PROTOKOLO FITOSANITARNIM ZAHTEVIMA IZMEĐU UPRAVE ZA ZAŠTITU BILJA MINISTARSTVA POLJOPRIVREDE, ŠUMARSTVA I VODOPRIVREDE REPUBLIKE SRBIJE I NACIONALNE FITOSANITARNE SLUŽBE MINISTARSTVA ZA POLJOPRIVREDNE, PREHRAMBENE I ŠUMARSKE POLITIKE REPUBLIKE ITALIJE ZA IZVOZ SADNOG MATERIJALA LESKE IZ REPUBLIKE ITALIJE U REPUBLIKU SRBIJU("Sl. glasnik RS - Međunarodni ugovori", br. 10/2018) |
Ovaj protokol o fitosanitarnim zahtevima ima za cilj usvajanje specifičnih fitosanitarnih mera i procedura u cilju izvoza sadnog materijala leske roda Corylus u Republiku Srbiju koji nudi maksimalne garancije u pogledu zdravlja bilja, sledljivosti i komercijalnog kvaliteta, namenjenih za tržište Republike Srbije, počevši od izvozne kampanje 2017-2018.
U tom cilju, Uprava za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije i Nacionalna fitosanitarna služba Ministarstva za poljoprivredne, prehrambene i šumarske politike Republike Italije (u daljem tekstu: Strane), usaglasile su se o sledećem:
Strane će realizovati saradnju u okviru Međunarodne konvencije o zaštiti bilja (IPPC) i međunarodnih standarda za fitosanitarne mere, saglasno članu 3. Memoranduma o razumevanju o saradnji u oblasti zdravlja bilja između Uprave za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije i Nacionalne fitosanitarne službe Ministarstva za poljoprivredne, prehrambene i šumarske politike Republike Italije i u skladu sa međunarodnim i nacionalnim pravilima i normama za biljni karantin, sortnost i kvalitet.
Sadni materijal leske koji zadovoljava fitosanitarne zahteve iz ovog protokola i pruža maksimalne garancije u pogledu fitosanitarne bezbednosti i komercijalnog kvaliteta, jedino će se izvoziti u Republiku Srbiju.
Ovaj protokol se odnosi na sadni materijal leske, sorti registrovanih na teritoriji Republike Srbije koje pripadaju sledećim vrstama: Corylus avellana L.; Corylus maxima Mill; Corylus americana Marshall; Corylus heterophylla Fisch; Corylus cornuta Marshall; Corylus colurna L.; Corylus ferox Wallich; Corylus chinensis L.
Sadni materijal roda Corylus, može se izvoziti u Republiku Srbiju samo ako nije zaražen sledećim štetnim organizmima:
Grinje:
- Phytoptus avellanae
Insekti:
- Pseudalacaspis pentagona
- Epidiaspis leperii
- Quadraspidiotus perniciosus
- Mikomia coryli
Gljive:
- Nectria galligena
- Verticillium dahliae
- Verticillium albo-atrum
- Armillariella mellea
- Rosellinia necatrix
- Chondrostereum purpureum
Bakterije:
- Xanthomonas arboricola pv. corylina
- Pseudomonas avellanae
- Agrobacterium spp. tumorous strains
Virus:
- Apple mosaic virus
- Prunus necrotic ringspot virus
Fitoplazma:
- Hazelnut maculatura lineare phytoplasma
Svi rasadnici koji žele da se bave prodajom sadnog materijala leske, upisani su u italijanski Jedinstveni registar proizvođača (RUP) i poseduju specifično ovlašćenje za obavljanje rasadničarske delatnosti (Licenca za rasadničare).
Svake godine, do 30. aprila, ovlašćeni rasadničari podnose Izveštaj o proizvodnji Regionalnim fitosanitarnim službama Republike Italije, u kojem se navodi sledeće:
- Količina biljaka namenjena stavljanju na tržište u narednoj sezoni;
- Sortna i klonska identifikacija materijala;
- Vrsta materijala;
- Geografska lokacija;
- Poreklo (kupljeno ili sopstvena proizvodnja).
U izveštaju se takođe navode i polja matičnih biljaka iz kojih rasadnik sakuplja materijal za umnožavanje kako bi dobio kalemljene biljke.
Regionalne fitosanitarne službe Republike Italije, nadležne za datu teritoriju, vrše zvanične kontrole čitavog proizvodnog lanca sadnog materijala leske, na osnovu informacija koje sami rasadničari pružaju putem Izveštaja o proizvodnji.
