PROGRAM MERA PODRŠKE ZA SPROVOĐENJE POLJOPRIVREDNE POLITIKE I POLITIKE RURALNOG RAZVOJA GRADA JAGODINE ZA 2018. GODINU ("Sl. glasnik grada Jagodine", br. 7/2018)

 

I OPŠTE INFORMACIJE I TABELARNI PRIKAZ PLANIRANIH MERA

1.1. ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA

1.1.1. GEOGRAFSKE I ADMINISTRATIVNE KARAKTERISTIKE

Grad Jagodina se nalazi u centralnoj Srbiji na reci Belici u srednjem Pomoravlju i predstavlja administrativni, ekonomski, privredni, sportski i kulturni centar Pomoravskog okruga. Jagodina se prostire na 470 km2 i obuhvata 53 naselja a to su: Bagrdan, Belica, Bresje, Bukovče, Bunar, Vinorača, Voljavče, Vranovac, Vrba, Glavinci, Glogovac, Gornje Štiplje, Gornji Račnik, Deonica, Dobra Voda, Donje Štiplje, Donji Račnik, Dragocvet, Dragoševac, Dražmirovac, Duboka, Ivkovački Prnjavor, Jagodina, Jošanički Prnjavor, Kalenovac, Kovačevac, Kolare, Končarevo, Kočino Selo, Lovci, Lozovik, Lukar, Majur, Mali Popović, Medojevac, Međureč, Miloševo, Mišević, Novo Lanište, Rajkinac, Rakitovo, Ribare, Ribnik, Siokovac, Slatina, Staro Lanište, Staro Selo, Strižilo, Topola, Trnava, Crnče, Šantarovac, Šuljkovac. Graniči se sa 6 opština i 1 gradom. Severno se graniči sa opštinom Svilajnac, severoistočno sa opštinom Despotovac, severozapadno sa opštinom Batočina, na istoku i jugoistoku sa opštinama Ćuprija i Paraćin, na zapadu sa gradom Kragujevcem i jugozapadno sa opštinom Rekovac. Kroz Jagodinu prolazi elektrificirana železnička pruga duplog koloseka, kojom se srednja Evropa povezuje sa južnom Evropom, a pored nje je međunarodni auto-put E-75 kojim se stiže do Beograda koji je udaljen 136 km i do Niša koji je udaljen 100 km gde se nalazi i najbliži aerodrom.

1.1.2. PRIRODNI USLOVI I ŽIVOTNA SREDINA

Reljef ovog kraja je ravničarsko-brdovit. Ravnica se nalazi u srednjem toku Velike Morave i donjih tokova njenih pritoka reke Belice i Lugomira. Oko ovih ravnica se uzdižu brda i niske planine Juhor 773 metra nadmorske visine i Crni Vrh 707 metra nadmorske visine. Grad se nalazi na prosečnoj nadmorskoj visini od 116 metra a najviša kota je Đurđevo Brdo sa 213 metra nadmorske visine.

Zemljište je razvrstano u tri glavna tipa, najviše je zastupljena gajnjača i njeni tipovi, zatim aluvijalna zemljišta oko toka Velike Morave i njenih pritoka, a najmanje je zastupljena smonica. Najveći broj zemljišta je slabo kisele do slabo alkalne sredine. Sadržaj humusa je oko 3 %, a hranljivih materija u granicama optimalnog. Poljoprivredno zemljište nije zagađeno opasnim i štetnim materijama. Količina ostataka pesticida se nalaze u granicama koje ne ugrožavaju poljoprivrednu proizvodnju i zdravlje životinja i ljudi.

Klima je umereno kontinentalna sa hladnim zimama i toplim letima. Srednja godišnja temperatura je 11,2°-11,7° celzijusa. Padavina najviše ima u maju mesecu 83mm a najmanje u februaru mesecu 35mm, što je godišnje u proseku 619mm. Ukupna godišnja suma osunčavanja iznosi 2.068 časova, od toga na period od marta do oktobra 1.759 časova ili 85% od godišnje sume.

Hidrografske potencijale čine relativno siromašne podzemne i površinske vode. Izdani su se tokom poslednjih 15-20 godina spustili na 5-10 metara u kotlini, 10-15 metara u pobrđu i 15-25 metara u višim delovima. Gradski vodovod se snabdeva vodom iz bunara dubine 80 metara, lociranih u selu Ribaru, duž leve obale Velike Morave. Površinske vode čine reke: Lugomir, na južnom, Belica na središnjem, Osaonica na severnom delu Jagodinskog područija i sve se ulivaju u Veliku Moravu. Ovde spadaju i veštački izgrađena jezera u selima Dragocvet i Miloševo.

Šume se prostiru na 9568 ha i obuhvataju oko 20,3 % ukupne površine teritorije grada Jagodine a prostiru se na obroncima i na planinama Juhor i Crni Vrh. U šumskom fondu dominiraju lišćari: bukva, cer, grab i bagrem, a od četinara beli bor. Procenjena vrednost posečene drvne zapremine iznosi 10705 m3, pošumljeno je 3,8 ha površine.

Ove karakteristike reljefa, klime i prirodnih uslova pogoduju poljoprivrednoj proizvodnji na ovom području.

STANJE I TRENDOVI U RURALNIM PODRUČJIMA

1.1.3. Demografske karakteristike i trendovi

Grad Jagodina po popisu stanovništva 2011. godine, naseljava ukupno 71195 stanovnika od tog broja 50,7 % živi u gradu a ostatak od 49,3 živi u seoskim naseljima. Prosečna starost 41,3 godine po popisu stanovništva od 2011. godine. Broj stanovnika mlađih od 15 godina na teritoriji grada Jagodine je 10557 ili 14,8 %, a stanovnika starijih od 65 godina je 12940 ili 18,2 %. Indeks starenja je 29. Procenat stanovništva starijeg od 15 godina bez školske spreme ili sa nepotpunim osnovnim obrazovanjem iznosi 23,3 %, sa osnovnim obrazovanjem 24,5 %, srednje obrazovanje ima 40,8 %, sa višim ili visokim obrazovanjem 10 %.

Prema podacima Popisa stanovnika iz 2011. godine, primećen je mali rast broja stanovnika u odnosu na Popis stanovništva od 2002. godine za 301 stanovnika, što nas svrstava među mali broj gradova i opština sa rastom broja stanovnika od ukupnog broja stanovnika. Što se tiče promene broja stanovnika u ruralnim područjima primećen je mali pad broja stanovnika sa indeksom od -2,08. Migracije stanovnika su na relaciji iz sela u grad i iz grada u veće gradove i inostranstvo zbog egzistencije.

