POKRAJINSKA SKUPŠTINSKA ODLUKAO PROGRAMU RANOG OTKRIVANJA PROMENA FUNKCIJE I REMODELINGA LEVE KOMORE I CIRKADIJALNOG RITMA KRVNOG PRITISKA KOD HIPERTENZIVNIH TRUDNICA U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2018. GODINU ("Sl. list AP Vojvodine", br. 12/2018) |
Ovom pokrajinskom skupštinskom odlukom (u daljem tekstu: Odluka) utvrđuje se Program ranog otkrivanja promena funkcije i remodelinga leve komore i cirkadijalnog ritma krvnog pritiska kod hipertenzivnih trudnica u Autonomnoj pokrajini Vojvodini za 2018. godinu, kao i obim sredstava za njegovo sprovođenje i način njihovog raspoređivanja i korišćenja.
Program iz člana 1. ove odluke čini njen sastavni deo.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Autonomne pokrajine Vojvodine".
PROGRAM
RANOG OTKRIVANJA PROMENA FUNKCIJE I REMODELINGA
LEVE KOMORE I CIRKADIJALNOG RITMA KRVNOG PRITISKA KOD HIPERTENZIVNIH TRUDNICA
U AUTONOMNOJ POKRAJINI VOJVODINI ZA 2018. GODINU
I
Prikaz i analiza postojeće situacije
Prema podacima Instituta za javno zdravlje Vojvodine, sadržanim u analizi "Zdravstveno stanje stanovništva AP Vojvodine 2016. godine", u strukturi uzroka smrti stanovništva AP Vojvodine najveći udeo imaju hronične nezarazne bolesti, odnosno bolesti sistema krvotoka - od kojih je umrla svaka druga osoba (50,6%), tumori (23,6%) i bolesti sistema za disanje (5,2%).
Među vodećim grupama bolesti u vanbolničkom morbiditetu u AP Vojvodini, u službi opšte medicine, prema podacima iz navedene analize, jesu bolesti sistema krvotoka (17,9%), bolesti sistema za disanje (13,1%), faktori koji utiču na zdravstveno stanje i kontakt sa zdravstvenom službom (11,5%), bolesti žlezda sa unutrašnjim lučenjem, ishrane i metabolizma (8,3%). Vodeća dijagnoza u ukupnom morbiditetu jeste povišen krvni pritisak (11,5%) u službama opšte medicine, kao i u službama medicine rada (7,9%).
Hipertenzija je jedan od vodećih faktora rizika za nastanak kardiovaskularnih i cerebrovaskularnih bolesti. Naročito veliki problem predstavljaju trudnice sa hipertenzijom, jer se kod njih znatno češće trudnoća komplikuje preeklampsijom, eklampsijom i peripartalnom kardiomiopatijom, kao i zastojem u intrauterinom razvoju i rastu ploda. Kod žena koje imaju povišen krvni pritisak u trudnoći, češće se javlja arterijska hipertenzija u narednim trudnoćama. Prema podacima iz svetske literature, 10-15% trudnica ima hipertenziju, a hipertenzivni sindrom u trudnoći jedan je od vodećih uzroka morbiditeta majke i ploda i sačinjava 15-33% ukupnog maternalnog mortaliteta, odnosno na drugom je mestu kao uzrok smrti majke. Osim toga, žene koje su imala hipertenziju u toku trudnoće, čak i ako je ona bila tranzitorna, imaju u narednom periodu života četiri puta veći rizik da obole od hipertenzije i dva puta veći rizik da obole od ishemijske bolesti srca u odnosu na normotenzivne trudnice.
Takođe, prema podacima iz literature, kod hipertenzivnih trudnica nastaju dijastolna disfunkcija leve komore, depresija sistolne funkcije, smanjenje minutnog volumena, disfunkcija leve pretkomore, povećanje mase miokarda, kao i promene geometrije leve komore, u smislu ekscentrične hipertrofije i koncentričnog remodelinga.
Prema preporukama Internacionalnog udruženja za hipertenziju u trudnoći, potreban je tzv. rani skrining trudnica pre 20. gestacijske nedelje (GN) - u vidu ehokardiografskog pregleda i dvadesetčetvorosatnog ambulatornog monitoringa krvnog pritiska (AMKP), radi registrovanja potencijalno rizičnih grupa trudnica za razvoj gestacijske hipertenzije i pre-eklampsije. Takođe, navodi se da je neophodno svim hipertenzivnim trudnicama navedene preglede ponavljati u toku trudnoće, kao i meriti saturaciju kiseonikom. Ukoliko je vrednost saturacije kiseonikom - koja se dobija pulsnim oksimetrom - ispod 90%, indikacija je za završavanje trudnoće kod teških oblika gestacijske hipertenzije i preeklampsije.