Propisi koji uređuju izvoz sadnog materijala leske u Republiku Srbiju
Zvanične kontrole se sastoje od vizuelnih pregleda, uzorkovanja i laboratorijskih analiza u cilju provere fitosanitarnog statusa u odnosu na štetne organizme navedene u članu 2. ovog protokola.
Inspekcije se sprovode u svim strukturama proizvodnog lanca, odnosno u pre-multiplikacionim centrima, rasadnicima, magacinima za skladištenje i pakovanje materijala, kao što je navedeno u čl. 5 i 6. ovog protokola.
Rezultati ovih kontrola upisuju se u baze podataka Regionalnih fitosanitarnih službi odgovornih za datu teritoriju i dostupne su Upravi za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije, na zahtev.
Kontrole proizvodnje za kategoriju materijala "Sertifikovan"
Proizvodni proces sadnog materijala leske kategorije "sertifikovan" počinje od materijala koji se uzima direktno iz biljaka poznatog sortnog identiteta (predosnovni), koje se čuvaju u staklenicima i podvrgnutih periodičnim pregledima tokom kojih je utvrđeno da su bez prisustva patogenih organizama navedenih u članu 2. ovog protokola.
Iz predosnovnog materijala se dobija materijal osnovne kategorije, multiplikovan in vitro ili in vivo, koji se koristi za uspostavljanje matičnih zasada u centrima za multiplikaciju; od kojih, rasadničari uzimaju, u periodu od novembra do aprila, materijal za dalju proizvodnju u njihovim rasadnicima kako bi od njih dobili biljke "sertifikovane" kategorije za tržište (novembar-februar naredne godine biljke golog korena, a tokom cele godine biljke u saksijama).
Ceo proizvodni proces se sprovodi u skladu sa odredbama koje su definisane posebnom tehničkom specifikacijom.
Ceo proizvodni lanac podleže službenim kontrolama u cilju verifikacije fitosanitarnog statusa materijala i biljaka i obezbeđivanja sledljivosti svih aktivnosti sprovedenih tokom proizvodnje (sakupljanje i čuvanje početnog materijala, mikropropagacija, skidanje, kalemljenje, transplantaciju, eksplantaciju, skladištenje, obeležavanje). Ove kontrole se sprovode prema vremenskom rasporedu definisanom u odnosu na fenološki ciklus vrste i biološki ciklus štetnih organizama kao što je navedeno u gore pomenutoj tehničkoj specifikaciji.
Regionalne fitosanitarne službe garantuju sledljivost, genetsko-sortni identitet (identitet i čistota sorte i klona), fitosanitarnu bezbednost "sertifikovanog" sadnog materijala lešnika.
Troškove sertifikacije snose rasadnici koji su uključeni u ovaj proces.
Kontrole proizvodnje za materijal kategorije "nesertifikovan"
Proces proizvodnje sadnog materijala leske kategorije "nesertifikovan" počinje od materijala koji potiče iz kolekcija sorti koje se čuvaju u nacionalnim naučnim ustanovama, odabranim po svojim visokim pomološkim karakteristikama i verifikovanom zdravstvenom stanju.
Početni materijali se umnožavaju in vitro ili in vivo, kako bi se dobila polja matičnih biljaka sa kojih će rasadničari uzeti (novembar-april) materijal namenjen za dalju proizvodnju u njihovim rasadnicima, kako bi dobili materijal za umnožavanje i biljke kategorije "nesertifikovane" koje ћ́e biti plasirane na tržište (novembar-februar naredne godine za biljke golog korena, a tokom cele godine za biljke u saksijama).
Ceo proizvodni lanac podleže periodičnim kontrolama u cilju verifikacije fitosanitarnog statusa materijala i biljaka i obezbeđivanja sledljivosti svih aktivnosti sprovedenih tokom proizvodnje (sakupljanje i čuvanje početnog materijala, mikropropagacija, skidanje, kalemljenje, transplantaciju, eksplantaciju, skladištenje, obeležavanje).
Sadni materijal leske kategorije "nesertifikovane" koje su namenjene izvozu u Republiku Srbiju podležu službenim inspekcijama i laboratorijskim analizama, najmanje na prisustvo bakterija iz člana 2. ovog protokola u skladu sa šemom za uzorkovanje koja se sprovodi na osnovu Međunarodnog standarda ISPM br. 31 sa nivoom pouzdanosti od 99% i detektovanim nivoom mogućnosti zaraze od 1%.