1.1.4. Diverzifikacija ruralne ekonomije

Glavne prednosti razvoja poljoprivrede grada Jagodine su: povoljni prirodni uslovi, geografski položaj, kvalitetno poljoprivredno zemljište, dobra primarna proizvodnja, povećanje kapaciteta proizvodnje, dobar plasman robe (dobra infrastruktura - putevi, uređene i organizovane pijace), blizina grada kao velikog tržišta, učešće Poljoprivredne savetodavne stručne službe preko savetodavaca u edukovanju poljoprivrednika, Osnovne odgajivačke organizacije domaćih životinja i drugi agroekološki uslovi. Sa druge strane, kao ograničavajući faktori javljaju se: staračka domaćinstva, usitnjenost poseda, nedovoljno organizovanje poljoprivrednog stanovništva, zastarela poljoprivredna mehanizacija, napuštene zemljišne površine i farme, niska stopa produktivnosti, nedovoljna primena agrotehničkih mera, nedostatak finansijskih sredstava, nepovoljni uslovi kreditiranja, visoka cena repromaterijala, loše organizovan otkup i niske otkupne cene. Mogućnost za razvoj su prepoznate u privlačenju investicija, pokretanjem i organizovanjem zadruga i udruženja, značajnijoj podršci države i korišćenje evropskih fondova. Ove mere bi dovele do osavremenjavanja proizvodnje i povećanja konkurentnosti.

Osnovni motiv bavljenja poljoprivredom su prehrambena sigurnost porodice i prodaja poljoprivrednih proizvoda. Ukupan broj zaposlenih u sektorima poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede je 11884 a 254 na poljoprivrednim gazdinstvima. Na 466 poljoprivrednih gazdinstava obavljaju se druge profitabilne aktivnosti koje su u vezi sa gazdinstvom kao što su prerada poljoprivrednih proizvoda, ruralni turizam, aktivnosti u šumarstvu, obrada drveta, narodna radinost, uzgoj ribe i dr.

Ugostiteljske i smeštajne kapacitete grada Jagodine čine nekoliko hotela i restorana koji se nalaze u samom gradu i oko turističkog kompleksa koga čine:

Akva parka, zoološki vrt, muzej voštanih figura i šoping centar. Po podacima iz 2010. godine 5672 turista su noćili u Jagodini, od toga prosečan broj noćenja su imali strani turisti 1,5 dok domaći 1,7. U blizini grada pored samog toka Velike Morave nalazi se hotel koji pruža idealne uslove za razvoj seoskog turizma. Razvojem seoskog turizma kao dopunske aktivnosti na poljoprivrednim gazdinstvima kojim se ostvaruje dodatni prihod, povećanje kvaliteta života u ruralnim područjima i stvaranje uslova za ostanak na selu, posebno mladih, očuvanje i poboljšanje okoline i ekoloških standarda, očuvanje tradicionalnih i ambijentalnih kuća sa pripadajućim objektima, omogućavanje neposrednog plasmana poljoprivrednih proizvoda, oživljavanje starih zanata i lokalnih običaja. Pored seoskog turizma postoje uslovi za razvoj vinskog turizma. Od ukupne površine korišćenog poljoprivrednog zemljišta 310 ha je pod vinogradima. Postoje četiri registrovane vinarije koje se bave proizvodnjom grožđa i vina, najveća je na periferiji grada, a ostale tri su u seoskim naseljima. Sve se nalaze na karti "Vinskog puta".

1.1.5. Ruralna infrastruktura

Područje grada Jagodine je u oblasti saobraćajne infrastrukture potpuno je uređeno. Pored grada prolazi auto put koji povezuje Beograd sa Nišom. Ukupna dužina puteva iznosi 248 km, od toga postoje pet regionalna puta dužine 86 km i 32 lokalna dužine 162 km. Sva naselja su povezana asfaltnim putevima sa gradom. Na ovim putevima je dobro organizovan gradski i međugradski autobuski prevoz stanovništva.

Kroz grad i nekoliko sela prolazi pruga duplog koloseka koja povezuje Beograd sa Nišom, tako da i seosko stanovništvo može da koristi i ovaj vid prevoza.

Na teritoriji grada Jagodine radi 18 pošta, od tog broja 5 se nalaze u gradu a ostale su raspoređene u seoskim naseljima. Ukupan broj telefonskih pretplatnika je 28737.

Vodosnabdevanje se vrši preko vodovodne mreže koja pokriva ceo grad i 8 seoskih naselja a to su: Ribare, Kočino Selo, Novo Lanište, Staro Lanište, Bukovče, Končarevo, Rakitovo i Selo Trnava. Voda se dobija iz bunara koji se nalaze u selu Ribaru pored Velike Morave, odličnog je kvaliteta i odgovara Pravilniku o ispravnosti vode. Trenutno se vrši proširivanje kapaciteta vodovoda i planira se širenje vodovodne mreže ka seoskim naseljima. Po podacima Republičkog zavoda za statistiku od 2010. godine bilo je 14065 domaćinstva priključeno na vodovodnu mrežu. Najveći broj domaćinstava u seoskim naseljima se snabdeva vodom iz sopstvenih bunara ili vodom iz seoskog vodovoda koji sami meštani održavaju.

Kanalizaciona mreža je izgrađena u gradskim naseljima. Po podacima iz 2010. godine na kanalizacionu mrežu priključeno je 12098 domaćinstva. Kroz sistem kanalizacione mreže prođe 2931000 m3 otpadnih voda, koje odlaze u sisteme za prečišćavanje.

Teritorija grada Jagodine je odlično pokrivena električnom mrežom i snabdevanje je redovno. Sva naselja imaju i uličnu rasvetu koja se redovno održava.

Što se tiče gasne infrastrukture u svim seoskim i gradskim naseljima postoji mogućnost da se svako domaćinstvo priključi na sistem za snabdevanje ovim energentom.

1.1.6. Socijalna infrastruktura

Na području grada Jagodine rade 30 predškolskih ustanova, redovnih osnovnih škola 34, srednjih škola 5 i 1 fakultet.

U našim selima su obnovljeni domovi kulture i izgrađeni sportski tereni.

Na jednog lekara imamo 376 stanovnika. Ukupan broj korisnika socijalne zaštite je 2789 stanovnika od tog broja 1321 su maloletna lica a 1468 punoletni po podacima iz 2010. godine.

POKAZATELJI RAZVOJA POLJOPRIVREDE

1.1.7. Poljoprivredno zemljište

Ukupna površina korišćenog poljoprivrednog zemljišta je 19746 ha. Učešće korišćenog poljoprivrednog zemljišta u ukupnoj površini grada je 42 %. Od ove površine korišćenog poljoprivrednog zemljišta pod oranicama i baštama se nalazi 15594 ha ili 79,9 %, pod livadama i pašnjacima je 2596 ha ili 13 %. Po zadnjem popisu poljoprivrede pod žitima je bilo 11490 ha, pod industrijskim biljem 279 ha, pod krmnim biljem 3237 ha i pod povrćem je bilo 259 ha. Prosečna veličina poseda korišćenog poljoprivrednog zemljišta po gazdinstvu je 3,01 ha.

Ukupan broj poljoprivrednih gazdinstava koja navodnjavaju korišćeno poljoprivredno zemljište iznosi 415. Sistem odvodnjavanja je prirodan- gravitacioni višak vode odlazi u manje potoke koji se ulivaju na kraju u Veliku Moravu. Navodnjavana površina korišćenog poljoprivrednog zemljišta je 241 ha.

Ukupna površina poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini na teritoriji grada Jagodine je 1916,4846 ha, od te površine se daje u zakup 1471,8471 ha. Trenutno je u višegodišnjem zakupu 437,8654 ha, od te površine fizička lica su zakupila 199,5574 ha što je 45,5 %, a pravna lica 238,308 ha ili 54,5 %.