Od septembra 2013. do decembra 2016. godine, iz sredstava budžeta AP Vojvodine realizovan je poseban program zdravstvene zaštite ranog otkrivanja promena u sistolnoj i dijastolnoj funkciji miokarda leve komore kod hipertenzivnih trudnica. U okviru navedenog programa, nabavljena je savremena medicinska oprema (dva aparata za ehokardiografski pregled, pet aparata za dvadesetčetvorosatni ambulatorni monitoring krvnog pritiska i EKG-a, aparat za električnu defibrilaciju i pulsnog oksimetra), što je omogućilo i umnogome poboljšalo preglede trudnica, ali i svih ostalih pacijenata s teritorije AP Vojvodine. U navedenom periodu, pregledano je 992 trudnice kojima je urađeno 2.320 kardioloških pregleda, 3.476 ehokardiografskih pregleda, 2.271 dvadesetčetvorosatni ambulatorni monitoring krvnog pritiska i 117 pregleda krutosti arterija krvnih sudova. U toku realizacije programa, javila se potreba i za pregledima trudnica koje imaju druga kardiološka oboljenja: poremećaje srčanog ritma, bolesti srčanih zalistaka, urođene srčane anomalije, ali i ishemijske bolesti srca, kao i pregledi trudnica koje su zatrudnele metodom asistirane reprodukcije (IVF metodom), te koje su pod naročitim rizikom od gestacijske hipertenzije, preeklampsije i peripartalne kardiomiopatije.
Grafikon 1. Broj pregledanih trudnica i vrsta usluge po godinama. Za 2013. godinu rezultati su prikazani od septembra meseca.
Redovnim kardiološkim kontrolama postiže se adekvatno praćenje i lečenje ove posebno vulnerabilne populacije, a savremenim dijagnostičkim metodama mogu se registrovati posebno rizične grupe trudnica kod kojih se češće javljaju komplikacije -kada su u pitanju i majka, ali i plod. Analizom podataka dobijenih u toku sprovođenja ovog programa, izdvojili su se određeni parametri funkcije srca koji su statistički značajno povezani sa intrauterinim zastojem u rastu i prevremenim porođajem. Naučni radovi učesnika na realizaciji programa prezentovani su na evropskim i svetskim kardiološkim kongresima i kongresima koji su bili posvećeni hipertenziji u trudnoći i kardiološkim problemima u trudnoći (ukupno 12 radova). Na nacionalnim skupovima takođe su u nekoliko navrata prezentovani rezultati rada ovog programa. u svetskom časopisu Pregnancy Hypertension: An International Journal of Women’s Cardiovascular Health (M21) objavljen je rad pod nazivom Influence of non-dipping pattern of blood pressure in gestational hypertension on maternal cardiac function, hemodynamics and intrauterine growth restriction, nastao kao rezultat rada u toku sprovođenja ovog programa. S obzirom na to što je izuzetno značajan za utvrđivanje odsustva očuvanog dnevno-noćnog ritma krvnog pritiska (što se dijagnostikuje dvadesetčetvorosatnim ambulatornim monitoringom krvnog pritiska), ali i promena u funkciji i remodelingu leve komore (što se dijagnostikuje ehokardiografskim pregledom) kod hipertenzivnih trudnica u odnosu na ishod trudnoće, jer je na taj način moguće adekvatnije ordinirati antihipertenzivnu terapiju i sprovesti češće kontrole trudnica iz ove posebno rizične grupe, program se odnosi na rano otkrivanje promena funkcije i remodelinga leve komore i cirkadijalnog ritma krvnog pritiska kod hipertenzivnih trudnica.
Zakonom o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", br. 107/05, 72/09 - dr. zakon, 88/10, 99/10, 57/11, 119/12, 45/13 - dr. zakon, 93/14, 96/15, 106/15, 105/17 - dr. zakon i 113/17), članom 13. stav 4. utvrđeno je da autonomna pokrajina može doneti posebne programe zdravstvene zaštite za pojedine kategorije stanovništva, odnosno za vrste bolesti koje su specifične za autonomnu pokrajinu, a za koje nije donet poseban program zdravstvene zaštite na republičkom nivou, u skladu sa svojim mogućnostima, te utvrditi cene tih pojedinačnih usluga, odnosno programa.
Program ranog otkrivanja promena funkcije i remodelinga leve komore i cirkadijalnog ritma krvnog pritiska kod hipertenzivnih trudnica u AP Vojvodini za 2018. godinu realizovaće Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine, Sremska Kamenica.
