ODLUKA O UTVRĐIVANJU DVORCA NOJHAUZEN U SRPSKOJ CRNJI ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 50/2018)

1. Dvorac Nojhauzen u Srpskoj Crnji utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Dvorac Nojhauzen (Neuhausen) u Srpskoj Crnji (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Nova Crnja, u selu Srpska Crnja, u Jakšićevom naselju bb, u javnoj svojini, na katastarskoj parceli broj 7212/1 KO Srpska Crnja, u javnoj svojini.

Spomenik kulture podignut je u periodu od 1941. do 1943. godine, za potrebe visokog oficira nemačke okupacione vojske, obaveštajca i generala Franca Nojhauzena, kome je dvorac trebalo da služi kao letnjikovac za odmor i lov. Nalazi se pored glavnog puta koji vodi za Rumuniju, na oko pola kilometra od graničnog prelaza. Okružen je parkovski uređenom površinom, na nekadašnjem imanju grofa Čekonjića, a u neposrednoj blizini majura "Julija".

Spomenik kulture je izveden u eklektičkom maniru sa elementima klasicizma i baroka. Pravougaone je osnove i ima suteren, prizemlje, sprat i potkrovlje. Fasade su komponovane simetrično u odnosu na centralno postavljenu osu, a sa južne i severne strane postoje raskošno obrađeni portici sa terasama, koji predstavljaju dominantne arhitektonske akcente građevine. Na fasadi preovlađuju ravne površine sa prozorskim otvorima koji su jednostavni i bez ukrasa - u prizemlju pravougaoni, a na spratu završeni segmentnim lukom. Fasadna plastika je svedena na minimum i čine je jedino potkrovni venci, dok rustično rađena sokla u imitaciji kamena, vizuelno odvaja suteren od ostalog dela građevine.

Krov je četvorovodan i strm, pokriven biber crepom sa krovnim prozorima (badžama) i visokim dimnjacima.

U dvorac su ugrađeni kvalitetni materijali: stepeništa od ružičastog mermera, dekorativne ograde od kovanog gvožđa, prvoklasna stolarija od hrastovine, a enterijer je skoro u potpunosti očuvan i luksuzno opremljen - u salonu prizemlja je sačuvan kamin, drvena kasetirana tavanica, dvokrako hrastovo lučno stepenište sa ogradom od balustera, zatim mermerni pod u holovima i parket u salonima, vrata sa pervazima i očuvanom bravarijom i vitraži u holu prvog sprata.

Spomenik kulture je jedini dvorac na području Banata koji je podignut za vreme Drugog svetskog rata, a poslednji je u nizu dvoraca podignutih u Vojvodini, koji se grade u periodu od 18. veka do početka Drugog svetskog rata. Iako je u osnovi primenjen arhitektonski obrazac klasicističkog dvorca, koji je anahron u odnosu na vreme gradnje, arhitektonska vrednost spomenika kulture ogleda se u skladnim proporcijama, funkcionalno koncipiranoj prostornoj organizaciji i primeni vešto izvedenih zanatsko-umetničkih detalja. Akademski pedantno projektovan, jedan je od najbolje očuvanih dvoraca u Vojvodini.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarsku parcelu pod brojem 7213/1 KO Srpska Crnja, u javnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika;

2) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

4) zabrana prepravki, dogradnje, pregradnje i nadgradnje spomenika kulture;

5) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na fasadama spomenika kulture;

6) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

7) instaliranje gromobranskih uređaja i uređaja za zaštitu od požara;

8) korišćenje spomenika kulture kao reprezentativnog objekta, u skladu sa njegovom namenom i sadržajem.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojom namenom, volumenom gabarita po visini i obliku mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) na katastarskoj parceli broj 7213/1 KO Srpska Crnja, nije dozvoljena gradnja objekata koji nisu u funkciji spomenika kulture;

3) zabrana izvođenja radova kojima se vrši promena oblika ili namene terena;

4) zabrana postavljanja dalekovoda, vazdušnih elektro i TT vodova preko zaštićenih parcela; njihovo vođenje izvršiti podzemnim kanalima, uz vraćanje terena u prvobitno stanje;

5) zabrana skladištenja štetnih materijala i stvaranja deponija;

6) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline u funkciji spomenika kulture;

7) obezbeđivanje odgovarajuće dekorativne rasvete spomenika kulture prema uslovima nadležne ustanove zaštite.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".