Mineralno đubrivo je koristilo 5431 poljoprivredno gazdinstvo na 12868 ha, stajnjak tečni je koristilo 69 poljoprivrednih gazdinstava na 2655 ha i čvrsti stajnjak je koristilo 143 poljoprivrednih gazdinstva na ukupno 2546 ha.

1.1.8. Višegodišnji zasadi

Prirodni uslovi i reljef odgovaraju podizanju višegodišnjih zasada pod voćem i vinovom lozom.

Ukupna površina pod voćnjacima je 992 ha, najviše ima koštičavog voća, zatim jabučastog a zadnjih godina podižu se zasadi orašastog voća posebno lešnika.

Pod vinogradima ima 310 ha, najviše su zastupljene sorte za proizvodnju vina po kojima je poznato ovo područje.

1.1.9. Stočni fond

Uslovi za razvoj stočarstva su dobri, ograničavajući faktor su ljutski resursi, jer je stočarstvo grana poljoprivrede koja traži stalno angažovanje poljoprivrednih proizvođača, a u ruralnim područjima je izražena depopulacija, naročito mlađeg stanovništva.

Ukupan broj stoke po vrstama: goveda 5462 grla od toga 2615 krava, svinja 24928 od toga krmača 3155, ovaca 12316 grla od toga 9240 ovce, koza 2461, živine 532616 kokošaka, 4963 ćurke, 1872 patke, 893 patke i 8574 ostale živine. Najveći broj kokošaka je za proizvodnju konzumnih jaja (koke nosilje).

Što se tiče pčelarstva postoje dobri uslovi za razvoj ove grane stočarstva, tako da je u porastu broj pčelara i košnica. Ukupan broj košnica pčela je 6686.

1.1.10. Mehanizacija, oprema i objekti

Poljoprivredna gazdinstva poseduju 2706 jednoosovinskih traktora, 4223 dvoosovinskih traktora, 259 kombajna i 16519 priključnih mašina. Mehanizacija je zastarela i nerentabilna. Ova mehanizacija je smeštena u 2009 objekata.

Raspoloživi objekti za smeštaj stoke su: za goveda 3149 objekata, za svinje 4349 objekta, za kokoške 2848 objekta i za ostalu stoku 1516 objekta.

Analizom objekata za smeštaj stoke uočava se slaba iskorišćenost objekata i da nalaze se u lošem stanju.

Poljoprivredni proizvodi se mogu smestiti u 2867 koševa, 1013 ambara, 19 silosa i 127 objekata za silažu.

Pored ovih objekata postoji i jedna sušara zapremine 12 m3, 5 hladnjača ukupne zapremine 288 m3, 10 staklenika imaju 9 poljoprivrednih gazdinstava ukupne površine 633 m2 i 376 poljoprivrednih gazdinstava imaju 656 plastenika ukupne površine 12,5304 ha.

1.1.11. Radna snaga

Ukupan broj poljoprivrednih gazdinstava je 6369 koja imaju 14510 članova, od tog broja 6272 žena i 8238 muškaraca. Na porodičnim poljoprivrednim gazdinstvima ima 14399 članova, od tog broja 6229 žena i 8170 muškaraca a na gazdinstvima pravnih lica ima 111 članova, od toga 43 žene i 68 muškaraca.

Ukupan broj registrovanih poljoprivrednih gazdinstava je 4247, od tog broja aktivni status imaju 3197 gazdinstva.

Od ukupnog broja stanovnika koji žive u seoskim sredinama, ekonomski aktivnih je 22168 stanovnika a isključivo u poslovima poljoprivrede, šumarstva i ribarstva 3125 stanovnika. Imamo 466 gazdinstva koja obavljaju druge profitabilne aktivnosti koja su u vezi sa gazdinstvom kao što su prerada poljoprivrednih proizvoda, ruralni turizam, aktivnosti u šumarstvu, obrada drveta, narodna radinost i uzgoj ribe.

Ukupno ostvarenih radnih jedinica angažovane radne snage u poljoprivredi iznosi 5897, od tog broja nosioci gazdinstva 2663 jedinice, članovi porodice i rođaci koji su obavljali poljoprivrednu aktivnost na gazdinstvu 2895 i stalno zaposleni na gazdinstvu 94 radnih jedinica.

Kurseve u poljoprivredi je pohađao mali broj poljoprivrednika, što opet ukazuje na slabu zainteresovanost upravnika-nosioca gazdinstva da se dodatno obrazuju.

1.1.12. Struktura poljoprivrednih gazdinstava

Struktura poljoprivrednih gazdinstava prema veličini korišćenog poljoprivrednog zemljišta je sledeća:

Ukupno:	Polj. Gazdinstva 6369	Ha 19746
Bez zemlje	45
1 ha	2071	1242 ha
1-2 ha	1435	2079
2-5	1854	5983
5-10	714	4849
10-20	185	2515
20-30	39	886
30-50	18	665
50-100	5	315
100	3	1214

Prosečno korišćeno poljoprivredno zemljište po gazdinstvu iznosi 3,01 ha.

Struktura poljoprivrednih gazdinstava prema broju uslovnih grla stoke:

4 uslovnih grla	4685 poljoprivrednih gazdinstava
5-9 uslovnih grla	529 poljoprivrednih gazdinstava
10-14 uslovnih grla	164 poljoprivrednih gazdinstava
15-19 uslovnih grla	59 poljoprivrednih gazdinstava
20-49 uslovnih grla	119 poljoprivrednih gazdinstava
50-99 uslovnih grla	14 poljoprivrednih gazdinstava
100-499 uslovnih grla	6 poljoprivrednih gazdinstava
Preko 500 uslovnih grla	3 poljoprivrednih gazdinstava

1.1.13. Proizvodnja poljoprivrednih proizvoda

Prosečni prinosi i ostvaren obim proizvodnje za ratarske i voćarske kulture iznos

Kultura	Prosečan prinos t/ha	Ostvarena proizvodnja t
Pšenica	3.214	7765
Kukuruz	4.477	51418
Šećerna repa	25	300
Suncokret	3.053	58
Krmno bilje (lucerka)	5,284	11188
Voćarske kulture
Jabuke-prinos kg/stablu	10,3 kg	1113
Šljive	8,6 kg	6478

Stočarska proizvodnja najviše je orijentisana na proizvodnju mesa, mleka i jaja. Procenjuje se da se proizvede oko 3000 tona mesa godišnje, 7300 tona mleka godišnje i oko 500.000 komada jaja dnevno.

1.1.14. Zemljoradničke zadruge i udruženja poljoprivrednika

Na teritoriji grada Jagodine su ostale registrovane samo tri zemljoradničke zadruge i jedno udruženje pčelara.

1.1.15. Transfer znanja i informacija

U oblasti sticanja novih znanja i informacija iz oblasti poljoprivrede za poljoprivredne proizvođače, najznačajniju uslugu ima Poljoprivredna savetodavna stručna služba Jagodina koja kroz redovno (radionice i edukativne programe) i neformalno obrazovanje pruža stručne savete, informacije i pomoći o tehničko-tehnološkom, komercijalnom-tržišnom, organizacionim i drugim aspektima poljoprivredne proizvodnje. Savetodavci kroz svoje radionice obrade veliki broj tema interesantnih za poljoprivrednike. Broj gazdinstva sa kojima sarađuje Poljoprivredna savetodavna stručna služba Jagodina je ukupno 1984 a od tog broja imaju 62 odabrana gazdinstva. Pored Poljoprivredne savetodavne stručne službe Jagodina, edukaciju i informisanje u vezi stočarstva pruža Osnovna odgajivačka organizacija gradske uprave Jagodina.