Sakupljeni uzorci moraju biti analizirani od strane laboratorija italijanske Nacionalne fitosanitarne službe.
Troškove uzorkovanja i analiza snose rasadnici koji su uključeni u ovaj proces.
Dodatne mere za biljke namenjene izvozu u Republiku Srbiju
Nacionalna fitosanitarna služba Ministarstva za poljoprivredne, prehrambene i šumarske politike Republike Italije, nakon što je potvrdila da italijanski proizvođači ispunjavaju zahteve iz ovog protokola, uključuje ih na posebnu listu ovlašćenih rasadnika za izvoz sadnog materijala leske u Republiku Srbiju, koja se stavlja na raspolaganje Upravi za zaštitu bilja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije.
Sadni materijal leske namenjen izvozu u Republiku Srbiju prema ovom protokolu jasno je identifikovan i odvojen od drugog materijala u proizvodnim poljima i objektima.
Pakovanja koja se šalju u Republiku Srbiju na etiketama sadrže sve podatke neophodne za identifikaciju informacija o pošiljci/lotu, ime ovlašćenog rasadničara, ime primaoca, broj biljaka, kategoriju i sortu kojoj pripadaju.
Sve pošiljke su praćene fitosanitarnim sertifikatom koji izdaju fitosanitarni inspektori nadležni za to područje koji sadrži u rubrici 11. dodatno izjave u skladu sa nacionalnim propisima i sledeće zvanične izjave:
"Materijal je proizveden u skladu sa protokolom zaključenim između fitosanitarnih službi dve države.
Sadni materijal leske je proizveden na područjima na kojima tokom proizvodnog ciklusa nisu uočeni simptomi bolesti koje izazivaju relevantni štetni organizmi, materijal je pre svega pregledan i na njemu nije registrovano prisustvo: Xanthomonas arboricola pv. corylina, Pseudomonas avellanae, Agrobacterium spp. tumorous strains, Apple mosaic virus, Prunus necrotic ringspot virus, Hazelnut maculatura lineare phytoplasma, Nectria galligena, Verticillium dahliae, Verticillium albo-atrum, Armillariella mellea, Rosellinia necatrix, Phytoptus avellanae, Pseudaulacaspis pentagona, Epidiaspis leperii, Quadraspidiotus perniciousus, Mikomyia coryli, Chondrostereum purpureum.
Sadni materijal leske je laboratorijski testiran i utvrđeno je da nema prisustva Xanthomonas arboricola pv. corylina i Pseudomonas avellanae".
Prilikom primene ovog protokola i tokom čitavog trajanja istog, mogu se preduzimati zajedničke inspekcije italijanske Nacionalne fitosanitarne službe i Uprave za zaštitu bilja na proizvodnim područjima i u odgovarajućim objektima, radi utvrđivanja usklađenosti sa ovim protokolom, a na osnovu prethodnog dogovora između strana.
Aktivnosti predviđene ovim protokolom Strane će realizovati isključivo u okviru sopstvenih nadležnosti. Protokol će se sprovoditi u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom i važećim međunarodnim zakonima, a što se tiče italijanske Strane, i u skladu sa obavezama koji proizlaze iz članstva u Evropskoj uniji.
Troškove koji se odnose na sprovođenje ovog protokola snosiće Strane u skladu sa svojim nacionalnim propisima.
Strane će rešavati sve razlike u tumačenju i sprovođenju ovog protokola u duhu prijateljskih odnosa, putem direktnih konsultacija i pregovora.
Ovaj protokol stupa na snagu danom potpisivanja.
Ovaj protokol važiće narednih pet godina i prećutno će se produžavati, osim u slučaju da jedna od Strana ne obavesti drugu Stranu u pisanoj firmi o nameri da raskine ovaj protokol najmanje šest meseci pre isteka njegove važnosti.
Sačinjeno u Rimu, 17. aprila 2018. godine, u dva originalna primerka, svaki na srpskom, italijanskom i engleskom jeziku pri čemu su svi tekstovi podjednako verodostojni. U slučaju razlika u tumačenju, tekst na engleskom jeziku će biti merodavan.
Za Upravu za zaštitu
bilja |
|
Za Nacionalnu fitosanitarnu
službu |