II
Ciljevi, aktivnosti, metodologija realizacije i indikatori programa
Opšti cilj programa
- smanjiti broj komplikacija u trudnoći i tokom porođaja, nastalih kao posledica hipertenzije.
Specifični ciljevi programa
- rano otkrivanje potencijalno ugroženih trudnica i pravovremeno ordiniranje adekvatne kardiološke terapije;
- kontrola efikasnosti terapije ponovljenim ehokardiografskim i kardiološkim pregledom;
- izrada protokola za registraciju i praćenje hipertenzivnih trudnica, koji bi i po završetku ovog programa služio kao baza za rutinsko monitorisanje trudnica kod kojih se postavi dijagnoza hipertenzije, ali i trudnica koje imaju druga kardiološka oboljenja;
- analiza rezultata pravovremenog tretmana i kontrole hipertenzivnih trudnica u odnosu na nastanak komplikacija u toku trudnoće, kao i u toku i nakon porođaja.
Programom će biti obuhvaćeno više od 300 hipertenzivnih trudnica, ali i trudnica koje imaju ostale kardiološke bolesti. Predviđene aktivnosti su kardiološki pregled, ehokardiografski pregled, dvadesetčetvorosatni ambulatorni monitoring krvnog pritiska i EKG-a i merenje saturacije kiseonikom pulsnim oksimetrom. Pregledi će se obavljati na Klinici za kardiologiju Instituta za kardiovaskularne bolesti Vojvodine. Preglede će raditi lekari subspecijalisti, kardiolozi, zaposleni na Klinici za kardiologiju Instituta za kardiovaskularne bolesti Vojvodine u Kabinetu za ehokardiografiju, odnosno u Kabinetu za očitavanje ambulatornog monitoringa krvnog pritiska.
Planirano je da se urade dva kardiološka i dva ehokardiografska pregleda u toku trudnoće (prvi nakon postavljanja dijagnoze hipertenzije i drugi, kontrolni u trećem trimestru trudnoće), kao i kontrolni kardiološki i ehokardiografski pregled šest nedelja nakon porođaja, što predstavlja oko 900 kardioloških i oko 900 ehokardiografskih pregleda, tj. ukupno oko 1.800 pregleda - uz merenje saturacije kiseonikom pulsnim oksimetrom svakoj trudnici na svakom pregledu (oko 600 merenja). Takođe, planirano je da se uradi minimalno jedan dvadesetčetvorosatni ambulatorni monitoring krvnog pritiska i EKG u toku trudnoće i šest nedelja nakon porođaja, tj. ukupno oko 600 pregleda dvadesetčetvorosatnog ambulatornog monitoringa krvnog pritiska i EKG-a.
Metodologija sprovođenja programa
Hipertenzivne trudnice i trudnice koje imaju ostala kardiološka oboljenja na pregled na Kliniku za kardiologiju Instituta za kardiovaskularne bolesti Vojvodine - iz opštih bolnica i domova zdravlja s teritorije Autonomne pokrajine Vojvodine - upućivaće nadležni lekari ginekolozi-akušeri iz Klinike za ginekologiju i akušerstvo Kliničkog centra Vojvodine.
Realizacija programa će se pratiti putem zadatih indikatora: izvršenih kardioloških i ehokardiografskih pregleda i pregleda ambulatornog monitoringa krvnog pritiska trudnica.
III
Finansijska sredstva potrebna za realizaciju programa
TABELARNI PRIKAZ UKUPNIH TROŠKOVA ZA REALIZACIJU PROGRAMA ZA 2018. GODINU
Tabela 1 (Tabela 1.1.) - u dinarima
Redni broj |
NAZIV TROŠKOVA PROGRAMA |
IZNOS UKUPNO POTREBNIH SREDSTAVA |
1 |
2 |
3 |
1. |
TROŠKOVI USLUGA I NAKNADA |
1.700.000,00 |
|
UKUPNO: |
1.700.000,00 |
TABELARNI PRIKAZ TROŠKOVA USLUGA I NAKNADA LICA ANGAŽOVANIH NA REALIZACIJI PROGRAMA
Tabela 1.1. - u dinarima
Redni broj |
Broj učesnika u programu |
Bruto iznos |
Neto iznos |
1. |
jedanaest (11) doktora medicine specijalista kardiologije i dve (2) medicinske sestre |
1.700.000,00 |
1.254.259,96 |
|
UKUPNO 1.1.: |
1.700.000,00 |
1.254.259,96 |