U gradu Jagodini postoje dve lokalne televizije više radio stanica i jedne nedeljne novine. Preko ovih medija vrši se obaveštavanje poljoprivrednog stanovništva o aktuelnim dešavanjima na teritoriji grada Jagodine.

TABELARNI PRIKAZ PLANIRANIH MERA I FINANSIJSKIH SREDSTAVA

Tabela 1. Mere direktnih plaćanja

Redni Broj	Naziv mere	Šifra mere	Planirani Budžet za tekuću godinu bez prenetih obaveza (u RSD)	Iznos podsticaja po jedinici mere (apsolutni iznos u RSD)	Iznos podsticaja po korisniku (%) (npr. 30%, 50%, 80%)	Maksimalni iznos podrške po korisniku (ako je definisan) (RSD)	Prenete obaveze
1	regresi	100.1.	100.000,00	1.300,00	100%		100.000
	ukupno

Tabela 2. Mere kreditne podrške

Redni Broj	Naziv mere	Šifra mere	Planirani Budžet za tekuću godinu bez prenetih obaveza (u RSD)	Iznos podsticaja po jedinici mere (apsolutni iznos u RSD)	Iznos podsticaja po korisniku (%) (npr. 30%, 50%, 80%)	Maksimalni iznos podrške po korisniku (ako je definisan) (RSD)	Prenete obaveze
1	Kreditna podrška	100.2.	10.000.000,00		100%
	ukupno

Tabela 3. Mere ruralnog razvoja

Redni Broj	Naziv mere	Šifra mere	Planirani Budžet za tekuću godinu bez prenetih obaveza (u RSD)	Iznos podsticaja po jedinici mere (apsolutni iznos u RSD)	Iznos podsticaja po korisniku (%) (npr. 30%, 50%, 80%)	Maksimalni iznos podrške po korisniku (ako je definisan) (RSD)	Prenete obaveze
1	Upravljanje rizicima	104	1.300.000,00		100%
	ukupno

Tabela 4. Mere posebnih podsticaja

Redni Broj	Naziv mere	Šifra mere	Planirani Budžet za tekuću godinu bez prenetih obaveza (u RSD)	Iznos podsticaja po jedinici mere (apsolutni iznos u RSD)	Iznos podsticaja po korisniku (%) (npr. 30%, 50% 80%)	Maksimalni iznos podrške po korisniku (ako je definisan) (RSD)	Prenete obaveze
1	Podsticaji za sprovođenje odgajivačkog programa, radi ostvarivanja odgajivačkih ciljeva u stočarstvu	401	1.000.000,00		100%
	ukupno

Tabela 5. Tabelarni prikaz planiranih finansijskih sredstava

Budžet	Vrednost u RSD
Ukupan iznos sredstava iz budžeta planiranih za realizaciju Programa podrške za sprovođenje poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja (bez prenetih obaveza)	12.400.000,00
Planirana sredstva za direktna plaćanja	100.000,00
Planirana sredstva za kreditnu podršku	10.000.000,00
Planirana sredstva za podsticaje merama ruralnog razvoja	1.300.000,00
Planirana sredstva za posebne podsticaje	1.000.000,00
Prenete obaveze

Ciljna grupa i značaj promene koja se očekuje za korisnike nakon primene Programa

Ciljna grupa ovog programa su poljoprivredno stanovništvo, registrovana poljoprivredna gazdinstva sa teritorije grada Jagodine, njihovi nosioci i članovi poljoprivrednih gazdinstava, preduzetnici i pravna lica.

Grad Jagodina ovim programom, odnosno definisanim merama doprineće modernizaciji proizvodnje i povećanju produktivnosti gazdinstva, smanjenju proizvodnih troškova, povećanju kvaliteta proizvoda, uvođenju novih tehnologija i inovacija kao i što boljoj edukaciji poljoprivrednih proizvođača, što je osnov za uspešnu poljoprivrednu proizvodnju. U skladu sa prirodnim potencijalom, povoljnim geografskim položajem i klimatskim uslovima, kao i zadovoljavajući resursi za razvoj pre svega stočarstva i voćarstva, potrebama samih proizvođača nastojimo da kadrovskim i poslovnim rešenjima i finansijskom podrškom raspoloživim budžetskim sredstvima za ovu namenu, omogućimo stvaranje povoljnih uslova za razvoj poljoprivrede.

Cilj navedenih mera je podizanje produktivnosti i efikasnosti poljoprivredne proizvodnje, a time i kvaliteta života korisnicima mera.

Informisanje korisnika o mogućnostima koje pruža Program podrške za sprovođenje poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja

Informisanje potencijalnih korisnika o merama koje su definisane programom lokalne samouprave vršiće se:

- putem štampanih obaveštenja koja će biti istaknuta na oglasnim tablama mesnih kancelarija i gradske uprave,

- putem lokalnih televizija, radija i nedeljnih novina,

- davanjem informacija u kancelarijama za poljoprivredu Gradske uprave Jagodina

- putem sajta gradske uprave Jagodina na kome će biti objavljene informacije koje se odnose na Program sprovođenja mera poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja za 2018. godinu.

Monitoring i evaluacija/nadzor realizacije

Gradska uprava za budžet, finansije, privredu, poljoprivredu i investicije grada Jagodine, izvršiće praćenje realizacije Programa na terenu direktno na poljoprivrednim gazdinstvima i tom prilikom anketirati korisnike Programa.

Ovom proverom ispitaće se korisnici dali su zadovoljni ovim merama i koje još mere treba da se preduzmu da bi se poboljšalo stanje poljoprivrede na teritoriji grada Jagodine.

II OPIS PLANIRANIH MERA

2.1. Naziv i šifra mere: Regresi 100.1.

Na teritoriji grada Jagodine što se tiče rasnog sastava u govedarstvu dominira simentalska rasa oko 95% a ostalo je holštajfrizijska rasa i melezi. Ovom proizvodnjom dominiraju mali proizvođači i opšti problem predstavlja održivost ove proizvodnje kao i nizak genetski potencijal goveda, tako da je regresiranje veštačkog osemenjavanja krava semenom elitnih bikova prepoznato kao mera koja će uticati na poboljšanje rasnog sastava u govedarstvu, a u skadu sa Zakonom o podsticajima u poljoprivredi i ruralnom razvoju ("Sl. glasnik RS", br. 10/13, 142/14 i 103/15) kojim je definisano da JLS mogu da utvrđuju mere koje se odnose na direktna plaćanja, a u okviru njih i regres za reproduktivni materijal za veštačko osemenjavanje.

Na teritoriji grada Jagodine ima oko 5462 grla goveda a od tog broja 2615 grla priplodnih krava. Ova mera će se sprovesti preko nadležnih veterinarskih stanica koje vrše usluge veštačkog osemenjavanja.

