Jenopolja (1820-1879) i Dimitrije Bibić plemić od Jenopolja (1826-1899).

Sagrađena je 1896. godine u stilu akademizma, sa elementima neorenesanse, kao prizemna ugaona građevina osnove u obliku ćiriličnog slova "G". Pročelje je okrenuto ka istoku, prema parku, odnosno na regulacionu liniju Ulice Bore Mikina. Istočna fasada je simetrično komponovana, sa dva istaknuta ugaona rizalita uokvirena rustično obrađenim imitacijama kamenih kvadera, a završavaju se timpanonom i trapezastim krovom. U središnjoj zoni se nalazi pet prozorskih otvora, na rizalitima po dva. Dekorativna malterska plastika na fasadi izvedena je oko otvora u vidu profilisanih prozorskih okvira i frontona koji su u središnjem delu trougaoni, a na rizalitima segmentni. Sokl je naglašen u malteru, a potkrovni venac je izražene profilacije. Krov je dvovodni, strm i pokriven starim "biber" crepom. Prvobitno je bio pokriven keramičkim crepom u više nijansi zelene boje, proizvedenim u fabrici "Žolnai" iz Pečuja. Danas je delimično sačuvan samo na trapezastom krovu iznad rizalita. Iznad ugaonih rizalita je četvorovodni krov u obliku zarubljene piramide, pokriven zelenim biber crepom na čijem vrhu se nalaze limeni šiljci. Raspored prostorija i tehnička opremljenost građevine svedoče o potrebama i načinu stanovanja imućnijeg građanskog sloja s kraja 19. i početka 20. veka. Unutrašnjost Bibićeve kuće, i pored današnjeg zapuštenog izgleda, reprezentativna je i opremljena svim potrebnim stvarima primenjene i dekorativne umetnosti koje su svedočile o luksuznom i udobnom načinu života. U enterijeru su ostale sačuvane kaljeva i jedna zidana peć, a nestale su ostale peći koje su zagrevale druge salonske prostorije. Na zidovima salona sačuvani su ostaci dekorativnih tapeta, a podovi su patosani parketom i brodskim podom. Hodnik je prekriven šestougaonim, višebojnim, kamenim pločicama. Reprezentativne prostorije okrenute su ka ulicama Bore Mikina (četiri sobe) i Maksima Gorkog (dve sobe). Koristile su se za prijem gostiju, odmor i razonodu, spavanje i boravak dece. Tri pomoćne manje sobe smeštene su ka dvorišnoj strani glavnog krila. Podna obloga je od kamenih ploča u predsoblju, dok su u sobama parket i patos. Stolarija u kući sačuvala je autentičan izgled. Do sredine 20. veka imala je stambenu namenu i u njoj su živeli naslednici Paje Bibića. Posle toga prelazi u društvenu svojinu, kada joj se menja namena. Iako je korišćena kao zabavište, dom penzionera i mesto okupljanja članova raznih udruženja, tokom vremena njen osnovni prostorni sklop ostao je sačuvan, kao i sve arhitektonske, istorijsko umetničke i spomeničke vrednosti. Istovremeno sa kućom sagrađene su i pomoćne zgrade u dvorištu, ali su posle Drugog svetskog rata porušene, a na njihovom mestu sagrađeno je zabavište. Može se pretpostaviti da je posle Drugog svetskog rata zazidan nekadašnji pomoćni ulaz za poslugu sa južne strane severnog krila. Stara kolska kapija zamenjena je novom, neadekvatnog oblika i od neodgovarajućeg materijala.

Ovaj spomenik kulture, zbog kulturno-istorijskih, arhitektonskih i istorijsko-umetničkih vrednosti kao značajan primer prostorne organizacije i opremljenosti porodične kuće podignute krajem 19. veka, svedoči o načinu stanovanja i života imućnijeg građanskog sloja s kraja 19. i početka 20. veka u Vojvodini.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarsku parcelu broj 1619, KO Melenci, u privatnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, originalnih materijala, stilskih i funkcionalnih karakteristika;

2) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

4) zabrana prepravki, dogradnje, pregradnje i nadgradnje spomenika kulture;

5) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture;

6) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

7) instaliranje gromobranskih uređaja i uređaja za zaštitu od požara;

8) postavljanje uređaja za zaštitu od požara;

9) korišćenje spomenika kulture kao reprezentativnog objekta, u skladu sa njegovom namenom i sadržajem;

10) na katastarskoj parceli broj 1618 KO Melenci, u državnoj svojini, važi zabrana gradnje objekata koji nisu u funkciji spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojim gabaritom, volumenom, oblikom ili namenom mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

3) zabrana izvođenja radova kojima se vrši promena oblika ili namene terena;

4) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

5) zabrana gradnje objekata koji nisu u funkciji spomenika kulture;

6) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline u funkciji spomenika kulture.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".