2.1.2. Ciljevi mere

Održivost kvaliteta u govedarstvu i unapređenje genetskog potencijala tj. poboljšanje rasnog sastava što će doprineti povećanju kvaliteta i kvantiteta mleka i mesa, kao i kontrolisana reprodukcija goveda. Sa druge strane ovo je i finansijska pomoć poljoprivrednicima stočarima

2.1.3. Veza mere sa nacionalnim programima za ruralni razvoj i poljoprivredu

Mera je u skladu sa Nacionalnim programom poljoprivrede.

2.1.4. Krajni korisnici

Krajni korisnici su veterinarske stanice koje vrše veštačko osemenjavanje na teritoriji grada Jagodine.

2.1.5. Ekonomska održivost

Za realizaciju ove mere nije potrebno podnositi biznis plan ili projekat o ekonomskoj održivosti ulaganja.

2.1.6. Opšti kriterijumi za korisnike

- Registrovana poljoprivredna gazdinstva sa prebivalištem na teritoriji grada Jagodine, upisana u Registar poljoprivrednih gazdinstva (gde moraju da imaju upisan odgovarajući stočni fond-goveda) i koja grla uzgajaju na području grada Jagodine.

- Grla moraju biti u vlasništvu nosioca gazdinstva ili člana registrovanog poljoprivrednog gazdinstva.

- Usluge realizovane u toku kalendarske 2018. godine će se smatrati prihvatljivim za nadoknadu troškova.

- U toku jedne kalendarske godine, registrovana poljoprivredna gazdinstva imaju pravo samo na prvo veštačko osemenjavanje junica i krava.

2.1.7. Specifični kriterijumi

Specifičnih kriterijuma nama, za realizaciju ove mere korisnik je u obavezi da ispuni samo opšte kriterijume.

2.1.8. Lista investicija u okviru mere

Šifra investicije	Naziv investicije
100.1.1.	Regres za reproduktivni materijal (veštačko osemenjavanje)

2.1.9. Kriterijumi selekcije

Kriterijumi selekcije neće se primenjivati pri realizaciji ove mere. Sredstva će se odobravati po redosledu prijema potpunih zahteva do isteka Konkursa, odnosno do utroška sredstava predviđenih za ovu namenu.

2.1.10. Intenzitet pomoći

Regresiranje veštačkog osemenjavanja vršiće se 100 % od cene iz ugovora koji je sklopljen sa veterinarskom stanicom koja je dobila tender za veštačko osemenjavanje.

2.1.11. Indikatori / pokazatelji

Redni broj	Naziv pokazatelja
1.	Broj poljoprivrednih gazdinstava koja su ostvarila regres za veštačko osemenjavanje
2.	Broj osemenjenih grla
3.	Broj novih grla koja su rezultat mere

2.1.12. Administrativna procedura

Mera će biti sprovedena od strane Uprave za budžet, finansije, privredu, poljoprivredu i investicije grada Jagodine, kancelarije za javne nabavke. Ova kancelarija će raspisati Javni poziv da se jave zainteresovani izvršioci ovih usluga (veterinarske stanice), od kojih će se odabrati ona koja ispunjava sve uslove a ima i najnižu cenu veštačkog osemenjavanja. Odabrana veterinarska stanica vrši ove usluge na terenu po pozivu vlasnika životinja i fakture za naplatu dostavlja gradskoj upravi za budžet, finansije, privredu, poljoprivredu i investicije grada Jagodine.

Gradska uprava je formirala Komisiju koja će proveravati da li su besplatne ove usluge za poljoprivredne proizvođače. Isplata će se vršiti nalogom za prenos na tekući račun izvršioca ovih usluga, tj veterinarske stanice koja dobije tender za vršenje veštačkog osemenjavanja krava i junica.

3.1. Naziv i šifra mere: KREDITNA PODRŠKA 100.2.

3.1.1.Obrazloženje

U okviru strategije održivog razvoja grada Jagodine, oblast ruralni razvoj definiše teritoriju grada Jagodine kao povoljnu za razvoj poljoprivredne proizvodnje (ratarstva, voćarstva, povrtarstva, vinogradarstva, stočarstva i ostalo) pa samim tim navedena mera ima za cilj pružanje podrške njihovom razvoju.

Ova mera je predviđena kao podrška fizičkim licima koja imaju registrovano poljoprivredno gazdinstvo u aktivnom statusu, preduzetnicima i pravnim licima koja su upisana u Centrali registar poljoprivrednih gazdinstava i imaju prebivalište na teritoriji grada Jagodine.

Pravo na podsticaj u vidu kreditne podrške, kroz sufinansiranje kamate na kratkoročne dinarske kredite, se ostvaruje ukoliko se kreditna sredstva koriste za nabavku obrtnih sredstava (repromaterijala, sredstava za zaštitu bilja, goriva, đubriva, kupovinu stoke, rezervnih delova, priključnih mašina, nove i polovne opreme i drugo), koja će biti odobrena do kraja 2018. godine, sa rokom vraćanja od godinu dana.

3.1.2. Ciljevi mere

Opšti cilj mere je pružanje doprinosa razvoju poljoprivredne proizvodnje (ratarstva, voćarstva, povrtarstva, vinogradarstva, stočarstva i ostalo) na teritoriji grada Jagodine.

Specifični cilj mere je olakšavanje pristupa finansijskim sredstvima za fizička lica, nosioce registrovanih poljoprivrednih gazdinstava sa teritorije grada Jagodine koja se nalaze u aktivnom statusu, kao i za preduzetnike i pravna lica upisana u Centralni registar poljoprivrednih gazdinstava.

3.1.3. Veza sa merama Nacionalnog programa za ruralni razvoj Republike Srbije (NPRR)

Mera je u skladu sa Nacionalnim programom poljoprivrede.

3.1.4. Krajnji korisnici

Krajni korisnici mere su nosioci poljoprivrednih gazdinstva, preduzetnici i pravna lica koji se nalazi u aktivnom statusu i imaju prebivalište na teritoriji grada Jagodine.

3.1.5. Ekonomska održivost

U okviru ove mere nije potrebno dostaviti dokaze u smislu ekonomske održivosti ulaganja kroz određenu formu biznis plana ili projekta.

3.1.6. Opšti kriterijumi za korisnike

Fizička lica, nosioci registrovanih poljoprivrednih gazdinstva, preduzetnici i pravna lica:

- da su upisani u Registar poljoprivrednih gazdinstava, kao nosioci registrovanog poljoprivrednog gazdinstva, da se nalaze u aktivnom statusu i imaju prijavljen stočni fond u Registru,

- da imaju prebivalište na teritoriji grada Jagodine,

- da na dan podnošenja zahteva nema dugovanje javnih dažbina prema evidenciji lokalne poreske uprave,

- da se sredstva koriste za unapređenje poljoprivredne proizvodnje (ratarstva, voćarstva, povrtarstva, vinogradarstva, stočarstva i ostalo).

3.1.7. Specifični kriterijumi

Ne postoje specifični kriterijumi.

3.1.8. Lista investicija u okviru mere

Šifra investicije	Naziv investicije	Iznos
100.2.1.	Sufinansiranje kamata za poljoprivredne kredite	10.000.000,00

3.1.9. Kriterijumi selekcije

U okviru mere nisu predviđeni kriterijumi selekcije, odnosno podrška će se odobravati po redosledu podnošenja zahteva i kreditne sposobnosti, za one podnosioce koji ispune opšte kriterijume.

3.1.10. Intenzitet pomoći

Intenzitet pomoći je 100% kamate za kredite sa kamatnom stopom do 9,5 % na odobreni kratkoročni kredit, koji ima rok vraćanja od godinu dana.

Iznos kratkoročnog kredita za koji se subvencioniše kamata ne može biti manji od 100.000,00 dinara i veći od 1.000.000,00 dinara po registrovanom gazdinstvu.

3.1.11. Indikatori /pokazatelji

Red. br.	Naziv pokazatelja
1.	Ukupan broj gazdinstava korisnika ove mere
2.	Broj novo podignutih zasada voćnjaka i vinograda
3.	Novo zasađene površine pod ratarskim i povrtarskim kulturama

3.1.12. Administrativna procedura

Grad Jagodina će objaviti Javni poziv za zainteresovane banke preko kojih će se sprovoditi mera kreditne podrške poljoprivrednim proizvođačima. Fizička lica nosioci registrovanih poljoprivrednih gazdinstava, kao i pravna lica i preduzetnici koji su upisani u Centralni registar poljoprivrednih gazdinstava sa aktivnim statusom, će svoje zahteve podnositi kod poslovne banke sa kojom je grad Jagodina zaključio Ugovor.

Rok za podnošenje zahteva biće do kraja godine, odnosno do utroška sredstava predviđenih za subvencionisanje kamate.

Proveru kompletnosti i prihvatljivosti dokumentacije će vršiti poslovna banka koja ima Ugovor sa gradom Jagodina, a u skadu sa poslovnom politikom banke.

Odobravanje subvencije na kredite će se vršiti po sistemu prvo pristiglih zahteva, odnosno neće biti rangiranja do utroška sredstava predviđenih za ovu meru.

Nakon potpisivanja Ugovora sa korisnikom i isplate sredstava, banka obaveštava Gradsku upravu za budžet, finansije, privredu, poljoprivredu i investicije o potpisanom Ugovoru sa korisnikom kredita i to dostavljanjem podataka o korisniku: ime nosioca poljoprivrednog gazdinstva, adresu, BPG, namenu ulaganja, iznos sredstava i datum isplate sredstava.

Odabrane banke će periodično a najkasnije do kraja godine dostaviti gradu Jagodina zahtev za isplatu sredstava na ime subvencije po odobrenim kratkoročnim kreditima. Zahtev mora sadržati spisak korisnika kojima su krediti odobreni, iznos kamate po svakom odobrenom kreditu, kao i izjavu korisnika da su sredstva namenski utrošena, odnosno da su utrošena u skladu sa definisanim namenama iz ovog programa.

4.1. Naziv i šifra mere: Upravljanje rizicima 104

4.1.1. Obrazloženje

Na teritoriji grada Jagodine postoje 16 protivgradne stanice koje opslužuju 32 protivgradna strelca.

Prema podacima iz ranijih godina imali smo velike štete od elementarnih nepogoda naročito grada, koji je svake godine pravio materijalnu štetu na poljoprivrednim usevima, višegodišnjim zasadima i objektima.

Pošto poljoprivredno stanovništvo nema naviku da osigurava poljoprivredne kulture od prirodnih nepogoda, a svake godine neki deo teritorije grada Jagodine zahvati nevreme praćeno gradom, gradska uprava Jagodina je odlučila da kupovinom protivgradnih raketa i novčanom stimulacijom protivgradnih strelaca, umanji nastajanje materijalne štete na usevima i objektima. Ova odluka je donešena, zato što pojedine protivgradne stanice ostanu bez protivgradnih raketa još početkom protivgradne sezone i ostatak godine ne mogu da brane to područje od grada. Novčanom nadoknadom protivgradnih strelaca stimulišu se da prihvate odgovornost ovog rizičnog posla.

4.1.2. Ciljevi mere

Glavni cilj mere je zaštita poljoprivrednih kultura i materijalnih dobara od elementarnih nepogoda (grada), povećanjem broja protivgradnih raketa po protivgradnoj stanici. Drugi manje važan cilj je zapošljavanje protivgradnih strelaca koji dobijaju novčanu nadoknadu za ovaj posao.

4.1.3. Veza mere sa nacionalnim programima za ruralni razvoj i poljoprivredu

Nije primenljivo obzirom da nije usvojen NPRR

4.1.4. Krajnji korisnici

Krajnji korisnici su svi stanovnici sa prebivalištem na teritoriji grada Jagodine. Ova mera je od opšteg dobra za svo stanovništvo, a posebno za poljoprivrednike zato što njihova egzistencija zavisi od vremenskih prilika.

4.1.5. Ekonomska održivost

Korisnici ove mere nisu u obavezi da dostavljaju biznis plan.

4.1.6. Opšti kriterijumi za korisnike

Korisnici ove mere ne moraju da ispunjavaju nikakve uslove, sem da imaju prebivalište na teritoriji grada Jagodine.

Što se tiče protivgradnih strelaca oni moraju da imaju potpisan ugovor sa gradskom upravom i sa radarskim centrom za ovo područje "Bešnjaja", da su obučeni i zdravstveno sposobni za ovaj posao.

4.1.7. Specifični kriterijumi

Ne postoje specifični kriterijumi.

4.1.8. Lista investicija u okviru mere

Šifra investicije	Naziv investicije
104.1.	Ulaganje u zaštitu od elementarnih nepogoda, nepovoljnih klimatskih prilika i katastrofalnih događaja

4.1.9. Kriterijumi selekcije

Ovom merom nisu predviđeni kriterijumi selekcije, ovo je od opšteg dobra za svo stanovništvo ovog kraja.

4.1.10. Intenzitet pomoći

Za ovu meru planirano je da se izdvoji 100 % iz budžeta grada Jagodine za potrošni materijal i za usluge po ugovoru za protivgradne strelce.

4.1.11. Indikatori pokazatelji

Redni broj	Naziv pokazatelja
1.	Smanjena šteta na poljoprivrednim kulturama i materijalnim dobrima u odnosu na prethodne godine
2.	Povećan učinak protivgradnih strelaca

4.1.12. Administrativna procedura

Gradska uprava za budžet, finansije, privredu, poljoprivredu i investicije preko Javnih nabavki odabraće ponuđača koji ispunjava uslove i ima najnižu cenu za nabavku protivgradnih raketa, koje će skladištiti radarski centar "Bešnjaja" i na početku protivgradne sezone rasporediće ih u 16 protivgradnih stanica na teritoriji grada Jagodine.

Protivgradni strelci potpisuju Ugovor sa gradskom upravom i njima se za vršenje ovih usluga uplaćuje stimulacija na mesečnom nivou u toku protivgradne sezone.

5.1. Naziv i šifra mere: Podsticaji za sprovođenje odgajivačkih programa, radi ostvarivanja odgajivačkih ciljeva u stočarstvu 401

5.1.1. Obrazloženje

Na teritoriji grada Jagodine u okviru uprave za budžet, finansije, privredu, poljoprivredu i investicije radi Osnovna odgajivačka organizacija domaćih životinja koja se bavi vođenjem matične evidencije domaćih životinja, njihovom selekcijom i edukacijom i informisanjem poljoprivrednih proizvođača.

Ove poslove obavlja u selima koja pripadaju teritoriji grada Jagodine i ove usluge su besplatne za poljoprivredne proizvođače koji se bave stočarstvom i uzgojom priplodnih goveda i ovaca.

Osnovna odgajivačka organizacija ima upisanih oko 420 poljoprivrednika u svojoj evidenciji koji imaju oko 1300 umatičenih krava i oko 300 ovaca i oni ostvaruju subvencije Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine preko Osnovne odgajivačke organizacije.

5.1.2. Ciljevi mere

- kontrola produktivnosti i proizvodnih sposobnosti domaćih životinja

- unapređenje genetske strukture ovaca i krava

- unapređenje proizvodnih osobina životinja: meso, mleko i vuna

- povećanje priplodne vrednosti domaćih životinja

- informisanje i edukacija poljoprivrednika koji se bave stočarstvom

5.1.3. Veza mere sa nacionalnim programima za ruralni razvoj i poljoprivredu

Nije primenljiv sa obzirom da nije usvojen NPRR.

5.1.4. Krajni korisnici

Korisnici su nosioci registrovanih poljoprivrednih gazdinstva koji se bave uzgojem priplodnih ovaca i krava i vode matičnu evidenciju i selekciju domaćih životinja preko Osnovne odgajivačke organizacije gradske uprave Jagodina.

5.1.5. Ekonomska održivost

Za realizaciju ove mere nije potrebno podnositi biznis plan ili projekat o ekonomskoj održivosti ulaganja.

5.1.6. Opšti kriterijumi za korisnike

Da Osnovna odgajivačka organizacija na teritoriji grada Jagodine poseduje svu neophodnu dokumentaciju i opremu shodno Zakonu o stočarstvu.

5.1.7. Specifični kriterijumi

Nema.

5.1.8. Lista investicija u okviru mere

Nema.

5.1.9. Kriterijumi selekcije

Nije planirano rangiranje tj. selekcija korisnika, svi poljoprivredni proizvođači koji se bave uzgojom priplodnih krava i ovaca i imaju prebivalište na teritoriji grada Jagodine imaju pravo na besplatne usluge Osnovne odgajivačke organizacije domaćih životinja.

5.1.10. Intenzitet pomoći

Grad Jagodina će finansirati iznos od 100% na ime troškova Osnovne odgajivačke organizacije koji su neophodni za sprovođenje odgajivačkog programa za govedarstvo i ovčarstvo.

5.1.11. Indikatori/pokazatelji

Redni broj	Naziv pokazatelja
1.	Ukupan broj novoumatičenih grla ovaca i krava
2.	Ukupan broj poljoprivrednika korisnika subvencija za umatičena grla ovaca i krava

5.1.12. Administrativna procedura

Mera će biti sprovedena od strane Gradske uprave za budžet, finansije, privredu i poljoprivredu grada Jagodine u okviru koje se nalazi Osnovna odgajivačka organizacija domaćih životinja.

Osnovna odgajivačka organizacija se obavezuje da radi po Zakonu o stočarstvu i po glavnom odgajivačkom programu. Osnovna odgajivačka organizacija će sa poljoprivrednim proizvođačima i Regionalnom odgajivačkom organizacijom sklopiti trojne ugovore. Sve troškove poljoprivrednika snosiće Uprava za budžet, finansije, privredu i poljoprivredu. Poljoprivredni proizvođači imaju obavezu da prijavljuju sve promene u vezi priplodnih grla Osnovnoj odgajivačkoj organizaciji.

III INDENTIFIKACIONA KARTA

Tabela: Opšti podaci i pokazatelji

Naziv pokazatelja	Vrednost, opis pokazatelja	Izvor podatka i godina
OPŠTI PODACI
Administrativni i geografski položaj
Autonomna pokrajina		Ustav RS
Region	Pomoravski	rzs*2011
Oblast	Pomoravska	rzs*2011
Grad ili opština	Grad Jagodina	rzs*2011
Površina	46957 ha	rzs*2011
Broj naselja	53	rzs*2011
Broj katastarskih opština	53	rzs*2011
Broj područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi POURP1	-	Pravilnik
Demografski pokazatelji
Broj stanovnika	71195	rzs**2011
Broj domaćinstava	24785	rzs*2011
Gustina naseljenosti (broj stanovnika / površina, km2)	151,4	2011
Promena broja stanovnika 2011:2002 (2011/2002*100-100)	+0,42	rzs**2002-2011
• u ruralnim područjima AP/JLS	-2,08	rzs**2011
Učešće stanovništva mlađeg od 15 godina	14,8%	rzs**2011
Učešće stanovništva starijeg od 65 godina	18,2%	rzs**2011
Prosečna starost	41,3	rzs*2011
Indeks starenja2	29	rzs*2011
Bez školske spreme i sa nepotpunim osnovnim obrazovanjem	23,3 %	rzs*2011
Osnovno obrazovanje	24,5 %	rzs*2011
Srednje obrazovanje	40,8 %	rzs*2011
Više i visoko obrazovanje	10%	rzs*2011
Učešće poljoprivrednog u ukupnom stanovništvu	7,1 %	Procena
Reljef (ravničarski, brežuljkasti, brdski, planinski)	Ravničarski, brežuljkasti i brdskoplaninski	interni
Preovlađujući pedološki tipovi zemljišta i bonitetna klasa3	Gajnjača, aluvilijum, smonica od I-VII klase	interni
Klima (umereno-kontinentalna, subplaninska, ...)	umereno-kontinenta.	interni
Prosečna količina padavina	619mm	interni
Srednja godišnja temperatura	11.2-11,7°C	interni
Hidrografija (površinske i podzemne vode)	Reke Velika Morava, Lugomir, Belica, Osaonica, veštačka jezera u Dragocvetu i Miloševu	interni
Površina pod šumom	9.568 ha	rzs*2012
Učešće površina pod šumom u ukupnoj površini AP/JLS	20,3 %	rzs*2012
Pošumljene površine u prethodnoj godini	-	rzs*
Posečena drvna masa	10705m3	rzs*2005
POKAZATELJI RAZVOJA POLJOPRIVREDE
Ukupan broj poljoprivrednih gazdinstava:	6369	rzs***2012
Broj registrovanih poljoprivrednih gazdinstava (RPG):	4247	Uprava za trezor4
porodična poljoprivredna gazdinstva	99,5 %
pravna lica i preduzetnici	0,5 %
Korišćeno poljoprivredno zemljište (KPZ)	19746ha	rzs***2012
Učešće KPZ u ukupnoj površini JLS	42%
Oranice i bašte, voćnjaci, vinogradi, livade i pašnjaci, ostalo5	oranice i bašte 15594 ha 78,9%, voćnjaci i vinogradi 1302 ha 6,5 %, livade i pašnjaci 2596 ha 13% i ostalo 1 ha 0,005 %	rzs***2012
Žita, industrijsko bilje, povrće, krmno bilje, ostalo6	žita 11490 ha 58,1%, industr. bilje 279 ha 0,1%, povrće 259 ha 0,1%, krmno bilje 3235 ha 16,3%, ostalo 4 ha 0,02%	rzs***2012
Prosečna veličina poseda (KPZ) po gazdinstvu	3,01 ha	rzs***2012
Obuhvaćenost poljoprivrednog zemljišta komasacijom	-	interni
Obuhvaćenost zemljišta nekim vidom udruživanja	-	interni
Poljoprivredna gazdinstva koja navodnjavaju KPZ	415	rzs***2012
Odvodnjavana površina KPZ	-	interni
Navodnjavana površina KPZ	241 ha	rzs***2012
Površina polj. zemljišta u državnoj svojini na teritoriji AP7	1916,4846 ha	interni
Površina polj. zemljišta u državnoj svojini koja se daje u zakup:	1471,8471 ha	interni
fizička lica : pravna lica	fizička l. 45,5%, pravna l. 54,5%	interni
Goveda, svinje, ovce i koze, živina, košnice pčela	goveda 5462, svinje 24928, ovce 12316, koze 2461, živina 548.918, košnice 6686	rzs***2012
Traktori, kombajni, priključne mašine	traktora 4223 dvoosovinskih + 2706 jednoosovinskih, kombajni 259, pr. mašine 16519	rzs***2012
Poljoprivredni objekti8	za stoku 11862, za poljop. proiz. 4026, za poljop. maš. i opremu 2009	rzs***2012
Hladnjače, sušare, staklenici i plastenici	hladnjače 5, sušare 1, stakl. 9, plast. 376	rzs***2012
Upotreba min. đubriva, stajnjaka i sredstava za zaštitu bilja	m.đ. 12868 ha 5431 PG, staj. 5201 ha 212 PG, sred. za zaš. bilja 11601 ha 5080 PG	rzs***2012
Članovi gazdinstva9 i stalno zaposleni na gazdinstvu:	14510 stalno zapošljeni 3125	rzs***2012
(na porodičnom PG : na gazdinstvu pravnog lica / preduzetnika)	na por. 97%, na gazd. p.l. 3%	rzs***2012
Godišnje radne jedinice10	5897	rzs***2012
Zemljoradničke zadruge i udruženja poljoprivrednika11	Zemljoradničke zad. 3, udruženja polj. 1	interni
biljna proizvodnja	59183 t	rzs***2010
stočarska proizvodnja	3000 t mesa, 7300 t mleka	interni
POKAZATELJI RURALNOG RAZVOJA
Ruralna infrastruktura
Saobraćajna infrastruktura
Dužina puteva12	248 km	rzs*2010
Pošte i telefonski pretplatnici	18 pošta, 28737 telef. pretplatnika	rzs*2010
Vodoprivredna infrastruktura
Domaćinstva priključena na vodovodnu mrežu	14065	rzs*2010
Domaćinstva priključena na kanalizacionu mrežu	12098	rzs*2010
Ukupne ispuštene otpadne vode	2931	rzs*2010
Prečišćene otpadne vode	2931	rzs*2010
Energetska infrastruktura
Proizvodnja i snabdevanje električnom energijom13	-	Interni
Socijalna infrastruktura
Objekti obrazovne infrastrukture14	30 predškolski, 34 osnovne, 5 srednje i 1 fakultet	rzs*2010
Broj stanovnika na jednog lekara	376	rzs*2010
Broj korisnika socijalne zaštite	2789	rzs*2010
Diverzifikacija ruralne ekonomije
Zaposleni u sektoru poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede15	11884	rzs* rzs***2012
Gazdinstva koja obavljaju druge profitabilne aktivnosti16	466	rzs***2012
Turisti i prosečan broj noćenja turista17 na teritoriji AP/JLS	5672, prosečno noćenja 1,5 strani i 1,7 domaćih	rzs*2010
Transfer znanja i informacija
Poljoprivredna savetodavna stručna služba	da	Interni
Poljoprivredna gazdinstva uključena u savetodavni sistem18	62 odabrano, 1922 ostala	PSSS

RZS* - "Opštine i regioni u Republici Srbiji", Republički zavod za statistiku, www.webrzs.stat.gov.rs

_________
1 Navesti da li su na teritoriji AP/JLS identifikovana naseljena mesta ili cela teritorija opštine, odnosno sva naseljena mesta na teritoriji opštine koja ispunjavaju bar jedan od kriterijuma navedenih u Pravilniku o područjima sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi ("Službeni glasnik RS", broj 29/13) koja se mogu okarakterisati kao područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi (POURP), imajući u vidu da je MPZŽS posredstvom nacionalnog strateškog dokumenta prepoznalo potrebu da se kroz sistem podrške uvaže otežavajuće okolnosti za poljoprivrednu proizvodnju koje postoje u ovim područjima.
2 Odnos broja starog (60 i više godina) i mladog (0-19 godina) stanovništva
3 Prema Pravilniku o katastarskom klasiranju i bonitiranju zemljišta ("Službeni glasnik RS", broj 63/2014).
4 Organizaciona jedinica Uprave za trezor na teritoriji JLS.
5 Okućnica, rasadnici i dr.
6 Cveće i ukrasno bilje, ugari i dr.
7 Uključujući i utrine i pašnjake koji su vraćeni seoskim zajednicama na korišćenje.
8 Poljoprivredni objekti za smeštaj: stoke, poljoprivrednih proizvoda na gazdinstvu (koševi za kukuruz, ambari i silosi), i poljoprivrednih mašina i opreme.
9 Uključujući i nosioca poljoprivrednog gazdinstva.
10 Jedinica mere koja predstavlja količinu ljudskog rada utrošenu za obavljanje poljoprivredne delatnosti na gazdinstvu; predstavlja ekvivalent rada jednog lica, tj. puno radno vreme u jednoj godini: 8 sati dnevno, 225 radnih dana u godini.
11 Navesti broj registrovanih zadružnih organizacija i udruženja poljoprivrednih proizvođača, aktivno funkcionalnih na teritoriji AP/JLS
12 Navesti ukupnu dužinu puteva na teritoriji AP/JLS (uključujući državne puteve I i II reda i opštinske puteve).
13 Navesti broj objekata za proizvodnju (hidroelektrane, termoelektrane i dr.), transformaciju i prenos električne energije na teritoriji AP/JLS.
14 Ustanove za decu predškolskog uzrasta, osnovne i srednje škole, visoke škole i fakulteti na teritoriji AP/JLS.
15 Na poljoprivrednim gazdinstvima i privrednim društvima, preduzećima, ustanovama, zadrugama, organizacijama i dr.
16 Osim poljoprivredne, a u vezi su sa gazdinstvom (npr. prerada poljoprivrednih proizvoda, ruralni turizam, aktivnosti u šumarstvu, obrada drveta, narodna radinost, proizvodnja energije iz obnovljivih izvora, uzgoj ribe i dr.).
17 Domaći i strani.
18 Navesti broj odabranih poljoprivrednih gazdinstava koja se intenzivno prate više puta godišnje i broj ostalih poljoprivrednih gazdinstava koja se uključuju u savetodavni sistem na druge načine, uglavnom preko učešća na grupnim predavanjima i kroz povremene posete savetodavaca poljoprivrednim gazdinstvima.